D6 ORIGINE GENTIS AC REGNI HUNGARICI, · fapientiae cultura tantum abcft,ut ab illorum ingeniis...

l N. J.D6

ORIGINEGENTIS AC REGNI

HUNGARICI,MODERANTC

TO.SCHMIDELIO, LIPS.PH.M:DISSEKTATIO PHILOLOGICA

JOANNIS AMBROSII,GUN-SINO-HUNGARI.

ad d. Novcmbr. A. 0. R.Vi Iac LIX.

" fS1{y£,Literis KUEBSIANIS.

Mosee j

xJ

'^

D6

ORIGINEGENTIS AC REGNI

H U N G A R I C IDISSEP.TATIO.

ijUi dignitatem gentis Cux elogiis^qusefiverunt, illis fundatorum fama ac^aobilitas prwclarum fetnper commenda-|tionis argumentumfuit. Prorfus, uc non-jaulliquidviscommentari potius, quatn'patrii generis obfcuritatem squo ferre a-

nimo, maluerinr. Cujus inanis jadantisenefcio, an &Ro-

nas facundise intemperiem notat. Certe imtnoderatio»res fuerunt inaflerenda fua cum Ilienfibus cognationc»quatnut, finon importuras, incontinentis faltemfufpi-cionem efifbgere potuerint. Qyorfum enim illatotiestantumnonjuratisverbisrepetita (« affeveratio?QuGr-fum in Trojanas reliquias efFufa illa munerum ((3 ^niunitatumq; prodigalitas ? Sed heic quidemvelRoma-norumlaudibusdetredare, vel cxprobrare jaftantiara,neclocus mihieft, nec animus. Nuncver6, ubiinpa-triam pietas, & obfervantia erga Patronos,Hungarorumprimordia perluftrare non tam fuadet, quam imperat;vereri fubit,iit ab hoc loco expeftanda mihi fit dicendimateries. Quos enim gentis noftra? auftores habuimusfy) afpe&u horridos,ingenioferoces,moribus incondi-tos, ad exjtiutn denique humani gencris, urbium^ ftra-

A a • gem

/ :j 7 5 r \

: d f

v")

gemnatcs fuiffc, uno omnesore fatentor. Sed forfanf-)jufiJn lib u. 1uae * n c u l t a barbaries cultisfims l) olim Grscise colla-cls.j."' tionepraevaluit,tuncquoq'uenonamiferit, quaecumfce-

nore compenfent illam morura ruditatem. Quod fi eniraanimi in viflum robur & perpetui armomm triumphi Ba-byloniis quondam, Macedonibus & Romanis tanti no-ininis>&illiusinterpopulospra:rogativse fola caufaexti-tere > quo tempore Scytharum fortitudo magis incla-refcere ccepir, quam ubi per totum orbem armata manudiffnfi omnibus gentibusparendi leges dixerunt?Porro ficoncinentis, tnoderationisjjuftitise, temperantia; & in-nocentix aliqua latiseftj tot ac tantarum virtutuminfi-gnia exempla omni setate vcl foli ScythsE prsebuerunt.Ipfafapientiae cultura tantum abcft,ut ab illorum ingeniis ex«Ulaverit prorfus,Ut potius Tbeodoretuss)ftnguUri tllos men-tiifokrtia (f prudcntia pr&ditos fuijfe, acutisjlmcgswgenio,.idcognofcendam veritttcm, falfitaeetngj rcfellendam maximcfa-&o,potiuijTetc{ietur.Atq; hsecquumita fefehabeant,nonfanc>Veterum formula,l.iquet,cur gentis noftrsaborige-nes magis barbari dicendi fuerint, quam Graeci, quibusadeo, nifi fortean affeftatum fermonis artificium, aut de-licatior corporis cukus, aut deniquc perfidiofa illa vafri-ties, fi non vituperari, certe nec laudari digna, nihil pncillis fingulare fuit. Quin imo majorem illis laudem velhoc nomine tribuendam duxerim> quod praeter gloriambellicsevirturisliterarumftudia apud eos tfnultis feculisantiquiora, qnamapud Grascos fuifl*e3 atquehosipfosnon pauca veritatis monumenta ab illis accepiflc, ex

£) Hb. i.s/rcm. Clemente Alexandrino ^) coniht, nec ipfe Plato>;)idn) m Cratylo. infiteatur. Sane non dubito, nifi prjedicands.quam fcri-

benda: virtutis ftudiofior illa gens, communi barbarseI) ^td.J.Lifj. vetuftatis 9) more, fuifiet, eam hpdi^ neq; cumRoma-not. c.ndTAc. n j s de nominis celebritate certamen dechnaturam. Ctt-Cerm' terum prseter hanc Majorumexcellentiam ipfa quoquc

Civitatis noftrs inftitutio tot cafibus admirabilis fuit, ut' negotium hoc ingresfi non tam rerum magnificentiam,

.' quaijj

<juam vires nbftiis tefflpbrisque fuffidens fpatium hiihcdefideremus. Neque tamen ideo,qvum jam telam exor-fifimus, abfterrebimur, fubfidiumpotius erroribus no-flris a Candore tuo, Lefior Beni vole, inpofterum expe-tfaturi.

CAPUT I.EJUSQUE ARGUMENTUM.

i.HungariprogeniesScytbarum z.QbjeBio. j.Scy-tbics, gentis amplitudo & dibifio. 4.. Scytb& Enropti. s. A*fiatici. 6. Ratio tanu amplitudinis,' 7. Stytb& in dfoerfispopulos fitbditiifi. S. Spectalis appellatio communiStytbi-c& oppoftta. p. Refponfio adobjetiiomm. 10. Hunni Scytb*.

*'^f^^tCytharum igitur progenicm fuifle Hungaros,1

^^^\^< in prsfatione a nobis didum eft, idemq,- prx-^ ^ ^ ^ t e r Prifcum Rbetorem, cujus ad Attilam Legatio-

nis fragmenta faltemextantjconfirmata^/^//^/^/, atq; *) Hift. lih. v,hos fequutus Regino Prumietiftt, cujus h i c funt /3 ) verba: pj lib, j / . cb-omtGens Hungarorum retrb Antefeculk inaudit4}qma nec nomina-t.i,a ScytbicU regnis$' a $aludibu$,in quas TanaUJuAm ejfujio-«eminimmen/ltmporrtgityCgreJfa eR. 2.At VCfOjCur Orofiiuy)ix\ defcriptione fluminis Ottorogorrhje Scythas & Hun-nos,quosHungarorum aborigenes cfle.mox dicemus,aperte fibi invicem opponit, & prxfatus modo Prifius At-tilatn &BIedam ad ifubigendas gentcsScythicasprofe-6:os, Eunapiusty verd Scythas ab Hunnis deletos fuiffc, j ) ^ . c. Bartb.contraria nobis aflertione tradunt ? 3. Sedheicquodad !>*•L i~nomen Scythise attinet, obfervandum cft, medfotempo- c' '*'re non tam certa: regionis, quam gentium, communi a-fu eam fuiffc appellationetih latisfimeq,- per populos Eu-ropx& Afiatporrcftam.Undcetiam Scythxapud«)^-<- ,)/;*.; .t>onem,{) Plinium, r\) Solinum, 6 ) Jornandem, aliosqj in Eu- § i.yi. H.N.Zropios ( qui & Celtofeyth* didij &Afiaticos dividuntur.») c. +7. rrfyh.InUifiorUMifieUamai) vocantur maxim*gentes Scytbict, 0 ">}•y-derei't^Regino fupranonregnum, kdregwScytkica nominat. ^ , J U I . C , T * .

% In Europa certe ttnmm «tplevettint fpatii, tit %erates Scythiam pto univerfa illa mundi parte dicerc_,non dubitaverit > prout eum in voce A$vti interprctar

W) V*d. Barth. l.c tur x) ErotUnus. in fpecie quidquid totus illctraftus B o#4*1,. i.Oerm. realisabextrema ScandiaadTanainusq;flumen> inciu-f lf ' f*, ; ' fisfimulSclavonibus, Dacis,Sarmatis, & ex parteGer-

manis,Ciaimo,fiC/«pwo*credimus,etiamHifpanisjGal-lis .& Britamiis) in fecontinet, fub appellatione S^ythU•vcniffe, haud obfcuris docamentisafferitur. De Scandiaquidem.ac inprimis Gothia, aperta funt teftimonia, qux

y)infr-»leZ.td producitK)H. Grotiu-s, Virtaliumrerum quondam peri-.pagOtic."i^' ^sfitnus. DcSclavonibus ita inBoicisfuisp)Aventinus:(t~\ lib. j . Boic. Adfucruntp iuquit, Germar.orum OnentAlium{cjUQSSartnatas

& Scjtbas, nos Ven&dos, ipfife Sclavos vocant) Oratores. Da-ci autem fuenmt, de quibus Imperator Alexius apud

») Ui. III. Hifi. Annam Comnenam v) fuadenti occidere Scythas: icav,ait, SxoS-«<, *?*,» 7rkv\iSa&ocoVoi 5 Etiamfi Scyth&, omnes

5)l-f- tamenfumbomines. De Sarmatis & Germanis ita fcribit^j)C Plinius: ScythArum nomtn wqucqtiA^- travfut inSarmataiatfcGcrmanos. Etapudhos quidcm Baftarnas , quijux-

t,")Hb.i.Franc.c.l. i^ 0) Aimoinum quintam Germania: portionem, Dacix*)iM((},£jrxnx finitimam, occupabant, Dio •7i)geytem Scytbkam exprefs^

vocat. ReliquampartemScythisEuropeffi, adiliphaeos{) M-ii- Hifi.t.2. ysque montes extenftm, defcribit in EpJtomc fua ^ ; Ju-

(liniu. 5. In Afianonminor ejus amplitudOj imo tantapotius, ut ejus i n t u i t u ^ ^ ^ Europeam parvam Scythi'

r ) Ub.ru. Ge»- fltn cr) appellet; nifi, quod verifimile videtur3 eara dunta-gr«fh. x a t partem illius intelligat, quam i juftlno defcriptam

mododiximus. Hsccerteabfolute. &. x.<£\'ifyxflv Scjthiav*)Ubtyi,Geoir. difiafuit.pivifaautemeftharcAfiaticaScj^hia, tefte, T)

Ptolemxo, in eani, qu i intra.&:j qiix extraimaum mon-») <iid. cluêr. t e m f u j t ; quarum illa occafum,h$c ortum v) fpedat.Au-bb.Kintrod. c.z. fcy^ verfusviciaoshabuic Armcnios.unde Araxen, Ar-

ft peniajftuviunvquemCyrusTamyri bellutnillaturus (p)anfuLProb. ttzîitÂr^xen Scythkum vocat x ) ^laudianus, lucantu 41)uph*rf«i b c r o l ^ e r s Q c c a u p g l a c i a l i i d i

HMceotide palude acTanat fluvio in longitudinemidipfa Sinenfis Imperii confinia exturrit. Atque hic ille tra-£tuseft, quetn Marinw Sanuttu a>) vocat majorem Ajiam, ») ** fortf.fiieL-eandemq;profunda opponit. Tantum orbis fpatium ad '£*/}/[ ' "' '**'complexum Scythicse appellationis pertinuit. 6. Cujus "rei non hanc folam caufam exiftimaverim, quod omnesilli pop uli a primis Scythisj antiquisfima in Orbe tc) gen- >^Ammi.in, Utitc, qui juxta Araxem Armenisefluvium putantur fedem xxJi c"l'habuifle, fadi.sgentium effufionibusortifuerint. Quum^./.^"""q.enim & ((3 VzvthosAmofiAmmiano (y & Tcrtuttiano (<5 cre- sueo-Gctbu.c.r.dimus.ipfosquoquePerfas iisdem Scythis natales fuos fc)j»f?iH.ui.c.j.debuiffe conftetr certe ob rationis paricatem & illi Styth* v)itk- X*XI\ .notninandi fuiflenr. Quareiftudfimulquoqiadobfcuri-^'jfbn'HO^CI'*tatemharumgentium,quai>enominibusquidem primoinnotuerint cukioribuspopulis, referendum puto,- quiideo vocabulo his notiori complexi fuerint, quidquidulterior terra continuit- Quo pa<So Alemnnnos quoqnediftos fuifle, quotquotab Jtalia ad Oceanum usque ha-bitarunr, in fuis ad Tacitum notis conjicit Boxhomitu. 7-Quidquid ejus fitj populorum illorum fingqlos fpecialiarac propria nomina habuifle, nemoforfan inficiabitur.Ita in Afiatica Scythia pasfim nomitlanture) Daci, <f)«TactiArih tjJTotfierit. (jiifi forte hi iidem cum antecedenti- ^/pft^bus exconjedura Bongarfii) 6) Ahffagetb^i) AUNI, & id ;L '/*_,genusalii. InEmopxaH)Peuceri,Trogtodytje, Daci,Tyra-\get&,Arpii, Cdrpiam,Axi4ces, tJeur\ Borijlhenitx, aliiq;infii^per, quorum pasfim apod C. Plwium, Procoptum, Jornm-det» &cfit mentio. 8- Jam utpropius ad inflitutu noitrurti1

acccdamuSj in leftione Scriptorum fubinde obfervarcjlicet,nomini ipeclali generale Scytharum nomen opponi,.quod taaieii nihiJofecius fub communi illa appellatione Ct'r'' *'

. comprehendituiv C « w • A ) Bejjus vefte regiafumpta Ar- \) Ub Fl.t.itaxerxem appcUarife jujJerat,Scytas^ &'c<eterosT<t»ais accolastomrahebat. Quis nefcit, omnes ilJius fluminis finititnos-fub nomine Scytharum comprehenfos? Aliud. idqueillu-

exemplum {uppeditatLucavus inPbarfaltcis:

fliNon Scytha, nonfixo qui ludit in bofpite Maunu.

Anenim AlaniScyths non fuerunt?Apert£obloqiutm}loco citato Marcellinus: ln immenfum extenfas ScythU foli-tudines Alanihabltam, ex montium ap$eU*tionc cognominatup. Ergoetiam, ubi Orcjtus,Prifeus,&Eunapitu fupra* Scy-this Hunnos opponunt, parili modo dicendum eft, Hun-noseoipfo a communi Scytharutn cenfu minitne exclu-

ft) Hijter. Uh.r. di. 10. Nec exdudendos effe, ex hoc /*) Agathi# locoabunde apparet: Hunniquondam circa. lacnm M<xotimlaca~»incoluere,ut barbarorum c*ter<e nationes}qux quodintra Imaummontem Afiam infeftantt bi omnestf Scytbtt (fHunm vocitaban-tur. Idem probatur e Tbeopbylafto Simocau : Vir erat, in-

^dÛG*ntû*' ^11^'*}nattomScytha,profugitadantiquam,aquaorttuerat,£) *ib. Kde Geft. £'"*&»> Hunni eafunt. SlC & Baulus^) Vârnefridus, quem

Longob. c. 2. alii Paulum Diaconum, alii Paulum Mondchum vocant; Ava-•)Ub.ii. cif.io. res, quos alibi o) eosdcm cum Hunnis facit»exprefse Scy-

tbasvocax. Utitaextraomnemdubitationis aleampofi-tum fit> quod Hunni, Hungarorum auftorcs, populi fuc-rint Scythid.

CAPUTJLI. Htmgari ab Eunnis. 2. Unni re&ius anHumi

fcrthAtur?5. CurTbunni, & Cbunni. ^..Htinni Doxun-de ? S' -Hunnorum fitus. 6. Caspis. ports. a Caucafiisdiff. 7. Mceotidis defcriptio. 8. Hunm7ro^vmôi,qua^ref p. Saberi. io.AnudemcumAt>iris. u.Agazziri* « .Cotriguri. ij. HunoguriacHungAri. ij-.andijf.abHun-vis, ij.Hunnica linguaacommuniScythka dtfltnSla. if-Afoni. l^.Majfagets.. iS.AVares. lp.Cbazari. zo.Scy*th& Regiu 2i. leocU Nomades bomonymia. 22. Nebri. 2j.

i i i g1. Hungarorum au&ores fub fincm fuperioris ca-Hunnos eflc diximus. Et fucrunt fane, communi id

pro-

probante Hiftoricorom calculo. Confer loeis jaln ritatkPnfcum Rhetorem, AmmianuT», Jcrnandcm^Procopium, in-fuperque alios. 2. Eam vocem Hermolam Barbartts re-&iusfineadfpiratione fcribi «.) cenfet> audoritatemfe- * ) c*fi~'i*t<'»»quutus/3j Euftathti. Sed cur ita,Euftathi? An,quiafic P^"n^j^'7'Pe,fcriptameamapudquosdam, prarfertim Grxcos, i n v e r ^ ' * < j / ^nifti? Hocenimargumentumtuumeft. Verumvel pue-ris notum eft, quamilli fepe unculo fuo ludant, eumquemoxdextrorfumfignent,moxinvertantfupernominibp,maxime propriis. Ab horum igitur inconftantia nolim farne documentum vera: fcriptionis accerfere.Quidautem,fi probavero, illorum majorem cfl*e numerum,apudquos cum afpiratione vox illa perfcripta inveniatur ? Ve-rumid roea vice nunc quidemprobetyj Lmdenbrogitu.v")

f g q qg , fpirare ^)folitum pofteriori fcripturae magisfavec. ^yvid.3. Apud e) uimm. eJtyCarcellinti?» & £) Snianittm ^ipollina- nur.ltb.rem Chunni audiunt, ufitata Scriptoribus «n?so9-ir«.Apud ^y^^rxJJJ) VUnwm dicuntur Thunm,ku, ut $ ) Barbarta villt, ^'curm. FII.%\Thynm; cui varietati articulus forte Scythicse lingve occa- -?- /-fionem dederit. Et fic quoque fortaflis fcripferit IV4OT- ^uk.viMft.Ntt.mianm, & Sidonhu, fed corrupti librariorum ofcitantia, ^ ^ ^ • /BA ;quibus ob fimilitudinem literarnm C. & T, qpod fdfi,)c<,»f%.z,Bex.mahemicycli cumlinea transverfimfuperduflaantiqui-^». M / . U ^tus habttit»j facilimus error. Sed vercor, ne sdilitatem f;'7*«' s«hefcferamfinepopulifuftragio. 4. Et cemim eft me er^rarejfi PhilipptK) <_&Cdanchthonis derivationi aliquid*^'»'*-^tribuendum, qui ab Hebrxo' \-*Q, id eft, caflra pofuit, c*rt9H'HunnosdefcendifTeautumat. Tuncenim Hunnospo-tiuseChunnis fatftos dicendum eflet. Veruntamen nonunaratio eft,quje impedit, quo miniis Philippo polli-cem hic premamus. Ut unius faltem meminerim, cer-tumeft, eos Au«3ores,a quibus primumvoxillaperC.fcripta legitur,plane experres fuifle Sacrarum Literarum,atquehincobeam caufam a communi literatura difces-fifle, minime putandos. Digniorcs efl"ent,quibus fuffra-

B garcmur,

nna- garemur, quiX)abHunorj filio Nimrodi,pnimoHuri-pud n o r u m fatore, Hunnos diflos fuifle contendunf, nifiHu-*"' n6t i!1e fuPPofi»'tilIS e f fe t i; ae tota illa feries genealogica

fidelaborarecdequapluraCapiEe feqnenti. Apejrtiau-; in Geneahg, tem heic erroris argui poteft/z) Jci»/*<:/?/«f,dii'in afluminelkb. Hun,qui eft in Croatia, Hunnos denominat, quuin certo

certiusfit,habuifl*e eos jam id nominis3antequamine-am Europ» partem pervenerint- Redius, populum a-mninomenimpofuiflc, dixiflet. Ca?teriim probabilior,quamquam nec ea certa,slvcntiru^^ eltfcntentia,qui ab

' • Hunno,horum popalorum Rege tjitodam,-Huhnicamu Antttl appellationem v) derivat. Id enim barbarisgentibusfo-

f lemne quondam fuit, a Principibus fuis denominari;quod exempJo Avarum, Dacorum,Daiiorun),Sveonum>Mofchorum alioruraque patet', fi verafuntjqujedeori-ginehorum nominum vulgo fcruntur. Sed, ut diximus>in re tam crepera nemini afientiendi nobis imponemusnecdfitatem. 5. Iftudmajori certitudine gaudet,quodpopuli fuerint Hunni inScythia Afiatica ultra Mceotimpaludem acfluvium Tanaim ad Oceanum usque glacia-lem,&abaltcro lateread Caucafia juga ac confiniaAr-nieni?B longe lateque diftiifi. Imo funt quidam, quiHunnis eosdem cum omnibus Scythis terminos attribu»

X) in Dtfferr. de unt, quos inter eft£) Cjcorg. Horni*t4,Vrofe£fat hodieLug-RegpoHung. §.'.'. dunenfis. Ubi tameni forta.iis Afiaticos duntaxat intcl-& ltb-3- de ong • ligit, qui ipfi aliquando abfolute Scftha difti func Quam-^mencc.S' qUam & de his dubito,-annon aliquid ulterioris fpatii

occuparint3quodHunnicse denomrnationis fnerit exfors»Sane fi peculiares populi ab antiquiffimis Scythis fue-runt,de quo capite fcquenti difleretn^v.abfimile vidctur»rotac tantospopulosab advenis iftis fedibus fuisfuifle

. v- pulfos. Prsterea Agathi,u 0) Hunnos infra Imaum montecollocat, qutim Scythastamen ultra quoque eum habi'-taffe, fupraprabaverimus. Anneniam autem eoscon-tigifle, ut alia nunc tranfeam, ex Avieni periegefi Diomfi~^«iadparet, qui Maflagetas, gentem Scythicam,.ad '&,•&*xeu fiuvium habitaffe tradjt- Maflagetas vero Hunnos

fuifle

c,£ fequentibus patefcet.Caticafi accolas proclamatcos Trocopiiu Ctfareenjis, his verbis TT): H#c.fttnt = e/ua de r-~ )M. W.Cauc.ajiis-jwisdipendaerant. Habttantur Hmims,(juibw G"Sabiti aegnomentum,f$ aliisgcntibttt Hnnnica pariter ongi-tiis. 6. Paul6aoteidem.Pr<Mi<y«#dixerat,duas Auftrumyerfus Caucafum habcre fauces , per quss fe Kunnica:gentesultrahabitantes in Romanum Perficumque im-periuminfundant.- Qâs fauces fuerunt,qui •confun-dednt cum porcis Cafpiis3ad quas ipfas quoqueHun-iios habitafie, Hifloria Mifcellanea ^) teftatur. Scd jvjr^)/,*.x^.rum ignorantiam jam oMm.ar) Plwim, Sc non ita pridem ^ ^ Niceps ) fo. Frfmshenz.ins increpafunt; De r«liquis limitibus te- ^0^6'fIm

jftaripotefl: *J\€arceUimis,<\\\i Htmnornm gentcmntonumeti- r\ief'tk veterum levitcr notam tdcrapaludes AftoticM glacittlem-> T ) Comment. aiOceanum accolentem omncm modum feritatu excejfiffe ^yCnvt.Ub. yi.c^.fcribit. 7. De MoEOtideteftisquoque eft ûvtncm Ccditu §j'?'cJCaUnw:Hunni>inquiens,qni0" Avares,nunc autemUn-"gari, in ultima cJWceofide habitaverMt. Habetur hujus

paludis plenior defcriptio in Annalibus Bungariqs,aTnvvroczîo par-tem<p)defcriptisjubirtgioPerjidaprovinr^pat-t. r.chr*n*tu viehia,ponte ingyo •vallari, vnum tnntum v/idum haberet H«»g*r. c. 1F.aditumcjs illtc & exttttm dtjficilem prahere, herbis ,Jjlvis ,vo- K

lucnbm, &bejfjisabundare dicitur. Abipfis ScythlS VOC3-tus eft hic locus Temerinda, tefte%) Tlmio: quam vocera x,) înterpretaturus fottc J)ionjJiiuAlexandrinut uriTi^ct Trsuiteamnominat;alii •$>) tamen quafi fincm feuterminum ^Crotiiud.prt^maris difiamcam nialunt. Claudt<frmsoi)paltidesCimme-le£' t\t'. ' < :

•rias eam appellat, ab ipfis fine dnbio Hunnis, quos& "}lti' r*"lR>tfi'f

Ctmmerios adpellatoSj e dicendis patebit. Et f as quidempaludfes primam Hunnica: gentis fedem ftiifle, et )Joman- m) l, t.Aeshautobfcurecon-firmat, ubide Hunnis ita loquitur:Quorum tmtioftva, ut Prifiw Hiftoricta refcrt, m <JfyCceatt-

"depaludcttlteriorcmripaminfidit, venatione tantnm neca- v

UoUbore experta, niji quod,poftquam crevijfet in populos,fraudtbm & rapinii vicinam gentern conturbnvit. Cu j ad-ftipuJantur s/innaUf Hftngarici fupra laudati^fed,quac

3B 1 inger>ii

ingeniihumanipetulantia cft, utdefe&um Hiftoric*re-lationis de fuo fupplere fatagat, fufpeftis narrationibuslocupletiores. Unde enim iftud, quod de Hunorea-mcenitate & fcecunditate loci adiucolendumeuminvi-tato tradunt, excerpferint, equi<iem, quod ingenue fate-ar, non video. 8- Sed ad ipfos Hunnos revertamur > quosconftatplurimis nominibus fuiflfe infignitos,quorum va-rletatem partitn ad extcrarum gentium arbitrium>partimad dialedorum ciirerfitate» partim ad librariorum corru-ptelas,partim ad diftin&ionem statum, partim deniq,- adipfam Hunnoru inter fe divifione, retulerim. Qtium enimHunnici nominis ea fuerit ]atitudo,quam fupraoften-fam dedimus, non abfurdumeft cogitatc»in certas ite-rum rcgiones eos fuifle divifos, fingulasque fua nominaaccepifle. p. Certe^^fiJO^peculiaremexHunnicis

/,) Vib.XF.caf.t^.. gentem fuifTe, portis, quas dfximus, Cafpiis accolam, ex(3) Htftoria AftfceHanea videtur manifeflum efle, \xb\Hnn-»i, tjtti dicunttir Saber> tranfetititesportas Cajpia* Cappadoci-

v) Ub.xri.Hift. am depopulati leguntur. Iisdem propc verbis loquitur'i*6' . y)?S(icephoru4. 10. AnfortalTisiidemfunt cum AFIRfSjcaf. . * 4c. Y)Jornandist quosAulziagris, pariter Hunnis, opponit?

Imo, anidem quoquevocabulum, fedpro varietatc dia-kftorum leviter immutatum? S equidem literatn fepe

•) Not.aijuflt». vcl pratmitti vel adimi fokre vocabulis,exemploSmerdis,rt ' l 'V;*i r * )v«*f*u^W*j ^t^KeuZzuv, ê^vicvaMorumq; docet2' 0 dnaiffimus vir, />. Vogitu. Sic & B. in V. converti SE-i)«dj«jUtb.xx. v o p j t e f t a t u r ^ ) ^ ^ 5 e r*•;> neggerw ,idquc exemplo Vergami apud Juflinuiri pro

Bergamo pofiti confirmat. AllLZIAGRIautem, quos6)llb.m. Mflor. yocztjornandcs, Cev, «t e Codice Palatinolegit fan. Cru->) ** dcjc-.pt. terHii 'jiLZIAGRL nihil difFerre videntur ab ULTIZll-t i t f S ' SIS6) A&«thl*>ÛLZIAGURlSi)nrolfg. Lazi*. n.In

eodem Jornandis loco defcribiturûoq; fousAGAZZf-A I O R H M H h A h ) P f e 8 d dAIORHM)cpcsHuhosAgathtros1K)Pr'fe?>8cidempta.ad-^piratione, Acntiros, vel Txxt habetur fn Graco Codsce'A>

^yib.vMift.AbmbamiCrttlii)etKU^, /u.)Sttidasappellat. 12. Apud v )%)l,b, /r.CeMc. AgatbtamhibentlirCOJRlGliRIr qui | ) Procepio Cntri-

i

guri, o) LATJO vero, ut \idetur,Cattiguri funt. Atquc hos • )'•«adpellationemfuam accepifle a Duce fuo Cutrigore,i-dem teftis eft Procopius, ubi & WfllRGURORUM menti-©nemfacit,pari pa<So a Principe fuo Uturgure nomi-natorum. Quar denominandi ratio in aliis quoqucappel*lationibusmoreT)barbarorumlocumforte habuit. 13.Sunt & HUNOGUR /apud g> )/V;/c#wpeculiares Hun- 0 '• '•iiorum populi,atque Hunnocidaritis, Saroguris,Urogis,aliisqueopponuntur. UROGF i\\i quiniidem fintcumlltrhrif o-) ~dventi»i,quos ruahngvz Magorasdici teftatun T) lib.ir,nullumputoefl*edubium. HUJMOGURIautem \oxSy-planeconvenircumrecentiori HHngarorum nomine,utprzter neceflitatem ac rationem fafium cxiftimem, quod

£ / / ) H i G i quibus Hunnimi-'-)hi ''*

q )Htaverinr,aliiver6t/) ex Hunnis & Uehris eam vocem''*''"componant. Potius applauaerem conjccturz <p )Jo. dCamtrtk, qui Hungarum Hunnorum Principem, fi is un- 5.quam extitir, populo fuo nomen feciffe arbkratur. 14. <t>)E»arrdt.<tdso~Nifi tamen, modice aufta terminatione, ab ipfis Hunnis llM c~ **' Ce"i'vox ea defcendit, quos etiam cum Hungans eosdcm pla- Ph,uifhi Efifi.,nefuifl*e, contra%)nJEneamSjlvium& ^/)Fr. Irenkurru, lt. & j+.aliosque multi affirmant, inprimis a> ) Ant. Bonfinim. %)c.2j,deii' jtf.Quod vero ut de antiquifHmis Hunnis non facile affeve- ^C^raverim, ita pene pro certo affirmaverim> Hunnos o- %mnes,qiufa<Sam Europam irruptione agros Pannoni- »>) Dec*dcos occuparunt, novumqueimperiumibi conflitueruntvHttngaros fuiflc adpellatos. Fortean, quod maximampartemexiis fnerunt, quifpeciali nomine Hunuguriyo-cabantur. Hi tamen quum Hunni certe fuerint3& abhisnon nifiutparsatoto difcrepaverint, mirari liceat,curnonnulli noftrates Hungaros alius,qnam Hunnicxoriginis effe > tatn pertinaciter contendant. 15. Nulliuscnim momenti eft, quod tantopere urgetprsefatus jamJremcu*,Hunnos olim Germanica lingva ufos fuifle»^quatoto ccelodifcrepet Hungarorum i<#<0p*-Nam undeprobaverit illam Hunaicae cum Germanicahngra conve-

B 3 nienti-

H uientiam? An ex eo forte, qiiod cum *) Jodoco^y0 f j u n n o s a Germanis propagatos fuifle perfvafum

$) Excerjt.Hift. habuit. Certe apud(3) PnfcHmRhetorm Hunnica lingva,c h . exprefseGothicse opponitur8nec aliud,quamquamid

.ij- pauloobfcurius, v\Aty)'fornandes. Gothorum autemlingvapn cum prifca Germanica eandem, vel ccrte non "multumdiftinftara,quippehujusmatrem> fuifle pmcr

Dprogd Hift.l) Hug. Grotium , accurate d(?monftratClariffimusf^«-<ioth. i amies Loccenws. Prsftevea LaonicHt £) Ckttlcpcondylas Ala^

t-)hb.i.^»tiq. nos,,quoscertum eftfinon omnes,plurimos tameail-r)tih,ix.yiftor.liusnominiseosdemcumHunnisfuifle.pecuhan hngva

ufoscxfertimteftatur. Nequealiter rem fehabere,velfola Hunnica: lingvae fragmenca, q u s , licet rarentur, ho-dic extant, fatis fuperque oilendunt» qua: fane longifllmeabeuntabantiquiferraonisGermanici idiom.ate, Ho-r.utn nonnulla colledia videas in Dijfertatione Hifiorko^

ifrde Regw, Hun-, j>piitica Berneggerianan) quam confcripfic eo tempore(ffi£;f?f'r$' Eruditiflimus Juvenis, tJHartinm Sctioddiiu , Hnngarus,

1,6. Sed> utad alia quoque progrcdiamur, di&um jamO^cafione CbnlcqcoudyU eft, Alanos cum Hunnis eosdein-fuifle, de quo fitus eoru.m non admittit, ut dubicemus. Alaudato Chalcocondyla ad Caucafum usque extendidicuntur, ob quam caufam SidoniM ApolUnaru eos CAH»

8)lib. IV.Efift. t. caftgenas &) appellat. Ege/ipptu i) Scyrhicum Tanaim,i)tit>,r-h'/Lc'J0-fmhimasqiie ejus & Moeoridis palndes incoluifle, ac

quodam yeluti Carcere ab Alexandro Magno claufas fu«) lib. VU. HaUt. itfe tcflatur. Idejn confirmant« )Jo[ephm & X) Jsidortp.C *?u rrv o ' Apud|tA) ^ ' 4 Jidarcellirmm in immenfum extenfai*c,J, ' $cphittfolittfdinesAlani habitant, a mjontiHm appellatwiz^) i,y. xxxi. cognommati. His ipfis vero locis Hunnos habitafl*e, e (a-•) in it.AdrUni' perioribus patefcit. Ut taceam, a v) JSphilino & £) •2\(*-i ; itb.vi.Hiftor, ceph.Gregora AlanosMajfagetas dici, quos Hunnos eflci)Tem.iI. jinnal- nemo dubitat. Xiphilini verba pro more exfcripfit a}

ZoHarattitihoctamen forte memoria lapfus,quodproAUnis. ponat Albanos, populos ab illxs utique diftin&os.

«•) lib.F.H'fior Nec aliqYCtn %cile JP^veat, cjuod Zofimns TT)] unftim ng*

tninet Jttanot 8c Uunnoi, quod fuperfluam fuerif > fi fintiidem- Ita enim§> J & MarcelUnus Alanos & Mafiagetas CJ l> e,-conjungit, quumtamen cx eodem lib. 23. adpareat, eos-'dem fuilTe iilos populos. Quod autem apud eundetnAlani ab Hunnis primo deviflL moxcommifti illis dican-tur, id de Eoropxis intelligendum, quos ab Afiatiris di-ftin&os fuifle docet Henr. Falcjins, Commentario ad h. /.Nccalias fcriptoribus infolens eft, duo nomina ejusdem:gentisponere, prsfertim, R pars ejtis alterutxo nominefrcquentius iRdigiterur. 17. Porro MASSAGETASZtHunnos qihil differre dixi, pri ter , quod setas difcrimenintereos indu<;at;idquod h<r) Procopio luculenter ad-Vparet, dum inquk, Aivan e Mdjfagetarum gentefmjfe, qtiitmnc Humiorumnominefint notiores- Aliam differeritiserationem fuppeditatpaulo inferius3ubiHunnos aGrscisMajfagetas adpcllatos fuifle ^ teftatur. Ad Araxen eos flcollocatrj Avtenw, eosdemque ad Mceotidem &Ta- T l ^ ' ' " 5 - teriii.'naim habitafle, illud indicio eft,quod per Mceotidem ^"'"Ji-Tanairaque jurare confveverint, tefte v) Alexandroab1')ltb;r'Cen'Dl~:Alexandro.-]\\xta Caucafum quoque eosdem confedifle,er'p r s e t e r (f>) D . Hieronymttm m e m o r i s p r o d i d i t ^ I f t d o r 1 *18; Utautem Maffaget* antiquius, fic AVARE8, ku >UtGrasci fcribunt, Abares, rccentius Hunnorum<roi/o-pviAovefyficVeditrimPdtfloFTarnefyido, d u m ^ j inquit: ^y gOuiprimum Hwtnhpoftea de Regis froprii nomine Avara £J"f°^c' 'f^'-'adj>ella,tifitnt. Ce?r& Avares Hunnos fuifle fcriptorum ne- Jf7îrtinemncgarearbitror. Meginfridw m}: Avares, qttosa- a) ,nHifi. Emme-Uisnominibtu Hunnos&Ungros Appellatnns. Adde' ct)T*heo-r*''"&***' c!f'li

Q i B * h l ! x rgphylattam Simoc'at*m,Q) Aimoynum,y) Beatttm Rber>a?mum, h) Abr. Ortelium,attosque. 19. J,n 1•)\ Annaltbmuy£per','/g.Michaehs Glyc<e vocantur &: CHAZARI, 20: ac a multis Ojf.iidem effe putantur cum Scythis Regiii Herodon, quod nec W'}>jr't

e* "•obfcbre verbaejusOfignificant. Obquam etiamratio- tf£££siemEnflhatio Huntligtns Scythtcact$i'oXoyt& id eft,.jpr*- Hu»,>t.

i) dicuntur. Nec obflat, quodapud e^Wêiri 8) t)p*rre IF.»wScyth*Regii&Nomadc&fibi inviceôppo- y^^'

,) ut. i. Pet/>c, ti&MuXiProeopiitixerbi) Htmnos ad Nomades referat:2i. Etgeneraliterenim&fpecialiterufurpatavoxiVo»**-dum. Generaliter sequivaluit omni Scythix, cujus rei

*)//£. I. Getgrafk. Strabo teftis x,) eft: Commttniter, inquiens > verfns fepten-trionemgentes Hnoprim nomine omnes vel Scytha, vel Nonta-des, ut ab Homero, aJpelUbantur. Si igitur Scythicae gentesfueruut Hunni, qijod fuperiori capite probatum dcdi-mus>quidm & Nomades fuerint? Sed in locb citataHerodoti^preffius accepti Nomades, ubi Scythas Regios,Hunnosquoqueabambitufuo excludunt- 22. Veteres

*) lib.xr.uift.Ec- quoque 2{EBR0*radpellafle Hunnos, teftatur \) Npce-lf phorwCalltjii; aj. &apiidiiij Procopium CIMMEKIl

,c.i{fem f u n t c u m n o ^ r i s H u n n i S S a nv a d M o e o t id e n lCimmcrios habitafle, vel ex eo patet, quod paludes illas

i)fupra §. 7. Qaudtanus v) Cttnmcrias nominct. Eosque ad bospho-O Oilyfi'xr- ruip & ipfum mare Scythicum fuiffe extenfos, exgj Ha-») iibr. 1. Geogr. mer0 & 0 ) Strabone patefcit. Qu3>regiones quia fpiflls

tenebris fuerunt obvolut«c3 proverbii occafionem ea resir)lib. nr. rnftit.ir)Laftantio&edk. PluradeCimmeriis lege ap.p)Atu-Ctitf. Er*fr>-*- mUnum. Graviter autcm errare, qui Cimmerios hosd"-\fb"xxn"c.n.cum c i m b r i s Teutonicis confundant , illosque abhisV ' ' ' ' origincm trahere cenfent, re&e moneto-J Grotitts.z^.c)t'nd.}roUgi>m. PrstcreavernaculafuaHunnididifunt MAGYAR, daAdde ^ « ^ - ^ q u a v o c e plura difturus fum capite fequenti. 25. Ulti-

'ma reftat \ox(romvp.1&, hodierno ufu inprirnis trita.Nam & TURCAS nominatos fuifle eos , expreffis

T) de legat. Son>. verbis teftatur T ) TheophylaBus Simocata: Hunni fmt, ha-*dgent. II. bittmtes oriententy ubi vicintu efl Perjts, qnos Turcas etiam.,v) c*ftig. in Pltn. nominariplKnbiuccmftat. Tttrcos legi vult v) Hermo latu."*• 7- Harbarw^cuiaidftipiilaturtpjBlondits^qui Scythas ab A-

^ ' lexandro inclufos Turces vocat. Quod nomen etiam inPannonias egreflialiquamdiuretinuifie videntur, undc

^ ) 2<7»rfr^TurcosIftrum;accolentes fcribit,qui& Un-gri vocentur. Ab iisdem vero ortam denominatamq;fuiffe ampliflTmam gentcm Octomannicam, Chriftiani

'• orbis terrorem, reftatur \|/) Otto Frifmgenfis, o ] HiftortaMifcelUtte*, aliique rerum Turcicarum compilatores.

CAPUT

CAPUT III.i. PropoJitiodcorigixeHunnorunt. 2. JornandU

figmentum.3. Ciufrmlis PbU.-CaOimae6itra4itio. 4. Alu•orHmfententi&.s.HunmanexChiimiprofipia. 6. TitnlusAttikfuppofuitius. 7.Relationes Annatium loco barbarkpopu/ts. 8. Numi Japbetifamilta ffuam.fi. MagogScjtbx.10. unde Magyar. 11. Hunni m iidem cutn Scythis, iteruijL»quzrittir. iz.Decifio gcner/ilis. ij. Propofitio dewgemo(fmoribusHumikfigentis. 14. Solifterilitas.is. dbii, 16. ter.rfi.Himnics.filitudo.17, Hamaxobii Huani. iS.Equis addi-.ftifftmi. 19. anurMsbabuerint. 20. £orum "Deftittts. 21. COK*

iinmtia.22. Cultusingemorum. 23. Scripiurtanexpcrtes.24. Typograpbiaanprimum mb Europek rnventa- is.Rath'RegiminisHunmci.26.genshcUicofiffsma.27.Tranjitio. \

*Uum igitur, fupcratis tandem niolcftae in-rquififtQnis difficultatibus 3 Hunnos inveneri-

. , , - |mus,-confideremus nunc , iui.de & qualisfitjllepopulus. Llbi veroprima qusftio, de ortu fcitacpri-mis natalibus Hunnica? gentis, quovis problemate Ar-cbimedeo perplexiprem fenobis fiftit. Quisenimin.tantoAuftorum.diffen.fu, acluqis.hiftoricje privatione,Indagandsc ve-ritatis. vel minimam fpem.fibi faceret? 2.

Jortjaxdu equidem fenrentia dwbium haut eft quin fiditiafit,atq,- exgentili odio adverfus liunc populu nata.Ec quuhuic tatnen ^l^macon9^'.gcbcrt!lsGc-mbUccnfuy)O/^F^i^alnqueadf t ipulentur , adparet, nullam i^ch^Ltam abiurdamefle opinionemjqnefuos noninveniat fuf- Rei»- • H"Kg-fragatores. Cpmmentatur $) autem i!le, Filimerum" 'P'''/' "7 c''e'ReeemGothorum.fafta jn Scy thias expeditione l popu'' ^J Get"'lo fuo Magas quasdammulieres,41iorumnasf veLutO o ^ - ^ - W w .^hi fcnbunt, Alrunas) patno fermonc diftas, quod pro- h-eg, »ot. «d h. i.ditiohis fufpedas eas haberet, protnrbafle. Harum .po-Iteaamplexibus infolitudincquofe receperant,qiimn

c immuimmua

immundi fplritus fe immifcuiffent, genus ;hoc hominutnferocirtimum prodiifle. Enegregium fabularum artifi-cem, acalterumpropeSifyphum J adcujus fententia: re-futationem vel recitafl*e eam fufficiat. 3. Huic vero nontnultum abfimile, imo, mutatis duntaxat notninibus, i-detn figmentum eft, quod de aH&oribus hujns populi re-

£ )Hifior./itiih, cenfet Q Phil.Calltmachus, fiuffe illos FaunosacSatyros*& compreflfs fceminis forma & ingenio auguftis,quas lu-firato cxercitu Idantirfus, llex Gothorum, exclufiffet,Hunnos generafle. Utrique mcrito fuo tantum tribui-mus, quantum Cadmi Phcenicis fationi antiquitas. 4.Caterum reliquarum fententiarum duo funt Capita>quorumalteroHunnos ejusdem cutn reliquis Scythis,altero diverfae fuifle originis afleritur, 5. PofterioresHunnorum ortum ad Chami filios referunt, atque eos iohoc a reliquis Scjthis diftingvunr, quod hi c Japheti fintfamilia. Quod affertum quo minus facile aflenfum im-petret, tria cumprimis efEciunt. PrimumeftAudorumaetas, akerum teftimonii incertitudo, & tertium deniquefcribendi temeritas. Equidem certum eft, quotquotfententix hujus patroni fc profiteantur, hoc noftrum fe-culum vix cxcedere, eamque flatuendi audaciam pri-

n)pirt. i.caf.i. m u m } quantum fciam , fumpfiffe fibi»;) Thvvrocz,ittm,»;««'-*"^tqOCmfcquiitipoftcd funtfl)2\W.O/*«*&<> Ant.Bon-A £»«•<•./. M. jx, finiut. 6. Ejus autem palmarium ac unicum argumen-

tnmquumTitulusillc fit, quem fibi Attilam fecifle procerto habet, quzrere cxeoliceat, prim63 unde ipfi con-ftet, titulo illo fupcrbiifle Attilam, & dcinde> pofito,quod fuperbierit, annon Attila vel imprudens vel defti-naro&jaftantianimoerrarepotueritjdum feex proge-nieNimrodi profeflus eft. Ha?c autem verba titulifu-iffe feruntur: ATTILA FILIUS BENDEKUTZ: NEPOS MAGNI

NEMBROTH: NUTRITUS IN ENGADI: JDEI GRATIA HUN-

NORUM MEDORUM GOTHORUM DAKORUM R I X : METUS

QRBIS ET FLAGELLUM DEi.Qvae verbaiit agentili ac barba-& i f T i t a qusdam conti-

nent,

nent, quas cumfide Hifitorica c« 2^ite?f«pugnant. Curenitn Danorum, cur Medorum Rcgem fc vocaverit?Quomodo in Engadi, loco nullibi, nifi in Palaeftina, fitofit x) enutritus ? Et miruni fane, fi Attilx harc folcmnis «) Cc»f- *•fubfcribendi formula fuerit,quod ajunt,tanto eam fitf5*tentio velutiinfigneAttilanifaftus argumentum vetufti-•ris sevi fcriptores, apud quos rerum abAttila geftarumthentio, involvifl*e. Porro Hcetvelmaxime veritatemhujus infcriptionis fufficienti auftoritate probari contin»gat, nequenc tamen Hunnos pofteros Chami fuifle in-cauteaflcntirem. Nonneenim Attila,auditaforte hu»jus Regis militari audaciaj vel ex infito faftu, vel ob ftudiiingeniiq; fimilitudincm acfortaffisamulationem fallaciarrogantiafamilisejusingererefe potuerit? Namquo-^nodois aliter feriem genealpgicam per tot feculorumintervalla>deficiente AnnalJumfide. ad setatem usqucfortishujusvenatorisdeduftam recitare potuerit, fate-or, me non vidcre. At quidni Attilx innotuerit ea»quum noftro tamcn temporeA) homines non defint, ^qui quidem illam in numerato habeant? Hoc vero eft (f* c' !'£$%?-mfigne llludtementatis iuf argumentumjqua fufpectum U hUmihi faciunr,quidquidcircahocnegotiumfuieftadferti.Si intcrrogaveris eos, tx quibys monumenti$,quod tamconfidenter biarerant, cxcerpferint, quisve veridicusvatcs fanatico furorc correptisiftud infpiraverir,quid rc-fpo nfuros putas.^.Certe eadem res jam deAttilsc tempo1*ribus Bonfimofcrupulum fecerat,fed quem amifit iterum,ubiipfiantiquimorisinmentem venit.quo traditionesharreditaria: fcriptura: > ignaris Annalium inftar erant.Quemmoremtantum abeft apud Hunnos ctiam fuiflcinficias eam.ut potius cantilenas fuas.quibp eos mirificeindulfiflb^^KV(i)PrifcHmRhetoremdiOCQty)Jornandef,ft) fhoc argumentofuifleconceptas,fubinde exiftimavcrini-t

Goticlt' '°7'Veruntamenpcrtam immenfam tcmporis intcrcapedi-'5 "*' ettc'Ct*&nemiftistraditionibusrerum geftarumveritatem incor-rupt^ fuftineri potuiflc, ultra fidem eft, &>xemplis,

C a quan«,

quantam fciam,prorfus deftkiutur. pmajoresnoftros, vetuftior£sGcrmanos,eandem narra*tionum fucceflivarum confvetudinem invaiuifle, cujustamen beneficionihiljaut ceitcparum efletyquod deil-lis ad memoriam noftram pertigerin nifi apud alios lice-rarumperitiores populos rerum fuarum habuerint ob-fervatores. Atque hgc quidem hadterius non eo animo

, , contendimus.acfinonpoffetnonfalfaefleha;c/ententia.Noncnim3qua;ignora,negandafl-atimfunt. Sed potius,utprofundo igtiorantise fubniei"iaindelitcfcere-3«ccfidcdignis argumentis adflrui eam oftenderemus. 8- Quodfitamen dubiainterdiverfas opiniones veritate alceru-trl magis favere licet, illis equidem libentius ac<:edercma

qui ad Japheti familiam Hunnos referuntj quo afiascommuni Scriptorum calculo orancs Seytha: pcrtinent.

T XMah..siveeos ^Chetim %)filio Javan, cum o) Bodmotfwzcumt'. * 'n)B. Hicroiqmo aMagog/quem ncfciocur filiuni Ja--

Qu*ftt inCe- pheti neget, affirmantesqueimpudentis mendacii argu-x- .. atf) Ca&arta Ens).deducas.p.Pofterius &nc plerique

lun? itatuunt, totamquegentem Scythicamywiaj-fl ldeoapud'r)c.iff.XXXVUl. <r) Ezechielon, a\ibiq;vocztam, contendunr.- Hujus fen-jcxxix. tentise inprimis eflV) Jofeplm, quem multi poftea e Pa-r yiib. i; Antt^ tribuSj aliique icquuti funt. Dorothei vetus Interpres,jn .c7. cujusexcerprade vitisProplietai-iim &Apoftoloruracir-

cumfeniiitur, in Abdia ita fcribit: DiBum hoc fuperficietentu contra Scythas, h'oc efty contrn Gog C? Magog. Sic &

\>yilJX.inft>t> v) Etichcrins; Magog Scyth<e? qvondam Goget, Magog Go~thojputant. Adde Hieronymnm & Ihcodoretnm in Ez.e-

<4>)p*rt.i.Cofmtgr. chiclcm, Sttidam in voce -Magog <p ) Patil, Mernlenn, .& e UO-i.ui.c.i+' flritemporisfcriptoribusDofl:ifs. BochartHmy). Notav)w pbaUg.Ul. r

n , . r . . . , i •, rrr ^-

jii,cnp. xiu. qnoque efttraditio de Alexandro, reclufiffe eumGog& Magog/ quod de Scythis prodltum fuifle > fupra dixi-jnus. Vide quoque e Methodio, quem fuppoficitium pu-tat,Joftpho, Goriotiis filio,& Petro Comeftore Raderum

40'*/*!*• inProlufionibus^.CurriofHopraemiflls. Quemadma-'diimigifurScythas, fic&Hunaos £ Magogilli derivant

Quain

)cap

f&.Quam fuam opinionem n o m i n ^ ^rumadpellatiopropriafuit ac domeftica, valide fuleiriexiftimant, quod quafi Magog-diftum efle , f c r i b k w / ) ^j?<3. Arn.tJMaginm. Cui quoque facilius crediderim,-'"^/'''/"quam illisj qui a Maogare, Principe Hunndrum tempore/*''*'"' ***'Juftinianilmp, cujus Cckrenus memrnit,eam vocem de-{cendifledicunt,quum illius fftateantiquorlonge hautobfcinis^veftigiisadpareat. Idem porro confirmari vi-detur audoritate laudati Hteronymi, qui Ma^ogeam par-tem Afia: inhabitafie fcribicqua: fit tiaiis Mtxotim palt^-dem» lbidcm vero Hunnorum fedem fuiffe, prolixeiafuperioribus fuit oftenftim. u.Et de veritate hujus opini-onis tanto minus dubitant , qui Hunnos cum Scythisplane eosdem, nec quoquam ab iis,:nifi m t e , diftinftosfaciunt, Ex quibus fupra laudavimusGeorg.Hornium,Profefforem Lugdunenfem,Gepgraphorum noftr'6 tem-pore facilePrincipem,qui quoscunqi oUinScyihas dixere,pofteaJ^w^ac ukimo demurii Tkrcos appellatos, fuifleait. Cui quo minus adfentiariT3 duo adhuc obftaculo'funtv nima, quam dixi, Scythici nominis amplitndo, 8cHunnicxlingvaediverfum acommurti Scythico idioma»Neq; tamen.tan|:o viro obftinateobloquendi audaciammihi fiimo, quin potius argunienta ejus defidero,quibus:

induflus tantaconfidentiahoc afleruit: Mihu quod inge-nue fatear, non licuit efle tam perfpicaci, IK in lefiionbAu&orum talium obfervaverim ea hafieni1s.12.Imo,utin tota hac diflertatione divinationi magiSjquam inquifi-tionilocus eft, itanemini certam fententiam Diftatoriafcver^tate volo obtrufamjtantumqi fingulis per rae quili-bettribuat, quantum volet. Ne tamenplane incertusa-nirni hincabeas, &:quod verum eftjdicam, &quod aper-tefairum- CertumquidemertjinterNoae pofteros fu-ifle Huhnbs, quahdoquidem abeoomniumpopuloruraorigo a.) pctenda. Sediftud ab omni vetitatei R d d b\Jd$)W

g ) ptifRmum,quodtradere non ex\\bu\tJodociu$)Wtlltch,ft,H f I G i d f d i f l C d %? ™™nt> m

, q J $ )HunnosfcilIcetaGermanisdefcendifle.i3.C*terumdum %?tc% ™™

C $ intra '

intrspatriam adhuc fuam populum huncperluftratnus*vifunobispratereundumnoneftjquod alias pro fcop»peregrinantibuseflefoletjUt naturatn fciiicet & ingeni-um loci,moresincolariun,rationem regiminis,aliaqucejus generis obfervemus. Quodquidem quafi pcr faty-ram neri oportebit,Hunisaditer jamjaccindis. i^.Igitursnclcmentiam cceli terrsque fterilitatemcumScythis fore cotnmunem habent; non ubique tamen eandem» fed,proutpolo viriniores funt,afperioremmitioremve. Agritamenfcre ubivis inculti jacent ac infirugiferi, ftudiis in-colarum ab agricultura prorfus alienis. 15. tlnde & Abioveos adpellarunt, quafi dicas,inopesj&finevidtuacfa-

v)adstrai> / f c-cuica tibUs tenucm vitam tranfiecntes; Quamquam y)r 6 CafaHbonut non Epitheton > fed nomen gentis propnum

l) ,n -**^*'"y; foifle contendit.16.Vaftsc ills folitudines apud 8) Ari^-%!L"'.inpro<kerb.flofhanemproverbiolocumfeccrunt, utiKvStuv i^pixrattcMt.affend. pro fumtna calamitate dicatur. Incolis nec urbs eft,iu, 7»' nec ulia certa fedes, fed equis vel plauftris adfixi, folum,

quandocunq; collibitum cft,Terttint.i7.Hinc Ayares Ha-ntaxobii dicuntur apud Evagrium, ideft,inplauftrisvi-

•)' '*• XX*-1' vcntes; qucm morem prolixius confirmat e) Ai<irce\lintti\eundcmque apud Tartaros Prxcopenfes hodienum ob-

t,)parr.x. chron. f t r v a r i teftatur () Vctrtu Petrejus. Atquc ea fortefcr-Me/ce^. p. ffjt> ujin^umjinfantum^ac viftp fuerint receptacula. 18- Nam

Yirisraroabequisd^fcenfum, cuicunque negotio ope-ramdarcnt. Apertc itcrum *JMarcellinus: Ad pedeftres

•pArttm adcomtModatifuntfugntu ,-vtrum equisprope adfixi,dttris cjtiidem,fed deformibm, & mttltebriter nonnftnqftanuiisdem infidentes fungunrur muneribus conpvetis. In ipjisquivis in hac natione pernox Cf perdiws emit & vendit, ci-b f i t &potttm, (S tnclinatus cervici anguflk jnmenti

d i j f d f i

qbttmcfefHmit &potttm, (S tnclinatus cervici anguflk jnmenti

. inaltHmfoporem adw^varietatemejfHndj-turfomnitrumj.„) t»*nthcm- p e i i sdem * ) Sidonim Apoliinaris:

... —- --*— Vixmatre carensut conflitit fnfdnSyMoxpr*bst dtrfttm fmipcs , cbgnata re*trc

JMtm-

braviruMa'femp.tref^^JReflor: Cornipedutntexgo gens-alt4r.aj*r>tur ,H*chabitat&c.

.jQ.Arriantu quidem apud $)E**ft<tthitimHunTkOS olim Ul*- t")*iDi»ujfi pe.bes habltafle, domos incoluiffe, terram araffe fcnbits^'^'^'ie.d vi&os aliquando mores mutafle, omnibusque fedi-cis devovifle,ubivel ardes exaedificaflent,vel aratroter-ramprofcidiflent. VeLnmquofempnrehoc faftumfit,;non ^deprehendo. 20. Prxterea veftium apud eos nullustjecluxus,necartificium. Operimentis indutos linteis,yel ex pellibus fylveftrium murium confarcinatis, fcribicidem<) Ammianui; coramuniquidemScythicsefeuGo- 0 rtd.adi.c. mt.thicas gentis onatu. Gonf. Th. Dempfteri paralippome- Ltnd">br<>g*;na ad x.) Rofini Antiquitates Romanas. Quales auteqi *J ub'r'CtiI'

ll i f i fa di i d ) % % ' *4W1'q

pelles mutin* fucrint.e Sdmafa difputantera v i d . • % % ; ,Js. FbJJium. Nobis jamnonlicet efleprolixioribus.21.Porro auri & argenti nec ufus nec cupidotantaiisfuit,quanta reliquis mortalibus. Viftum & alimenta} qui-bus folis divitias fuas zftimarunt, venatione qusfi-verunt ac latrociniis. 22. Literarum rudifiunos eos ^Jjf' ir'tradit Procopius, dum itade illis p) fcribit: LiterAs necfan-do Hunni novere, adee nttllam de iis artcm aut didicere ipji>AUt liberi ; Sed barbarum in morem jujfos enuneiare > qu/twandata wceperant. Verutntamenjfive artera tantum-modo fcribendi,five fimul quoquc culturam ingeniorumproliteris intelligat ProcopiuSjUtrobique dubium eft>annon forte erraverit. Apud Herodotum certe praecla-rafapientia: monumenta deprchenduntur,quz ScythseRegiijfeu,cxfuperioriconjeftura, Hunni prodiderunt.Utita,fi (equentixvonullaibi.vifafint politse xnentisve-ftigia, exolcverit potius cultusanimorum, quamutnul-lus unquam inter eos fuerit. Qtjamquam ne prius qui-dcm admittere licebit, in contrarium nhentelheodoretiteftimonio, qui deHunnis fui temporis memori* prodi-dit, cujus in prafatione fccimus mentionem.i3.Scriben-diveroartefuperaruntEuropeos noftros, nedum ute-

atn

am igttofaverfnt plane, fi verftati adpofitiim eft, quodJ>in Antiqu.Thr*. hunc in modum fcribit * StephaniuSamofciia'Super efl apud•*'*' hos in Transjjlvania (ibi vcro prima cctta' fedes Hunno-

rum) genm tjftoddam vernacttium fcrihendi > quod k majori-Ims eorum Scjthis,jaminde pcr mxlta fecula pofleritati tra-dituptacab Oricnte i'n Ettropam HLtfum retinemr. SicucautemlingttarttmdiflimilitHdinc Afiaticiab Europtis her-dfcunmr, ita Gf litertirum ,fc ribendiqjormet per omnia di/ i d N ^ l C i b t t d i A C T ^/ f i p y p gphix uium apud hos populos antiquiorem fuifle , quatnin Germania, atque in Bibliotheca Magni Ducis Floren-tijBpervetuftum, acante rauita fecula Scythicis Chara-6teribus imprcffum Codicem affervari teftatuf. Quodfilita eft,de quo tamen delicatioris judicii leclor multutndubitet, de primatu itiventa; hujus artis'Europei noftri

j.) yu. Petf. haftenus y )m cafium difputaflent. 25. Sed utcunqueeafeftB ^ r e s habeat, eertius eft, fub iniperio vixifleillamgenireni,

^ ^ Pau l° fimpliciori, & utplurimum Regio, feu potius•fub Principatu. Unde etiam Principibus fui-s divinoshonores eam exhibuifle , in farpe laudatis legationumfragmentis teftis eft Prifcus Rhetor.^6.^BeHi ftudia poftre-mis inprimis temporibus majora apud eos fuerunt,quam pads, quippe ferociflimi animi validifTimiquccorporis homines. Ideoque betlicojijfma Scyiharum gtns

$) aildiutlt£) O^CnrtiOy & 0) apud Laomcum Cbakocondj-t~)Hitfor. 1 . 'lamvocantfirviriforti0imi & bcllicarum rerttm pcritijfimi.

Ob quam fortitudinem &Stilico Hunnos affiduos £biw) ftiffrr? t>l>- ^.fecit fatellitcs, tefte TT) Zofimo; cui minifterio ob eandcm

caufam muki noftratium Principum Helvetios adhibent.. ' .27. Plufahujus argumentide Hunnisquidefiderat,ali-

quantulum temporis lcdioniAifiiani acProcopiiimpen-derehautgravabitur. Nosdiumuitumquehaftenusnonfinetaedio vaftas Afisc folitudinespervagati/in patriam^um Hunnis properamus»ibidem eos comtemplaturc.

CAPUT

CAPUT•/. Occafioinftitut&peregrinAtionU.t.Mceotis inpc¥~

JHia.quitran(iripotuerit. j , C*uf/t peregrinatiows ftxcun~ditasalienijoli, 4. ipfum iter.5. peregrmaniium wimerus*6. DuXy Aitila, desujm indole ac monbus ad cUufulam-j

bttjus fl

1. Et ne forte diverticula i phalange traBfeuntiuntnos abripiant j comitem nobis adfociabinius. At quem-nam potius,quam fomandem,exmformztionz Prifci. ici-neris Hunnici inprimis peritum ? Ex hoc itaquc obfcr-vandaprimo omnium occafio hujus peregrinationis,quam nefcio q«od fatutn prsbuit. Siquidem cerva ve-fiantibus quibusdamperpaludemMcEOtidem3inacces-fatnantehac, in Europamprsivit,ac monftrato regio-nis McEficae fertili folo & amanitate iterum difparuit.Quodiieic de Cerva prodit Jornandes, huncqtiefequH-ti a,) Sigeberttti Gemblacenfis &c(i) Ant. Bonjinitu, Bovi at- *)inchre»if*tribuity^) NicephorusCallifti, & $) Soz.omenw, quos forte f) Dec. t>b.rx.cnemorialapfos crediderim. 2- Qui autem fieripotuc- &!!l''Xr''"t'rit, ut, quibusanteaaquarumcolluviesviam negaverat, '* •"•*"&*•nunc tamen tr^nfire potuerint, id docet e)Zofimnshis lverbis: 2V^w & hoc memoria proditnm reperi , videlicet elimo, qu.em Tanais devehit, Cmmtrium Bojpherttm terraConftratHmfAQtiltatem euprxbuijfe, itmere terreflri ex Afi&inEuropamtranfeftndi. Quod quidem nec ratiQnemo-mnem excedit; nec adeo inauditum eft. QuidPquodipfa *s£gyptm iftis limi congeftionibus habitabilis fafta^) AntiquiscreditaFuerit,^«w MH inde difta. Cur Qigitur ingeaio fuo, quam aufloritati, plus fidei habens, ^er-congelatamvultMcEotinu?) B»nfinitts? 3. Sed qualiter- "p^/C^cunque' tranfiv-ecint venatores ifti.novitegionis fcectai- „"; i.ddos agros popularibus fuis Urgiter commendant, iliisq;

P adeo

adeo defiderium excitant co commJgrandi. Fuit igitur- caufa impulfiva Hunnicse peregrinationis , prxter per-

petua bella cum vicinis, fc abimdantiam hotninum, ali-enae terras fertilis jucunditas, quae & alias gentes Scythi-cas plerumque ad vertendum folum. patrium invitafle

j j r . legitun maxim& flJLongobardoSjtemporeJuftini 4-Itaq;l$y.u. urigab. c.i, Hunijfpe melioris fortunac infiatijcatervatim concurren-'~ tes,de inftituenda commigratione deliberant,exercitum

more fuo formant, ducesque fibi ac Centuriones confti-tuunt,quorum du«5tu & aufpiciis trans Moeotim faftoin Europam impetu^ primo Thraciam ac utramque Mce-fiam, Macedoniam & totum prope Illyricum pervaftant,acinPannoniis tandem,pulfisindeGothis,pedes fuos

> figunt. Idquodfaftum circaAnnum Chrifti quadrin-gentcfimum, quo tempore totus fere feptentrio commo-veri & agmina fua in omnes partes Orbis effundlere coe-pit. 5. Conflatus hic exercitus fuifle dicitur. e decies cen-tenis & ofloginta millibus homihutn armatorumi 6.Prjecipuus iilorum Dux ac Imperator fuit^»/^>Hun-tiisEthele diftus.quem his coloribus depingit/«^»f«*Calanus: Erat, autem udttila Rex fuperbtu inceffu, bnf Cfilluccircumfertns:oculi)s>itninomnibttifftis trrofansjHt tjtnjaBantUfuperbUexcorporisgefiibtu qHibwcun/^^etiantin~cognitii > facile cognofcerttur. Corpore fuit brevis ,JlatHr4tamtn fropcjufia, latopeElore, capitegrandp, oculis minutis>hmgisfy (3 acutisauribtu.htrfntis & hifyidis

ff dffkigfy fyidiscrinibtu,rar»

barba ,fed,moreftto, demiffk, canis cjuidcm adft>erfits,JimH4tiafi, colore fubrufttSy moribus ferus ,nudacia brontu; Etvere originU fue barbarejigna vel Uneamentn demonfirans,treparvoJatistamenUbris, utftre ab omnibtu canin* dice-rentur, uno dentium, qttifarasemincbat^pltis jtiftofaciem de-boneftatite quanttllum.. Plane haec deftriptio convenitcumiconcqui c numojac. Luckii atri incifus habeturjnfupracitataDifputatione Berneggerianaj aquopau-Jum diflentit alter , Excellentiflimi Dn. Bofii, Patroninoftri JHgitcr colendi, isque in ipfa barbarie cufus, quod

ex:

ex infcriptione patet, quse talis: A T TIA. R E X. FIA--GELLUM. DEUS. Corona ibi redimitus videtur ab u-noj & ab altero latere nudus ac leoni infidens finiftrainanu protenfa una eum digito indice >dextra flagellutn& enfem tenens. De eodcm hoc fornandis extat judici-wn;) minime heic prstereunduni : Vir iri concfigio-nem gcntu nntu* in mundo, fcrrartttn omnittm met'us\qttiyiefcio^uaforteterrebatCHnttaformiddbilidefiopinion»•vulgata. -— Bellorum amator y ipfe tnanu temperans> confi'lio vatidi0ikni, fuppticantibus exQrttbilis, propitius tnfidefcmel receptU. Vide ibid. feqq. Ab hoc igitur primapofita RegniHungarici fundamentairirca cujus inftituti-onem&progreflum,fi quid^cutioris confilii,infignio'ris mutationis ac <;el(pbrioris eTentus contigerit, inpofte-viori Dijfertatione> qu& erit de Kegno Hungarico,\&ylo

f cum 0eo ,pertfaftabimus. Hoc in-terim Catone, Amice Lc&or,

contentus efto;>

SOLI DSQ GLORIA.Bximio atcjs Dotlijfimo

DN. JOH. AMBROSlOHungaro,Juris utriusque acHiftoriarum

Cultori indefeflfoPdtrias origenes firibenti

<* P. D..

Iceris Ambrofius merito: nam Tme-matado6ta,

Patrix mittis, ne&ar &ambrofia.Bemvolentis. teftancU deprop. \

JOH.ERNESTUS GERHARDUS,,D.&PP.

Omnv

O Mne feres punBum, qul mijculs utiledulci,

lltile diJcurJuSi Patria dulce librat.

Qup ipfb Prxftantifllmo Dno. Rc"fpondenti,Amico fuodilediflimo,fui-queParentisSympatriotac fvaviflRmo,de praeclaris iftii aufibus gratulari, fi-mulq; pcrpetuum adfedus fui monu»mentum Ilftere voluit,debuit

ARdua nunc volvis, vigili qui mente re-volvis,

AMBROSI, PatrU Gentis cunabula prima.Proquibus,6 curis quidjam TIBI Terratz-

ponetPatria? TE reducem betas mox fiamet in ulnas.Fiat' Meejj TUIS animi condude medullis jSic7Z5/^>onte meas largo cum foenore pando,'

<L Jncultis hifie lineolis cultumjuumdebitum teftari -voluit

ABRAHAM FASEHUS, JeveraFrifiusPhilof. Stu4.

D6 ORIGINE GENTIS AC REGNI HUNGARICI, · fapientiae cultura tantum abcft,ut ab illorum ingeniis...

Documents

Transcript of D6 ORIGINE GENTIS AC REGNI HUNGARICI, · fapientiae cultura tantum abcft,ut ab illorum ingeniis...