ELKARRIZKETA: IRENE LOPEZ-GOÑI• ESPERIENTZIA: … · sartu da. Hezkuntza sistema nazionalaren...

hhELKARRIZKETA: IRENE LOPEZ-GOÑI• ESPERIENTZIA: ARANTZAKOATERPEA • GALDEIDAZUE: LUIX MARI ZULAIKA • TROKA ABENTURA •ATZEKO ATETIK: DORA SALAZAR

128hik hasi4 EURO • 2008KO MAIATZA EUSKAL HEZIKETARAKO ALDIZKARIA

Gizarte hezitzaileak eskolanGuztion artean premia bereziei aurre eginez

GAIA

aurkibidea8gaia

GIZARTE HEZITZAILEAK ESKOLANezkuntzak dituen premia berriei erantzuteko, era berriakilatu behar ditugu. Gizarte hezitzaileak eta euren lanaezkuntza ez formalak hartzen dituen zenbait esparrutanokatu ditugu orain arte, baina hori aldatzen ari da eta eskolanero eta leku handiagoa hartzen ari dira. Beharrezkoa darakasleen lana eta gizarte hezitzaileen lana koordinatzea.

16elkarrizketa

RENE LOPEZ-GOÑIrene Lopez-Goñi, Nafarroako Ikastolen Elkarteko Pedagogiarduraduna eta NUPeko irakaslea da. Gaitasunei buruz eta

Nafarroako ikastolen egoerari eta proiektuei buruz hitz eginugu Irenerekin.

5 editoriala

6 kronika

8 gaia

GIZARTE HEZITZAILEAK ESKOLANGUZTION ARTEAN PREMIA BEREZIEI AURRE EGINEZ

16 elkarrizketaIRENE LOPEZ-GOÑI24 esperientziaArantzako aterpea

26 ekarpenaSESZ ikastetxea

30 ekarpenaNancy Chacón Arteaga

32 galdeidazue Zer ondorio izango ditu haurrengan gorputz hezkuntzakoorduen murrizketak?Luix Mari Zulaika

35 berriak

40 nora joango gara?Troka abenturaNatura eta abentura edonoren esku

42 Atzeko atetikDora Salazar

Argitaratzailea: XANGORINErrekalde hiribidea, 59. Aguila eraikina, 1. solairua. 20018 DONOSTIA GIPUZKOA. Tel: 943/ 371 408 ; www.hikhasi.com; Posta Elektronikoa:[email protected]; Lege Gordailua:SS-1001/95. ISSN: 1135-4690 Erredakzio burua:Olatz Lasagabaster. Erredakzioa:Joxe Mari Auzmendi,Miren Guilló eta Ainhoa Azpiroz. Erredak-zio batzordea: Mikel Estonba, Mari Karmen Irastorza, Kristina Mardaraz, Josi Oiarbide, Fito Rodriguez, Maite Saenz, Xabier Sarasua eta Arantxa Urbe. Aholkulkariak: Nerea Alzola,AbelAriznabarreta,Felix Basurko,Begoña Bilbao,Mariam Bilbatua, Aines Dufau,Luis Mari Elizalde,Lore Erriondo,Gurutze Ezkurdia, Idoia Fernandez,Xabier Isasi, Irene Lopez-Goñi, IzaskunMadariaga, Karmele Perez Urraza, Kepa Perez Urraza,Amaia Vazquez, Lontxo Oihartzabal, Matilde Sainz eta Pruden Sudupe. Administrazioa:Arantxa Goiburu. Diseinua:TRAM•Graf!k.Maketazioa: Xangorin. Inprimategia:ANtzA S.A.L. Azaleko irudia: Ikasgela (Argazki Press). Hezkuntza,Unibertsitate eta Ikerketa Sailak onetsia (2008-IV-21). Kopurua:3.500 ale.

hik hasiko artikuluez edonon eta edonoiz balia zaitezke. Kasu horietan iturria aipatzea eskertuko genizuke. hik hasik ez ditu beregain hartzen bertan plazaratutako iritziak ezta bat etorri ere derrigorki haiekin.

128. zenbakia. 2008ko maiatza • hik hasi • 5

e d i t o r i a l am a i a t z a

FFiinnaannttzzaakkeettaarreenn iinngguurruukkoo eenneeggaarrrreenn iittzzuulliiaaaauurrrreerraabbiiddeerriikk eezz dduueenn ggaattaazzkkaann

Hautsak harrotu ditu Euskal Auto-nomia Erkidegoko hezkuntza sarekontzertatuak sare publikoarekiko fi-nantzaketa berdinketa lortzeko eginduen eskariak.

Ez dira berriak ez gaia, ez jarreraketa ezta erantzunak ere, denbora batezlozorroan egon direla zirudien arren.Baina aldian-aldian gaia agertzen de-nean sortzen dituen erreakzioak ikusi-rik, arazo zahar baten ajeak direla esa-tea ez litzateke gehiegi esatea.

Bada bideratu gabeko gatazka batgure herrian publiko-pribatu gaiareninguruan dabilena, eta arazoari oina-rrian heltzen ez zaion bitartean egun ar-te ikusi eta bizi izan ditugun gatazketanmurgildurik jarraitzera kondenaturikgaude. Ondorioz, elkarri hortzak era-kusten jarraituko dugu, sustraietara joezean, ideia eta bide berriak saiatzekoborondatea agertu ezean.

Publiko-pribatu dikotomia zahar-kitua eta hitz horien definizioa erreali-tateari egokitu ezinean ditugu. Hez-

Ildo horretan, ekarpen interesga-rria eta ausarta egin zuen Euskal Hez-kuntzarako Oinarrizko Akordioak:“Denona denari esaten zaio PUBLI-KOA: guztientzat irekia denari, denonongiari begiratzen dionari eta guztien-tzat aukera berdintasuna garatzenduenari. HEZKUNTZA PUBLIKOA,beraz, herrien eta herritar guztien ga-rapenerako beharrak asetzen dituenhezkuntza izango da, aukera berdinta-sunean eskubide guztiak ziurtatuko di-tuen kalitatezko zerbitzua.

Gure kasuan, arestian aipatutakoeuskal herritarron eskubideak gauza-tzen dituena izango da EUSKAL HEZ-KUNTZA PUBLIKOA”.

Oinarrizko Akordioan euskal herri-tarron hezkuntza eskubide horiek ze-rrendatuta daude, gainera.

Herri moduan aurrera egingo badu-gu ordua da hezkuntzan ere, bakoitzabere lubakitik irten eta herri eta etorki-zun ikuspegiz proposamen berriak etaausartak egiteko!

kuntzarako, benetan kalitatezkoa izandadin, behar duen adina bitarteko etadiru zuzentzeko eskatu beharrean,“horri ez eman gehiago” politika apli-katu nahian, ezinaren kudeaketa eutsizbesterik ez gara ariko.

Zerk egiten du publiko ikastetxebat, bere titulartasunak? Zer definitzendu, bada, haren jardunak eta emaitzak?

Pribatuen sareek behar-bereziakdituzten ikasleen beharrei dagokienproportzioan erantzuteko konpromi-soa hartu nahi dute; lan bertsua egitenduten langileen lan baldintzak berdin-tzera jo nahi dute, eta abar. Ez ote dieguhezkuntza esparruan ditugun erronkeihobeto erantzungo denon artean, elka-rrekin? Zertan ari ote gara?

Bada ordua, behingoz, sekula inoraeraman ez gaituzten termino antzuakbaztertu eta berrietan saiatzeko. Bo-rondate oneko inork uste al dezakeduela 150 urte estatuek sortutako siste-ma zentralizatu haiek balio dezakete-nik egungo jendarteari erantzuteko?

EHko Oinarrizko Akordioan euskalherritarron hezkuntza eskubideakzerrendatuta daude. Herri moduanaurrera egingo badugu ordua dahezkuntzan ere, bakoitza berelubakitik irten eta herri etaetorkizun ikuspegiz proposamenberriak eta ausartak egiteko!

6 • hik hasi • 128. zenbakia. 2008ko maiatza

Herriz herri, egunez egun,urratsez urrats… Hezkuntza

Sistema Nazionala. EuskalHerriak Bere Eskola herri

ekimenak apirilean abian jarrizuen kanpaina azken txanpan

sartu da. Hezkuntza sistemanazionalaren aldeko

aldarrikapena egitea dakanpainaren helburua, eta

bide horretan emandakoaurrerapausoak eta

aurkitutako oztopoakgizarteratzea. Horretarako,

hainbat herri eta ikastetxetanekimenak antolatu dituzte, etaikastetxeentzat eta aisialdikotaldeentzat unitate didaktikoa

osatu dute. Era berean,erakusketa dinamikoa

ikusteko eta argazki bidezkoatxikimendua egiteko aukera

izango da maiatzaren 31rabitartean. Orduan amaituko

da EHBEk abiatutakokanpaina Iruñean izango denmanifestazio nazionalarekin

batera.

kronikaE r e d u a k , f i n a n t z a z i o a , i r a k a s l e e n g a l e r a . . .

Itunpeko sarea osatzenduten ikastetxeek sarepublikoaren parekofinantzaketa eskatu dute

Hezkuntza Sistemaren Legea le-henbailehen lantzen hasteko eskatudio Araba, Bizkaia eta Gipuzkoakoikastolen kidegoak Eusko Jaurlaritzarieta lege horren barnean, finantzaketaarloan ikastolak eta sare publikoa pare-ka ditzatela eskatu dute, itunpeko ikas-tolen finantzaketa % 100ekoa izatea,alegia. Eskaera horrekin bat egin duteKristau Eskolek ere. Jose Luis Sukia,Partaideko zuzendariak esan duenez,sare publikoko ikastetxeek eskaintzenduten zerbitzu bera eskaintzen duteikastolek, eta beharrezkoa da finantza-keta ere, parekoa izatea. Hezkuntza sis-tema berdefinituko lukeen legearen al-de egin du Partaidek, egungo sistema-ren eredua gainditzeko. Ikastolak jabe-

go anitzeko ereduaren alde agertu diraeta hezkuntza, zerbitzu publiko bakargisa hartzea proposatu dute. Gainera,indar guztiak herri baliabideekin hor-nitutako ikastetxeak bultzatzeko jarribeharko liratekeela uste dute ikas-tolek.

Gaur egun itunpeko ikastetxeen% 70 inguru finantzatzen ditu EuskoJaurlaritzak eta finantzaketa osoaizango balitz, itunpeko ikastetxe guz-tiak finantzatzeko 120 milioi euro be-harko lituzkete ikastoletako ordezka-riek jakinarazi dutenez. Horren truke-an ikastolak prest egongo lirateke gi-zarte konpromisoak hartzeko. Partai-de prest agertu da ikastoletan matri-kulatzen diren ikasleen % 15 etorki-nak izateko eta konpromiso horienartean leudeke baita ere, ezintasunakdituzten haurrak hartzea edota hiz-kuntzarekin zerikusia duten konpro-misoak.

Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza Sai-lak proposamenaren berri jaso du, bai-na ez dute negoziatzen hasteko datarikjarri. Dena den, aurreratu dute, pauso-ren bat eman aurretik finantzaketa pu-blikoa jasotzeko itunpeko ikastetxeekbete behar lituzketen baldintzak ze-haztu beharko liratekeela. Edonolaere, legearen proiektua hasierako fase-an dago eta denbora pasako da eraba-kiren bat hartu aurretik.


Euskal Curriculumak ez du aintzat hartu beharez Estatu espainiarrak ezta Frantziakoak erefinkatzen dituzten curriculumak. Euskaldunoknahi dugun curriculuma behar du izan.

Edurne Larrañaga Hizkuntza gutxituen inguruan

eztabaidatuko dute Frantziako

parlamentuan maiatzaren 7an.

Frantziako diputatuek hizkuntza

gutxituen gaineko eztabaida

egingo dute, hizkuntza gutxituen

euroagiria berresteari begira.

François Fillon Frantziako lehen

ministroak hizkuntza gutxituen

aldeko neurriak onartzea baztertu

zuen, baina horri buruzko

eztabaida antolatuko zuela hitz

eman zuen eta hala egin du.

Nicolas Sarkozy presidenteak,

bere aldetik, euroagiria

berrestearen alde ez zegoela

adierazi zuen eta hizkuntza

gutxituen “egoera behin betiko

ziurtatzeko” moduko legea hobeto

ikusten zuela. Maiatzaren 7ko

eztabaidan ez dute erabakirik

hartuko, baina lantaldea osatuko

dute.

k o n p o n d u g a b e k o a r l o a k b u e l t a k a .

Datorren ikasturtean ez da irakasle gehiagoizango sare elebiduneanIparraldean

Paueko Akademia Ikuskaritzak ezdu irakasle gehiago jarriko datorrenikasturtean Lapurdiko, Nafarroa Behe-reko eta Zuberoako ikastetxe elebidu-netan. Urruña salbuespena izango da,baina gainontzean, euskarazko es-kaintzarik ez dagoen herrietan, egoeraberari eutsiko diote eta izan diren zen-bait mugimenduk, batzuei mesedeegin arren, besteei kalte egingo die.Esaterako, Akademiak lanpostu-erdibana eman dizkie Ziburuko eta Doni-bane Garaziko eskolei baina lanpostuosoa kendu dio Izpurakoari.

Pirinio Atlantikoetako departa-mentuan, 51 irakasle kenduko dituzteguztira, eta eragin handiena Euskal He-rrian izango du neurriak, 30 lanpostu

kenduko baitituzte, eta 16 sortu. 14 lan-postu horietatik, gehienak sare frantseselebakarrean kenduko dituzte. Akade-mia Ikuskaritzak ama eskoletan gelabat sortzeko ikasleen gutxieneko ko-purua igo egin du; 20 ziren lehen, orain,berriz, 25.

Lanpostu murrizketaren harira izandiren protesten aurrean, gogor hitzegin du Philippe Carriere Paueko Aka-demia ikuskariak. Esan duenez, eskolakarta berrestean, iraila bitartean ez dainolako aldaketarik izango eta alferrikizango dira eskola okupazioak, bereustetan, hezkuntzaren kalitateari kaltebesterik ez diotelako egiten. Sindika-tuek, gurasoen elkarteek eta hautetsiekhaserre hartu dute erabakia, izan ere,sindikatuek aurreikusten dute datorrenikasturtean eskoletan 300 haur gehiagoizango direla. Seaska ere haserre dago,13,5 lanpostu gehiago eskatzen dituz-telako eta bakarra emateko asmoa ira-garri dutelako Frantziako agintariek.Jean Claude Iriart, EPP Euskararen Era-kunde Publikoko zuzendariak, eskolakartaren balorazio positiboa egin du hi-ru urtetan aurrerapena izan dela etahaur gehiagok euskaraz ikasten dutelaesanaz baina ez da iritzi berekoa, ordea,Thierry Delobel Ikas-Biko presidentea,bere ustez eskola kartak hizkuntza po-litikaren mugak agerian utzi baititu.

Berria

G A I A


Gizarte hezitzaileak eskolan Guztion artean premia berezieiaurre eginez

G

Ikasleak, irakasleak,orientatzaileak,zuzenda-riak, familiak, ikastetxekobestelako langileak (admi-nistrazioa,garbiketa…)horiek guztiek euren lekuadute eskolan,baina bada,pixkanaka,gure ikaste-txeetan gero eta indar han-diagoa hartzen ari den pro-fesional taldea:gizarte he-zitzaileak,alegia. Premiaberriak sortzen ari dira etahoriei aurre egiteko lagun-tza behar izaten duten sa-rritan ikastetxeek. Ikasleekeskolan bertan zein eskola-tik kanpo izan ditzaketenzenbait arazori aurre egiteneta horiek bideratzen la-gundu ohi izan diete irakas-leei gizarte hezitzaileek.Gurean,Gizarte Zerbitzue-tan aritzen dira lanean etaeskolak hala eskatzen due-nean edo haiek kasuren batatzematen dutenean hurbil-tzen dira eskolara.


Premia berriei, erantzun berriak

Gizartea gero eta konplexuagoa

den heinean, eskolako errealitatean

ere behar anitzak sortzen doaz. Eta hez-

kuntza komunitateak, premia berri ho-

riei erantzuteko bitartekoak behar ditu.

Gizarte hezitzaileak eta euren lana

hezkuntza ez formalak hartzen dituen

zenbait esparrutan kokatu ditugu orain

arte; hala nola, premia bereziak edota

arazo sozialak dituzten taldeekin esku-

hartzen, gizarte-kultur dinamizazioan,

esku-hartze komunitarioan, aisialdiko

heziketan, kulturarteko gaietan, ingu-

rumen hezkuntzan, helduen hezkun-

tzan, familiekin esku-hartzen, harrera

etxeetan… Baina hori guztia aldatzen

ari da eta eskola gizarte hezitzaileen es-

parrua ere badela ikusten ari gara. Hez-

kuntza komunitate osoak elkarlanean

aritu behar duela gero eta argiago ikus-

ten dugu; eskolek, gurasoek, herriak,

kultur zerbitzuek, gizarte zerbitzuek…

elkarrekin aritu behar dute, bakoitzak

bere ikuspegitik eta bere ardurak be-

tez. Hezkuntza formalaren eta hezkun-

tza ez formalaren arteko banaketa fisi-

ko zurrunarekin hautsi beharra ikusten

da gero eta gehiago, sortzen diren be-

harrei ikastetxeen dinamikatik bertatik

erantzun integralak emateko.

Eta hori guztia aurrera doa pixkana-

ka; gizarte zerbitzuak eta eskolak elkar-

lanean aritzen dira maiz, nahiz eta

oraindik norabide horretan pauso asko

eman behar den. Elkarlan horrek, ikas-

leen beharrei erantzun osoak eta ego-

kiak emateko aukera eskaintzen du eta

beharrezkoa da, herri administrazioek,

eskolek eta gizarte zerbitzuek elkarla-

nerako eta koordinaziorako egiturak

sortzea.

Gizarte Hezitzaileen El-kargoak jardunaldiak eginzituen joan den martxoan etahausnarketa sakonagoa egi-teko zutabeak finkatu zituz-ten. Gizarte hezitzaileak ikas-tetxean txertatzearen ingu-ruan ondorio hauek atera zi-tuzten:

1.- Irakasleek curriculumetikkanpoko zenbait gai lantzekozailtasunak izaten dituzte sarri-tan.

2.- Planteamendua egin be-har da: Kontraesanik ba al da gi-zarte hezitzaileek hezkuntza ezformalean aritzen diren profe-sional moduan hezkuntza for-malaren esparruan esku hartzenbadute?

3.- Gizarte hezitzaileak egi-ten duen esku-hartzeak orokor-tasunetik premia zehatzagoeta-ra jo behar du.

4.- Gizarte hezitzaleak zailta-sun gehiago dituztenekin diskri-minazio positiboaren ikuspegi-tik esku hartzen du.

5.- Beharrezkoa da ardurakbanatzea eta partekatzea, etahainbat ikuspegitatik lan egitea.

6.- Gizarte hezitzaileak, ikas-tetxearen dinamikatik abiatutaerantzun integrala ahalbidetubehar du.

7.- Gizarte hezitzailearenpresentziak esku-hartze sozialaeta esku-hartze hezitzailea ber-matuko lituzke eskolatze proze-su guztian zehar.


Gizarte hezitzaileen egitekoak

Hezkuntza ez formala esparruzabala eta anitza da,batzuentzat ezezaguna.Azalduko al zeniguke zein direngizarte hezitzaileen lanesparruak?

Hezkuntza ez formalaren ere-mua oso zabala da bai, eta denbo-ran zehar zehaztu gabe egon da.Eremu ez formalean egiten direnhezkuntza esku-hartzeak gizartehezitzaileen esku hartze eremuakizan behar dira. Eta askotan, esparruhoriek soilik gizarte hezitzaileei da-gozkienak izan beharko lukete, adi-bidez, pertsonek eta taldeek zailta-sun sozialak eta hezkuntza arlokozailtasunak dituzten kasuetan etahainbat garapen testuinguruk edo-ta gizarte bazterketek sortzen dituz-ten zailtasun kasuetan.

Dena den, aipatu behar da sarri-tan, beste profesional batzuek egi-ten dituztela gizarte hezitzaileei be-rez dagozkien lanak eta guk, Gizar-te Hezitzaileen Elkargotik hori ho-rrela izan ez dadin egiten dugu lan;bakoitzaren funtzioak zehaztu nahiditugu eta gure eremu profesionaladefendatu nahi dugu.

Esku-hartze soziala eta hezitzai-lea gizarte hezitzaileen lana izan be-harko luke soilik. Elkargotik ikus-ten dugunez, hauek izango liratekegure lan esparruak: babes sisteme-tatik haur eta gazteekin egiten den

esku-hartze soziala eta hezitzailea,nerabeekin justiziaren eremuanegiten dena, espazio kulturaletaneta aisialdiaren dinamizazioan, arlosoziolaboralean, helduen etenga-beko formazioan, baztertuta edohorretarako arriskuan dauden hel-duen kasuan, drogomenpekotasunkasuetan, adineko pertsonekin,ezindu psikiko, fisiko eta sentsoria-lekin, ingurumen heziketan, osa-sun heziketan eta esku hartze ko-munitarioan… Horiek guztiak defi-nitutako eredu eta metodologiakeskatzen dituzten programa zeha-tzetan landu behar dira.

Zein da gizarte hezitzaileekeskolan duten funtzioa?

Araban, Bizkaian, Gipuzkoaneta Nafarroan gizarte hezitzaileakez daude ikastetxeen egituretan sar-turik eta horren inguruko eztabaidaegin beharko litzateke hezkuntzainstituzioetatik. Dena den, badiraera puntualean ikastetxeren bateanesku-hartze sozialari eta hezitzaile-ari dagokion programaren bat lan-tzen ari diren profesionalak. Adibi-dez, badira ijitoak diren ikasleekinlantzen diren programak, eskolakotestuingurura hobeto egoki daite-zen eta eskola ijitoen errealitateragertura dadin, haien eskolatze pro-zesua lagunduz.

Baina gizarte hezitzaileek esko-

Jesus Otaño: “Gizarte hezitzaileek eskola herrira zabal dezakete”

lan egiten duten lan gehiena kanpo-tik egiten dute, Oinarrizko GizarteZerbitzuetatik. Araban, Bizkaianeta Gipuzkoan ikas komunitatee-tan egiten den lana azpimarratunahiko nuke, oinarrizko baldintzabaita bertan Gizarte Zerbitzuetakogizarte hezitzaileek parte hartzea,baita familia hezitzaileak, adin txiki-koen hezitzaileak eta kale hezitzai-leak ere.

Bestalde, Oinarrizko GizarteZerbitzuetako taldeen eta ikaste-txearen arteko koordinazioa beha-rrezkoa litzateke. Ikastetxea haureta gaztetxoen hezkuntza proze-suak laguntzeko ezinbesteko solas-kidea da eta espazio bakoitzetik es-ku-hartze komunerako bideak za-baldu behar dira, partekatutakoikuspuntu batetik. Ikasle gehienakeskolatuta daude, baina zenbait ka-sutan ez da horrelakorik gertatzen.Badira ere harrera etxeetan daudenhaurrak. Kasu horiek pixkanaka bi-deratzen doaz eta denbora behardute gauzak bere onera buelta dai-tezen, hori dela eta esparru ez for-maletik egiten den edozein esku-hartzek bi sistemen arteko koordi-nazioa eskatzen du.

Zein izan daitezke gizartehezitzaile bat eskolakomunitatean sartzekoarrazoiak?

Gizarte Hezitzaileen Euskadiko Elkargoko presidentea eta Gipuzkoan, gaz-teekin gizarte hezkuntza esku-hartzeko udal taldeen ahokularia da JesusOtaño, eta gizarte hezitzaileek eskolan egiten duten eta egin dezaketenlanari buruz hitz egin dugu harekin. Gizarte hezitzaileen lana sarritanbehar den moduan zehaztu gabe dagoela esan digu, beste profesionalbatzuek egiten dutela euren lana eta hori horrela izan ez dadila aldarrika-tzen dute. Gurean, eskola guztietan ez dago gizarte hezitzailerik eta, kan-potik lan egiten dutenez, Gizarte Zerbitzuen eta ikastetxearen arteko koor-dinazioa beharrezkoa da Otañoren iritziz.


G A I A Gizarte hezitzaileak eskolanGuztion artean premia berriei aurre eginez

Arrazoi nagusia haur bakoitza-rekin egiten den heziketa proiek-tuaren garapenean dago. Ikastetxe-arekin egiten den koordinazioa osogarrantzitsua da heziketa proiektuhori garatzeko. Oinarrizkoa da ikas-tetxean egiten duen prozesuaren ja-rraipenari buruzko informazioa etagizarte hezitzaileekin erlazionatzenden espazioetako informazioa el-kartrukatzea, horrek egoera hobe-tzeko bideak zabalduko dituelakoeta eraikuntza pertsonal eta soziale-rako haur edo gaztetxo horrek eginbehar duen heziketa prozesua ho-betzen lagunduko duelako.

Haurrek eta gazteek bizi dituz-ten egoera zehatzen inguruko kez-kak etengabeak dira irakasleengan,baita portaeren gaineko edota joka-eren gaineko kezkak ere; askotanentzuten dugu irakasleen ahotik“ikasle honekin jada ez dakigu zeregin!” moduko esaldiren bat. Esko-lara joaten ez direnen kasuan,DBHn batez ere, arazoak izaten diraeta lan koordinatua egitea beha-rrezkoa da. Askotan, gizarte zerbi-tzuak dira arazoa atzematen dute-nak eta eskolari hori lantzea eska-tzen diotenak.

Zein dira gizarte hezitzaileektopatzen dituzuen erronkak?

Gipuzkoan duela urte batzukgizarte zerbitzuetako gizarte hezi-tzaileekin formazio saio batzukegin genituen. Ondorio garrantzi-tsuak atera genituen. Uste dut,bost urte beranduago, bertan par-te hartu zuten gizarte zerbitzueneta ikastetxeen arteko elkarlanahobetu egin dela, baina han ikusiziren erronkak gaur egun ere badi-tugula. Orduan, inplikatutakohezkuntza agente guztiek parte-hartzeko koordinazio espazioakindartzea eta sistema bien artekoezagutza bultzatzea beharrezko

ikusi zen, besteak beste.

Nola hartzen dute parte gizartehezitzaileek ikastetxean?Norekin aritzen dira lanean?

Kasuaren arabera izaten da, bai-na normalean, ikastetxeko zuzen-daritza edo orientatzaileak izatendira gurekin harremanetan jartzendirenak. Egokia litzateke tutoreekesku hartzea, ikasleengandik ger-tuago egoten direlako.

Batzuetan esku-hartzea ikaste-txean bertan egiten dugu. Beste ba-tzuetan, gizarte hezitzaileak eskole-tara joaten dira ikasleei zenbait gai-ren inguruan hitz egiteko eta lagun-tzeko; normalean curriculumetikateratzen diren gaiak dira, zeharka-ko izaera dutenak; kontsumo pre-bentziorako gaiak, harreman afek-tibo-sexualak, gizarte trebetasu-nak… Baina batez ere, arazoak di-tuzten ikasleekin egiten dugu lan.

Era berean azpimarratu beharda baita ere gizarte hezitzaileak es-kolan sartzen diren izaera komuni-tarioko talde bakarra direla sarritan.Egoera hori baliatu beharko genu-ke, ikastetxea komunitatera zabal-tzeko. Horrek aurrerapen handiaekarriko luke.

Nolako harremana izaten dutegizarte hezitzaileek haurren edoikasleen irakasleekin?

Egoeraren araberakoa da. Ha-rremana hobetzen joan da bainaprozesua ez da guztiz erraza eta el-kar ezagutzea ezinbestekoa da.Ikastetxeak gizarte zerbitzuak zergaren jakin behar du eta gizarte zer-bitzuek ikastetxea ezagutu behardute; zein diren bakoitzaren fun-tzioak eta konpetentziak.

Zer sare daude hezkuntzaarautuaren, hezkuntza ezformaleko agenteen eta gizartezerbitzuen artean? Eta nola

hobetu daitezke?Egoeraren araberakoa da. Ha-

rremana hobetzen joan da bainaprozesua ez da guztiz erraza eta el-kar ezagutzea ezinbestekoa da.Ikastetxeak gizarte zerbitzuak zergaren jakin behar du eta gizarte zer-bitzuek ikastetxea ezagutu behardute; zein diren bakoitzaren fun-tzioak eta konpetentziak. Sistemati-zazioa beharko litzateke, protoko-loak sortzea, haur eta gazteen hezi-keta prozesuan orientabide komu-nekin koordinazio arduratsua egi-teko.

Gizarte hezitzailea, gero etafigura ohikoagoa izango al daeskolan?

Gizarte hezitzaileek gero eta pa-per garrantzitsuagoa behar dute he-rritarren beharrei erantzuteko, bai-ta eskolan ere. Zalantzarik gabe, bi-de horretan goaz. Geroz eta gehia-go ulertzen da zein diren gure fun-tzioak eta konpetentziak, esku-har-tze sozialaren eta hezitzailearenprofesionalak gara. Baina badugudesabantailarik, izan ere, oraindiknor garen eta “zertarako balio du-gun” azaldu behar dugulako. Ez daulergarria gizarte hezitzaileok es-kolan ez parte hartzea, elkarren be-harra dugu, ikasleek eta familiekbehar dutelako.

Eskolan, beraz, etengabekofigura izan beharko al luke?

Bai, baina eztabaida dago gizartehezitzaileek non egon beharko lu-ketenaren inguruan; ikastetxe kan-poan edo barnean, hau da ikaste-txearen egituran txertaturik. Extre-maduran, Andaluzian edota Gazte-la-Mantxan gizarte hezitzailea ikas-tetxeko egituran txertatua dagoenlangilea da. Gizarte Hezitzaileen El-kargoan gai horri buruzko eztabai-da hasi dugu, eskolan gure egitekoagaratu behar dugula pentsatzen du-gulako.


Gizarte hezitzaileen esku-hartzea

irakaslea ez den langilea, bizikidetzaarduraduna, beste irakasle bat eta gi-zarte hezitzailea daude”, esan digu Txa-rok.

Jendea oso inplikatua dago eta ar-duradunak oso pozik: “2006an sortugenuen Behatokia eta urtean bost batbilera egiteko konpromisoa hartu ge-nuen. Aurten zazpigarren bilera egiteragoaz, orain, maiatzean”, aipatu du Txa-rok. Iaz Behatokiak zer eduki eta zerfuntzio izango zituen zehaztu zuten etaaurten, Bizikidetza Behatokia zer denkomunikatzea eta arauen inguruko la-na egitea hartu zuten helburu moduan.Komunikazio hori DBHn landu dutebatez ere, eta ikasleen partaidetza ere

HIRUKIDE ikastetxeaElkarbizitzarako Behatokia, guztien topaleku

Hamabi urte dira gizarte hezitzaile-ak Tolosako udaletxearekin elkarlane-an ari direla eta ondorioz, eskolarekinharremana dutela. Koordinazio ma-haia dute, urtero hiru aldiz biltzen dira,arriskuan egon litezkeen haurren ingu-ruko informazioa partekatzen dute etaerabakiak hartzen dituzte. Hirukide2003-04 ikasturtean sortu zen hainbatikastetxeren bat-egitearen ondorioz,eta hasieratik arduratu zituen bizikide-tzaren gaiak. Bizikidetzaren ingurukoplana egin nahi zuten, 2006-07 ikastur-tean Eusko Jaurlaritzak bizikidetza pla-na egiteko proiektu pilotua sortu zuen,eskaera egin zuten eta aukera emanzieten. Horrekin batera, BizikidetzaBehatokia sortzeko aukera izan zuteneta horri ekin zioten. Hirukide, ikaste-txe konplexua da, Txaro Etxeberria

orientatzailea eta bizikidetzako ardura-dunak esan digunez, eta bi Behatokisortzea erabaki zuten: bata Haur Hez-kuntzan eta Lehen Hezkuntzan, etabestea DBHn, baina bien arteko koor-dinazioa erabatekoa da. “Haur Hez-kuntzan eta Lehen Hezkuntzan bi gura-so daude, irakasle bat, irakaslea ez denlangilea, orientatzailea (ni) eta zuzen-daria. Horrez gain, eskolakoa ez zenerakunderen bateko ordezkariaren batsartu behar zen, lana aberastuko zuennorbait izatea nahi genuen, aukerak az-tertu genituen eta gizarte hezitzaileekingogoratu ginen segituan. Haiei esan ge-nien eta berehala eman ziguten baiez-koa. DBHn, berriz, bi ikasle, guraso bat,

Tolosako Hirukide ikastetxeanElkarbizitzarako Behatokia sortuzuten joan den ikasturtean eta erahorretan, gizarte hezitzaileek moduiraunkorrean parte hartzen duteikastetxean. Gizarte hezitzaileekegiten duten ekarpena bereziki balo-ratzen du ikastetxeak, irakasleek,ikasleek edota gurasoek ez dutenikuspuntua ematen dutelako. HorrekBehatokiaren eta ikastetxearen lanaaberasten du eta gustura daude es-perientziarekin.


G A I A Internet eta eskolaGero eta aukera gehiagoG A I A

asko ari dira lantzen. Telefono mobila-ren inguruan ere arazoak izaten dituzteeta horren erabilera arautzeko eraba-kiak hartu dituzte eta cyberbullyngarengaia landu dute.

“Niri bizikidetza Behatokia izateaklasaitasuna ematen dit. Uste dut gurasoaskok ikuspegi horrekin bat egiten du-tela. Gatazkak beti egongo dira bainahoriei nola aurre egiten zaien da gauzaeta horretan laguntzen digu. Gatazkakez ditugu saihestuko ez dugu egingobaina datorrenari aurre egiteko lasaita-suna ematen du”, esan dugu Txarok.

Bizikidetza Behatokiak ez du era-bakitzeko gaitasunik baina proposa-menak egiten dituzte, horiek pedago-gia taldera eramaten dituzte eta ondo-ren zuzendaritzak hartzen ditu eraba-kiak.

Gizarte hezitzaileen ekarpenaGizarte hezitzaileak buru belarri da-

biltza lanean eta ikastetxearentzat osobaliagarria da euren lana: “Askotan es-kola barrutik esango ez genituzkeenakesaten dituzte eta ekarpen interesga-rriak egiten dituzte. Beste ikuspuntubat ematen digute eta horrek aberasta-

suna dakar; gurea formala, itxia da, etahaiek inguru irekian egiten dute lana”,esan digu Txarok.

Luz Clemente Haur Hezkuntzakoeta Lehen Hezkuntzako Bahatokianaritzen da lanean. Gizarte hezitzaileada Luz eta Tolosako Gizarte zerbitzue-tan egiten du lan kale heziketa progra-man. Maila indibidualean egiten dutelan 11-18 urtekoekin eta familiekin, tal-de mailan ere aritzen dira, koadrilekin,eta azkenik, maila komunitarioan. Az-ken horretan kokatzen da Elkarbizitza-rako Behatokia. “Zerbait gertatzen de-nean egiten dugu lan, baina preben-tzioa egitea ere gure lana da. Eskolekinlan egin behar dugula uste dugu etaTxarok zuten asmoa jakinarazi zigune-an, bertan egon behar genuela ikusi ge-nuen”, esan digu Luzek. Gurasoenekarpena etxean izan ditzaketen zailta-sunen berri ematea da; Txarok, ikaste-txearen ikuspuntua ematen du; eta gi-zarte hezitzaileek, gainontzekoek eu-ren ikuspuntua zabal dezatela hezike-tari buruzko ikuspegi zabalagoa izateada, ikastetxean oso zentratua egotendirelako.

Ikastetxeari ongi datorkio gizartehezitzaileen lana komunitatera zabal-tzeko. Izan ere, Luzek esan digunez,komunitateari buruz hitz egiten dute-nean eskola komunitateari buruz hitzegiten dute soilik, ez dute ulertzen es-kola komunitatea herri osoa denik. De-na den, gizarte hezitzaileen lana defini-tu beharra dagoela dio: “Estatu espai-niarreko beste komunitate batzuetangizarte hezitzaileak daude eskoletan,baina politikarien ekimena izan da etasarritan ez diote eduki logikorik eman;ez dute euren funtzioa zehaztu eta ba-tzuk ez daude oso egoera onean. Ba-tzuek haurrak autobusetik jaso eta ge-lara eramateaz arduratzen dira oraindik

inork ez dielako esan eskolan zer fun-tzio bete behar duten”.

Txaroren ustez, positiboa da esko-lan gizarte hezitzaileak egotea, berdinzaio barrutik edo kanpotik lan egitenduten, baina euren lana beharrezkoadela uste du. Izan ere, kanpoko ikuspe-gia, freskotasuna… ekartzen dute bereiritziz eskolara. Luzek zalantza du, or-dea: “Gizarte hezitzailea, hezitzailea daeta eskolan egoteak zentzua du. Bainaikastetxea sistematizatuta dagoen mo-duaren arabera, arlo soziala espazio txi-ki batera murriztua geratzen da. Ustedut garrantzitsua dela elkarlanerako es-pazioak sortzea eta agian, agertzen aridiren beste figura batzuek baino loturahandiagoa izan beharko genuke ikas-tetxeekin, azken batean hezitzaileakgarelako. Gizartea aldatzen ari da eta al-derdi berriak irakatsi behar dira, bizi-tzarako ohiturak, abileziak… Behin-tzat, ez dezatela beste profesional ba-tzuek erabaki geuk zer lan egin behardugun, zeren hori gertatu izan da.Hausnarketa garaian gaude, baina gi-zarte hezitzaileok eta ikastetxeek elka-rrekin lan egin behar dugu”.

Gizarte hezitzaileak eskolanGuztion artean premia berriei aurre eginez


Gizarte hezitzaileen esku-hartzea

Kale dor kayikoBiharko ijitoak eskolan

Ijitoen elkartea da Kale dor kayikoeta izenak adierazten duen moduan(Kale dor kayiko, “Biharko ijitoak”esan nahi du),etorkizuneko ijitoen al-deko lana egiten dute. Bilboko Txurdi-naga auzoan dute egoitza eta ijitoeneskubideak aldarrikatzea da bere egi-teko nagusia; horien artean,ijitoak es-kolatzea bultzatzen dute. Maiz arazo-ak izan dituzte,ingurukoek ez dituzte-lako ongi hartu edota gurasoek seme-alabak eskolatzeari garrantzirikeman ez diotelako. Elkartean dutenOpre rroma (Eutsi ijito!) programak iji-toen eskolatzea bultzatu nahi du etahainbat gizarte hezitzaile dabiltza ho-rretan lanean.

Proposamen pedagogikoa lantzenari da gaur egun Kale dor kayiko elkar-tea Oscar Vizarraga zuzendariak esandigunez: “gerundioaren pedagogia”,hain zuzen ere. Hezkuntza komunita-teari egingo dioten proposamena lan-tzen ari dira eta hori, ijitoen izateko eranoinarrituko da.

Haur eta gazte ijitoek aukerak iza-tea nahi dutela esan digu Oscarrek:“Merkatura lanera joan nahi badute, jo-an daitezela, baina hori aukeratu dute-lako, ez beste biderik ez dutelako. Au-kera berdintasuna lortu nahi dugu etaheziketa akademikoak hori eskaintzendu. Eta heziketa akademikoa diogune-an, akademikoa azpimarratzen dugu,ijitoak berez, baduelako heziketa, ba-tzuek ulertzen ez duten arren. Etxeanheziketa jasotzen dugu, baina akade-

mikoa falta zaigu eta horren eraginez,ijitoak mundu osoko bazterretan marji-nazio sozialetik oso hurbil daude”. Os-carrek esan digunez, egia da duen iza-kerak ijitoa ez duela eskolara sartzerabultzatzen, baina sistema ere ez da ar-duratu ijitoak bertan sartzeaz: “Utzike-ria dago. Ijitoak beti bizi izan garen mo-duan bizitzen jarraitu dugu eta institu-zioek ez dute sarrera horretarako bitar-tekorik jarri. Ijitoen nortasuna ez duteeutsi beharreko zerbaiten moduan iku-si, baizik eta aldatu beharreko zerbai-ten moduan. Besteen modukoak izanbehar dugu, integratu egin behar dugueta integrazioa, hitz madarikatu hori,batzuek disoluzio baten moduan ikus-ten dute. Geure nortasunari eutsi nahidiogu eta gure hizkuntza berreskuratunahi dugu; hori ez da errespetatu eta ezda errespetatzen munduko leku asko-tan; hori da gure aldarrikapenetakobat”.

Baina, aurrerapenak egin dira.Duela 20 urte egoera okerragoa zelaesan digu Oscarrek. Orduan sortu zu-ten Kale dor Kayiko elkartea eskolatikpasatako zenbait ijitok eta Adarra taldepedagogikoak. “Ni eramaten ninduteneskoletara ijitoak motibatzeko eta ikus-teko ijitoa izanik ere, ikas daitekeela.Une batean elkartea sortzea bururatuzitzaigun lan horrekin jarraitzeko; hel-burua euskal irakasleei ijitoen kultura-ren inguruko aholkularitza eskainikozien elkartea sortzea zen. Elkarte mo-duan jaio ginen eta ikastaroak ematenhasi ginen. Hortik aurrera unibertsitate-ko sailekin elkarlanerako hitzarmenakegin genituen etorkizuneko profesio-nalek gaurkoek dituzten gabeziak izanez ditzaten. Baina gutxi zela ikusi ge-nuen, familiengana joatea eta laneanhastea falta zitzaigula. Kale dor kayikosortzea erabaki genuen orduan”, azal-du digu Oscarrek.


G A I A

Kale dor kayiko saria ematea buru-ratu zitzaien hasieran. Ikasturte amaie-ran, ikasleei ikasteak eskatzen dienahalegina aitortzea zen helburua. Bai-na denborak aurrera egin zuen eta horrijarraipena eman behar ziotela pentsatuzuten, orduan sortu zuten Opre rromaizeneko programa, ijitoen herriak for-mazioa jasotzeko helburuz.

Opre rroma:eutsi ijito!Iratxe Azofra da Opre rroma pro-

gramaren arduraduna. Guztira zortzihezitzaile daude lanean. Esan digunez,ijitoak eskolan normalean ez dira Biga-rren Hezkuntzara iristen eta ez dute es-kola graduaturik lortzen, beraz, garran-tzitsua da haiekin motibazio lana egi-tea. Inguruak ez die gehiegi laguntzeneta egoera hori gainditzeko modueta-ko bat ikasketak direla uste dute. “Hel-buruetako bat ikasle ijitoei babesa ema-tea da, eta ikasketetan Bigarren Hez-kuntzatik gora jotzeko animatzea. Ikas-tetxera joaten gara lanera, argi dugula-ko gure laneko plana elkarrizketan,parte-hartzean, elkarlanean eta elkar-bizitzan oinarritzen dela”, esan diguIratxek. Ikaslearekin, ikastetxearekineta familiarekin egiten dute lan eta ko-munitatea ere kontuan hartzen dute, in-guruak gazteengan eragin handia due-lako.

Ikaslearekin, eskolan duen egoera-ren arabera, lanerako plana egiten du-

te. Programa lau taldetan banatzen du-te:

1.- Ikastetxera maiz joaten direnikasleak. Gehienetan Lehen Hezkun-tzan dena gainditzen duten ikasleakizaten dira, Kale dor kayiko saria jasodutenak.

2.- Eskolara erregulartasunez joa-ten ez diren ikasleak.

3.- Irakaskuntza osagarriak edoLanbide Hastapeneko ikasketak egitenari diren ikasleak.

4.- Nagusiak. Bigarren Hezkuntza-ko lehen zikloa gainditua dutenak etaDBHko 3. mailatik gora ari diren ikasle-ak.

Taldearen arabera, aldatu egiten daesku-hartzea. Baina esku-hartzea laugai multzo handiren inguruan egitendute beti:

1.- Motibazioa. Gai nagusia hori da,ikasleek askotan ez dute motibaziorik,eta familiak eta irakasleek ez dietegehiegi laguntzen.

2.- Ikasketetarako laguntza. Asko-tan ikasten ez dakitela esaten dute etapixkanaka erakusten diete, adibidez,eskemak egiten.

3.- Elkarbizitza. Gatazkak ebaztekotresnak eskaintzen dituzte.

4.- Autoestimua. Autoestimurik ga-be iristen dira eta ez dute sinesten no-raino hel daitezkeen. Hori lantzea osogarrantzitsua da.

“Hiru hilero programazio indibi-dualak egiten ditugu, helburuak eta ho-riek lortzeko jarduerak eta ebaluazioazehaztuz. Ikasleekin, banakako tutore-tzak erabiltzen ditugu, ikasgelarenmartxan ahal den gutxien eragiten saia-tzen gara. Gure helburua eskola porro-ta saihestea bada, ez du zentzurik mate-matika orduan bertatik ateratzea, espa-zio alternatiboak bilatzen saiatzen gara.Askotan jolasgaraietan egiten dugu lan

haiek gustuko ez duten arren, eta kasubatzuetan institututik kanpora eskuhartu behar dugu. Banakako tutoretzahoriek 15-20 minutukoak izaten diraastero”, azaldu digu Iratxek. “Eta ba-tzuetan, helburua komuna denean, tal-dekako tutoretzak ere erabiltzen ditu-gu. Adibidez, motibazioa lantzen aribagara eta taldea txukuna dela ikustenbadugu, elkartu egiten ditugu eta birenedo hiruren artean lantzen dute gaia”,jarraitu du. Horrez gain, hainbat ikaste-txetako adin bereko ikasleak elkartzensaiatzen dira. Arratsalde batez elkar-tzen dira, elkar ezagutzen dute, espe-rientziak elkartrukatzen dituzte etakonturatzen dira ez daudela bakarrik.Batzuetan erreferente izan daitezkeenpertsonak eramaten dituzte ikastetxee-tara, ikasleek ikus dezaten, ikastea po-sible dela eta ez dela kaltegarria.

Irakaslearekin elkarlanean aritzendira, helburuak finkatzen dituzte etahorrez gain, ikastetxeko beste progra-metan parte hartzen saiatzen dira. Izanere, kalitatea lortzeko guztien arteko el-karlana beharrezkoa dela uste dute. Etafamiliekin ere parte-hartze bideak za-baltzen saiatzen dira. “Eskolan arrakas-ta nahi badugu, inguruaren parte har-tzea gero eta handiagoa izan, emaitzakhobeak izango dira. Familiak ikasleakanimatzera bultzatu nahi ditugu, ez di-tzatela bakarrik utzi”, esan digu Iratxek.

Garrantzitsuena ikasleek beldurrikez izatea da, eta ez pentsatzea ikastea-gatik euren nortasuna galduko dutela.Elkarbizitza eta errespetua beharrez-koak dira horretarako eta askotan eza-gutza ezagatik egoten diren gatazkakalde batera uztea beharrezkoa dela us-te dute Kale dor kayikon.

Gizarte hezitzaileak eskolanGuztion artean premia berriei aurre eginez

“Irakasleen prestakuntzadiseinatzeko une egokia da, eta horibaliatzen jakin behar dugu

”16 • hik hasi • 128. zenbakia. 2008ko maiatza

Nafarroako Ikastolen Elkarteko pedagogia arduraduna etaNUPeko irakaslea

irenelopez-goñiE L K A R R I Z K E TA


irenelopez-goñi

E

“Eskizofreniamoduko zerbait dugu;

alde batetik, euskalcurriculumarekin bat

egiten dugu etaguretzat erreferente

bat da eta, bestealdetik, Nafarroako

gobernuak legezezartzen diguna

dugu. (...)Garrantzitsua

iruditzen zait eskolakematean egiten

duguna gaur egungohizkuntza

pedagogikorapasatzea, hots,konpetentzien

hizkuntzara.

”

Irene Lopez-Goñi, NafarroakoIkastolen Elkarteko Pedagogiaarduraduna eta NUPeko irakasleada. Curriculumaren barnean,gai-tasunen gaia lantzea garrantzitsujotzen du Irenek, eta are garran-tzitsuago, irakasleak gaitasunenarabera lan egiteko prestatzea.Hori dela eta, ikerketa egin du be-rriki Europako beste eredu batzukaztertzeko eta proposamen berriaegiteko. Unibertsitatera datorrenaldaketa irakasleen prestakuntzadiseinatzeko baliatu behar delauste du. Irakasleen prestakuntza-ri buruz aritu gara,eta baita Nafa-rroako ikastolen egoerari buruz e-dota proiektu zehatzei buruz ere.Orain arte egindako lana egokiaizan dela dio irakasleak,eta,aka-so, denbora batez gelditu eta etor-kizunera lasaitasunez begiratze-ko unea dela.

Nafarroako ikastolek hainbat arazoeta oztopo izan dituzte aurreraegiteko. Zein da gaur egungoegoera?

Hamalau urte daramatzat Nafarroa-ko Ikastolen Elkartean, eta gizartearenaldaketarako une garrantzitsua izandaitekeena, Nafarroako ikastolentzatnik ezagutu dudan lasaiena dela esan-go nuke. Gorabehera handiak izan diragure historian zehar eta sorreratik, le-geztatu gabeko ikastola multzoa izandugu. Horrek, kasu batzuetan (Eren-tzun ikastolaren kasuan, esaterako) 30urtez iraun duen borroka eragin du etaondorioak jasan ditugu, halabeharrez,bai profesionalki eta baita geure arteanere. Ikastola horiek ez dituzte gainera-ko ikastetxeek izan dituzten baliabide-ak jaso, ez giza baliabideak, ezta balia-bide didaktiko eta pedagogikoak ere.Gainerako ikastolek ikastola horiekbabestu dituzte, eta horrek menpeko-tasun egoerak eta gauzak egiteko erabereziak sortu ditu; urteetan zeharemandako babesa eskertu behar zaie,beraz. 2007ko dekretuarekin, legezta-tu gabeko ikastolak legeztatu zituzten,eta horrekin batera proiektu batzuk bi-dean geratu dira, eta irakasleek eta gu-rasoek egindako lan handia, neurri ba-tean bederen, ere bai. XXI. mendeangarrantzitsua zen gurasoek jakitea se-me-alabek euren ikastolan eskola libu-rua izango zutela; izan bazuten, bainabeste era batera, edo beste eskola ba-tzuekin akordioak lortuta. Orain, gu-txieneko babes administratiboa lortuda eta bitxia da, hainbeste urte eskolaliburu horiek eduki nahian igaro ondo-ren, legeak, berriki, deuseztatu egin di-tu. Beraz, poz txiki hori ere ez duteizango. Baina, hori guztia gaindituta,nik uste dut etorkizunari baikortasu-


nez begiratzen diogula, alderdi negati-boa alde batera utzita.

Berako Labiaga ikastolan eregorabehera handiak izan ziren.Zertan da auzia?

Beran, gorabehera handiak izan zi-ren Bigarren Zikloan. 1992tik borrokanaritu dira, eta lan ikaragarria egin duteetapa hori legeztatzeko. Berako klaus-troa eredugarria da, lan izugarria egindute; proiektuan sinesten zutenez, ur-teak eman dituzte gutxiago kobratzen,soldata elkarren artean banatzen etaIkastolen Elkarteak duen elkartasunkutxatik dirua jasotzen. Ikastolan DBHizateko urte askotako borrokaren on-doren, erabakia hartzeko unea iritsizen: Lehen Zikloari soilik eustea edoBigarren Zikloa eskatzen jarraitzea, etabatzarrak Lehen Zikloari eustea eraba-ki zuen. Jende asko urte luzez aritu dalanean, eta egindako lana islatuta gera-tu ez dela sentitu dute baina batzarrarenerabakia onartu dute.

Dena den, Nafarroako Ikastolen El-kartetik lanean jarraitzen dugu, ikasto-lek gurekiko identifikazio handia duteeta horrek abantailak dakartza. Askota-riko ikastolak ditugu: handiak, txikiak,herrietakoak, hirietakoak… Haien ar-tean aldeak daude, egoera soziolin-guistiko ezberdinak dituzte, baina he-terogeneotasun horretan, NafarroakoIkastolen Elkarteak biltzen gaitu.

Nafarroako ikastolek, egoerapolitikoak eta egoerasoziolinguistikoak eraginda,ezaugarri bereziak dituztela aipatuduzu. Etorkizunean IkastolenElkartea erakunde nazional bakarraizango da. Nola bizi du prozesu horiNafarroako Ikastolen Elkarteak?Nola ikusten du bere buruaerakunde nazional horretan?

Nik uste dut anbiguotasunez bizidugula. Alde batetik, Nafarroan identi-fikazio handia dago herrialdearekinberarekin. Nafarroako Ikastolen Elkar-

tea talde bat da eta beharrezkoa da, bai-na, aldi berean, euskalduntasunarenikuspegi zabala dugu eta Euskal Herri-ko Ikastolen Konfederazioaren zati ga-ra, jakina. Bien aldeko sentimenduadagoela uste dut.

Hitz egin dezagun curriculumariburuz. Nola ari da aplikatzenNafarroan?

Lan handia dugu egiteko. Eskizo-frenia moduko zerbait dugu; alde bate-tik, euskal curriculumarekin bat egitendugu eta guretzat erreferente bat da eta,beste aldetik, Nafarroako gobernuaklegez ezartzen diguna dugu. Hori dadugun markoa, eta orain arte egoerahorretan mugitu gara. Pedagogook,gure ikastoletako ikasgeletan gerta-tzen denak kezkatzen gaitu eta garran-tzitsua iruditzen zait, eskolak emateanegiten duguna gaur egungo hizkuntzapedagogikora pasatzea, hots, konpe-tentzien hizkuntzara. Hori erronkahandia da, ez da erraza, eta arrazoi as-

20 •hik hasi • 128. zenbakia. 2008ko maiatza

irenelopez-goñi

E

“Guk irakasleenprestakuntzan beti osoirakaskuntza teorikoa

egin izan dugu, eta horida gure arazoa.

Europan, curriculumaberritzen ari direnestatu guztiek, bai

Portugalek, baiIngalaterrak, bai

Frantziak… garrantzihandiagoa ematen diotepracticumari. Izan ere,

gaitasunak praktikatzenikasten dira, bereziki

gaitasun profesionalak.

”

korengatik, gainera. Maila batetik bes-tera egoera asko aldatzen da. LehenHezkuntzan egokitzapen txikiak be-harko genituzke hori egiteko, baina Bi-garren Hezkuntzan arazoa sakonagoada; hasteko, edukien azterketa sakonaegin beharko litzateke, bestela zailaizango litzatekeelako aldaketa egitea.Bigarren Hezkuntzan edukiak transmi-titzeko era tradizionalari jarraitzen dio-gu, baina orain, beste gauza bat eska-tzen zaigu, eta eduki teorikoak edoakademikoak guztiz baztertu gabe gu-re ikasleak ikasi dutena praktikan jar-tzeko gai ote diren egiaztatu beharkodugu. Horrek lana eskatzen du, eta ba-da Ikastolen Elkarteak berriki proposa-tu duen ekimen bat: pedagogiaz ardu-ratzen garenok bilera batzuk egiteakonpetentzien paisaiari norberak berealorretik begiratzeko (hizkuntza, kiro-la, aisia eta abar). Curriculumaren di-seinuan esperientzia handia duten biirakasle etorri zitzaizkigun Belgikatik.Proposamen interesgarria egin zigu-ten: ikasleek ikasitakoa egiaztatzeko,konpetenteak diren edo ez ikusteko,egoerak sortu behar ditugula. Ideia in-teresgarriak azaldu zituzten, eta oraingure lana horiek jasotzea eta lantzea da.

Gaitasunen gaia lantzekoirakasleen prestakuntzaren beharraaipatu duzu. Ikerketa egin duzueUnibertsitatean horren inguruan.Azalduko al diguzu zer ikertuduzuen eta zer behar ikustenduzuen alor horretan?

Alde batetik, gure ikasleak konpe-tenteak izateko zer motatako curriculu-ma diseinatu behar dugun, eta beste al-

de batetik, zer irakasle mota behar du-gun; zer gaitasun izan behar dituen ira-kasle batek gaur egun gure eskolan.Guk, ikerketa horretan, bigarren gaia-rekin lotutakoa aztertu dugu: EuropanBigarren Mailako Irakaskuntzako ira-kasleak prestatzeko zer eredu daudenaztertu dugu, irakasleek zer motakoprofilak dituzten eta zer gaitasun lan-tzen dituzten. Portugal, Herbehereak,Frantzia, Italia, Alemania, Ingalaterra,Finlandia eta Suedia aztertu ditugu.Unibertsitatean bi Erasmus programa-ren arduradun izan naiz, bai Holandaneta baita Portugalen ere, eta horrek lanaerraztu du neurri batean. Eredu idealikez dago ziur aski, baina ikusi behar du-gu zein diren interesgarriak, zergatikdiren interesgarriak, eta Euskal Herrianzer eredu aplika ditzakegun edo erabilditzakegun. Europan gaitasunen ara-berako curriculumak ikusi ditugu ira-kasleen prestakuntzarako plangintze-tan, eta eredu batzuk interesgarriak di-ra.

Aztertu dituzuen eredu horietatikguztietatik, zein da zure ustezhemengo egoerara egokienmoldatuko litzatekeena?

Agian, aurkitu dugun onena Herbe-hereetakoa da. Gaitasun batzuk ezar-tzen dituzte, curriculuma gaitasun ho-rien arabera aztertzen dute, eta uniber-tsitateko curriculuma ere horri begiradago. Lehengo curriculumak antz han-dia zuen guk genuenarekin. Guk ira-kasleen prestakuntzan beti oso irakas-kuntza teorikoa egin izan dugu, eta ho-ri da gure arazoa. Europan, curriculu-ma berritzen ari diren estatu guztiek,bai Portugalek, bai Ingalaterrak, baiFrantziak… garrantzi handiagoa ema-ten diote practicumari. Izan ere, gaita-sunak praktikatzen ikasten dira, berezi-ki gaitasun profesionalak. Guk aldake-ta behar dugu alor horretan, bai ikasle-ekin eta baita irakasleen prestakuntzaridagokionez ere. Baina irakasleen pres-takuntzarekin buruhausteak ditugu,unibertsitateak oso teorikoak direlako,jakintzaren gordeleku moduan ikusidira beti, eta ezagutza praktikarekin lo-


tzea mailaz jaistea izango balitz bezalaikusten da; ezagutza praktikoa ez daunibertsitateko ezagutza gisa hartzen.Badira arazoak, beraz.

Unibertsitatean, aurrerantzeanizango diren aldaketak prestatzenari dira. Balia al daiteke une hauirakasleen prestakuntzanbeharrezko ikusten diren aldaketahoriek egiteko?

Baina, jakina. Une hau oso interes-garria da, unibertsitatean gauza asko al-datzen ari direlako. Irakasle-ikasketaberrien diseinuaren dekretua atera da,baina gauza asko lotu gabe utzi ditu de-kretuak. Marko nagusia definitu dute,

baina besterik ez, barruko paisaia mar-gotzeko dago. Hori arriskutsua da, uni-bertsitateko betiko eredua ahalik etagutxien aldatuta aplika dezakegulako,gure artean ez haserretzeko eta bakoi-tzak ematen duena ematen jarraitzeko.Baina pena izango litzateke aukera gal-tzea, ikasketak nahi dugun eran diseinaditzakegulako eta irakasle berrien pro-fila, curriculumaren eta gaitasunen ara-bera diseina dezakegulako. Alde bate-tik, curriculuma bera diseinatu beharkoda, baina garrantzitsua da, baita ere,unibertsitatearen, administrazioareneta ikastetxeen arteko lotura berma-tzea. Hori guztia taxutu gabe dago, etalotura horiek egitea zaila da; unibertsi-

tateak ikertu egiten du, goi mailako ere-muan aritzen da, bai arlo akademikoaneta baita ikerketa arloan ere, baina ezdaki oso ongi errealitatean zer gerta-tzen den. Ez du biderik ikastetxeetanzer gertatzen ari den, eta irakasleek zerbehar duten eta zer eskatzen duten ja-kiteko. Ikastetxeetan ere, oso gutxitanhartzen da kontuan unibertsitatea;prestakuntza iraunkorrerako, esatera-ko, ez da unibertsitatea kontuan har-tzen. Arazoa handia da, eta ez dakit no-la, baina unibertsitatea, administrazioaeta ikastetxeak lotzea beharrezkoa da,hortik sortuko baita derrigorrean izanbehar dugun lankidetza.

Eta nola gauzatu beharko litzatekeirakasleen prestakuntza hori?

Irakasleen prestakuntzan hiru ere-mu bereiz daitezke: hasierako presta-kuntza, “indukzio tartea” deitzen denaeta prestakuntza iraunkorra. Irakasle-en prestakuntzari buruz hitz egitean,soilik hasierako prestakuntzaz ari gare-la pentsatzen dugu, baina hori akats na-barmena da. Indukzio tartea, hau da,irakasleak ikasketak amaitu eta laneanematen dituen lehendabiziko urteak,oso garrantzitsuak dira, denbora tartehorretan garatzen baitira bereziki ira-kasleen gaitasun profesionalak. Uni-bertsitateak lehen eremuan baino ezdu garrantzirik, gero ahaztu egiten daeta okerrena zera da; hutsune hori ezduela inork betetzen, adiministrazioakere ardura hori ez duelako bere lehen-tasunen artean kokatzen. Hemen, gai-nera, teorian ikasitakoa era deduktibo-an jartzen da praktikan, ez da era in-duktiboan egiten, beste herrialde ba-tzuetan bezala. Beste herrialde batzue-tan irakaslegaiak ikastetxera joaten diraeta, ondoren, unibertsitatera buelta-tzen dira zer egoera topatu duten azter-tzera, praktikatik abiatzen dira. Agian,biak landu behar dira, baina gauza askodugu aztertzeko, eta une egokia eta po-lita da horretarako. Baliatzen jakinbehar dugu.

Ikerketa horren ondoren,proposamenik egin al duzue?

22 •hik hasi • 128. zenbakia. 2008ko maiatza

irenelopez-goñi

E

“Gureirakasleek, oraindik,atxikimendu errotuadute beren eskolako

proiektuarekin eta horigure alde dugu.Abiapuntua hori

sendotzea da etaondoren, zuhurrena,

arazo berrieierantzutea izango

litzateke.

”

Bai. Ikerketaren helburua proposa-mena egitea zen. Nafarroan adminis-trazio berria dugu, eta badirudi gauzakegiteko gogoa duela. Administrazioagakoa da horrelako gaietan, enplegusortzaile nagusia delako eta hala ez de-nean, gure kasuan, esaterako, presta-kuntza eredu berriak martxan jartzekobitarteko ekonomikoak ditu. Eskolakfuntsezkoak dira eredu hori abiatzeko,eta etorkizuneko irakasleen bilguneizango diren ikastetxeak baliabidezhornitu beharko dituzte. Irakaslegaiakikasgeletan sartzea ez da nahikoa ber-tan tutore egokirik eta aditurik aurki-tzen ez badute. Lan aukera berria izan-go litzateke gaur egun eskoletan dau-den irakasleentzat. Tutore horiek ordubatzuk izango lituzkete lan hori egite-ko, bere prestakuntzarako eta baitaunibertsitateko irakasle taldearekinkoordinatzeko ere. Israelen, adibidez,tutore horrek beste funtzio pedagogi-ko batzuk ere baditu eta hura da uni-bertsitatearekin harreman zuzena due-na edo, adibidez, legea aldatuz gero,

horren gaineko prestakuntza bereziajasotzen duena. Ondoren bere ardura i-zango litzateke hori guztia ikastetxearieta irakasle berriei transmititzea.

Irakasleen prestakuntzarengarrantzia aipatu duzu, ikasleakgaitasunetan hezteko etaikastetxeetatik ikasle prestatuakateratzeko. Zein dira irakaslehoriek izan beharko lituzketenezaugarri nagusiak?

Lehenik, berezkoak ditugun gauzaegokiak indartu eta ziurtatu behar ditu-gu. Gure irakasleek, oraindik, atxiki-mendu errotua dute beren eskolakoproiektuarekin eta hori gure alde dugu.Abiapuntua hori sendotzea da eta on-doren, zuhurrena, arazo berriei eran-tzutea izango litzateke. Gaur egungoeskolan askotariko partaideak izan be-har ditugu, ez soilik irakaslea, baizik etairakaslea, gizarte eragileak, udaletxee-tako hezkuntza arduradunak… Eskolagizarteari zabaltzea garrantzitsua da.Gu nahiko irekita egon garela uste dut,


Pedagogo ibiltaria dela dioIrenek, asko gustatzen baitzaioeskolak bisitatzea. Edozeintokitara joaten dela ere, bertakoeskolaren bat bisitatzen du.Europako eskola mota gehienakezagutzen ditu: Montessori,Steiner, Gardner, PedagogiaInstituzionala… Berdin diobidaiaren arrazoia zein den,laneko bidaia den edo oporrakdiren; beste batzuentzat elizaketa monumentuak ikusibeharreko elementuak dira,eskolak dira derrigorrezkoIrenerentzat.

Europarekin alderatuz ikusten baitugueskolak gizartearekin lotura izan due-la. Hemen askotan ikastola da herrikohainbat jaialdi antolatzen dituena:Olentzeroa dela, festa bereziren bat de-la… Bide hori ez dago itxita, baina tal-dean lan egiteko gaitasunak ere garatubehar dituzte irakasleek. Sentsibilitatesoziala duen irakaslea behar dugu,etengabe aldatzen ari den errealitatesozialera moldatuko dena.

Eta bestetik, bada, gurean gutxi lan-du dugun alderdi bat, harremanekinlotura duena: komunikatzen jakitea,alegia. Horretaz jabetzea oso garrantzi-tsua da; irakasleek komunikatzen bal-din badakite, berezko gaitasuna dute-lako da, ez guk bereziki landu dugula-ko. Eta gaitasun hori oso garrantzitsuada.

Etorkizunari begira zer lehentasunikusten dituzue?

Hiru prestakuntza motak, -hasiera-koa, indukzio garaikoa eta iraunkorra-era koherentean lotu beharko genituz-ke. Indukzio tartearena lantzen ari garaIkastolen Elkartean; ea nola egin deza-kegun hori era egokian. Prestakuntzairaunkorrari dagokionez, ikuspegia al-datzea da erronka nagusia, eta gela ba-rruan gertatzen dena ulertzen lagundubehar diogu irakasleari. Orain denokikasgela barruan sartu behar dugu el-karrekin ikasteko. Jada ez diogu inorierakutsi behar onak garela. Hori eraku-tsita dago, Euskal Herriak erakutsi dubere ereduak funtzionatzen duela.Prestakuntza oso garrantzitsua da, bai-na proiektuen bidezko prestakuntza;gela barnean gertatzen dena aztertubehar dugu eta denok elkarrekin ikasi.Ikuspegi aldaketa behar da alde horre-tatik. Gainera, eredu onak ditugu, badi-ra irakasle interesgarriak. Nik uste duthemen irakasle motibatuak ditugula,gurean irakasle izateak plusa du, eta,gaur egun, irakasleok gizartea euskal-duntzeko eragilerik garrantzitsuenakizaten jarraitzen dugu. Beraz, oraindikardura berezia dugu, motibazio bere-ziaeta horri eutsi behar diogu. Gureanirakasleek lan asko egiten dute euska-

raren alde eta, beraz, gizartearen alde.Hori aitortu behar zaie.

Eta prestakuntza arloan egonlitezkeen horiez gain, ba al dabeste erronkarik?

Mundu globalizatuak hainbaterronka ezartzen dizkigu. Alde batetik,Mendebaldean, familiaren egiturarenaldaketa erronka bat da. Etorkinak erehor daude, Nafarroan asko daude, etabakar batzuk hurbiltzen dira ikastoleta-ra; gaztelaniazko ereduetara jotzen du-te gehienek eta hori dela eta, bistan da,gure hizkuntza ereduak egokitu beharditugula. Hor ere badugu zeregina, ezdakigulako oso ongi nola aritu, eta uni-bertsitatean ere ez diegu asko lagun-tzen horretan. Elkarlana bultzatu beha-rra dago, indibidualismorantz jotzenari gara eta. Eta bestetik, erronka batizango litzateke, gauzak etengabe egi-ten aritu beharrean, pentsatzeko tartebat hartzea, konturatzeko bide luzeaegin dugula eta ongi ari garela.

Amaitzeko, aipa ditzagunNafarroako Ikastolen Elkarteakesku artean dituen proiektuak.Proiektu horien artean irakurketaulertzeko mintegia duzue. Azaldukoal diguzu zertan oinarritzen den?

Lan interesgarria egiten ari gara.Irakurketaren ulermena hobetu be-har genuela ikusi genuen, eta ez ge-nekien oso ongi nola egin. Hastekohorri buruz asko dakien pertsona batekarri genuen, Victor Moreno, hare-kin aritu ginen eta irakasleen presta-kuntzarako alderdirik garrantzitsue-nak zerrendatu genituen. Urtebetepasatxo eman genuen harekin, bainanahikoa ez zela ikusita, mintegia sortugenuen gure artean; irakurketa uler-tzeko mintegia. Irakasleek, aztertzengenuen edozein gairen inguruko pro-posamen didaktikoa egin behar zu-ten. Bi urtez aritu gara era horretan,irakasleek testuak eta galderak sor-tzen zituzten, gaitasun jakin bat gelannola landuko zuten pentsatzen zuten,eta proposamena mintegira ekartzenzuten. Pixkanaka, irakurketa ulertze-

ko gaitasun horiek ikasgelan lantzekoproiektuak eginez, irakasleen presta-kuntza ziurtatu dugu. Benetako pres-takuntza egin dugu, ez soilik entzu-nez eta praktikarik egin gabe, baiziketa denek parte hartuz. Orain, lanakjaso ditugu eta materiala talde txikia-goan aztertzen ari gara. Guk landu on-doren, berriro ere batera jarri ohi du-gu, ikastoletara eraman ohi dugu, ber-tan praktikan jartzen dute eta baloratuegiten dute. Feed-back horretan arigara eta oso pozik gaude. Hiru edo lauurte dira, baina denbora horretan lan-keta interesgarria eta zabala egin duteirakasleek. Irakurketa ulertzekoproiektuak, beraz, irakasleen presta-kuntzarako balio izan du eta baita ma-teriala sortzeko ere. Norbaitek mate-rialen bat sortzen du, beste ikastetxebatean aplikatzen da, eta emaitzarenarabera ikusten dugu egokia den edoez.

Irakasleen prestakuntzarako osointeresgarria izan da, eta, bide batez,prozesua amaitzen denean, irakurke-taren ulermenerako material izugarriona izango dugu.


e s p e r i e n t z i a k

Euskaraz ongi pasa daitekeela etaeuskaraz bizi daitekeela erakutsi nahidiete ikasleei Arantzako egonaldietan.Loraine, Beñat eta Iriber hezitzaileekdute horren ardura. Jolasen bidez eus-karaz aritzea eta ongi pasatzea batera-garriak direla ikusten dute ikasleek, etaArantza herri euskalduna izanik, ingu-rune euskaldun batean bizitzea zer denezagutzen dute.

Zazpi edo zortzi urtetik 15 urtera ar-teko ikasleak joaten dira Arantzara. Le-hen Hezkuntzako 3. mailatik, DBHko3. mailara. Aste osoa pasatzen duteArantzan, eta A eta D ereduetako ikas-leak hartzen dituzte, Nafarroakoak

guztiak. Gu han izan ginenean, DBHko1. mailako eta 2. mailako ikasleak zeu-den. Bi ikastetxetako ikasleak ziren:Faltzeskoak batzuk eta Martzillakoakbesteak; guztiak A eredukoak. Berenartean gaztelaniaz egiten dute, euska-raz ez dakitelako, eta hezitzaileekin eregaztelaniaz hitz egiten zuten Arantzan.Izan ere, Iruñerriko ikasleak euskarazentzuten ohituago dauden arren, Erri-bera aldekoekin ez da horrelakorikgertatzen. Horien kasuan, helburuaeuskara entzutea eta esamolde batzukikastea da. Baina egonaldiaren helbu-rua aldatu egiten da D ereduko taldee-kin; normalean ez dira ingurune eus-

Arantzako aterpeaEuskaraz ongi pasa? Jakina!Arantzako aterpetxeko egonaldiak hizkuntzaren erabilera indartzeko erabiltzen dira, besteak beste. Urtxintxaeskolako haur eta gazte arlotik kudeatzen da egitasmoa eta urte osoko iraupena du. Arantzako aterpetxeakudeatzeko koordinatzaile bat dago bulegoan eta hiru begirale aterpetxean, interbentzio arloa gauzatzen.Hizkuntz egonaldiak Nafarroako Gobernuko Hezkuntza departamentuko Euskara Atalak antolatzen ditu,Nafarroako ikastetxeetako haurrek eta gazteek eskola garaian jasotako edukiak praktikan jar ditzaten. Seieguneko egonaldiak izaten dira udalekuetan, uztailan eta abuztuan, eta bost egunekoak ikasturtean zehar.Azken horiek astelehenetik ostirala bitartean luzatzen dira eta ikasleak irakaslearekin joaten dira Arantzara.Hik Hasi aldizkariko 116. aleko “... goza nazazu gehiago” atalean Izaro Susperregik adierazi zuen moduan,mota horretako irteeretan ikasleek eta irakasleek elkarrekin pasatzen dituzte eguneko hogeitalau orduak.Ikastetxean igarotzen dituzten orduen aldean, lau edo bost aldiz gehiago luzatzen dira harremanak eta kan-titatean baino gehiago, kalitatean lortzen dira emaitzarik esanguratsuenak. Testuinguru horretan egiazkoharremanak sortzen dira ikasleen eta irakasleen artean. Bestalde, Arantzako herriak berak ere egitasmoaren helburuak lortzen laguntzen du. Haurrak ez dira soilikaterpetxean egoten, eta kalera irtetzen direnean, kalean entzuten duten hizkuntza euskara da. Ondoriozherritarrekin komunikatzeko euskara erabiltzea ezinbestekoa dute. Aterpetxeko langile guztiak ere, euskal-dunak dira. Metodologia aldetik hizkuntz jolasak eta animazio jolasak erabiltzen dira, baina garrantzi handia ematendiegu ekintza antolatuak ez dauden mementoei. Une horiek guztiek (esnatzea, otorduak egitea, atsedengaraiak, dutxa garaia, oheratzea...) “eguneroko bizitza” osatzen dute, eta arrisku handia dago haur eta gaz-teak erdaraz mintzatzeko; horregatik, ongi antolatu beharreko eremua da. XABIER ORMAZABAL. URTXINTXA ESKOLAKO HAUR ETA GAZTE ARLOKO ARDURADUNA


kaldun batean bizi, eta egonaldia balia-garria izaten da dakitena indartzeko.

Euskara lantzeko, jolasak egiten di-tuzte, batez ere. Kanpoan edota etxean,edozein leku da ona euskara lantzeko.“Jolas horiekin ez da euskara zuzen-zu-zenean lantzen, baina guk euskarazhitz egiten dugu ikasleekin… Denaden, horiez gain, badira beste jarduerabatzuk ere, ‘Hizkuntzaren lehiaketa’deitzen dena, adibidez, eta horietangehiago sakontzen da euskara; hitzakikasten dituzte, esamoldeak ezagutzendituzte…” esan digu Lorainek. “Plan-gintza bat dugu, eta normalean horri ja-rraitzen diogu; goizean jardueraren batdugu egunero, beste bat arratsaldeaneta beste bat gauean. Gauza batzuk al-datu egiten dira, askotan eguraldiaren-gatik. Mendi irteera bat egin behar ba-dugu eta euria egiten badu, beste zer-bait egiten dugu egun horretan, eta jo-lasak ere aldatu egiten ditugu batzue-tan, adinaren arabera”, jarraitu du.

Bost egunean aurrerapausoakAstean zehar, egunez egun ikusten

dituzte arduradunek ikasleek ematendituzten aurrerapausoak euskarari da-gokionez. Horiek neurtzeko, ebalua-zioa egiten dutela esan digu Beñatek:“Aurrerapena izan den baino gehiago,haiek zer moduz pasa duten jakitekoegiten dugu ebaluazioa, eta euskaraikasteko eta erabiltzeko gogoa handi-tu ote zaien ikusteko. Aurrerapenaguk ikusten dugu egunez egun”. Aste-lehenean, lehen egunean, ebaluaziobat egiten dute, ikasleak nola ikusi di-tuzten eta zer maila duten jasotzeko.Ostiralean, azken egunean, berriroegiten dute ebaluazioa, hasieratikamaierara izan den garapena aztertze-ko. Lau ataletan banatzen dute ebalua-zioa: hasteko, euskararekiko zer jarre-ra duten (positiboa edo negatiboaden), motibazioa, ezagutza eta erabi-lera. Iriberrek esan digu asteazkenera-

ko, normalean, aldaketa ikusten has-ten dela. Dena den, neurtzea zaila daLoraineren ustez: “Batzuetan azalpe-nak ematen ditugu, eta ez dakigu lo-tsagatik den edo hizkuntza ez dutela-ko menderatzen, ez dugu jakiten uler-tu duten edo ez. Hala ere, normaleantalde guztietan dago euskaraz nahikoongi dakien norbait, eta, horrelakoe-tan, hari galdetzeko esaten diegu, gurigaztelania hutsean ez entzuteko. Izan

ere, gaztelaniarik ez erabiltzen saia-tzen gara, baina ezer ulertzen ez badu-te hitz batzuk sartzen ditugu. Askotanmimika bidez aritzen gara, poliki-poli-ki, sinonimoak erabilita…”.

Haurrak gustura bueltatzen diraetxera, eta horren erakusle da ondoren,udan, udalekuetara itzultzen direla.Hori pozgarria dela esan digu Lorainek,euskararekiko jarrera positiboa hartudutela erakusten duelako.


e k a r p e n a k

Sukarrietako Eskola Saiakuntzarako ZentroaHarreman dialogikoa eta irakaslearen jarrera ingurumen hezkuntzan

Sukarrietako Eskola SaiakuntzarakoZentroan (SESZ - CEEP) Ingurumen Hez-kuntza programak garatzen ditugu Biz-kaiko ikastetxeetatik datozen ikasle tal-deekin. “Ikerketa- ekintza”n egiten dugulan, hau da, geure praktikaren azterketanoinarritzen gara, proposamen metodolo-gikoak garatzeko.

Azken 25 urtetan Ingurumen Hez-kuntzaren hedapena ikusi dugu gureHezkuntza Komunitatean. Hor dituguadibide moduan Eskola Agenda 21 eta le-hendik eskola askotan garatu izan diren

ingurumenaren aldeko programak. Bai-na hedapen horrekin batera, programahorien ZER? eta ZERTARAKO? galdereiarreta jartzen bazaie ere, NOLA? galderarierreparatzeak ikasketa esanguratsuaerraztuko luke, irakasle eta ikasleen arte-ko harremanaren beharrei eta ezaugarrieiburuz gutxi hitz egin den arren.

Programa batek planteatzen dituenhelburu pedagogikoekin aurrera egitekohiru arlo horien arteko koherentzia bere-bizikoa dela kontuan izanik, artikulu ho-netan NOLA? horri buruz jardungo dugu.Horretarako Harreman Dialogikoa hartudugu aztergai, izan ere, gure esku-hartze-aren ezaugarri nagusietako bat da, eta es-koletatik datozen irakasleen iritziz deiga-rrienetakoa eta baloratuenetakoa, ikasle-engan duen eraginagatik.

Gure gogoeta nagusia galdera honeninguruan kokatu dugu: Nola lantzen du-gu komunikazio sinkronizatua eta pro-gresiboa irakasleen eta ikasleen artean,curriculuma hizpide hartuta, irakasteikaste prozesu emankorrago eta demo-kratikoago baten alde?

Abiapuntua honelako kezkek zehaz-tu dute:

- Komunikatzeko konpetentzia gara-tzen ari al gara? Ikasleei zabaltzen al diegutarterik geure hitz jarioaren zurrunbiloan?

- Nola ekidin “niri ez diezadala galde-tu” modukoen eta ikasle askok galderakegiteko dituzten oztopoen ondorioz erai-kitako lubakia?

-Ikasleen aurretiazko ideiak ezagu-tzen al ditugu? Nola hautematen dugu Ga-rapen Hurbileko Zonaldea? Ikasketaesanguratsua bultzatzen ari al gara?

- Berdinen arteko ikasketari zukurikateratzen al diogu, ikasleek dituzten hain-bat informazio eta bizipen gelakideen ar-

tean konpartitzeko aukerak emanez?- Ingurumen Hezkuntzaren helburu

nagusietako bat -parte-hartzea- garatzenal dugu gelan “praktikatuz”? Ikasleek ar-gudiatzen, parekoei entzuten, ikuspegikritikoa garatzen... gizarte eragile izatenikasten al dute?

Zergatik Harreman Dialogikoa?? XX. mende hasieratik errusiar esko-

lak (Vygotsky, Leontiev, Luria...) pertso-nen garapen ebolutiboa eta ikasketak el-karreragiten duten bi osagai direla zabal-du zuen, Garapen Hurbileko Zonaldeakontzeptu teorikoan oinarrituz. Bi gara-pen maila bereizten dituzte, lehenengoaGarapen Maila Erreala, “pertsona batekbere kabuz eta laguntzarik gabe egitekogai den gauzen arabera definitzen dena”eta bigarrena, Garapen Maila Potentziala“pertsona batek gehiago dakien norbai-ten laguntzaz egin ditzakeen gauzen ara-bera definitzen dena”. Bi maila horien ar-teko tarteari “Garapen Hurbileko Zonal-dea” deitzen diote (Vygotsky 1988)2 .

Garapen Maila Errealak iraganera be-giratzen duen bitartean, Garapen Hurbi-leko Zonaldeak etorkizunera begiratzendu eta arreta nagusia honetan jartzen du:pertsona batek ikasteko gertu dagoen ho-rretara heltzeko beharrezkoa izangoduen instrukzio egokian. Instrukzio horieskola munduan irakasleen edo gehiagodakiten ikasleen eskutik etorriko da etaondoren pertsonaren garapena subjektu-objektu eta bitartekariaren artean sortuta-ko hirukiak baldintzatuko du.

Eta nola garatu beharko da instruk-zioa bitartekaritza funtzioa beteko duelabermatzeko? Argi dago harreman dialogi-koak soilik ahalbidetuko duela aipaturi-ko bitartekari funtzioa.

Harreman dialogikoaren garran-tziari buruz eta ingurumen hezkun-tzan irakasleak izan behar duenjarrerari buruz hitz egin diguteAitor Albizuk, Amaia Sarasuak etaSESZeko (Sukarrietako EskolaSaiakuntzarako Zentroa) Taldepedadogikoak1 artikulu honetan.Harreman dialogikoa lantzeko zen-bait proposamen egin dituzte.

AITOR ALBIZUSESZeko ZUZENDARIPEDAGOGIKOA

AMAIA SARASUASESZeko IRAKASLEA


derak eta prozedurak zuzendu beharkoditu harreman dialogikoa bideratzeko.

Baina harreman dialogikoan erabate-ko eragina duen faktorea irakaslearen ja-rrera da. Horizontaltasunak irakasleokikasleekiko jarrera hurbila, irekia, zabala,ikasleengan konfiantza adierazten due-na, positiboa, aurreiritzi gutxikoa, umore-tsua, sentsibilitatez hornitua, paternalis-morik gabea, errespetuzkoa... izatea exiji-tzen du.

Hainbat saioetan emandako elkarriz-keten erregistro idatziak eta lankideekzein kanpoko irakasleek egindako beha-keta sistematikoetan oinarrituz, elementuhoriek sailkatu ditugu. Hurrengo taulanagertzen dira irakaste-ikaste prozesuarenfaseen inguruan antolatuta (SESZ/Suka-rrieta Taldea, 2002) 5.

tan, ikasketa prozesua, aldaketa prozesubihurtzen da razionalitate komunikatibo-tik eraldaketa indibidual eta kolektiboradoana bat eginez, Ingurumen Hezkun-tzaren xede nagusiarekin (Maria No-vo,1998) 4.

Nola? Irakaslearen funtzioa,pape-ra eta jarrera

Hortik ondorioztatzen da irakaslea-ren bitartekari funtzioa ondo zehaztuaizateak duen garrantzia. Jakina, funtziohori betetzeak hainbat paper jokatzeraeramango du, fase bakoitzaren helbu-ruen, taldekatzeen, tresnen, baldintzen,intentzioen... arabera.

Bestalde irakasleak elkarrizketarakoegoerak antolatu beharko ditu parte-har-tzea errazteko eta hainbat motatako gal-

Zertarako Harreman Dialogikoa?60ko hamarkadan Freirek3 hezkun-

tzarako ikuspegi dialogikoa garatu zuenprintzipio batzuk zehaztuz. Horien arteanhorizontaltasunak hartzen du garrantzia,ikasleek irakaslearekin batera beren ikas-keta prozesuan burutuko dituzten helbu-ru eta ekintzen formulazioan izan beharduten paper aktiboa azpimarratuz. Ikas-keta dialogikoa, ikasketa esanguratsua-ren elementu positiboak kontuan hartuz,haratago doa ekintza bateratu, adostu etasolidarioaren bitartez ikuspegi globalaeta soziala jasotzen dituelako. Era horre-

Irakaslearen papera: Ikertzailea- DiseinatzaileaGaldera motak6:

- Diagnosia: Irekiak eta zehatzak. Prozedura:Bakarkako fitxak - Prognosia: Zabalak. Prozedura:Kontzeptu Mapa talde osoarekin

AURRETIAZKO IDEIAK

Irakaslearen papera:DinamizatzaileaGaldera motak:

- Itxiak: Planifikatutako helburuak birgogoratzeko eta gu geu ikasleen irudikapen mentalaz jabetzeko (egia ala gezurra) - Zehatzak: Datuak biltzeko, behaketa zuzenaren ondoren erantzutekoak. - Komentarioak: Kuriositatea-emozioa-ezustekoa-aurkikuntzak-jakin-mina piztu, suspertu eta adierazteko aukera libreak eskaintzendituztenak.- Zabalak: Egindako lanean izandako zalantzak, ezusteak, oztopoak, egoerak eta elementu deigarriak adierazteko.

Prozedura:Azpitaldeetan eta bikoteka.

EKINTZA

Irakaslearen papera:Gidaria-Negoziatzailea-BateratzaileaGaldera motak:

- Irekiak, zehatzak eta kateatuak: Gutxieneko helburuak ziurtatzeko- Galdera gakoak: Gaia bideratzeko edo kokatzeko (testuingurua)- Zabalak: Beren nahietatik, jakin-minetik, usteetatik parte har dezaten, elkartzeko bideak jarriz

Prozedura: * Gowin V, hipotesien formulazioa eta galdetegiak talde osoarekin. * Azpimarratzekoa da Gowin V-aren potentzialitatea harreman dialogikoasustatzeko. Teknika heuristikoa den heinean, pentsamendu dibergenteari eta ezustekoei lekua eginez, akordioaren beharra nabarmendu eta adostasuna bul-tzatzen du.

Hiru galdera motentzat jolas eremua zabaltzen du.

PLANIFIKAZIOA

Irakaslearen papera:Katalizatzaile- KitzikatzaileGaldera motak:- Irekiak, zehatzak eta kateatuak: egindakoa era antolatuan jasotzeko- Galdera gakoak: Gaia bideratzeko edo kokatzeko- Zabalak: Planifikatu gabe suertatutakoak jasotzeko- Ikasle guztiek erantzun ditzaketen batzuk eta gaia sakontzeko balio duten beste batzuk: taldearen aniztasuna kontutan izanik guztien parte-hartzea a-

halbidetzeko eta guztien garapen hurbileko zonaldean mugitzen saiatzeko- Pizgarriak: Hausnarketa bultzatzeko, hainbat iritzi azalarazteko eta argudioen bitartez eztabaidak bideratzeko Prozedura:Edukien Sarea talde osoarekin.Fase hau indartzeko, sarritan, Dilemak eta Simulazio Jolasak ere egiten dira.

HAUSNARKETA

Programa amaitzeko ikasleek kanpaina antolatzen dute prozesuan zehar ikasitakoa beste taldeetako ikasleei azaltzeko, eta Ingurumenaren alde euren pro-posamenak aurrera eramaten anima daitezen.

Irakaslearen papera:aurreko faseetan aipaturiko guztiak batzen diraGaldera motak eta prozedura:Gure esku-hartzearen bidez ideiak argi adieraztea, sintesia, argudiatzea, komunikaziorako hainbat estrategien erabilpe-

na (gidoiak, marrazkiak, kantak, antzerkiak, power pointak ...) bultzatzen ditugu, beti ere ikasleen konpetentzia komunikatiboa garatzeko.Talde osoan, azpitaldetan eta bakarka lantzen dugu.

KOMUNIKAZIOA


Jarraian, ikasle taldearen eta irakaslearen arteko elkarrizketa zati bat jaso dugu eta horren ondorioz, Gowin-en V-aren arabera burutu-tako planifikazioa. Adibidea Basoa Lan Proiektukosaio bati dagokio (SESZ, 2006)7 .

Zer egingo dugu gaur?-Basoa hurbiletik aztertu -Hori, nola egiten da?-Basora joan-Beste zerbait gehiago?-Landareak aztertu-Basoko animaliak aztertu-Lurra aztertu-Ura aztertu.....-Zuhaitzak aztertu-Hori landareetan sartzen da-Belarra ikusi-Hori ere landareetan sartzen da-Zuhaitz motak ikusi-Zerbait gehiago egingo dugu?-Hori lan handia da. Nahikoa

Nola egingo dugu?-Oinez-Ondo begiratuz-Orientatuz-.....Nola egiten da hori?- Arretaz begiratuz- Gure aldetik zer ipiniz? -Begiak-Usaimena-Zer gehiago?-Bilatzen-Zer bilatzen? Zer bilatu beharko dugu?-Basoa, basoko gauzak

Hori dena zertarako?-Basoko gauzak ikasteko -...Zertarako nahi duzue ikasi?-Gauza garrantzitsuak direlako-Zergatik?-Basora goazenean ez galtzeko eta besteei

kontatzeko-Zer kontatu besteei-Nolakoa den basoa-Zuri interesatzen al zaizu basoa nolakoa den

jakitea?-Bai-Zergatik?-Ez dakit-Zenbat denbora beharko dugu hori guztia be-

tetzeko?- (Denetarik entzuten da. Bazkalordura arte

dugun denbora zehazten dugu)

Zer egingo dugu?

- Beste baso batera joan - Nolakoa den begiratu- Basoa aztertu- Landareak aztertu- Animaliak aztertu Zertarako?

- Baso ezberdinak ba ote dauden jakiteko- Basoari buruz ikasteko: zuhaitzen izenak

Nola egingo dugu?

- Oinez - Arreta handiz begiratuz- Entzuten, usaintzen, ukitzen- Taldeka, denok parte hartuz- Lupak eramanez- Hostoak aztertuz- Dagoen guztia zainduz

BASO GUZTIAK BERDINAK AL DIRA?

Irakaslearen autoebaluazioa etaautoerregulazioa

Azkenik, geure interbentzioaren au-toerregulaziorako diseinatzen/frogatzenari garen ebaluazio tresna moduan jasotaditugun galderen artean harreman dialo-gikoarekin lotura zuzena duten batzukaurkeztuko ditugu.

Galdera horien inguruan hausnartze-ak irakaste-ikaste prozesuan zehar zailta-sunak identifikatzen, aurrerapenak ikus-ten, hutsuneak nabarmentzen… lagun-tzen digu, hau da, geure praktikan harre-man dialogikoaren hobekuntzarako jo-rratu behar ditugun bideak argitzen.

Hona hemen harreman dialogikoangure esku-hartzea autoerregulatzeko gal-dera batzuk:

- Ikasle guztien garapen hurbileko zo-nalderaino iristen diren galderak egitensaiatu al naiz?

- Erabilitako galderak integratzaileakizan al dira, erantzungo dituztenei kon-fiantza adieraziz?

- Erantzunak pentsatzeko, adierazte-ko, argudiatzeko… denbora egokiaeman al dut?

- Haien iritzien, zalantzen, kezken etabizipenen adierazpena ahalbideratu aldut?

- Erantzun “ez zuzenak” ere jaso al di-tut erantzun egokiagoetara iristeko?

- Hainbat ideiari eta desadostasuneiaukerarik zabaldu al diet gatazkak kudea-tuz?

- Ikasleen arteko parte-hartze ponde-ratua sustatu al dut, txandak errespetara-ziz, norberaren iritzia adieraztearen ga-rrantzia eta bestei adi entzutearena azpi-marratuz?

- Kontutan izan al ditut ikasle guztienaurretiazko ideiak programazioaren di-seinuan?

- Planifikazioan, asmoetan, araue-tan… jaso dudana, taldean adostutakoaizan al da?

- Ekintzak burutzerakoan egin dutenataldean komunikatzea bultzatu al dut?

- Sarea osatzerakoan loturen artekoprogresioa bultzatu al dut galderen bitar-tez?

- Ikasleak euren hausnarketak sakon-tzeko kitzikatu al ditut, gaiak birformula-tzeko aukera emanez?

Bestalde, ikasleek euren autoerregu-lazioa sustatzeko galderak izango dituzte:Iritziak bota al ditut? Nolako oztopoakaurkitu ditut ikasterakoan? Zerk lagundudit ikasten?...

Amaitzeko, Sukarrietako Eskola Saia-kuntzarako Zentrotik irakasleak hainkonplexua dirudien arren, hain aberatsaeta pozgarria den era horretan aritzeraanimatu nahi ditugu, beti ere ikastetxea-ren testuingurutik eta norberaren prakti-karen hausnarketatik abiatuz.

--------------------------

1 SESZko Talde Pedagogikoa: Albizu A., Amezaga B.,Angulo M. J, Basterretxea G., Bastida S., Bazaco I., BerasaluzeG., Betanzos M.V., Bidaguren I., Bilbao T., Kortazar I., Elgueza-bal L., Iturbe J., Malaxetxebarria M., Pascual I., Sarasua A., Zea-rra A.

2Vygotsky, L.: El desarrollo de los Procesos PsicológicosSuperiores. Ed. Grijalbo. México. 1988

3http://.paulofreire.ufpb.br/paulofreire/index.html4 Novo, M.: La educación ambiental. Bases éticas, con-

ceptuales y metodológicas. Universitas. Madrid.1998.5 Faseen deskribapena ikus SESZ/ Sukarrieta Taldea.

Ebaluazio eredu bat aniztasunari ekiteko. Hik Hasi, 78. 2002.6Horri buruz gehiago jakiteko, SESZ. Aurretiazko ideiak

eta ingurugiro-heziketa. BBK-Eusko Jaurlaritza. Bilbo. 19977 Elkarrizketa zati gehiago aztertu nahi izanez gero ikus

SESZ. Hezkuntza-programa eta ebaluazio hezitzaile eredua.Autoerregulazioa irakaste-ikaste prozesuan. BBK- Eusko Jaur-laritza. Bilbo. 2007

30.000 urtetan zehar, hala Eurasia nolaMediterraneoko kostaldean garatutako AmaJainkosaren esanahi mitikoak eta erritualakikertzen ditu liburu honetan Ortiz-Oséshermeneuta ospetsuak. Aurrekoan oinarrituta,ondoren, Mariren azpian datzan ereduteluriko-panteista jartzen du agerian, etahorretarako "indar" eta "adur" hitzenoinarrizko analisi semantikoan murgiltzen da.

Gizarte-harremanak egoki ulertzeko oinarrizkoliburua dugu hau. Komunismo primitiboa,jabetza pribatuaren sorrera, patriarkatuakmatriarkalismoa menderatzea, estatuaren

eraikuntza, gerren logika, aurrerakuntzateknologikoen helburuak, industrializazioaren

bultzagileak, klaseen arteko borrokak,globalizazio ekonomikoa, lehertze

demografikoa eta pobrezia, immigrazio itzelak,sareetako kapitalismoa, lehergailu atomikoak,baliabideen murriztapenak... eta, kaos horren

barnean, herri txikien identitateareniraupenerako arazo larriak aztertu ditu Mikel

Urkolak liburu bikain honetan.

www.gaiak.netZURE LIBURUDENDAN

SALGAI!

Aurkitzen ez badituzu, eskatu gure web orrian:


e k a r p e n a k

Ikasleak balioen gainean heztea ezinbestekoa da Nancy Chacón kubatarraren ustez.Eta ez du zaila ikusten, izan ere, bere iritziz, leku guztietan daude balioen aldeko lanaegiteko prest dauden komunitateak. Habanan egoitza duen “Centro de Estudios Martia-nos” izeneko zentroan egiten du lan Chacón-ek,horren helburua Jose Martí-ren bizitza,lanak eta pentsamenduaren gaineko ikerketa eta zabalpena egitea da,eta Martíren pen-tsakeran oinarritzen dute haiek ere beren lana. Etika Katedrako presidentea da Chacón;Etika Aplikatuko Katedra hezkuntzako profesionalekin aritzen da eta lan pedagogikoaegiten dute. Kubako irakasleek Jose Martíren lanen azterketa sakona egiten dute eta horibalioak lantzeko eta ikasleen prestakuntza politiko eta ideologikoa garatzeko tresna gisaerabiltzen dute. Mundu hobea lor daitekeela aldarrikatzen du Chacón-ek eta XXI.mendean sozialismorako bidea egin daitekeela birkolonizazio neoliberalaren alternatibagisa. Horretarako ezinbestekoa da balioak lantzea, eta lanketa hori nola egiten dutenazaldu digu.

Nancy Chacón Donostian izango da gurekin uztailaren 1,2 eta 3ko Hik Hasi udako to-paketetan.

NANCY CHACON ARTEAGA“Balioek eta moralak arreta berezia eskatzen dutepertsonen prestakuntza prozesuetan”

Zer lan egiten duzue Etika KatedraAplikatuaren proiektuaren baitan?

Proiektuak diziplinarteko izaera etaikuspegi integratzailea du. Hori guztiaikuskera teoriko eta metodologiko dia-lektiko-materialistatik, etiko-axiologi-kotik eta humanistatik egiten dugu.Horien gainean gakoa diren kontzep-tuak landu ditugu eta baita heziketamoralari buruzko, baloreen sorkuntza-ri buruzko eta lan ideologikoari buruz-ko ikuskera ere, heziketa politikoarenoinarri gisa.

Etika da zuen lanaren oinarria. Zereskain dezake etikak hezkuntzan?

Etikak, gure eguneroko bizitzan be-tetzen duen tokitik abiatuta, belaunaldiberriak hezteko oinarri teorikoak, me-todologikoak eta praktikoak eskaindiezazkiguke. Ikuspegi etikoa, axiolo-gikoa (hau da, baloreen gainekoa) etahumanista eskaintzen digu eta horrek,ikuspegi integratzaileagoa izaten la-

guntzen digu. Izan ere, ikuskera horrekbatez ere eduki filosofikoa eta soziolo-gikoa duen arren, beste zientzia ba-tzuekin (psikologiarekin esaterako)harremanetan jartzeko aukera ematendigu.

Etikak moralari buruzko ezagutzaorokorrak eta zehatzak eskaintzen diz-kigu, eskolako bizitza espiritual eta ide-ologikoaren zati garrantzitsua betetzenduen fenomeno sozial konplexu mo-duan, familia eta komunitatea kontuanhartuta. Eta morala, pertsonen barnemunduaren, mundu subjektiboaren,oinarrizko zatia da; pertsonen harre-manetan, komunikazioan, portaere-tan… esku hartzen du. Pertsonek, eraberean, heziketa prozesuan esku har-tzen dute, hainbat eratara, baina esko-lako testuinguruan bat egiten dute etaharreman indibidual eta kolektiboensare konplexua osatzen dute guztiek;ikasleek, irakasleek, familiak, eskolakoedo komunitateko langileek… Gero

eta behar handiagoa nabarmentzen daeskolaren, familiaren, gizartearen edo-ta komunikabideen arteko komunika-zioa egoteko… Koherentzia bilatubehar da eragile sozializatzaile guztienartean eta gurasoen eskolak, kirol jar-duerak, parte-hartzea eta eskola komu-nitatearen bizitza hobetzeko balio du-ten ekimen guztiak egokiak dira gizar-tea hobetzeko. Hezitzaileak egitekogarrantzitsua du, beraz, bai eskolanduen lanarengatik, eta baita beste era-gile sozializatzaileengan duen eragina-rengatik ere.

Beraz, gizartearen moralak harre-man berezia du eskolarekin, ikasleenheziketa morala nahita zuzentzen de-nean, morala eskolako giroaren etahezkuntza prozesuaren zati delako.

Eta plano axiologikoak zer lekuhartzen du?

Plano axiologikoak, zera uzten duagerian: morala ezin dugula ulertu ba-

lio moralak kontuan izan gabe. Baliomoralek lotura dute pertsonen gainera-ko balioekin eta adierazpen ideologi-koekin, eta gainera, balio moralak, ba-lio unibertsalen eta pertsonalen siste-men oinarria dira, hau da, balio politi-koei, aberriaren inguruko balioei, baliozibikoei, balio juridikoei, balio esteti-koei, balio zientifikoei, ingurugiroarengaineko balioei, familia mailako balioeiedota balio erlijiosoei buruz ari gara.Horiek guztiak sistema objektibo bate-kin lotzen dira maila sozialean, bainaeskolan ezarrita dauden balioekin erelotura dute (plano subjektiboarekin,hau da, klase menderatzailearen inte-resei eta ideologiari erantzuten dietenbalioekin).

Hori guztia jokabideetan, harrema-netan, komunikazioetan edota senti-menduetan, agerian geratzen da. Planohorretan estuki loturik agertzen diraosagai psikologikoak, soziologikoaketa ideologikoak, balioetan eta norta-sunaren eremu moralean.

Balio gizatiarrak indartzeko beha-rra dago: duintasuna, elkartasuna, ar-dura, errespetua, demokrazia, lana etahiritarren formazioa indarkeria amaitudadin… Eta batez ere, askatzailea izan-go den formazioa eskaini behar da. Etabalio horiek ereduen eta praktikarenbidez adierazi behar dira, teoriak soilikez baitu zentzu handirik.

Ikuspegi humanista ere aipatuduzu…

Humanismoa, gizakiaren ikuskerafilosofiko eta ideologiko moduan uler-tuta, bultzatzen dugun ikuspegi etikoa-ren eta axiologikoaren mailarik inte-gratzaileena da. Morala eta balioak gi-zartearen eta pertsonen berezko konfi-gurazio gisa eta konfigurazio dinamikogisa hartzen ditugu, baina pertsonakosotasun bakar eta errepikaezin gisahartuta. Moralak eta balioek bizitzaosoan zehar laguntzen diote pertsonarieta pertsonen prestakuntza prozesue-

tan (hasierako prestakuntzan edotaetengabeko prestakuntzan) arreta be-rezia eskatzen dute. Humanismoarenikuskera ideologiko horrek, gizakia be-re ingurua eta bere burua aldatzeko gai-tasun mugagabeen eramaile gisa har-tzen du. Hori batez ere lanaren bidezlortzen da eta ezagutza teorikoak etapraktikoak eskatzen ditu, sentimenduonak, independentzia, sormena eta gi-za indarrengan sinestea, hazteko, etaegunero eta gure bizitzaren une histori-ko bakoitzean, pertsona hobeak izate-ko.

Ezinbestekoa da irakasleen presta-kuntza indartzea, ezagutza zientifiko-an batez ere, eta baita ikuspegi integra-laren, integratzailearen eta kultura oro-korraren jabe izatea ere. Era berean,sentikorra, sortzailea eta ikertzailea iza-tea, eguneroko bizitzaran eta etorki-zuna prestatzen lagun gaitzaketen ba-lioak dira. Horregatik, egoera berrieneta arazoen aurrean praktika alternati-boak lantzea, partekatzea eta presta-tzea behar-beharrezkoa da.

Pertsonengan, moralaren eta balio-en garapena giza kontzientziaren etaautokontzientziaren bereizgarria da.Garapen hori hezkuntzaren adierazpe-na da eta pertsonen eta herrien kulturaetikoa neurtzeko baliagarria da. For-mula nagusia, gizakiak hobetzeko lanegitea eta mundu hobea lortzeko lanegitea da, hori guztia posible baita. Gi-zartea hobetzeko balioek lehentasunaizan behar dute.

Bide horretan, moralak eta balioekborondatearen erregulazioaren gaine-ko kontrola edo boterea dute, positi-boa dena negatiboaren gainetik jartze-ko eta izan ditzakegun gauza txarrengainetik, barnean dugun onena atera-tzeko. Portaeran aldaketak maiz gerta-tzen direnean ikusiko da autoerregu-lazio horren adierazpena eta ez unejakinetan soilik; hori da heziketa mora-laren oinarria eta pertsonek euren bizi-tzan zehar lortzen duten prestigioarenoinarria.

Ikuskera etiko, axiologiko eta hu-manistak, pedagogiara ekarrita, Vi-gotskyren ikuspegia zabaltzen du, hau

da, heziketa norbanakoaren eta beretestuinguru historiko eta sozialarenarteko elkarrekintza gisa ulertzearenideia zabaltzen du, eta Egungo etaGertuko Garapen Eremuaren gaitasu-netan sakontzeko aukera ematen digu.

Arazoa, aldamioen eraikuntzan to-patzen dugu. Autodeterminatutakonorbanakoen eta egoki hezitako nor-banakoen prestakuntzarako beharrez-koak diren laguntza mailatan topatzendugu arazoa; hezkuntza prozesuarenbaliabideak, bideak, metodoak, proze-durak eta norbanakoak giltzatzen direngunean, hain zuzen ere. Ikuskerahorretan, nortasunaren konfigurazioaegituratzen duten osagaiek duten ele-mentu integratzailea ideologikoa daeta balioek zubi-lana egiten dute. Hez-kuntza prozesuan, balioek, ikuspegiintegratzaileei eta diziplinarteko ikus-pegiei ateak irekitzen dizkiete.

Pedagogiak ikuspegi etikoa,axiologikoa eta humanista izateak,hezkuntzaren kalitatea hobetzenlaguntzen al du, orduan?

Jakina. Uste dugu pedagogiak be-harrezkoa duela ikuspegi etikoa, axio-logikoa eta humanista hezkuntzarenkalitateak gora egin dezan; proiektu-aren gakoa, irakasleen prestakuntzaetengabearen ikuspegi integratzailetikabiatutako profesionaltasun pedagogi-koaren ikuskera da.

Ikuspegi hau osatzen duten ideiamarxisten eta martianoen kate-mailanagusiak hauek dira: moralaren eta be-re heziketaren ikuspegi pedagogikoa,balioen formazioa heziketa moralarenoinarrizko osagai gisa eta gizakiek gi-zartean duten balioaren ikuskera. Giza-kiek errealitatea eta euren burua gizata-sunez aldatzeko gaitasuna dute.

Ikuspegi horretatik, etika, hasiera-ko eta etengabeko prestakuntzaren etahezkuntza arloko ikerketaren ikuspegiholistikoa (errealitate bakoitza, erreali-tate hori osatzen duten zatien batuke-taz bereizten den osotasun moduanikusten da ikuspegi holistikotik) etaosoa eskaintzen duen hezkuntza zien-tzia bihurtzen da.



Zer ondorio izango ditu haurrengangorputz hezkuntzako orduen

murrizketak

Hezkuntza Sistemaren hainbaterreforma eta aldaketa ezagutu izan di-tugu. Administrazio bakoitza, garaikobalio eta ikuspegiaren arabera bultzatunahi duen gizarte eredua lantzeko au-keraz baliatu da. Oraingoan gainera(Euskal Autonomi Erkidegoko Curricu-luma dela eta), behingoz, geure kultu-rarekiko arrotzak ez diren edukiak jo-rratzeko eskumena dugu.

Maiz entzun eta irakurri izan duguDerrigorrezko Hezkuntza Sistemarenhelburua belaunaldi berriak bizitzara-ko prestatzea dela, gizartean txertatze-ko trebatzea, haien garapen sozioper-tsonal osoa bermatzea; modu horretan,egungo gizartean ditugun aldeak gutxi-tuz. LOGSE izeneko Hezkuntza Siste-maren Erreforma irizpide horiekin bategiten saiatu zen neurri batean: integra-zioari esker ikasle guztiak elkarrekinlankidetzan, ikasle bakoitzaren ezau-garri eta beharretara egokitutako curri-culuma, haurra bere osotasunean uler-tzea (adimen eta ezagutza intelektuale-ra soilik mugatu gabe), ordura arte gu-txietsitako hainbat arloetan trebatutakoirakasleak (musika, plastika, gorputzhezkuntza), irakasle laguntzaileak ber-matzea, errendimenduari dagozkionemaitzak soilik ebaluatzen dituztenirizpideak baztertzea…

Eskolaren eraginak mugak ditu eta

ezin dugu gizarteak dituen arazo guz-tien erantzule bihurtu; hiritarrenganeragiten duten beste zenbait aldagaiezin ditzakegu baztertu. Tarteka, hain-bat arazok, komunikabideetako lehenorrialdeak betetzen dituzte: genero in-darkeria, arrazismoa, xenofobia etaetorkinekiko jarrera baztertzaileak,bandalismo portaerak; bullyng-a eta ki-deenganako erasoak eta jazarpenak,arazoak konpontzeko biolentziarenkulturak, bestela pentsatzen dutenene-kiko tolerantziarik eza, garapen jasan-garria, klima aldaketa... Arazo horieierantzuteko asmoz, neurri isolatu mo-duan, Unitate Didaktiko bana sortu izan

da eta eskola guztietara banatu. Beraz,muinera jo beharrean eta egiturazkoeraldaketak proposatu beharrean, ada-bakiak ezarri izan dira.

Zer islatzen dute arazo horiek guz-tiek? Ez ote dugu abiapuntu edo ikuspe-gi desegokia izango? Ez al ditugu hutsu-neak zenbait eremu (afektibitatea,emozioak, baliabide sozialak, harre-manak...) lantzerakoan? Ez al ditugugehiegi lehenesten adimenarekin etaeremu kognitiboarekin lotutako edu-kiak, errendimendua eta bikaintasunairizpide gisa hartuz? Ohartzen al gara oi-narrizko hezkuntzak kohesio sozialeanizan dezakeen eraginaz?

Egia esan, hemendik kanpo ere in-boluzio garaiak bizi ditugu, etapa horilan merkaturako prestaketa gisa uler-tzen dugu eta irakasgaien artean hierar-kiak ezartzen ditugu. Herrialde batenHezkuntza Sistemaren kalitatea neur-tzeko adierazle gisa zientzietako ikas-ketetan matrikulatutako ikasle kopu-rua erabiltzen hasi ez dira, bada! Beraz,badakizu, zure seme-alaben irakasleakarlo guztiak garrantzitsuak direla esa-ten badizu... ez egin kasurik!, hori za-harkitutako ideia besterik ez da eta,nonbait.

Baina egindako galderari jarraituz,hel diezaiogun Gorputz Hezkuntzarenarloari. Curriculum berrian, derrigo-

galdeidazue

?Luix Mari ZULAIKA

EHUko IRAKASLEA. PEDAGOGIAN DOKTOREA


rrezko ordu kopurua ia erdira jaitsi dute(% 40), astean saio bakar batera muga-tuz. EAEko curriculumaren arabera,Gorputz Hezkuntzan jorratu beharkodiren helburu eta gaitasunak irakurtzenbaditugu, benetan garrantzitsuak dire-laz ohartuko gara (EHAA 2007-11-13).Ez dugu uste inor horiek gutxiestera au-sartuko denik. Baina norbaitek uste aldu hain garrantzitsuak diren helburuakhain denbora gutxirekin lor daitezkee-nik? Arloak duen garrantzi pedagogi-koa aitortu eta gero, nolatan murriztudaiteke eskainitako denbora? Kontrae-san hori argitzeko eta erabakiak zuzen-tzeko gogoetaren beharra sumatzendugu. Ezer baino lehen, hezkuntza ko-munitateak (eta oro har gizarteak) on-do ezagutu beharko luke arlo horren bi-dez zer lantzen den, soilik gimnasia etakirolarekin identifikatzen dituzten usteokerrak gaindituz.

Zertarako balio du, bada, Gorputzhezkuntzak?

Gorputz Hezkuntza irakasgaia be-rezia da besteen aldean. Ikasgelakoaulkian eserita, geldirik, ordu luzeakpasatu ordez, espazio fisikoa eta zeregi-nak goitik behera aldatzen dira. Bertansortzen diren elkarrekintzek Hezkun-tza Proiektuetan ezarritako zehar lerro-ak, balioak, jarrerak eta portaerak lan-tzeko aukera aparta eskaintzen digute.

Pedagogikoki hain aberatsak, ba-liagarriak eta hezitzaileak diren testuin-guru eta nahita diseinatutako egoeragutxi lortuko ditugu: lankideen izer-diak elkartu eta konpartitu helburu be-ra lortzearren, interes pertsonalaren au-rretik taldekoei lehentasuna eman,tranpa eginaz garaipena eskuratzekoaukera izan arren neure burua auto-kontrolatzea, emozioak puri-puriandauden unean aurkariak eta araudiakerrespetatzeko gai izatea, norbere gor-putza onartzea, besteekin komunika-tzeko eta erlazionatzeko ditugun auke-rak esperimentatzea, aisialdirako ohi-tura osasuntsuak bereganatzea, esko-laz kanpoko ordutegian burutuko ditu-gun hainbat jarduera ere euskararekinlotzea…

EAEn haurren % 32k gehiegizko pi-sua du eta % 14ek obesitatea. Joera go-rantz doa, eta zenbaitentzat hori da XXI.mendeko izurritea. Haurrek mugimen-

du-jolasak baztertu dituzte, ez dira be-ren kabuz mugitzen eta elikadura ohi-tura gero eta kaskarragoak dituzte. Gi-zentasuna, gizarte modernoetako gai-xotasun gehienen arrisku faktorea daeta joera sedentario horiei aurre egitekohaurtzarotik mugimenduaren kulturanheztea beharrezkoa da. Konponbidegisa, Bruselako Parlamentuak Europa-ko Batasuneko kide diren herrialdeguztiei eskaera luzatu die: derrigorrez-ko hezkuntzan astero gutxienez hiruordu berma ditzatela. Kontuan izan be-har genuke, esate baterako Estatu fran-tziarrean, astero lau ordu eskaintzendizkiotela gorputz hezkuntzari. Nolauler daiteke hemen aurkako joera har-tzea?

Baina aspaldian nagusitzen ari denirizpide neoliberaletan oinarrituta ere,Gorputz Hezkuntzaren aldeko argu-dioak topa ditzakegu:

Zenbait azterketek irizpide ekono-mikoetan oinarriturik, jarduera fisikoa-ren sustapenean dirua inbertitzeaerrentagarria dela erakutsi dute. Hauda, hiritarrek kirola egin dezaten bide-ratutako euro bakoitzeko, hurrengo 25urtetan 50 euro aurreztuko lirateke se-dentarismoaren ondorioz sortuko lira-tekeen gaixotasunei erantzun beharrikegongo ez litzatekeelako.

Bestalde, hainbat ikerketek frogatudute jarduera fisikoa neurri egokianegiteak errendimendu akademikoa ho-betzen laguntzen duela. Izan ere, lasai-tu eta gero, arreta handiagoz ikastekoahalmena dugu eta autokonfiantza,motibazioa, espektatibak eta kemenaareagotzen dira.

Zergatik murriztu nahi dute?Irakasgai batzuen ordutegi murriz-

ketak PISA txostenean omen du jato-rria. Derrigorrezko Hezkuntzako eta-pen amaieran herrialde bakoitzean es-kuratzen duten maila neurtu dute.Hainbat herrialderen sailkapena eratuda, baina sailkapen horretan postu ba-tzuk aurreratu nahi izateak ez gintuzkeitsutu behar eta ez genuke iparra galdubehar. Lehentasunak berbideratzeko,aurretik Oinarrizko Curriculum Disei-nua eta Hezkuntza Proiektuak aldatubeharko genituzke, koherentziari eus-teko.

Ordutegi murrizketa justifikatzeko

ikasleek eskola orduz kanpo kirola egi-ten dutela aipatu dute. Baina ikasle guz-tiek ez dute horrelakorik egiten eta gai-nera, Gorputz Hezkuntzako arloa kiro-la baino zerbait gehiago da; akatsa litza-teke bi jarduera horiek identifikatzea.Eskola-orduetan jarduera motorren bi-dez heztea da helburua, (eta ez alderan-tziz, keinu tekniko batzuk irakasteramugatu). Kirola ez diren eduki ugarierabiltzen dira horretarako. Bestalde,atentzioa ematen digu hemengo admi-nistrazioa ez dela eskola kirolaren fi-nantziaketan inplikatu eta orain, fun-tzio hezitzailea onartzen diola entzutendugu. Norbaiti burura al dakioke inge-lesa curriculumetik ezabatzea ikasle as-ko beren kabuz akademietara joaten di-rela argudiatuz?

Aldi berean, esan dute, orain artekoordutegiari eustea ez dutela debekatu-ko eta horretarako legean zirrikitua utzidutela: bost ordu astero, eskola bakoi-tzak nola banatu aukera dezan. Bainazergatik kendu zaizkio orduak arlo ho-rri eta ez beste bati? Zergatik dira irakas-gai batzuk soilik ezinbesteko?

Erabaki desegokiak berbideratze-ko garaiz gaude; gure haurren, gazteeneta belaunaldi berrien etorkizunakhainbeste merezi du. Kontuan har di-tzagun haien heziketa, osasuna eta ga-rapena pertsona gisa (ez lan-merkatu-rako lehengai gisa soilik). Azterketakorporatibista eta interes endogamiko-ak gaindituz, Oinarrizko Hezkuntzarenxedearen gaineko eztabaida egin be-harko genuke, Euskal Herriko gazterianola prestatu nahiko genukeen argituz.

Zergatik kendu zaiz-kio orduak arlo horri etaez beste bati?Zergatik dirairakasgai ba-tzuk ezinbes-teko? Zergatik ez da or-duen banaketa eskola-ren esku uzten?

?

Amaia AGIRRE psikologoak eta Blanca KEREJETA irakasleakgero eta anitzagoa den jendartean elkarbizitza erraztekobitartekoak eskaintzen dizkigute.Monografiko honetan, Hik Hasiko 2005, 2006 eta 2007ko UdakoTopaketetan “Harremanak gelan” eta “Txokoa, negoziaketa etabitartekaritza” izenburupean landutako ikastaroetaneskainitako edukien nondik-norakoak dituzue.

Bide eginean jarraitzen dugu zuen

ekarpenekin eta parte-hartze

handiagoarekin aberastu nahi dugularik.

Hik Hasi proiektua irekia

den heinean, interesa duen edonoren

parte-hartzea gustu handiz hartzen dugu.

Jar ezazu zure aletxoa euskal

hezkuntzaren

aldeko ekimen honetan.

berriakmaiatza


Iaz zabaldutako ildoari jarraituz,XV. Jardunaldi pedagogikoak egin zi-tuzten Gasteizen apirilaren 22, 23 eta24an Euskal Herriko Ikastolen Konfe-derazioak antolatuta “Konpetentzietanoinarritutako hezkuntza” izenburupe-an. Euskal curriculumak, konpetenteaizan dadin, izan behar dituen ezauga-rriak aztertu zituzten hainbat adituk hi-ru egunetan zehar.

Europar testuinguruan azken urte-otan hezkuntzak hartu duen nondiknorakoari begiratuta, Euskal Curriculu-maren diseinu propioa egiten jardundu Euskal Herriko Ikastolen Konfede-razioak, beste eskola-eragile batzuekinbatera, eta hezkuntza-konpetentziakhartu ditu oinarri moduan. Horren hari-ra, marko kontzeptuala, kokatze teori-koa eta gogoetarako gakoak izan zituz-ten hizpide eta irakasleei dimentsiopartikularrak behatzeko eta horiek al-deratzeko aukerak eman nahi izan ziz-kieten.

Euskal Herriko hizlariez gain, Xa-vier Roegiers eta Alexia Peyser Belgika-

Konpetentzietan oinarritutako hezkuntzari begira

ko Lovaina-Berriko unibertsitateko ira-kasleak izan ziren Gasteizen eta baitaCarles Monereo Bartzelonako Uniber-tsitateko psikologia irakaslea ere, bes-teak beste. Euskal Herriko zenbait ikas-toletan egindako esperientziak ezagu-tzeko aukera ere izan zen.

Iaz, konpetentzietan oinarritutakoHezkuntzari zegokion lehen urratsaegin zuten ikastolek, “Elkarrekin bizi-tzen” eta “Komunikatzen ikasten” kon-petentzien inguruko gogoetaren bi-dez, eta aurten, horri jarraipena emannahi izan diote.


sotzen. Jardunaldiak herrian egin dira,

eskola herrira zabaltzeko xedez. Era

berean ikasleak, egitasmoak, ikasleakherrigintzan murgildu nahi izan ditu.

Oñatiko Elkar Hezi ikastolak, EzDok-Badok amairu jardunaldiak gara-tu ditu apirilean zehar. Garaiko musika-riak herrira gonbidatuz, ikasleei eta he-rritarrei mugimenduaren berri emateaizan da eskolaren asmo nagusia.

Apirilaren 17an eta 18an, Pantxoaeta Peio, Manex Pagola, Benito Ler-txundi, Oskarbi eta Pako Aristi izan zi-ren bertan. Hilaren 24an, ostera, NestorBasterretxearekin Amalur filma ikuste-ko parada izan zen eta jardunaldiakamaitzeko Joxe Mari Iriondo eta PeioZabala hurbildu ziren.

Ikasleak ekimenak antolatzen in-plikatu nahi izan dituzte eta haiek ibilidira aurkezpen lanak egiten, mahai-in-guruetan parte hartzen edota aktak ja-

Ez Dok-Badok Amairu Oñatin

Kalitatezko euskal eskola publikoa aldarrikatuko dute maiatzaren 18an Iruñeara hurbiltzen direnek. Aurten,Sortzen-Ikasbatuazelkarteak urteroko nazio festaren XIII. edizioa egingo du,euskararen eta euskal kulturan oinarritzen den hezkuntzaren alde eginez.

Urtero lez, Iruñeako Takonera par-kean egingo da euskal eskola publikoa-ren aldeko jaia eta horretarako antola-keta lanetan buru belarri ibili dira Biur-dana institutuko arduradunak, irakasle-ak, ikasleak eta gurasoak. Sortzen-Ikas-batuazeko kideek esan dutenez, Tako-neran burutuko den festa euskaraz ari-tzen diren ikastetxe publikoen bilgunebihurtu nahi dute eta Euskal Herri oso-ko euskaltzaleei egin nahi diete bertanparte hartzeko gonbita. Horretarako e-gitarau alai eta oparoa antolatu dute,“euskararengatik eta euskararen alde”egiteko.

Jaiaren helburua hau da antolatzai-leen esanetan: “euskaltzale guztienekarpena biltzea, gure seme-alaben he-ziketarako baldintzak hobetzeko lanegiten jarraitzeko”. Horren bitartezhainbat proiektu bideratu nahi dituzte,hala nola, Euskaraz Mintza (euskarasendotzeko), guraso eskolak, eskolazkanpoko jarduerak egiteko hitzarme-nak (Aixe Aixialdia), Etorkinak eskolanmateriala, Kimuberri eta abar.

Aurten lehen aldiz Bigarren Hez-kuntzako ikastetxe baten ardura izan dafesta antolatzea, eta arropa ere bertakogurasoek diseinatu eta antolatu dute.

Abestia, O-X BAND taldeak egin dueta abestiaren muinak jaiaren leloare-kin bat egiten du, “ Euskara bai, hezkun-tza ere bai, BULTZA euskal hezkuntzaEuskal Herri osoan”.

Maiatzaren 18an, Bultza euskal hezkuntza!

AntoniutinDantzak, Pirritx etaPorrotx, herri kirolak,herri bazkaria, Kiki etaMokoren antzerkia,gaztelu puzgarriak...

TakoneranInaugurazioa, luntxa,graffiti erakusketa...Egunean zehar, tailerrak,ludoteka, tonbola,artisauak, rokodromoa,txalaparta...

VistabellanZabaldi abesbatza, FerminValencia, Aitor Ikastola,Kontzertuak: suntsiketa,hesian, O-X Band...


Jende ugari hurbildu zen apirilaren 17an eta 18an Donostiako Miramar jauregira, Hezkuntza,Unibertsitate eta Ikerketa Sailak, Gipuzkoako Berritzeguneen bitartez antolatutako HezkuntzaBerriztatzeko Proiektuei buruzko Gipuzkoako VII Jardunaldietara. Aurtengo gai nagusia “Gaita-sunak garatzen” izan da eta horretarako, besteak beste, bertan izan da Elena Martin MadrilgoUnibertsitate Complutenseko irakaslea ikasten ikasteko konpetentziaren inguruan mintzatzen.Programan, oinarrizko konpententzien garapenerako hainbat gune landu dira, hala nola, zientziaeremuetako konpetentziak, hizkuntza eta komunikazio gaitasunak, gizarte eta kultur aniztasu-nerako gaitasunak, kalitatea edo IKTak. Makina bat esperientzia ezagutzeko parada izan da.

Hezkuntza Berriztatzeko Proiektuei buruzko Gipuzkoako VII. Jardunaldiak

Getxoko berritzeguneak “Getxolin-guae” jardunaldiak antolatu ditu zortzi-garren aldiz, maiatzaren 14an eta 15ean.Aurtengo jaia, “Entzun, berba egin etaberbetan jardun” izango da eta helbu-rua irakasleen artean gogoeta bultza-tzea da.

Hitzaldien gaiak hauek izango dira:elkarrizketa nola gauzatu eremu forma-lean eta ez formalean, interakzio proze-suak ikasgelan, irakasleek komunika-zioa bideratzeko erabiltzen dituzten es-trategiak eta ahozko hizkuntzak, tes-tuinguru jakinetan ez ahozkoak direnelementuez laguntzea... Hainbat espe-rientzien eta praktika onen azalpenakere tartekatuko dira.

Algortako Igeretxe Hotelean izangodira jardunaldiak. www.getxolin-guae.net web gunean duzue informa-zio gehiago.

Getxolinguae, entzun eta berba egin

Maiatzak 14

8.45 Material banaketa9.15 Aurkezpena9.30 Montserrat Vilá“Ulermen prozesuak ikasgelan” (G)12.00Maite Goñi“Euskaljakintza: klik eta mintza, horretan

gabiltza” (E)15.30A - aretoa: Joserra Gartzia“Zer da eskolan ahozkotasuna lantzea?”

(E)B -aretoa: Jennifer Wilson“Ikasle gazteentzako hurbilpen komuni-

katiboa” (I)17.00 Iñaki Arruti“Ikasleen hizkuntzak eta gelaz kanpoko

jarduerak” (E)

Maiatzak 15

9.30 Amparo Tusón“Kortesiazko hizketa estrategiak ikasge-

lan: afektuaren eta distantziaren artean” (I)12.00A - aretoa: Virginia Unamuno“Ikasgelako hizketa, ikasgelan hizketa”

(G) B -aretoa: Teresa Morell“Ahozkotasuna: hizkuntzen irakaskuntza

eta ikaskuntza eraginkorraren balioa” (I)15.30 Julian Beloki “Esaidazu arren”“Eguneroko eginkizun-harremanetan el-

kar ulertzeko bideak” (E)16.30Mahai-ingurua eta amaiera ekitaldiaModeratzailea: Julian Beloki.


* “Irakasle euskaldun eleanitzak sortzen. Urrats bat aurrera” jardunaldiakNoiz: Maiatzak 8, 9:30-14:00. Non: Bilbon, Deustuko Unibertsitatearen auditorioan. Informazio gehiago:http://www.kontseilua.org. Izen emateko: [email protected]

* Psikomotrizitatea 0-2 (Haurreskolak 07/08)Noiz: Maiatzak 14-28, astelehen eta asteazkenetan, 17:00-20:00. Non: Donostian. Emailea: Juanjo Kintela.Informazio gehiago: http://www.haurreskolak.net/

*Haur eskola eta familiaren arteko harremana (Haurreskolak 07/08)Noiz: Maiatzak 13-27 astearte eta ostegunetan, 17:00-20:00. Non: Donostian, Zubiri BHI, JM Barandiaran10-12. Emailea: Zaloa Arnedo. Informazio gehiago: http://www.haurreskolak.net/

*Kanta dezagun! (Garatu 07/08)Noiz: Maiatzak 27- Ekainak 12, astearte eta ostegunetan, 17:30-20:00. Non: Eibarren, markeskoa jauretxean,Otaola hiribidea 1. Emailea: Itsaso Arrieta Informazio gehiago: http://www.ueu.org

Ikastaroak

Kosmodisea, ekintzailetasuna eta kultura digitala sustatzen dituen proiektua da, eta aurten, bigarren ikasturtez, hainbat ikaste-txek hartu dute parte bertan. Gipuzkoako Foru Aldundiaren Berrikuntzarako eta Jakintzaren Gizarterako Departamentuaren eki-mena da eta apirilaren 25ean, parte-hartzaile orori esker ona adierazteko ekitaldi berezia egin zuten Donostiako Kursaalean.

Kosmodisearen helburua, talde-lanean zenbait proiektu garatzeko hainbat trebetasun eta balio lantzea da, IKTak jorratuz. Aur-tengo irabazleak, Basakaitz Herri Ikastetxea (Aizarnazabal), Elgoibar Ikastola, San Vicente de Paul (Irun), La Salle Berrozpe (An-doain) eta Nazaret Zentroa (Donostia) ikastetxeak izan dira.

Kosmodisea, ekiten ikasiz

argitalpenak

Gaindegiaren 2007ko txostenaGAINDEGIA

Gaindegiak, Euskal Herriko ekono-mia eta gizarte garapenerako behate-giak, 2007ko txostena kaleratu du. Ize-nak berak dioen moduan, Euskal Herri-ko ekonomia eta gizarte garapenerakodatuak jaso dituzte argitalpen berri ho-netan, 2007 urteari dagozkion datuak,hain zuzen ere. Euskaraz eta ingelesezkaleratu dute txostena. www.gainde-gia.org web gunean duzue informaziogehiago •

Tantak aldizkaria38.zenbakia

EHUAle berriko artikuluak hauek dira:

“Testuliburuetako edukiaren eta itxurarengarapena: Anaya, Edebé eta Santillna argi-taletxeak adibide”, “II Errepublika Bilbon:Lehen Hezkuntzaren birmoldaketa eta le-henengo hastapenak (1031-1932), “Hiz-kuntzen Portfolioa ataritik ikasgelera”, “Psi-kopedagogoaren profil profesionalareninguruko ekarpenak”, “Arte Hezkuntza u-topiaren eta pragmatismoaren artean” eta“Bizikidetza ikastetxeetan”•

Xabiroi10. zenbakia

EUSKAL HERRIKO IKASTOLENKONFEDERAZIOA

Euskal Herriko Ikastolen Konfede-razioak argitaratzen duen Xabiroi ko-mikiak abentura berriak dakartza alehonetan: Haizea, “M” arrotza, Harata-go, Hor konpost, Einsten inspektorea:heuxkaltzaina, Mutila eta botila, Komi-kiTAUN, Mudwogs: haurtxoa hezten e-ta Arranotxu komikiak irakurri eta go-zatu ahal izango dituzte irakurleek•

Kafka eta panpina bidaiariaJuan Kruz Igerabide

ELKARFranz Kafkak, hil baino urtebete le-

henago, Berlingo Stegliz parkean pa-seoan zebilela, panpina galdu berrizuelako negarrez ari zen neskatila aur-kitu zuen. Haurra lasaitzeko, panpinaez zela galdu esan zion, bidaia bat egi-tera joana zela eta laster gutun bat jaso-ko zuela... 10 urtetik gorako haurren-tzako liburua da. Irudiak Elena Odrio-zolak egin ditu•

Irrika aldizkaria1. zenbakia

ELHUYAR, EHU ETA EUSKOJAURLARITZA

EHUk, Eusko Jaurlaritzaren, Araba,Gipuzkoa eta Bizkaiko Foru Diputazioeneta Elhuyar Fundazioaren laguntzarekinsortutako ZIO proiektuaren barneankaleratu dute Irrika aldizkariaren lehenalea. DBHko 3. eta 4. mailako etaBatxilergoko ikasleentzat zientzia dibul-gazio aldizkaria da eta jakintza eta ikerke-tarekiko jakin-mina piztea da helburua•

Ama JainkosaAndrés Ortiz-Osés

GAIAK30.000 urtetan zehar, bai Eurasia eta

bai Mediterraneoko kostaldean garatu-tako Ama Jainkosaren esanahi mitikoaketa erritualak ikertu ditu liburuan Ortiz-Osés hermeneuta ospetsuak. Aurreko-an oinarrituta, ondoren, Mariren azpiandatzan eredu teluriko-panteista jarri duagerian, eta horretarako "indar" eta"adur" hitzen oinarrizko analisi semanti-koan murgildu da•


... nora joangogara?

TROKA ABENTURANatura eta abentura edonoren eskuAlpeetan bururatu zitzaien ideiaJabier Fuertesi eta beste lagun bati.Pentsatu zuten, akaso, polita izangozela Euskal Herrian, Bizkaian,abentura eta kirol jarduerak lantze-ko guneren bat sortzea. AlpeetatikBilbora, eta, ondoren, Kantauriitsasertzera bidaia eginda, Gorlizendu egoitza Trokak gaur egun, etaJabier da bertako zuzendaria.Gorlizko aterpetxean du egoitzaTrokak, itsasora begira, hondartzaondoan. Eta bi motatako zerbitzuakeskaintzen dituzte: aterpetxea, aldebatetik, eta abentura eta kiroljarduerak, bestetik. Abenturarakoprest?

Edonork pasa ditzake egun batzukGorlizko aterpetxean, eta, bide batez,abentura jarduera batzuk egin nahi iza-nez gero, horretarako aukerarik ere ba-da. Ikastetxeentzat ere badute eskain-tzarik. Trokan, bi motatako jarduerakeskaintzen dizkiete ikastetxeei: aldebatetik, aterpetxea bera, eta bestetik,abentura eta kirol jarduerak. “Soilik lo-tara etortzeko aukera dago, lotara etajarduerak egitera etor daitezke, edonahi badute soilik jarduerak egitera”,esan digu Jabier Fuertesek, Trokakozuzendariak.

Uretako eta lehorreko jarduerak es-kaintzen dituzte. Uretako jardueraksurfa, bodyboarda, snorkella eta kano-ak dira. Snorkella urpekaritzaren hasie-

rako fasea da, hegalak, betaurrekoaketa tutuarekin soilik egiten dena. Jar-duera horiek egiteko, ezinbestekoa daigeri egiten jakitea. Lurreko jarduerenartean, berriz, eskalada, rappela, tiroli-

na, arkuarekin jaurtiketa, orientazioa e-ta mendi ibilbideak eskaintzen dituzte.Batzuetan, herri kiroletako olinpiadakere antolatzen dituzte aterpetxearen in-guruan. Eskaintza adinaren arabera al-



datzen da, eta Gorlizen egiten dituztejarduera guztiak, eskalada izan ezik;Urdulizera joaten dira horretara. Izan e-re, adin batetik aurrera, aterpetxearenkanpoko aldean duten eskalada-mu-rrua txiki geratzen baita.

Ikastetxeek nahi dituzten jarduerakegiteko aukera dute, baina eguraldiakaskotan baldintzatzen du egin beharre-koa. Hotzak, euriak, haizeak, ola-tuek… guztiek baldintzatzen dituztejarduerak, eta, batzuetan, zenbait ekin-tza bertan behera utzi behar izaten di-tuzte, segurtasunak lehentasuna due-lako. Horrelakoetan, mendi irteerarenbat egiten dute, Gorlizko pilotalekuanzerbait antolatzen dute edo tailerrakegiten dituzte aterpetxe barnean •

TTRROOKKAA AABBEENNTTUURRAATroka abenturaItsasbide, 5848630 GORLIZ BizkaiaTelefonoa: 946 774 [email protected]

Oharrak:- Jarduera guztiek prezio bera dute.- Jarduera guztiak euskaraz zein gaztelaniaz egin daitezke.- Uretan egiten diren jardueretarako igeri egiten jakin behar da.- Aterpetxean, gehienez, 35 ikasle hartzen dituzte, baina jarduerak egiteko

gehiago ere izan daitezke. - Sei urtetik aurrerako ikasleak hartzen dituzte, baina lau urtekoak ere joan

izan dira tarteka.

Jarduerak

Uretako jarduerak- Surfa - Bodyboarda - Snorkella - Kanoak

Lehorreko jarduerak- Eskalada - Rappela- Tirolina - Arkuarekin jaurtiketa - Orientazioa- Mendi ibilbideak

Gazteak martxan programaPrograma hori Trokak kudeatzen du, baina Plentziako aterpetxean egiten dute,

Bizkaiko Foru Aldundiarekin duten hitzarmenaren bidez. Gauza bera eskaintzen du-te, baina soilik Bizkaiko ikastetxeentzat, eta 14-18 urteko gazteentzat.

i


atzeko atetik

Araban,Bizkaian eta Gipuzkoan asko hazi da ikasle atzeritarren kopuruaazken hamar urteetan: 1998 urtean, 1.462 ikasle atzerritar zeuden; 2001an,

31.167,eta iaz 68.376ra iritsi zen ikasle atzerritarren kopurua.Iturria:Euskal Herriko Unibertsitatea*

Hezkuntzaren kontraesanak

Donostian, bizikleta da nire garraiobi-dea, leku guztietara eramaten nau, askotanbeharko ez nukeen bideetatik. Duela gutxigizon batek, eta emakume batek beran-duago errieta egin zidaten bidegorririk ezzegoenez, oinezkoen bidetik nindoalako:

- Ez duzue edukaziorik!- Lotsagabeak zarete!Lotsagabeak izan edo ez izan, eduka-

zioa izan edo ez izan…Horren harira, duela egun batzuk hiru

lagun elkartu ginen bazkaltzeko eta ez da-kit zergatik, baina gure “heziketa” gogora-tzen aritu ginen.

Hasieran, kosta egin zitzaidan garaihaietako elkarrizketak eta egoerak berres-kuratzea. Giro haren eta arkuz betetako pa-sillo ilun haren oroitzapen lausoagoa nueneta arkatzaren usain zehatzaren oroitzape-na.

Baina erraz gogoratu nituen gauzak:- 40 ikaslek osatutako ikasgelak (nes-

kak soilik).

- Arbelera begira ilaretan jarrita.- Emaitzen arabera lehenetik hasita az-

keneraino ordenatuta.- Irakaslea oholtzaren gainean igota.- Bi lehenengo maila: azkarrena eta tun-

tunena. Eta baita ikasle batek esandakoa ere:

“tuntunen artean azkarrena naiz”. Ia dena ahaztua nuen. Ziurrenik, desagertzear zeuden eskola

nazionalen (frankisten) azken belaunaldiaizan ginen. Beranduago, institutua eta on-doren, unibertsitatea paradisu libertariobaten antzeko zerbait izan ziren.

Ustez, artista, eskultorea naiz. Nire la-netako askok kontraesanei buruz, aukerenhegalei buruz eta ezintasunen kortseei bu-

ruz hitz egiten dute, esanahia ere aldatzenduten arren.

Konfiantza gutxi dut hezkuntza siste-marengan. Aldatu diren eta aldatu behar di-ren gauza asko dago. Heziketa artistikoahartzen badugu, niregandik gertuen dago-ena da, teorikoki hobeto ikusia dago. Pro-gramaren diseinua egokia iruditzen zaitbaina praktikan ezinezkoa da denbora fal-tagatik, edo balio faltagatik, hori betetzea,ikasgai teknikoek humanistikoen gainetikegoten jarraitzen dutelako. Horrek talkaegiten du gero eta zabalagoa den kultur-es-kaintzarekin: erakusketak, kultur-bidaiak,errezitaldiak, dantza, antzerkia, zinema,kontzertuak, hitzaldiak… Beraz, argi dagobizitzea etengabeko ikasketa dela.

Dora SALAZARESKULTOREA

“Ikasle euskaldun eleanitzak sortzen. Urrats bat aurrera” jardunaldiak

Eguna: maiatzak 8

Ordua: 9:30

Lekua: Bilbon, Deustuko

Unibertsitatearen

Auditorioan

9:30. Sarrera. * Xabier Mendiguren, Kontseiluaren Idazkari nagusia.

10:00. “Ikasle euskaldun eleanitzak sortzeko Hizkuntzakirakatsi eta ikasteko markoa EAEn legearen garapenerakoKontseiluaren proposamena”ren aurkezpena. * Arantxa Urbe, lan-taldearen koordinatzailearen eskutik.

11:00. Adituen ekarpena.

12:00. Atsedena

12:30. Hezkuntza sektoreko eragileen mahai ingurua.* Parte hartzaileak: EHIGE, EHIK, Kristau Eskola eta

Sortzen Ikasbatuaz.* Moderatzailea: Hik Hasi.

EGITARAUA

Izen ematea kontseilua@kontseilua org

Parte hartzeaDOAKOAizango da

Imanol Urbietaren ekarpen pedagogikoa, Nire hezitzaile-profila, Waldorf pedagogia,Hezkidetza gida, 0-6 urteko haur eskolak: Hazitegi proiektua,

Txokoa, negoziaketa eta bitartekaritza, Gurasoekiko seme-alaben bortizkeria, Suizidioa,Balioen heziketarako ardatzak, Ahotsaren erabilpen egokia, Ahozkotasuna: eskolan

lantzeko metodoa, Irakurzaletasuna, 0-5 urteko haurrentzat kantu eta jolasak, Ikas-estiloaketa ikas-estrategiak, Nola egokitu estilo kognitiboak eta irakaskuntza estiloak?,

Euskal kultura, Euskal zibilizazioa, Psikomotrizitatea 0-3 zikloan,Psikomotrizitate praktika 0-6 urte, Biodantza, Coaching, Antzerkia, Adimen emozionala,

Elkarrizketarako bitartekoak, Marrazten ikasi, Lehen mailako prebentzioa,Wikiak eta Webquestak, Blogak irakaskuntzan, Irakaskuntza 2.0: web 2.0,

Scratch software librea, Power Point, Photoshop, Irudi eta soinu digitala, Bideoa,Karaokea editatzen ikasi... eta arratsaldeetako SAIO LIBREAK

(Erromeri dantzak eta Euskal antzerkia)

HIK HASI udako topaketak 2008Donostian, uztailak 1, 2 eta 3

Matrikulatzeko azken eguna: maiatzaren 30a

Informazioa: www.hikhasi.com edo 943 371 408

ELKARRIZKETA: IRENE LOPEZ-GOÑI• ESPERIENTZIA: … · sartu da. Hezkuntza sistema nazionalaren...

Documents

Transcript of ELKARRIZKETA: IRENE LOPEZ-GOÑI• ESPERIENTZIA: … · sartu da. Hezkuntza sistema nazionalaren...