Ikastolaren presentzia • Hamaika existitzen da • Zehar pentsaera • Internet erabiltzeko aholkuak gurasoendako • Sofware librea • Euskal hiztunak nahi?

Argitaratzailea: Iñigo Aritza IkastolaMaketazioa: GUAIXE komunikazioaTestuak, itzulpenak, argazkiak eta koordinazioa: Iñigo Aritza Ikastola

Iñigo Aritza IkastolaBasomutur z/g 31800 ALTSASU

ikastola@inigoaritza.com T. 948 562 951

ZUZENDARITZA BATZORDEA JUNTA Ikastolaren presentzia 3La presencia de la ikastola 3

2011-12ko LANGILERIA 5

LIBURUAK 6-9

TXIOKA 0-3 URTEHamaika existitzen da 10En cambio, el cien existe 11

HAUR HEZKUNTZAZehar pentsaera 12El pensamiento lateral 13

LEHEN HEZKUNTZABizpahiru aholku gurasoentzat interneten erabileran laguntzeko Consejos para padres y madres en el uso de Internet 14 ELKARLANEAN LH4. mailakoen RAP-a 15

DERRIGORREZKO BIGARREN HEZKUNTZAOna, ederra, merkea ... eta askea 16Bueno, bonito, barato... y libre 17

ORIENTAZIOAHezikidetza eta antzerkia 18Coeducación y teatro 19

EUSKARA BATZORDEAEuskal hiztunak nahi? Baiezkoaren dinamika 20¿Queremos vascoparlantes? Dinámica positiva 21

IKASTOLAK 40. URTE 22

GOGOAN ZAITUZTEGU 23

HORRELA SARTU, HORRELA ATERA 24

ARGAZKIAK 25-31

Idazkaritza ordutegia: 8:00-13:30 / 14:30-18:00

ESKOLA 2.0 HEZKUNTZA MINISTERIOAREN KALITATEZKO ZIGILUA IKASTOLARENTZATHezkuntza Ministerioak 2011ko azaroaren 18an emandako ebazpenean jakinarazi du Eskola 2.0 zigilua eman diela zen-bait ikastetxeri. Estatuko 16 eskolen artean, lau dira nafarrak eta horien artean bi ikastola: Bianako Eren tzun ikastola eta IÑI-GO ARITZA IKASTOLA.

ESKOLA 2.0. zigiluak honakoa saritzen du: 1. Teknologia be-rriak erabiliz esperientzia berriak garatzea; 2. Ikasleek eta irakasleek informazioaren gizartean erabiltzen ari diren tres-na berriak ezagutzea eta beren eguneroko lanean txertatzea; 3. IKTen erabileraren bidez hezkuntza kalitatea hobetzea; 4. Ikasketa zailtasunak dituzten ikasleei IKTen bidez baliabide in-tegratzaileak eskaintzea.

SELLO DE CALIDAD DEL MINISTERIO DE EDUCACIÓN ESCUELA 2.0 PARA LA IKASTOLAEl Ministerio de Educación por Resolución de 18 de noviembre de 2011, ha concedido a Iñigo Aritza el distintivo de calidad Sello Escuela 2.0., para el reconocimiento público del compro-miso de mejora de la calidad educativa mediante el uso de las Tecnologías de la Información y la Comunicación (TIC).

ZUZENDARITZA BTZORDEA 3

ZUZENDARITZA BATZORDEALEHENDAKARIA: Mañu Navarro.IDAZKARIA: Amaia Serrano.LEHENDAKARIORDEA: Irene Lopez de Goikoetxea.NIE: Xabi Flores.EUSKARA BATZORDEA: Eneida Carreño.GESTIO BATZORDEA: Mañu Navarro, Irene Lopez de Goikoetxea, Amaia Serrano, Eneida Carreño, Idoia Mtz. de Apellaniz. EKONOMIA BATZORDEA: Mañu Navarro, Patxi Peral.OSPAKIZUN BATZORDEA: Pilar Bakaikoa, Ainhoa Iparragirre, Jose Luis Ojer, Alonso Dávila.BIZIKIDETZA BATZORDEA: Idoia Mtz. de Apellaniz, Ainhoa Iparragirre.MANTENIMENDU BATZORDEA: Iñaki Mentxaka, Serafín Solís, Paco Galeano, Iñaki Otxoa de Eribe, Patxi Alonso, Jose Angel Vergara, Ageda Cerro, Jose Mª Igoa, Oscar Urkijo, Jose Antonio Jañez, Jorge Rubio, Abel Antón, Ane Sanchez, Inaxio Izagirre, Iñigo Azpeitia, Juan Manuel Etxeberria, Arantxa Arozena, Iragartze Selva.KIROL BATZORDEA: Joxe Martin Lizarraga, Sara Lezea, Patxi Peral.

Ikastolaren presentziaArtelana ederra eta ikusgarria izan arren, ezkutuan gordez gero gutxik edo inork gozatu ahalko du. Aldiz, maitasunez presta-turiko toki argi eta zabal batean ikusgai jartzen bada, jendeak, gozatzeko eta sentitzeko aukera izanen luke.

Ikastola bizia da. Ez dago ezkutuan. Ez dago itzalpean. Gure ar-tean dago, herrian, kalean, etxean… Goza dezagun eskaintzen dituen abantailaz eta eraman dezagun gehien ikusten den toki-ra. Jendeak ikus dezan gure herriaren alde egiten dugun lana, partekatu dezagun gurea zuekin, zuen iritziak eta ikuspuntuak gure egunerokotasunean aberasten baikaituzte.

Aurten ere hainbat ekitaldi, jarduera eta festen bitartez Ikastola herriko tokirik hoberenean jarriko dugu!!

Mañu Navarro. Iñigo Aritza Ikastolako Lehendakaria.

La presencia de la Ikastola

Una obra de arte a pesar de ser hermosa y vistosa si no se expone en un lugar adecuado, pocos o nadie podrán disfrutarla. Si por el contrario la mostramos en un lugar querido, luminoso y abierto, la gente podrá disfrutar y sentirla más.

La Ikastola está entre nosotros/as. Disfrutemos de sus aportaciones y a su vez llevémosla a ese lugar privilegiado donde la gente pue-da ver el trabajo que hacemos. Compartamos vuestras opiniones y puntos de vista ya que a su vez nos enriquecen en el día a día.

Este año también mediante diferentes actos, actividades y fiestas pondremos la Ikastola en ese lugar que le corresponde.

Mañu Navarro. Presidente de la Ikastola Iñigo Aritza.

4 ZUZENDARITZA BATZORDEA

OhItuArAzI gaituztenez sarri ez diogu erreparatzen, baina erabiltzen ditugun hitzek ga-rrantzia badute; handia gainera. Adibide merke bat jartzearren,

“nazionalista” deitzen zaie (eta deitzen diegu) estaturik ez duten lurraldeetan independentzia edo autonomia handiagoa eskatzen dutenei. Aldiz, “ez nazionalista” deitzen zaie, izatez nazionalis-tarik handienak direnei, estatu propioa dutenei alegia. Berdintsu gertatzen da Hezkuntza arloan ere. Estatuak formula bikaina asmatu zuen aspaldi ikastetxeak sailkatzeko. Bi aukera omen dau-de, ez besterik, Estatuko ikaste-txe guztiak sailkatzeko: batzuk

“publikoak” dira, eta “pribatuak” besteak.

Berdin dio herritarren ahaleginaz sortuak diren ala sekta erlijioso baten jabetzakoak diren, hizkun-tzaren eta kulturaren berresku-rapenari laguntzeko baliagarriak diren ala eliteen seme-alabak biltzeko eta dirua irabazteko hel-burua duten. “Pribatu” ala “pu-bliko”, Espainiak dixit.

Tamalez jenderik gehienak sailka-pen horri heldu dio informazio hoberik ezean, pribatutasuna negozioari eta elitismoari lotuz, eta publikotasuna zabaltasunari, aniztasunari edota herritarta-sunari. Okerrena da txuri ala bel-tzeko uste (ustel) horiek guraso eta irakasle euskaltzale askoren

artean ere errotu direla, eta urte batzuetatik hona, badirudi Estatu espainiarraren arabera “publiko” ez diren ikastolak susmagarri bi-hurtu direla, Beratik Tuterara eta Altsasutik Zangotzara.

Bada, hitz egitera ausartu aurretik, jakin bezate jende horiek Ikasto-lek badituztela zenbait ezaugarri amankomun, Baionatik Bilbora eta Lapueblatik Lodosara:

BAT: ikastolak ezinbestekoak dira euskararen berreskura-penerako. Ez nahikoak, baina ezinbestekoak bai. Ondotxo dakite hori euskara historia li-buruetan ere nahi ez dutenek.

BI: Ikastola asko eta asko Fran-coren diktaduraren garairik la-tzenetan sortuak dira, euskara hilzorian zelarik, erabilera de-bekatua eta zigortua, inongo dirulaguntzarik gabe, familien eta herritar zenbaiten ahalegin debaldekoari esker, eta urte askoan ikastolak izan dira eus-karaz ikasi ahal izateko aukera bakarra. Izan ere, Nafarroako eta Iparraldeko herri askotan hala da oraindik ere. Areago, ez zen sekula D eredu publiko-rik sortuko Ikastolak errealitate sendoa izan ez balira.

HIRU: Ikastolak ez dira ikastetxe “pribatuak”, gurasoek sosten-gatutako kooperatibak baizik. Ekonomia soziala esaten zaio horri hemen eta hemendik kanpora ere. Gurasook ez dugu sosik irabazten koope-ratibista izanagatik. Gure ekar-pena ondotik etorriko dire-nentzat geratzen da, geuk ere, gure aurretik egon zirenena jaso dugun bezala.

LAU: seme-alabak ikastolara eraman izanak kostu ahalegin ekonomiko handiagoa egite-ra behartzen gaitu, baina or-dainetan badakigu euskaraz ederki ikasiko dutela eta eus-kal kultura ondo ezagutuko dutela beti, aldian-aldian bote-rean diren politikarien gurarie-tatik libre neurri handi batean, eta oro har kalitate handiko hezkuntza eta heziketa aurre-rakoia jasoko dutela.

Eta BOST: Ikastolak ez dira es-kola publiko aren etsai. Eskola Publikoaren etsaiak Ikastolaren etsai are amorratuagoak dira. Ez gaitzatela engaina. Ikastolek eta D ereduko ikastetxeek bide lagun behar dute. Edonola ere, Ikastolek Estatu espainiarraren babesa ez, baina herriarena badute eta horri eutsi behar diote; izan ere, euskal gizartea zorretan dago ikastolekin.

hitzen garrantzia

Jon Joseba Agirre

2011/2012ko LANGILERIA 5

ZUZENDARITZAEsther GaraialdeMikel Agirre

HAUR HEZKUNTZAAstrid ArakamaBakartxo PresaKarmele GarmendiaJose Inazio Martín

LEHEN HEZKUNTZAKarmele AnsoItziar ZabalaEdurne ArtiedaBelén IzagirreIdoia AstizGotzon Urrizola

Nekane ZubizarretaEdurne AmillanoFeli Ondarra

DERRIGORREZKO BIGARREN HEZKUNTZAMikel AgirreErkuden FloresAmelia LapuenteManu GómezJuan Manuel MorenoMaite San RomanAinhoa IzagirreEñaut EtxanizSonia LizarragaFeli Ondarra

LAGUNTZA / ORIENTAZIOAIsabel SalegiArtzanegi MartínAmaia OiharbidePili OlasagarreOihane Arrondo

TG GELAAmaia Zuriarrain

ADMINISTRAZIOAKarmele GarziandiaAitziber Etxaiz

GARBITZAILEAKTere ArmendárizIsabel UbedaCristina SantanoMª Carmen Vicente

GARRAIOAAna Teresa ApeztegiaEdurne OtxoaAmaia Armendáriz

JANTOKIAOihana ZelaiaArrate Arguelles

TXIOKAJone AretaOihana ZabaletaOihane GarmendiaMaitane AgirreBeatriz MayoMarian FresnedaSara ZufiaurreRakel Iriarte

6 LIBURUAK

+2 URTE +4 URTE

Daporta, Mon

Piztia arraro batIlustratzailea: Óscar Villán

Itzultzailea: Manu López Gaseni

Iruñea; Pontevedra: Pamiela; Faktoria K de libros, 2010

ISBN 978-84-7681-611-0

Orrialde bakoitzean argibide bat jasotzen dugu, arrautza itxurako izaki misteriotsua zein den asmatu arte. Baina amaierarik gabeko ipui-na denez, liburuari buelta eman eta ipuina berriro hasten da. Izaki mis-teriotsuak bere ezaugarriak galtzen doa, arrautza bihurtu arte. Tamaina txikiko liburu honek jolasteko auke-ra aparta ematen digu.

En cada página encontramos una pista, hasta adivinar quién es el ser misterioso con forma de huevo. Es un cuento sin final, por lo que ofre-ce otras posibilidades, además de ser una opción excepcional para ju-gar.

Hutchins, Pat

Loreren ibilaldiaItzultzailea: Manu López Gaseni

Pontevedra; Iruñea: Kalandraka; Pamiela, 2010

ISBN 978-84-7681-660-8

Ez da behar testurik guztiz murgil-tzeko Rosalia oiloaren ibilbidean.

Bi plano agertzen dira narrazioan: Rosalia lasai paseatzen etxerako bi-dean eta, haren atzetik, azeri baten korrikaldia oiloa harrapatzeko as-moarekin.

Album ederra haurrei kontatzeko edo haiek bakarrik irakurtzeko eta gozatzeko; umeek barre egiten dute eta liluratu egiten dira amaiera zoriontsua duen abenturarekin.

Se cuentan dos historias paralelas, por un lado relata el paseo tranquilo por los alrededores del caserío de la gallina Rosalia y por el otro la perse-cución del zorro.

Es un bonito álbum para contarles a los niños/as o para que lo disfruten leyendo. Se reirán y se sorprenderán con el final feliz de la historia.

Valdivia, Paloma

Goikoak eta behekoakItzultzailea: Manu López Gaseni

Iruñea; Pontevedra: Pamiela; Kalandraka, 2010

ISBN 978-84-7681-659-2

Munduan bi biztanle mota daude, goikoak eta behekoak, goikoak behe-koak bezala bizi dira baina alderantziz. Itxuraz sinplea den ideia hau abiapun-tutzat hartuta, apur bat sakonduz gero irakurketa aberatsa eskaintzen digun liburua da honako hau.

Hitz egiteko, eztabaidatzeko, haus-nartzeko eta jolasteko balioko digun liburua da, azken finean, helduok eta umeak elkarrekin irakurri eta gozatu dezakegun narrazio dibertigarria eta atsegina.

En el mundo hay dos clases de habi-tantes, los de arriba y los de abajo. Los de arriba viven como los de abajo pero al revés. Partiendo de lo que puede ser una idea simple a medida que se pro-fundiza se va enriqueciendo.

Es un libro que sirve tanto para el de-bate, la reflexión, el juego...al fin y al cabo un libro con el que disfrutaremos adultos y niños.

LIBURUAK 7

+8 URTE +10 URTE

Janosch

Zein polita den Panama!Itzultzailea: Ainhoa Irazustabarre-na Barriola

Iruñea ; Pontevedra : Pamiela : Kalandraka, 2010

ISBN 978-84-7681-646-2

Ibai bazter batean bizi diren hartz txiki bat eta tigre txiki bat dira ipuin eder honen protagonistak. Egun ba-tean platano usaina duen kutxa bat agertzen da ibaian behera, Panama hitza bertan idatzita duena. Hortik aurrera, haien ametsetako lurraldea Panama izango da eta bidaian irten-go dira leku magiko hori topatzera.

Los protagonistas de este cuento son un pequeño oso y un pequeño tigre que viven en la orilla del río. Un día, río abajo, aparece una caja con la palabra “Panamá” escrita, que desprendía olor a plátano. A partir de entonces Panamá será la tierra de sus sueños y partirán al encuen-tro de ese mágico lugar.

Le Ray, Anik

Kérity: ipuinen etxeaJatorrizko sorkuntza grafikoa: Rébecca Dautremer

Itzultzailea: Ihintza Elsenaar Ar-gaia (Bakun S.L)

Amorebieta-Etxano: Ibaizabal, 2010

ISBN 978-84-8394-297-0

Natanael gaztea eta bere familia, urtero bezala, udako oporretan Ke-rityra doaz, Britainiako herri batera. Hango etxe batean Eleonore amona bizi zen hil zen egunera arte. Bertan jakingo dugu etxeaz gain Eleonorek opari berezia utzi diola herentzian Natanaeli; “debekatutako atearen” giltza, hain zuzen.

Como todos los años el joven Nata-nael y su familia van de vacaciones a Kerityra, un pueblo de Bretaña. Allí vivía la abuela Eleonore quien le dejaría, además de la casa, un regalo muy especial en herencia a Natanael, en concreto la llave de la puerta prohibida.

Kinney, Jeff

Gizajo baten egunkariaItzultzailea: Miren Arratibel

Irun: Alberdania, 2010

ISBN 978-84-9868-224-3

Egun batean amak eguneroko bat idazteko eskatzen dio eta idazten duenaren bitartez bere eguneroko gertakizunak, lagunen arteko pasa-dizoak, institutuko gorabeherak eta bere familiako kideak ezagutuko di-tugu. Greg ez da politikoki zuzena, ez da institutuko mutikorik ospe-tsuena, ezta politena ere, baina bere bihurrikeriek eta batez ere bere ate-raldi eta burutapenek irakurle gaz-tearen konplizitatea lortuko dute hasieratik.

Un día la madre le pide que escriba un diario y a través del mismo ire-mos conociendo sucesos diferentes, aventuras con los amigos, historias del instituto, familiares…Greg no es políticamente correcto, ni es el más popular del instituto, ni el más gua-po, pero con sus travesuras y ocu-rrencias conseguirá desde el princi-pio la complicidad del joven lector.

8 LIBURUAK

+12 URTE+10 URTE

Meabe, Miren Agur

Mila magnolia loreIlustratzailea: Eider Eibar

Bilbo: Mensajero, 2010

ISBN 978-84-271-3104-0 “Ospitalean zaude. Buruko mina eta sukar itzela zenituen bart. Horregatik ekarri zin-tuen aitak. Analisiak eta erradiografiak

egin dizkizute. Erizainak esan du:

- Debekatuta ezertxo ere jan edo edatea.

Zenbat egun beharko ote dituzu sendatze-ko?”

Horrela hasten da egunak ospitalean iga-roko dituen neskatilaren kontakizun xu-mea.

Liburu sinplea dirudien arren, gauza asko esaten duen liburu baten aurrean gaude. Irakurriz, pentsatzeko, hausnartzeko eta hainbat gairen inguruan hitz egiteko auke-ra ederra emanez.

- “Estás en el hospital. Ayer tenías dolor de cabeza y mucha fiebre. Por eso te trajo el aita. Te han hecho análisis y radiografías. Dice la enfermera:

- Prohibido comer y beber nada.

- ¿Cuántos días necesitarás para curarte?”

Así comienza la historia de la niña que pasa unos días en el hospital.

A pesar de parecer un libro sencillo nos en-contramos ante un libro con mucho con-tenido, ofreciendo una buena oportunidad para la reflexión y para tratar diferentes temas.

Gómez Cerdá, Alfredo

Medellingo lokatzaIlustratzailea: Xan López Domín-guez

Itzultzailea: Aitor Arana

Amorebieta-Etxano: Ibaizabal, 2010 (Paper txoriak)

ISBN 978-84-8394-364-9

Kamilo eta Andres hamar urteko lagunak, Medellingo auzo txiro ba-tean bizi dira. Kaleko umeak dira, ez doaz eskolara eta egun osoa, hala edo hala, igarotzen dute haien kasa. Kamilok aitaren tratu txarrak jasa-ten ditu. Bizi diren txabola horretan lan egiten duen pertsona bakarra ama da, eta berak ere tratu txarrak jasaten ditu, Kamilok bezala. Mar liburuzaina ezagutzen dute. Elkar ezagutze hori bizitza aldatuko dien esperientzia izango da. Idazleak kontatzen duen istorioa sinplea eta ederra da.

Kamilo y Andrés son dos amigos de diez años que viven en un barrio po-bre de Medellín. Son niños de la ca-lle, no van a la escuela y pasan todo el día solos. Kamilo sufre malos tra-tos por parte de su padre. La madre es la única que trabaja y también re-cibe malos tratos como Kamilo.

Conocen a Mar, la bibliotecaria. Eso hace que sus vidas cambien. Es una historia sencilla y a la vez hermosa.

Kazabon, Antton

Isilik kantatzekoAmorebieta-Etxano: Ibaizabal, 2010 (Ekin)

ISBN 84-8394-350-6

-Poesia-

Liburua egileak berak egindako argazkiz osatua dago eta argazki bakoitzaren alboan poema bat azal-tzen da. Irudia eta hitza dira, beraz, liburu honetako elementu nagu-siak.

Gai ezberdinak uztartzen ditu idaz-leak: natura, maitasuna, herriare-kiko lotura, heriotza, garai bateko balio galduak…Baliabide poetiko ezberdinak erabiliz, gogoetarako uneak eskaintzen dizkigu, goza-tzeko hitz jokoak, arima asetzeko soinuak.

-Poesía-

El libro está compuesto con fotos hechas por el autor y al lado de cada una de ellas hay una poesía. La ima-gen y la palabra son los elementos principales de este libro. El autor trata diferentes temas: naturaleza, amor, apego hacia la tierra, la muer-te, los valores perdidos. Utilizando diferentes recursos poéticos ofrece espacios para la reflexión, juegos de palabras para disfrutar…

LIBURUAK 9

+14 URTE

Mirarien garaiaItzultzailea: Usua Lasa Urkidi (Bakun S.L.)

Amorebieta-Etxano: Ibaizabal, 2010 (Ameslari)

ISBN 978-84-8394-318-2

Kumail haurraren ama tren baten aurkako atentatu terroristan hil zen, eta harrezkero, Gloriak du ha-ren ardura. 7 urteko haurrak eta biek ihes egingo dute. Haien hel-burua Frantzia da. Baina bost urtez oinaze luze eta gogorrak jasan on-doren (lan kaltegarriak, eskean ibili beharra, gosea eta erabateko po-brezia), Kumail atxilotu egingo dute Frantziako mugan.

Kumail, un niño de 7 años, huye con Gloria, quién se hizo cargo de él cuando su madre falleció tras un atentado terrorista al tren en el que viajaban. Su meta es Francia, país en el que deposita su esperanza de un futuro mejor. Pero tras largas y duras penalidades durante 5 años (trabajos insalubres, mendicidad, hambre y pobreza absoluta), Ku-mail es detenido en la frontera fran-cesa.

JULL 2011: liburu hautatuenakKATEGORIAK EGILEA IZENBURUA1 A Felipe Ugalde Amets handi bat2 A Maria Núñez Kokoriko3 A Carmen Gil Aharrausi printzesa

1 B Josu Waliño Hortza galdu du Jonek2 B Knister Kika Supersorgina eta Dani. Dinosauro basatia3 B Luisa Aguilar Tximeleta-belarriak

1 C Toti Martinez de Lezea Nur eta herensugearen tenplua2 C Roberto Pavanelloz Bat Pat. Hilerriko altxorra3 C Castillo Suarez Ebelina Mandarina

1 D Toti Martinez de Lezea Nur eta magia kanpamentua2 D Amaia Ormaetxea Erinias Taberna3 D Xabier Mendiguren Miss Txatarra

1 E Jasone Osoro Ezekiel2 E Fernando Morillo Seximenduz3 E Aitor Arana Amodioaren gazi-gozoak

1 F Fernande Morillo Bilbo samurai2 F Anjel Lertxundi Zoaz infernura laztana3 F Uxue Alberdi Aulki jokoa

KATEG. ADINA BOTOS A HH (3 - 6 urte) 2.599 B LH 1-2 (6 - 8 urte) 2.956 C LH 3-4 (8 - 10 urte) 3.251 D LH 5-6 (10 - 12 urte) 3.525 E DBH (12 - 16 urte) 3.526 F Batxi. (16 - 18 urte) 178 I Ilustratzaileak 7.473

ILUSTRATZAILEAK 1 I Juan Luis Landa2 I Patxi Gallego3 I Mikel Valverde4 I Jokin Mitxelena5 I Felipe Ugalde

10 TXIOKA 0-3 URTE

Umea mila hamaikaz dago egina,umeak hamaika adierazpide ditu,

hamaika esku,hamaika pentsamendu,

hamaika modu pentsatzeko,jolasteko eta hitz egiteko,hamaika, beti hamaika.

Entzuteko hamaika moduharritzeko, maitatzeko,

hamaika poz kantatzeko eta ulertzeko,hamaika mundu deskubritzeko,

hamaika mundu asmatzeko, hamaika mundu amets egiteko

Umeak hamaika adierazpide ere baditu(hamaika, hamaika, hamaika)

baina ia denak lapurtzen zaizkio.Ikastetxeak eta kulturak

burua gorputzetik banantzen diote.

Eskuak erabili gabe pentsatzeko esaten zaio,burua erabili gabe jarduteko,entzuteko eta ez hitz egiteko,poztasunik gabe ulertzeko,maitatzeko eta harritzeko

Pazkotan eta Gabonetan bakarrik.

Hitz egiten zaio:Errealitateaz jabetzeko eta egina ematen zaio

eta hamaikatik ia denak lapurtzen zaizkio.

Esaten zaio:jolasa eta lana,

errealitatea eta fantasia,zientzia eta irudimena,

zerua eta lurra,arrazoia eta ametsakelkarrekin ez doazela.

Esaten zaio, finean, hamaika ez dela existitzenbaina umeak baietz dio.

Hamaika existitzen da

10 TXIOKA 0-3 URTE

11

El niño está hecho de cien.El niño tiene cien lenguascien manoscien pensamientoscien maneras de pensarde jugar y de hablarcien, siempre cienmaneras de escucharde sorprenderse, de amar cien alegríaspara cantar y entendercien mundosque descubrircien mundos que inventarcien mundosque soñar.El niño tienecien lenguas(y además cien, cien, y cien)pero se le roban noventa y nue-ve.La escuela y la culturale separan la cabeza del cuerpo.

Le hablan:de pensar sin manosde actuar sin cabezade escuchar y no hablarde entender sin alegria de amar y sorprendersesólo en Pascua y en Navidad.

Le hablan:de descubrir el mundo que ya existey de cienle roban noventa y nueve.

Le dicen que el juego y el trabajo,la realidad y la fantasía,la ciencia y la imaginación,el cielo y la tierra, la razón y el sueño,son cosasque no van juntas.

Le dicen en suma que el cien no existe.Y el niño dice:en cambio el cien existe.

En cambio, el cien existe

Loris Malaguzzi

12 HAUR HEZKUNTZA

Edward de Bonok asmatu zuen «zehar pentsaera» terminoa, ohiko pentsaeraz edo pentsaera logikoaz bestelako pentsaera mota bat des-kribatzeko.

De Bonoren ustez, jende gehie-nak arazo bat konpontzeko era bakar bat izan ohi du kontuan, eta hori, begiratu batean beste bideak begien bistakoak ez direlako.

Zehar pentsaera pentsaera sor-tzaile eta hautemailea da, izenak berak adierazten duen eran, ara-zoari beste ikuspuntu batetik begi-ratzeko alboetara mugitzen uzten diguna da, eta hori, erabiliz geure-ganatzen dugun buruaren trebeta-suna da

Pentsaera bertikal edo logikoaren ezaugarriak analisia eta arrazoitzea dira, zehar pentsaera berriz librea eta elkarkorra da, eta konponbi-dera beste bide batetik iristen

uzten digu. Bi pentsaera motak garrantzitsuak dira. Zeharkakoak gure asmamena eta sormena sus-tatzen ditu. Bertikalak, berriz, gure logika garatzen laguntzen digu.

Gure ustez oso baliagarria da geure bizitzan, “zehar pentsae-ra” pixka bat ezartzea, gure ara-zoei ikuspuntu batzuetatik eta besteetatik begiratzea, egoera beste begi batzuekin ikustea, eta geure buruak sortutako arazoak konpontzeko era bateko eta bes-teko erantzunak, berriak eta asmo-tsuak aurkitzera behartzea.

Gure ikastolan ikasle guz-tiekin lantzen dugu zehar pentsaera bost urtetik aurrera SORMEN progra-marekin.

Zehar pentsaera

Oso baliagarria da geure bizi tzan,

“zehar pentsaera” pixka bat ezar-

tzea, gure arazoei ikuspuntu batzu-

etatik eta besteetatik begiratzea.

HAUR HEZKUNTZA 13

El término pensamiento lateral fue concebido por Edward de Bono para describir un tipo de pensamiento distinto al pensamiento conven-cional o lógico.

Según De Bono la mayoría de la gente tien-de a enfocarse en una sola forma de resolver un conflicto, sólo porque las otras vías para resol-verlo no son visibles a simple vista.

Pensamiento Lateral es un tipo de pensamien-to creativo y perceptivo, como su nombre lo in-dica, es aquel que nos permite movernos hacia los lados para mirar el problema con otra pers-pectiva y esta es una habilidad mental adquirida con la práctica.

El pensamiento vertical o lógico se caracteriza por el análisis y el razonamiento mientras que el pensamiento lateral es libre, asociativo y nos permite llegar a una solución desde otro ángu-lo. Ambos pensamientos son importantes. El la-teral incentiva nuestro ingenio y creatividad. El vertical nos ayuda a desarrollar nuestra lógica.

Creemos que es muy valedero aplicar un poco del pensamiento lateral a nuestras vidas, obser-var nuestros problemas desde distintas direccio-nes, ver el panorama con otros ojos y empujar-nos a encontrar diferentes, nuevas e ingeniosas respuestas para resolver los problemas que se planteen.

En nuestra ikastola el pensamiento lateral se trabaja con todas las alumnas y alumnos des-de los cinco años en adelante con el programa “SORMEN”.

Pensamiento lateralEs muy valedero aplicar un poco del pensamiento lateral a nuestras vidas, observar nuestros problemas desde distintas direcciones.

14 LEHEN HEZKUNTZA

ELKARREKIN ERABILTZEA: Saia zaitez Inter-net erabiltzen familiak elkarrekin egiten duen jarduera bat izan dadin. Haiekin zauden bitar-tean sarea modu arduratsu eta zihurrean era-biltzen irakats diezaiekezu.

TOKIA ETA DENBORA: Ezar itzazu arau gar-biak etxean Internet erabiltzeko, zein unetan eta zenbat denbora. Jar ezazu ordenagailua haurren gela ez den beste gela batean.

BESTERIK EZEKO ORRIA: Ezar ezazu zure konfiantza osoko edukiak eta zerbitzuak es-kaintzen dituen web bat, lehen orri bezala, edota haurren mundura egokitutako esteka interesgarriak aurki daitezkeen guneak.

GOGOKOENAK: Sor ezazu «gogokoenen» zerrenda bat, eta anima ezazu zure haurra horiek izan daitezen ikusiko dituen lehenda-bizikoak.

HISTORIA: Jakin ezazu zure haurrak zein gune bisitatu dituen, saio bakoitzaren ondo-ren «historia» delakoan sartuz.

IRAGAZKIAK: Bila ezazu zure seme-alabak babesten lagun zaitzaketen kontroleko meka-nismo batzuk.

EDUKI IRAINGARRIAK: Adieraz iezaiezu zure seme-alabei eduki iraingarriren bat du-ten e-mailei edota beste edozein komunikazio motari ez dietela erantzun behar, eta aholka iezaiezu deseroso sentiarazten dieten web orri bat edo chat bat berehala utzi behar dute-la. Esaiezu, orobat, arriskutsua izan daitekeen jasotako edozein komunikazio mota erakutsi behar dizutela. Oso garrantzitsua da harre-man irekia eta konfiantzan oinarritua izatea.

DATUAK: Irakats iezaiezu zure haurrei inoiz ez dutela beraiei edota familiari buruzko in-formazio edota daturik eman behar online ezagututako pertsonei, sareko foro eta topa-guneetan ezagututakoei bereziki.

ELKARTZEAK: Adieraz iezaiezu zure seme-alabei inoiz ez dutela online ezagututako ino-rekin elkartzeko planik egin behar, eta inor ho-rrelako topaketa bat antolatzen saiatzen bada jakinarazi egin behar dizutela beti.

JAKINARAZ IEZAIEZU AGINTARIEI: Zure haurrak edo beste edozein haur nola edo hala arriskuan egon daitezkeela uste baduzu, jaki-naraz iezaiezu dagokien agintariei.

Interneten erabileran laguntzeko aholkuak

Iturria: ww.navegacion-segura.red.es/

USO CONJUNTO: Intente hacer del uso de Internet una actividad familiar. Nave-gue por Internet con sus hijos/as. Mien-tras está con ellos/as, puede enseñarles y alertarles sobre el uso responsable y se-guro de la red.

TIEMPO y LUGAR: Establezca reglas cla-ras sobre el uso de Internet en su hogar, como el momento del día y cuánto tiem-po y no instale el ordenador en la habita-ción de ellos/as.

PáGINA POR DEFECTO: Coloque como página por defecto una web que reúna contenidos y servicios que sean de su entera confianza o un sitio donde pueda encontrar enlaces de interés adaptados a ellos/as.

FAVORITOS: Cree una lista de “Favo-ritos”, animando a su hijo/a a que sean esos los primeros que visite.

HISTORIA: Vigile qué sitios ha visitado, utilizando para ello el “Historial” después de una sesión.

FILTROS: Infórmese sobre los diferentes mecanismos de control que le pueden ayudar en la protección.

CONTENIDO: Indíqueles a sus hijos/as que no contesten e-mails o cualquier otro tipo de comunicación que pueda tener algún contenido ofensivo, y aconséjeles que abandonen inmediatamente una pá-gina web o chat que les haga sentir in-cómodos. Asimismo, dígales que deben mostrarle cualquier tipo de comunicación que hayan recibido que pueda resultar potencialmente peligrosa. Una relación abierta y basada en la confianza es extre-madamente importante.

DATOS: Enseñe a los niños/as que nunca deben divulgar ningún tipo de informa-ción o datos personal o familiar a perso-nas que conozcan online, especialmente a las que conozcan en foros y puntos de encuentro en la red.

CITAS: Explique a sus hijos/as que nunca deben planear un encuentro con una per-sona que hayan conocido online, y que siempre deben avisarle cuando alguien intente realizar un encuentro de ese tipo.

AVISE A LAS AUTORIDADES: Si usted piensa que pueden estar de alguna ma-nera en peligro no deje de contactar con las autoridades pertinentes. Si encuentra contenidos o actitudes perjudiciales para ellos/as, denúncielos en los puntos de contacto que hay en la red.

Consejos para que padres y madres ayuden a sus hijos/as en el uso de Internet

ELKARLANEAN 15

4 mailako ikasleak garagehiegi ez dakigu behar badabaina ezin dugu esan ez dakigulazer izan zen amerikaren kolonizazioaez ahaztu sekulatipoak uste zun parean India zulabaina gero harrotu eta hasi zenindigenentzako burlamenperatu zituzten esaterako aztekak.Baina etorri zirenartoz eta cacaoz beteta,hola ditugupalomitak,txokolate tabletak!Ez gustoko ez ditugunjantokiko menestrak!Ez ditugu gustoko ereerrietak, maisuak eta maestrak!Nahiago ditugu jai egunak: bestak!Edo ta jostaketak!

Ikastea egiten zaigu astuna,Baina eskolan ezagutu dugugure herria, hizkuntza, laguna!Familiarekin ere beti ikasten,denei esker garatuz doa gure garuna!

Baina direnean oporrakbeti bidaltzen dizkiguteetxekolan gogorrak!Esandakoa, Colon,giza gorputza,aditzak, azterketak...kaka putza!Irakasleek uste dute kolon direlaeta bihurtu dute hau esklabutza!Baina egia esan,

handitan denok nahi dugu izanmediku, informatikariakirakasleak, zurginakberaz, ikasten eginbehar ditugu ahaleginakKrisiak baduelako Sakanan eraginaeta gu gara etorkizuna jakina!Ikastea egiten zaigu astuna,Baina eskolan ezagutu dugugure herria, hizkuntza, laguna!Familiarekin ere beti ikasten,denei esker garatuz doa gure garuna!

Baina ederra da ikasketen bidaia!Guretzako zer den ona ikastea:ametsak egin nola bihurtu izateko alaia!Adin hau da ongi pasatzeko garaia!Sakanan bizi nahi dugueuskaraz, lagunekinfamiliarekin...ama, aita, arreba, anaia...laguntasuna da ezinbestekoikasgaia!Ondokoa lagunduzegi bihurtzen da nahia!Maite dena zaintzea dabehar dugun dohaia!Maite dugu herria, hizkuntzanatura, paisaia!Batez ere aritzak direlako gure arnasata gu Aritzaren sustraia!

Ikastea egiten zaigu astuna,Baina eskolan ezagutu dugugure herria, hizkuntza, laguna!Familiarekin ere beti ikasten,denei esker garatuz doa gure garuna!

LH4. mailako RAP-a

“Goienetxe anaiak “ LH 4. mailakoentzat egindako

rapa. Espero dugu gurekin kanta dezazuen jaialdian.

16 DBH

“Zuk sagar bat badaukazu eta nik beste bat, trukatuz gero, sagar bana izango dugu; baina zuk ideia bat badaukazu eta nik beste bat, trukatuz gero, bina ideia izango ditugu”. Kidekotasun horren bitartez azaldu ohi du jakintza librearen funtsa Richard Stallmanek, software librearen aitzindari eta sustatzaile nagusietako batek.

BAINA, ZER DA SOFTwARE LIBREA? Ingelesez free software doako ala aske le-

gez uler daiteke. Bada, jende askok kontrakoa uste duen arren, free software-aren funtsa ez da doakotasuna, askatasuna baizik. Behin es-kuratuta, askatasun osoz erabil, kopia, iker, alda eta bana daiteke. Software librea esku-ragarri dago Interneten dohainik jaisteko, edo banaketa-prezioan ere lor daiteke. Doako-tasuna ez da ezinbestekoa librea izan dadin; software librea saldu eta eros daiteke.

LAU ASKATASUN, LAUSoftwarea librea dela esan daiteke lau as-

katasun-mota betetzen baditu: askatasunez erabili, kopiatu, moldatu eta banatu daiteke.

SOFTwARE LIBREEN ABANTAILAK1.-Segurtasuna da lehen abantaila.2.- Aplikazio eta plataformen laguntza-zer-bitzu teknikoa ez da eteten edo mantentzen irizpide komertzialen arabera. 3.- Edozein aplikazio edo plataforma libreren inguruko dokumentazioa parrastaka aurki daiteke Interneten, eta normalean hizkuntza askotan, baita euskaraz ere.Horrela bada, hiztun gutxiko hizkuntzen tzat da onuragarria, bereziki, software librea, edo-zein entitatek edo pertsonak itzul dezakee-lako softwarea nahi duen hizkuntzara. Hala-ber, hizkuntza baterako baliabide libre bat sortzen den bakoitzean, mundu osoarentzat gelditzen da eskuragarri, eta teknologia be-rrietan hizkuntza horren presentzia hedatu egiten da eta zabaldu.4.- Ekonomikoa. Software librearen ehuneko handiena debalde edo banaketa-prezioaren truke eskura daiteke. Eta, ordaintzen bada, neurrira egindako aplikazioa delako edo gehi-garriak edo bestelako zerbitzuak dakartza-lako, nahi beste ordenagailutan eta nahi beste alditan kopia daiteke.

5.- Garapena sustatzen du. Kodea irekia de-nez, edonork har dezake, hobetu edo beha-rretara moldatu, eta bertsio berria libre utzi. Software librea aukera ona da herrialde txiro-tuak teknologia berrietara iritsi eta gizarte arlo askotan erabiltzeko, hezkuntzan bereziki.

DESABANTAILAK1.- Formatua. Argazki, bideo, soinu, agiri, eta abarretarako formatu estandarretan ez dago arazorik; baina arazoak izaten dira software ez-libreak erabiltzen dituen formatu ez-estan-dar eta itxiekin. 2.-Instalatzeko eta konfiguratzeko zailtasuna.Ohiturak ere zailtasun dira software librea-rentzat. Hala ere, zorionez, sistema eragile libreak instalatzeko gero eta errazagoak dira: aipatzeko modukoa da hain ospetsu egin den Ubuntu.

Edonola ere, software librea erabiltzeko ez gaude behartuta sistema eragile libre bat era-biltzera. MS Windows-en edo MacOs X-en ere aplikazio libre garrantzitsuenak eta software

libre anitz dago eskuragarri; eta, gainera, ge-hienetan euskaraz. Hori izan daiteke software librearen munduan murgiltzen hasteko lehe-nengo urratsa.

Beraz, irakurle ausart hori, honaino iritsi eta zerbait ulertu baduzu behintzat, heldu gogo-tik software libreari zer den oso ongi ulertu ez baduzu ere. Badakizu, aspaldi jakin ere, Erro-mara nola irits daitekeen bidea jakin gabe.

2007/02/01 | Asurmendi Sainz, Jabier | In-formatika-ingeniaria eta Bitarlan-en sor-tzailea. Artikulu honetan oinarritua dago

Ona, ederra, merkea... eta askea

DBH 17

Tú tienes una manzana y yo tengo otra; si nos las intercambiamos seguiremos teniendo una manzana cada uno. Pero si tú tienes una idea y yo otra y nos las intercambiamos, cada uno tendrá dos ideas”. Richard Stallman, pio-nero y uno de los principales promotores del software libre, explicó con este ejemplo la esencia del conocimiento libre.

PERO, ¿qUé ES EL SOFTwARE LIBRE? La expresión inglesa free software se puede

entender como gratuito o libre. Sin embargo, en contra de la opinión mayoritaria, el fun-damento del free software no es la gratui-dad sino la libertad. Una vez conseguido, el software libre se puede utilizar, copiar, investi-gar, modificar y distribuir con entera libertad

LAS CUATRO LIBERTADESSe puede afirmar que un software es libre

si garantiza estas cuatro libertades: se puede utilizar, copiar, adaptar (modificar) y distribuir libremente.

VENTAJAS DE LOS SOFTwARE LIBRES1.- La seguridad es la primera ventaja.2.- El servicio de ayuda técnica de las aplica-ciones y plataformas no se mantiene o inte-rrumpe siguiendo criterios comerciales. 3.- La documentación e información sobre las aplicaciones y plataformas libres se puede en-contrar en Internet en abundancia y normal-mente en muchos, también en euskara.Así pues, el software libre es extraordinaria-mente beneficioso para las lenguas con pocos hablantes, ya que cualquier persona o entidad puede traducir el software a cualquier idioma. Así mismo, cada vez que se crea un medio o recurso libre para una lengua, queda a dispo-sición de todo el mundo y, de esta manera, se propaga extraordinariamente la presencia de dicha lengua en las nuevas tecnologías.

4.- Económica. La mayor parte del porcentaje del software libre se puede conseguir gratis o por el precio de distribución. 5.- Promueve e impulsa el desarrollo. Como se trata de un código libre, cualquiera lo pue-de coger, mejorar o adaptarlo a sus necesida-des y dejar libre la nueva versión. Por todo ello, software libre es una inmejorable opor-tunidad para que los pueblos y países pobres puedan acceder a las nuevas tecnologías y te-ner estas herramientas a su disposición para poder utilizarlas en todos los ámbitos sociales, en educación, por ejemplo.

DESVENTAJAS DE LOS SOFTwARE LIBRES 1.- El formato. No hay ningún tipo de pro-blema en fotografías, vídeos, sonidos, docu-mentos, etcétera de formato estándar. Sin embargo, sí que se presentan problemas con software no libres que utilizan formatos no estándar y cerrados2.- Dificultades a la hora de instalar y de con-figurar. Hasta las costumbres se convierten en dificultades para los software libres. A pesar de ello y gracias a quien sea, los sistemas ope-rativos libres son cada vez más sencillos de

instalar: merece mención especial el tan re-nombrado Ubuntu.

De todas maneras, de ninguna manera estamos obligados a utilizar un sistema ope-rativo libre. Tanto en MS Windows como en MacOs X se encuentran disponibles gran can-tidad de aplicaciones y software libres. Ade-más, también en euskara. Ese puede ser el primer acicate para comenzar a sumergirse en este mundo apasionante.

Por lo tanto, osado lector, si por lo menos has conseguido llegar hasta aquí y has enten-dido algo, aférrate al software libre aunque no hayas logrado entender del todo en qué consiste. Ya sabes aquello de cómo se puede llegar a Roma sin conocer el camino.

Bueno, bonito, barato... y libre

18 ORIENTAZIOA

ZER DA NAFARROAKO ANTZERKI ESKO-LA?

Irabazi asmorik gabeko kultura- erakun-de bat da. 1985-1986 ikasturtean sortu zen Nafarroako Gobernuko Vianako Printzea Erakundeak bultzatuta, Nafarroan antzerki artea garatzeko helburu nagusiarekin. Hiru arlo hartzen ditu bere barne: 1. Prestakuntza, 2. Zabalkuntza, 3. Ikerkuntza eta Dokumen-tazioa.

Prestakuntza honako hauei guztiei zuzen-dutakoa dago: Arte Dramatikoaren ikasleei, irakasleei eta Nafarroako Antzerkiaren pro-fesionalei; aipatzekoa da Nafarroako haurrei eskaintzen zaien arreta berezia. Eskolan Arte Dramatikoko ikasketak ez ezik, haur, gazte eta helduei zuzenduta antzerki tekniken has-tapenak lantzen dira. 1991. urtean Iruñeko Udalarekin hasi ginen eskola ordutegi barruan joko dramatiko eta dramatizazio tailerrak egi-ten Ikastetxe Publiko eta Itunduetako ikaslee-kin . Gaur egun, 94 taldeekin ari gara lanean; guztira 2.300 haurrekin.

ZERTAN LAGUNTZEN DU ANTZERKIAK IKASLEAREN GARAPENEAN?

Adierazpen eta komunikazio kodeen glo-balizazio prozesua dela ulertzen dugu.

Adimen emozionala garatzeko lagunga-rria da gai moduan, eskolan ez baitago. Gure ustetan, zoriontsu izaten, nor bere burua ezagutzen, ingurua ulertzen laguntzen du. Gainera, bizi diren mundua ezagutzek tres-nak eskaintzeaz gain, hori aldarazten lagun-tzen die. XXI. mendeko haurrek jolasteko dauzkaten hutsuneak, espazio zein denbo-ran, betetzen laguntzen du; jolas, banakako eta taldeko jarduera da. Talde-harremanak bul tzatzen ditu, sormena piztu… Garapen osoari laguntzen dio, kognitibo zein afektibo eta baita sensorio-motrizari ere. George Lafe-rriérek dion bezala: hiru gune hartzen ditugu: gorputza-bihotza-burua.

NOIZ ETA NOLA SORTU ZEN HEZKIDETZA PROGRAMA?

Altsasuko Berdintasunerako teknikaria (Idoia Goikoetxea) zenaren bidez hasi zen hezkidetza eskaintzen Iñigo Aritza Ikastolan, Zelandi Ikastetxe Publikoan eta Sagrado Co-razón Ikastetxean, 2004-2005. ikasturtean. Garai hartan 10 saio eman ziren ikasturte bakoitzeko Lehen Hezkuntzako 1. eta 2. mailetan. Aurrerago, 2006.urtean, gainerako mailetara zabaldu egin zen ( 2.,4. eta 6. mai-letara) . Guztira 12 ikastalde (Iñigo Aritza Ikas-

tolako 4 eta Zelandi Ikastetxe Publikoaren 8 talde). Ordurako Corazonistas Ikastetxeak ez zuen parte hartzen.

Altsasuko Udalak aurten ere, tailerrak bul-tzatu nahian kostu osoa bere gain hartu du.

ZERGATIK EGITEN DIRA TAILERRAK LE-HEN HEZKUNTZAKO 1, 2. ETA 3. ZIKLOE-TAN? ZEIN DESBERDINTASUN DAGO MAI-LA BAKOITZAREN ARTEAN?

Hezkidetzan lantzen diren edukiak berbe-rak dira kurtso guztietarako, baina, hori bai, kurtso, eta ziklo bakoitzeko garapen mo-mentu bakoitzari egokituz. Era berean, talde bakoitzak dituen ezaugarri eta beharretara moldatuz.

Interesgarria iruditzen zaigu tailer honen lanketa bi urtetik behin egitea, lehen egin-dako joko eta ariketetan berriro aritzea, bai-na dauden garapenetik . Gorputz osoarekin (gorputza-bihotza-burua...) landu dituztenez, joko horiek ongi gogoratzen dituzte.

Lehenengo zikloko taldeetan, hasiera ba-tean, arreta berezia eskaintzen diogu nor bere buruaren zainketa eta autoestimuaren lanke-tari eta, poliki poliki, beste edukiak sartzen ditugu. Aldi berean, beraien ingurune hurbi-larekin erlazioak egiteko bideak jarriz: familia, gelakideak, lagunak, jolasak...

Bigarren zikloko taldeetan, berriz, beraien gorputzaren ezagutzari eta dituzten behar psikologikoei erantzuten saiatzen gara. Emo-zioetan eta gorputzean izango dituzten al-daketetan sakonduz.

Azken zikloko kurtsoetan, behin eta berriz,

beraien identitatearekiko alderdi ezberdinei eta nerabezarora begira emango dituzten aldaketei erreparatzen diegu, gai hauetaz hitz egiteko askatasun osoa izan dezaten saiatuz;Izan ere, informazio asko dute, baina ez modu egokian barneratua.

NOLA LANTZEN DA PROGRAMA FAMILIE-KIN?

Agerikoa da familia ikasleen munduan dagoen ardatik nagusienetakoa dela. Beraz, familia, gure lanerako oinarrizko materiala da istorio asko sortzerakoan, inprobisazioe-tan, ikasle bakoitza oinarri duten sorkun-tzetan… Ardatz afektibo eta soziala da eta honen bitartez beraien bizitza, itxaropen, identitate, arau eta baloreak eraikitzen dituz-te. Ondorioz, jarduera askotan familiekin edo bizikidetza taldeekin zeharkako modu batean lan egiten dugu atzeraelikadura efek-tua sortuz. Ekintza zehatzetan ikasleei fitxak, inkesta, ikerketa txikien analisiak, gai zeha-tzei buruzko hausnarketak egitea eskatzen dizkiegu gai zeha tzen inguruko hausnarke-tak egiteko edo eta azterketak burutzeko asmoz: Etxean egiteko lanak lanbideak…esate baterako. Tailer hauek ematen diren ikastetxeetan, familiekin urtean behin elkar-tzen saiatzen gara, baina ikas-egitura dela eta ulergarria egiten zaigu tailer hauetarako eskainitako une zehatzetan parte hartzea ez dela erraza, eta gurasoekin komunikatzea ahalbidetzen digun ideiaren bat bilatzea gus-tatuko litzaiguke hauekin tailerretako espe-rientziak konpartitzeko asmoz.

Hezkidetza eta antzerkiaAurora Moneori elkarrizketa, Nafarroako Antzerki Eskolako Hezkidetza Programaren Koordinatzaileari.

¿qUé ES LA ESCUELA NAVARRA DE TEA-TRO?

Es un centro (Asociación cultural sin ánimo de lucro) que se crea en el año académico de 1985-1986 por iniciativa de la Institución Príncipe de Viana, con el objetivo prioritario de desarrollar el arte teatral en nuestra co-munidad. Abarca tres áreas: la formación, la producción y difusión y la investigación y do-cumentación.

Dentro de la formación englobamos a es-tudiantes de Arte Dramático, profesorado y profesionales del Teatro Navarra, y un punto importante es la atención específica a los ni-ños y niñas de la comunidad.

En la propia escuela, además de los estudios de Arte Dramático, se imparten talleres de Ini-ciación a las Técnicas teatrales a niños y niñas, jóvenes y adultos.

Desde el año 1991 con el Ayuntamiento de Pamplona comenzamos a realizar talleres de Juego Dramático y Dramatización con niños y niñas de los Colegios Públicos y Concertados de Pamplona dentro del horario escolar.

Actualmente, estamos trabajando con 94 grupos con un total de 2.300 niños y niñas.

¿qUé APORTA EL TEATRO AL DESARRO-LLO DEL ALUMNADO?

La expresión dramática la entendemos como un proceso de globalización de códigos expresivos y comunicativos. Favorece el desa-rrollo de la inteligencia emocional, ausente en materia educativa.

Creemos que trae felicidad, que les ayuda a conocerse mejor, a comprender el entorno so-cial y cultural, a mirar el mundo que les rodea para poder transformarlo.

La expresión dramática contribuye a paliar la falta de espacios y tiempos para el juego que padecen los niños y niñas del siglo XXI, es una actividad lúdica, individual y colectiva. Estimu-la las relaciones grupales, la creatividad, etc.

Permite un desarrollo integral tanto del dominio cognoscitivo como el afectivo y sen-soriomotriz. En palabras del maestro George Laferrière, abarcamos tres focos: Cuerpo-Co-razón-Cerebro.

¿CUáNDO y CÓMO SURGE EL PROGRA-MA DE COEDUCACIÓN?

A Alsasua llegó a través de la entonces téc-nica de igualdad Idoia Goikoetxea en el curso 2004-2005 con los centros de C.P. Zelandi, Ikastola Iñigo Aritza y Corazonistas.

Entonces se dieron 10 sesiones por curso a 1º y 2º de primaria

Más adelante en 2006 se amplía la partici-pación de otros cursos, intentando estructurar a 2º-4º y 6º con 12 grupos de niños y niñas en total. (Zelandi 8 grupos y 4 en Ikastola, para entonces ya no participaban Corazonistas).

Este año 2011-12 el ayuntamiento de Alsa-sua ha apostado de nuevo por realizar estos talleres y van íntegramente a su cargo .

¿POR qUé SE REALIZAN LOS TALLERES EN LOS 2º-4º y 6º DE EDUCACIÓN PRIMA-RIA? ¿HAy DIFERENCIAS ENTRE LOS DIS-TINTOS CURSOS?

-Los contenidos de Coeducación a trabajar son en todos los cursos los mismos, si bien se adaptan al momento evolutivo de cada curso y ciclo en general y al desarrollo, las necesida-des e intereses de cada grupo en particular.

Nos parece muy interesante que este taller lo trabajen cada dos cursos, vuelvan a transi-tar y experimentar los distintos juegos y ejerci-cios desde sus grados de maduración. Tienen muy buena memoria con los juegos puesto que han participado con todo su organismo (cuerpo-corazón-cabeza o cerebro)…

En los grupos de primer ciclo dedicamos especial atención a los contenidos de auto-cuidado y autoestima al principio para ir pau-latinamente con el resto de contenidos y que los relacionen con su entorno más cercano: familia, resto de la clase, amistades, juegos, juguetes, etc.

En los grupos de segundo ciclo atendemos más su realidad fisiológica y sus necesidades psicológicas, profundizando más en las emo-ciones y en los cambios que se irán producien-do en su cuerpo.

En los cursos de último ciclo de primaria insistimos más en todos los aspectos de su identidad, cambios de la pubertad, procuran-do que se sientan con libertad para hablar de estos temas, ya que generalmente tienen mu-cha información pero muy mal procesada.

¿CÓMO SE TRABAJA EL PROGRAMA CON LAS FAMILIAS?

Es evidente que las familias son un eje fun-damental en el mundo del alumnado, por lo tanto son nuestro material básico de trabajo, las construcciones de muchas de las historias, improvisaciones, creaciones se sustentan en las diferentes experiencias vitales de cada es-tudiante… Es el eje afectivo, social y a partir del cual están conformando su vida, expecta-tivas, identidad, normas, valores , etc..

Por lo tanto en muchas de las actividades trabajamos indirectamente con las familias o núcleos de convivencia y se produce un efecto de retroalimentación.

En actividades concretas solicitamos al alumnado fichas, encuestas, pequeñas in-vestigaciones para analizar, reflexionar sobre asuntos concretos: tareas del hogar, oficios, etc…

Procuramos realizar al menos un encuen-tro anual con las familias en todos los centros donde impartimos estos talleres, aunque en-tendemos que por la estructura escolar no re-sulta fácil la participación de estos encuentros exclusivos para el taller, y es un tema que nos gustaría encontrar alguna brillante idea para comunicarnos y compartir con madres y pa-dres la experiencia del taller.

ORIENTAZIOA 19

Coeducación y teatroEntrevista a Aurora Moneo, Coordinadora del Programa de Coeducación de la Escuela Navarra de Teatro.

20 EUSKARA BATZORDEA

BAIEZKOAREN ETA EZEZKOAREN DINA-MIKA. ZER ESAN NAHI DA BAIEZKO DINA-MIKAREKIN? Baiezko Dinamikak positiboki lan egitea eskatzen du. Nola lortzen da hori, ordea? Guraso, heldu, eta hezitzaileen aldetik jarrera positiboak erakutsiz, mezu positiboak igorriz, hutsei baino lorpenei begiratuz eta emaitzei baino prozesuei garrantzia emanez.

Ezezkoaren dinamikak, berriz, ezaugarri negatiboei begiratzea eskatzen du: etsipene-tik eta frustraziotik lan egitea eta garrantzi gehiena lortzen den horri, arrakastari ematea.

EZEZKOAREN DINAMIKA

BAIEZKOAREN DINAMIKA

• Egin euskaraz!

• Gaztenaliaz ez egin.

• Ez al dakizu hemen

euskaraz hitz egin

behar dela?

• Euskaraz egin beste-

la galdu egingo baita.

• Gaztelaniaz egitea

ez da txarra, ez dago

debekatuta.

• Halakoen aurrean

beraien elkarrizketan

sartu euskaraz eginez,

euskaraz agurtu.

• Euskaraz hitz egiten

dutenei zoriondu, irri-

barre atsegina bota...Hau da, euskara modu zuzenean, aginduz

edo eta Ezezko Dinamika horretatik bultzatu beharrean, zeharkako mezu eta baikorta-sunaren bidetik indartzen ahalegindu beharko ginateke. Honen arira, euskarazko une, gune

eta produktu erakargarriak dira seme-alabei eskaini beharrekoak.

Gustuko dituzten edukiak, istorio-ak, esperientziak, bizipenak...eskaini behar zaizkie. Hots, egin dezagun euskara gozogarri, erakargarri eta gustagarri.

GURASOEN JOKABIDE EGO-KIAK ZEIN IZAN DAITEZKE? Gu-raso euskaldunek euskara transmiti-tzeaz gain, euskararekiko jarrera eta jokabide egokiak transmititu beharko lituzkete. Beraien seme-alabek gaz-telerako joera hartzen badute ere, gurasoek euskaraz hitz egiten jarraitu beharko lukete, euskarari eutsi kohe-rentzia erakutsi eta irakatsiz.

Guraso erdaldunen kasuan, berriz, ezin da euskara gehiegi transmititu, baina bai euskararekiko jarrera po-sitiboak erakutsi eta aktiboak izan: euskaraz egiten diren emanaldi ez-berdinetara joan (ipuin kontalariak,

antzerkiak, zinema...), agurrak eta esaldi jakin batzuk erabili, seme-alaben euskararen alde-ko ahalegina beti baloratu, euskaraz hitz egi-tera bultzatu...

Beraz, “zer ikusi hura ikasi”. Euskaraz bizitzea merezi duela erakustean dago gakoa euskaraz bizi behar dela esatean baino. Berandu gabe ekin!!!

ITURRIA: EBETETIK MOLDATUA

Euskal hiztunak nahi? baiezkoaren dinamikaAzken belaunaldi hauetan euskara ezagutzen dutenen kopurua asko hazi da denon lanari esker. Orain indarra euskararen erabileran jarri beharra dago. Hori lortzeko estrategia desberdinak erabili izan dira orain arte, arrakasta handiegirik gabe eta fustrazio gehiegi eraginez irakasleen artean be-reziki. Gaur egun, ordea, Baiezko Dinamika deiturikoa da adituek proposatzen dutena.

EUSKARA BATZORDEA 21

DINáMICA POSITIVA y DINáMICA NE-GATIVA. ¿qUé qUEREMOS DECIR CON DINáMICA POSITIVA? La Dinámica Positiva supone trabajar desde un punto de vista posi-tivo. ¿Cómo se consigue eso? Reforzando las actitudes adecuadas, fijándonos más en los logros que en los fracasos y dando más im-portancia al proceso que a los resultados.

La Dinámica Negativa, sin embargo, exige fijarse en lo que no se logra, no se tiene, no se puede, originando frustración y fracaso. En este caso se hace hincapié en los resultados sin valorar el interés, esfuerzo, actitud...

DINáMICA NEGATIVA

DINáMICA POSITIVA

• Habla en euskara!

• No hables en castellano!

• ¿No sabes que aquí hay que hablar en euskara?

• Habla en euskara, sino se perderá!

• Te ayudaré para que hables en euskara.

• No es malo hablar en castellano, no está prohibido.

• Si eres euskaldun te diriges a ellos/as diciéndoles algo, o les saludas, en euskara por supuesto. Si no eres euskaldún cuando te encuentres con algunos que están hablando en euskara puedes felicitarles, dirigirles una sonrisa...de alguna manera valorarlo.

Por lo tanto, en vez de utilizar mensajes des-de una Dinámica Negativa, tendríamos que centrarnos en estrategias sutiles y positivas. A su vez, ofrecerles momentos, lugares y pro-ductos atractivos donde nuestras criaturas y jóvenes puedan utilizar el euskara. Hagamos pues, que nuestra lengua sea un medio para disfrutar, aprender, jugar y comunicarnos.

qUé COMPORTAMIENTOS DE LOS PA-

DRES PUEDEN SER ADECUADOS? Los pa-dres euskaldunes además del idioma debie-ran transmitir actitudes y comportamientos adecuados hacia el euskara. Si sus hijos/as les hablan en castellano de ninguna manera deben dejar llevarse y contestarles en dicho idioma, es de suma importancia mantenerse firme.

Los padres castellano parlantes, en cambio, no pueden apenas transmitir el idioma, pero si actitudes positivas con respecto al euskara y pueden ser activos llevándoles actividades que se organizan en euskara (teatro, con-tacuentos, películas ), saludar en euskara, uti-lizar frases ya hechas, valorándoles su esfuer-zo y animándoles a hablar en euskera en todas aquellas situaciones en que sea posible.

En castellano hay un refrán que dice: “Lo que se ve se aprende”, demostrémosles, pues, que vivir en euskara merece la pena, en vez de repetírselo. Cuanto antes mejor, ánimo!!

ITURRIA: EBETETIK MOLDATUA

¿queremos vascoparlantes? dinámica positivaEn estas últimas generaciones el número de personas que saben euskara ha aumentado considerablemente, gracias al esfuerzo de todos-as. Es el momento de hacer hincapié en el uso del euskera. Para ello, hasta aho-ra, se han utilizado diversas estrategias sin demasiado éxito. Muchas veces, esto ha generado frustración, sobre todo entre el profesorado. Hoy en día , sin embargo, es la llamada estrategia “Dinámica Positiva” la que proponen los entendidos como recurso para reforzar la utilización del euskera.

22 IKASTOLAK 40 URTE

Altsasuko Iñigo Aritza Ikastolak

40 urte egin ditu aurtengo irailean.

ZORIONAK GUZTIOI!!!

Garazi eta Naiara

Ustekabean joan zaizkigu Garazi eta Naiara, agur esateko betarik eman gabe ere, baina beraien bizipoza eta zabaltasuna ez dauzkagu ahazteko, gurekin dira betiko. Besarkadarik beroena beraien senide eta lagunei.

Ez adiorik

Non geratzen den denbora (Mikel Urdangarin)

Gure baitango lurraldeetan non geratzen den denboranon ez dagoen arnas biderik non ez goazen inora

non oihukatzen hurbiltzen garen erraldoiaren ondoraigo nazazu nire mendira zure gailurretik gora.

Egunez zu bizitzera arimak zenbatzeraurrun nabigatzera elur gazietan.

Igo nazazu nire mendira aurki dezadan bideaaskatu nadin zure loturaz behar dezadan airea

ez nadin izan jainko lurtiarra bai ezinen bidaideaigo nazazu nire mendira zu ez baitzara nirea.

Egunez zu bizitzera azken mugen ertzeralainoen agurtzera elur gazietan.

Donde el tiempo se detiene (Mikel Urdangarin)

En los parajes de nuestro interior, donde el tiempo se para, donde el aire no nos alcanza, donde no vamos a ninguna parte…

donde gritando nos acercamos hasta el gigante.Llévame hasta mi montaña subiendo desde tu cumbre,

a disfrutar de día, a contar las almas, a navegar lejos entre las nieves saladas…

Súbeme hasta mi montaña para que encuentre el camino,para liberarme de tus cadenas, para que el aire me haga falta,

para no ser un dios terrestre, y sí compañero de viaje de los imposibles.Súbeme a mi montaña, ya que tú no me perteneces…

a disfrutarte de día hasta las últimas fronterasy a saludar a las nubes entre las nieves saladas…

GOGOAN ZAITUZTEGU 23

24 HORRELA SARTU, HORRELA ATERA

Gure ikasleak

1998/2012

horrela sartu,

horrela atera

ARGAZKIAK 25

ospakizunak

26 ARGAZKIAK

euskal kultura

ARGAZKIAK 27

28 ARGAZKIAK

proiektuak

spot-a

euskal kultura

ARGAZKIAK 29

spot-a

30 ARGAZKIAK

txangoak

eskolaz kanpokoak

ARGAZKIAK 31

Larrosa, fruitu eta bulboengaraia heldu da