Ekoliderrak 2011

memoria 2011

trebatu »»

ekin »»

izan »»

www.ekoliderrak.net

Hitzaurrea prólogo

prologue

proiektuaren aurkezpena presentación del proyecto

proyect presentation

gazte ekoliderrak 2011: kideakparticipantes

participants

trebatu entrenar

train

ekin actuar

act

izan ser

network

komunikazioacomunicación

communication

4

6

11

20

26

30

54

aurkibideaíndiceindexho

rrega

tik k

omun

ikaz

ioa

gazteekoliderrakmemoria2011 i 4

iazko lerro berberak errepikatu aHal izango genituzke, Hau da, planetaren ekonomia-, gizarte- eta ingurumen-egoera jasanezina dela; horregatik —alegia, zuhaitzak aurrezteko— aurten ez dugula paperean aterako memoria, bakoitzak itxi egin behar dugula dagokigun txorrota, etab. Baina, memoria hau etorkizunera begirakoa izatea nahi dugu, iraganean ez geratzea. Sareari indarra eman nahi diogu. Aurtengo urtea amaitu baino lehen, ia ehun izango gara Ekoliderrak programarekin loturiko pertsonak.

Atzera utzi dugun ikasturtean, 32 gazte hasi dira ilusioz beteta gazte ekolider izaten. Hogeita hamabi. Ikastaroa hogeita hamarrentzat zegoen pentsatua, baina elkarrizketetara aurkeztu zen jendearen motibazioa ikusita, programaturikoak baino beste bi ekolider gehiago onartu genituen. Eta aurreko ikasturtean antzeko zerbait gertatu zitzaigun, 31 izan baitziren azkenean. Izan ere, gero eta zailagoa da taldean sartzeko aukeraketa egitea.

Nahiz eta Kutxak %85eko diru-laguntza eman eta gazte bakoitzak 450 euro eta 85 ordu jarri behar dituen, eta, gainera, ilusio handia, bilerak, joan-etorriak… hauxe da gaur egungo egoerak eta Ekogunearen martxak uneotan eraman dezakeen erritmoa. Eta, hala ere, uste dugu gazte prestatu eta motibatuengan “inbertitzea” gure ekarpenik garrantzitsuena izan daitekeela ezin iraunezko egungo ereduaren aurka borrokatzeko.

Sabino ormazabal elola

[Gazte Ekoliderrak ekimenaren koordinatzailea]

Creemos que invertir en juventud motivada es una de las aportaciones más importantes que podemos hacer para luchar contra este modelo insostenible. ¿Se puede enseñar eso en 85 horas? Nosotros siempre decimos que Gazte Ekoliderrak sirve para dar pistas, para ofrecer a los jóvenes algunas pinceladas, para ayudar a encontrar nuevos mundos y para trabajar en equipo. Queremos poner en entredicho la rutina diaria, poner encima de la mesa la posibilidad de contribuir al cambio, subrayar que no lo podemos dejar en manos de otros, y ayudar a encontrar maneras para organizarnos, para pasar del dicho al hecho y dejar atrás el tan manido deberíamos… Por ello, también tenemos el objetivo de reforzar la Red de ecolíderes; antes de que finalice el año, la Red contará ya con casi 100 jóvenes comprometidos. Las dos personas que firmamos este prólogo confiamos plenamente en la capacidad de esta Red y el reto, tanto el nuestro como el de todos los jóvenes que la conforman, es que nos sirva de plataforma para pasar a la acción.

Baina hori egin al daiteke 85 ordurekin bakarrik? Hau ez da master baten parekoa. Gurea, beti esaten dugu, arrastoak ematen dituzten zertzeladak dira, mundu berriak aurkitzen eta talde-lanean laguntzen dutenak. Zalantzan jarri nahi dugu eguneroko errutina, mahai gainean jartzen dugu gutariko bakoitza behar den aldaketa horren parte izateko aukera, hori ezin dugu beste batzuen esku utzi, eta talde moduan geure burua antolatzeko era aurkitu behar dugu, geure borondatez, behetik, eta geure proiektuak sortu behar ditugu, era multidiziplinarrean edo jakintza-arlo asko bateratuz, hitzetatik ekintzetara igarotzeko, egin beharko litzateke esatetik egitera pasatzeko.

Lerro hauek izenpetzen ditugun bi pertsonek bi urteotan Ekoliderrak programan izena eman duten gazteen indarrean sinesten dugu, gizatalde honek duen ahalmenean sinesten dugu, bizi dugun egungo zibilizazio-ereduak behar duen aldaketarekin bat egin dezakeen taldea baita. Horien artean ere izango da hasitako bidea albora utziko duenik, beste lehentasun batzuk beste leku batzuetan bilatuko dituenik, baina kontua ez da ikastaro hauekin amaitzen. Gure erronka da, guztion erronka da, nola egin bideragarri zera ahalbidetuko duen sare bat: gazteen ahalmen hori guztiori, tutore eta irakasleekin lankidetzan eta Ekogunea abian jartzen ari den baliabideekin, benetako ekoliderren talde bihurtzea, ekintzara igaroko dena.

amaia otazo aSeGUinolaza

[Gazte Ekoliderrak ekimenaren koordinatzailea]

We believe that “investing” in prepared and motivated young people that wish to work for sustainability is an investment in the future. However, we know that 85 hours is not enough, because this is not a master. As we have always said, we offer young people glimpses of different topics, to help them explore new worlds and work in teams, and also to help them create their own projects, and to stop saying what we should do is ... is ... and start doing: to move from words to action. In this regard, our objective is also to strengthen the eco-leaders Network, which, before the end of the year, will have the commitment of almost 100 young people. The two of us signing this prologue completely believe in the capabilities of this Network, and the challenge, both our own and that of all the young people that comprise it, is using it as a platform to move into action.

proiektuaren

aurkezpena»»

GAZTE EKoLIdERRAK proiektuaren helburu nagusia Gipuzkoan jasangarritasunaren alde gogoz arituko den gazte sare formatu eta aktiboa eratzea da, ingurumen gaietan gazteak sentsibilizaziotik ekintzara igaro daitezen. Horretarako bidea esperientzia positiboak ezagutu eta martxan jartzea dela uste dugu, eta gakoa elkarlana dela: taldean helburuak gauzatzea errazagoa dela nabarmendu baitugu. 2010. urtean ekin genion bideari 31 gazteko taldearekin. Aurten ere 32 kideko taldea izan gara, eta, hala, sarean 63 ekolider gara dagoeneko. TREBATu + EKIN + IZAN da gure leloa.

El objetivo principal de GAZTE EKoLIdERRAK es crear una red de jóvenes formados y activos que trabajen a favor de la sostenibilidad en Gipuzkoa, y así lograr que los jóvenes pasen de la sensibilización a la acción. Para ello, creemos que lo mejor es que conozcan y pongan en marcha experiencias positivas, y hemos comprobado que la clave está en el trabajo en equipo, ya que resulta más fácil conseguir ciertos objetivos si se trabaja en grupo. El proyecto Gazte Ekoliderrak arrancó en 2010, con 31 jóvenes implicados. Este año 2011 hemos formado un grupo de 32 personas, y así la Red cuenta ya con 63 ecolíderes. ENTRENAR, ACTuAR, SER es nuestro lema.

The main objective of GAZTE EKoLIdERRAK is to create a network of trained and active young people working for sustainability in Gipuzkoa, and thus ensuring that young people move from awareness to action. In order to do this, we believe the best course of action is for them to recognize and implement positive experiences, and we have found that the key to this is teamwork, since it is easier to achieve certain goals when working in groups.The project Gazte Ekoliderrak launched with 31 young people in 2010. Currently, in 2011, we trained a group of 32 people, increasing our network to 63 eco-leaders. TRAIN, ACT, BE, that’s our motto.


GAZTETASuNA

+

INTERESA

+

MoTIBAZIoA

+

AuSARdIA

+

EKITEKo GoGoA

Aurreko urteko esperientzia oinarri hartuta, argi dugu profil ezberdin bakoitzak aberastasun handia gehitu diezaiokeela ekimen honi. Hori dela-eta, gazte izatetik abiatuta, ondorengo ezaugarriak dituzten pertsonak bilatu ditugu: jasangarritasunarekiko interesa izanik ekintzara pasatzeko gogoa dutenak, eta, bide horretan, lidergoa asumituko luketenak. Hortaz, ez dugu ekolider bat bilatu, baizik eta ekoliderra izan nahi duen pertsona.

IZAERA

+

JAToRRIA

+

AdINA

+

dIZIPLINA

+

IKuSPuNTuA

proFil zeHatzen bila

AMANKOMUNEAN ZER???ZERTAN EZbERdiN???

proiektuaren aurkezpena

nola Finantzatu da gazte ekoliderrak ekimena?

KuTXA EKoGuNEAK (baliabideak, instalazioak, materiala, programa, jarduerak…)PARTE HARTZAILEEK (egonaldiak, garraioa eta jana).

%85

%15

[ jatorria ]

[ disziplinak ] akuakultura: 1

antropologia: 1

arkitektura: 2

biologia: 2

baso ingeniaritza: 1

enpresen administrazio eta zuzendaritza: 4

Filosofia: 1

Genero Garapena: 1

Gizarte langintzako ikaslea: 1

Historia eta hezkuntza: 1

ikus-entzunezko komunikazioa: 1

industri ingenieria: 5

industri ingeniaritza (ingurugiro kimika): 2

inernational Studies: 1

informatika eta enpresa zientziak: 1

ingurumen zientziak: 4

nazioarteko Komertzioa: 1

nekazal ingeniari teknikoa: 1

SHee + magisteritza: 1

[ jaiotze urtea ]

1981: 3

1982: 1

1983: 4

1984: 11

1985: 5

1986: 3

1987: 4

1988: 1

taldearen aniztasuna: potentzialitate Handia baina kudeaketarako erronka

10

Donostia

4oñati

1eibar

1 Urnieta

1 ordizia1 azpeitia

1zumaia

1 azkoitia 1 anoeta

1andoain

1

errenteria

2 lasarte-oria

[Gipuzkoa]

[bizkaia]

bermeo 1

Durango 1

Sopela 1

zeanuri 1

[araba]

aundikana 1

[behenafarroa]

Donibane Garazi 1


kideak

kideak»»

bizilekua: Oñati

ikasketak: industri ingeniaritza (Antolakuntza)

bizilekua: Ordizia

ikasketak: ikus-entzunezko komunikazioa

bizilekua: donostia

ikasketak: industri ingeniaritza

bizilekua: donostia

ikasketak: industri ingeniaritza

«Ezin da arazo bat konpondu

arazoa sortu den pentsaera

beretik, herritarrok prest

egon behar dugu pentsaera,

ohiturak, etab. aldatzeko»

(Albert Einstein)

«bide berriak jorratzen

hasteko aukera»

«Zenbat eta

gehiago jakin,

are eta zalantza

gehiago»

«Pertsona, ideia eta

errealitate ezberdinak...

denak elkarlanean mundu

berri baten bila»

Oihana agirre

ane alastruey

Maitane alvarez

aMaia alberdi

nornondikzer

bizilekua: bermeo

ikasketak: biologia

bizilekua: Lasarte Oria

ikasketak: ingurumen zientziak

bizilekua: durango

ikasketak: industri ingenieri doktorea

bizilekua: Azkoitia

ikasketak: international Studies

«Jakintasun anitzak

elkarlanean, pausoz

pauso, bide berriak

eraikitzen»

«Gure ingurunea aldatzea

gure esku dagoelako,

ekin gazteok!»

«Hamaika ideia, hamaika

ekimen, hamaika ilusio,

helburu komun berbera

erdiesteko»

«Sareari indarra emango

nioke, ilusioa, gauzak

egiteko gogoa, kemena

eta grina; mundu hau alda

dezakegu»

endika gandarias

Maite alOnsO

garazi FernandinO

ainhOa aldalur


nornondikzer

bizilekua: donostia

ikasketak: ingurumen Zientzietako irakaslea

bizilekua: Urnieta

ikasketak: industri ingeniaritza (ingurugiro kimika)

bizilekua: donostia

ikasketak: Nekazal ingeniari teknikoa

bizilekua: donibane Lohizune

ikasketak: Nazioarteko Komertzioa

«Ez dago barne desira

bezain indartsua den

indarrik, beraz ekin!»

«Garapen jasangarriaren arloko

proiektuak eramanez,

euskal lurraldeko

aktore izango diren

gazte talde bat»

«Sinetsi dezagun

mundua hobera alda

dezakegula geure

barrenari adituz»

«ikusi nahi ez duena

baino itsuagorik

ez dago!»

lara apellaniz

aines arizMendi

gaizka bernardO

iOritz berra

bizilekua: donostia

ikasketak: industri ingenieria

bizilekua: Azpeitia


bizilekua: Zeanuri

ikasketak: industri ingeniaritza (ingurugiro kimika)

bizilekua: donostia

ikasketak: SHEE + Magisteritza

«Lan gogoz dagoen

jende jatorra topatzeko

gunea da Gazte

Ekoliderrak»

«Aurrera indar

gehiagorekin egiteko

bultzadatxoa izan

da talde honekin lan

egiteko aukera izatea»

«Lantalde bat

osatu eta bertako

dinamikaz eta

prozesuaz bizitzeko

aukera»

«Gutako bakoitzak

barruan daukan

borrokalari filosofo

txikia lanean

jartzeko aukera.»

Maite etxebarria

enekO eizagirre

naiara elOrriaga

aritz de etxaniz


nornondikzer

bizilekua: Anoeta

ikasketak: Historia eta hezkuntza

bizilekua: Andoain

ikasketak: biologia

bizilekua: Lasarte Oria

ikasketak: Enpresen administrazio eta zuzendaritza

bizilekua: Andoain

ikasketak: Arkitektura

«Jasangarritasuna era

ezberdinetan uler liteke,

jasanezintasuna ez»

«Atzo, ideiak amestuz,

gaur, proiektu bihurtuz,

bihar, erronkak berriak

eraikiz»

«inguru-kontzientziadun

gizartea sortuz, iturriak

hobeto ustiatuz, gutxiago

kontsumituz»

«Mundua berdatu,

gure ahalmena eta

mugak onartuz»

aratz garMendia

iManOl gOenaga

lander iztueta

JOn JiMenez

bizilekua: donostia

ikasketak: baso ingeniaritza

bizilekua: Aundikana

ikasketak: Gizarte langintzako ikaslea

bizilekua: igeldo

ikasketak: LAdE (ESTE)

bizilekua: Eibar


«Ez ni, ta ez zu... zerbait lortu

ahal izateko beti GU. Zeoze

lortu nahi izanez gero, taldian

lan einda askoz be errezaua

da, ta emaitzak be hobiak

izaten dia»

«Leiho bat, bide

berriei begira»

«Gure herria eredu

jasangarri batekin

konprometitzeko

beharra ikusten dut»

«Pausoz pauso,

emaitzak lortuz»

aitzOl MartikOrena

Mikel lizartza

leire lOpez de Munain

Oihana larrea


nornondikzer

bizilekua: Zumaia

ikasketak: Akuakultura (Fraisoro)

bizilekua: donostia

ikasketak: Arkitektura

bizilekua: donostia

ikasketak: Enpresa zientziak

bizilekua: donostia

ikasketak: Antropologia

«Askotan, uste

duguna baino

gehiago egiteko

gai gera!»

«diru-balioa eta

denbora-balioaz

kontzienteagoa den

gizarte bat eratzen

lagun dezakegu»

«Oraindik ere

emateko asko

duen alor batean

berriketak egiteko

beharra ikusten dut»

«begiak irekitzeko

aukera paregabea»

JOn Martin

sheila padrOnes

aMaia prietO

ane Miren raMOn

bizilekua: Oñati

ikasketak: informatika eta enpresa zientziak

bizilekua: Oñati

ikasketak: Enpresa zientziak

bizilekua: Errenteria

ikasketak: Filosofia

bizilekua: Oñati

ikasketak:Arkitektura

«Emaitza ezberdinak

bilatzen badituzu, ez

ezazu beti berdina

egin» (Albert Einstein)

«Norbere premiak

asetzeko erabili

behar da»

«ditugun baliabideak

ondo aprobetxatu

eta taldean lan

egiteko gaitasuna»

«Jasangarritasuna

“guztiok” bat behar

duelako»

ilia zaMarreñO

unai telleria

JOne ugarte

iñigO ruiz


trebatu»»

Gazte Ekoliderrak egitasmoak bi ardatz nagusi ditu: jasangarritasuna eta lidergoa. Trebakuntza fasean bi gaien inguruko zertzeladak eskaini dira, 28 gai zehatz baino gehiagoren inguruko hausnarketak eginez. Taldekideek parte aktiboa izan dute uneoro, saioetan hitza hartuz, saioen ondoren eztabaidatuz eta iritzi-artikuluak idatziz. Baita egitasmoaren norabidea bera zehaztuz ere. Izan ere, Gazte Ekoliderrak ekimena berauek eratzera gonbidatuta daude; alegia, gazteak dira protagonistak, horrek dakartzan ardura eta aukera ororekin.

Sostenibilidad y liderazgo son los dos ejes del proyecto Gazte Ekoliderrak. durante la fase de formación, las personas participantes han recibido pinceladas de más de 28 temas y han podido debatir y reflexionar sobre todos ellos. Se ha incentivado su participación activa en todo momento; han tomando la palabra en clase, han debatido acerca de lo escuchado o escrito sus propios artículos de opinión. Incluso han determinado el curso del proyecto: y es que en esta iniciativa el grupo de ecolíderes es el protagonista, el que debe dar forma al proyecto, con la responsabilidad y las oportunidades que ello conlleva.

Sustainability and leadership are the core of the Gazte Ekoliderrak project. during the training phase, young people have been briefly presented with more than 28 specific issues and were given the opportunity to discuss and reflect on all of them. They have been motivated to be active at all times, by speaking up in class, discussing what they have heard or writing their own opinion pieces. They have even been the ones to determine the course of the project; in fact, in this movement, the eco-leaders are the main characters, thus they must shape the project by assuming the responsibilities and opportunities that this implies.


ezoHiko trebakuntza ibilbidea

Trebakuntza fasean landu diren gaien artean daude: egitarau itxian landutakoak, hautazko gaien artean taldekideek aukeratutakoak, eta, azkenik, gazteek berauek erabat antolaturiko gaia.

[egitarau itxia]

JASANGARRiTASUNA LidERGOA

Zer da zuretzat garapen jasangarria? Eztabaida eta iritzi kontrajarriak.•

Bizitza ulertzeko beste modu bat.•

Artea eta jasangarritasuna.•

Bioaniztasuna arriskuan. Zer gertatzen zaio Lurrari?•

Hizkuntz aniztasuna, hizkuntzen ekologia eta hizkuntzen jasangarritasuna. •Armairutik atera.

Gestión de la sostenibilidad, ¿necesidad o adorno?•

Ekovillage, ekofeminismoa, autogestioa, bizitzeko eredu alternatiboa.•

Baserrira bisita: landa garapena, nekazaritza ereduak...•

Hitzetatik ekintzetara gidaren aurkezpena.•

Transition mugimendua eta debagoienako Bagara•

Nola ulertzen dugu lidergoa?•

Cómo formar grupos de •trabajo: fines, roles…

Proiektuen kudeaketa.•

Gatazkak bideratzeko •estrategiak / Gatazkak modu eraikitzailean tratatzeko.

Nola komunikatu proiektu bat?•

SIG eta GPSa.•

[Hautazko gaiak gazte ekoliderrek aukeratutakoak]

¿Qué es eso del decrecimiento?•

Ejemplos de prácticas sostenibles a lo largo del planeta.•

diru-laguntza eskaera nola tramitatu instituzioetan eta enpresetan.•

Mugikortasunaz.•

Parte-hartzea: aukerak eta mugak• .

GAZTE EKoLIdERREK ANToLATuRIKo GAI LIBREA:

ALBAoLA Museora eta •Jaizkibelera irteera. Superportuko proiektua.


irteerak

Gazte Ekoliderren trebakuntza hainbat espazio motatan gauzatu da. Kanpamendu nagusia Ekogunea finkan eduki dugu, bertan gauzatzen ari den proiektua taldearentzat ispirazio iturri izan delarik. Bestetik, trebakuntzan landutakoa espazio birtualean ere eztabaidatu da, barne komunikaziorako sortutako blogean (http://ekoliderrak2011.wall.fm). Azkenik, aurreko guztia osatze aldera, askotariko irteerak egin ditugu; hauetan guztietan, istorio, esperientzia, entrenamendu eta bizipen aberasgarriak izan ditugu. Hona hemen esperientzi hauen laburpena:

• Etxarri-Larraunen KuTXAk duen ingurumen heziketarako Arotz Enea etxean bi egonaldi egin ditugu. Lehen asteburua, otsailaren 4-5ean, taldearen elkar ezagutzarako asteburua izan zen, alegia, energiak batzekoa, aurrera begira hastekoa… Eta lan horretan, urtxintxako oier Agirresaroberen laguntzaz gain, Josu Iztueta bidaiari ezagunaren bisita jaso genueneta bere ibilaldien nondik norakoak gurekin konpartitu zituen. Go-rriti eskultore, zurgin eta margolariaren Arribeko etxe-museora ere joan ginen. Bigarren asteburuan, maiatzaren 20etik 21ra, Gazte Ekoliderrek 6 proiektu aurkeztu zituzten jendaurrean —eta Ekoguneko zuzendariaren aurrean— eta aditu batek beren trebetasunak baloratu zituen, proiektuaren bideragarri-tasunari eta aurkezpenari erreparatuz.

• Apirilaren 8tik 9ra Nafarroako Lakabe herriko biztanleak ezagutzeko aukera izan genuen. dagoeneko 31 urte daramatzate bertan bizi diren 40 bat lagunek, beste modu batean bizi daitekeela erakusten: autogestioa, nekazaritza, elikagaien subiranotasuna, kudeaketa kolektiboa, ekofeminismoa edota autohorniketa oinarritzat dituzte. Gure bisitaren helburua ez zen Ekoaldearen barnean dagoen herri alternatibo honen eredua jarraitzea, baizik eta beren ezagutza jasotzea, ideiak konpartitzea eta zalantza nahiz proposamenak trukatzea. Esan beharra dugu irteera honek taldearen balorazio altuena jaso duela.

BIZIPEN ANITZEKO BORDA BIZITZEKO BESTE MODU BAT

AROTZ ENEA LAKAbE

• Maiatzaren 26an Cristina Enea Fundazioko laguntzarekin donostiako Egia auzoko parke honetara bisita egin genuen. Bertako arduradunek parkean egin ohi diren egitasmo mota guztien berri eman ziguten, eta, ondoren, Ekoliderrak sareko kide den Leire Piñeiro eta aurtengo taldekide den Ane Alastruey-ren eskutik SIGa eta GPSa bezelako teknologia berriak proiektuetan nola erabili ikasi genuen. ondoren, Iraitz Agirrek Bagaraz mintzatu zigun, debagoienan ematen ari den ekimen interesgarriaz, Transition Towns mugimenduaren erroa ezagutaraziz eta beren bailaran egin duten irakurketa isladatuz.

• Ekainaren 19an Gazte Ekoliderrek gai libre moduan antolatutako irteera egin genuen. Pasaiako badiaren egoera gaitzat harturik, bertako iragana ezagutzeko Albaola elkartearen ontzi museoan egin genituen lehen geldialdia. Bertan garai batean Pasaiako arrantzaleen ibilbideak eta erabiltzen zituzten ontziak ikusi ahal izan genuen. ondoren San Pedrotik San Juanako txalupa hartu eta eta bertakoa den Javi Belzarekin Jaizkibel aldera egin genuen igoera Pasaiako kanpo portua nolakoa izango litzatekeen eta zein eragin izan lukeen ikusteko, bide batez Geoparkeaz eta flysh-aren bioaniztasunaz ere hitz egiteko parada izan genuen.

El proyecto Gazte Ekoliderrak se ha llevado a cabo en diversos escenarios. El campamento base se ha instalado en la finca Ekogunea, fuente de inspiración para todos. Pero nuestros debates y encuentros también han tenido su reflejo en Internet, en un blog interno (http://ekoliderrak2011.wall.fm). Por último, hemos realizado distintas salidas, en las que hemos encontrado historias, experiencias y vivencias muy enriquecedoras. Estas dos páginas recogen parte de ellas:

The Gazte Ekoliderrak project has been conducted in various scenarios. Although the base camp is situated on the Ekogunea property and has been a source of inspiration to all, our discussions and meetings have also been reflected on the Internet, in an internal blog (http://ekoliderrak2011.wall.fm). Also, we have different outings, where we have found very enriching stories and experiences. These two pages contain some of them:

INgURUMEN BAlIABIDEEN ETxEA ITSASlABARREN ETORKIZUNA

CRiSTiNA ENEA JAiZKibEL


ekin»»

Gazte Ekoliderrak ekimenean TREBATu lehen fasearekin batera EKIN faseari ematen zaio abia. Ezagutzak jasotzearekin batera, ekiteko, egiteko, martxan jartzeko aldia da. EKIN fasearen helburua, azken batean, dakiguna eta ikasi duguna praktikara eramatea da. Horretarako, parte hartzaileek, taldeka, proiektu errealak diseinatu eta aurrera eramateko aukera izan dute. denen artean hamaika ideia bildu dira, eta zein garatu erabakitzeko orduan, aintzat hartu diren lehentasunak bideragarriak eta berritzaileak izatea izan da. Proiektu bat aurrera eramateak dituen oztopo eta zailtasunak gertutik ikusi ahal izan dituzte eta kontuan hartzekoak diren beste alderdi batzuk ere landu dira (esaterako, proiektu bat nola aurkeztu, kolaboratzaileak bilatu, diru-laguntzak lortu).

A la fase TREBATu le ha seguido la fase EKIN, un período para emprender, hacer, poner en marcha. El objetivo de esta fase es llevar a la práctica los conocimientos adquiridos y, para ello, las personas participantes han tenido la oportunidad de diseñar y llevar acabo proyectos reales en grupo. Entre todos han recopilado muchas ideas y han tenido que elegir cuál de ellas llevar a cabo; para ello, han tenido en cuenta la innovación y la viabilidad de los proyectos. En este proceso el grupo ha comprobado los inconvenientes y las dificultades de diseñar y llevar a cabo un proyecto, y ha trabajado en otros aspectos a tener en cuenta (por ejemplo, cómo presentar un proyecto, cómo buscar colaboradores, subvenciones, etc.).

Following the TREBATu phase, we begin the EKIN phase, a time to undertake, to do, and to put things in perspective. The objective of this phase is to put the knowledge acquired into practice, and to this end, participants had the opportunity to design and carry out real projects in groups. Amongst themselves, they have gathered many ideas and have had to choose which one to carry out. To make this choice, they have had to take into consideration the innovation and feasibility of the projects. In this process, the eco-leaders have learned the drawbacks and difficulties of designing and implementing a project, and have had to consider other aspects that need to be taken into account, such as: how to submit a project, how to find collaborators, grants, etc.


ekin proiektu errealak diseinatzen

Nekazaritza eta abeltzaintzako hondakin organikoen kudeaketarako eskala txikiko biodigestore bat eratzea, hala, energia berriztagarri alternatibo bat bultzatuz.

•Taldekideak: oihana Agirre, Maite Alonso, Gaizka Bernardo, Maite Etxebarria, Lander Iztueta, Amaia Prieto.

dagoeneko existitzen den hiri-eremu ireki bat eraldatzean datza jendearen partaidetza bultzatuz, eta eremu horri izaera berri bat eman elkarbizitza gune bat sortuz.

•Taldekideak: Aines Arizmendi, Imanol Goenaga, Iñigo Ruiz

biOdiGESTOREA PASAiA KOLEKTibO

NATUR BAlIABIDEAK / INgURUMENAREN lAN TAlDEA

1 2

3

5

4

6

Bizitza bera da bidaia bat, eta, beraz, Nairobitarra bidaia eskola bizitza eta bizipenen eskola da oinarrian, eta honi buruz ikasleei irakastea du helburutzat.

•Taldekideak: Ainhoa Aldalur, Aratz Garmendia, oihana Larrea, Leire Lopez de Munain, Sheila Padrones, Ane Miren Ramon.

Proiektuaren helburua donostian bizikletaren erabilera sustatzea da, eta, zehazki, Errealaren partiduetara bizikletaz joatea sustatuko da.

•Taldekideak: Ane Alastruey, Amaia Alberdi, Eneko Eizagirre, Garazi Fernandino, Endika Gandarias.

Lurra inbentarioa eginez, produkzio eta kontsumo jasangarria bultzatuz… donostialdean kokatuko den taldea.

•Taldekideak: Ioritz Berra, Mikel Lizartza, Aitzol Martikorena, unai Telleria.

Pentsamolde ezberdin baten hausnarketan oinarritzen den udaleku honek euskal gazteen burmuinak piztu nahi ditu.

•Taldekideak: Maitane Alvarez, Lara Apellaniz, Naiara Elorriaga, Aritz de Etxaniz, Jon Jimenez, Jone ugarte, Ilia Zamarreño.

NAiRObiTARRA – bidAiA ESKOLA

biZi ERREALA

LURRA biZiRiK

EKOUdALEKUAK


izan»»

Ekimen honi jarraipena ematen dion aldia da IZAN, eta, era berean, ekimenaren zati. Aurreko faseak bezain garrantzitsua da, ekimen honi nolabaiteko amaigabetasuna emango dion aldia baita. Egitasmo honetan parte hartu dugunok argi izan behar dugu geure ezagutzak, ideiak eta balioak ez ditugula geuretzat soilik gorde behar, ingurunearekiko erantzukizun handia baitaukagu eta praktika jasangarriak zabaldu behar baititugu. Hori dela-eta, etorkizunean SAREA izango da IZATEKo lekua eta EKITEKo lekua: elkartrukerako, harremanetarako eta aurrera egiteko nolabaiteko gunea, bai barrura eta bai kanpora begiratuko duena. Gazte Ekoliderren promozioetako bilgunea.

IZAN, además de ser la fase final de esta iniciativa, también es la que verdaderamente da continuidad a este proyecto. Por ello, es igual de importante que las fases que le preceden, pues es, al fin y al cabo, la que convertirá el proyecto de Gazte Ekoliderrak en algo continuo e infinito. Las personas que hemos participado en este proyecto tenemos muy claro que debemos compartir nuestros conocimientos, ideas y valores, difundiendo prácticas sostenibles allá donde vayamos, pues somos muy conscientes de nuestra responsabilidad para con nuestro entorno. Por ello, una vez que finalice el proyecto, la REd de ecolíderes será el lugar donde poder ser, y también el lugar a través del cual seguir actuando. una REd para el intercambio de ideas, para relacionarnos entre nosotros/as, para mirar al futuro tanto desde dentro como desde fuera de la REd. un punto de encuentro de todo el grupo de ecolíderes.

In addition to being the final phase of this initiative, IZAN is also what gives continuation to this project. Because of this, it is equally as important as the phases that precede it, because it is, after all, the phase that will make the Gazte Ekoliderrak project something continuous and infinite. Those of us who have participated in this project are very clear that we must share our knowledge, ideas and values, spreading sustainable practices wherever we go, because we are very conscious of our responsibility to our environment.Therefore, upon completion of the project, the eco-leaders NETWoRK will be the place to be, and it will also be the place to continue with the action. A NETWoRK for the exchange of ideas, to get to know each other, to look to the future from both within and from outside the NETWoRK. A meeting place for all eco-leaders.


zer diote gazte ekoliderrek EKIMENAZ?

Jarrera pOsitibOak

«Esperientzia polita eta ekarpenez betea iruditzen zait»

«Egitasmoak nire espektatibak bete ditu. Nire jakintzak partekatu eta jende interesgarri mordoa ezagutu dut»

«ilusio asko. Lan ordu mordoa. Esfortzu handia baina merezi izan du. Aberasgarria izan da. ikasi dugu»

«Oso gauza interesgarriak ikusi ditugu eta jendea ezagutu dugu aurrerago jasangarritasunarekin lotura duten proiektuak gauzatzeko»

«Sarea aktiboa izan behar du. denon artean erabakia»

«Sarea denok batzeko aukera bat da bertan arlo eta gai desberdinak lantzeko»

«ikusteke dago oraindik zer eman dezake/eman diezaiokegun sareari. Hala ere, beharrezko gauza da sarea, pena izango litzateke elkarrekin dugun potentzialitatea galtzea»

baina….

«Polita litzateke sare hori aktibo mantentzea baina onartu beharra dago zaila dela behin bakoitza bere zereginetan bueltatuta»

«Ezin izan dut nahi beste fruitu atera egitasmo honi, hala eta guztiz ere, aurrerantzean proiektuetan parte hartuz gero, oso interesgarria iruditzen zait»

«Saioak motz geratu dira. Klase ondoren ideien kontrajarpenak beharra sentitzen dut»

«Oso ondo planteatuta dago, baina orduen falta ikusten dut, askotan denbora gehiago beharko genuke arloak sakontzeko»

«Jaso dugun informazio gehiena interesgarria eta baliagarria izan da, falta zaigu praktikara eramatea. Nahiz eta hori gure esku egon, praktikotasun hori bota dut faltan»

hitzetatik ekintzetara praktikan jarri.•

hilero brainstorming bat edo ideien azalpen bat emateko bilduko nintzateke eta •han aukeratzen diren proiektuak aurrera atera, interesa duen jendearen artean.

Lotzen gaituena bilatu behar dugu.•

Gu aktibo potente izan gaitezke!•

zer naHi dute gazte ekoliderrek ETORKIZUNEAN?


trebatzaileen iritziak

Ideia bezala ona iruditzen zait, “eko” filosofiaren barruan doan proiektu bat garatu ahal izatea, eta hau egiteko gaitasunak lantzea (lidertza, kudeaketa...).

garikoitz Iruretagoiena Irazusta APTES

Ona, ikuspegi ekologikoa ardatz hartuta pertsona ekintzaileak formatzea duelako helburu.

Belen Uranga SOZIOlINgUISTIKA KlUSTERRA

gazte ekintzaileak trebatzeko egitasmo landua eta berritzailea, eta bereziki, oso lotua gure errealitatearekin.

Iñaki MarcoEHUKO IRAKASlEA

Uste dut oso egitasmo interesgarria dela. Pena izan zen ez nuela eurak ezagutzeko apenas denborarik izan, baina inpresioa oso ona izan zen. Talde polita, iraunkorra gainera; proiektuak mamitzeko ezinbestekoa.

Iraitz Agirre Aranguren lANKI/BAgARA

trebatzaileen iritziak

xele Olaizola KUTxAKO PROZESU KOMERTZIAlEN ARDURADUNA

guztiz interesgarria. Ezberdina, praktika eta teoria ondo ekilibraturik, aintzindaria, ekintzara bideratua, egunerokoa, eraldatzailea.

Nire kasuan trebakuntza prestatzea eta ematea erronka bezala hartu dut. Normalean irekitzen ez den leihoa irekitzea bezala, eta betiko begiekin beste paisaia desberdinaz gozatzea izan da. gainera, proiektua interesgarria iruditzen zait, eta gazte horiek gure etorkizuna dira, beraz, gazte Ekoliderrak 2011n parte hartzea plazerra izan da. Milesker!

Aintzane gascon Salaberria BERAKO INSTITUTUKOA

Talentua alde guztietatik ikusi dut nik, bai joera “soziala” bai joera “korporatiboa” erakutsi duten ikasleen aldetik. lider lokalak ere behar dira, batez ere, inguru degradatuetan bizi direnen artean. Bi hankako egitasmoa egingo nuke, goitik eta basetik, eta basekoa urtero aldatu, herri ezberdinetan izan dadin.

Joseba Kamio KOMUNIKAZIO ARlOKO ADITUA


ekoliderren GOGOETAK


ekoliderren gogoetak

Ekofeminismoa: bi mugimendu sozial harremanetan jartzen dituen gorputza

Jone ugarte

Azken aldian nire buruan bueltaka da-bilen hitza da ekofeminismoa. Hainbat artikulu eta elkarrizketa irakurri ditut gaiaren inguruan, baina oraindik ez dau-kat oso garbi zer den, eta, zerbait idazten hasten naizen bakoitzean, utzi egiten dut, erantzunik eman ezin diedan galdera berriak etortzen baitzaizkit burura.

Gauza bat argi gelditu zait: ez dago ekofeminismo bakarra, garapen iraunko-rrean dagoen ideologia bat da eta ko-rronte ezberdinak ditu. Egun, bi korronte nagusi bereizten dira: alde batetik, esen-tzialista eta espiritualistak ditugu. Ema-kumearen eta naturaren arteko enpatia biologikoan oinarritzen dira, eta emaku-meek natura ulertzeko modu berezi bat daukagula diote. Bestetik, konstruktibis-tak egongo lirateke. Korronte honetan kokatzen direnek ez dute natura eta ema-kumearen arteko lotura termino espiri-tualistetan kokatzen: hauek emakumeak historian zehar etxeko ekonomiarekin izan duen harremanean oinarritzen dira emakume-natura harremana azaltzeko. V. Shiva, Carolyn Merchant, B. Agarwal, Barbara McLintocketik, Reachel Carson, Barbara Holland Crunz… esentzialista, espiritualista zein konstruktibista, guztiak dira ekofeministak, eta, azken finean, helburu berberaren alde ari dira lanean: garapen txarrak emakumeen eta natura-ren kontra eraiki dituen estrukturak aska-tzea. Ekintza ekofeministen artean Chip-ko (India iparraldea) emakumeen kasua aipatzen da. Hauek zuhaitzak besarkatuz Himalayako oihan guztiak galtzea eragotzi zuten. Beste adibide batzuk

Pachimadako (India) emakumeen kasua, Ingalaterrako Greenham Common-ena edota Estatu Batuetako Love Canal-ena izango lirateke. uraren erabilera eskubi-dea aldarrikatu zuten lehenengoek, misil baseen ixtea lortu zuten bigarrenek eta kutsadura kimikoaren aurka agertu ziren azkenak. Baina…ez al da hobe emaku-meek eta gizonek bata bestearen alboan jardutea? Ba al dauka zentzua berdintasu-naren izenean desberdinketa bat egiteak? Benetan al dauka emakumeak naturareki-ko enpatia biologiko bat? Praktikan zein da ekofeministen lana? Berdina al da ekofe-ministen borroka hegoaldeko herrietan eta gurean? Ekomatxismoa existitzen al da? Nola aplikatu dezakegu ekofeminismoa eguneroko bizitzan? Galdera asko eta momentuz erantzunik ez.

Bukatzeko poema bat:

Aihenbelarra belarrietatik irteten zait ari,]Neure begiek pisilo mugikorretanari dira bihurtzen etaahoa lore moratuezbete zait jada.Nire sustraiek oztopatzen dute logela,gauza guztiekin nahasten naiz.Neure hankek zoruaapurtzen hasia dute.Nahastu nahian…Nire ahoa jada lore morez betetagatzagi da nire gorputza.Eta aihenbelar nago.Arantzadun.Bakartasunean.Natura bihurtuta…

Metamorfosia ( Belli, G., 1992)

Currently, there are two clear lines of thinking as it relates to Ecofeminism: on the one hand, there are the essentialists and the spiritualists. These views are based on the biological empathy between women and nature. They claim that as women, we have a special way of communicating with nature. on the other hand, there are the constructivists. Proponents of this view do not see the relationship between women and nature in spiritualist terms: their outlook is based on the historical interpretation of the women’s household contributions to explain the relationship between women and nature.

Jon JiMenez

Muchos de vosotros miraréis con escepticismo a Greenpeace. Puede que porque algunos lo entendáis como un negocio o empresa. Pero es innegable que todos conocemos Greenpeace y también sus campañas. En mi opinión, y estoy seguro de que muchos estaréis de acuerdo conmigo, el plan de comunicación de cualquier asociación, grupo, movimiento o empresa no se mide sólo por sus acciones y por su informe anual, sino también por su capacidad de comunicar

urte honetako saio batean, Miren Rodriguez Greenpeace-Espainiako Zuzendariaren hitzen ostean, nire artikuluaren nondik-norakoa erabaki nuen: Greenpeace-k garatzen dituen komunikazio-kanpainei buruz hitz egi-tea gustatuko litzaidake. Izan ere, askok zalantzan jartzen baitute kanpaina hauen eraginkortasuna eta baita GKE honen xedea ere.

Artikulu hau irakurtzearekin batera youtuben Greenpeace-Inspiring Action titulua duen bideoa ikustera gonbidatu nahi zaituztet. Bideo horretan, Green-peacek bere filosofia ekologista eta bakezalea jarraituta, munduan ematen diren ingurugiro- arazoak erakustea du helburu gisa. Horretarako, GKE honek komunikazio-kanpainiak, komunikazio- estrategiak eta komunikazio-planak garatzeaz, eguneratzeaz eta hauen erangikortasuna neurtzeaz arduratzen da, besteak beste.

Zuetariko askok GKE honi eszeptizismo puntu batekin begiratzen diozue. Balite-ke pertsona askok enpresa edo negozio bat bezala ulertzen duzutelako. Hala ere, uka ezina da, guztiok Greenpeace ezagutzen dugula, eta honen kanpainia asko ezagutzen ditugula ere bai. Azke-naldi honetan, Greenpeacen komunika-zioa Interneten bidez egiten da, online komunikazio-kanpainiekin, alegia.

online komunikazio-kanpainia horien arrakastari erreparatuz, funtsezko ele-mentu eta ezaugarrietako batzuk hauek izango lirateke:

• Pertsona errealen testigantzak erabiltzen dira. Greenpeace-ko kide, kolaboratzaile edo boluntarioen testigantzak erabiltzen dituzte, kezka berdinak dituzten pertsonak aurreko hauen eredua jarrai dezaten.

• Komunikazio arloan, offline jarduerak nola “errentabilizatzen” dituzten online bihurtzeko. Pertsona erreal baten aktibis-moa islatzen duen testigantza grafikoa ikusten dugunean, pertsona horren iritzia, borondatea, gauzak aldatzeko nahia, eta abar, ikusten dugu, eta gehienetan guk ezaxolatasuna baztertuta uztea eta interesa sortzea lortzen dute.

• Gizarteari den-dena kontatzearen ardura dute. Arazo zehatz bati buruz Interneten informazio zabala aurki dezakegu, bai kan-painia bat martxan jarri aurretik eta baita kanpainia bukatu ondoren ere.

Azken ondorio bat komentatzea gustatuko litzaidake. Nire ustez, eta seguru nago nirekin bat zatoztela, edozein elkarte, talde, mugimendu edota enpresa baten komuni-kazio-plana, estrategia edo dena delakoa, ez da bakarrik urteko txosten batean eta ekintza desberdinetan neurritzen, baizik eta baita komunikatzaileak onak diren ala ez ikusten ere.

Inspiring actions? Inspiring campains? Inspiring communicators?


«Gu anitzak garelako nahi dugu bioaniztasuna»

Jon Martin agirre

Azken urte hauetan indarra hartu duen hitza da bioaniztasuna. Baina garbi al dugu zer den bioaniztasuna? Bioaniztasuna bere horretan, bizi-tzak dituen moldaera desberdinen multzoa da. Moldaera hauek espezie berean (genetikoa), espezie artean (espezifikoa) edota ekosistema ba-tean (ekosistemikoa) eman daitezke. Gu geu munduaren beste partaide bat bezala ikusiz, nik garbi daukat gu ere bioaniztasuna garela. Hala ere, bada oraindik urruneko deiadar baten hotsak utziriko sentsazioaren antzeko zer edo zer sentitzen duena hitz hau entzutean. Badirudi erabat damutzen garela naturaren beste osagai xume bat izateaz! Hirigintza, teknologia eta dirua izan dira azken hamarkadetako oinarri, mundua gure mendean izate-ko irrikaz, ingurua nahi adina eralda-tzea zirudielarik xedea.

Bizidun guztiok genetikoki ba omen dugu norberaren ongizate minimo bat bermatzeko beharra, biziraupena. Baina honetan gizakiok gainontzeko biziduenei abantaila haundia atera-tzen diegu, beraien abileziak gure egin ditugu eta. Egia esan, gizarte garatuetan biziraupen soila mende-raturik dagoenez, badugu bizirauteko norberekoikeria baino aratago doan zerbait, eta hau da nire ustetan, etorkizunean egoera gaurko ekintzen menpe dagoela ikusten usten ez diguna. Lehen adibidez, gure arbaso urrunek, naturako elementu zein animaliak gurtu eta aztertzen zituzten,

orain ordea, gure irudira sorturiko guztiz ahaltsu baten inguruan dabiltzan erli-jioak ditugu, naturarekin genuen erlazio estua apurtu eta genetikoa ez den beste ongizate behartu bat sortuz (indibidua-lismoa). ondorioz, antzinetik naturarekin errespetuz bizi izan diren kulturen babe-sa ezinbestekoa iruditze zait ulertzeko zer ginen eta zertara iritsi garen gure bioaniztasunean.

Esan beharra dago, politikariek hartu dituztela zenbait neurri animalien eta hauen habitaten (bizilekuen) babesera-ko: Natura 2000 europa mailan, parke natural babestuak, biotopo babestuak,... Hala ere, nire ustetan, hauek martxan jartzeko benetako beharraren gizarte-ratzea ez da erabatekoa izan. Gainera, nahiz eta gero eta gehiago izan herra-minta hauez arduratzen garenak, jakina da badagoela gizartearen zati bat zeinek ez duen oraindik hauen beharra ikusi nahi. Agian dena ondo doan bitartean errazago egiten delako beste alde bate-ra begiratzea. Baina beharrezkoak direla ezin da ukatu.

Guztia laburbilduz, bioaniztasuna beha-rrezkoa dugulako eta jasangarri izan dadin lanean jarraitu dezagun, gaur egungo euskal pailazo arrakastatsuenek erabili ohi dituzten 3 hitzekin esango dizuet: «sentitu, pentsatu ta ekin!». Go-mendagarria iruditu zait gainera Asier Ilariok eta Alberto J. Gorritibereak egini-ko dokumentala «Flysch, haitzen hitza», hona hemen trailerra: http://www.flysch-zumaia.com/www/eusk/teaser.php.

It seems quite clear to me that if we believe that we are another component of the world, we are also biodiversity. However, it appears that we regret being a humble component of nature. urbanism, technology and money have been the focus of recent decades. In our desire to have the world at our feet, it appears that the objective has been to change the environment as we see fit. This being the case, the current global situation does not surprise me: the greenhouse effect as a result of pollution, the reduction in the Amazon habitat, the biological destruction of some marine species, the enormous social inequalities…


... eta hala agindu omen zion:— Egin ezazu arka erraldoi bat eta sar ezazu bertan animalia espezie bakoitzeko bikote bat.

BIoANIZTASuNAZ

lander iztueta

Jakina, garai hartan ez dut uste ezer entzuna zutenik ugalketa asexualaz, edota hermafroditismoaz, edota par-tenogenesiaz edota beste hainbat eta hainbat historiaz. Hala nahi izan zuen- eta jaun ahalguztidunak, bat ar eta bes-tea eme, gizakiaren modura. Eta eske-rrak langile sutsua sexuen bereizketan gehiegi luzatu ez zen, bestela oraindik hor genuen bere horretan. Baina kontu horiek beste baterako utziko ditugu... eta eskerrak emango dizkiegu, anima-lia-aniztasuna aurrera atera izanagatik.

Jonek oso ongi definitu du bere arti-kuluan zertan datzan bioaniztasuna; aniztasun genetikoak, espezifikoak eta ekosistemikoak. Egundaino 1.700.000 bizidun espezie inguru identifikatu dira lurrean, eta, adituen ustez, 5-20 milioi espezie inguru izan ditzakegu. Hau da, bizidun espezie asko daude. Gizakiok espezie kopuru guzti horretatik propor-tzio txiki bat besterik ez dugu zuzenean ustiatzen; dela elikadurarako, dela me-dikuntzarako, eta ikuspuntu ekonomiko batetik beste guztiak arbuiagarri dira. oihan tropikalaren lekuan? Landa-soro monokultiboak.

Baina ez dugu haraino joan beharrik. Hemengo agureek oso ondo gogoratzen dute nola gazteak zirenean era guztie-tako sagarrak aurkitzen ziren bidertzee-tan. Goldenak eta Reinetak irabazi zuten guda hura ordea. Bioaniztasun galera da ondorio zuzena.

Erregistro fosila aztertuz gero, lurraren historia bioaniztasun galera episodikoz urratua dagoela aztertzen da. Iraungi-pen masiboak! Batzuetan espezieen %90 inguru galdu zela kalkulatu izan da. Egungoak txikikeria hutsa dirudi horren aldean. Eta hala da. Arazoa da, garai hartan kataklismoaren eragilea klima izan zela eta, oreka egoerara itzultzean, denbora biologikoa nahikoa luzea izan zela berriz ere espeziazioa gertatu eta munduko lurralde guztiak kolonizatzeko. Lurreko izakiak bestelakoak ziren, bai, baina hasieran bezain beste espezie zegoen. orain, lurrak beste dinamika bat darama: gu gara iraungipenaren eragile, eta ez dago atzera bueltarik.

Noeren arkaren antzera, egun badau-de landare espezie eta barietateen haziak gordetzen dituzten hazi banku erraldoiak. Garai batean izan genuen aberastasunaren erakusgarri hutsa izatearen beldur naiz. Landare horien jatorrizko ekosistema ezabatuz gero, non txertatuko baituzu hazi hori?

Hara hor bioaniztasuna babesteko bidean aurkitzen dugun beste arazoe-tariko bat; zer babestu behar ditugu ekosistemak ala espezieak? Nire iritziz ekosistemak babestu behar dira. Tokian tokiko ekosistemetan badira garrantzia gehiago duten espezieak, eta horiek babesten ahalegin extra bat egin beha-rra dago. Baina, funtsean, ekosistemak babestea da itua, espezieak lekuz kan-po aurki ez daitezen.

Como en el Arca de Noé, a día de hoy existen enormes bancos de semillas que guardan con recelo semillas de diferentes especies y variedades de plantas. Me da miedo que estos bancos se conviertan en simples pruebas de la riqueza que existió un día. Si borramos del mapa los ecosistemas de esas plantas, ¿dónde las vamos a introducir? He ahí otro de los problemas a la hora de proteger la biodiversidad. Qué tenemos que proteger, ¿los ecosistemas o las especies? En mi opinión hay que proteger los ecosistemas. En los ecosistemas locales hay especies que tienen mucha importancia y se debería hacer un esfuerzo extra para protegerlos. Pero, básicamente, el objetivo es proteger los ecosistemas para que las especies no se encuentren fuera de lugar.



Ekoliderrak proiektuaren oinarri nagusia, elkartu garen kideok ekologista eta lide-rrak bilakatzea litzateke, hobeto esanda, batenbatzuek sustorik har ez dezagun, ekologiaren gaineko sentsibilizazio eta aktibismo bat sustatzea eta sortu litez-keen ideia, proiektu... garatzeko gizar-teko agente baliagarriak, zentzudunak, arduratsuak... formatzen laguntzea litza-teke. Honaino oso ondo, baina barneratu garen proiektuaren izena ekoliderrak denez, eta hitz-joko honek bere historia edukiko duenez, terminologiari eta kon-tzeptuari buruz zerbait esatea komeniga-rria litzateke txispa pizten hasteko.

Argi dago, gaztelanierako lider hitza, ingelerako leader terminotik itzulia izan dela. Era berean gaztelaniazko lider hitza, euskarak jaso du eta gauza pixka bat nahastuz gero, gaztelanierako lider eta euskarazko buruzagi hitzak, sinonimo bezala agertzen badira ere, eguneroko errealitatean bi zentzu ezberdin izan ditzakete, horregatik ez gara ekoburu-zagiak. Esan liteke, euskaraz lider hitza erabiltzea ere zilegi dela, eta eskerrak. Baina orduan ze ezberdintasun dago lider eta buruzagi (dirigente) baten artean? Edo hauek betetzen duten li-dergoaren eta buruzagitzaren artean? Ba motzean, karguaren eta funtzioaren

arteko ezberdintasuna izango litzateke. Esan liteke liderrek konbentzimendu batez bideratuta, besteak helburu jakin batzuk lortzeko bidean talde edo dena delakoa gidatzeko ahalmena duten pertsonak direla? Eta buruzagiak berriz, liderrak izan ala ez, lidergo kargua du-ten pertsonak direla? Ez da erraza baina ez gabiltza urrun.

Hasiera batean esan liteke behintzat, euskal herrian behintzat eta seguru beste leku askotan ere bai, kaleko iru-dimenean, liderrak buruzagiak baino hobeto ikusiak daudela. Honela, lider batek bere taldearen gaineko onurak lortu behar ditu, liderra izaten jarraitu nahi badu, eta buruzagiak berriz ez du beti berari buruzagitza eman dioten guz-tien aldeko neurririk hartuko. Argi dago, kasu bat jartzearren, buruzagitza lortu duen militar batek bere eta bere inguru-koen interesen alde jokatzen badu bu-ruzagitza eta lider kontzeptuak ez duela ezertarako balio. Baina urrutira joan gabe ere, ustezko sistema demokrati-koetan ere liderren eta buruzagien eta beraz orain arte aipatu bezala, pertsona hauek betetzen dituzten karguen eta funtzioen, eta hauek lortzeko erabiltzen diren estrategia, arrazonamendu, justi-fikazioen... gaineko eztabaida irekita eta

aratz garMendia altuna

Lidergoaren alde zein kontra

bizirik mantentzea, badaezpadaere. Zati hau aldatu.

Beraz zer gara ekoliderrak? Ekolo-gistak, liderrak, biak batera edota bietako bat ere ez? Izenen itzalean erori baino hobe genuke, azaletik al-dendu eta ekologismoaren eta lider-goaren barneko mamiak ateratzen hasiko bagina. Gai honen inguruan polemika sortzea helburu dudanez, urtarrilak 16 igandean El Pais-en ar-gitaratutako artikulu batean, 7 urtez, ustez, britainiar aktibista ekologista baten gaineko gorabeherak aipatzen ziren, ustez diot, azkenean Scotland Yarden aginduetara zegoen polizia- espia zela jakin baitzen. Hala ere, azkenean polizia utzi eta stocolmo sindromeaz, bere “bidelagun” izan ziren aktibisten alde agertu omen da. Kasua izugarria da, ez sinisteko modukoa, hala ere irakurri nahi izanez gero: http://www.elpais.com/articulo/reportajes/lider/era/infiltra-do/elpepusocdmg/20110116elpdm-grep_2/Tes

Está claro que la palabra líder en castellano deriva del término leader en inglés. del mismo modo, en euskera las palabras líder y dirigente pueden parecer sinónimos, y sin embargo, en el uso diario pueden tener un significado muy diferente. Por eso no somos ecodirigentes. Se puede decir que utilizar el término líder en euskara es legítimo ¡y menos mal! Pero entonces, ¿qué diferencia hay entre líder y dirigente?

Historian zehar lidergoa eta komunika-ziorako trebetasuna eskutik etorri dira, agian txanpon berdinaren bi aldeak di-relako. Hortxe ditugu, adibidez, Zizeron, Churchill, Martin Luther King edota Hit-ler, denak masa-lider izugarriak, ematen zituzten diskurtsoak guztiz eraginkorrak baitziren euren komunikazio-gaitasunei esker. Erlazio hau oso argi azaldu zuen Makiavelok bere “Printzeari” eskaini zizkion aholkuetan. Idazlearen ustez, agintari batentzat ez zen hain inpor-tantea nolakotasunak izatea, baizik eta hauek izatearen itxura egitea, betiere herriaren aurrean. Horrela, komunikazio politikoaren irizpideak ezarri zituen, irudiaren garrantzia azpimarratuz. Politikaren munduan hainbat urteetan ibilitako gizona, kultur klasikoaren maitale, Makiavelok ondo zekien zertaz idazten zuen. Antzinako grekoen erre-torika eskoletan bezala, jakin bazekien zein inportantea zen limurtzeko abilezia lantzea gobernura iristeko. Horren guz-tiaren ondorioz, etika politikatik bereizi zuen eta behin betiko geratu ziren balio moralak egokitasun sozialaren menpe.

Mendez mende hamaika era ezber-dinetan izan da mezu hau egokitua, eta badirudi ez duela indarrik galdu, kontuan izanik gaur egungo agintariak disimuluaren errege bilakatu direla, komunikabideen hedapen zorabiagarria dela medio. ondoegi barneratu dute-nez iritzi publikoarentzat “dena” baino gehiago “uste dena” dela funtsezkoena,

errealitatearen eta itxuraren artean mugitzen ikasi dute, euren benetako intentzioak ezkutatuz, estrategiazko joko batean ariko balira bezala.

Baina sarritan gertatzen da etxean ezaguna egiten den erretorika, gaizki aditzen dela atzerriko belarrietan. Are gehiago, arazoak agertu daitezke lider-goa soilik komunikazio-ahalmen zein teknikenetan oinarrituta dagoenean (eta ez eraginkorragoak —beneta-koak— diren akzio edota politiketan). Hauxe bera irudikatzen du oliver Sacks-ek bere «Emakumea kapelarekin nahasi zuen gizona» liburuan, honako kasuan: ospitale batean presiden-tearen hitzaldia telebistan. Gaixoen artean ohizkoa ez den publikoa adi-adi: afasikoak. Hauek garuneko desoreka batengatik ezin dituzte hitzak ulertu eta hizkuntza ez-berbalean oinarritzen dira besteek diotena ulertzeko. Presidentea-ren keinuak, bere hitz jarioa ez bezala, kontrolaezinak (pentsaezinak) direnez, afasikoek gezurtzat hartzen dituzte, hauen algara eta txantxak eraginez. Beste guztiek ordea, liluratuak dirudite; buruarekin baieztatzen, ezpainekin irribarre egiten presidentearen irudi pixelatuari. Garunean desorekarik ez badute, eta bai hitzak bai keinuak eza-gutzeko eta ulertzeko gai badira, or-duan hausnartzekoa da zergatik dauden hain gustura hitzaldiaren efektuaren menpe. Ez ote dira azken hauek beneta-ko gaixoak?

KoMuNIKAZIoA ETA LIdERGoA

«Presidentea, ohi bezala, entzuleak hunkitu nahian ari zen; baina, zirudienez, hunkitu baino gehiago, entzuleei barre eginarazten ari zen, batez ere. Zer ariko ziren pentsatzen? Ez zioten ulertzen, agian? Edo, beharbada, ondoegi ulertzen zioten?»

ilia zaMarreñO

Los pacientes de un hospital están viendo en la televisión el discurso de su presidente. Entre el público se encuentran personas afásicas, que debido a su trastorno no son capaces de entender las palabras y deben reparar en el lenguaje no verbal para entender el mensaje. Los gestos del presidente, a diferencia de sus palabras —aprendidas de antemano, estudiadas minuciosamente—, son espontáneos, imposibles de controlar del todo. Por eso, mientras la mayoría de enfermos parecen fascinados con las palabras del presidente y asienten con sus cabezas, sonrientes, los afásicos estallan a carcajadas ante las mentiras del mismo.

oliver Sacks en su libro «El hombre que confundió a su mujer con un sombrero».



gaizka bernardO

THE TWo SIdES oF THE CoIN Biofuels, electric and hybrid cars… In the face of the environmental crisis that our society currently experiences, these seemed to be miraculous remedies; but what is reality and what is fiction? In the case of electric cars, for example, it is true that they do not produce polluting emissions, but they rely heavily on non-sustainable energy resources, which, after all is said and done, also increases pollution. The same applies to biofuels: is it not a bit too idealistic to say that soy planted in Brazil will neutralize carbon dioxide emissions of a car in Germany?

«Eco-ciudad, ciudad del futuro», horixe zioen ikusi berri dudan telebista progra-mak eta horixe izan da oraingoan, behin eta berriz hausnarketa berdinera erama-ten nauen arrazoia.

Kotxe hibridoak, elektrikoak, bioerregaiak etb. Gizarteak egun bizi duen ingurumen krisiaren aurka «sendagai miragarriak» dirudite. Baina, zer da errealitatea eta zer fikzioa? erakusten diguten alde politak ba al zakarragorik?

Guztiontzat oso ezagunak diren adibidere-kin esplikatuko dut.

Kotxe elektrikoak. Beren mugimendurako beharrezko energia, elektrikoki lortzen duten higikariak. Ez dute berotegi efek-tuko edo euri azidoaren sortzaile diren gasik isurtzen. Erregai fosileko motorrekin alderatuta,oso isilak dira, hiri ingurunee-tan erabiltzeko ezin hobeak. Honaino ados. Baina gauza on guztiek alde kas-karragorik ere ba omen dute, eta noski, kotxe elektrikoek ere bai. Lehenago esan bezala, energia elektrikoa darabil tekno-logia honek energia iturri bezala. Baina nondik lortzen da energia elektriko hori? Gehienetan jasangarriak ez diren iturrie-tatik hain zuzen ere. Energia termikotik, eta nuklearretik hein handi batean eta proportzio txikiago batean berriztagarriak

diren energia iturrietatik. Beraz honek guztiak zer dakar? Kotxe elektrikoak beraiek ez dutela emisiorik sortuko, baina jasangarraik ez diren energia iturrien de-pendetzia dutela. Eta noski,zeharka bada ere, kontaminazio sortzaileak direla.

Kotxe elektrikoak batetik eta bioerregaiak bestetik.

Bioerregaien kasuan, hauen erabilera ez da motor elektrikoena bezain “garbia”. Hauen erreketak, produktu bezala, kar-bono dioxidoa bazelako berotegi gasak( beste hainbaten artean) sortze baititu. Baina industria honetako komertzialek diotenez;

«…el balance global del uso de estos bio-combustibles es neutro…»

Eta, zer esan nahi du balantze global neutruak (beste kasu batzuetan beza-la, hemen ere gauzak garbi ez uztean datzala arrakasta iruditzen zait)? Erre-ketan sortuko diren gasak, erregaiaren lehengai diren landareek erabiliko dutela hazkuntzarako. Adibidez, Bietanola sin-tetizatzeko lehengaia soja izan daiteke, eta sojak bere hazkuntzarako karbono dioxidoa erabiliko du. Zein karbono dioxi-do? Motorretan, erreketan, sortuko dena hain zuzen. Honaino ere ados. Baina, ez

Txanponaren bi aldeak

al da idealista xamarra izatea, Brasilen landatuko den sojak, Alemaniako kotxe batek sortuko duen karbono dioxidoa neutralizatuko duela esatea?

Bestalde, adibidez, Brasileko landa inguruan sojak berebiziko garrantzia du elikaduran. Pentsa, brasildarrek, 1euro/kg ordaintzen dutela soja lortzeko eta industria kimikoak, bioerregaiak lortzeko soja bera 2euro/kg ordaintzeko prest dagoela. Zer dakar honek?...txiro denak txiroago eta aberatsak gero eta aberatsago izaten jarraituko dutela. Jasangirria ote?

Baina demagogia hau guztia, tamalez, ez da aurreko bi kasuetan bakarrik ematen. Ingurumenaren inguruan sarri- sarri ikusten den dibalentzia baita.

Eta honekin guztiarekin zer? Ez dut inondik inora, teknologia hauek, orain daudenak baino okerragoak direnik esan nahi, ezta gutxiagorik ere, bai-na kritikoak izatea eta gauzak bere osotasunean aztertzeak bere biziko garrantzia duela uste dut, are gehiago informazioaren anbiguotasuna handia dela jakinik. Honela datu objektiboetan oinarrituz bakoitza iritzi subjektibo bat atera dezala, beti, txanponaren bi aldeak aztertuz.

Txanponaren bi aldeak



sheila padrOnes

-Aizu! Alde hemendik! Hori nire lekua da-eta!-dio.

-Baina ni lehenago iritsi naiz... Hemen nengoen…-erantzun dio umeak, lasai-tasunez.

-Baina zu hemen zauden lehenengo aldia da!

-Baina gaur zu baino lehenago iritsi naiz! Gainera zu baino zaharragoa naiz!

-Zergatik ez dugu denok batera jo-lasten?- ausartu da galdetzera Miren lotsatia.

-Zaude isilik! Inork ez dizu ezer galde-tu!- oihukatu dio Asierrek berehala.

Miren gaixoak atzera egiten du, neba txikia atzean ezkutatuta duelarik. Halako erantzunei ohituta dago eta, badaki, eskarmentuz, hobe dela isilik egotea Aitorren aurrean. Honek etenaldia aprobetxatu du txabolara igotzeko eta inork ikusi gabe bestea bultzatu du. Hau, ordea, ez da geldirik geratuko eta ostiko bat emango dio.

Horrela hasi eta jarraituko da borroka, beste umeek bereari ekiten dioten bi-tartean. Bata kolumpiora igo da; beste bat txirristan dago jada, ez entzunarena

eginez; berriaren ausardia miresten hasi dira bizpahiru ume, eta, honi adore emanez, borroka nola bukatuko den zain daude. Hala ere, inor ez da ausartu borrokan sartzera. Aspaldi ikasi zuten Aitorrekin borrokatzea galtzaile atera-tzearen sinonimo dela.

derrepente heldu bat agertu da. Honen aurka ez dagoela zer egiterik badakite biek. Xabiren ama da. Bere semea ez dela dirudien bezain lasaia jakinda lepo-tik heltzen dio, borroka bere erruz sortu izan balitz bezala. Xabier, bere partez, kexatzen da; bere burua defendatzea-rren egin duela borroka baitaki. Amak, berriz, egundokoak botatzen ari zaizkio.

Xabi astebete egongo da zigortuta, borroka berriz egiteagatik. Aitor haserre geldituko da, oraingo honetan ez baitu bere boterearen berri emateko aukera-rik izan eta. Miren bere neba gehiago babestuko du hemendik aurrera. Eta, harik eta helduak izan arte, bietako inork ez dio Aitorri aurre egingo. Bestal-de, Xabi animatu duten guztiak beldur egongo dira denboraldi batean, honek begitan hartu baititu. Jolasean aritu direnek, ordea, jolasean jarraituko dute; baina inoiz ez dira txabolaren gainalde-ra igoko.

Aitor parkera iritsi bezain laster beste ume guztiak han dagoen txabolatxotik korrika jaitsi dira. Bat izan ezik. Nor da? Zer ari da hor goian? Nola liteke? Asierrek ezin du sinetsi. Mehatxu begirada botaz hurbiltzen zaio, haserre.

Arazoak aztertzeko era bat (askoren artean)

Egoera honen aurrean, erruduna zein izan den galdetuko genioke geure buruari. Eta Aitorren errua dela bistan dagoela esango genuke. Baina, zergatik ez eman buelta ipuinari? Agian arrazoia zeinek duen ikertu beharko genuke. Ekin diezaiogun, bada, lan honi, bakoitzaren egoera banaka aztertuz.

Ama, heldua denez, berak esaten due-na egin behar delakoan dago; umeek ez baitakite, haren iritziz, arazo hauek bere kabuz konpontzen. Ikusi dugunez, zaharragoa izatearena ondo ikasi du Xabierrek. Hala ere, antzeman dezakegu aitzaki horrek ez duela balio handirik indarra erabiltzen duenaren aurrean. Baina, zergatik erabili ohi du indarra Aitorrek? Agian, orain arte gauzak horre-la lortu ahal izan duelako. Horrela izan da, behintzat, parkeko umeekin edota etxean, bere arrebatxoarekin. Baita kasu asko egiten ez dioten gurasoekin ere. Miren, bere partez, bere esku dagoen guztia egiten saiatzen da, baina bere burua eta bere nebarena arriskuan jarri gabe.

Eta beste guztiak? Xabi animatu dutenek beraien gogoak Xabierren ausardian islatu dituzte, lidertzat hartuz guztien arazoak konpontzen saiatu dena. Ez entzunarena egin direnek, aldiz, ez dute inoiz istilurik edukiko. Baina ezta auke-rarik ere. Beren arrazoia beraiekin ez doazen gauzetan ez sartzean datza.

Bakoitzaren arrazoiak aztertuz gero, oraindik pentsatzen dugu Aitorren kulpa dela? Beharbada ez da errudun bakarra izango…



Oihana agirre

¿Quién es el responsable de la gestión de la sostenibilidad? ¿Lo son los políticos? ¿Acaso lo son las empresas? Y el ciudadano de a pie, ¿es también responsable? En mi opinión, sí; los ciudadanos tenemos la responsabilidad de hacerle frente al destructivo sistema en el que vivimos, apostando por otras formas de gestión tanto humana como de los recursos.

Nor da jasangarritasunaren kudeaketaren arduraduna?

Politikariak izan litezke, beharbada? Ausartuko nintzake esatera aspaldian agerian gelditu dela egungo sistema ekonomiko-juridiko-instituzionala ez dela behar besteko eraginkorra izan arazoa bideratzeko orduan. Epe motzerako irabazien maximizazioa gailendu da beste guztiaren gainetik, horretarako, pertsona edo errekurtsoen esplotazioan oinarritu behar badira ere. Adibide gisa, energia sektoreari dagokionean administrazioek erakutsitako jarrera: enpresa handien proiektuen alde apustu egin dute, diru-laguntzak eskainiz eta pribatizazioa bultzatuz, dependentzia energetikoa murriztuko lukeen sektore publiko bat bermatu ordez.

Bada, enpresak ere badira arduradun? ulertzen dut, ondorioak eragiteko ahalmena duten aldetik, sortutako eragin horien erantzule ere badirela (kontuan izanda, gainera, enpresak, garapen ekonomikoaren eragile izateaz gain, garapen sozialaren eragile ere badirela).

Egun, Enpresen Gizarte Erantzukizuna edo RSC-a pil-pilean dagoen kontzeptua da. definizioz, enpresek, beren kabuz, merkataritza eragiketetan eta beren solaskideekiko harremanetan gizarte eta ingurumen kezkak kontuan hartzea adierazten du. Egia da, enpresa batzuk konturatu direla legeak betetzearekin ez dela nahikoa. Hala ere, borondatezko konpromiso eta ekimen horiek benetan

enpresaren izaera eta balore etikoak barneratuta dituztelako egiten dituzten, edota lehiakortasun eta etekinei begira egiten dituzten jakiteko gogoeta sakonagoa egin beharko litzateke, zoritxarrez, oraindik ere, enpresari askok eta askok ezarritako normak eta legeak betetzera mugatzen baitira, eta, are okerragoa dena: batzuek isunak ordaindu besterik ez dituzte egiten.

Hala, norbanako gisa, ba al dugu erantzukizunik? Konturatzen gara ezinezkoa dela eredu ekonomiko jasangarria bultzatzea hazkunde mugagabeari uko egin gabe, zeinak, gainera, hemendik kanpora garapena jasanezina egiten duen (pobrezia, aberastasunaren banaketa bidegabea, esplotazioa, degradazioa, etab) .

Zaila egiten zait ulertzea egungo sistemaren arazoa konpontzeko saiakerak berau sortu duen arrazonamendu berdinetik abiatuta. Bide horretan, ezinezkotzat ikusten dut beste herriekin ez-mendekotasun eta elkartasunean oinarritzen diren harremanak eraikitzea, kontzeptu eta norabide aldaketa bat proposatu gabe.

Beraz, uste dut herritarren ardura ere badela egungo sistemaren suntsipen jasangarriari ekitea, pertsona zein baliabideak kontuan hartzen dituen beste kudeaketa eredu bat eraikitzearen aldeko apustua eginez.

JASANGARRITASuNAREN KudEAKETA

Oihana larrea

Film baten grabazioaren aurrean gau-de. Izenburua jarri (gazteleraz) eta ber-tan parte hartuko duten pertsonaiak aurkitzeari ekingo diogu. Horietako bat ni neu izango naiz.

Nire herriko udalak, 1855. urtean Esta-tu Batuetan presidente zenaren (Fran-klin Pierce) papera beteko du; herriko beste “basati” asko eta gure taldea ordea, Suwamish tribuko partaideak izango gara, gutako batek liderraren rola egingo duelarik, hain zuzen ere, Seattle buruzagiarena.

udalak, Jasangarritasunaren izenean (erlijio bat bailitzan erabilia, egiten den guztia justifikatzeko) herri inguruan gelditzen diren mendi apurrak zulatuko ditu, autoak herritik pasa ez daitezen eta ezinbestekoa delako kutsadura maila igo ez dadin. Gainera, indus-trigune berriak sortuko ditu lau behi besterik gelditzen ez diren zelaietan, Garapen Iraunkorra hiru hanka dituen mahaia delako, eta garapen sozio-eko-nomikoa dakarrelako, ingurumenaren zaintzarekin batera.

Hau da, Estatu Batuetako presiden-teak, “gure” lurrak erosiko ditu bertan denontzat onurak dakartzan lanak aurrera eramateko, eta guk “gutun” bat idatziko diogu gure ignorantziatik «basatiak baikara eta ezin baititugu gauzak ulertu». Baina erantzunik izan-go ote du gure gutun horrek? Estatu Batuetako presidenteak emango ahal dio garrantzirik lur horietan antzinatik

bizi izan diren basatiei? onartuko al du lur horiek direla gure jabe eta ez gu beraien jabe? Gaian oso jantzia da-goen presidenteak jakingo al du bizirik iraun nahi beharrean, bizitzea nahi dugula eta horretarako diruaz gain dauden beste ondasun preziatuagoak beharrezko ditugula?

…orain bueltatu gaitezen filmetik gure bizitza errealera, ez al zarete inoiz film honetako protagonistak bezala sentitu? Ez al duzue inoiz gaur egungo “jasangarritasun” horren aurrean zuen postura erakutsi eta basati hutsak bezala ikusiak izan?

Filmaren bigarren zatia grabatzeko ordua heldu delakoan nago. Beste askotan ez bezala, oraingo honetan estreinatzear dagoen pelikularen atal hau lehenengoa baino hobea izango da, eta, “basatiok” presidenteari “gutun” bat idazteaz gain, benetan jasangarria den garapen bat posible dela erakutsiko diogu eta ez bakarrik “jasangarria” izena duena.

Beraz, 3, 2, 1… GRABATZEN!!!!!

Filmeko pertsonaien konparaketak ulertzeko, gomendagarria da interes-garria den beste testu bat irakurtzea, nahiz eta seguruenik gehienek ezagu-tuko duzuen: «Carta del jefe indio Seattle» http://www.guelaya.org/textos/jefe%20indio.htm

«Así termina la Vida y comienza la Supervivencia»*

* Suwamish tribuko Seattle buruzagia.



imanol gOenaga

Transition

iraultzarik inor gutxik espero duenean, ahalmen transformatzailea inoiz bai-no gehiago, norbanakoari dagokio. Eraldaketa hau da funtsean Transition egitasmoak bilatzen duena. Gizarte iraultzarik ez, baina, gizarte modernoen egoera aldatzera doa eta horren aurreko jabetze eta ekite ariketa da Transition, trantsizio lasaia, trantsizio errealista, norbanakoa eta ingurua eraldatu nahi dituena, aberastuko dituena, ekonomia apalago eta balidadibe murritzagoekin baldin bada ere.

oparotasun garaiaren amaiera iritsi dela argi utzi du krisiak, baina, guztia ekono-miaren moteltze zikliko batera murriztea, begiak ixtea da. Aldaketa garaian gaude eta garaiak geu aldatu baino lehen, aldarazi dezagun guk datorkiguna. Tran-sition mugimendua etorkizuneko lur hori jorratzeko laietako bat da, beharbada errealistena.

denboran atzera egin beharko dugu Ingalaterrara. Hara begiratuta helduko gara Transitionen muinera, Ingalaterrako hego-mendebaldera, Totnes herrira, Transition Town-etako lehenetakora (Irlandan, Kinsale-n hasi ziren lehen egitasmoak) eta dagoeneko, mugimen-duaren ikur ere bilakatu dena. 2005ean, bertan garatu zuten ideia Rob Hopkins ea Naresh Giangrande irakasleek. Neurri ertaineko komunitatea hartu eta klima al-daketaz eta petrolioaren gailurraz (peak oil famatua) jabetu zituzten herritarrak.

Hain zuzen, neurriz kanpoko petrolio-ho-birik aurkitu ezean, ezin dugu ukatu pe-

trolio ekoizpenak jada jo ez badu, laster joko duela goia. Agortzen bidean den erregaia dugu eta epe motzean ordezka lezakeen iturri berririk aurkitzea ez da aureikusten. Hornikuntza ez da bapa-tean etengo, baina, gainbehera badator, apur apurka bada ere, eta garapen ekonomikoak ere, ezinbestean, pareko bidea hartuko du, gure ekonomia, erre-gaiarekin ertsiki lotua baitago.

Petrolioak bermatu du arrakasta eko-nomikoa eta petrolioari esker hazitako herrialdeek, urritasuna sumatu ahala, beherazko malda hartuko dute. Petro-lioa diodanean, erregai, plastiko edota beste gai kimikoak ere kontuan hartzen ditut, hazkunde ekonomikoaren hezurra eta haragia izan dira (aldi berean, ara-zoen iturri). Sobera hitzegin dugu be-rotegi efektuaz, kutsadura ala basoen soiltzeaz... hauxe baita eguneroko ogia.

Gauzak dauden moduan utzita, irudimen ariketa nekezik egin gabe eta petrolioa-ren eskasia ikusita, ondorio garbia da urritasunak lehenik, prezioen gorakada itzela ekarriko duela, ondorioz krisia areagotuko dela eta hori gutxi balitz, petrolioak gerrate are latzagoak piztuko dituela.

Hamar, hogei, hogeita hamar urte barru gerta daiteke, data zehatzik ezin igarri, baina logika huts eta garbiak dakar iragarpena.

Erregai fosil gutxiagorekin (ala gabe) bizitzen ikasi beharra dagoela argi dago hortaz, Transitionen funtsetako

bat, ezbada garrantzitsuena, hauxe da. Gakoak: formakuntza, tokiko ekonomiaren sustapena, ingurugi-roaren errespetua eta, noski, erregai kontsumoaren murrizketa ahalik eta handiena.

Azken horretan dator, aurrez azaldu-tako transformazioa, egunerokoan hartutako erabakiek ekarriko dute pentsalmoldearen eta ohituren aldake-ta, ondorioz, baita gizartearena ere eta antolaketa ekonomiko berria ezinbes-tekoa izango da.

Gizarte iraultza horizontala da hori. Aberastasuna pertsonala da eta, ekonomikoak ez bezala, aberastasun horren etekinak ez dira gerokoak, prozesuan bertan parte hartuta datoz hazkunde pertsonala, hau da, ongiza-tea, guztiok bilatzen dugun hori, eta garapen ekonomikoak ekarri ez duena. (puntu hau ere gutxik ukatuko dute).

Egun hauetan Madriden eta beste hainbat tokitan, Politikari eta sistema-rekin kexu diren horientzako erantzun egokia izan daiteke Transition ekimena, norbanakoaren erabakia baita gauzak aldatzeko bidea.

Mugimenduaren diskurtsoak berak ere pista argigarriak ematen ditu. Egoera-ren aurrean hiru jarrera mota bereizten dituzte eta Transition laugarren bidea erraztera omen dator.

Zera, pentsa genezake, egoera ez dela hain larria eta etorkizunean gauzek

modu antzerakoan jarraituko dutela, agian azkarrago eta politagoa izango dela etorkizuna, beste gabe; pentsa genezake, apokalipsia datorkigula gainera eta; hirugarrenik, imagina dezakegu garapenak eta teknologiak konponduko dizkigula arazo guztiak etorkizunean. Baina garapen mota honetarako hain beharrezkoa den petroliorik gabe, nola?

Transitionek tokiko komunitateei egoeraren aurrean moldatzeko mal-gutasuna izaten erakutsi nahi die eta petrolioaren gailurraren zein klima aldaketaren latzena ekiditen lagundu. Energia behar gutxiagoko bizitza bai baina gehiago betetzen zaituena, horra lema.

Erantzunak eta ekimenak mila izan daitezke eta horietako asko aur-kitzeko gure ingurura ere begira genezake, Transition Townik oraindik ez badago ere (dagoeneko 160 herri daude munduan zehar proiektu eta asmo ezberdinekin) filosofia horrekin bat etor daitezken makina bat ini-ziatiba daude dagoeneko martxan. Kontsumo taldeak, bertako nekazari eta ekoizleekin hornitutako super-merkatuak zabaltzeko proiektuak, elkartrukeak, bigarren eskuko azoka edota arropa konpondu eta sortzeko ikastaroak, garraioa antolatzeko taldeak... Ekimen apalak baina tran-sition ekimenak, inondik inora.

debemos echar la vista atrás y viajar hasta Totnes (Inglaterra) para dar con el origen del movimiento Transition, un movimiento que nada tiene que ver con la idea de una revolución, pero sí con la consciencia de que algo está cambiando y debemos realizar un ejercicio de reflexión, también de actuación, para participar en ese cambio de una forma tranquila y realista y contribuir a que se dé un cambio que nos enriquezca a las personas y a nuestro entorno.

El movimiento Transition quiere enseñar a las comunidades locales a tener flexibilidad para adecuarse a las nuevas situaciones; a evitar que el petróleo y el cambio climático nos ganen la batalla; a llevar a cabo una vida que dependa menos de la energía y que contribuya más a nuestro enriquecimiento personal. En el mundo existen ya 160 comunidades adheridas al movimiento y millones de iniciativas en marcha: grupos de consumo, supermercados gestionados por agricultores, mercados de segunda mano, talleres de arreglo y reparación de ropa, grupos que organizan los transportes, etc.



THE BEST WASTE IS THE oNE NoT GENERATEd

Has it ever happened to you that upon your return from the supermarket, after taking out your purchases you realize how many bags, paper and plastics you have brought home? 10 minutes after we get home, such waste ends up in our garbage and recycling containers. How is it possible to generate so much waste in so little time? I am starting to think that there is someone who has an interest in this…

garazi FernandinO

Ez al zaizue inoiz gertatu supermerkatu-tik bueltatzerakoan, erosketak ateratzen dituzuenerako, plastiko eta paperez betetako poltsa berri bat duzuela birziklatzeko prest? Poltsa horretan, yogurrak biltzen dituen kartoia, fruta- barazki poltsatxoak, latak lotzen dituen plastikoa, eta abarrak izango dira; hau da, erosketa egin eta 10 minutu beranduago hondakin bihurtu direnak. Zabor-ontzia pixkanaka betetzen joango da, erositakoa kontsumitzen goazen heinean. ontzia betetzen doan heinean, galdera bat datorkit burura: nola da posible, hain denbora gutxian hainbeste hondakin sortzea? Nik hondakinak sor-tzea interesatzen zaion norbait dagoen sentsazioa dut.

Baina, zeintzuk izan daitezke egoera honetatik etekina ateratzen ari dire-nak? Produktu horiek sortzen dituzten enpresak al dira? Agian, beraiek baitira hondakinen kudeaketaz arduratzen di-renak. Edo politikariak al dira? Askotan, gobernatzen duten herrietan birziklapen portzentaje altua dutela esatea intere-satzen zaiela baitirudi. Kasu honetan, Iñaki Antiguedadek behin esan zuen bezala, kontuz portzentajeekin! esango nieke. Izan ere, hauek ez dira beti bide jasangarrienetatik goazenaren seinale. Nire ustetan, helburua ez baita gero eta birziklapen portzentaje altuagoak izatea (gero eta hondakin gehiago sortzen dugun bitartean), baizik eta ahalik eta hondakin gutxien sortzea.

Hau guztia kontuan hartuta, zein da egoera honen erantzule? Argi dago, gu, kontsumitzaileak garen heinean, gure ardura zatia badugula. Adibidez, erosketak egiterako orduan, modu jasangarri batean egin ditzakegu, ahalik eta hondakin kopuru murritzena sortze-ko; esaterako, behar duguna bakarrik erosiz, eta produktu egokiak aukeratuz. Behin hondakina sortuta, gure ardura da, halaber, hori berrerabiltzea, eta posible ez denean birziklatzea. Baina, gure erantzukizuna mugatua da; izan ere, erabakiak nagusiki produktua jada merkatuan dagoenean hartzen ditugu.

Enpresek aldiz, produktuen diseinua erabakitzeko ahalmena dute. Horrega-tik, nire ustez, egoera honen aurrean, arduratsuagoak izan beharko lirateke, sortzen dituzten produktuak denbora gutxian hondakin bihur ez daitezen; adibidez, beharrezkok ez diren estalkiak kenduz, berrerabiltzeko erraztasuna duten ontziak eta botilak diseinatuz, eta abar.

Beste alde batetik, politikariak «honda-kinik onena, sortzen ez dena» esaldia propaganda egiteko erabiltzeaz gain, interesgarriagoa izango litzateke neurri zehatzen bidez praktikara eramango balute.

Hala ere, etorkizunari esperantzaz begiratu behar diogu, pixkanaka bide egokirantz pausoak ematen direla baitirudi. Eta Ekoliderrok bide horretan aurrera goaz.

Hondakinik onena, sortzen ez dena


komunikazioa »»

Ekimen honetan elkartu den gazte-taldea topatzeko komunikazioa guztiz beharrezkoa izan da. Baina Ekoliderrentzat, batez ere, taldeak gizarteratu nahi duen mezua zabaltzeko bidea izan da komunikazioa. Hala, bi komunikazio mota landu dira: batetik, barne komunikazioa, taldea talde bilakatzeko esperientziak, iritziak eta bizipenak elkarbanatzea berebizikoa baita; eta, bestetik, kanpo komunikazioa, gizarteari «bada jasangarritasunaz arduratzen den gazterik» esateko bidea behar baikenuen, aurrerantzean ere taldeak identifikatzen dituen arazoak gizarteratzeko atea zabalduz.

La comunicación ha sido una herramienta clave para dar con el grupo de jóvenes que ha formado parte de este proyecto. Pero también es una herramienta para los propios ecolíderes, ya que la comunicación se hace indispensable para difundir su mensaje. A lo largo del proceso, principalmente se han trabajado dos líneas de comunicación: por un lado, la comunicación interna, gracias a la cual el grupo se ha ido conociendo y uniendo; por otro, la comunicación externa, con la que poder decir al mundo que «sí existen jóvenes que se preocupan por la sostenibilidad», y dar a conocer las preocupaciones que la Red vaya identificando en un futuro.

Communication has been a key tool in finding the group of young people who have been part of this project, and it is also a tool for the eco-leaders, because communication is essential for them to spread their message. Throughout the process, two main lines of communication have been developed: on the one hand, internal communication, through which the group has been interacting and bonding; and, on the other hand, external communication, with which to tell the world «yes, there are young people who care about sustainability», and raise awareness of the concerns that the Network identifies in the future.


• www.ekoliderrak.net

• http://ekoliderrak.blogspot.com/

• www.ekoliderrak.net/brochure/

• www.ekogunea.net

Inte

rn t

-eko

tx

oko

eta

n g

ure

me

zua

za

ba

ltze

n

he

da

bid

ee

n b

ide

z g

ure

me

zua

giz

art

era

tze

n

Lakabe

Humanitate eta Hezkuntza zientzien Fakultatea

Facultad de Humanidades y ciencias de la educacion

proiektuan parte Hartu dute

proiektuaren laguntzaile da

Ekoliderrak 2011

Documents

Transcript of Ekoliderrak 2011