CONTIDOS, OBXECTIVOS, CRITERIOS DE … da... · os pobos prerromanos: iberos e celtas 3. a...

CONTIDOS, OBXECTIVOS, CRITERIOS DE AVALIACIÓN

1º CICLO E.S.O

1º ESO- CIENCIAS SOCIAIS CONTIDOS.

CONCEPTOS

TEMA 1. A TERRA, PLANETA DO SISTEMA SOLAR

1. A TERRA, UN PUNTO NO UNIVERSO

2. O PLANETA TERRA

3. ROTACIÓN DA TERRA: OS DÍAS E AS NOITES

4. TRANSLACIÓN DA TERRA: AS ESTACIÓNS DO ANO

TEMA 2. A REPRESENTACIÓN DA TERRA: OS MAPAS

1. A LATITUDE E A LONXITUDE

2. A REPRESENTACIÓN DA TERRA

3. OS MAPAS

TEMA 3. AS FORMAS DA TERRA

1. A CAPA EXTERNA DA TERRA

2. AXENTES INTERNOS DA FORMACIÓN DO RELEVO

3. AXENTES EXTERNOS DA FORMACIÓN DO RELEVO

4. OS CONTINENTES

5. UN MUNDO DE MONTAÑAS E CHAIRAS

6. UN MUNDO DE ILLAS, PENÍNSULAS E GOLFOS

7. O RELEVO DE EUROPA

8. O RELEVO DE ESPAÑA

TEMA 4. RÍOS E MARES

1. A AGUA NA NATURALEZA

2. O PROBLEMA DA AGUA

3. OCÉANOS, MARES, RÍOS E LAGOS DA TERRA

4. A DINÁMICA OCEÁNICA

5. RÍOS DE EUROPA E DA PENÍNSULA IBÉRICA

TEMA 5. TEMPO E CLIMA

1. A ATMOSFERA

2. A TEMPERATURA

3. A HUMIDADE DO AIRE E AS PRECIPITACIÓNS

4. A PRESIÓN ATMOSFÉRICA E O VENTO

TEMA 6. CLIMAS E PAISAXES DA TERRA

1. CLIMAS DA TERRA

2. ZONA CÁLIDA: PAISAXE ECUATORIAL

3. ZONA CÁLIDA: PAISAXE TROPICAL

4. ZONA CÁLIDA: PAISAXE DESÉRTICA

5. ZONAS TEMPERADAS: PAISAXE OCEÁNICA

6. ZONAS TEMPERADAS: PAISAXE MEDITERRÁNEA

7. ZONAS TEMPERADAS: PAISAXE CONTINENTAL

8. ZONAS FRÍAS: PAISAXE POLAR E PAISAXE DE ALTA MONTAÑA

TEMA 7. CLIMAS E PAISAXES DE EUROPA E ESPAÑA

1. CLIMAS E PAISAXES DE EUROPA

2. CLIMAS E PAISAXES DE ESPAÑA

TEMA 8. SOCIEDADE E MEDIO NATURAL

1. A TERRA É UN ECOSISTEMA

2. RISCOS NATURAIS

3. RISCOS PROVOCADOS POLA ACCIÓN HUMANA

4. O MEDIO AMBIENTE URBANO

5. A EXPLOTACIÓN DOS RECURSOS NATURAIS. O DESENVOLVEMENTO SOSTIBLE

TEMA 9. A PREHISTORIA

1. OS PRIMEIROS SERES HUMANOS

2. O PALEOLÍTICO: A CAZA E A RECOLECCIÓN

3. A ARTE DAS CAVERNAS

4. O NEOLÍTICO: A PRODUCIÓN DE ALIMENTOS

5. A IDADE DOS METAIS

6. LA PREHISTORIA EN LA PENÍNSULA IBÉRICA

TEMA 10. AS PRIMEIRAS CIVILIZACIÓNS: MESOPOTAMIA E EXIPTO

1. MESOPOTAMIA, TERRA ENTRE DOUS RÍOS

2. A ARTE MESOPOTÁMICA

3. EXIPTO, O NILO E O DESERTO

4. O EXIPTO DOS FARAÓNS

5. A RELIXIÓN EXIPCIA

6. O TEMPLO, MORADA DOS DEUSES

7. AS TUMBAS EXIPCIAS

TEMA 11. O MUNDO GREGO

1. O NACEMENTO DO MUNDO GREGO

2. AS POLIS GREGAS

3. AS COLONIZACIÓNS GREGAS

4. A DEMOCRACIA ATENIENSE

5. O ESPLENDOR DE ATENAS

6. A GRECIA HELENÍSTICA

TEMA 12. O IMPERIO ROMANO

1. AS ORÍXES DE ROMA

2. A ROMA REPUBLICANA

3. ROMA, Á CONQUISTA DO MEDITERRÁNEO

4. O IMPERIO ROMANO

5. UNHA SOCIEDADE URBANA

6. A PROSPERIDADE AGRÍCOLA E COMERCIAL

7. A CRISE DO IMPERIO ROMANO

TEMA 13. HISPANIA ROMANA

1. INVASIÓNS E COLONIZACIÓNS

2. OS POBOS PRERROMANOS: IBEROS E CELTAS

3. A CONQUISTA ROMANA DE HISPANIA

4. HISPANIA, PROVINCIA ROMANA

5. O LEGADO DE ROMA

TEMA 14. A HERDANZA DA CULTURA CLÁSICA

1. A RELIXIÓN GREGA E ROMANA

2. A CULTURA CLÁSICA

3. A ARQUITECTURA GREGA

4. A ARQUITECTURA ROMANA

5. ESCULTURA, CERÁMICA E PINTURA EN GRECIA

6. ESCULTURA, PINTURA E MOSAICO EN ROMA

TEMA 15. A FRAGMENTACIÓN DO MUNDO ANTIGUO

1. OS REINOS XERMÁNICOS

2. O IMPERIO BIZANTINO (476-1453)

3. A HISPANIA VISIGODA

4. CARLOMAGNO

TEMA 16. GALICIA NA ANTIGÜIDADE

1. GALICIA NA PREHISTORIA

2. GALICIA ENTRA NA HISTORIA: A CULTURA CASTREXA

3. GALLAECIA, UNHA PROVINCIA DO IMPERIO ROMANO

4. A HERDANZA ROMANA

5. OS SUEVOS PROCEDEMENTOS - Observar, interpretar e elaborar debuxos, bloques-diagrama e paisaxes. - Analizar táboas estatísticas. - Confeccionar fichas, esquemas, táboas e cadros, como forma de

representar ordenadamente a información. - Interpretar, comparar e elaborar mapas de distinto tipo (topográficos e

temáticos) e a distintas escalas - Utiliza-las coordenadas xeográficas e a escala dos mapas - Interpretar, comparar e elaborar gráficos de distintos tipos (lineais, de

barras, sectoriais) e de distinto tema - Interpretar e comparar fotografías de paisaxes. - Realizar pequenas investigacións. - Interpretar e elaborar climas e series de vexetación. - Ler e interpretar distintos tipos de textos actuais (historiográficos, de

xeógrafos reputados, xornalísticos, novelas…) e do pasado (mitos, novelas, contos, crónicas, diarios, etc.).

- Realizar resumos e sínteses de información de distinto tipo (cadros, esquemas, textos , esquemas de chaves, mapas de conceptos, etcétera).

- Interpretar e elaborar climogramas. - Participar en debates sobre temas de actualidade, preparando previamente

un guión coa postura propia e os argumentos que se van utilizar no debate. - Interpretar, comparar e elaborar mapas históricos, liñas do tempo e cadros

cronolóxicos. - Analizar documentos gráficos do pasado (edificios, obxectos da vida

material, pinturas, miniaturas, esculturas, etc.) - Interpretar e elaborar pirámides sociais e organigramas. - Comparar mapas históricos con mapas actuais. - Analiza-la toponimia. - Ter empatía coas mentalidades do pasado ou coa de grupos doutros

lugares da Terra no momento actual. ACTITUDES - Interese por coñece-lo planeta en que vivimos. - Rigor e actitude crítica na interrelación ser humano-medio. - Curiosidade por coñecer outros pobos e culturas distintas da propia,

apreciándoas como parte da diversidade cultural do noso mundo. - Valoración positiva da supervivencia de pobos primitivos e formas de vida

tradicionais.

- Valoración dos contrastes e a diversidade paisaxística e humana que hai en España e en Galicia.

- Preocupación polo impacto que teñen as actividades humanas sobre o medio natural e por conserva-los espacios naturais máis característicos.

- Recoñecemento do pasado como a orixe da nosa propia sociedade. - Interese por coñece-los procesos de cambio nas sociedades humanas. - Interese polos fenómenos da vida cotiá, a arte, a relixión, etc. do pasado

como formas de expresión dunha cultura. - Aprecio polo patrimonio natural e cultural. - Actitude crítica cara ós problemas ambientais e preocupación pola súa

resolución. - Rexeitamento das discriminacións por motivos de sexo, raza, relixión, clase

social, etc., e preocupación pola situación dos grupos marxinados do pasado e do presente.

- Valoración do diálogo como forma de resolve-los conflictos e rexeitamento dos conflictos, guerras e a utilización da violencia para impoñer determinadas posicións.

- Apoio do proceso de Unión Europea, como exemplo da cooperación pacífica entre distintos países para crear un ámbito de actuación e de intereses comúns.

CRITERIOS DE AVALIACIÓN

Localizar lugares ou espazos nun mapa utilizando datos de coordenadas xeográficas e obter información sobre o espazo representado a partir da lenda e da simboloxía, e elaborar mapas sinxelos iniciándose no emprego de recursos informáticos.

Localizar nun mapa os elementos básicos que configuran o medio físico mundial, de España e de Galicia, caracterizando os trazos que predominan nun espazo concreto.

Comparar os rasgos físicos máis destacados (relevo, clima, augas e elementos bioxeográficos) que configuran os grandes medios naturais do planeta, con especial referencia a Galicia, localizándoos no espazo representado e analizando exemplos das paisaxes que resultan da actividade humana.

Interpretar a paisaxe do seu contorno, identificando os seus trazos característicos e relacionando elementos físicos, recursos e formas de asentamento rurais ou urbanos.

Identificar e explicar exemplos de riscos e de impactos que a acción humana ten sobre o medio, analizando as súas causas e efectos, e aportando medidas e condutas para prevelos e limitalos, facendo unha especial referencia ó ámbito galego.

Utilizar as convencións e unidades cronolóxicas e as nocións de evolución e cambio, aplicándoas a feitos e procesos referidos á prehistoria e historia antiga do mundo, da Península Ibérica e de Galicia.

Identificar e expoñer os cambios que supuxo a revolución neolítica na evolución da humanidade e valorar a súa importancia e as súas consecuencias ó comparalos cos elementos que conformaron as sociedades cazadoras e recolectoras.

Diferenciar os trazos que caracterizan algunha das primeiras civilizacións urbanas e a civilización grega, identificando os elementos orixinais desta última e valorando aspectos relevantes da súa contribución á civilización occidental.

Comprender os trazos característicos da cultura castrexa, a área xeográfica na que se desenvolven e a súa particular forma de ocupación do territorio.

Caracterizar os rasgos da organización política, económica e social da civilización romana na súa época de expansión, valorando a transcendencia da romanización en Hispania e en Gallaecia e a pervivencia do seu legado. Realizar unha lectura comprensiva de fontes de información e comunicar a información obtida de forma correcta por escrito CUALIFICACIÓN En cada unha das tres avaliacións faranse dous ou tres exames ( segundo a materia ) , a nota final de cada avaliación será a media de tódolos exames sempre que en cada un deles se alcance un mínimo da terceira parte da nota máxima ( sobre un dez de máximo sería un tres de nota mínima para facer a media ), ademáis terase en conta a actitude do alumno ,a participación na clase, os traballos ou exercicios que realizóu e o esforzo e avance que ten durante o curso ( todo isto non poderá suponer máis da metade da nota final ) .Despois de cada avalición haberá un exame de recuperación de avaliación para aqueles que a teñan suspensa . A nota final de Xuño será a media das tres Avaliacións, sempre e cando non baixe de catro a nota media dalgunha das avaliacións , tendo que acadar una media de cinco puntos para aprobar. Na convocatoria de Setembro o alumno/a terá que presentar un traballo que lle será entregado no mes de xuño pola profesora e que será calificado de cero a dous puntos , serán sumados á calificación obtida no exame . O exame será de toda a asignatura. ALUMNOS QUE PASEN CON ESTA MATERIA Os alumnos que pasen a segundo curso da E.S.O. con esta materia pendente terán que realizar un traballo con actividades que o profesor ( o que lle imparta a asignatura ese ano ou o xefe de departamento ) lles marcará do libro de texto e irá dirixindo . Desas actividades, unha vez correxidas polo profesor , faráselles unha proba que pode ser nun ou en dous exames. A nota final será a suma da nota do traballo máis a do exame ou exames , sempre que alcancen un mínimo esixible en cada unha das probas que non debe ser menor á metade da nota que se precisa para aprobar esa parte.

HISTORIA E CULTURA DAS RELIXIÓNS- (1º Ciclo ESO)

OBXECTIVOS XERAIS. O ensino da historia e cultura das relixións nesta etapa terá como finalidade o desenvolvemento das capacidades que habiliten o alumnado para alcanzar os seguintes obxectivos: 1. Coñecer o feito relixioso nas súas diferentes manifestacións e identificar os trazos básicos das principais relixións como forma de axudar a comprender a pluralidade relixiosa existente na sociedade actual.

2. Comprender o nacemento e desenvolvemento das relixións no contexto político, social e cultural en que xurdiron e relacionalas coa traxectoria dos pobos nas diferentes facetas da súa realidade histórica. 3. Valorar as manifestacións culturais e artísticas e as tradicións relixiosas como parte do patrimonio cultural dos pobos, asumindo a responsabilidade da súa conservación e apreciándoas como recurso para o enriquecemento persoal. 4. Localizar e identificar, en España e en Galicia, as ricas contribucións das tradicións relixiosas á vida dos pobos e a través de monumentos, artes plásticas e literarias. 5. Identificar as contribucións morais de determinadas relixións e valorar a súa influencia nas relación humanas. 6. Concretar e analizar as causas dos enfrontamentos violentos entre as diferentes confesións relixiosas e propoñer solucións pacificadoras a estes conflictos. 7. Destacar as principais iniciativas a prol do diálogo interrelixioso para fomentar a interculturalidade no seo dos Estados pluriculturais. 8. Recoñecer o dereito á liberdade de pensamento, de conciencia e de relixión, manifestando actitudes de respecto e tolerancia cara a crenzas ou non crenzas das persoas, e de rexeitamento cara a situacións de inxustiza, discriminación e fanatismo baseadas nas crenzas relixiosas. 9. Adquirir un pensamento crítico, desenvolver un criterio propio e as necesarias habilidades para defender as propias posicións, a través da argumentación documentada e razoada, así como valorar as razóns e argumentos das outras persoas. CONTIDOS Bloque 1. Manifestacións relixiosas a través dos tempos. * As primeiras manifestacións relixiosas na Prehistoria: a manifestación do sagrado na natureza. As pinturas rupestres e o seu significado relixioso.Vida despois da morte. * A relixión no Neolítico galego: megalitos e petroglifos: os cultos prerromanos en Galicia. Influencia máxico-relixiosa dos mitos e lendas. * O politeísmo relixioso en Mesopotamia e Exipto: As claves da relixión: o máis alá. Mitos, ritos, templos e sacerdotes mediadores. * A relixión en Grecia e Roma. Mitos, ritos e templos. A dimensión artística do politeísmo greco-romano. * As relixións orientais: os mitos e as doctrinas morais do hinduísmo. As castas e os intocables. O hinduismo actual. Gandhi e a a-himsa (non-violencia). Buda e o budismo. As Catro Nobles Verdades e o Camiño cara á Iluminación. Karma, samsara e nirvana. Confucio, mestre de sabedoría. Ética universal e tradición relixiosa no confucianismo. Lao Tzé e o taoísmo. O significado do Tao te king: o curso do ceo e o fluír pacífico da natureza. O taoísmo ecolóxico. O ying e o yang, opostos que se complementan. O shintoismo e o culto familiar clánico. A divindade do poder imperial en Xapón. * As relixións da América precolombiana. Aztecas, maias e incas: un politeísmo mítico e ritual. Estes contidos serán desenvoltos a través das seguintes UNIDADES DIDÁCTICAS

TEMA 1: A PREHISTORIA, INICIO DA RELIXIÓN OBXECTIVOS 1. Coñecer os primeiros seres humáns. 2. Descubrir a orixe do feito relixioso. 3. Coñecer os rituais relixiosos. 4. Entender o culto aos mortos. 5. Descubrir a función máxica da arte. CONTIDOS SECUENCIADOS Segunda quincena de setembro e primeira semana de outubro - As primeiras creencias:

- A relixiosidade na Prehistoria. - Paleolítico. - Neolítico. - A deusa Terra e o deus Sol.

- Rituais e obxectos máxicos: - As cerimonias de iniciación. - Un caso de rito de iniciación. - O tótem. - Ídolos e fetiches.

- O culto aos mortos: - Función máxica da pintura. - Métodos para dominar a realidade. - O culto aos mortos. - Tumbas e megalitos.

CRITERIOS DE EVALUACIÓN 1.1. Identifica os diversos períodos que compoñen a Prehistoria. 2.1. Indica a influencia das forzas da natureza na aparición do feito relixioso. 3.1. Explica os rituais dirixidos as forzas da natureza. 4.1. Indica un sentimento relacionado cos enterramientos . 5.1. Comproba o carácter máxico-relixioso das pinturas rupestres. TEMA 2: A RELIXIÓN EN MESOPOTAMIA OBXECTIVOS

1. Determinar a orixe da relixión en Mesopotamia. 2. Identificar os deuses da relixión de Mesopotamia. 3. Coñecer a influencia da relixión na sociedade. 4. Sinalar algúns mitos e tradicións mesopotámicas. 5. Identificar as manifestacións artísticas e culturais da relixión.

CONTIDOS SECUENCIADOS Tres últimas semanas de octubro

- Os deuses de Mesopotamia: - A origen dos deuses. - O temor aos deuses. - Viaxe a «un país sen retorno». - O rei sacerdote.

- Grandes mitos: - Gilgamesh e Atrahasis. - A lenda de Gilgamesh. - A creación do home. - O diluvio universal.

- A rebelión dos deuses menores. - O castigo divino.

- A clase sacerdotal: - O poder dos sacerdotes. - A astroloxía e a adiviñación. - Os templos.


1.1. Identifica os rasgos relixiosos que se conservan da relixiosidade prehistórica.

2.1. Describe o politeísmo mesopotámico. 3.1. Indica o poder do rei sacerdote. 4.1. Descubre como explica a relixión mesopotámica a orixe do ser humán. 5.1. Describe o símbolo arquitectónico relixioso máis coñecido de

Mesopotamia. TEMA 3: A RELIXION EN EXIPTO OBXECTIVOS 1. Identificar a relixión de Exipto. 2. Descubrir a influencia da relixión na sociedade exipcia. 3. Coñecer o culto aos mortos. 4. Identificar a literatura relixiosa exipcia. 5. Describir a arte relixiosa exipcia. CONTIDOS SECUENCIADOS Tres primeiras semanas de novembro - Os deuses exipcios:

- Un río divinizado. - Deuses do ciclo solar. - A tríade divina. - Os sacerdotes.

- Grandes mitos exipcios: - O lago sagrado.

- O ceo, a terra, o Sol e a Lúa. - Osiris, vital e bondadoso. - Seth, o irmán envidioso. - Isis, irma e dona.

- Viaxe ao máis alá: - A esperanza da inmortalidade. - A momificación. - Amuletos e obxectos funerarios. - O xuízo de Osiris.

- O culto e a arte exipcia: - Mastabas . pirámides e hipoxeos. - A esfinxe: unha imaxe fabulosa. - A pintura exipcia. - Literatura relixiosa.

CRITERIOS DE AVALIACIÓN 1.1. Identifica a relixión de Exipto e describe deuses importantes. 1.2. Descubre os mitos da relixión exipcia ( mito de Osiris). 1.3. Coñece o culto aos mortos na relixión exipcia. Explica a momificación. 1.4. Identifica a literatura relixiosa exipcia. 1.5. Describe a arte relixiosa e funeraria exipcias. TEMA 4: O HINDUISMO OBXECTIVOS 1. Coñecer os principais deuses do brahmanismo e do hinduísmo. .2. Recoñecer a Rama e explicar a loita contra o mal. 4. Explicar a relación entre alma e corpo no hinduísmo. 5. Indicar que é o nirvana e como se acada no hinduísmo. CONTIDOS SECUENCIADOS Última semana de novembro y tres primeiras semanas de decembro - A India, encrucillada relixiosa:

- Brahmanismo. - Hinduísmo. - Brahma e as castas.

- As grandes lendas do hinduísmo: - A de Ramayana. - A loita contra os demos. - Triunfo do ben sobre o mal.

- Viaxe cara o nirvana: - A reencarnación. - A lei do karma. - Os ritos hinduístas. - A adoración das estatuas.

CRITERIOS DE AVALIACIÓN 1.1. Identifica os principais deuses do brahmanismo e do hinduísmo. 1.2. Identifica ao deus Rama e describe a loita contra o mal. 1.3. Describe a relación existente entre alma e corpo no hinduísmo. 1.4. Explica que é o nirvana e como se alcanza no hinduísmo. TEMA 5: O BUDISMO OBXECTIVOS 1. Coñecer o nacemento do budismo. 2. Coñecer la doutrina budista. 3. Saber como foi a expansión do budismo. 4. Coñecer as regras fundamentais da moral budista. 5. Descubrir outras relixións orientais. CONTIDOS SECUENCIADOS Tres últimas semanas de xaneiro e primeira semana de febreiro - Historia de Buda:

- Nacemento. - O lado escuro da realidade. - En busca da iluminación. - As tentacións. - A predicación.

- A doutrina de Buda - Outras relixións orientais

- A diversidade relixiosa en Oriente.

CRITERIOS DE AVALIACIÓN 1.1. Indica que é para Buda o lado escuro da realidade. 1.2. Resume as nobres verdades do budismo. 1.3. Explica o camiño da liberación. 1.4. Identificar outras relixións orientais TEMA 6: A RELIXIÓN EN GRECIA OBXECTIVOS 1. Coñecer a explicación mitolóxica grega da orixe dos homes. 2. Coñecer cal foi o castigo divino aos homes. 3. Identificar os rituais gregos. 4. Descubrir a arte relixiosa grega. CONTIDOS SECUENCIADOS Mes de marzo

- A creación e o destino dos seres humanos: - Moiras, tecedoras da vida. - Unha raza áurea de seres humanos. - O tormento de Prometeo. - O gran diluvio.

- O culto , rituais: - Invocación aos deuses. - A pitonisa. - O Oráculo. - Ritos funerarios.

- A arte e a beleza: - As musas. - A beleza dos deuses. - Cerámica e mitoloxía. - O teatro, unha celebración relixiosa.

CRITERIOS DE AVALIACIÓN 1.1. Explica a función das fiandeiras mitolóxicas no destino dos homes. 1.2. Identifica a figura de Prometeo. 1.3. Describe o ritual do oráculo. 1.4. Explica cómo construían os templos ,detalla o interior. 1.5. Xustifica por que o teatro é unha celebración relixiosa. TEMA 7: A RELIXIÓN ROMANA OBXECTIVOS 1. Coñecer os mitos romanos. 2. Describir o panteón romano. 3. Identificar a relixiosidade da sociedade romana. 4. Coñecer as funcións dos sacerdotes. 5. Coñecer as principais festas romanas. CONTIDOS SECUENCIADOS Segunda quincena de abril e primeira quincena de maio - A creación mítica de Roma:

- Os fillos dos deuses. - Un pobo destinado á gloria.. - O lugar elixido.

- O politeísmo romano: - A cidade dos sete outeiros. - Os deuses e a natureza. - Símbolos divinos. - O panteón romano.

- Relixión e sociedade en Roma: - O divino emperador. - O respecto aos deuses.

- Maxia e superstición. - Deuses estranxeiros. - O cristianismo.

- Sacerdotes, augures e vestais:

- Sacerdotes vitalicios. - Os pontífices. - Os augures. - As vestais.

- Ritos e festas romanos: - O paterfamilias. - Manes, lares e penates. - Vodas e funerais. - Festas

CRITERIOS DE AVALIACIÓN 1.1. Sabe qué importancia tiveron en Roma os fillos dos deuses ( Marte). 1.2. Indica qué lugar ocupaba Venus no panteón romano. 1.3. Explica o significado da expresión : «Se me concedes este favor

ofrecereiche un sacrificio. 1.4. Indica quén era o pontífice. 1.5. Explica qué se celebraba nas festas saturnais. TEMA 8: AS RELIXIÓNS DA AMÉRICA PRECOLOMBINA OBXECTIVOS 1. Coñecer a cultura relixiosa dos maias. 2. Saber cómo era la relixiosidade dos aztecas. 3. Identificar os elementos relixiosos dos quechuas e aimaras. 4. Descubrir os elementos da conquista e evanxelización cristiana. CONTIDOS SECUENCIADOS Segunda quincena de maio e xuño - A relixión maia:

- A fe dos maias. - Os deuses maias. - Sacerdotes, rituais e sacrificios. - Arquitectura relixiosa.

- A relixión azteca: - Deuses da guerra e da paz.

- Os sacrificios humanos. - A guerra florida.

- As relixións dos Andes: - Quechuas, aimaras e incas. - Divinización do Inca. - Panteón inca.

- Sacrificios e ritos funerarios. - A conquista e o cristianismo:

- Conquista e evanxelización. - O descubrimento das culturas precolombinas. - Conquistadores e evanxelizadores.


1.1. Describe a creación na relixión maia. 1.2. Enumera as características dos sacrificios aztecas. 1.3. Explica a divinización do Inca. 1.4. Indica o papel da Igrexa española na evanxelización de América.

PROCEDEMENTOS

Tratamento de la información

1. Lectura e comprensión de textos diversos

2. Obtención e selección da información relevante mediante consulta a fontes de fácil acceso.

3. Interpretación de fontes iconográficas.

4. Elaboración de resumes e esquemas a partir de informacións obtidas por distintos medios incluída a observación directa, así como relacións entre informacións de distinto tipo (imaxes, gráficos, textos etc.).

5. Presentación clara e ordenada de traballos, individualmente ou en equipo, combinando adecuadamente distintas formas de expresión.

Explicacións multicausais

6. Explicacións das interaccións entre a relixión e a vida.

7. Elaboración de sínteses a partir de distintas análises.

Indagación e investigación

8. Planificación e realización de estudos e pequenas investigacións.

9. Discusión crítica do estudio o investigación realizado e adopción de conclusións.

ACTITUDES

Rigor crítico e interese científico

1. Interese por coñecer as relixións das grandes civilizacións.

2. Rigor critico e obxectividade na elaboración e interpretación de informes e traballos de síntese.

3. Sensibilidade e preocupación por o rigor e a obxectividade na búsqueda e interpretación de informacións históricas sobre as relixións.

4. Interés por conocer as manifestacións culturais e artísticas das tradicións relixiosas como parte do patrimonio cultural dos pobos.

5. Interés por estar ben informado e actitude crítica antela información e as mensaxes procedentes dos medios de comunicación.

Valoración y conservación do patrimonio

6. Valoración das manifestacións culturais e artísticas das tradicións relixiosas que existen no entorno, como manifestacións da nosa experiencia e memoria colectiva, e disposición favorable a actuar de forma que se asegure a súa conservación.

Tolerancia e solidariedade

7. Solidariedade con aqueles que sofren persecución relixiosa.

8. Valoración dos dereitos humanos e rexeitar toda forma de violación dos mesmos, así como rexeitamento das discriminacións e inxustizas provocadas por toda causa.

9. Tolerancia relixiosa. COMPETENCIAS E INDICADORES DE SEGUIMENTO Competencia en comunicación lingüística:

- Coñecer linguaxes específicos básicos: virtual, numérico e icónico; comprender, interpretar e representar a realidade.

- Desenvolver a linguaxe científica, matemática e o cálculo

- Desenvolver a lenguaxe escrita e oral.

Tratamento da información e competencia dixital:

- Buscar, recoller e procesar información, e ser competente para comprendela. - Utilizar as tecnoloxías da información como instrumento de traballo. - Utilizar as novas tecnoloxías para resolver problemas. Competencia cultural e artística:

- Coñecer, comprender, apreciar e valorar criticamente as manifestacións culturais e artísticas.

- Utilizar as manifestacións artísticas como fonte de coñecemento e consideralas como patrimonio dos pobos.

Competencia en autonomía e iniciativa persoal e emocional:

- Adquirir autonomía e desenvolver a imaxinación para valorar as manifestacións culturais.

Coñecemento e interacción co mundo físico:

- Coñecer o espazo físico no que se desenvolve a vida e a actividade humana .

- Coñecer a influencia do medio e os accidentes xeográficos na cultura dos pobos.

Competencia social e cidadá: - Localizar, obter e procesar información doutras culturas. - Potenciar a igualdade entre todos os seres humanos desde o coñecemento

doutras culturas. - Descubrir a realidade histórica e social do mundo,os seus problemas e os

seus logros. . - Fomentar as actitudes sociais que potencian a convivencia. PROCEDEMENTOS E INSTRUMENTOS DE AVALIACIÓN - Probas de avaliación diagnóstica e inicial:

- Un texto, imaxes e preguntas para detectar as actitudes elos coñecementos previos do alumnado.

- Cuestións que poden servir para avaliar a adquisición de competencias por parte do alumnado.

- Probas de avaliación formativa e continua: - «Comprende o lido, reforza o aprendido», «Aplica e expresa a túa

opinión», «Navega e investiga», «Comenta unhaa imaxe» e «Viaxa no tempo».

- Probas de avaliación sumativa e final: - «Comproba o aprendido», presenta un esquema que axuda a ter unha

visión global do aprendido na unidade. Las actividades de reforzo e ampliación, para reforzar o aprendido.

SISTEMAS DE CALIFICACIÓN - O 60% da calificación final da unidade corresponderá as actividades

realizadas e o 40% a boa actitude ,comportamento e participación na aula .

CIENCIAS SOCIAIS (2º ESO) OBXECTIVOS

Recoñecer os mecanismos esenciais que rexen o funcionamento dos feitos sociais e económicos dentro da estrutura da nosa sociedade e, deste xeito, comprender e saber analizar os problemas máis apremantes das sociedades contemporáneas.

Adquirir e utilizar o vocabulario específico da área con precisión e rigor.

Estudar, comparar e contrastar a información obtida a través de diferentes fontes de información directa (enquisas, traballos de campo etc.) e indirecta (vídeos, imaxes, obras de arte etc.).

Manexar e interpretar correctamente diferentes instrumentos de traballo xeográfico e histórico como as gráficas, os mapas, as series estatísticas etc.; saber interpretar a escala gráfica e os signos convencionais que se utilizan nos distintos tipos de mapas (físicos, políticos, históricos etc.).

Elaborar bosquexos, gráficos sinxelos, organigramas e mapas conceptuais para representar os fenómenos históricos e xeográficos traballados.

Realizar pequenas investigacións de carácter descritivo, organizando os datos e as ideas; e resolver diversos problemas mediante a aplicación de técnicas e procedementos sinxelos de procura e tratamento da información propios da Xeografía e da Historia.

Recoñecer as peculiaridades do coñecemento científico sobre os asuntos sociais, e valorar o rigor e a obxectividade na procura de datos e a investigación de todo tipo de informacións sobre o medio natural e social.

Comparar as características das sociedades e cidades rurais, industriais e postindustriais.

Clasificar os distintos tipos de cidades existentes segundo os sistemas de produción e as actividades económicas que se practican nelas.

Describir os índices de benestar de Europa, de España e de Galicia.

Identificar o sistema urbano das cidades do mundo, España e Galicia. .

Identificar a distribución da poboación no planeta, España e Galicia, entender o concepto de densidade de poboación e especificar os factores que condicionan a distribución (factores físicos, históricos e económicos).

Diferenciar entre poboamento rural e urbano no mundo e en España.

Explicar as consecuencias do progresivo avellentamento da poboación mundial e valorar as posibles consecuencias dos desequilibrios actuais e futuros.

Coñecer as distintas fases da evolución da poboación mundial, comparando os réximes demográficos dos países desenvolvidos e dos países subdesenvolvidos.

Explicar o modelo de transición demográfica e as consecuencias do actual avellentamento da poboación nos países desenvolvidos, facendo especial fincapé nas series estatísticas de Galicia e de España.

Analizar as características da poboación de Galicia e de España: índices de natalidade e fecundidade, taxa de mortalidade, crecemento vexetativo, esperanza de vida, pirámides de idade, distribución no territorio etc.

Describir o modelo demográfico dos países ricos e pobres, así como explicar as causas e as consecuencias das súas dinámicas.

Realizar actividades relacionadas co estudo demográfico: elaborar e interpretar pirámides de poboación, realizar cálculos de densidades de poboación, interpretar series estatísticas etc.

Entender os conceptos de taxa de natalidade, taxa de fecundidade, taxa de mortalidade e taxa de crecemento natural; sabelos calcular correctamente e valorar a información que nos achegan.

Comprender as causas dos movementos migratorios e clasificar os distintos tipos de migracións segundo as causas que as motivan, o destino ao que se dirixen; a súa forma e mais a súa duración.

Identificar os fluxos migratorios na actualidade e analizar a evolución dos movementos migratorios en España e Galicia.

Reflexionar sobre as consecuencias que xeran os movementos migratorios nos territorios emisores e receptores de inmigrantes, valorando a necesidade de adoptar políticas migratorias que favorezan a integración e eviten os conflitos entre a sociedade emisora e receptora.

Definir a poboación activa e establecer a súa distribución por sectores económicos no planeta e España.

Valorar a incorporación da muller ao mundo laboral.

Comprender os diversos indicadores do desenvolvemento económico e social; e establecer as principais diferenzas entre as grandes áreas desenvolvidas da Terra e os países do Terceiro Mundo.

Saber en que consiste a actual globalización dos mercados e dos procesos produtivos; e describir a nova división internacional do traballo.

Recoñecer a importancia da evolución dos medios de transporte e as novas tecnoloxías da información e a comunicación na mundialización da economía.

Ordenar os acontecementos históricos en eixes cronolóxicos e localizalos no espazo co fin de adquirir unha perspectiva global da evolución histórica da Humanidade que teña en conta os procesos de cambio e de permanencia.

Coñecer as orixes do Islam, identificar os seus preceptos básicos e analizar as diferentes fases da súa expansión tras a morte de Mahoma.

Saber como se produciu a conquista árabe da Península Ibérica, indicando as batallas, as datas e mais os personaxes máis representativos deste período histórico.

Localizar nun eixe cronolóxico as distintas etapas da historia de Al-Andalus e comparar o sistema político e a organización estatal de Al-Andalus desde a época do Emirato dependente ata os Reinos de Taifas.

Coñecer a evolución política, económica e cultural do reino nazarí de Granada.

Recoñecer os distintos grupos que formaban a sociedade de Al-Andalus e comprender as causas das conversións relixiosas.

Analizar as causas e a evolución da Reconquista, así como o proceso de repoboamento dos territorios ocupados, localizando no mapa as etapas máis importantes.

Coñecer a arte e a cultura das distintas comunidades que conviviron na Península: xudeus, mozárabes, mudéxares etc.

Coñecer a base económica de Al-Andalus e identificar os cultivos e as innovacións técnicas que os árabes introduciron na Península.

Recoñecer os edificios e monumentos máis emblemáticos de Al-Andalus.

Enumerar as grandes achegas da cultura musulmá ao mundo occidental, así como os seus principais científicos e filósofos.

Analizar os elementos que, tras a morte de Carlomagno, propiciaron o nacemento do feudalismo.

Explicar a composición e os trazos distintivos dos distintos estamentos da sociedade medieval: modo de vida, nivel de riqueza, actividades económicas etc.

Entender os pactos de fidelidade e vasalaxe que establecían os distintos grupos sociais que integraban o sistema feudal.

Describir distintos edificios característicos do mundo rural da Idade Media: o castelo, o mosteiro, as vivendas dos campesiños etc.

Saber como estaba organizada a Igrexa na Idade Media, cales eran as súas principais ordes relixiosas; e valorar a importancia desta institución na Europa cristiá.

Explicar os trazos distintivos da arte románica en Europa e en España nas súas diversas manifestacións: arquitectura, escultura e pintura.

Coñecer as orixes da cidade medieval, identificar os seus principais edificios e recoñecer as actividades económicas que se desenvolvían no seu interior, dedicando unha especial atención ao funcionamento dos gremios.

Identificar e localizar no mapa as principais rutas comerciais e centros mercantís da Idade Media.

Coñecer a composición e as formas de vida dos distintos grupos sociais que habitaban a cidade medieval, facendo especial fincapé na nova clase social: a burguesía.

Analizar as causas do renacer cultural das cidades no século XIII e valorar a función cultural e ideolóxica das universidades a partir deste momento.

Idade Media e valorar a función das ordes mendicantes neste período histórico. Comprender as novas necesidades relixiosas da vida urbana

Explicar os trazos distintivos da arte gótica en Europa, España e Galicia na súas diversas manifestacións: arquitectura, escultura e pintura.

Coñecer as causas da crise da Baixa Idade Media (séculos XIV e XV).

Identificar as características e a evolución dos reinos cristiáns desde o século XII ata finais da Idade Media.

Describir a forma de goberno e as institucións dos Estados cristiáns da Península a partir do século XII.

Coñecer as orixes e a evolución da Coroa de Castela e da Coroa de Aragón; facendo especial fincapé na expansión política e económica de Castela e a Coroa de Aragón.

Comprender os principios do Humanismo e o Renacemento, tanto en Europa como en España, así como explicar a renovación espiritual que representou a Reforma luterana e a Contrarreforma católica.

Establecer as características estéticas do Renacemento así como observar e analizar obras características deste estilo artístico na súas diversas vertentes europeas, con especial atención ás obras que atopamos en España.

Recoñecer as bases ideolóxicas e a estruturación social da monarquía absoluta tanto en Europa como en España a través da exposición da articulación da monarquía dos Reis Católicos en España.

Desenvolver a política interior e exterior da Monarquía dos Austria, prestando atención ao descubrimento do Novo Mundo e facendo especial fincapé na historia de Galicia durante estes anos.

Analizar as características e a estética do Barroco, con especial atención ás obras españolas.

Entender a relación entre os acontecementos máis significativos da historia de Galicia, a historia de España e a Historia Universal, respectando os aspectos comúns e os de carácter diverso, co fin de valorar a pertenza a varias identidades colectivas.

Valorar a diversidade lingüística e cultural no mundo e no territorio español; e ser respectuosos e tolerantes coas actitudes, crenzas e xeitos de vida de persoas ou grupos que pertencen a sociedades ou culturas diferentes á propia.

Recoñecer as actitudes e situacións discriminatorias que tiveron lugar ao longo da historia por razón de raza, sexo, relixión... ou de calquera outra condición ou circunstancia persoal ou social; e mostrar unha actitude solidaria cos individuos e colectividades que foron obxecto desta discriminación.

Mostrarse solidario ante os grandes desequilibrios demográficos e económicos dos países subdesenvolvidos.

Apreciar os dereitos e liberdades das persoas como un logro irrenunciable da humanidade, denunciar as actitudes discriminatorias e inxustas e mostrarse solidario con quen estean privados dos seus dereitos ou dos recursos económicos necesarios.

CONTIDOS CONCEPTOS

TEMA 1. O ISLAM E AL-ANDALUS

1. A APARICIÓN DO ISLAM

3. A EXPANSIÓN DO ISLAM

4. O ISLAM NA PENÍNSULA IBÉRICA: AL-ANDALUS

5. DO CALIFATO DE CÓRDOBA AOS REINOS DE TAIFAS

6. ECONOMÍA E SOCIEDADE ANDALUSÍ

7. CULTURA E ARTE ISLÁMICAS

TEMA 2. A EUROPA FEUDAL

1. O NACEMENTO DA EUROPA FEUDAL

2. A NOBREZA FEUDAL

3. OS CAMPESIÑOS NO MUNDO FEUDAL

4. A IGREXA CRISTIÁ: OS CLÉRIGOS

5. OS MOSTEIROS MEDIEVAIS

6. A ARTE ROMÁNICA. A ARQUITECTURA

7. A PINTURA E A ESCULTURA ROMÁNICAS

TEMA 3. A CIDADE MEDIEVAL

1. A RECUPERACIÓN DA VIDA URBANA

2. AS ACTIVIDADES URBANAS: ARTESANÍA E COMERCIO

3. A SOCIEDADE URBANA

4. O AFIANZAMENTO DO PODER REAL

5. A CRISE DA BAIXA IDADE MEDIA (SÉCULOS XIV E XV)

6. A ARTE GÓTICA. A ARQUITECTURA

7. A ESCULTURA E A PINTURA GÓTICAS

TEMA 4. FORMACIÓN E EXPANSIÓN DOS REINOS PENINSULARES

1. A ORIXE DOS REINOS CANTÁBRICOS

2. OS PRIMEIROS CONDADOS E REINOS PIRENAICOS

3. A EXPANSIÓN TERRITORIAL DOS SÉCULOS XI E XII

4. A REPOBOACIÓN DOS TERRITORIOS CONQUISTADOS

5. A PENÍNSULA IBÉRICA: ENCONTRO DE CULTURAS

6. O ROMÁNICO NA PENÍNSULA IBÉRICA

TEMA 5. OS GRANDES REINOS PENINSULARES

1. A CONSOLIDACIÓN DOS REINOS HISPÁNICOS

2. A GRANDE EXPANSIÓN DO SÉCULO XIII

3. AS INSTITUCIÓNS DE GOBERNO

4. A COROA DE CASTELA: ECONOMÍA E SOCIEDADE

DESCUBRE… A MESTA E O COMERCIO CASTELÁN

5. A COROA DE ARAGÓN: ECONOMÍA E SOCIEDADE

6. OS CONFLITOS SOCIAIS E POLÍTICOS NA BAIXA IDADE MEDIA

7. O GÓTICO NA PENÍNSULA IBÉRICA

TEMA 6. GALICIA NA IDADE MEDIA

1. DA INVASIÓN MUSULMÁ Á COROA DE CASTELA

2. SEÑORES E CAMPESIÑOS

3. O CAMIÑO DE SANTIAGO. O ROMÁNICO EN GALICIA

DESCUBRE... A CATEDRAL DE SANTIAGO

4. SÉCULOS XII-XII: ACTIVIDADES ECONÓMICAS EN GALICIA

5. GALICIA: CONFLITOS SOCIAIS NA BAIXA IDADE MEDIA

6. A ARTE GÓTICA EN GALICIA

TEMA 7. RENACEMENTO E REFORMA

1. O HUMANISMO

2. A REFORMA RELIXIOSA

3. A CONTRARREFORMA CATÓLICA

4. O NOVO ESPÍRITO DO RENACEMENTO

5. O QUATTROCENTO

6. O CINQUECENTO

7. A DIFUSIÓN DO RENACEMENTO

TEMA 8. A MONARQUÍA AUTORITARIA: OS REIS CATÓLICOS

1. A EUROPA DO SÉCULO XV

2. A MONARQUÍA DOS REIS CATÓLICOS

3. A ARTICULACIÓN DA NOVA MONARQUÍA

4. A ORGANIZACIÓN ECONÓMICA E SOCIAL

5. HUMANISMO E RENACEMENTO EN ESPAÑA

6. ESCULTURA E PINTURA RENACENTISTAS EN ESPAÑA

TEMA 9. OS GRANDES DESCUBRIMENTOS XEOGRÁFICOS

1. AS GRANDES VIAXES MARÍTIMAS

2. CASTELA ATOPA UN NOVO CONTINENTE

3. OS POBOS PRECOLOMBINOS

4. CONQUISTA E ORGANIZACIÓN DO IMPERIO AMERICANO

5. A COLONIZACIÓN DA AMÉRICA ESPAÑOLA

TEMA 10. O IMPERIO DOS AUSTRIAS

1. O IMPERIO UNIVERSAL: CARLOS V

2. O IMPERIO HISPÁNICO: FILIPE II

3. ECONOMÍA E SOCIEDADE HISPÁNICA NO SÉCULO XVI

4. O SÉCULO XVII: O DECLIVE DO IMPERIO

5. CRISE SOCIAL E ECONÓMICA DO SÉCULO XVII

TEMA 11. O SÉCULO DO BARROCO

1. SOCIEDADE E ECONOMÍA NO SÉCULO XVII

2. A EUROPA DO ABSOLUTISMO

3. A ARTE DO SÉCULO XVII: O BARROCO

4. ARQUITECTURA E ESCULTURA BARROCAS

5. A PINTURA BARROCA EUROPEA

6. ARQUITECTURA E ESCULTURA DO BARROCO ESPAÑOL

7. O SÉCULO DE OURO DA PINTURA ESPAÑOLA

TEMA 12. GALICIA NA IDADE MODERNA

1. A INTEGRACIÓN DE GALICIA NA MONARQUÍA

2. A SOCIEDADE NOS SÉCULOS XVI E XVII

3. ECONOMÍA NOS SÉCULOS XVI E XVII

4. O BARROCO GALEGO

TEMA 13. OS HABITANTES DO PLANETA

1. OS HABITANTES DO PLANETA E A SÚA DISTRIBUCIÓN

2. EVOLUCIÓN DA POBOACIÓN MUNDIAL

3. A DINÁMICA DESIGUAL DA POBOACIÓN MUNDIAL

4. A DINÁMICA DA POBOACIÓN: AS MIGRACIÓNS

5. A POBOACIÓN E O TRABALLO

TEMA 14. A POBOACIÓN DE ESPAÑA E DE GALICIA

1. EVOLUCIÓN DA POBOACIÓN ESPAÑOLA

2. CARACTERÍSTICAS DA POBOACIÓN ESPAÑOLA

3. DISTRIBUCIÓN DA POBOACIÓN NO TERRITORIO

4. POBOAMENTO RURAL E URBANO

5. A POBOACIÓN E O TRABALLO

6. ESPAÑA, UN PAÍS DE EMIGRANTES NO PASADO

7. ESPAÑA, UN PAÍS DE INMIGRANTES

8. A POBOACIÓN DE GALICIA

TEMA 15. A CIDADE E O URBANO

1. UNHA APROXIMACIÓN Á CIDADE

2. A MORFOLOXÍA URBANA

3. O CRECEMENTO URBANO AO LONGO DO TEMPO

4. UN MUNDO DE GRANDES CIDADES

5. ESTRUTURA DO SISTEMA URBANO ESPAÑOL

6. AS CIDADES DE GALICIA

TEMA 16. AS SOCIEDADES HUMANAS

1. ORGANIZACIÓN DA SOCIEDADE HUMANA

2. EVOLUCIÓN DA SOCIEDADE HUMANA

3. A SOCIEDADE EUROPEA

4. A SOCIEDADE ESPAÑOLA E A GALEGA

5. INMIGRACIÓN E DIVERSIDADE CULTURAL

PROCEDEMENTOS Proposta de cuestións sinxelas relacionadas con problemas demográficos, e elaboración e interpretación de gráficos de poboación.

Lectura e interpretación de gráficos, cadros estatísticos e diagramas de distinto tipo e elaboración dos mesmos Realización de traballos de investigación relacionados coa calidade de vida, a desigualdade e o desequilibrio económico. Preparación e realización de debates sobre problemas espaciais.

Análise das interdependencias de escala na explicación dos feitos xeográficos.

Realización de estudios ou investigacións a partir de variadas fontes de información.

Establecemento de correspondencias simples entre distintos tipos de planos e mapas e a realidade.

Obtención de informacións a partir de restos arqueolóxicos, imaxes e obras de arte.

Análise e comprensión de obras e obxectos artísticos.

Representación de procesos de cambio histórico mediante diagramas, eixes temporais, cadros cronolóxicos, mapas, etc.

Elaboración de secuencias temporais de acontecementos obtidos a partir de fontes diversas, utilizando para iso as unidades e convencións cronolóxicas.

Explicación de certas accións, crenzas e costumes considerando as circunstancias persoais e as mentalidades colectivas.

Análise comparativa dalgunhas obras de arte de épocas e culturas distintas.

Análise dalgún feito significativo da actualidade, indagando os seus antecedentes históricos.

Realización dunha sinxela investigación histórica, de carácter descritivo, sobre un tema da localidade ou da comunidade galega.

ACTITUDES Toma de conciencia dos desequilibrios demográficos e das grandes desigualdades económicas existentes entre os diversos países da Terra.

Actitude crítica ante a información e as mensaxes procedentes dos medios de comunicación.

Rexeitamento ante o reparto desigual dos recursos entre os pobos.

Valoración crítica dos prexuízos sexistas presentes nos nosos costumes e tradicións.

Valoración das institucións e dos principios democráticos.

Rexeitamento das desigualdades socias.

Valoración da diversidade histórica e cultural de España como unha realidade distintiva e enriquecedora.

Tolerancia, respecto e valoración de actitudes, crenzas e formas de vida de persoas ou grupos pertencentes a culturas distintas da nosa.

Tolerancia ante a diversidade de opinións.

Valoración dos dereitos humanos coma unha conquista histórica, e rexeitamento de calquera violación deles, así como de todo tipo de discriminación por razóns de idade, sexo, raza, nacionalidade, relixión, etc.


Describir os trazos sociais, económicos, políticos, culturais e artísticos que caracterizan a Europa medieval a partir das funcións desempeñadas pola nobreza, o clero e o campesiñado e recoñecer a súa evolución ata a aparición do Estado moderno.

Situar no tempo e no espazo as diversas unidades políticas que coexistiron na Península Ibérica durante a Idade Media, distinguindo as súas peculiaridades e recoñecendo na España actual exemplos da pervivencia do seu legado cultural e artístico, particularmente no mundo urbano.

Valorar a identidade do período medieval galego nos seus momentos fundamentais, destacando o papel hexemónico que exerce a Igrexa na economía, na cultura ou na articulación do poboamento e establecendo unha relación entre as súas crises sociais e a xeral do feudalismo.

Distinguir os principais momentos na formación e evolución do Estado moderno destacando as características máis relevantes da monarquía hispánica e do imperio colonial español.

Identificar e localizar os principais estilos artísticos do Medievo e da Idade Moderna, e aplicar ese coñecemento á análise dalgunhas obras e autores representativos destes estilos.

Describir os factores que condicionan os comportamentos e movementos demográficos, utilizando os conceptos e indicadores básicos, caracterizando as tendencias predominantes e aplicando este coñecemento á análise do actual réxime demográfico de Galicia e España.

Identificar os trazos que caracterizan as sociedades actuais distinguindo a diversidade de grupos sociais que as configuran, e expoñendo algunha situación que reflexa a desigualdade social.

Analizar o crecemento das áreas urbanas e as súas novas modalidades, a diferenciación social e funcional do espazo urbano e algúns dos seus problemas, aplicando este coñecemento a exemplos de cidades españolas e galegas.

Realizar de forma individual e tamén en grupo, coa axuda do profesor, un traballo sinxelo de carácter descritivo sobre algún pazo ou mosteiro da comarca, utilizando fontes diversas (prensa, bibliografía, páxinas web, etc.), seleccionando a información máis relevante, integrándoa nun esquema ou guión e comunicando os resultados do estudo de forma intelixible. Hai obxectivos, procedementos, actitudes e criterios de avaliación que se seguen ao longo de todo o curso En cada unha das tres avaliacións faranse dous ou tres exames (segundo a materia ) , a nota final de cada avaliación será a media de tódolos exames sempre que en cada un deles se alcance un mínimo da terceira parte da nota

máxima ( sobre un dez de máximo sería un tres de nota mínima para facer a media ), ademais terase en conta a actitude do alumno ,a participación na clase, os traballos ou exercicios que realizou e o esforzo e avance que ten durante o curso ( todo isto non poderá supoñer máis da metade da nota final ) .Despois de cada avaliación haberá un exame de recuperación de avaliación para aqueles que a teñan suspensa . A nota final de Xuño será a media das tres Avaliacións, sempre e cando non baixe de catro a nota media dalgunha das avaliacións , tendo que acadar una media de cinco puntos para aprobar. Na convocatoria de Setembro o alumno/a terá que presentar un traballo que lle será entregado no mes de xuño pola profesora e que será cualificado de cero a dous puntos , serán sumados á cualificación obtida no exame . O exame será de toda a asignatura.

ALUMNOS QUE PASEN CON ESTA MATERIA PENDENTE. Os alumnos que pasen a terceiro curso da E.S.O. con esta materia pendente terán que realizar un traballo con actividades que o profesor ( o que lle imparta a asignatura ese ano ou o xefe de departamento ) lles marcará do libro de texto e irá dirixindo . Desas actividades, unha vez corrixidas polo profesor , faráselles unha proba que pode ser nun ou en dous exames. A nota final será a suma da nota do traballo máis a do exame ou exames , sempre que alcancen un mínimo esixible en cada unha das probas que non debe ser menor á metade da nota que se precisa para aprobar esa parte

PROCEDEMENTOS, CONTIDOS E CRITERIOS DE AVALIACIÓN

DO 2º CICLO DA ESO

OBXECTIVOS XERAIS DA ÁREA DE CIENCIAS SOCIAIS, XEOGRAFÍA E HISTORIA

Identifica-la pluralidade das comunidades sociais e promover un sentimento positivo de pertenza, rexeitando as discriminacións existentes por razón de nacemento, raza, sexo, relixión ou calquera outra circunstancia persoal ou social.

Resolver problemas e levar a cabo estudios e pequenas investigacións aplicando as técnicas e procedementos básicos característicos das Ciencias Sociais, Xeografía e Historia, empregando con proceso e rigor o vocabulario específico para explica-las causas e as consecuencias.

Valora-la diversidade lingüística e cultural como dereitos dos pobos e individuos á súa identidade e manifestar actitudes de tolerancia e respecto por outras culturas.

Identifica-los procesos e mecanismos básicos que rexen o funcionamento dos feitos sociais, utilizando este coñecemento para comprende-la diversidade social e cultural; analiza-los seus problemas e formar un xuízo persoal, crítico e razoado.

Identificar e localizar no tempo e no espacio procesos e acontecementos relevantes co fin de adquirir unha perspectiva global da evolución histórica da humanidade e a comprensión das nocións de cambio e permanencia.

Coñece-la diversidade xeográfica do mundo, os seus trazos básicos físicos, humanos e distingui-las grandes áreas socioeconómicas, culturais e políticas. Comprende-los caracteres físicos e humanos de España, e a diversidade da súa xeografía e as súas culturas.

Identificar e analizar a diferentes escalas as interaccións que as sociedades humanas establecen cos seus territorios na utilización do espacio e do aproveitamento dos recursos naturais, valorando as consecuencias de tipo económico, social, político e ambiental destas.

1. Valorar e respecta-lo patrimonio natural, histórico, lingüístico, cultural e

artístico, asumindo as responsabilidades que supón a súa conservación e mellora.

Aprecia-los dereitos e liberdades humanas como unha conquista da humanidade, potenciando os valores de tolerancia e solidariedade cos pobos, grupos sociais e persoas privadas dos seus dereitos ou dos seus recursos necesarios.

Obter e relacionar información verbal, icónica, estatística e cartográfica a partir de distintas fontes, en especial dos actuais medios de comunicación, e

tratala de forma autónoma e crítica, comunicándolla ós demais de xeito organizado e intelixible.

1- Realizar tarefas en grupo e participar en discusións e debates cunha actitude

constructiva, crítica e tolerante, valorando a discrepancia e o diálogo como unha vía necesaria para a solución dos problemas.

2- Fomentar a lectura e apreciar os coñecementos que se poden adquirir a

través da lectura cotidiana( xornal, revista etc.)

3- Utilizar as novas tecnoloxías da información e comunicación para elaborar

traballos, búsqueda de información etc.

XEOGRAFÍA DE 3ºESO

UNIDADE 1: O MAPA FÍSICO DA TERRA OBXECTIVOS Coñecer a estrutura da Terra e diferenciar as formas de relevo. Coñecer e localizar en mapas as formas de relevo dos continentes. Coñecer e localizar en mapas as formas do relevo europeo. Diferenciar a variedade das augas da Terra. Lembrar os conceptos de tempo e clima e elementos e factores climáticos. Describir os climas da Terra e diferenciar variedades climáticas. Diferenciar as variedades climáticas da zona fría e os climas de montaña. Desenvolver a curiosidade por coñecer os condicionantes naturais das actividades humanas. Promover o desenvolvemento de destrezas básicas e de estratexias para organizar, memorizar e recuperar a información. Verificar a progresión na aprendizaxe e aplicación dalgunhas competencias básicas. CRITERIOS DE AVALIACIÓN Sabe e diferenza a estrutura da Terra e as formas do relevo. Recoñece as distintas formas do relevo terrestre. Coñece e localiza as distintas formas de relevo dos continentes. Coñece e localiza o relevo de Europa. Sabe e localiza as augas da Terra. Define os conceptos de tempo e clima, e aplica os elementos e factores

climáticos. Diferenza os climas e paisaxes vexetais da zona cálida. Toma conciencia sobre a destrución do Amazonas e as súas consecuencias. Diferenza os climas e as paisaxes vexetais da zona fría. Desenvolve a curiosidade por coñecer os condicionantes naturais. Desenvolve destrezas e estratexias. Progresa na aprendizaxe e aplicación das competencias básicas. CONTIDOS - A estrutura da Terra. Continentes e illas e formas do relevo terrestre. - O relevo de Asia, América, África, Oceanía e a Antártida. - O relevo do continente europeo. Límites e unidades do relevo. - As augas mariñas e continentais. Os principais ríos da Terra. - A atmosfera e o clima. Elementos e factores climáticos. - Os climas e as paisaxes naturais da zona cálida. - Os climas e as paisaxes naturais da zona temperada. - Os climas e as paisaxes naturais da zona fría. - Os condicionantes naturais.

- Os mapas e os seus elementos, completar un mapa conceptual e comprobar a progresión nalgunhas competencias básicas.

UNIDADE 2: O MAPA FÍSICO DE ESPAÑA E GALICIA

OBXECTIVOS 1. Formar redes conceptuais sobre as unidades do relevo peninsular. 2. Formar redes conceptuais sobre o relevo dos arquipélagos balear e

canario. 3. Coñecer a diversidade das augas continentais españolas. 4. Distinguir os carácteres diferenciais do relevo e das augas de Galicia. 5. Clasificar os elementos e factores do clima de España e de Galicia, e

comprender a súa variedade e vexetación. 6. Comprender os trazos básicos do clima e da vexetación de Galicia. 7. Diferenciar a variedade de medios naturais españois. 8. Desenvolver a curiosidade por coñecer os carácteres diferenciais da

Península Ibérica. 9. Promover o desenvolvemento de destrezas básicas e de estratexias para

organizar, memorizar e recuperar a información. 10. Verificar a progresión na aprendizaxe e aplicación dalgunhas

competencias básicas. CRITERIOS DE AVALIACIÓN 1.1. Localiza a Península Ibérica e comprende a diversidade do relevo

español. 2.1. Identifica e localiza as unidades de relevo dos arquipélagos. 3.1. Coñece os ríos españois, e exemplos significativos de ríos, lagos,

humidais e acuíferos. 4.1. Identifica as grandes unidades de relevo e os ríos de Galicia. 5.1. Diferenza os elementos e factores do clima, e explica a súa variedade

climática e de vexetación. 6.1. Sabe os elementos e factores do clima e distingue tipos de clima e

vexetación en Galicia. 7.1. Distingue e caracteriza os medios naturais de España. 8.1. Desenvolve a curiosidade por coñecer a Península Ibérica. 9.1. Desenvolve destrezas e estratexias. 10.1. Progresa na aprendizaxe e aplicación das competencias básicas. CONTIDOS - O territorio español. As unidades do relevo peninsular e costeiro.

- O relevo dos arquipélagos balear e canario. - Ríos, lagos, humidais e acuíferos de España. - O relevo e as augas de Galicia. - Factores, climas e vexetación de España. - Os climas e a vexetación de Galicia. - Os medios naturais de España. - A Península Ibérica. - Os mapas temáticos, completar un mapa conceptual e comprobar a

progresión nalgunhas competencias básicas. UNIDADE 3: A POBOACIÓN NO MUNDO ACTUAL OBXECTIVOS 1. Explicar a distribución da poboación e os seus factores. 2. Obter información sobre o crecemento natural e as súas etapas. 3. Coñecer a composición ou estrutura da poboación mundial. 4. Identificar as características da poboación de Europa, de España e de

Galicia. 5. Identificar e clasificar os movementos migratorios. 6. Interpretar as actuais migracións internacionais de traballo. 7. Estudar as consecuencias das migracións internacionais de traballo. 8. Mostrar a importancia dos movementos migratorios en España e en

Galicia. 9. Desenvolver a curiosidade por coñecer as migracións contemporáneas. 10. Promover o desenvolvemento de destrezas básicas e de estratexias para


competencias básicas. CRITERIOS DE AVALIACIÓN 1.1. Coñece a distribución da poboación no planeta e os factores que a

explican. 1.2. Identifica os movementos naturais da poboación e aplica conceptos

básicos. 2.1. Coñece a evolución do crecemento natural da poboación e distingue e

diferenza as súas etapas. 3.1. Distingue a composición por sexo, idade e actividade económica. 4.1. Identifica os trazos básicos da poboación de Europa, de España e de

Galicia e a súa distribución no territorio. 5.1. Coñece os movementos migratorios, os seus tipos e causas. 6.1. Identifica os principais tipos de migracións actuais e as súas causas. 7.1. Identifica as principais consecuencias das migracións internacionais. 8.1. Coñece os principais movementos migratorios de España e de Galicia. 9.1. Desenvolve a curiosidade por coñecer a importancia das migracións. 10.1. Desenvolve destrezas e estratexias.

11.1. Progresa na aprendizaxe e aplicación das competencias básicas. CONTIDOS

- A poboación e a súa distribución. - O movemento natural da poboación. Natalidade e mortalidade.

- O crecemento natural e as súas diferenzas. - A estrutura por sexo, idade e ocupación. - A poboación de Europa, de España e de Galicia. Volume, distribución,

crecemento e estrutura. - Os movementos migratorios:

- Definición, causas e tipos. - As migracións internacionais no mundo actual. - Os efectos das migracións internacionais. As políticas demográficas.

- As migracións en Europa, en España e en Galicia. O pasado recente e as tendencias actuais.

- A importancia das migracións. - As pirámides de idades e o seu comentario, completar un mapa conceptual e

comprobar a progresión nalgunhas competencias básicas. . UNIDADE 4: AS CIDADES NO MUNDO ACTUAL

. OBXECTIVOS 1. Interpretar a evolución da cidade histórica. 2. Mostrar a importancia da cidade no mundo actual. 3. Analizar as consecuencias do crecemento urbano actual. 4. Contrastar os problemas urbanos e as súas solucións. 5. Explicar a estrutura interna das cidades e as súas desigualdades. 6. Diferenciar redes urbanas. 7. Interpretar a evolución da urbanización en España e en Galicia. 8. Diferenciar a estrutura das cidades españolas e galegas. 9. Diferenciar redes urbanas en España e en Galicia. 10. Desenvolver a curiosidade por coñecer as consecuencias do proceso de

urbanización. 11. Promover o desenvolvemento de destrezas básicas e de estratexias para


competencias básicas. CRITERIOS DE AVALIACIÓN 1.1. Explica as características esenciais das cidades preindustrial e industrial. 2.1. Recoñece o crecemento recente das cidades e a actual distribución da

urbanización. 3.1. Recoñece as diferentes consecuencias do crecemento urbano actual.

4.1. Toma conciencia dos problemas urbanos e reflexiona sobre as súas posibles solucións.

5.1. Diferenza, utilizando diversos procedementos, as áreas estruturais dunha cidade.

6.1. Comprende a distribución das cidades no territorio e explica a rede urbana.

7.1. Explica o proceso de urbanización de España e de Galicia. 8.1. Diferenza a estrutura das cidades españolas e galegas. 9.1. Coñece a distribución no territorio das cidades españolas e galegas. 10.1. Desenvolve a curiosidade por coñecer as consecuencias do proceso de

urbanización. 11.1. Desenvolve estratexias e destrezas. 12.1. Progresa na aprendizaxe e aplicación das competencias básicas. CONTIDOS - O proceso de urbanización. A cidade preindustrial e a cidade industrial. - A cidade actual. O crecemento da urbanización e a súa distribución. - As consecuencias do crecemento urbano actual. As aglomeracións urbanas. - Algúns problemas urbanos e as súas solucións. - A estrutura urbana. Partes e desigualdades. - As redes urbanas e a xerarquía de cidades. - O proceso de urbanización das cidades españolas e galegas. - A estrutura das cidades europea, anglosaxona e do Terceiro Mundo - Realizar un mapa mental dun barrio, completar un mapa conceptual e

comprobar a progresión nalgunhas competencias básicas. UNIDADE 5: A ACTIVIDADE ECONÓMICA E O TRABALLO OBXECTIVOS 1. Introducir os estudantes nos conceptos básicos da actividade económica. 2. Describir os principais axentes económicos. 3. Coñecer o capitalismo e o socialismo e os seus cambios recentes. 4. Interpretar o actual proceso de globalización económica. 5. Diferenciar as grandes áreas xeoeconómicas actuais. 6. Descubrir a importancia do mundo do traballo e do mercado laboral. 7. Enumerar os cambios no mercado laboral e coñecer os problemas

laborais. 8. Desenvolver a curiosidade por coñecer a economía dun país emerxente. 9. Promover o desenvolvemento de destrezas básicas e de estratexias para


competencias básicas. CRITERIOS DE AVALIACIÓN

1.1. Comprende e explica conceptos relacionados coa actividade económica. 2.1. Relaciona os axentes económicos, e coñece os factores que inflúen na

produción e no consumo de bens. 3.1. Discrimina os sistemas de economía planificada e de mercado, e explica

cambios recentes. 4.1. Comprende a globalización da economía e algunhas das súas

consecuencias. 5.1. Diferenza, caracteriza e localiza os países da Tríade e os emerxentes. 5.2. Diferenza, caracteriza e localiza as potencias rexionais e as áreas

atrasadas da Terra. 6.1. Define conceptos relacionados co mundo do traballo e coñece o

funcionamento do mercado laboral. 6.2. Coñece a existencia do traballo infantil e toma conciencia da súa

actualidade. 7.1. Toma conciencia sobre os cambios que se están a producir no mercado

laboral e as súas consecuencias. 8.1. Desenvolve a curiosidade por coñecer a economía dun país emerxente. 9.1. Desenvolve destrezas e estratexias. 10.1. Progresa na aprendizaxe e aplicación das competencias básicas. CONTIDOS - A actividade económica. A produción, distribución e consumo de bens. - Os axentes económicos: empresas, familias e Estado. - Os sistemas socialista e capitalista. Cambios recentes do capitalismo. - A globalización económica. Axentes e consecuencias. - As áreas xeoeconómicas mundiais. Características e distribución xeográfica. - O mundo do traballo. O funcionamento do mercado laboral. - O traballo infantil no mundo actual. - Cambios recentes do mercado laboral e os seus problemas. - China, unha potencia económica en ascenso. - Comentar imaxes xeográficas, completar un mapa conceptual e comprobar a

progresión nalgunhas competencias básicas. UNIDADE 6: AS ACTIVIDADES DO SECTOR PRIMARIO OBXECTIVOS 1. Identificar as actividades compoñentes do sector primario. 2. Identificar os principais factores, físicos e humanos, que condicionan a

actividade agraria. 3. Observar, de xeito analítico, os elementos das paisaxes agrarias. 4. Formar redes conceptuais sobre as paisaxes agrarias tradicionais,

diferenciando modelos. 5. Percibir a variedade das paisaxes agrarias evolucionadas, distinguindo

modelos representativos. 6. Coñecer o espazo agrario de Europa. 7. Mostrar a importancia dos sistemas gandeiros. 8. Analizar a pesca e os seus problemas.

9. Desenvolver a curiosidade por coñecer a agricultura sen terra. 10. Promover o desenvolvemento de destrezas básicas e de estratexias para


competencias básicas. CRITERIOS DE AVALIACIÓN 1.1. Recoñece as actividades económicas do sector primario. 2.1. Saca conclusións sobre os condicionantes físicos das actividades

agrarias. 2.2. Comprende a diversidade de factores humanos que inflúen na actividade

agraria. 3.1. Comprende e identifica os elementos das paisaxes agrarias: parcelas e

tipos de poboamento. 3.2. Comprende e identifica os elementos das paisaxes agrarias: os sistemas

de cultivo. 4.1. Identifica os trazos característicos das paisaxes agrarias tradicionais e

explica os seus modelos. 5.1. Coñece os trazos esenciais das paisaxes agrarias evolucionadas e

explica modelos significativos. 6.1. Sabe as características da agricultura europea e identifica as distintas

paisaxes agrarias. 7.1. Coñece e distingue os sistemas gandeiros tradicionais e os de mercado. 8.1. Coñece os tipos de pesca e os problemas dos caladoiros. 9.1. Desenvolve a curiosidade por coñecer a agricultura sen terra. 10.1. Desenvolve destrezas e estratexias. 11.1. Progresa na aprendizaxe e aplicación das competencias básicas. CONTIDOS - O sector primario. As actividades agrarias e a súa importancia. - Os condicionantes naturais e humanos das actividades agrarias. - A paisaxe agraria e os seus elementos. As parcelas, o poboamento e os

sistemas de cultivo. - As paisaxes agrarias tradicionais. Características, distribución xeográfica e

modelos representativos. - As paisaxes agrarias evolucionadas. Características, distribución xeográfica e

modelos representativos. - O espazo agrario europeo e a súa vinculación ao mercado. As paisaxes

agrarias. - Os sistemas gandeiros tradicionais e de mercado. - A explotación do mar. A pesca e os seus problemas. - A agricultura sen terra. - Comentar imaxes xeográficas, completar un mapa conceptual e comprobar a

progresión nalgunhas competencias básicas. UNIDADE 7: AS ACTIVIDADES E OS ESPAZOS INDUSTRIAIS OBXECTIVOS

1. Distinguir o sector secundario e as súas actividades. 2. Formar redes conceptuais sobre as materias primas. 3. Identificar e explicar as fontes de enerxía tradicionais. 4. Analizar os tipos e importancia das fontes de enerxía alternativas. 5. Valorar os problemas enerxéticos e as políticas de aforro enerxético. 6. Diferenciar a evolución da actividade industrial. 7. Observar de xeito analítico os tipos de industrias e de espazos industriais. 8. Comprender a distribución da industria na era da globalización. 9. Desenvolver a curiosidade por coñecer a importancia do petróleo na

sociedade actual. 10. Promover o desenvolvemento de destrezas básicas e de estratexias para


competencias básicas. CRITERIOS DE AVALIACIÓN 1.1. Coñece o concepto e as actividades do sector secundario. 2.1. Coñece o concepto de materia prima e diferenza os seus principais tipos. 3.1. Distingue as vantaxes, inconvenientes e principais aproveitamentos das

fontes de enerxía tradicionais. 4.1. Explica as fontes de enerxía alternativas e coñece as súas utilidades. 5.1. Reflexiona sobre os problemas e políticas enerxéticas, e toma postura

sobre o aforro enerxético. 6.1. Identifica as distintas etapas da evolución industrial. 7.1. Diferenza as distintas tipoloxías de industrias e espazos industriais. 8.1. Relaciona a industria coa globalización e localiza as principais áreas

industriais. 9.1. Desenvolve a curiosidade por coñecer a importancia do petróleo na

sociedade actual. 10.1. Desenvolve destrezas e estratexias. 11.1. Progresa na aprendizaxe e aplicación das competencias básicas. CONTIDOS - O sector secundario. Definición e actividades compoñentes. - As bases da actividade industrial:

- As materias primas industriais. - As fontes de enerxía tradicionais. - As fontes de enerxía alternativas.

- Problemas enerxéticos e políticas enerxéticas. - A evolución da actividade industrial. As industrias tradicional, moderna e

actual. - Industrias e espazos industriais. Tipos de industrias e de espazos industriais. - A industria, en xeral, e a europea, en particular, na era da globalización. - A importancia actual do petróleo. - Usar os datos dun cadro estatístico, completar un mapa conceptual e

comprobar a progresión nalgunhas competencias básicas. .

UNIDADE 8: AS ACTIVIDADES TERCIARIAS E A SÚA TRANSFORMACIÓN OBXECTIVOS 1. Identificar as actividades do sector servizos, tipos, importancia e

localización. 2. Interpretar a actividade comercial. 3. Diferenciar as áreas do comercio internacional e a súa organización. 4. Coñecer as características do transporte e as redes de transporte. 5. Diferenciar os sistemas de transporte (terrestres, aéreo e naval) e

comprender as súas vantaxes e inconvenientes. 6. Mostrar a importancia da información no mundo actual. 7. Estudar de xeito analítico a actividade turística. 8. Diferenciar as actividades terciarias de Europa e a UE. 9. Desenvolver a curiosidade por coñecer o auxe do turismo internacional. 10. Promover o desenvolvemento de destrezas básicas e de estratexias para


competencias básicas. CRITERIOS DE AVALIACIÓN 1.1. Identifica as actividades do sector terciario, e recoñece os tipos de

servizos e a súa localización espacial. 2.1. Define o termo comercio e os seus instrumentos, e diferenza os tipos de

comercio. 3.1. Comprende a organización do comercio internacional e distingue áreas

comerciais. 4.1. Comprende a importancia do transporte e coñece a distribución das

redes mundiais do transporte. 5.1. Coñece as características, as vantaxes e os inconvenientes do

transporte por estrada e por ferrocarril. 5.2. Resume os carácteres, vantaxes e inconvenientes do transporte

marítimo, fluvial e aéreo. 6.1. Comprende a influencia da comunicación na sociedade da información. 7.1. Define o turismo e a súa evolución, e recoñece as causas e repercusións

desta actividade. 7.2. Comprende os tipos de turismo e localiza os principais espazos turísticos

da Terra. 8.1. Diferenza as actividades terciarias en Europa e a UE. 9.1. Desenvolve a curiosidade por coñecer o auxe do turismo internacional. 10.1. Desenvolve destrezas e estratexias. 11.1. Progresa na aprendizaxe e aplicación das competencias básicas. CONTIDOS - O sector terciario. Clasificación e importancia. - O comercio. Instrumentos, comercio interior e comercio exterior.

- O comercio internacional de mercadorías e a súa organización. As grandes áreas comerciais.

- O transporte e as redes mundiais de transporte. - Os transportes terrestres: a estrada e o ferrocarril. - O transporte naval (marítimo e fluvial) e o transporte aéreo. O transporte

intermodal. - Medios de comunicación e autoestradas da información. - O turismo. Causas, repercusións e situación actual. - O turismo, unha actividade en auxe. - Comentar gráficos, completar un mapa conceptual e comprobar a progresión

nalgunhas competencias básicas. UNIDADE 9:AS ECONOMIAS DE ESPAÑA E DE GALICIA CRITERIOS DE AVALIACIÓN 1.1. Comprende a situación do sector primario español. 2.1. Diferenza as paisaxes agrarias españolas, localízaas e distingue imaxes

representativas. 3.1. Diferenza os carácteres básicos da pesca marítima en España. 4.1. Coñece as principais características do sector primario en Galicia. 5.1. Comprende a escaseza de materias primas e fontes de enerxía en

España, e coñece os principais tipos de industria. 5.2. Coñece a distribución espacial da industria española, e os problemas do

sector secundario. 5.3. Coñece as características e localización da industria na comunidade. 6.1. Coñece a situación actual do sector terciario en España. 6.2. Diferenza as causas, modalidades e consecuencias do turismo en

España, e cita problemas do sector turístico. 7.1. Coñece a situación do sector terciario en Galicia e a súa diversidade. 8.1. Desenvolve a curiosidade por coñecer as economías española e galega. 9.1. Desenvolve destrezas e estratexias. 10.1. Progresa na aprendizaxe e aplicación das competencias básicas. CONTIDOS - As actividades agrarias en España e os seus problemas. Agricultura,

gandaría e explotación forestal. - As paisaxes agrarias españolas. - A actividade pesqueira en España. Características e problemas. - O sector primario en Galicia. - A industria española:

- Carácteres xerais, fontes de enerxía e sectores industriais. - Distribución espacial e problemas actuais.

- A industria en Galicia. - O sector terciario en España:

- O crecemento dos servizos. O comercio e o transporte. - O turismo español. Factores, modalidades, problemas e perspectivas de

futuro. - O sector terciario en Galicia.

- Realizar un traballo de síntese, completar un mapa conceptual e comprobar a progresión nalgunhas competencias básicas.

UNIDADE 10:OS IMPACTOS AMBIENTAIS OBXECTIVOS 1. Coñecer a evolución das relacións entre o ser humano e o medio. 2. Coñecer os problemas ambientais relacionados coa vexetación e o solo. 3. Categorizar os problemas ambientais da atmosfera. 4. Describir problemas ambientais relacionados coa auga e coa perda de

biodiversidade. 5. Enumerar os problemas xerados polos residuos sólidos urbanos (RSU). 6. Distinguir algunhas solucións aos problemas ambientais, internacionais,

españois e galegos. 7. Tomar conciencia da situación ambiental de Galicia. 8. Desenvolver a curiosidade por coñecer consecuencias das actividades

humanas. 9. Promover o desenvolvemento de destrezas básicas e de estratexias para


competencias básicas. CRITERIOS DE AVALIACIÓN 1.1. Comprende o proceso de intervención do ser humano no medio e as

súas consecuencias. 2.1. Comprende as causas e as consecuencias da deforestación e a

alteración do solo. 3.1. Distingue as causas e as consecuencias da contaminación atmosférica. 4.1. Comprende a sobreexplotación e contaminación da auga, e a perda de

biodiversidade. 5.1. Identifica os RSU e coñece o problema derivado do seu incremento. 6.1. Coñece as medidas de protección ambientais, en xeral, e de España e

Galicia, en particular. 7.1. Explica algúns problemas ambientais existentes en Galicia. 8.1. Desenvolve a curiosidade por coñecer consecuencias das actividades

humanas. 9.1. Desenvolve destrezas e estratexias. 10.1. Progresa na aprendizaxe e aplicación das competencias básicas. CONTIDOS - A interacción natureza–sociedade. Os impactos ambientais das sociedades

preindustriais e industrial. A sociedade ecolóxica. - A alteración da vexetación e do solo. Causas e consecuencias.

- As alteracións da atmosfera: quentamento global, chuvia ácida, redución da capa de ozono, alteración do aire cidadán.

- Outros problemas ambientais: sobreexplotación e contaminación da auga, e perda de biodiversidade.

- A problemática dos Residuos Sólidos Urbanos (RSU). - As solucións aos problemas ambientais: internacionais, españois e galegos. - Os problemas ambientais de Galicia. - A pegada ecolóxica da humanidade. - Realizar unha enquisa, completar un mapa conceptual e comprobar a

progresión nalgunhas competencias básicas. UNIDADE 11:A ORGANIZACIÓN POLÍTICA DAS SOCIEDADES OBXECTIVOS 1. Identificar os Estados da Terra e as súas capitais. 2. Recoñecer o concepto de Estado, os seus poderes e distintas

administracións. 3. Analizar diferenzas entre os Estados. 4. Resumir as formas de relación entre Estados e coñecer a ONU. 5. Estudar as institucións da UE. 6. Coñecer a organización política e territorial de España. 7. Coñecer a organización política e territorial de Galicia. 8. Desenvolver a curiosidade por coñecer o mapa político do mundo. 9. Promover o desenvolvemento de destrezas básicas e de estratexias para


competencias básicas. CRITERIOS DE AVALIACIÓN 1.1. Localiza os Estados do planeta e as súas capitais. 2.1. Define o concepto de Estado, e diferencia os seus poderes e

administracións. 3.1. Comprende as diferenzas que existen entre os Estados democráticos e

os Estados autoritarios. 3.2. Diferencia entre monarquía e república e distingue as principais formas

de goberno. 4.1. Coñece os principais organismos internacionais e recoñece a

importancia da ONU como organismo internacional. 5.1. Distingue as principais institucións da UE e explica as súas funcións. 6.1. Explica a organización e institucións do Estado español. 6.2. Coñece a organización do territorio español en comunidades autónomas,

provincias e municipios. 7.1. Resume a organización política e territorial de Galicia. 8.1. Desenvolve a curiosidade por coñecer o mapa político do mundo. 9.1. Desenvolve destrezas e estratexias. 10.1. Progresa na aprendizaxe e aplicación das competencias básicas.

CONTIDOS TEMPORALIZADOS Segunda quincena de maio e primeira semana de xuño. - Os estados da Terra. - A organización político-administrativa do Estado. Poderes políticos e

administración do territorio. - As diferenzas entre Estados:

- Estados democráticos e autoritarios. - Monarquías e repúblicas. - Sistemas parlamentarios e presidencialistas.

- As relacións internacionais. A ONU. - A Unión Europea e as súas institucións. - A organización de España:

- A Constitución de 1978, a organización política e as institucións. - A administración do territorio. Comunidades autónomas, provincias e

municipios. - A Comunidade Autónoma de Galicia. - O mapa político do mundo. - Comentar textos xeográficos, completar un mapa conceptual e comprobar a

progresión nalgunhas competencias básicas. UNIDADE 12:AS DESIGUALDADES ECONÓMICAS E SOCIAIS OBXECTIVOS 1. Comprender as desigualdades do desenvolvemento e explicar as súas

causas. 2. Explicar as relacións entre espazos centrais e periféricos. 3. Diferenciar as características dos países desenvolvidos e

subdesenvolvidos. 4. Coñecer as bases da axuda ao desenvolvemento e as súas institucións. 5. Mostrar a importancia da consecución dos Obxectivos de

Desenvolvemento do Milenio. 6. Identificar desigualdades rexionais na UE e en España. 7. Desenvolver a curiosidade por coñecer as desigualdades económicas e

sociais. 8. Promover o desenvolvemento de destrezas básicas e de estratexias para


competencias básicas. CRITERIOS DE AVALIACIÓN 1.1. Coñece indicadores de desenvolvemento e explica as causas da

desigualdade. 2.1. Localiza espazos centrais e periféricos e cita países representativos de

cada área. 3.1. Diferenza os trazos dos países do Norte e dos países do Sur.

4.1. Explica algunhas das medidas para mitigar as desigualdades entre o Norte e o Sur.

5.1. Coñece os Obxectivos de Desenvolvemento do Milenio. 6.1. Coñece as desigualdades rexionais existentes na Unión Europea e en

España. 7.1. Desenvolve a curiosidade por coñecer as desigualdades económicas e

sociais. 8.1. Desenvolve destrezas e estratexias. 9.1. Progresa na aprendizaxe e aplicación das competencias básicas. CONTIDOS - Indicadores e causas das desigualdades. - A globalización e as desigualdades mundiais. Espazos centrais e periféricos,

e as súas relacións. - As características dos países desenvolvido, subdesenvolvidos e de

desenvolvemento emerxente. - Como se intentan solucionar as desigualdades? As axudas ao

desenvolvemento e o labor das organizacións internacionais. - Os Obxectivos de Desenvolvemento do Milenio e o seu grao de

cumprimento. - As desigualdades rexionais na UE e en España. - Ricos e pobres. - Expoñer un tema, completar un mapa conceptual e comprobar a progresión

nalgunhas competencias básicas.

PROCEDEMENTOS 1- Obter información xeográfica a partir de distintos tipos de documentos

visuais (fotografías, planos, mapas, estatísticas, gráficos…), orais (enquisas) e escritos, en actividades tanto individuais coma de grupo.

2- Integrar nun estudio xeográfico as distintas análises sectoriais (físicas, demográficas, económicas, culturais, etc.) sobre un determinado territorio, en traballos individuais e de grupo.

3- Buscar, seleccionar e rexistrar informacións relativas a cuestións de actualidade servíndose de enciclopedias, monografías e das informacións dos medios de comunicación.

4- Contrastar datos de diversas fontes e integralos sinteticamente en traballos tanto individuais coma de grupo.

5- Realizar mapas e gráficos seguindo criterios de obxectividade na selección de fontes e de claridade na presentación.

6- Preparar debates e realizar informes de problemas económicos, políticos, artísticos, relixiosos, científicos, etc. do mundo actual.

ACTITUDES

Ser rigoroso e obxectivo na análise dos feitos sociais.

Interesarse polas formas de vida de sociedades distintas da nosa, respectando e valorando positivamente esta diversidade cultural.

Comprende-las mentalidades individuais e colectivas de sociedades distintas da nosa.

Rexeita-lo desigual repartimento dos recursos na Terra e solidarizarse cos países e grupos sociais menos favorecidos.

Recoñece-lo carácter finito dos recursos do planeta e a necesidade do seu uso racional.

Tomar consciencia dos graves problemas ecolóxicos ós que se enfronta a vida humana sobre a Terra.

Tolerar e respecta-las ideas, opinións e crenzas doutras persoas e sociedades.

Valorar negativamente os prexuízos sexistas, raciais, clasistas, etc., da nosa sociedade e doutras sociedades.

Conservar e valora-lo patrimonio, tanto natural e ambiental coma artístico, cultural, institucional e histórico.

Ter interese por estar ben informado. CONTIDOS MÍNIMOS PARA APROBAR A MATERIA

O medio físico. O clima.

• Identificar e localizar en mapas en branco as provincias e Comunidades Autónomas españolas, os estados da Unión Europea e os estados do mundo. Interpretar mapas políticos.

• Os estados: definición e tipos de Estados. A ONU, a Unión Europea. O sistema político e a organización territorial do Estado e de Galicia. Os estados do planeta.

●A poboación e o poboamento. A poboación no planeta. Poboamento rural e urbano. A cidade: modelos urbanos e tipos de planos.

●A actividade económica. A economía de mercado. Clasificación de empresas e mercado laboral. A globalización.

-Coñecer os principais elementos e características dos distintos sectores económicos.

●Definir adecuadamente o vocabulario esencial da materia.

• Obter información a partir de diferentes fontes: documentos escritos, obxectos materiais, imaxes, obras de arte, gráficos, mapas, etc; interpretala e analiza-los cambios experimentados e a súa transcendencia.

•Aplicar de forma práctica os conceptos por medio do traballo con procedementos.

• Identifica-los problemas ambientais máis graves de Galicia, España e o mundo e valora-los riscos que supoñen.

•Identifica-las causas e consecuencias da desigualdade no planeta e as posibles vías de solución.

INSTRUMENTOS DE AVALIACIÓN : - Exames - Exercicios de aplicación da teoría - Reflexións sobre problemas tratados - Traballos individuais ou en grupo

- Traballos sobre lecturas - Exposición oral de algún aspecto do temario - Debates - Análise de noticias de prensa

CRITERIOS DE CUALIFICACCIÓN : O exame teórico valerá como mínimo un 50% - O resto dos instrumentos valerán entre un 50% e un 20% - Serán tidos en conta como negativos os seguintes comportamentos :

-Interromper ao profesor ou aos compañeiros -Non traer material -Non realizar as actividades -Non colaborar nos traballos en grupo -Realizarase como mínimo unha proba teórica por avaliación. -A nota de cada avaliación será a media das distintas probas teóricas multiplicada pola porcentaxe coa que valoremos a proba teórica (entre un 50 e un 80%) ao que engadiremos a nota do resto de instrumentos de valoración multiplicada pola súa valoración (entre un 20 e un 50 %). A nota final será redondeada de forma que unha nota con decimal inferior a 0,5 puntuará como a nota inferior (ex. un 3,4 será un 3 no boletín) mentres que un decimal de 0,5 ou superior puntuará coa nota superior (ex. un 3,6 será un 4 no boletín). Como excepción a esta regra xeral as notas entre 4 e 5 redondéanse sempre cara abaixo (é dicir, p. ex. un 4,8 será un 4 no boletín). -Ao comezo das avaliacións 2ª e 3ª realizaremos unha proba de recuperación para os alumnos que non superasen a avaliación anterior. Ao final de curso realizaremos unha proba final de recuperación das avaliacións pendentes. A media final do curso será a das 3 avaliacións tendo en conta que unha avaliación aprobada na recuperación puntuará sempre cun 5. ALUMNOS QUE PASEN A CUARTO CURSO CON ESTA MATERIA PENDENTE Os alumnos que pasen a cuarto curso da E.S.O. con esta materia pendente terán que realizar un traballo con actividades que o profesor ( o que lle imparta a asignatura ese ano ou o xefe de departamento ) lles marcará do libro de texto e irá dirixindo . Desas actividades, unha vez corrixidas polo profesor , faráselles unha proba que pode ser nun ou en dous exames. A nota final será a suma da nota do traballo máis a do exame ou exames , sempre que alcancen un mínimo esixible en cada unha das probas que non debe ser menor á metade da nota que se precisa para aprobar esa parte.

4º E.S.O. 1ª AVALIACIÓN

UNIDADE 1. O século XVIII: o Antigo Réxime

CONTIDOS/CONCEPTOS

O Antigo Réxime.

A sociedade estamental e as súas características.

As actividades económicas e a organización do mundo rural.

O absolutismo das monarquías europeas e o mercantilismo como sistema

económico.

O parlamentarismo inglés.

A Ilustración e o despotismo ilustrado

A Guerra de Sucesión española e a chegada dos Borbóns: reformismo e

centralismo.

Dous estilos artísticos diferentes: o Rococó e o Neoclasicismo.

Galicia no século XVIII.


Situar no tempo e no espazo os períodos e feitos transcendentes e os

procesos históricos relevantes que se estudan neste curso.

Identificar o tempo histórico no mundo, en Europa, España e Galicia.

Aplicar as convencións e os conceptos habituais no estudo da historia.

Identificar as causas e as consecuencias de feitos e procesos históricos

significativos, establecer conexións entre elas e recoñecer a causalidade

múltiple que implican os feitos sociais.

Enumerar as transformacións que se producen en Europa no século XVIII,

tomando como referencia as características sociais, económicas e políticas

do Antigo Réxime, explicar os trazos propios do reformismo borbónico en

España e destacar os trazos característicos da Galicia da época.

UNIDADE 2. As revolucións políticas (1776-1848)

CONTIDOS/CONCEPTOS

A Revolución Americana e o nacemento de Estados Unidos de América.

A Revolución Francesa.

7- Da monarquía parlamentaria ao establecemento da República.

8- O goberno da Convención e o reinado do Terror.

9- Un novo réxime burgués: o Directorio.

10- O ascenso de Napoleón ao poder.

O imperio napoleónico.

A Restauración: a volta do absolutismo monárquico e a reorganización do

mapa europeo (o Congreso de Viena).

As revolucións liberais de 1820, 1830 e 1848.

A independencia de Hispanoamérica.

A arte na época das revolucións: o mantemento do Neoclasicismo e o

nacemento do Romanticismo.



procesos históricos relevantes que se estudan neste curso, identificar o

tempo histórico no mundo, en Europa, España e Galicia, e aplicar as

convencións e os conceptos habituais no estudo da historia.




Identificar os trazos fundamentais dos procesos de industrialización e

modernización económica e das revolucións liberais burguesas, valorar os

cambios económicos, sociais e políticos que supuxeron, e identificar as

peculiaridades destes procesos en España.

UNIDADE 3. A revolución industrial

CONTIDOS/CONCEPTOS

A revolución industrial: fases do proceso.

Os factores: revolución demográfica, revolución agrícola e cambio de

mentalidade.

A primeira revolución industrial: fábricas, mecanización da produción e

división do traballo.

A revolución dos transportes.

A segunda revolución industrial: nace a grande empresa (sociedades

anónimas; cártel, trust e hólding como formas de concentración empresarial),

a banca moderna, e o taylorismo e o fordismo como sistemas de produción.

A sociedade de clases. O movemento obreiro: o marxismo e o anarquismo como bases ideolóxicas. A corrente cultural do Realismo









Identificar os trazos fundamentais dos procesos de industrialización e


cambios económicos, sociais e políticos que supuxeron e identificar as


UNIDADE 4. Nacións e imperios (1850-1914)

CONTIDOS/CONCEPTOS

O nacionalismo no século XIX.

Os procesos de disgregación: a independencia de Bélxica, Grecia, Serbia,

Romanía, Montenegro, Bulgaria e Albania.

Os procesos de unificación: o nacemento do reino de Italia e do imperio

alemán.

A formación de Estados Unidos: a conquista do Oeste, a Guerra de

Secesión e a Reconstrución.

A consolidación do liberalismo en Gran Bretaña e en Francia.

Os réximes autoritarios de Rusia, Alemaña e do Imperio Austrohúngaro.

Os factores do imperialismo e os grandes imperios coloniais do século XIX.

As correntes pictóricas e escultóricas: Impresionismo, Postimpresionismo,

Expresionismo, Fauvismo e Cubismo.

A nova arquitectura: o Modernismo ou Art nouveau.







significativos, establecer conexións entre elas e recoñer a causalidade


Explicar as razóns da supremacía política e económica dos países europeos

na segunda metade do século XIX, identificar os conflitos e os problemas

que caracterizan estes anos, tanto internacionalmente coma no interior dos

Estados, especialmente os relacionados coa expansión colonial e coas

tensións sociais e políticas. UNIDADE 5. España e Galicia no século XIX

CONTIDOS /CONCEPTOS

A Guerra da Independencia.

As Cortes de Cádiz e a Constitución de 1812, a primeira constitución

española.

A volta ao absolutismo con Fernando VII: etapas do seu reinado e conflitos.

A construción do Estado liberal con Isabel II: etapas do seu reinado e

problemas.

O Sexenio Democrático: a monarquía de Amadeo I de Saboia e a Primeira

República.

. A Restauración: a volta da monarquía constitucional e a alternancia pacífica

de conservadores e de liberais no poder.

. O inicio da industrialización: características e zonas de desenvolvemento.

. O cambio demográfico, o crecemento urbano e a sociedade de clases.

. Galicia no século XIX. Política, emigración e galeguismo.


1. Situar no tempo e no espazo os períodos e feitos transcendentes e procesos

históricos relevantes que se estudan neste curso, identificar o tempo

histórico no mundo, Europa, España e Galicia e aplicar as convencións e os

conceptos habituais no estudo da Historia.

2. Identificar as causas e as consecuencias de feitos e procesos históricos


múltiple que comportan os feitos sociais.

3. Identificar os trazos fundamentais dos procesos de industrialización e


cambios económicos, sociais e políticos que supuxeron e identificar as


4. Explicar os trazos principais que sucederon en Galicia durante o século XIX.

2ª AVALIACIÓN UNIDADE 6. Tensións e conflitos (1914-1939)

CONTENIDOS. CONCEPTOS

A Paz Armada: a orixe do conflito

A Primeira Guerra Mundial: os paises belixerantes e as fases

Os tratados de Paz de Paris

O mindo nos “felices anos 20”

A crise do 29









Caracterizar e situar no tempo e no espazo as grandes transformacións e os

conflitos mundiais que se produciron no século XX e aplicar este

coñecemento á comprensión dalgúns dos problemas internacionais máis

destacados da actualidade.

UNIDADE 7. A URSS, un novo modelo de Estado

CONTIDOS/CONCEPTOS

A fin do tsarismo: as revolucións de 1905 e de febreiro de 1917.

A Revolución de Outubro de 1917 e o ascenso bolxevique.

O goberno de Lenin.

A guerra civil e a consolidación do poder bolxevique.

1. A ditadura do proletariado.

2. A Nova Política Económica (NEP).

3. O nacemento dun novo Estado: a URSS.

A ditadura estalinista.

4. O reforzo do poder do Partido Comunista.

5. A política do terror e das purgas.

6. O control e a planificación estatais da economía.


1. Situar no tempo e no espazo os períodos e feitos transcendentes e os







3. Caracterizar e situar no tempo e no espazo as grandes transformacións e os




UNIDADE 8. Fascismo e nazismo

CONTIDOS/CONCEPTOS

Mussolini e o fascismo italiano.

A República de Weimar.

Hitler e o nazismo alemán.

Militarismo e expansionismo.


1- Situar no tempo e no espazo os períodos e feitos transcendentes e os




2- Identificar as causas e as consecuencias de feitos e de procesos históricos



3- Caracterizar e situar no tempo e no espazo as grandes transformacións e os




UNIDADE 9. A Segunda Guerra Mundial

CONTIDOS. CONCEPTOS

O expansionismo alemán e o fracaso da política de pacificación.

A Segunda Guerra Mundial.

A ofensiva do Eixe (1939-1941).

A vitoria aliada (1942-1945).

As conferencias de paz: Ialta e Postdam.

As consecuencias da guerra.

As perdas humanas. . As repercusións económicas

Unha nova orde mundial: a hexemonía de Estados Unidos e da URSS.

O nacemento da ONU.













UNIDADE 10. España e Galicia de 1902 a 1939

CONTIDOS

CONCEPTOS

A crise do 98.

O reinado de Afonso XIII. A crise do sistema liberal e a ditadura de Primo de

Rivera.

A Segunda República.

1. O Bienio Reformista.

2. O Bienio Conservador.

O goberno da Fronte Popular.

A Guerra Civil española.

A Idade de Prata: as xeracións do 98, do 14 e

do 27.

A Galicia da época: agrarismo, nacionalismo

e Estatuto do 36.







significativos, establecer conexións entre elas e recoñer a causalidade


3. Identificar e caracterizar as distintas etapas da evolución política e

económica de España durante o século XX e os avances e retrocesos ata

lograr a modernización económica, a consolidación do sistema democrático

e a pertenza á Unión Europea.

4. Caracterizar os distintos procesos que se viviron en Galicia nesta época.

3ª AVALIACIÓN UNIDADE 11. A Guerra Fría (1939-1989)

CONTIDOS/CONCEPTOS

Un mundo bipolar.

1. O bloque occidental: membros e características.

2. O bloque comunista: membros e características.

As etapas da Guerra Fría.

3. A fase de máxima tensión (1948-1956).

4.

5. A coexistencia pacífica (1956-1977).

6. A segunda Guerra Fría (1977-1991).









Caracterizar e situar no tempo e no espazo as grandes transformacións e os




UNIDADE 12. A descolonización

CONTIDOS

CONCEPTOS

A descolonizacion: definición,causas e procesos.

A descolonización de Asia A descolonización de África Oriente Medio: o conflito árabe-israelita O nacemento do Terceiro Mundo












destacados da actualidade. Realizar traballos individuais e en grupo sobre algún foco de tensión política ou social no mundo actual, indagando os seus antecedentes históricos, analizando as causas e indicando posibles desenlaces, utilizando fontes de información pertinentes, incluídas algunhas que ofrezan interpretacións diferentes ou complementarias dun mesmo feito. UNIDADE 13. O mundo da Guerra Fría

CONTIDOS/CONCEPTOS

Comunidade Económica Europea.

O milagre xaponés.

A «desestalinización» na URSS.

O maoísmo.

A Revolución Cubana.

O fundamentalismo islámico.






2- Identificar as causas e as consecuencias de feitos e procesos históricos







4- Realizar traballos individuais e en grupo sobre algún foco de tensión política

ou social no mundo actual, indagando os seus antecedentes históricos,

analizando as causas e indicando posibles desenlaces, utilizando fontes de

información pertinentes, incluídas algunhas que ofrezan interpretacións

diferentes ou complementarias dun mesmo feito UNIDADE 14. España: a ditadura de Franco (1939-1975)

CONTIDOS/

CONCEPTOS

As características xerais da ditadura franquista.

Os apoios do franquismo.

A situación dos vencidos: o exilio e a represión.

Os anos da posguerra (1939-1945): fascismo e miseria.

O asentamento do réxime (1945-1959).

Os cambios da década de 1960.

A crise final da ditadura

Galicia baixo a ditadura.









Identificar e caracterizar as distintas etapas da evolución política e




Identificar as principais consecuencias da ditadura franquista en Galicia.

UNIDADE 15. O mundo a principios do século XXI

CONTIDOS/CONCEPTOS

A desaparición do bloque comunista: a perestroika de Gorbachov, as

revolucións de 1989 en Europa do Leste e a disolución da URSS.

Estados Unidos, única superpotencia.

A Unión Europea: do Tratado de Maastricht aos retos actuais.

Rusia: de Eltsin a Putin.

China despois de Mao.

O mundo islámico.

Grandes conflitos dos últimos anos.

A globalización: características, novos centros da economía mundial, a

pervivencia do subdesenvolvemento.






2- Identificar as causas e as consecuencias de feitos e procesos históricos







4- Realizar traballos individuais e en grupo sobre algún foco de tensión política

ou social no mundo actual, indagando os seus antecedentes históricos,

analizando as causas e indicando posibles desenlaces, utilizando fontes de

información pertinentes, incluídas algunhas que ofrezan interpretacións

diferentes ou complementarias dun mesmo feito.

UNIDADE 16. España e Galicia: transición e democracia

CONTIDOS/CONCEPTOS

Da morte de Franco á chegada de Suárez ao poder.

A transición: das primeiras eleccións democráticas á chegada dos socialistas

ao poder.

A primeira fase socialista (1982-1996), os gobernos do Partido Popular

(1996-2004) e a volta dos socialistas ao poder en 2004.

A política interior: ampliación das liberdades e desenvolvemento do Estado

das Autonomías.

A normalización da política internacional.

A modernización económica e o Estado de benestar.

O intenso cambio social: avellentamento, inmigración, o cambio das

mulleres, a mellora educativa.

O desenvolvemento da Autonomía galega e os trazos da sociedade galega

actual.






2. Identificar as causas e as consecuencias de feitos e de procesos históricos



3. Identificar e caracterizar as distintas etapas da evolución política e




4. Identificar os principais trazos do desenvolvemento da Autonomía en

Galicia e da sociedade galega actual

En cada unha das tres avaliacións faranse dous ou tres exames (

segundo a materia ), preferiblemente serán exames de dous temas cada

un, a nota final de cada avaliación será a media de tódolos exames

sempre que en cada un deles se alcance un mínimo da terceira parte da

nota máxima ( sobre un dez de máximo sería un tres de nota mínima

para facer a media ), ademáis terase en conta a actitude do alumno ,a

participación na clase, os traballos ou exercicios que realizóu e o

esforzo e avance que ten durante o curso ( todo isto non poderá supoñer

máis de dous puntos ) .Despois de cada avalición haberá un exame de

recuperación de avaliación para aqueles que a teñan suspensa . A nota

final de Xuño será a media das tres Avaliacións,sempre e cando non

baixe de catro a nota media dalgunha das avaliacións, tendo que acadar

una media de cinco puntos para aprobar. Na convocatoria de Setembro o

exame será de toda a materia.

DEPARTAMENTO DE CIENCIAS

SOCIAIS, XEOGRAFÍA E HISTORIA

OBXECTIVOS, CONTIDOS E

CRITERIOS DE AVALIACIÓN DE

BACHARELATO

BACHARELATO LOE OBXECTIVOS XERAIS DA ÉTAPA E DA ÁREA OBXECTIVOS XERAIS DA ETAPA Para logra-la finalidade que se propón o Bacharelato, a LOE establece os obxectivos xerais da etapa, que expresan as capacidades que deben de desenvolve-los alumnos como consecuencia da intervención educativa. Estes obxectivos, formulados no Decreto que establece o currículo do bacharelato na Comunidade Autónoma de Galicia, son:

Domina-la lingua galega e a castelá.

Expresarse con fluidez e corrección nunha lingua estranxeira.

Analizar e valorar criticamente as realidades do mundo contemporáneo e os antecedentes e factores que inflúen nel.

Comprende-los elementos fundamentais da investigación do método científico.

Consolidar unha madureza persoal, social e moral que lles permita actuar de forma responsable e autónoma.

Participar de forma solidaria no desenvolvemento e mellora do contorno social.

Domina-los coñecementos científicos e tecnolóxicos fundamentais e as habilidades básicas propias da Modalidade escollida.

Desenvolve-la sensibilidade artística e literaria como fonte de formación e enriquecemento cultural.

Utiliza-la educación física e o deporte para favorece-lo desenvolvemento persoal.

Fomentar a lectura diaria tanto de materiais históricos como te temas actuais e saber ser obxectivos.

Fomentar as TIC como algo cotiá e facilitar a súa utilización non só como diversión senón como medio de comunicación, aprendizaxe e investigación.

Nestas capacidades materialízanse as grandes finalidades que antes quedaron apuntadas para o Bacharelato. Aprécianse nelas a achega das distintas materias e a súa vinculación coas características psicoevolutivas propias desta etapa.

HISTORIA DO MUNDO

CONTEMPORÁNEO

1ª AVALIACIÓN UNIDADE 1: O Antigo Réxime OBXECTIVOS

4. Identificar as características que definen o Antigo Réxime en Europa.

5. Analizar as pautas de comportamento das poboacións, a economía e o comercio nas sociedades do Antigo Réxime no continente europeo.

6. Explicar o funcionamento das sociedades europeas do Antigo Réxime e a súa estrutura.

7. Comprender as características da monarquía absoluta baixo o reformismo ilustrado e as súas estratexias para pór en práctica esas reformas.

8. Definir o movemento ilustrado e as súas características, así como as bases do seu pensamento.

9. Coñecer os grandes pensadores do século XVIII, precursores do pensamento revolucionario de finais do século e principios do XIX.

CONTIDOS

CONCEPTOS

O concepto ou categoría histórica de Antigo Réxime.

A poboación da Europa do Antigo Réxime.

Economía e sociedade da Europa do Antigo Réxime: límites das economías e privilexios das sociedades estamentais.

O modelo político: o absolutismo ilustrado.

Centralización, reformismo ilustrado, división de poderes.

A Ilustración: bases ideolóxicas, proxectos e realidades.

A achega dos grandes pensadores do século XVIII ao pensamento revolucionario.

PROCEDEMENTOS, DESTREZAS E HABILIDADES

Interpretación e análise de textos e documentos icónicos que permitan comprender os elementos que definían o sistema político e social do Antigo Réxime.

Descrición dos elementos alegóricos dunha imaxe de época e saber interpretalos.

Análise da evolución da Europa do Antigo Réxime comparando unha secuencia de mapas.

Comparación mediante a análise textual de dous fragmentos de obras de pensadores da época e tirar as ideas comúns e/ou contraditorias.

Proposta e redacción dun informe sobre a sociedade estamental en España, utilizando distintas fontes de información.

Análise dun documental ou dun filme representativo da sociedade estamental propia do Antigo Réxime (por exemplo, As amizades perigosas, de Stephen Frears, 1988).

Utilización con propiedade e rigor dos conceptos históricos básicos e específicos: Antigo Réxime, economía de subsistencia, comercio triangular, despotismo ou absolutismo ilustrado, Ilustración, sociedade estamental ou de ordes, centralismo monárquico, etc.

ACTITUDES

Rexeitamento das situacións de privilexio, opresión, ausencia de liberdades e profunda desigualdade social e xurídica propias das sociedades da Antigo Réxime.

Valoración das actitudes de quen cuestionou estas estruturas sociais e políticas: reformistas e pensadores revolucionarios.

Interese por coñecer os diversos aspectos da vida cotiá e os usos sociais do Antigo Réxime en Europa.


1. Identificar e caracterizar as características básicas que permiten definir as sociedades do Antigo Réxime.

2. Sinalar as transformacións que se producen no século XVIII como antesala da crise do Antigo Réxime: cambios demográficos, de organización política e económica, de estrutura social e cultural.

3. Situar cronoloxicamente os acontecementos e procesos relevantes da historia de Europa e América que tiveron lugar entre os séculos XVI e XVIII, especialmente os deste último século.

4. Asociar os acontecementos relevantes con determinados personaxes significativos da época e a súa influencia no desenvolvemento histórico posterior.

5. Analizar algún dos episodios destacados do século XVIII, atendendo á interrelación, no contexto da época, da acción individual e as mentalidades e comportamentos colectivos.

6. Obter e analizar información sobre o pasado de fontes diversas, valorar a súa relevancia e establecer relacións cos coñecementos adquiridos.

7. Redactar un informe sobre algún feito histórico da época analizada a partir da información de distintas fontes; por exemplo, a evolución da monarquía no século XVIII e a súa permanencia ou desaparición en diversos países de Europa.

UNIDADE 2: A revolución industrial OBXECTIVOS

1. Comprender en que consiste una revolución económica.

2. Identificar as características principais da primeira revolución industrial.

3. Situar este proceso no tempo e no espazo, describindo o proceso da súa difusión desde Inglaterra.

4. Illar as condicións necesarias e suficientes para o desenvolvemento da primeira revolución industrial.

5. Analizar a influencia da revolución económica na transformación da sociedade.

CONTIDOS

CONCEPTOS

Causas do crecemento demográfico a finais do século XVIII.

Conceptos de revolución industrial e industrialización.

A engalaxe industrial británica.

Os factores da revolución industrial inglesa.

Papel da agricultura neste proceso.

Papel do capital e da banca.

Unha industria precursora: a industria do algodón.

A expansión da revolución industrial. Cronoloxía da difusión.

Os cambios sociais da industrialización.

Efectos da mecanización sobre a organización social do traballo.


Identificación e distinción entre transformacións estruturais e conxunturais na análise do proceso de cambio dunha sociedade tradicional a outra industrial.

Distinción entre causas profundas e inmediatas e consecuencias a curto e a longo prazo nos diversos países afectados pola industrialización.

Utilización de medios de representación gráfica para explicar procesos de cambio histórico-económico: táboas estatísticas, gráficas, diagramas de fluxo, mapas mentais.

Utilización do tempo curto e do tempo longo nos procesos históricos, mediante a construción de eixes temporais e táboas cronolóxicas comparadas.

Introdución da explicación multicausal.

ACTITUDES

Interese pola conservación das antigas instalacións fabrís e das máquinas (introdución ao coñecemento da arqueoloxía industrial).

Curiosidade cara aos sectores de transformación industrial e as súas ferramentas (museos locais e rexionais sobre aspectos da actividade industrial ou transportes).

Interese polos cambios na paisaxe e nas formas de vida producidas como consecuencia da industrialización: observación no propio contorno.

Actitude de comprensión e implicación nas desigualdades sociais da nova sociedade.

Respecto cara ás diversas ideoloxías que inflúen nos movementos sociais do século XIX, mediante o seu coñecemento e análise.


1. Identificar e caracterizar as transformacións económicas relevantes que tiveron lugar no Reino Unido e noutros países de Europa desde finais do século XVIII, sinalando o seu distinto grao de influencia nas distintas rexións do mundo.

2. Identificar e explicar os principios que inspiran a organización da empresa moderna xurdida do capitalismo industrial.

3. Situar cronoloxicamente e distinguir as características dos períodos de expansión e recesión que experimentou a economía mundial contemporánea e, en concreto, desde os inicios da revolución industrial no Reino Unido.

4. Caracterizar as transformacións máis significativas que se produciron no mundo desde o último terzo do século XVIII, valorando a existencia de novos centros de xeración de riqueza e os seus efectos sociais, económicos e no contorno natural.

5. Obter e analizar información sobre o pasado de diversas fontes, para elaborar a explicación dalgúns dos cambios producidos tras a industrialización.

6. Redactar un informe sobre o proceso estudado e a súa vinculación coa actualidade a partir da información de distintas fontes, como, por exemplo, o impacto da revolución industrial nas paisaxes de Europa.

UNIDADE 3: As revolucións liberais e o nacionalismo

OBXECTIVOS

1. Identificar e caracterizar as transformacións políticas relevantes que se produciron en Europa e América entre 1776 e 1871.

2. Situar cronolóxica e espacialmente os procesos relevantes das revolucións liberais.

3. Determinar as causas e consecuencias dos principais procesos revolucionarios.

4. Identificar as bases ideolóxicas das revolucións liberais (liberalismo e nacionalismo) e describir as principais características destas correntes.

5. Avaliar o legado das revolucións políticas do século XIX.

CONTIDOS

CONCEPTOS

Liberalismo, nacionalismo e romanticismo no século XIX: conceptos e definición.

A independencia das colonias americanas: Estados Unidos e América hispana.

A crise do Antigo Réxime en Europa:

– A Revolución Francesa e o Imperio napoleónico.

– A Restauración e as revolucións liberais.

O nacionalismo. As unificacións de Italia e de Alemaña.

O proceso de construción do Estado liberal en Europa.

A revolución liberal e a reacción absolutista en España. O reinado de Fernando VII.

A emancipación da América española.


Identificación e distinción entre transformacións estruturais e conxunturais do proceso de cambio revolucionario da Europa do Antigo Réxime á constitucional.

Distinción entre causas profundas e inmediatas e consecuencias a curto e a longo prazo nos diversos países afectados polas revolucións liberais.

Utilización de medios de representación gráfica para explicar procesos de cambio histórico-económico: táboas estatísticas, gráficos, diagramas de fluxo, mapas mentais.

Interpretación de mapas da Europa da primeira metade do século XIX e comentario dos cambios que representan.

Utilización do tempo curto e do tempo longo no proceso histórico revolucionario mediante a construción de eixes temporais e de relatos de diacronía histórica.

Análise e interpretación de textos e outras fontes de época referidas aos movementos liberais e nacionais da época.

Introdución da explicación multicausal.

ACTITUDES

Valoración das actitudes de entrega de quen loitou polos dereitos e liberdades.

Potenciación das actitudes que favorecen o sentido democrático, de defensa das liberdades e da paz.

Rexeitamento das situacións de opresión, ausencia de liberdade ou marcadas diferenzas sociais.

Curiosidade por coñecer as formas de vida e os patróns sociais da nova sociedade burguesa.

Estímulo de actitudes de tolerancia e de respecto polas diversas comunidades nacionais.

Defensa do patrimonio colectivo que conforma cada unha das nacións.

Rexeitamento das actitudes excluíntes dalgunhas teses nacionalistas.


1. Identificar e caracterizar as transformacións relevantes, na orde política e institucional, que tiveron lugar en Europa e América desde finais do século XVIII, sinalando o seu diverso grao de influencia.

2. Situar cronoloxicamente os acontecementos e procesos relevantes das revolucións liberais.

3. Identificar e explicar os principios que definiron a actitude individual ou colectiva fronte á revolución liberal e quen foron os seus protagonistas.

4. Situar cronoloxicamente e distinguir as características dos períodos en que se enmarcan as revolucións habidas en América e Europa desde 1776 ata 1848.

5. Situar no tempo e no espazo o fenómeno do nacionalismo no continente europeo, as súas bases sociais e ideolóxicas e as súas consecuencias.

6. Caracterizar as transformacións máis significativas de carácter territorial que se produciron no mundo occidental desde o último terzo do século XVIII.

7. Redactar un informe sobre o proceso estudado e a súa vinculación coa actualidade, a partir da información de distintas fontes.

UNIDADE 4: Os cambios sociais. O movemento obreiro

OBXECTIVOS

1. Identificar e caracterizar as transformacións sociais que tiveron lugar en Europa e América no século XIX.

2. Situar no espazo e no tempo os principais fitos da historia do movemento obreiro.

3. Determinar as causas e as consecuencias da formación do movemento obreiro.

4. Identificar as distintas etapas e correntes do movemento obreiro, establecendo as principais semellanzas e diferenzas entre elas.

5. Valorar o legado que estes movementos sociais deixaron para o futuro.

CONTIDOS

CONCEPTOS

Condicións de vida e de traballo nos distritos industriais. O traballo da infancia e da muller.

Os cambios sociais da industrialización.

A nova burguesía industrial e o nacemento do proletariado.

Efectos da mecanización sobre a organización social do traballo.

Orixes da loita obreira: asociacións e sindicatos.

Evolución do sindicalismo no Reino Unido e noutros países de Europa.

As grandes ideoloxías do movemento obreiro do século XIX: socialismo utópico, socialismo marxista e anarquismo.


Identificación e distinción entre transformacións estruturais e conxunturais na análise do proceso de transformación social experimentado tras a revolución industrial.

Distinción entre causas profundas e inmediatas e consecuencias a curto e a longo prazo nos diversos países afectados pola revolución industrial e os seus efectos sociais.

Representación e interpretación de procesos de cambio social mediante diagramas, eixes temporais, táboas cronolóxicas comparadas e relatos de diacronía histórica, etc.

Análise e comparación de fontes primarias de carácter textual, icónico ou estatístico referidas aos cambios sociais dos países industrializados.

Introdución da explicación multicausal, distinguindo entre causas mediatas e inmediatas na aparición das diversas clases sociais.

Análise das ideoloxías que conformaron os movementos sociais do século XIX e comprensión dos seus argumentos centrais.

ACTITUDES

Curiosidade por coñecer as formas de vida e os patróns sociais da nova sociedade industrial que xurdiu da industrialización.

Interese polas desigualdades sociais xeradas por ese proceso de industrialización.

Preocupación pola obxectividade e o rigor no tratamento da información histórica.

Valoración da loita obreira das primeiras organizacións en defensa dos dereitos e liberdades dos traballadores.


1. Identificar e caracterizar as transformacións relevantes na orde social que tiveron lugar en Europa e América durante o século XIX, sinalando as diferenzas entre uns e outros países en función do seu desenvolvemento.

2. Situar cronoloxicamente os acontecementos e procesos relevantes das transformacións sociais no século XIX, abordando a relación existente entre

a acción individual e os comportamentos colectivos, especialmente de asociacións e sindicatos obreiros.

3. Situar no tempo e no espazo os diversos movementos sociais ata a desaparición da Primeira Internacional no continente europeo, as súas bases sociais e ideolóxicas e as consecuencias da súa legalización.

4. Caracterizar as transformacións máis significativas de carácter social que se produciron no mundo occidental desde finais do século XVIII, valorando a aparición de novos valores e conceptos que caracterizan esta parte do mundo.

5. Obter e analizar información sobre o pasado de diversas fontes, para elaborar a explicación dalgúns dos cambios producidos tras o proceso de transformación social ligado á industrialización e a liberdade de contratación.

6. Redactar un informe sobre o proceso estudado e a súa vinculación coa actualidade, a partir da información de distintas fontes, como, por exemplo, a supervivencia das desigualdades sociais ou o papel do sindicalismo en cada rexión do planeta.

UNIDADE 5: As grandes potencias europeas

OBXECTIVOS

1. Coñecer a evolución interna das principais potencias europeas na segunda metade do século XIX.

2. Situar cronoloxicamente as principais etapas e acontecementos destes espazos.

3. Valorar a súa evolución tendo como criterio a maior ou menor democratización e o maior ou menor desenvolvemento económico.

4. Analizar os cambios territoriais que se produciron en Europa central e do leste na segunda metade do século XIX e os seus efectos sobre as relacións internacionais do período.

5. Comparar as relacións internacionais en dúas etapas: a diplomacia bismarckiana e a paz armada.

CONTIDOS

CONCEPTOS

Os grandes Estados da Europa da segunda metade do século XIX.

Imperios en decadencia (turco e ruso) e imperios en expansión (alemán e austríaco).

Reino Unido e Francia, árbitros da política internacional.

A Europa de Bismarck.

Os conflitos nos Balcáns: intereses de Rusia, Turquía, Austria e Alemaña.

Evolución interna de cada Estado: reformas políticas e sociais, expansión económica.

As crises prebélicas e a desaparición dos catro grandes imperios.


Identificación e distinción entre transformacións estruturais e conxunturais na evolución dos grandes Estados da Europa da segunda metade do século XIX.

Distinción entre causas profundas e inmediatas e consecuencias a curto e a longo prazo na crise dos imperios turco, ruso e austríaco.

Lectura e interpretación de mapas da Europa do último terzo do século XIX e, de forma especial, da rexión dos Balcáns, e comentario dos cambios que se observan.

Utilización do tempo curto e do tempo longo no proceso histórico mediante a construción de eixes temporais, táboas cronolóxicas comparadas e relatos de diacronía histórica.

Análise e interpretación de textos e doutras fontes de época referidas ás relacións internacionais (tratados, pactos, paces) e conflitos nacionais e interétnicos da época.

Introdución da explicación multicausal, distinguindo entre causas mediatas e inmediatas na descomposición dos grandes imperios centrais.

ACTITUDES

Potenciación das actitudes que favorecen o sentido democrático.

Rexeitamento das situacións de opresión, ausencia de liberdade ou marcadas diferenzas sociais.

Curiosidade por coñecer as formas de vida, patróns sociais e pautas culturais das sociedades dos diversos pobos que habitaban estes grandes Estados.

Estímulo de actitudes de tolerancia e de respecto polas diversas comunidades nacionais.

Defensa do patrimonio colectivo que conforma cada unha das nacións.

Rexeitamento da violencia ou do recurso á guerra na solución dos conflitos.


1. Identificar e caracterizar as transformacións relevantes na orde territorial, político e institucional que tiveron lugar na Europa central e oriental, sinalando o seu diverso grao evolutivo en función dos seus intereses.

2. Situar cronoloxicamente os acontecementos e procesos relevantes da evolución interna de cada unha das grandes potencias na segunda metade do século XIX, abordando a relación existente entre a acción de goberno e a resposta social en cada país.

3. Identificar e explicar os principios que definiron a actitude individual ou colectiva das relacións internacionais na etapa 1870-1914.

4. Situar cronoloxicamente e distinguir as características dos períodos en que se enmarcan a evolución política e institucional de cada gran potencia.

5. Situar no tempo e no espazo o fenómeno do nacionalismo, as súas bases sociais e ideolóxicas e as consecuencias na cuestión balcánica e na descomposición dos grandes imperios da Europa central.

6. Caracterizar as transformacións máis significativas de carácter territorial que se produciron nesa área desde o último terzo do século XIX.

7. Obter e analizar información sobre o pasado de diversas fontes, para elaborar a explicación dalgúns dos cambios producidos tras o proceso de disputas territoriais e conflitos armados na rexión ata 1918.

8. Redactar un informe sobre o proceso estudado e a súa vinculación coa actualidade.

UNIDADE 6: Segunda revolución industrial e imperialismo

OBXECTIVOS

1. Explicar as principais transformacións técnicas e económicas da denominada segunda revolución industrial.

2. Relacionar o apoxeo político, militar, económico, técnico e militar de Europa co fenómeno do imperialismo.

3. Comprender as causas da expansión colonial.

4. Identificar os principais imperios coloniais e localizar as súas áreas de expansión.

5. Analizar os principais conflitos coloniais e os seus motivos.

6. Reflexionar e valorar o impacto do imperialismo sobre a economía, a cultura, as mentalidades e as formas de vida dos pobos indíxenas sometidos ao colonialismo.

CONTIDOS

CONCEPTOS

Novas fontes de enerxía, innovacións técnicas e novas industrias.

A revolución dos transportes e das comunicacións, e a integración dos mercados.

Crecemento demográfico e migracións transoceánicas.

A economía europea e a aparición de novas potencias industriais.

A primeira globalización da economía capitalista.

Do colonialismo ao imperialismo.

Causas da expansión imperialista.

A formación dos imperios coloniais: a repartición de África e a expansión imperialista en Asia.

O imperialismo non europeo: Estados Unidos e Xapón.

A administración dos imperios coloniais.

As pegadas do imperialismo.


Interpretación e análise de cadros estatísticos e gráficos que axuden a comprender as transformacións técnicas e económicas da segunda expansión da industrialización.

Elaboración dun cadro comparativo dos factores da expansión industrial de Alemaña, Estados Unidos e Xapón, indicando similitudes e diferenzas.

Elaboración e interpretación de mapas conceptuais da segunda revolución industrial e do imperialismo.

Interpretación de imaxes relativas aos cambios sociais.

Planificación, organización e redacción dun informe sobre o «novo» imperialismo, utilizando distintas fontes de información, desentrañando os seus antecedentes históricos.

Análise dun documental ou un filme representativo dalgúns dos feitos do tema.

ACTITUDES

Toma de conciencia do drama da aculturación derivada do fenómeno da colonización.

Rexeitamento de toda forma de dominación e explotación tipicamente imperialista.

Valoración das actitudes actuais dalgúns líderes e de grupos sociais fronte ao tradicional intervencionismo de Estados Unidos en América Latina.

Curiosidade por coñecer os cambios nas mentalidades, modos de vida e valores da sociedade do século XIX.

Interese por coñecer os personaxes protagonistas das grandes exploracións do interior do continente africano.


1. Identificar as transformacións económicas e sociais da segunda fase da revolución industrial e da consolidación do capitalismo, relacionándoas co fenómeno histórico paralelo da expansión colonial.

2. Situar cronoloxicamente os acontecementos e procesos relevantes no desenvolvemento da expansión imperialista e da formación dos grandes imperios coloniais, destacando o papel predominante de Europa.

3. Caracterizar o imperialismo como unha nova forma de dominación colonial, explicar as causas –económicas, políticas, ideolóxicas, etc.– que

concorreron no fenómeno imperialista, as formas de dominación colonial e os seus diversos efectos ou consecuencias.

4. Obter e analizar información de fontes documentais diversas sobre a segunda industrialización e a expansión colonial, valorar a súa relevancia e establecer relacións cos coñecementos adquiridos.

5. Redactar un informe sobre as formas de dominio do mundo que adoptou o «novo» imperialismo.

2ª AVALIACIÓN UNIDADE 7: A Primeira Guerra Mundial

OBXECTIVOS

1. Explicar as causas profundas e as orixes inmediatas da Primeira Guerra Mundial.

2. Recoñecer a responsabilidade dos líderes das principais potencias europeas no seu estoupido.

3. Identificar os bloques e países enfrontados na Gran Guerra.

4. Recoñecer as características do novo tipo de «guerra total».

5. Distinguir as fases da guerra e as súas características.

6. Describir as condicións de vida dos soldados na guerra de trincheiras.

7. Mostrar preocupación polo modo en que os vencedores impuxeron as condicións de paz.

8. Analizar o impacto da guerra en todas as súas vertentes: humana, social, económica, cultural, etc.

9. Valorar o papel da muller na guerra.

CONTIDOS

CONCEPTOS

As causas da guerra: rivalidades políticas, formación dos bloques e carreira de armamentos, as crises marroquís e dos Balcáns.

A marcha cara a guerra: a crise de xullo.

Forzas enfrontadas e escenarios do conflito.

Características da guerra.

As fases da guerra.

Os tratados de paz e o novo mapa de Europa.

Consecuencias demográficas, económicas e sociais da guerra.

A Sociedade de Nacións e os problemas da posguerra en Europa e nas colonias.


Interpretación de imaxes relativas aos sufrimentos que tiveron que soportar os soldados.

Análise a través dun mapa dos cambios políticos e territoriais resultado dos tratados de paz impostos polos vencedores tras a Primeira Guerra Mundial e as súas consecuencias.

Interpretación e análise de cadros estatísticos, gráficos e imaxes para tirar información das consecuencias da guerra.

Obtención de información sobre os fins e obxectivos da Sociedade de Nacións e sobre as limitacións desa organización.

Planificación, organización e redacción dun informe sobre a situación actual do movemento feminista, desentrañando os seus antecedentes históricos.

Análise dun documental ou un filme representativo dalgúns dos feitos do tema.

ACTITUDES

Toma de conciencia da ameaza que supón a carreira de armamentos para a paz mundial.

Adopción dunha postura crítica ante o uso dos medios de comunicación como instrumentos de propaganda e de exaltación dos sentimentos nacionalistas excluíntes.

Rexeitamento da guerra como medio para resolver os conflitos.

Valoración positiva do papel das organizacións internacionais como instrumento para arbitrar e solucionar pacificamente os conflitos.

Curiosidade por coñecer os cambios nas mentalidades, modos de vida e valores da sociedade de principios do século XX.

Manexo rigoroso dos conceptos básicos e específicos da Historia do Mundo Contemporáneo.


7. Situar cronoloxicamente os acontecementos e os procesos máis relevantes relativos as orixes e ao desenvolvemento da Gran Guerra.

8. Explicar as causas –a curto e medio prazo– económicas, políticas, ideolóxicas, etc., que concorreron no estoupido do conflito, así como as súas diversas consecuencias.

9. Identificar os principais mecanismos arbitrados pola Sociedade de Nacións para manter a paz, garantir a seguridade colectiva e regular pacificamente as relacións internacionais.

10. Obter e analizar información de fontes documentais diversas sobre as causas, orixes, desenvolvemento e consecuencias da Primeira Guerra

Mundial, valorar a súa relevancia e establecer relacións cos coñecementos adquiridos.

11. Redactar un informe sobre a situación actual do movemento feminista a partir da información de fontes diversas.

UNIDADE 8: A revolución rusa e a URSS

OBXECTIVOS

1. Coñecer os principais problemas –políticos, económicos e sociais– da Rusia tsarista a comezos do século XX e as principais forzas políticas de oposición ao tsarismo.

2. Analizar a revolución de 1905 como precedente da definitiva caída do tsarismo en 1917.

3. Determinar as causas do estoupido da revolución de febreiro de 1917.

4. Explicar as circunstancias que favoreceron a toma do poder polos bolxeviques en outubro de 1917.

5. Identificar os problemas que condicionaron a implantación do novo Estado soviético e a súa pretensión de construír un Estado socialista.

6. Ponderar o impacto mundial da revolución bolxevique e as súas repercusións no movemento socialista europeo.

7. Definir as características da ditadura de Stalin.

8. Analizar as características do modelo económico e social que se implantou na URSS baixo a ditadura de Stalin.

CONTIDOS

CONCEPTOS

A Rusia tsarista a comezos do século XX: as dificultades de modernización e a oposición ao tsarismo.

A revolución de 1905.

A revolución de febreiro de 1917 e a caída do tsarismo.

A revolución de outubro de 1917 e a toma do poder polos bolxeviques.

A implantación do Estado soviético.

A guerra civil e o comunismo de guerra.

O nacemento da URSS.

O impacto mundial da revolución bolxevique.

A loita polo poder e o triunfo de Stalin.

A URSS baixo a ditadura de Stalin: estatalización da economía e colectivización.


Elaboración dunha cronoloxía dos principais acontecementos da Rusia do século XX ata a Segunda Guerra Mundial.

Análise de textos e obtención de información sobre o proceso revolucionario de 1917.

Lectura e análise crítica de carteis de propaganda soviéticos.

Interpretación e análise de cadros estatísticos para obter información da evolución da economía soviética entre 1913 e 1940.

Análise dun documental ou un filme representativo dalgúns dos grandes acontecementos da revolución rusa de 1917.

Planificación, organización e redacción dun informe sobre a supervivencia dos movementos sociais e organizacións políticas de ideoloxía comunista na Rusia actual.

ACTITUDES

Adopción dunha postura crítica ante o uso e a manipulación de diversos obxectos como instrumentos de propaganda política e ideolóxica.

Interese pola traxectoria da revolución de 1917.

Curiosidade por coñecer os cambios que experimentou a sociedade e a política de Rusia durante a primeira metade do século XX.

Interese por valorar o papel dos líderes e dirixentes políticos tanto no proceso revolucionario de 1917 como na implantación do Estado soviético.

Rexeitamento de calquera tipo de réxime autoritario ou ditatorial.

Valoración positiva da defensa dos dereitos e liberdades fronte ás prácticas da tortura, o terror e a represión.


1. Situar cronoloxicamente os acontecementos e procesos máis relevantes relativos ás orixes, o desenvolvemento da revolución rusa de 1917 e o nacemento da URSS.

2. Explicar as causas profundas e inmediatas que concorreron nas revolucións rusas de 1917, así como as súas diversas consecuencias.

3. Comparar as etapas de Lenin e de Stalin.

4. Obter e analizar información de fontes documentais diversas sobre a revolución rusa de 1917 e o nacemento da URSS, valorar a súa relevancia e establecer relacións cos coñecementos adquiridos.

5. Redactar un informe sobre a permanencia actual de símbolos e efemérides, así como a supervivencia de movementos sociais e políticos do comunismo ruso.

UNIDADE 9: Os problemas económicos de entreguerras

OBXECTIVOS

1. Coñecer os problemas e os desequilibrios da economía mundial tras o final da Primeira Guerra Mundial.

2. Identificar os factores da prosperidade dos anos vinte e as súas limitacións.

3. Describir o proceso do crac da bolsa de Nova York.

4. Explicar as causas da crise de 1929.

5. Analizar o desenvolvemento da Gran Depresión e distinguir os seus diferentes efectos mundiais.

6. Reflexionar sobre os efectos sociais da Gran Depresión.

7. Describir as políticas económicas fronte á Gran Depresión.

8. Saber que cambios se produciron nos anos vinte e trinta no seo das sociedades occidentais, nos valores e prácticas sociais e no desenvolvemento dos medios de comunicación.

CONTIDOS

CONCEPTOS

Os desequilibrios da economía mundial tras a Primeira Guerra Mundial.

As dificultades da reconstrución económica de posguerra.

A fráxil expansión económica dos anos vinte.

Do crac da bolsa de Nova York á crise americana.

A Gran Depresión mundial e as súas consecuencias.

As políticas económicas fronte á depresión: das políticas clásicas do liberalismo económico á intervención do Estado na economía.

Cambios sociais: novos valores e prácticas sociais.

A aparición dunha cultura de masas.


Elaboración dunha cronoloxía dos principais acontecementos económicos do período de entreguerras.

Análise de textos e obtención de información sobre a economía de entreguerras.

Lectura e análise crítica de fotografías da época.

Interpretación e análise de gráficos e cadros estatísticos para obter información sobre a evolución da economía mundial entre 1919 e 1939.

Planificación, organización e redacción dun informe dun acontecemento actual de relevancia, utilizando distintas fontes, desentrañando os seus antecedentes históricos.

Manexo con propiedade e rigor dos conceptos históricos básicos e específicos.

ACTITUDES

Toma de conciencia das desigualdades sociais no seo dunha economía capitalista e proposición de medidas que atenúen as enormes diferenzas entre ricos e pobres.

Rexeitamento das inxustizas sociais derivadas da desigual distribución da riqueza.

Valoración do papel dos medios de comunicación como vehículos de información e de entretemento.

Curiosidade por coñecer os cambios nos valores e nas prácticas sociais dos anos vinte e trinta.

Interese por analizar o impacto social da crise de 1929.

Valoración positiva daquelas políticas que tendan a lograr un verdadeiro Estado do benestar.


2. Situar cronoloxicamente e distinguir as características dos períodos de expansión, prosperidade e recesión que experimentou a economía mundial durante o período de entreguerras, así como as implicacións dun e doutro signo que tiveron nas relacións sociais, os modos de vida, a ocupación laboral ou a política internacional.

3. Explicar os factores que interviñeron no desencadeamento, tanto dos procesos de prosperidade dos anos vinte como da crise económica e a Gran Depresión dos anos trinta, as súas características, os seus mecanismos de difusión, e analizar as consecuencias máis importantes que tivo nas mentalidades e no agravamento dos conflitos sociais, políticos e nas relacións internacionais.

4. Obter e analizar información de fontes documentais diversas sobre os problemas económicos de entreguerras e, en particular, da Gran Depresión dos anos trinta e as súas consecuencias, valorar a súa relevancia e establecer relacións cos coñecementos adquiridos.

5. Redactar un informe sobre o papel do automóbil como un factor decisivo nos cambios nas mentalidades e hábitos de vida nas actual sociedade de consumo, a partir da información de fontes diversas.

UNIDADE 10: O ascenso dos totalitarismos fascista e nazi OBXECTIVOS

1. Definir que é a democracia, a ditadura, o fascismo e o nazismo.

2. Coñecer as características ideolóxicas do fascismo italiano e do nacionalsocialismo alemán, e establecer as súas similitudes e as súas diferenzas.

3. Identificar e sopesar a importancia que tiveron determinados grupos sociais e institucións do propio Estado liberal italiano e alemán no ascenso ao poder do fascismo e do nazismo.

4. Analizar o proceso de implantación da ditadura de Mussolini en todas as ordes (política, social, cultural, etc.).

5. Contextualizar as orixes do Partido Nacional Socialista Alemán dos Traballadores ou abreviadamente Partido nazi.

6. Determinar os factores que favoreceron o ascenso dos nazis ao poder.

7. Analizar o proceso de implantación do Estado totalitario do Terceiro Reich.

8. Interpretar os fenómenos fascista e nazi como totalitarismos.

9. Reflexionar sobre a política racista e antisemita practicada polo nazismo alemán.

10. Criticar calquera réxime político que trate de adoutrinar e establecer controis sobre a cultura e os medios de comunicación.

11. Mostrar preocupación por aquelas doutrinas e actitudes que tratan de xustificar unha política racista e xenófoba.

CONTIDOS

CONCEPTOS

A crise das democracias.

Ideoloxía e bases sociais do fascismo.

A crise do réxime liberal italiano.

A marcha ao poder do fascismo.

A ditadura de Mussolini.

Adoutrinamento e control social na Italia fascista.

Corporativismo e dirixismo económico do fascismo italiano.

A República de Weimar.

Os comezos do nazismo.

A crise da República e o ascenso ao poder do nazismo.

A ditadura nazi e o nacemento do Terceiro Reich.

A política nazi de adoutrinamento e propaganda.

Racismo e antisemitismo.

Autarquía e rearme.


Elaboración dunha cronoloxía da crise das democracias e a implantación das ditaduras na Europa de entreguerras.

Análise de textos e obtención de información do proceso da crise das democracias e da implantación das ditaduras, en particular dos réximes totalitarios fascista e nazi.

Análise crítica de carteis propagandísticos da Italia fascista e da Alemaña nazi.

Elaboración dun organigrama ou mapa conceptual sobre as ideoloxías fascista e nazi.

Utilización da prensa da época como fonte de información histórica.

Análise dun documental ou un filme representativo da historia do fascismo ou do nazismo.

Planificación, organización e redacción dun informe sobre un acontecemento actual de relevancia utilizando distintas fontes de información.

ACTITUDES

Valoración da democracia como sistema político baseado nos principios de tolerancia, convivencia, respecto á pluralidade de ideas e garantía dos dereitos.

Rexeitamento de todo tipo de réxime político antidemocrático.

Toma de conciencia do uso da propaganda como instrumento de adoutrinamento e control e de transmisión de ideoloxías antidemocráticas.

Curiosidade por coñecer como os fascistas e os nazis lograron impor un sistema político e social sen precedentes na historia.


1. Situar cronoloxicamente os acontecementos e procesos relevantes da evolución das democracias e a instauración das ditaduras.

2. Identificar as circunstancias históricas que influíron na extensión da democracia na Europa da posguerra e explicar os factores que fixeron posible a súa temperá quebra.

3. Comparar e valorar as diferenzas entre ambos sistemas –democracia e ditadura– no gozo dos dereitos e liberdades persoais, no exercicio da actividade política e nas relacións sociais.

4. Obter e analizar información de fontes documentais diversas sobre a crise das democracias e o ascenso dos totalitarismos, valorar a súa relevancia e establecer relacións cos coñecementos adquiridos.

5. Redactar un informe do fenómeno actual da extrema dereita e do neofascismo como una ameaza latente que se cerne sobre os valores de convivencia pacífica e de tolerancia propios das sociedades democráticas.

UNIDADE 11: A Segunda Guerra Mundial

OBXECTIVOS

1. Coñecer os factores decisivos na orixe da guerra.

2. Reflexionar sobre a política de «acougo» das democracias fronte á actitude militarista e agresiva das ditaduras nazi e fascista, e do réxime autoritario do Xapón.

3. Recoñecer as responsabilidades dos líderes das principais potencias na guerra.

4. Identificar os bloques enfrontados na Segunda Guerra Mundial.

5. Distinguir os cambios na táctica militar e na aplicación dos avances científico-técnicos da Segunda Guerra Mundial con respecto á Primeira.

6. Describir as fases da guerra e as súas características.

7. Analizar o impacto da Segunda Guerra Mundial en todas as súas vertentes.

8. Mostrar preocupación polas atrocidades e a barbarie da guerra e en particular polo xenocidio e o uso do armamento nuclear.

9. Valorar os xuízos de Nuremberg e o seu papel na definición dun novo concepto do dereito internacional.

10. Valorar o papel da Organización de Nacións Unidas no mantemento da paz e da seguridade internacional e na defensa dos dereitos humanos.

CONTIDOS

CONCEPTOS

Orixes e causas da Segunda Guerra Mundial.

O camiño cara a guerra: os golpes de forza de Hitler e o expansionismo xaponés.

Forzas enfrontadas e estratexia militar.

As fases da guerra.

A explotación nazi dos países conquistados.

Colaboracionismo e resistencia.

Xermanización e xenocidio.

Consecuencias humanas, morais, económicas e sociais da guerra.

As conferencias de paz e os cambios territoriais.

A fundación da Organización de Nacións Unidas.


Elaboración dunha cronoloxía desde as orixes ata o final da Segunda Guerra Mundial.

Análise de textos e imaxes e obtención de información sobre os factores decisivos e as orixes da Segunda Guerra Mundial.

Interpretación de mapas históricos sobre a evolución da Segunda Guerra Mundial.

Utilización da prensa da época como fonte de información histórica.

Análise dun documental ou dun filme representativo da Segunda Guerra Mundial.

Planificación, organización e redacción dun informe dun acontecemento actual de relevancia, utilizando distintas fontes de información, desentrañando os seus antecedentes históricos.

Manexo con propiedade e rigor dos conceptos históricos básicos e específicos.

ACTITUDES

Interese por coñecer as causas da Segunda Guerra Mundial.

Rexeitamento da guerra como modo de resolver os conflitos.

Toma de conciencia da barbarie e a deshumanización inherentes á guerra.

Valoración do papel de toda organización internacional que como a ONU teña por obxectivos o mantemento da paz e da seguridade internacional e a defensa dos dereitos humanos.


1. Situar cronoloxicamente os acontecementos e procesos relevantes das orixes e do desenvolvemento da Segunda Guerra Mundial.

2. Explicar as causas –a medio e curto prazo– económicas, políticas, ideolóxicas, etc., que concorreron no estoupido da Segunda Guerra Mundial, así como as súas diversas consecuencias.

3. Identificar os principais mecanismos arbitrados pola Organización de Nacións Unidas para manter a paz, garantir a seguridade colectiva e regular pacificamente as relacións internacionais.

4. Obter e analizar información de fontes documentais diversas (textos históricos, documentos estatísticos e icónicos, mapas históricos, imaxes, prensa, Internet, etc.) sobre as causas, orixes, desenvolvemento e consecuencias da Segunda Guerra Mundial, valorar a súa relevancia e establecer relacións cos coñecementos adquiridos.

5. Redactar un informe sobre as evidencias e as negacións relativas ao Holocausto xudeu a partir da información de fontes diversas.

3ª AVALIACIÓN

UNIDADE 12: A Guerra Fría

OBXECTIVOS

7. Comprender a xénese dos motivos que levaron ao enfrontamento aos Estados Unidos e á URSS.

8. Establecer as características dese enfrontamento.

9. Localizar as zonas onde se concentrou con máis intensidade a oposición entre os bloques e os principais conflitos que xerou.

10. Coñecer as etapas en que se subdivide o período, así como as características definitorias de cada unha delas.

11. Comprender a evolución interna de ambos bloques e as súas repercusións sobre as relacións internacionais.

12. Comprender as causas da finalización do conflito.

CONTIDOS

CONCEPTOS

Significado do concepto de Guerra Fría e da bipolarización da política internacional.

Os procesos de formación dos respectivos bloques.

Principais etapas do período; as súas principais características.

Os conflitos máis relevantes do enfrontamento entre os dous bloques.

Os problemas internos de cada bloque e a heteroxeneidade dos mesmos.

As causas da desaparición da Guerra Fría.


Análise e comentario de documentos escritos procedentes tanto de fontes primarias como secundarias.

Interpretación de mapas históricos como referentes fundamentais da situación política analizada.

Análise de imaxes como fontes históricas fundamentais para a comprensión plena do período.

Elaboración de mapas conceptuais sobre as principais doutrinas estratéxicas de ambos bloques.

Utilización con propiedade e rigor dos conceptos históricos específicos.

Utilización da análise multicausal como elemento de comprensión do enfrontamento bipolar.

ACTITUDES

Valoración crítica dos instrumentos de propaganda ideolóxica e política.

Rexeitamento da violencia como forma de resolución dos conflitos.

Valoración con rigor das vantaxes e dos inconvenientes de ambos sistemas socioeconómicos.

Fomento da tolerancia cara ás opcións ideolóxicas diferentes.

Rexeitamento da carreira de armamentos.


1. Coñecer as causas do desencadeamento da Guerra Fría.

2. Establecer as distintas etapas cronolóxicas do conflito e elaborar unha liña do tempo.

3. Explicar as posturas dos dous bloques e a definición dos seus intereses.

4. Localizar en mapas políticos os principais focos de conflitos e tirar consecuencias da súa distribución.

5. Entender as causas da desaparición da Guerra Fría e da vitoria do bloque capitalista.

6. Analizar as causas, o desenvolvemento e as consecuencias das principais crises do período.

UNIDADE 13: Descolonización e Terceiro Mundo

OBXECTIVOS

1. Coñecer as causas dos procesos de descolonización que se iniciaron despois da Segunda Guerra Mundial.

2. Establecer a cronoloxía dese proceso.

3. Explicar a descolonización en Asia e África, incidindo nos principais modelos: India e Paquistán, o Magreb, África subsahariana…

4. Comprender o conflito do Oriente Próximo e o seu papel nas relacións internacionais.

5. Recoñecer as consecuencias do proceso descolonizador.

6. Expor os principais problemas actuais dos países do Terceiro Mundo.

CONTIDOS

CONCEPTOS

As causas da desaparición dos imperios coloniais europeos.

Os principais procesos de independencia en Asia: India e Paquistán, Indonesia e Vietnam.

Os principais procesos de independencia en África, especialmente no Magreb.

Orixes e evolución do conflito de Oriente Próximo entre israelís e palestinos.

Características do neocolonialismo e causas do subdesenvolvemento.

Os novos problemas dos Estados do Terceiro Mundo.


Análise e comentario de documentos escritos procedentes tanto de fontes primarias como secundarias.

Interpretación de mapas históricos como recurso para comprender a descolonización e as súas fases.

Análise de imaxes como fontes históricas fundamentais para a comprensión das ideoloxías subxacentes na cuestión colonial.

Elaboración de mapas conceptuais sobre as actitudes das principais potencias colonizadoras ante a independencia das súas colonias.

Utilización da explicación multicausal como instrumento metodolóxico axeitado para explicar estes procesos.

Manexo con propiedade e rigor dos conceptos históricos específicos do tema.

ACTITUDES

Recoñecemento da igualdade básica de todas as persoas e a perversión de calquera intento de dominio dunhas sociedades sobre outras.

Valoración da liberdade individual e colectiva como un dereito inalienable.

Tolerancia e respecto cara ás manifestacións culturais diferentes ás nosas.

Condena da guerra como medio de resolución dos conflitos, tanto internos como externos.

Condena das ditaduras que se implantaron en moitos destes países tras a independencia.

Solidariedade cos pobos explotados e desposuídos do Terceiro Mundo.


1. Coñecer o concepto de descolonización e as súas implicacións para a política internacional.

2. Establecer as causas de todo tipo que motivaron ese proceso.

3. Recoñecer as principais características dos diversos procesos de descolonización, subliñando coincidencias e diferenzas.

4. Coñecer a orixe e o desenvolvemento do conflito de Oriente Próximo.

5. Enumerar as características do fenómeno do subdesenvolvemento, así como as súas principais causas.

6. Recoñecer cales son os problemas que axexan na actualidade aos países do Terceiro Mundo.

UNIDADE 14: O mundo capitalista

OBXECTIVOS

1. Comprender a evolución da economía capitalista entre 1950 e 1982; as fases de expansión e recesión.

2. Entender que existen diversos modelos de implantación do capitalismo coas súas vantaxes e os seus inconvenientes.

3. Coñecer os inicios do proceso de unidade europea.

4. Recoñecer o papel dominante dos Estados Unidos no desenvolvemento do mundo capitalista.

5. Observar as desigualdades do sistema capitalista a través do caso de América Latina.

CONTIDOS

CONCEPTOS

As causas do período de crecemento económico capitalista comprendido entre 1950 e 1973.

As consecuencias da crise de 1973-1982.

O proceso de unidade europea.

Modelos de desenvolvemento capitalista: europeo, asiático e norteamericano.

Papel hexemónico dos Estados Unidos no bloque capitalista: causas e problemas.

O problema da periferia do sistema: o caso de América Latina.


Comentario e análise de fontes escritas, tanto primarias como secundarias.

Elaboración de mapas conceptuais sobre os diversos modelos de capitalismo.

Análise e interpretación de imaxes (fotografías, documentais, filmes, etc.) sobre as cuestiones tratadas.

Elaboración dun informe sobre os problemas de América Latina no período estudado.

Interpretación e análise de cadros estatísticos e gráficos referidos á evolución da economía capitalista.

Utilización con propiedade e rigor dos conceptos históricos específicos.

ACTITUDES

Interese por coñecer os mecanismos económicos propios do capitalismo.

Valoración da democracia parlamentaria como sistema político fronte ás ditaduras.

Valoración positiva das vantaxes que supón o modelo do Estado do benestar.

Capacidade crítica fronte ás desigualdades que xera o sistema económico capitalista mundial.


1. Coñecer as diversas etapas da economía capitalista no período estudado.

2. Recoñecer o proceso de formación da unidade europea e os seus problemas.

3. Observar a existencia de diversos modelos de desenvolvemento capitalista e saber as súas vantaxes e os seus inconvenientes.

4. Comprender o papel hexemónico dos Estados Unidos no mundo capitalista: as súas causas e as súas consecuencias.

5. Explicar os problemas que se presentan na periferia do sistema capitalista: o caso de América Latina.

UNIDADE 15: O mundo comunista

OBXECTIVOS

1. Coñecer a evolución política interna da URSS desde a morte de Stalin ata Gorbachov.

2. Explicar as principais características da implantación do comunismo na Europa do Leste.

3. Recoñecer a expansión do comunismo por outros continentes: Asia, África e América Latina. Observar as súas características peculiares.

4. Avaliar a aparición doutros modelos de implantación do comunismo.

5. Coñecer as causas da crise final do comunismo na URSS e nas democracias populares do leste de Europa.

CONTIDOS

CONCEPTOS

A situación da URSS tras a morte de Stalin: a desestalinización e a época de Breznev.

O fracaso dos intentos reformistas de Gorbachov. A crise final da URSS.

O final do imperio soviético.

A expansión do comunismo en Europa e a formación do bloque prosoviético. Aspectos políticos e económicos.

A expansión do comunismo fóra do marco europeo. O modelo chinés. Os réximes comunistas en África e América Latina.


Análise e comentario de textos históricos, tanto primarios como secundarios.

Realización de traballos de indagación sobre as causas da expansión do comunismo.

Utilización da explicación multicausal para comprender a crise final da URSS.

Elaboración de mapas conceptuais sobre os distintos períodos da historia soviética.

Análise de táboas estatísticas sobre a evolución económica da URSS e China.

Análise de mapas políticos sobre a xeoestratexia soviética en Europa e sobre a expansión comunista en Asia.

Realización de eixes cronolóxicos das principais etapas e acontecementos protagonizados polos Estados comunistas.

ACTITUDES

Rigor crítico na utilización dos distintos tipos de fontes.

Tolerancia e respecto cara a outras ideoloxías e xeitos de pensar.

Rexeitamento das explicacións unilineais debido á súa parcialidade e insuficiencia para comprender os fenómenos históricos.


1. Coñecer as características políticas e socioeconómicas da sociedade soviética.

2. Entender as razóns do afundimento do réxime soviético.

3. Establecer as razóns do expansionismo soviético en Europa no contexto da Guerra Fría.

4. Comprender as razóns da expansión do comunismo por outros continentes: Asia, África e América Latina.

5. Valorar a aparición de modelos de réximes comunistas alternativos ao soviético.

UNIDADE 16: O mundo entre dous milenios

OBXECTIVOS

1. Recoñecer os cambios producidos no contexto internacional tras a desaparición da Guerra Fría: a unipolaridade dos E.U.A.

2. Analizar a aparición de novos conflitos con causas diversas: xeopolíticas, económicas, nacionalistas, etc.

3. Coñecer a aparición do terrorismo na escena internacional e os cambios que iso implica.

4. Estudar os novos problemas da escena internacional.

5. Recoñecer o fenómeno da globalización e as súas características.

6. Explicar as consecuencias económicas da globalización.

7. Coñecer os cambios nos fundamentos ideolóxicos globalizadores: a democracia e os dereitos humanos.

8. Recoñecer os principais cambios sociais, culturais e tecnolóxicos do mundo a principios do século XXI.

CONTIDOS

CONCEPTOS

Características fundamentais das relacións internacionais desde 1989.

Os principais conflitos: guerras do Golfo, Iugoslavia e Cáucaso.

O terrorismo internacional: orixes e papel na política internacional actual.

Os novos problemas das relacións internacionais: Estados malogrados, tráficos ilegais, proliferación armamentística, etc.

O fenómeno da globalización. As súas principais características.

Os novos paradigmas ideolóxicos: a democracia parlamentaria e os dereitos humanos.

As transformacións socioculturais, relixiosas e científicas no cambio de milenio.

Os cambios sociais recentes: migracións e emancipación feminina.

As características da sociedade postindustrial.


Comentario de mapas históricos sobre a localización e evolución dos conflitos actuais máis importantes.

Elaboración de eixes cronolóxicos que conteñan os principais fitos do período.

Utilización da análise multicausal para comprender os diferentes conflitos bélicos.

Realización de debates sobre a interpretación en historia. O seu papel e a súa metodoloxía.

Elaboración de mapas conceptuais que expliquen os principais cambios sociais, culturais e relixiosos do período estudado.

Análise e comentario de documentos textuais procedentes de diversas fontes.

Análise e comentario de táboas estatísticas e gráficos referidos ás diversas variables económicas estudadas.

Elaboración dun informe sobre os movementos antiglobalización.

ACTITUDES

Fomento da tolerancia e do diálogo como base das relacións internacionais.

Valoración do papel dos organismos internacionais como instrumentos para a resolución dos conflitos entre nacións.

Valoración positiva da existencia de minorías étnicas, políticas ou relixiosas como instrumento de enriquecemento xeral.

Condena do terrorismo como medio de acción política e militar.

Valoración ecuánime do fenómeno da globalización.

Tolerancia ante opcións ideolóxicas, relixiosas ou sociais distintas das propias.

Valoración positiva da extensión da democracia e dos dereitos humanos.

Rigor crítico na análise da incidencia dos avances científicos e tecnolóxicos sobre a sociedade.

Valoración crítica do papel dos medios de comunicación como vehículos de información e de entretemento.


1. Coñecer as características xerais da situación internacional tras a Guerra Fría.

2. Identificar a tipoloxía dos novos conflitos e as súas causas.

3. Analizar e comprender a orixe do terrorismo internacional e o seu papel actual.

4. Coñecer o fenómeno da globalización e as súas características.

5. Avaliar os cambios sociais, culturais, relixiosos e científico-tecnolóxicos que definen a nosa sociedade actual.

CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN En cada unha das tres avaliacións faranse dous ou tres exames ( segundo a materia), a nota final de cada avaliación será a media de tódolos exames sempre que en cada un deles se alcance un mínimo dun tres con cinco . Ademais terase en conta a actitude do alumno ,a participación na clase, os traballos ou exercicios que realizou e o esforzo e avance que ten durante o curso ( todo isto non poderá supoñer máis da metade da nota final ) .Despois de cada avaliación haberá un exame de recuperación de avaliación para aqueles que a teñan suspensa . A nota final de Xuño será a media das tres Avaliacións ,sempre e cando non baixe de catro a nota media dalgunha das avaliacións e tendo que acadar unha media de cinco puntos para aprobar. Na convocatoria de Setembro o exame será de toda a asignatura. O exame teórico valerá como mínimo un 50% - O resto dos instrumentos valerán entre un 50% e un 20%

Concretando, o proceso de cualificación sería o seguinte: -A nota de cada avaliación será a media das distintas probas teóricas sempre que sexan superiores a 3,5 multiplicada pola porcentaxe coa que valoremos a proba teórica (entre un 50 e un 80%) ao que engadiremos a nota do resto de instrumentos de valoración multiplicada pola súa valoración (entre un 20 e un 50 %). A nota final que aparecerá no boletín será redondeada de forma que unha nota con decimal inferior a 0,5 puntuará como a nota inferior (ex. un 3,4 será un 3 no boletín) mentres que un decimal de 0,5 ou superior puntuará coa nota superior (ex. un 3,6 será un 4 no boletín). Como excepción a esta regra xeral as notas entre 4 e 5 redondéanse sempre cara abaixo (é dicir, p. ex. un 4,8 será un 4 no boletín). -Ao comezo das avaliacións 2ª e 3ª realizaremos unha proba de recuperación para os alumnos que non superasen a avaliación anterior. Ao final de curso realizaremos unha proba final de recuperación das avaliacións pendentes. A media final do curso será a das 3 avaliacións tendo en conta que unha avaliación aprobada na recuperación puntuará sempre cun 5. ALUMNOS QUE PASEN A SEGUNDO CURSO DE BACHARELATO CON ESTA MATERIA PENDENTE . Aqueles alumnos que pasen a segundo de bacharelato con esta asignatura pendente serán examinados mediante diversas probas ( poden ser un ou varios exames ) polo xefe do departamento ou polo profesor que imparte esta asignatura en 1º de Bacharelato.

SEGUNDO BACHARELATO Seguiranse as directrices marcadas pola Xunta de Galicia e publicadas no DOGA nº 120 do Luns 23 de Xuño de 2008 así como polas indicacións dos grupos de traballo que dirixen as probas de selectivo.

1ª AVALIACIÓN As raíces históricas da España contemporánea. -As pegadas das primeiras culturas e da dominación romana na Península. -Pluralidade política e cultural da Península na Idade Media: Al-Ándalus e os reinos cristiáns. Formas de vida e intercambio cultural. A ocupación do territorio e consecuencias socioeconómicas. Trazos da Galicia feudal. -Formación da monarquía hispánica. Castela á cabeza dun imperio: a pervivencia das particularidades dos reinos, con especial atención ao Reino de Galicia. -Expansión ultramarina e creación do imperio colonial. O impacto da colonización. -Trazos económicos, sociais e políticos do Antigo Réxime. A política

centralizadora dos Borbóns. O reformismo ilustrado. Galicia no Antigo Réxime. Quebra da monarquía absoluta. -Guerra e revolución: a guerra contra os franceses e o seu impacto en Galicia. A obra de Cádiz: os decretos e a Constitución de 1812. -O reinado de Fernando VII: absolutismo fronte a liberalismo. -Independencia das colonias americanas. -Construción e evolución do Estado liberal burgués. -Reinado de Isabel II: dominio do liberalismo moderado. A guerra carlista e acceso ao poder dos liberais. Grupos políticos e papel do exército. Inestabilidade política e institucional. 2ª AVALIACIÓN -Significado do Sexenio: intentos democratizadores. Da revolución ao ensaio republicano. -O réxime da Restauración: características e funcionamento do sistema canovista. A oposición ao réxime. Guerra colonial e crise de 1898. Intentos de modernización e crise do sistema. Conflitividade social e problema de Marrocos. -O Estado nación español e os nacionalismos alternativos. Evolución do galeguismo. Transformacións económicas e cambios sociais no século XIX e primeiro terzo do século XX. -Transformacións na agricultura e desamortizacións. Características e consecuencias da desamortización en Galicia e trazos de modernidade na agricultura. -Debilidade e fragmentación do desenvolvemento industrial. Modernización dos transportes: o ferrocarril. Emerxencia do sistema financeiro. Debilidade do mercado nacional. Desindustrialización e novos sectores en Galicia. -Evolución demográfica. Os movementos migratorios. Efectos da emigración en Galicia. -Transformacións sociais: a sociedade de clases. Novos grupos dominantes: oligarquías e clases medias. O movemento obreiro e as organizacións campesiñas. O agrarismo na Galicia caciquil. Situación da muller e movementos feministas. 3ª AVALIACIÓN -A quebra do sistema liberal: ditadura e democracia. -O contexto internacional de entreguerras. A ditadura de Primo de Rivera. -A Segunda República. A Constitución de 1931: principios e institucións dunha

democracia avanzada. O voto feminino. Política de reformas e polarización social. O nacionalismo vasco, catalán e galego. -Os gobernos republicanos. Confrontación política e revoltas sociais. As reaccións antidemocráticas. Guerra civil e ditadura franquista. -Sublevación militar e guerra civil. Dimensión política e internacional do conflito. Evolución das dúas zonas: revolución social e conflitos na zona republicana; a formación do estado franquista. -O franquismo da posguerra: bases ideolóxicas e sociais. Autarquía e illamento internacional. A resistencia da guerrilla. -A consolidación do réxime. Crecemento económico e transformacións sociais. Emigración a Europa. A oposición no interior e no exilio. -Elementos de cambio na etapa final do franquismo. A sociedade civil e a oposición ao réxime. -A vida cotiá no franquismo. O seu impacto en Galicia. A España actual. -O proceso de transición á democracia, logros e limitacións. A Constitución de 1978: principios e institucións democráticas. O proceso autonómico e o Estatuto de autonomía de Galicia. -Os gobernos democráticos. Cambios sociais, económicos, lexislativos e culturais. A construción do Estado de benestar. -Galicia e España na Unión Europea. O papel de España no contexto internacional. -Problemas e perspectivas actuais. Criterios de avaliación. 1. Recoñecer e valorar os procesos da historia peninsular anteriores ao século XVIII que resultan máis significativos para a comprensión de época contemporánea, as súas pegadas na actualidade no conxunto do territorio e as peculiaridades en Galicia. Trátase de avaliar a capacidade de recoñecer e situar no tempo os vestixios do pasado e a súa diversidade no espazo, valorando criticamente a importancia histórica dalgúns procesos como a institucionalización do patriarcado a través do dereito romano, a formación dos reinos peninsulares na Idade Media ou o papel da monarquía hispánica no mundo. Valorarase tamén a capacidade de identificar e contextualizar o legado material e simbólico que para Galicia supón o megalitismo atlántico, a cultura castrexa ou o camiño de Santiago. Tamén se comprobará a súa competencia para diferenciar os trazos de cambio e continuidade que representa o século XVIII.

2. Analizar e caracterizar a crise do Antigo Réxime en España e as dificultades na construción do Estado liberal, sinalando as relacións deste proceso co contexto internacional, así como a súa repercusión en Galicia. Trátase de que o alumnado poida identificar os trazos característicos do Antigo Réxime opoñéndoos, tanto ao proxecto universalista da Ilustración, como ás realizacións prácticas no Estado liberal burgués. Tamén se avaliará a capacidade para recoñecer as dificultades na construción do réxime liberal en España, o limitado impacto dos esforzos democratizadores, as características do sistema político da Restauración e as confrontacións sociais, políticas e militares que conduciron á súa crise. Reflexionarán sobre os mecanismos de construción do Estado nacional en España, a súa debilidade e a articulación doutros discursos nacionalistas. 1. Recoñecer e valorar os procesos da historia peninsular anteriores ao século XVIII que resultan máis significativos para a comprensión de época contemporánea, as súas pegadas na actualidade no conxunto do territorio e as peculiaridades en Galicia. Trátase de avaliar a capacidade de recoñecer e situar no tempo os vestixios do pasado e a súa diversidade no espazo, valorando criticamente a importancia histórica dalgúns procesos como a institucionalización do patriarcado a través do dereito romano, a formación dos reinos peninsulares na Idade Media ou o papel da monarquía hispánica no mundo. Valorarase tamén a capacidade de identificar e contextualizar o legado material e simbólico que para Galicia supón o megalitismo atlántico, a cultura castrexa ou o camiño de Santiago. Tamén se comprobará a súa competencia para diferenciar os trazos de cambio e continuidade que representa o século XVIII. 2. Analizar e caracterizar a crise do Antigo Réxime en España e as dificultades na construción do Estado liberal, sinalando as relacións deste proceso co contexto internacional, así como a súa repercusión en Galicia. Trátase de que o alumnado poida identificar os trazos característicos do Antigo Réxime opoñéndoos, tanto ao proxecto universalista da Ilustración, como ás realizacións prácticas no Estado liberal burgués. Tamén se avaliará a capacidade para recoñecer as dificultades na construción do réxime liberal en España, o limitado impacto dos esforzos democratizadores, as características do sistema político da Restauración e as confrontacións sociais, políticas e militares que conduciron á súa crise. Reflexionarán sobre os mecanismos de construción do Estado nacional en España, a súa debilidade e a articulación doutros discursos nacionalistas. 3. Comprender as dificultades no desenvolvemento da economía capitalista e da sociedade de clases en España dando conta da diversidade de ritmo e intensidade con que se produce nos distintos territorios peninsulares e especialmente das peculiaridades en Galicia, recoñecendo as conexións co contexto internacional.

Trátase de comprobar que o alumnado comprende as dificultades no desenvolvemento da economía de mercado en España e as desigualdades territoriais, explicando, por exemplo, a tardía modernización agraria e industrial de Galicia. Por outra parte, as alumnas e os alumnos deberán ser capaces de recoñecer os procesos de exclusión da sociedade liberal burguesa e os novos mecanismos de dominación e integración das mulleres. Tamén deben comprender o carácter oligárquico dos grupos hexemónicos, a debilidade das clases medias, a importancia que o internacionalismo ten na organización das correntes do movemento obreiro e a relevancia do movemento campesiño. 4. Comprender os cambios e conflitos que se producen en España durante o período de entreguerras. Por unha parte, a crise da Restauración, que amosa a incapacidade dos grupos hexemónicos para articular un proxecto liberal para España e desemboca na ditadura de Primo de Rivera. Por outra, o alumnado debe ser capaz de recoñecer e valorar a transcendencia da Segunda República, relacionándoa co contexto europeo en que tamén se produce a contraposición entre réximes democráticos e autoritarios. Con este criterio comprobarase se o alumnado é capaz de analizar a multicausalidade na xénese das etapas que se van estudar: os conflitos sociais, políticos e de organización territorial que as constitúen. Tamén amosarán a súa competencia para explicar a conxuntura económica e social en que xorde a Segunda República (valorándoa como a primeira experiencia plenamente democrática do país, momento en que se fixo un grande esforzo modernizador e de atención a vellas cuestións de xustiza social) e os conflitos que tivo que afrontar ao longo das súas diversas etapas. 5. Comprender a orixe, desenvolvemento e consecuencias da Guerra Civil. Recoñecer, analizar e rexeitar as peculiaridades ideolóxicas e institucionais da ditadura franquista e a influencia que a conxuntura internacional tivo na evolución do réxime. Este criterio pretende comprobar a habilidade do alumnado para explicar as orixes da sublevación militar e a transcendencia dos apoios internacionais. Tamén amosará a capacidade de criticar as bases ideolóxicas, os apoios sociais e a institucionalización da ditadura franquista, e como os acontecementos internacionais influíron no devir do réxime. Comprobarase ademais que o alumnado comprende a evolución da España franquista, analizando o progresivo divorcio da sociedade e o réxime a partir dos anos 60. 6. Describir os trazos e dificultades do proceso de transición democrática e a súa transcendencia, identificar as características da Constitución de 1978 e do Estatuto de autonomía de Galicia e explicar os cambios políticos, económicos, sociais e culturais que achegaron a forma de vida da sociedade española aos estándares da Europa desenvolvida. Trátase de avaliar a capacidade do alumnado para explicar os cambios introducidos na situación política, social, económica e cultural de España nos anos seguintes á morte de Franco e o papel dos artífices individuais e colectivos destes cambios, analizando criticamente o proceso de recuperación

da convivencia democrática. As alumnas e os alumnos tamén deberán coñecer a estrutura e os principios que regulan a organización política e territorial do Estado, das comunidades autónomas e de Galicia en particular, e identificarán os cambios económicos, políticos, sociais e culturais dos anos 80 e a importancia do ingreso na Unión Europea. Por último, amosarán a capacidade de reflexionar e debater sobre algún problema da realidade actual. 7. Coñecer e utilizar as técnicas básicas da indagación e explicación histórica, como recoller información de diferentes fontes, valoralas criticamente e elaborar textos de contido histórico, utilizando con rigor o vocabulario específico e sendo capaces de traballar en grupo, amosando unha actitude participativa e colaborando na resolución de conflitos. Este criterio pretende avaliar se as alumnas e os alumnos adquiriron a competencia necesaria para seleccionar, analizar e utilizar a información que achegan as fontes de documentación histórica, en especial os textos, mapas, datos estatísticos e iconográficos, comprobando as destrezas no manexo das tecnoloxías da información e da comunicación e a capacidade para comunicar oralmente e por escrito as súas conclusións. Igualmente importante, permite comprobar se son quen de mostrar capacidades sociais como a tolerancia, o sentido crítico e o traballo en equipo. Na asignatura de HISTORIA DE ESPAÑA seguiranse as directrices marcadas pola C.I.U.G , mais para facilitar a superación da asignatura en cada Avaliación faranse dous exames ,na primeira avaliación consistirá en preguntas teóricas sobre os temas un ata o tres( bloque I : As raíces Históricas de España) e outro exame onde, ao igual que nas avaliación seguintes o exame constará de dúas opcións e en cada unha delas haberá una pregunta a desenvolver( valerá cinco puntos ) e un comentario de texto ( valerá cinco puntos ) sendo preciso para aprobar o exame contestar a pregunta mailo comentario cun mínimo de coñecementos ( tanto a pregunta como o comentario de texto terá que alcanzar un mínimo de 2,5 para poder aprobar), a nota da avaliación será a media de ambos exames ,tendo en conta que non se fará a media cando unha das probas non supere o tres sobre un aprobado de cinco puntos. Ademáis será preciso ter en conta a actitude ,traballo , interés e evolución do alumno nesta asignatura ( poderá puntuarse ata un 15% como máximo ). A NOTA FINAL DE XUÑO será a media das tres avaliacións ( tendo en conta tamén a evolución , esforzo e traballo do alumno na clase )sempre e cando non baixe de catro a nota media dalgunha das avaliacións e tendo que acadar una media de cinco puntos para aprobar. Na convocatoria de SETEMBRO o exame será de toda a asignatura e constará de dúas opcións , en cada unha delas haberá dúas ou tres preguntas para elexir unha e un comentario de texto obligatorio .Para aprobar haberá que contestar un mínimo á pregunta máilo comentario de texto ( un dous con cinco sobre un cinco como aprobado ) e que a suma das dúas sume un mínimo de cinco puntos sobre dez.

XEOGRAFIA

Obxectivos. 1. Comprender e explicar o territorio galego e español como un espazo dinámico, caracterizado polos contrastes e a complexidade territorial, resultado da interacción de decisións políticas e de procesos sociais, económicos, tecnolóxicos e culturais, que actuaron nun marco natural e histórico. 2. Identificar e comprender as interrelacións das variables que interveñen na organización do territorio para analizalo e interpretalo criticamente, empregando con corrección tanto as técnicas como o vocabulario xeográfico e aplicándoo ao coñecemento do contorno. 3. Coñecer as características dos diferentes medios naturais existentes en Galicia e en España, identificando os trazos xeográficos que os definen, poñéndoos en relación cos espazos europeos e mundiais. 4. Comprender a distribución, estrutura e dinámica da poboación e analizar criticamente as situacións de desigualdade e discriminación socioeconómica, de xénero e étnico-cultural, e mais a súa pegada na configuración do territorio creando situacións de segregación espacial. 5. Analizar os distintos modos de explotación dos recursos, así como as actividades produtivas e os seus impactos territoriais e ambientais, recoñecendo a interrelación entre o medio e os grupos humanos como xeradora de espazos xeográficos diferenciados. 6. Interesarse activamente pola calidade do medio natural, ser conscientes da inestabilidade dos medios xeográficos de Galicia e España no contexto europeo e mundial e dos problemas derivados de certas actuacións humanas, así como entender a necesidade de políticas de ordenación territorial, ambientais e de xestión de recursos acordes co desenvolvemento sostible. 7. Comprender as relacións que existen entre os territorios que integran España, e destes coa Unión Europea, desenvolvendo actitudes de coñecemento, aprecio e cooperación cara aos espazos próximos e afastados, superando os estereotipos e prexuízos. 8. Explicar a posición de España e de Galicia nun mundo interrelacionado, no que coexisten procesos de uniformación da economía e de crecente desigualdade socioeconómica. 9. Comprender e analizar a realidade xeográfica galega, a súa diversidade interna, a inserción en España e Europa desde unha posición periférica e as relacións co resto do mundo, marcadas historicamente pola emigración. Contidos.

Contidos comúns. -Identificación e explicación multicausal da localización e distribución de procesos e fenómenos xeográficos e as súas implicacións. -Busca, selección e tratamento de información relevante para o coñecemento xeográfico: fontes cartográficas, estatísticas, visuais, bibliográficas e procedentes das tecnoloxías da información e da comunicación, observación directa da realidade empregando as técnicas de traballo de campo. -Dominio das técnicas cartográficas: lectura, interpretación e comunicación a través de planos e mapas. Manexo da escala e das diversas representacións gráficas. -Comprensión das dinámicas ecoxeográficas: as interrelacións de variables na conformación do territorio. Técnicas de análise e interpretación das paisaxes. -Participación en debates e traballos en grupo revisando e contrastando as ideas propias coas alleas, argumentando e empregando o vocabulario específico. -Responsabilidade no uso dos recursos e valoración das pautas de comportamento individual e social respecto da protección e mellora do medio natural. -Toma de conciencia e adopción dunha postura crítica fronte ás desigualdades e discriminacións socioeconómicas, étnico-culturais e de xénero e a súa plasmación no territorio. -Elaboración de informes sobre algún problema ambiental ou social facendo propostas de mellora e empregando os conceptos con precisión e rigor. 1ª AVALIACIÓN Natureza e medio natural en España. -España: situación dos seus territorios e implicacións xeográficas. Elementos de unidade e diversidade. -A diversidade do medio físico: as grandes unidades morfoestruturais do relevo. O litoral. Climas e vexetación en Galicia e España. Hidrografía, problemas e xestión da auga. -Dinámicas ecoxeográficas e grandes medios naturais en España. A diversidade interna galega. -Riscos e problemas ambientais e a súa relación coa actividade humana. A política ambiental en Galicia e en España no contexto da Unión Europea. Territorio e actividades económicas. -Aproveitamento económico dos recursos: minaría, fontes de enerxía e recursos mariños. Políticas de desenvolvemento sustentable. -Os espazos agrarios: factores, dinámicas recentes e procesos de transformación no marco europeo. O exemplo galego. As paisaxes agrarias. -Os espazos industriais: unha distribución desequilibrada. Globalización,

políticas de emprego e tendencias actuais na industria galega e española. As paisaxes industriais. -Os espazos de servizos: diversidade interna e terciarización da economía española. Redes de transporte e vertebración territorial: as conexións de Galicia co exterior. Os espazos turísticos: factores, tipoloxía e impacto. Os espazos comerciais e os fluxos de poboación. 2ª AVALIACIÓN Poboación e urbanización. -A poboación: a súa distribución. A dinámica e políticas demográficas. -Migracións. Do pasado emigratorio a un presente de inmigración. Fluxos migratorios, factores explicativos, consecuencias e políticas de inmigración. -Estrutura da poboación: expectativas de futuro. A posición da muller respecto do mercado laboral e a súa plena integración social. -Novas realidades e procesos de expansión urbanos: metropolización e cidade difusa. O recente crecemento urbano e as súas implicacións territoriais. Estrutura e morfoloxía urbanas. Problemas, xestión e planeamento urbanos. -O sistema urbano español: distribución e xerarquía. A especificidade galega: o papel das vilas. Permanencia e cambio no mundo rural. 3ª AVALIACIÓN A organización político-administrativa española, contrastes e políticas rexionais. -O proceso de construción do estado español e o debate territorial. Diferentes criterios de rexionalización e organización político-administrativa actual. Outras entidades territoriais: comarcas e parroquias en Galicia. -Os contrastes rexionais e intrarrexionais. Posición relativa no contexto europeo. -As políticas rexionais e de cohesión na UE e o seu impacto en Galicia e en España. As eurorrexións: Galicia-Norte de Portugal. -A ordenación territorial como intervención global: concepto e situación en España. A ordenación territorial en Galicia. España en Europa e no mundo. -Contrastes físicos e socioeconómicos en Europa. Posición española na UE. A situación periférica de Galicia: o Arco Atlántico. -Áreas xeoeconómicas e xeopolíticas mundiais. España nun mundo globalizado. -Galicia no contexto mundial: a Galicia exterior. A particular relación con América Latina. Criterios de avaliación. 1. Describir os trazos xerais do medio natural español, recoñecer e localizar a diversidade de medios ecoxeográficos de Galicia e de España, identificando as variables e as relacións dinámicas que os configuran. Mediante este criterio trátase de avaliar se o alumnado é capaz de recoñecer e localizar os principais medios ecoxeográficos en Galicia e en España e de explicalos desde un enfoque sistémico. Deberá avaliarse tamén a comprensión da orixinalidade das distintas paisaxes naturais, apreciando a súa riqueza e o seu carácter irrepetible.

2. Identificar e analizar os principais riscos e problemas ambientais que afectan España, coñecendo as políticas que ao respecto se propoñen no ámbito estatal e internacional e mais aplicando este coñecemento ao estudo dun problema ambiental, identificando as súas causas, relacionándoas coa actividade humana e comprometéndose activamente na súa solución. Trátase de comprobar se o alumnado analiza o impacto das accións humanas sobre o medio, valorando o grao de conservación ou destrución dun espazo concreto a partir da observación directa e do manexo de diferentes documentos xeográficos. Valorarase, así mesmo, a toma de conciencia sobre o uso racional dos recursos, o respecto ao medio natural e o desenvolvemento sustentable, así como a importancia das medidas e políticas orientadas para tal fin, coñecendo os compromisos internacionais acadados para a conservación e recuperación do medio natural. 3. Caracterizar os diferentes espazos produtivos españois, identificando os factores de localización e de distribución, as tipoloxías resultantes, así como a súa dinámica recente e as tendencias actuais, tendo en conta os contextos europeo e mundial. Este criterio trata de avaliar a capacidade para situar e caracterizar os principais espazos agrarios, industriais e de servizos, cunha perspectiva dinámica que permita recoñecer os factores de cambio e a incidencia das actuacións políticas, en especial, da pertenza á Unión Europea. Tamén se terá en conta a comprensión dos fenómenos espaciais a que dan lugar as actividades económicas: identificación e análise de paisaxes, desequilibrios na distribución en Galicia e en España, relación e impacto en procesos territoriais. A análise detallada centrarase nalgún sector de marcada relevancia na economía galega. 4. Analizar a distribución, estrutura, dinámica e perspectivas da poboación española e galega, valorando a importancia dos movementos migratorios e recoñecendo a segregación espacial derivada das situacións de inxustiza cara aos desfavorecidos economicamente, cara aos inmigrantes e cara ás mulleres. Este criterio trata de avaliar a comprensión de conceptos demográficas básicos, a destreza no manexo e interpretación de distintas fontes e formas de representación gráfica. Deberase analizar a evolución da poboación española e galega e proxectala cara ao futuro, apreciando as consecuencias da estrutura demográfica e o papel que a inmigración ten na nosa sociedade, contextualizándoo no marco europeo e mundial. Teranse en conta as repercusións que os cambios na situación sociolaboral das mulleres e as políticas sociais tendentes á súa plena integración social en pé de igualdade teñen no movemento natural español e galego. 5. Analizar o proceso de urbanización español como o resultado da concorrencia de distintos axentes e intereses, así como de decisións políticas e técnicas, dando lugar a unha morfoloxía e estrutura determinada. Identificar o papel do sistema urbano na configuración do territorio. Con este criterio preténdese comprobar se o alumnado sabe relacionar o proceso de urbanización con outros de tipo socioeconómico e comprender o alcance que as novas pautas de crecemento urbano teñen no territorio español,

dada a intensidade do proceso e as súas peculiaridades na etapa máis recente, a través dalgún exemplo de Galicia. Trátase tamén de valorar se identifica, a partir de planos e outras fontes, a estrutura e dinámica da cidade. Interesa igualmente que se comprenda a importancia da planificación urbana e a xestión democrática como mecanismos de contención dos procesos especulativos, o crecemento anárquico e a segregación espacial. 6. Comprender o papel da ocupación do territorio e das actividades económicas na conformación das grandes unidades paisaxísticas de Galicia e de España, localizándoas e identificando os seus elementos e dinámicas, tomando conciencia da necesidade de políticas globais de ordenación territorial. Este criterio pretende comprobar a comprensión sistémica das paisaxes como síntese das dinámicas xeográficas. Avaliarase tamén o nivel de competencia para analizar criticamente os modelos de ocupación do territorio predominantes en Galicia e en España, considerando a ordenación territorial como mecanismo para conciliar os distintos intereses e garantir o desenvolvemento sustentable e harmónico. 7. Analizar a organización política e administrativa española e os seus efectos espaciais para percibir, mediante a utilización de distintos indicadores, a desigual distribución de riqueza e poboación entre as comunidades autónomas e no seu interior e mais valorando as políticas españolas e europeas de corrección de desequilibrios rexionais e os mecanismos de organización e participación activa da cidadanía. Este criterio pretende comprobar se o alumnado comprende o territorio español como unha realidade xeográfica plural construída a través do tempo e organizada na actualidade en distintos espazos político-administrativos. Avaliarase a súa identificación e localización, así como a comprensión dos efectos espaciais derivados desta organización administrativa. Trátase tamén de comprobar a capacidade para analizar as diferenzas e desequilibrios entre as comunidades autónomas, mostrando coñecemento das políticas de cohesión e a súa incidencia en Galicia e mais competencia para a participación activa e autónoma na sociedade civil. 8. Identificar as características do sistema mundo e os trazos básicos da Unión Europea para comprender os factores que explican a inserción de España nunha área xeoeconómica e xeopolítica determinada e as súas consecuencias espaciais, atendendo de xeito especial as que afectan a Galicia e o seu papel nas políticas transfronteirizas. Este criterio pretende comprobar se o alumnado comprende como afecta a globalización ao territorio español. Será especialmente importante que este coñecemento abranga a comprensión das repercusións da pertenza á Unión Europea, así como a relación con outras áreas xeoeconómicas, evidenciando o proceso de universalización do espazo xeográfico, afectado por problemas comúns e con centros de decisión supranacionais. 9. Obter, seleccionar e utilizar información xeográfica de fontes variadas (o propio contorno, cartográficas, estatísticas, textos e imaxes, tecnoloxías da información e comunicación) para interpretar a realidade xeográfica, empregando na súa comunicación un vocabulario específico e as técnicas

gráficas e cartográficas. Con este criterio preténdese comprobar que se adquiriron as competencias necesarias para a abstracción do espazo e destreza no manexo de distintas fontes de información, entre as que deben figurar con especial relevancia as cartográficas, as achegadas polas tecnoloxías da información e da comunicación e a observación directa ou en imaxes. Deberán interpretarse, relacionándoas cos coñecementos aprendidos, empregando as técnicas gráficas oportunas. 10. Realizar saídas ao contorno e traballos de campo, formular cuestións ou problemas sobre a área de estudo, recoller directamente a información e elaborar e presentar un informe estruturado utilizando un vocabulario xeográfico correcto. Este criterio trata de avaliar en que medida o alumnado é quen de participar na planificación e realizar un traballo de indagación sobre o terreo. Trátase de avaliar especialmente a aplicación dos conceptos, técnicas e destrezas da xeografía á análise e interpretación da realidade próxima. AVALIACIÓN Os exames desta materia seguirán as directrices dos grupos de traballo , facendo exames similares ou os mesmos que na proba de selectivo ( tendo a mesma estrutura ). En cada unha das tres avaliacións faranse dous ou tres exames ( segundo a materia) a nota final de cada avaliación será a media de tódolos exames sempre que en cada un deles se alcance un mínimo dun tres con cinco . Ademais terase en conta a actitude do alumno ,a participación na clase, os traballos ou exercicios que realizou e o esforzo e avance que ten durante o curso ( todo isto non poderá supoñer máis da metade da nota final ) .Despois de cada avalición haberá un exame de recuperación de avaliación para aqueles que a teñan suspensa . A nota final de Xuño será a media das tres Avaliacións ,sempre e cando non baixe de catro a nota media dalgunha das avaliacións e tendo que acadar unha media de cinco puntos para aprobar. Na convocatoria de Setembro o exame será de toda a asignatura. O profesor pode decidir que a materia sexa acumulativa (é dicir, que en cada proba poda acumularse os contidos das probas anteriores) co fin de prepararse para as probas de Selectividade. CONTIDOS MÍNIMOS Nesta materia son todos aqueles que segundo os criterios e recomendacións da CIUG constitúan a materia para a proba de Selectividade. 8.- FALTAS DE ASISTENCIA Seguindo o acordado no curso 2003-2004 polo claustro de profesores e aprobado polo Consello escolar referente ás faltas continuadas e inxustificadas dos alumnos no que se dí : “ poderán perder o dereito a examinarse por avaliacións nunha materia aqueles alumnos que teñan un número de faltas do 10% das horas de clase desa materia non xustificadas durante os cinco días

hábiles posteriores á falta. Na programación de cada departamento figurará o modo alternativo de avaliación para estes alumnos .” . Este departamento faralle un exame teórico-práctico final elaborado polo profesor da asignatura correspondente ou por ausencia deste polo xefe do departamento en colaboración cos demais membros do mesmo..

XEOGRAFÍA E HISTORIA DE GALICIA Obxectivos : -Recoñecer a existencia de aspectos específico que definen a Galicia como nacionalidade histórica- - Analizar os mecanismos que rexen o funcionamento do medio físico, valorar as repercusións que sobre este medio teñen as actividades humanas e contribuír activamente á súa defensa. -explicar a evolución histórica de Galicia nos seus aspectos específicos sen esquecer a súa relación coa historia de España. -Analizar os elementos básicos manexados na explicación da sociedade galega,nas súas manifestacións temporais e espaciais. -Valorar a pertenza a una comunidade nacional(Galicia ),a un estado histórico ( España) e a una cultura universal,desde posicións solidarias e respectuosas coas outras. -Contidos : 1ª AVALIACIÓN : UNIDADE 1 : O MARCO POLÍTICO DE GALICIA O territorio . Evolución histórica Os símbolos : escudo, bandeira e himno. UNIDADE 2 : O MEDIO FÍSICO GALEGO Características xerais do territorio galego O relevo galego O clima A rede fluvial Problemas do medio físico UNIDADE 3 : A FORMACIÓN DE GALLAECIA As culturas prehistóricas A cultura castrexa A Gallaecia romana A Galicia sueva 2ª AVALIACIÓN UNIDADE 4 : A GALICIA FEUDAL A época altomedieval ( s. VIII- XI )

Economía e sociedade no esplendor do feudalismo ( s.XI – XIII) Economía e sociedade nos últimos séculos medievais ( s. XIV – XV ) UNIDADE 5 : GALICIA NO ANTIGO RÉXIME As reformas dos Reis Católicos As transformacións agrícolas : O foro Industria e comercio colonial A sociedade galega no Antigo Réxime O goberno de Galicia no Antigo réxime 3ª AVALIACIÓN UNIDADE 6 : A GALICIA LIBERAL A crise do Antigo Réxime A evolución económica A sociedade A vida política : o caciquismo O galeguismo no s. XIX UNIDADE 7 : GALICIA NO SÉCULO XX E XXI As transformacións económicas do primeiro terzo do s. XIX A evolución política desde a restauración ata a II República A consolidación do nacionalismo galego A guerra civil e o franquismo O galeguismo na época franquista A Galicia autónoma e democrática . O Estatuto de 1981 Galicia na Unión Europea PROCEDEMENTOS -Interpretación de mapas e imaxes que permitan analizar a diversidade paisaxística galega. -Elaboración de información cartográfica e estatística sobre a realidade física de Galicia. -Comentario e análise de gráficas, táboas estatísticas e textos que traten de Galicia. -Comentario de textos da historia de Galicia en comparación co que sucede nese momento no resto de España -Identificación e clasificación de factores causais que expliquen o proceso de cambio. -Realización de traballos de investigación sobre temas relacionados coa historia do Concello de Ortigueira. ACTITUDES -Interese por perfeccionarse nas técnicas de análise espacial e valoración delas por constituír instrumentos de axuda para desenvolverse na vida cotiá. -Valoración de épocas e culturas distintas á actual como elementos enriquecedores da existencia colectiva da nosa sociedade.

-Respecto e preocupación polo rigor e a obxectividade na busca e interpretación da información histórica. -Interese por coñecer as raíces da comunidade histórica na que vivimos e compromiso na defensa do seu patrimonio- -Valoración da pervivencia de tradicións culturais como elementos enriquecedores da existencia do pobo galego. -Tolerancia e respecto por opinións políticas e ideolóxicas diferentes á propia. -Interese pola conservación do patrimonio cultural e artístico de Galicia. -Sensibilidade ante os problemas derivados da situación económica e social de Galicia na actualidade. - Participar nas tarefas e actividades realizadas na aula con interese e respecto. CONTIDOS MÍNIMOS -Trazos básicos do relevo -Coñecemento da evolución histórica galega -Aspectos máis salientables das culturas existentes en Galicia con anterioridade á chegada dos romanos. -A influencia da civilización romana na economía,na sociedade e na cultura galegas. -Evolución económica,social e política de Galicia durante a época medieval e do Antigo Réxime. -Economía e sociedade galega nos séculos XIX e XX -Orixe e evolución do nacionalismo galego. -Coñecemento do Estatuto e das institucións autonómicas galegas. -Interpretación de información cartográfica, gráfica e estatística sobre a realidade física de Galicia. -Análises de gráficas, táboas estatísticas e textos que traten da historia de Galicia. CRITERIOS DE AVALIACIÓN -Identificar e localizar as características físicas máis destacadas que configuran os grandes espazos naturais galegos. -Describir a partir da utilización do documentos ou fontes diversas as principais características do medio galego. -Situar cronoloxicamente acontecementos e procesos relevantes da historia de Galicia e analizar a súa vinculación co contexto español. -Analizar aspectos definitorios das distintas épocas. -Identificar as causas e interrelacións dun feito histórico, valorando a súa importancia. -Recoñecer ,situar no tempo e describir manifestacións relevantes da cultura galega,analizando as súas repercusións co contexto histórico. PROCEDEMENTO DE AVALIACIÓN Para a avaliación do alumnado empregaranse os seguintes instrumentos :

1º.- Probas e controles periódicos : Exames de avaliación (entre un 50 % e un 80% da cualificación ) Que constarán dos seguintes apartados :

- Análise e comentario dun documento histórico.Este documento poderá acompañarse de cuestión orientativas ou dunha introdución explicativa que faciliten a súa comprensión.. - Desenvolvemento de temas relacionados cos contidos da materia ou con algún traballo sobre temas do lugar que realizaran nesta avaliación. -Definición de conceptos.

2º.-Observación por parte do profesor/a do traballo realizado polo alumno/a na aula (dende 0 ata o 20% da cualificación ). 3º.- Realización e exposición de traballos de investigación sobre temas relacionados coa historia e xeografía da localidade e de Galicia ( ata un 30% da cualificación ) O profesor poderá acordar cos alumnos a substitución dos exames por traballos como forma habitual de cualificación da materia. Tamén o profesor poderá decidir voltar ao sistema de exames se considera que a realización de traballos de investigación por parte dos alumnos nos consigue uns resultados adecuados.

A CUALIFICACIÓN FINAL DO MES DE XUÑO será o resultado de sumar

as notas das tres avaliación e dividilas por tres. Aqueles alumnos/as que non

superen a materia na convocatoria de Xuño, terán una convocatoria

Extraordinaria no mes de SETEMBRO onde farán un exame que constará dos

mesmos apartados que os de avaliación trimestral e terá que obter un mínimo

de cinco puntos sobre un total de 10.

E.S.A.

A .- OBXECTIVOS :

Na área de Xeografía e Historia os obxectivos xerais son :

1- Diferenciación e interpretación de diversos tipos de mapas, sinalando nos máis comúns ( Galicia, España, Europa etc ) os elementos físicos e políticos máis relevantes.

2- Interpretación adecuada de gráficos, escalas, signos convencionais,etc que transmita información xeográfica, económica ou social.

3- Identificación dos factores físicos do medio como condicionantes da actividade humana : relevo , clima,vexetación e hidrografía.

4- Caracterización dos principias sistemas de explotación agraria e de actividade industrial e de servizos existentes no mundo.

5- Identificación dos problemas medioambientais máis graves en Galicia, España e no mundo: explotación abusiva dos recursos, lixos urbanos e industriais,incendios forestais etc, valorando os perigos que suponen.

6- Identificación dos problemas fundamentais da poboación humana nas diferentes rexións do planeta : ritmo de crecemento, nivel de desenvolvemento, emprego etc, utilizando os conceptos axeitados ( taxas de natalidade,mortalidade,crecemento natural,densidade e migracións, poboación activa ,parada, ocupada.... )

7- Identificación dos trazos fundamentais da evolución histórica da humanidade,con referencia especial a Galicia e España.

8- Identificación e análise crítica dos feitos fundamentais da evolución do mundo desde o final da Segunda Guerra Mundial ata os nosos días.

9- Recoñecemento dos organismos e institucións internacionais de maior importancia,especialmente a Unión Europea, identificando o seu papel,as institucións que o forman e os problemas fundamentais que afrontan nestes momentos.

10- Valoración dos principios e as institucións da democracia española como os instrumentos adecuados para organizar a convivencia pacífica e resolver as discrepancias entre os grupos e os individuos.

11- Identificación dos principios básicos da Constitución Española e do Estatuto de Autonomía de Galicia, as institucións políticas fundamentais e os procesos electorais.

12- Interpretación adecuada e síntese sinxela de textos históricos e textos sobre problemas económicos e sociais da actualidade.

B.- Conceptos :

1- MÓDULO 1 : A POBOACIÓN E OS RECURSOS.

UNIDADE DIDÁCTICA 1 :

1- A TERRA, UN PLANETA SINGULAR.

2- A DIVERSIDADE BIOCLIMÁTICA.

3- A SUPERFICIE DO NOSO PLANETA.

4- POBOAMOS A TERRA


1- O MEDIO AMBIENTE.

2- OS RECURSOS MEDIOAMBIENTAIS.

3- OS RECURSOS HIDRÁULICOS.

4- OS RECURSOS TERRESTRES

UNIDADE DIDÁCTICA 3 .

1- A AGRICULTURA.

2- A GANDERÍA.

3- AS ACTIVIDADES PESQUEIRAS.

4- INDUSTRIA E INDUSTRIALIZACIÓN.

UNIDADE DIDÁCTICA 4.

1- O MUNDO DOS SERVICIOS.

2- TRANSPORTES E COMUNICACIÓNS.

3- O TURISMO.

4- A CIDADE.

MÓDULO 2 : O DEVIR DA SOCIEDADE HUMANA.

UNIDADE DIDÁCTICA 1. INTRODUCCIÓN Á HISTORIA. A

HUMANIDADE PREHISTÓRICA . A IDADE ANTIGA.

5- INTRODUCCIÓN Á HISTORIA.

6- A HUMANIDADE PREHISTÓRICA

7- A PREHISTORIA EN GALICIA E NA PENÍNSULA IBÉRICA.

8- A IDADE ANTIGA.

9- A HISPANIA ROMANA.

10- GALLAECIA.

11- O CRISTIANISMO.

UNIDADE DIDÁCTICA 2 .- A IDADE MEDIA E OS COMEZOS DO MUNDO

MODERNO.

1- O TRÁNSITO Á IDADE MEDIA.

2- OS REINOS XERMÁNICOS DA PENÍNSULA IBÉRICA

3- O IMPERIO DE CARLOMAGNO.

4- O ISLAM.

5- O FEUDALISMO.

6- AL-ANDALUS.

7- OS REINOS CRISTIÁNS DA PENÍNSULA IBÉRICA.

8- A IGREXA DURANTE A IDADE MEDIA.

9- A ARTE DO MUNDO FEUDAL: O ROMÁNICO.

10- O RENACEMENTO DAS CIDADES EN EUROPA OCCIDENTAL.

11- A ARTE DAS CIDADES MEDIEVAIS: O GÓTICO.

12- GALICIA NA IDADE MEDIA.

13- O CAMIÑO DE SANTIAGO.

14- OS FUNDAMENTOS DO MUNDO MODERNO: O HUMANISMO E O

RENACEMENTO.

15- OS GRANDES DESCUBRIMENTOS XEOGRÁFICOS.

16- A MONARQUÍA AUTORITARIA DOS REIS CATÓLICOS.

UNIDADE DIDÁCTICA 3 : A IDADE MODERNA E O COMEZO DA IDADE

CONTEMPORÁNEA:

1- EUROPA NO S. XVI.

2- ESPAÑA NO S. XVI: PRIMEIRA POTENCIA MUNDIAL.

3- O IMPERIALISMO COLONIAL ESPAÑOL EN AMÉRICA.

4- O SÉCULO XVII: O ABSOLUTISMO.

5- O SÉCULO XVIII : A ILUSTRACIÓN.

6- O NACEMENTO DOS ESTADOS UNIDOS DE AMÉRICA

7- ESPAÑA NO SÉCULO XVIII.

8- GALICIA NO ANTIGO RÉXIME.

9- O COMEZO DA IDADE CONTEMPORÁNEA.

UNIDADE DIDÁCTICA 4 .- A HISTORIA CONTEMPORÁNEA ATA 1945.

1- A REVOLUCIÓN INDUSTRIAL.

2- EUROPA NO SÉCULO XIX.

3- AMÉRICA NO SÉCULO XIX.

4- A PRIMEIRA GUERRA MUNDIAL.

5- A REVOLUCIÓN RUSA.

6- O PERÍODO DE ENTREGUERRAS

7- A SEGUNDA GUERRA MUNDIAL.

8- ESPAÑA DENDE 1788 ATA 1939.

9- GALICIA DENDE 1900 ATA 1936

MÓDULO 3 - O MUNDO ACTUAL.


1- CONSECUENCIAS DA SEGUNDA GUERRA MUNDIAL.

2- O MUNDO DIVIDIDO EN BLOQUES.

3- A ORGANIZACIÓN DAS NACIÓNS UNIDAS.

4- O SISTEMA BIPOLAR : O DESENVOLVEMENTO DA GUERRA

FRÍA.

5- UNHA NOVA ORDE INTERNACIONAL.


1- O PERÍODO FRANQUISTA NA HISTORIA DE ESPAÑA.

2- O TRÁNSITO PACÍFICO DA DICTADURA Á DEMOCRACIA.

3- A CONSTITUCIÓN ESPAÑOLA DE 1978.

4- A COMUNIDADE AUTÓNOMA DE GALICIA.

5- OS GOBERNOS DA MONARQUÍA PARLAMENTARIA.


4- O PROCESO DE DESCOLONIZACIÓN.

5- OS PAÍSES NON ALINEADOS.

6- OS PAÍSES SUBDESENVOLVIDOS.

7- O REORDENAMENTO ESUROPEO.

8- E EUROPA COMUNITARIA.


1- OS MOVEMENTOS SOCIAIS ALTERNATIVOS.

2- A PERVIVENCIA DE CONFLICTOS NO MUNDO ACTUAL.

3- OS MEDIOS DE COMUNICACIÓN.

4- AVANCES DA CIENCIA E DA TECNOLOXÍA.

MÓDULO 4 A : ECONOMÍA E TRABALLO.


1- OS ELEMENTOS FUNDAMENTAIS DA ACTIVIDADE

ECONÓMICA.

2- OS INDICADORES ECONÓMICOS.

3- A ECONOMÍA E OS MEDIOS DE COMUNICACIÓN SOCIAL.


1- INDUSTRIALIZACIÓN.

2- A INDUSTRIALIZACIÓN EN ESPAÑA.

3- UNHA NOVA CLASE SOCIAL.

4- OS SOCIALISMOS.

5- DOUS MODELOS DE BENESTAR.


1- A LOITA POLOS DEREITOS DOS TRABALLADORES E TRABA-

LLADORAS.

2- DEREITOS E DEBERES DOS TRABALLADORES.

3- TEMPO DE TRABALLO E SALARIO.

4- O CONTRATO DE TRABALLO.

5- AS RECLAMACIÓNS LABORAIS.


1- O PARO. UN PROBLEMA GRAVE DA SOCIEDADE.

2- A BUSCA DE EMPREGO.

MÓDULO 4 B : ARTE E LECER.


1- O CAMIÑO DE SANTIAGO.

2- O CAMIÑO NA PENÍNSULA.

3- OUTROS CAMIÑOS.

4- A VIDA DO CAMIÑO.

5- UNNOVO ESTILO ARQUITECTÓNICO : O ROMÁNICO

6- O PAZO, UNHA RESIDENCIA PECULIAR.

7- UNHA VIAXE A TRAVÉS DA PINTURA.


1- AS ARTES.

2- A ARTESANÍA.

3- A ARTESANÍA GALEGA.

4- O DESEÑO.


1- A MÚSICA DE GALICIA.

2- A MÚSICA POP.

3- A MÚSICA CLÁSICA.


1- ¡ POR FIN A HUMANIDADE CONSEGUE REPRODUCIR O

MOVEMENTO ¡.

2- REALIDADE EFICCIÓN.

3- NACEMENTO E EVOLUCIÓN DA INDUSTRIA

CINEMATOGRÁFICA

4- ¿ CÓMO SE FAI UN FILME ¿

5- A LINGUAXE CINEMATOGRÁFICA E O SON.

6- OS GRANDES CREADORES DA ARTE CINEMATOGRÁFICA.

7- OS XÉNEROS CINEMATOGRÁFICOS.

8- O CINE ESPAÑOL.

9- O CINE GALEGO.

10- O CINE E O PODER.

PROCEDEMENTOS 1- Exposición ordenada e argumentada dun proceso histórico 2- Ordenación temporal de acontecementos e secuencias 3- Confección de mapas históricos significativos 4- Construcción de cronoloxías comparadas 5- Elaboración de cartogramas 6- Representación en gráficos de variables estatísticas 7- Comentario de textos históricos e historiográficos 8- Investigación bibliográfica sobre un tema dado 9- Investigacións directas en hemerotecas, arquivos, etc.

10- Elaboración de fichas biográficas de personaxes especialmente relevantes 11- Análise e interpretación de caricaturas, ideogramas, etc. 12- Elaboración de organizadores gráficos de secuencias, oposición, etc. 13- Lectura de imaxes: fotografías, mapas, etc. 14- Interrelación de variables: demográficas, económicas, etc. 15- Lectura crítica da prensa 16- Investigación de dobre fonte para fenómenos e valoracións especialmente

controvertidos 17- Síntese histórica dun período, un proceso ou un acontecemento, con

indicación de actores, feitos, causas e consecuencias ACTITUDES

5- Apertura de mente para valorar positivamente as diferentes culturas 6- Actitude crítica respecto ás opinións consolidadas 7- Capacidade de pórse no lugar de cada un dos actores históricos nun

momento dado 8- Disposición universalista que corrixa o eurocentrismo ou o

hispanocentrismo á hora de enfoca-los problemas históricos 9- Actitude científica ante documentos e opinións 10- Curiosidade por coñecer tanto os procesos fundamentais coma os feitos 11- Tolerancia sen indiferencia ante diversas concepcións e interpretacións da

historia 12- Lealdade ós documentos e ós criterios científicos de interpretación dos

mesmos CRITERIOS DE AVALIACIÓN .

1- Identificar e localiza-los trazos físicos máis destacados (relevo, clima, vexetación) que configuran os grandes medios naturais de Galicia, territorio español, Europa e mundo, analizando algúns exemplos representativos das paisaxes naturais e das transformadas pola actividade humana.

2- Coñece-la distribución da poboación no mundo, diferenciando rexións e

estados pola densidade de poboación, a súa dinámica e estructura, aplicando os conceptos de superpoboación, migración e avellentamento a distintas escalas.

3- Caracterizar e localiza-los principais sectores de producción e analiza-los

problemas máis significativos en Galicia, España, Europa e no mundo. 4- Identificar, analizar e valora-la división técnica e social do traballo e as

súas consecuencias socioeconómicas. Coñece-la dinámica da sociedade e a organización do mundo laboral con especial referencia e Europa e España.

5- Identifica-los problemas ambientais máis graves de Galicia, España e o

mundo (deforestación, lixos urbanos e industriais, incendios forestais, construccións e infraestructuras públicas e privadas, etc.) e valora-los riscos que supoñen.

6- Identificar e situar cronoloxicamente os vestixios existentes relacionándoos

cos pobos e/ou sociedades que os produciron para comprender mellor as orixes e a identidade de Galicia e de España, así como a necesidade de defende-lo seu patrimonio cultural.

7- Coñece-los principios e fundamentos que rexen as sociedades

democráticas e valora-los dereitos humanos como unha conquista irrenunciable da humanidade.

8- Analizar situacións de violación dos dereitos humanos (pobreza, violencia,

discriminación, desigualdade, explotación...). 9- Participar en debates e discusións, empregando argumentacións razoadas

con actitude crítica e tolerante. 10- Elaborar informes traballando en grupo sobre cuestións problemáticas da

vida cotiá no mundo actual.

11- Ordenar e representar graficamente o desenvolvemento da industrialización europea.

12- Analiza-lo proceso de dominio do mundo por parte de Europa, o

desenvolvemento da colonización ata despois da Segunda Guerra Mundial, o declive da hexemonía europea e o xurdimento do mundo bipolar.

13- Analiza-los grandes conflictos mundiais na primeira metade do século XX.

14- Identifica-los cambios nas relacións internacionais provocados polas dúas

guerras mundiais:do mundo compartimentado ó mundo de bloques. 15- Coñece-los distintos intentos de creación de foros internacionais para a

discusión e solución pacífica de conflictos entre Estados. 16- Describi-la evolución dos sistemas democráticos desde 1870 ata os nosos

días. 17- Analiza-lo papel da economía no proceso político e social, a interrelación

entre evolución internacional e a conxuntura política. 18- Comprende-la configuración do Terceiro Mundo a partir dos procesos de

colonización e descolonización. 19- escribi-lo proceso de construcción europea como un intento de recuperar

unha posición hexemónica internacional. 20- Comprende-lo paso dunha sociedade baseada no sector industrial a outra

principalmente terciaria.

21- Valorar criticamente a disparidade de enfoques sobre un mesmo feito, tanto da historiografía coma dos propios contemporáneos.

22- Identificar, analizar e valora-lo impacto na nosa sociedade do constante

desenvolvemento científico e técnico, en particular o que está afectando ó mundo da información.

23- Elaborar informes e participar en debates sobre algunhas cuestións de

interese colectivo máis relevantes da actualidade.

CRITERIOS DE CUALIFICACCIÓN : - O exame teórico valerá como mínimo un 50% - O resto dos instrumentos valerán entre un 50% e un 30% - Serán tidos en conta como negativos os seguintes comportamentos :

-Interrumpir ao profesor ou aos compañeiros -Non traer material -Non realizar as actividades -Non colaborar nos traballos en grupo En cada unha das tres avaliacións faranse dous ou tres exames ( segundo a materia) a nota final de cada avaliación será a media de tódolos exames sempre que en cada un deles se alcance un mínimo dun tres con cinco . Ademáis terase en conta a actitude do alumno ,a participación na clase, os traballos ou exercicios que realizóu e o esforzo e avance que ten durante o curso ( todo isto non poderá suponer máis da metade da nota final ) .Despois de cada avalición haberá un exame de recuperación de avaliación para aqueles que a teñan suspensa . A nota final de Xuño será a media das tres Avaliacións ,sempre e cando non baixe de catro a nota media dalgunha das avaliacións e tendo que acadar unha media de cinco puntos para aprobar. Na convocatoria de Setembro o exame será de toda a asignatura.

CONTIDOS, OBXECTIVOS, CRITERIOS DE … da... · os pobos prerromanos: iberos e celtas 3. a...

Documents

Transcript of CONTIDOS, OBXECTIVOS, CRITERIOS DE … da... · os pobos prerromanos: iberos e celtas 3. a...