AP grade 8 - Module 4
-
Upload
alvin-benavente -
Category
Documents
-
view
7.435 -
download
120
Transcript of AP grade 8 - Module 4
-
8/12/2019 AP grade 8 - Module 4
1/155
342
-
8/12/2019 AP grade 8 - Module 4
2/155
343
ARALING PANLIPUNAN8
MODYUL BLG. 4 :ANG SILANGAN AT TIMOG SILANGANASYA SA TRANSISYUNAL AT MAKABAGONG PANAHON((IKA-16 HANGGANG IKA-20 SIGLO)
PANIMULA AT MGA GABAY NA TANONGAyon sa Travel Magazine, humigit kumulang sa
dalawang milyong Kanluranin ang nagtungo sa Asya noong2010 upang bisitahin ang magaganda at makasaysayanglugar dito. Ganito din kaya ang dahilan ng pagpunta ng mgaKanluranin sa Asya noong ika-16 na siglo? Bakit sinakop ngmga Kanluranin ang karamihan ng mga bansa sa Asya?
Paano ipinaglaban ng mga mga Asyano ang kanilang kalayaan at karapatan?Higit sa lahat, paano binago ng pananakop at pakikipaglaban angSilangan at Timog Silangang Asya noong ika-16 siglo hanggang sa ika-20 siglo?
Sa Modyul na ito ay mauunawaan mo ang nagpatuloy at nagbago samga bansa sa Silangan at Timog Silangang Asya na nasakop ng mgaKanluranin. Tandaan na dapat mong maunawaan sa modyul na ito ang sagotsa sumusunod na katanungan:
Paano nakamit ang transpormasyon sa Silangan at TimogSilangang Asya sa mula ika-16 siglor hanggang sa ika-20 siglo?
Paano nakaimpluwensiya sa transpormasyon ng Silangan at Timog
Silangang Asya ang karanasan nito sa panahon ng Kolonyalismo atImperyalismo?Paano nakatulong ang pag-unlad ng nasyonalismo sa Silangan at
Timog Silangang Asya sa kasalukuyang kalagayan?Paano nahubog ng paglaya ng Silangang Asya at Timog Silangang
Asya ang transpormasyong naganap noong ika-16 na siglohanggang sa ika-20 siglo?
Paano nakaapekto sa mga Asyano ang mga pagbabagong naganapsa Silangan at Timog Silangang Asya noong ika-16 hanggang ika-20siglo
MGA ARALIN AT SAKOP NG MODYUL
Aralin 1Kolonyalismo at Imperyalismo sa Silangan at Timog SilangangAsyanoong ika 16- hanggang ika-20 siglo
Aralin 2 Pag-usbong Nasyonalismo sa Silangan at Timog Silangang Asyanoong ika 16- hanggang ika-20 siglo
-
8/12/2019 AP grade 8 - Module 4
3/155
344
Aralin 3 Hakbang tungo sa Paglaya ng mga bansa sa Silangan atTimog Silangang Asya noong ika-16 hanggang ika-20 siglo
Aralin 4Ang mga Pagbabago sa Silangan at Timog Silangang Asyanoong ika -16 hanggang ika-20 siglo
Grapikong Pantulong ng Aralin
Ang sumusunod ang inaasahang matutuhan mo saModyul na ito. Tiyaking iyong babasahin at babalik-balikan dahil ito ang magsisilbi mong gabay sa iyongpagkatuto.
Sige na! Simulan na nating basahin
Aralin 1 Nasusuri ang mga dahilan at paraan ng pagpasok ng mgaKanlurang bansa hanggang sa pagtatag ng kanilang mgakolonya o kapangyarihan sa Silangan at Timog Silangang
-
8/12/2019 AP grade 8 - Module 4
4/155
345
AsyaNasusuri ang transpormasyon ng mga pamayanan at
estado sa Timog at Timog Silangang Asya sa pagpasokng mga isipan at impluwensiyang kanluranin sa laranganng: (a) pamamahala, (b) kabuhayan, (c) teknolohiya, (d)lipunan, (e) paniniwala, (f) pagpapahalaga, at (g) sining atkultura
Naipapaliwanag ang mga nagbago at nanatili sa ilalim ngkolonyalismo
Natataya ang mga epekto ng kolonyalismo sa Silangan atTimog Silangang Asya
Naihahambing ang mga karanasan sa Silangan at ng Timog
Silangang Asya sa ilalim ng imperyalismong kanluraninAralin 2 Nasusuri ang mga salik at pangyayaring nagbigaydaan sa
pag-usbong at pag-unlad ng nasyonalismo sa Silangan atTimog Silangang Asya
Naipapaliwanag ang ibat ibang manipestasyon ngnasyonalismo sa Silangan at Timog Silangang Asya
Nabibigyang halaga ang papel ng nasyonalismo sa pagbuong mga bansa sa Silangan at Timog Silangan
Aralin 3 Naihahayag ang pagpapahalaga sa bahaging ginampananng nasyonalismo sa Silangan at Timog Silangang Asyatungo sa paglaya ng mga bansa mula sa imperyalismo
Nasusuri ang pamamaraang ginamit sa Silangan at TimogSilangang Asya sa pagtatamo ng kalayaan mula sa
kolonyalismo ng kilusang nasyonalistaNasusuri ang matinding epekto ng mga digmaang pandaidigsa pag-aangat ng malawakang kilusang nasyonalista
Nasusuri ang kaugnayan sa ibat ibang ideolohiya(ideolohiya ng malayang demokrasya, sosyalismo atkomunismo) sa malawakang kilusang nasyonalista
Aralin 4 Naihahambing ang mga pagbabago sa mga bansangbumubuo sa Silangan at Timog Silangang Asya
Nasusuri at naihahambing ang balangkas ng pamahalaanng mga bansa sa Silangan at Timog Silangangn Asya
Nasusuri ang mga anyo at tugon sa Neokolonyalismo saSilangan at Timog-Silangang Asya
Nasusuri at naihahambing ang mga palatuntunangnagtataguyod sa karapatan ng mamamayan sa
pangkalahatan, at ng kababaihan, grupong katutubo, mgakasapi ng caste sa India at iba pang sektor ng lipunan
Naihahambing ang kalagayan at papel ng kababaihan saibat ibang bahagi ng Timog at Kanlurang Asya at ang
-
8/12/2019 AP grade 8 - Module 4
5/155
346
kanilang ambag sa bansa at rehiyonNaiuugnay ang mga kasalukuyang pagbabago, pang-
ekonomiya na naganap/ nagaganap sa kalagayan ng mgabansa sa Silangan at Timog-Silangang Asya
Nasusuri ang pagkakaiba-iba ng antas ng pagsulong at pag-unlad ng Timog at Timog Silangang Asya gamit angestadistika at kaugnay na datos
Nasusuri ang epekto ng kalakalan sa pagbabagong pang-ekonomiya at pangkultura ng mga bansa sa Silangan atTimog Silangang Asya
Nasusuri ang epekto ng mga samahang kababaihan at ngmga kalagayang panlipunn sa buhay ng kababaihan tungo
sa pagkakapantay-pantay, pagkakataong pang-ekonomiya at karapatang pampolitika
Nasusuri ang kinalaman ng edukasyon sa pamumuhay ngmga Asyano
Natataya ang bahaging ginampanan ng relihiyon sa ibatibang aspeto ng pamumuhay
Napahahalagahan ang mga kontribusyon ng Silangan atTimog Silangang Asya sa larangan ng sining athumanidades at palakasan
Nahihinuha ang pagkakakilanlan ng kulturang Asyano bataysa mga kontribusyon nito
MGA INAASAHANG KAKAYAHAN
Upang maisakatuparan ang pagkatuto sa Modyul na ito,kailangan mong alalahanin at gawin ang sumusunod:
1. Mabigyang kahulugan ang mahahalagang konsepto na maykaugnayan sa paksa
2. Makapagsuri ng mga talahanayan, larawan at primaryang sanggunian
3. Makabuo ng pag-unawa tungkol sa mga nanatili, nagbago atnagpatuloy sa lipunang Asyano mula ika-16 na siglo hanggang sa ika-
20 siglo at ang epekto nito sa mga mamamayan
4. Makilahok sa kinabibilangang pangkat sa pagtupad ng ibat ibanggawaing pampagkatuto.
-
8/12/2019 AP grade 8 - Module 4
6/155
347
5. Makapagsulat ng iyong repleksiyon o realisasyon tungkol sa ibat ibangantas ng transpormasyon ng mga bansang Asyano
PAUNANG PAGTATAYA
1. Alin sa mga sumusunod ang naglalarawan ng epekto ng kolonyalismoat imperyalismong Kanluranin sa ekonomiya ng mga bansa saSilangan at Timog Silangang Asya noong ika-16 hanggang ika-19 nasiglo?
a. Nagpatayo ng mga simbahan upang maipalaganap ang relihiyongKristiyanismo
b. Nagtalaga ng mga banyagang kinatawan upang pamunuan angnasakop na bansa
c. Nagpagawa ng mga kalsada at riles ng tren upang mapabilis angpakikipagkalakalan
d. Nagpalabas ng mga kautusan upang mapasunod ang mga katutubongAsyano
2. Isa ang Tsina sa mga bansang nakaranas ng pananakop ng mgaKanluranin. Magkakaiba ang pamamaraan at layunin ng mga Tsino nanakipaglaban para makamit ang kanilang kalayaan. Pagsunod-sunurinang mga pangyayari na may kaugnayan sa pagpapakita ng mga Tsinong damdaming Nasyonalismo.
I. Pagtatatag ni Sun Yat Sen ng partidong KuomintangII. Paghihimagsik ng mga Boxer laban sa mga KanluraninIII. Pagsiklab ng Rebelyong Taiping laban sa mga ManchuIV. Pagsikat ng partidong Kunchantang sa pamumuno ni Mao Zedon
a. III, II, I at IVb. I, II, III, at IVc. II, III, I, at IVd. IV, III, I, at II
Ngayon, subukin mo nang sagutin ang panimulangpagsusulit na magtatakda kung ano na ang iyong alam samga aralin. Handa ka na ba? Simulan mo na angpagsagot. Bigyang-pansin ang mga katanungan na hindimo masasagutan nang wasto at alamin ang wastongkasagutan nito sa ibat ibang aralin sa Modyul na ito.
-
8/12/2019 AP grade 8 - Module 4
7/155
348
3. Sa paglaya ng maraming bansa sa Asya ang isa sa pinaka nakatulongupang makamit ang paglaya ay ang pagkakaroon ng pambansangkamalayan kagaya nang pagtatanggol sa bayan, paghahandog ngsarili para sa bayan, pag-iisip kung ano ang ikabubuti ng sambahayanang konseptong tinutukoy ay-
a. Patriotismob. Kolonyalismoc. Nasyonalismod. Neokolonyalismo
4. Inanyayahan ka ng iyong kaibigan na manood ng pagtatanghal ngMiss Saigon na gaganapin sa CCP. Gaganap ka bilang Kim, angpangunahing tauhan sa nasabing pagtatanghal si Lea Salonga. Saanong larangan siya nakilala?
a. Arkitekturab. Musikac. Palakasand. Pulitika
5. Maraming pagbabago ang naganap sa mga bansang napasailalim sakapangyarihang kanluranin. Suriin ang tsart sa ibaba na nagpapakitang epekto ng kolonyalismo sa isang bansa. Sa iyong palagay, anongaspeto ang nagbago na ipinapakita ng tsart?
Epekto ngKolonyalismo
?
Paglaganap ngkahirapan
Pagkaubos nglokas na yaman
Paglaganap ng pagtatanim ngmga produkto para sa monopolyo
-
8/12/2019 AP grade 8 - Module 4
8/155
349
a. edukasyonb. kabuhayanc. lipunand. pulitika
6. Para sa aytem na ito, suriin ang ipanapakita ng mapa sa ibaba:
Ayon sa mapa, ano-ano ang mga bansang Kanluranin na nanakop ng mga
lupain sa Silangan at Timog Silangang Asya?a. Great Britain, Netherlands, Portugal, Spainb. France, Netherlands, Spain, Portugalc. Portugal, United States of America, Spain, Netherlandsd. United States of America, Spain, Portugal, Great Britan
7. Nadama ng maraming bansa sa Timog Silangang Asya angpagnanais na lumaya. Alin sa mga sumusunod ang isa sa mgapamamaraang ginamit sa Timog Silangang Asya kagaya ng Pilipinas,Indonesia, Myanmar at iba pa upang lumaya?
a. Pagsunod at paghihintayb. Pagtutol at pakikipagtulungan
c. pakikipagtulungan at pagpapakabutid. Pananahimik at pagwawalang bahala
-
8/12/2019 AP grade 8 - Module 4
9/155
350
8. Para sa aytem na ito, suriin ang kasunod na mga larawan : Ano angpagkakatulad ng nagawa ng kababaihan na nasa larawan?
http://en.wikipedia.org/wiki/File:Aung_San_Suu_Kyi_17_November_2011.jpg
a. Nagtaguyod ng demokrasya sa kanilang bansab. Nakibaka para sa karapatan ng mga babae sa kanilang bansac. Nanungkulan sa pinakamataas na posisyon sa pamahalaan ng
kanilang bansad. Nagpairal ng bagong uring pamahalaan sa kanilang bansa
Para sa aytem na blg.9, suriin ang kasunod na larawan .
http://www.google.com.ph/imgres?q=colonialism+in+southeast+asia&num=10&hl=fil&biw=1280&bih=563&tbm=isch&t
bnid=aXFAxKOiZN7vyM:&imgrefurl=http://blogs.bauer.uh.edu/vietDiaspora/blog/colonial-
9. Ano ang mahihinuha mo sa kalagayan ng pamumuhay ng mgaAsyano sa ilalim ng mga mananakop?
a. Ang pagsasaka ay kinontrol ng mga mananakop.b. Mas napalago ng mga mananakop ang sektor ng agrikulturac. May kalayaan ang mga bansang Asyano pa pamunuan ang
sariling bansa.
Megawati
Sukarnoputri
Corazon Aquino Aung San Suu Kyi
Chandrika Kumaratunga
Commented [SI1]: Change picture with ebok d
http://en.wikipedia.org/wiki/File:Aung_San_Suu_Kyi_17_November_2011.jpghttp://en.wikipedia.org/wiki/File:Aung_San_Suu_Kyi_17_November_2011.jpghttp://www.google.com.ph/imgres?q=colonialism+in+southeast+asia&num=10&hl=fil&biw=1280&bih=563&tbm=isch&tbnid=aXFAxKOiZN7vyM:&imgrefurl=http://blogs.bauer.uh.edu/vietDiaspora/blog/colonial-http://www.google.com.ph/imgres?q=colonialism+in+southeast+asia&num=10&hl=fil&biw=1280&bih=563&tbm=isch&tbnid=aXFAxKOiZN7vyM:&imgrefurl=http://blogs.bauer.uh.edu/vietDiaspora/blog/colonial-http://www.google.com.ph/imgres?q=colonialism+in+southeast+asia&num=10&hl=fil&biw=1280&bih=563&tbm=isch&tbnid=aXFAxKOiZN7vyM:&imgrefurl=http://blogs.bauer.uh.edu/vietDiaspora/blog/colonial-http://www.google.com.ph/imgres?q=colonialism+in+southeast+asia&num=10&hl=fil&biw=1280&bih=563&tbm=isch&tbnid=aXFAxKOiZN7vyM:&imgrefurl=http://blogs.bauer.uh.edu/vietDiaspora/blog/colonial-http://www.google.com.ph/imgres?q=colonialism+in+southeast+asia&num=10&hl=fil&biw=1280&bih=563&tbm=isch&tbnid=aXFAxKOiZN7vyM:&imgrefurl=http://blogs.bauer.uh.edu/vietDiaspora/blog/colonial-http://en.wikipedia.org/wiki/File:Aung_San_Suu_Kyi_17_November_2011.jpg -
8/12/2019 AP grade 8 - Module 4
10/155
351
d. .Ang mga Asyano ay lubos na binabantayan sa kanilangpagtatrabaho.
10. Para sa aytem na ito, suriin ang kasunod na mapa ng Asya :
Ano ang iyong mahihinuha sa nakalarawang mga tao sa mapa?
a. Karamihan ng mg bansang nasakop ng mga Kanluranin ay kabilangsa Timog, Silangan at Timog Silangang Asya.
b. Iba-iba ang paraan ng pagtugon ng mga Asyano sa hamon ngkolonyalismo at imperyalismo.
c. Dumanas ng pagmamalupit at pang-aabuso ang mga Asyano sakamay ng mga mananakop.
d. Ang paglaya ng isang bansa ay nasa kamay ng isang mahusay napinuno.
11. Pahayag 1: Ang lahat ng mga bansa sa Silangan at Timog-SilangangAsya ay sinakop ng mga Europeo.
Pahayag 2: Ang mga bansang lumaya sa pananakop ng mgaKanluranin ay naging demokratikong bansa
a. Pahayag 1 ay tama, pahayag 2 ay malib. Pahayag 1 ay mali, pahayag 2 ay tamac. Lahat ng pahayag ay tama.d. Lahat ng pahayag ay mali.
Civil
Disobedience
Gumamit ngpanulat
Nagtaguyod
ngideolohiyang
komunismo
Guideddemocracy
MGA KILALANG PINUNO NG
NASYONALISMONG ASYANO
Koumintang
-
8/12/2019 AP grade 8 - Module 4
11/155
352
12. Paano naapektuhan ng Ikalawang Digmaang Pandaigdig angSilangan at Timog Silangang Asya sa pag-aangat ng mga malawakangkilusang nasyonalista?
a. Nagpatuloy ang digmaan at nagkaroon ng digmaang sibilb. Lumakas ang nasyonalismo at dahil dito nakamit ang kasarinlanc. Nagkaroon ng lakas ng loob na lumaban upang makamtan ang
kalayaand. Milyon-milyong mamamayan ang namatay at maraming lungsod ang
nasira
13. Para sa aytem na ito, suriin ang larawan sa ibaba
Inihalintulad ng ekonomistang si Kaname Akamasu ang pag unlad ngekonomiyang Asyano sa gansangl umilipad( flying geese ). Ano angmensaheng ipinahihiwatig nito?
a. Magkakaiba ang antas ng pag-unlad ng mga bansang Asyano.b. Mabagal ang pag-unlad ng mga bansang Asyano.
c. Magkakasabay ang tinatamasang pag-unlad ng mga bansang Asyano.d. May malaking impluwensiya ang mga kanluraning bansa sa pag-unlad
ng mga bansang Asyano.
14. Sa paglipas ng panahon ay patuloy na nadaragdagan ang pangalan ng
mga Asyanong nagtatagumpay sa ibat ibang larangan ng palakasan
sa daigdig. Paano nakaapekto ang tagumpay na ito ng mga bansang
Asyano sa pananaw ng mga bansa sa daigdig?
a. Naging sentro ng kontrobersiya ang tagumpay na natamo ng mga
Asyano.
b. Kinilala ang Asya sa larangan ng palakasan bilang isang
powerhouse.
Itinuring na balakid ng ibang mga bansa ang tagumpay na tinamo ngmga Asyano sa kanilang sariling hangarin.
-
8/12/2019 AP grade 8 - Module 4
12/155
353
c. Maraming atletang Asyano ang hinangad ng ibang mga bansa na
makuha nila.
15. Maraming pagbabago ang dulot ng kolonyalismo at imperyalismongKanluranin sa Asya. Isa dito ay ang pagbabago sa kultura na nagingdahilan sa kawalan ng tunay na pagkakaisa ng mga mamamayang
Asyano sa kani-kanilang bansa. Makikita na may kaugnayan sa mgahamon na nararanasan ng mga Asyano sa kasalukuyan. Ano angnararapat na gawin upang maging bahagi sa paglutas ng nabanggit nasuliranin?
a. Sisihin ang mga Kanluraning bansa na nanakop sa mga bansangAsyano
b. Tanggihan ang mga turista na mula sa mga bansa na nanakop noonsa Asya
c. Magsumikap sa pag-aaral upang hindi maging pabigat sa lipunand. Tanggapin ang mga pagbabagong naganap at gamitin para
mapaunlad ang bansa
16. Nabuo ang nasyonalismo sa Asya bilang reaksiyon ng mga Asyano sakolonyalismo at imperyalismong Kanluranin. May mga gumamit ngcivil disobedience, rebolusyon, pagyakap sa ideolohiya, pagtanggap samga pagbabagong dala ng mga dayuhan at pagtatag ng mgamakabayang samahan upang ipakita ang damdaming nasyonalismo.Bilang mag-aaral paano mo maipakikita ang pagmamahal sa bayan sakasalukuyang panahon?
a. Maging mabuting mag-aaral at makilahok sa mga gawaingpangkomunidad
b. Makiisa sa mga samahan na nagsusulong ng pangangalaga sakalikasan
c. Mag-aral ng mabuti upang hindi maging pabigat sa lipunangkinabibilangan
17. Mahigpit na pinagtatalunan ng bansang China at Pilipinas ang mgaisla ng Spratly na tinatawag din ng mga Pilipino na Kalayaan Islands.Noong panahon ng kolonyalismo at imperyalismo, ang mga teritoryong mga bansang Asyano ay sinakop ng mga Kanluranin, ano angnararapat gawin upang maiwasan na mauwi sa pananakop ng Chinaang sigalot sa Spratly Islands?
a. Idulog ang usapin sa pandaigdigang husgado upang maresolba ngmapayapa ang nabanggit na krisis
d. Magtayo ng samahan upang pagbayarin ang mga Kanluranin sakanilang kasalanan
-
8/12/2019 AP grade 8 - Module 4
13/155
354
b. Palakasin ang puwersang pandigma ng Pilipinas upang maging handasa posibleng digmaan
c. Humingi ng tulong sa mga malalakas na bansa upang matapatan angmalakas na puwersa ng China
d. Makipagkasundo sa pinuno ng pamahalaang Tsino upang paghatianang mga isla sa Spratly
18. Kung ikaw ay isa sa mga namumuno sa ating bansa at papasok ka sa
mga kasunduan ano ang dapat na isasaisip sa pagsusulong nito?
a. Isusulong ang interes ng ating bansa at babantayan ang ating
karapatan
b. Isusulong ang malayang kalakalan upang umunlad ang ating
ekonomiya
c. Bibigyang pabor ang interes ng ibang bansa upang mapanatili ang
kapayapaan
d. Isusulong ang pag-unlad ng ating bansa kahit maapektuhan ang ating
kapaligiran
19. Ang mga demonstrasyon na naganap sa EDSA sa Pilipinas noong
1986 at Tiananmen sa China noong 1989 ay parehong nauwi sa isang
rebolusyon. Paano nagkakatulad ang dalawang magkahiwalay na
pangyayari sa kasaysayan?
http://www.theepochtimes.com/n2/images/storie/ http://2.bp.blogspot.com/-
Iep97hIN73Y/T0WMsEhWT5Ilarge/2010/06/03/tiananmen+square+massacre.jpg
AAAAAAAAAY0/f1SgmJeLZIo/s1600/edsa+uprising+/ 2.jpg
http://www.theepochtimes.com/n2/images/storie/http://www.theepochtimes.com/n2/images/storie/http://2.bp.blogspot.com/-Iep97hIN73Y/T0WMsEhWT5Ihttp://2.bp.blogspot.com/-Iep97hIN73Y/T0WMsEhWT5Ihttp://2.bp.blogspot.com/-Iep97hIN73Y/T0WMsEhWT5Ihttp://2.bp.blogspot.com/-Iep97hIN73Y/T0WMsEhWT5Ihttp://2.bp.blogspot.com/-Iep97hIN73Y/T0WMsEhWT5Ihttp://www.theepochtimes.com/n2/images/storie/ -
8/12/2019 AP grade 8 - Module 4
14/155
355
http://i.telegraph.co.uk/multimedia/archive/ http://news.asiaone.com/A1MEDIA/news/
01416/tiananmen_square8_1416033i.jpg 02Feb12/images/20120225.104422_edsa.jpg
a. May kakayanan ang pamahalaang tumanggi sa hangarin ngmamamayan nito.
b. May kakayanan ang mamamayan na maipahatid sa pamahalaan
ang kanilang naisin.
c. Maaaring magtagumpay ang isang mapayapang pamamaraan
kung magkakaisa.
d. Maaaring tularan ng isang bansa ang karanasan ng ibang bansa na
may parehong resulta
20. Ang mga OFW ay itinuturing na pangunahing dahilan ng unti-untingpagbangon ng ekonomiya ng Pilipinas. Kamakailan lang ay patuloyang pagbalik sa bansa ng mga OFW bunsod ng mga di magandangkaranasan na kanilang tinamo tulad ng pang-aabuso, pagmamaltratoat iba pa. Kung ikaw ang Sec. of DFA ano ang iyong imumungkahing
mabisang gawin ng pamahalaan ukol dito?
a. Himukinangmga OFW nabumaliksamgabansangpinagtatrabahuhanb. Wakasan ngPilipinas ang ugnayan sa mga nasabing bansa.c. Himukinangmgakaratigbansanamagpairalng economic embargo.d. Maglunsadngmgaprogramangpangkabuhayanparasamganagbalikna
OFW
Commented [SI2]: Pls confirm copyright of thOr let ebok draw these. thanks
http://i.telegraph.co.uk/multimedia/archive/http://i.telegraph.co.uk/multimedia/archive/http://news.asiaone.com/A1MEDIA/news/http://news.asiaone.com/A1MEDIA/news/http://news.asiaone.com/A1MEDIA/news/http://i.telegraph.co.uk/multimedia/archive/ -
8/12/2019 AP grade 8 - Module 4
15/155
356
ARALIN BLG. 1: KOLONYALISMO AT IMPERYALISMO SASILANGAN AT TIMOG SILANGANG ASYA
ALAMIN
Gawain 1. Hanapin Mo Ako, Kung Kaya Mo!Basahin ang kuwento ng isang turista na nagtungo sa Pilipinas.
Tukuyin ang mga lugar na kaniyang pinuntahan gamit ang sumusunod namapa
Handa ka na ba? Ngayon ay simulan mong alamin ang mgadahilan at pamamaraan na ginamit ng mga Kanluranin sapananakop ng mga lupain sa pamamagitan ng isang paglalakbay.
-
8/12/2019 AP grade 8 - Module 4
16/155
357
Nagtungo ako sa Pilipinas upang bisitahin ang ibat ibang lugarat lansangan dito. Una kong pinuntahan ang daan na makikita sasilangan ng Athletic Bowl at sa kanluran ng Session Road. Malapit ito saGovernor Pack Road. Ito ay ang (1)____________________.Pagkatapos nito ay nagtungo ako sa Maynila upang magpunta sa isangospital. Napansin ko ang isang daan na ipinangalan sa isang bansa saEuropa. Makikita ang daan na ito sa kanluran ng ospital na akingpinuntahan. Nasa hilagang bahagi nito ang isang sikat na fastfood chain.Ang pangalan ng daan na ito ay (2)____________________. Mula sa
ospital ay nagtungo ako sa isang pharmacy upang bumili ng gamot.Dumaan ako sa isang mahabang lansangan na makikita sa hilaga ngEDSA. Ito ay ang (3) ______________________. Ayon sa aking mgakaibigan ay masarap ang mga prutas dito sa Pilipinas kayat nagtungoako sa Marfori Fruit Market. Upang makarating dito, dumaan ako sa (4)__________________ na makikita sa silangan ng Marfori Fruit Market atTimog ng A. Pichon St. Upang makapaglibang naman ay naglaro ako ngbasketball sa Bacag Basketball Court na kalapit naman ng BacagElementary School. Makikita sa pagitan ng dalawang nabanggit na lugar
Mga Sagot:1.2.3.4.5.6.
Pamprosesong Tanong:
1. Ano ano ang pangalan ng mga daan at lugar na
pinuntahan ng turista?
2. Sila ba ay mga Pilipino o banyaga? Patunayan.
3. Ano ang ginawa ng mga nabanggit na dayuhan
nang sila ay nagpunta sa Pilipinas? Ipaliwanag.
-
8/12/2019 AP grade 8 - Module 4
17/155
358
Gawain 2. Mapa-nakopTinalakay sa Aralin 1 at 2 ng Modyul 3 ang pananakop ng mga
Kanluranin sa Timog at Kanlurang Asya. Sa nakarang gawain, nabatid mo naang Pilipinas ay isa rin sa nasakop na bansa. Bukod sa Pilipinas, ano pakaya ang ibang bansa sa Silangan at Timog Silangang Asya na nasakop ngmga Kanluranin?
Panuto: Makikita sa unang mapa ang mga bansa sa Timog at KanlurangAsya na nasakop ng mga Kanluranin. Gamit ang pangalawang mapa,tukuyin mo ang mga bansa sa Silangan at Timog Silangang Asya na nasakopng mga Kanluranin sa pamamagitan ng paglalagay ng mga flaglets sa mga
nasakop na bansa.
Mga bansa sa Timog at Kanlurang Asya na nasakop ng mga Kanluranin
Portugal France England
-
8/12/2019 AP grade 8 - Module 4
18/155
359
Pamprosesong TanongSagutin ang sumusunod na tanong:
1. Ano-ano ang bansang Asyano na nasakop ng mga Kanluranin?
2. Bakit sinakop ng mga Kanluranin ang karamihan ng mga bansa sa Asya?3. Paano nakaapekto sa pamumuhay ng mga Asyano ang pananakop ngmga Kanluranin?
Mga bansa sa Timog at Kanlurang Asya na nasakop ng mga Kanluranin.
England USA Spain Netherlands France Portugal
-
8/12/2019 AP grade 8 - Module 4
19/155
360
Gawain 3. Hagdan ng Aking Pag-unlad
Sigurado akong pagkatapos mong matukoy ang mananakop atnasakop na bansa sa Silangan at Timog Silangang Asya ay nais mo namangmalaman ang mga dahilan kung bakit ito naganap. Bago natin ipagpatuloyang pagsusuri sa mga dahilan na ito ay sagutan mo muna ang chart naHagdan ng Aking Pag-unlad.
Panuto: Sagutan ang hanay na Ang aking Alam at Nais malaman.Samanatala, masasagutan mo lamang ang iba pang bahagi ng chartpagkatapos ng modyul na ito.
BINABATI KITA!Sa puntong ito ay nagtatapos na ang bahagi ng Alamin
ANG AKING
ALAM
_____________
_____________
__________________________
_____________
_____________
_____________
_____________
NAIS MALAMAN
________________
________________________________
________________________________
________________________________
________________________________
MGA NATUTUHAN
________________
________________________________
________________________________
________________________________
_______________________________
Paano nabago
ang pamumuhayng mgamamamayan saSilangan atTimog SilangangAsya noongpanahon ngKolonyalismo atImperyalismo?
___________
Pagkatapos masuri ang iyong mga kaalaman tungkol saKolonyalismo at Imperyalismo sa Silangan at Timog Silangang
Asya ay tiyak kong nais mong malaman ang sagot sa iyongmga tanong na isinulat mo sa chart na iyong sinagutan.Masasagot ito sa susunod na bahagi ng modyul . Sa iyongpagtupad sa ibat ibang gawain, suriin kung tumutugma ba angiyong mga dating alam sa mga bagong kaaalaman na iyong
-
8/12/2019 AP grade 8 - Module 4
20/155
361
PAUNLARIN
Gawain 4. Balikan Natin
Ilahad sa klase ang nilalaman ng timeline. Sagutin angsumusunod na tanong.
Pamprosesong Tanong:
1. Kung ang mga pangyayari sa iyong nabuong timelineay hindi
naganap. Ano ang mga posibleng mangyayari sa Silangan at
Timog Silangang Asya?
2. Dahil sa kaganapang ito, ano ang kinahinatnan ng Asya?
Sa bahaging ito ay inaasahan na matutuhan mo angmga dahilan, pamamaraan at epekto ng pananakop ngKolonyalismo at Imperyalismo sa Silangan at TimogSilangang Asya. Maaari mong balikan ang mga sagot saunang kolum ng chartna iyong sinagutan sa Gawain 3 upangmalaman kung tama ito. Samantala matutuhan mo sa
Mga pangyayari na nagbigay daan sa pagtatatagng Imperyalismong Kanluranin sa Asya
Batay sa tinalakay sa Aralin 1 ng Modyul 3, bumuo ng timelinetungkol samga pangyayaring nagbigay daan sa Imperyalismong Kanluranin sa Asya.
-
8/12/2019 AP grade 8 - Module 4
21/155
-
8/12/2019 AP grade 8 - Module 4
22/155
363
5. 2 Makibahagi sa iyong pangkat. Punan ng tamang sagot ang chart.Iulatang sagot sa klase.
Take up the White Man's burden--And reap his old reward:The blame of those ye better,The hate of those ye guard--The cry of hosts ye humour(Ah, slowly!) toward the light:--"Why brought he us from bondage,Our loved Egyptian night?"
Take up the White Man's burden--
Ye dare not stoop to less--Nor call too loud on FreedomTo cloke your weariness;By all ye cry or whisper,
By all ye leave or do,The silent, sullen peoplesShall weigh your gods and you.
Take up the White Man's burden--Have done with childish days--The lightly proferred laurel,The easy, ungrudged praise.Comes now, to search your manhoodThrough all the thankless yearsCold, edged with dear-bought wisdom,The judgment of your peers!
White Mans Burden. Rudyard Kipling, 1899.http://www.fordham.edu/halsall/mod/kipling.asp(Retrieved on November 20, 2012).
Take up the White Man's burden--Send forth the best ye breed--Go bind your sons to exileTo serve your captives' need;To wait in heavy harness,On fluttered folk and wild--
Your new-caught, sullen peoples,Half-devil and half-child.
Take up the White Man's burden--In patience to abide,To veil the threat of terror
And check the show of pride;By open speech and simple,An hundred times madeplainTo seek another's profit,
And work another's gain.
Take up the White Man's burden--The savage wars of peace--Fill full the mouth of Famine
And bid the sickness cease;And when your goal is nearestThe end for others sought,Watch sloth and heathen Folly
Bring all your hopes to nought.
Take up the White Man's burden--
No tawdry rule of kings,But toil of serf and sweeper--The tale of common things.The ports ye shall not enter,The roads ye shall not tread,Go mark them with your living,
Pamprosesong Tanong:
1. Tungkol saan ang patalastas (advertisement)?2. Anong bahagi ang nagbibigay-katuwiran sa pananakop ng mga Kanluraninsa Asya? Ipaliwanag ang iyong sagot.3. Sang-ayon ka ba sa mensahe ng patalastas? Bakit?
THE WHITE MANS BURDEN
ni Rudyard Kipling
Ang tula na The White Mans Burdenay isinulat ni RudyardKipling noong 1899. Sa tula na ito ay biniyang-katuwiran ni Kipling angginawang pananakop ng mga Kanluranin. Basahin at unawain angnilalaman ng tula.
http://www.fordham.edu/halsall/mod/kipling.asphttp://www.fordham.edu/halsall/mod/kipling.asphttp://www.fordham.edu/halsall/mod/kipling.asp -
8/12/2019 AP grade 8 - Module 4
23/155
364
Gawain 6. Kung ikaw ay isang mananakop
Sagutin ang mga tanong batay sa mga primaryang sanggunian naiyong sinuri at sa mga nakaraang aralin na inyong tinalakay
Take up the White Man'sburdenSend forth the best ye breed
Go bind your sons to exile.To serve your captives need; Your new-caught, sullen peoples,
Half-devil and half-child
Take up the White Mans burden-
And reap his old reward
The blame of those ye better
The hate of those ye guard
The cry of hosts ye humour
Pangkat 1
Pangkat 2
Pangkat 3
Gamitin ang chartsa pagsusuri sa mga bahagi ng tula na itinakd sa inyongpangkat.
Sino ang tinutukoy?
Ipaliwanag(Mananakop o Sinakop)
Ipaliwanag ang ibig
ipahiwatig ng bahagi ng tula.
Sang-ayon ka ba sa
nilalaman/mensahe ng
bahagi tula na itinakda sa
inyong pangkat? Bakit?
Tanong
-
8/12/2019 AP grade 8 - Module 4
24/155
365
Pamprosesong Tanong:
1. Sang-ayon ka ba sa dahilan ng mga Kanluranin sa pananakop ngmga lupain? Bakit?
Ano ang inisipna dahilan saginawangpananakop?
Ano angnaramdaman kapagnakasakopng lupain?
Ano-ano angkagamitan atkakayahanna mayroonang mgaKanluranin
nanakatulongsapaglalayagatpananakopng lupain
Pagbubuod
Nagtagumpay ang mga Kanluranin na makapaglayag sa ibanglupain dahil mayroon silang angkop na kagamitan tulad ng
________________________________.
Ayon sa mga Kanluranin, tungkulin nila na tulungan angsangkatauhan lalo na ang mga bansa sa Africa at Asya dahilnaniniwala sila na
___________________________________________________________________.
-
8/12/2019 AP grade 8 - Module 4
25/155
366
Kolonyalismo at Imperyalismo sa Silangan at Timog Silangang Asy
Mga lupain at bansa sa Silangan at Timog Silangan Asya na sinakop ngmga Kanluranin noong Unang Yugto ng Imperyalismo (ika-16 at ika-17
Upang maisakatuparan ang kanilang mga layunin,nagtayo ng kolonya ang mga Kanluranin sa Asya. Nagkaniya-kaniya ang mga Kanluranin sa pagsakop sa mga bansang
Asyano. Ang rehiyon ng Silangan at Timog Silangang Asya aymga rehiyon na lubusang naapektuhan ng pananakop.
Kadalasan, isang bansang Kanluranin ang nakakasakop saisang bansang Asyano, subalit may mga pagkakataon din nadalawa o higit pang bansa ang nakakasakop dito. Iba-iba angpananaw ng mga Kanluranin sa pananakop ng lupain. Habangang iba ay sinakop ang buong bansa, ang iba naman aysinakop lamang ang mga piling bahagi nito.
Makikita sa mapa, ang mga lupain at bansa sa Asya nasinakop ng mga Kanluranin. Suriin ang mga dahilan kung bakitito sinakop.
Sa Gawain 5 at 6 ay natutuhan mo ang mga dahilan ng mgaKanluranin kung bakit sila nanakop ng mga lupain. Maaaring hindi kasang-ayon sa mga ito, o kaya naman ay naisip mo na kung ikaw ang nasakanilang sitwasyon ay maaaring nanakop ka rin ng lupain. Mahalaga namalaman mo ang panig ng mga Kanluranin hindi upang sila ay kampihan otularan, kung hindi upang mas mapalawak pa ang iyong pananaw sapagsusuri ng mga pangyayari na may kaugnayan sa Una at IkalawangYugto ng Imperyalismong Kanluranin sa Silangan at Timog Silangang
Asya.Sa susunod na bahagi ng modyul na ito ay mababasa mo ang mga
karanasan ng mga Asyano na napasailalim sa mga patakaran ng mga
-
8/12/2019 AP grade 8 - Module 4
26/155
-
8/12/2019 AP grade 8 - Module 4
27/155
368
Unang Yugto ng Kolonyalismo at Imperyalismo sa Asya (ika-16 at ika-17 siglo)
Batay sa nakaraang aralin!Mga pangyayaring nagbigay-daansa Unang Yugto ng
Imperyalismong Kanluranin saAsya
M
e
r
k
a
n
t
il
i
s
m
Pagbabag
o
sa
Paglala
Paghahanap
ng
Bagong
R
Paglalakb
ay
ni
Marco
Po
K
r
u
s
a
d
a
Sa modyul na ito ay malalaman mo ang mgakolonya na itinatag ng mga Kanluranin saSilangan at Timog Silangang Asya.
Silangang AsyaSa loob ng mahabang panahon ay
mayroon nang ugnayan ang Silangang Asyasa mga bansang Kanluranin dahil sa mgasinaunang rutang pangkalakalan. Bunganito,nabatid ng mga Kanluranin angkarangyaan ng mga bansa sa Silangang
Asya. Bagamat maraming naghangad na itoay masakop, hindi gaanong naapektuhan angSilangang Asya ng Unang Yugto ngImperyalismong Kanluranin dahil na rin samatatag na pamahalaan ng mga bansa dito.
Isa ang bansang Portugal sa mga
Kanluraning bansa na naghangad namagkaroon ng kolonya sa Silangang Asyapartikular sa China. Nakuha ng Portugal angmga daungan ng Macao sa China at Formosa(Taiwan). Hindi nagtagal ay nilisan din ngPortugal ang mga nabanggit na himpilan.
Sa Ikalawang Yugto ngImperyalismong Kanluranin, maraming bansaang nag-unahan na masakop ang bansangChina.
Timog Silangang Asya
Kung ang Silangang Asya ay hindi
gaanong naapektuhan, iba naman ang nagingkapalaran ng mga bansa sa Timog Silangang
Asya noong Unang Yugto ng ImperyalismongKanluranin. Karamihan ng mga daungan sa
Natutuhan mo sa nakaraang Aralin 1, Modyul 3 ang mga pangyayaringnagbigay-daan sa Unang Yugo ng Imperyalismong Kanluranin sa Asya.Natukoy mo rin ang mga bansa sa Timog at Kanlurang Asya na sinakop ngmga Kanluranin at kung bakit ito sinakop.
-
8/12/2019 AP grade 8 - Module 4
28/155
369
Ang sumusunod ay bansa sa Timog Silangang Asya na sinakop noongUnang Yugto ng Imperyalismong Kanluranin
sa rehiyong ito ay napasakamay ng mga Kanluranin. Ang mataas napaghahangad na makontrol ang kalakalan ng mga pampalasa at pagkuha ngginto ang siyang nagtulak sa kanila na sakupin ang Timog- Silangang Asya .Nauna ang mga bansang Portugal at Spain sa pananakop ng mga lupain.Nang lumaya ang Netherlands mula sa pananakop ng Spain, nagtayo rin itong mga kolonya sa Timog Silangang Asya. Hindi nagtagal ay sumunod dinang mga bansa ng England at France.
-
8/12/2019 AP grade 8 - Module 4
29/155
370
Ang sumusunod ay patakaran na ipinatupad ng mga Espaol upang
Gabay na tanong:1. Ano ang pangunahing dahilan ng mga Espaol sa pagsakop sa Pilipinas?2. Paano sinakop ng mga Espaol ang Pilipinas? Ipaliwanag ang pamamaraang
inamit.
-
8/12/2019 AP grade 8 - Module 4
30/155
371
-
8/12/2019 AP grade 8 - Module 4
31/155
372
Gabay na tanong1. Ano ang pangunahing dahilan ng pagsakop ng Netherlands sa ilang bahagi ngIndonesia?2. Paano sinakop ng mga Dutch ang mga sentro ng kalakalan sa Indonesia?
-
8/12/2019 AP grade 8 - Module 4
32/155
373
.
Tulad ng Pilipinas, maraming bansa rin ang sumakop sa
Malaysia. Ito ay ang Portugal, Netherlands at England. Pangunahing
layunin din ng mga nanakop na bansa ang pagkontrol sa mga sentro
ng kalakalan. Bukod sa kalakalan, sinubukan din ng mga Portuges na
palaganapin ang Kristiyanismo sa mga daungan na kanilang nasakop
subalit hindi sila nagtagumpay dahil sa malakas na impluwensiya ng
Islam sa rehiyon. Samantala, hindi gaanong naimpluwensiyahan ng
mga bansang Netherlands at England ang kultura ng Malaysia.Maraming katutubo ang naghirap dahil sa pagkontrol ng mga
nabanggit na bansa sa mga sentro ng kalakalan sa Malaysia.
Paanonagkakaiba ang
patakaran sapananakop ngmga Dutch atmga Espaol?
Hindi tulad ng mga Espaol, sinakop lamang ng mga Dutch
ang mga sentro ng kalakalan ng mga Indones noong 1511. Ito ang
naging pangunahing patakaran ng mga Dutch sa pamumuno ng
Dutch East India Copany sa pananakop dahil mas malaki ang
kanilang kikitain at naiiwasan pa nila ang pakikidigma sa mga
katutubong pinuno. Subalit, kung kinakailangan, gumagamit din
sila ng puwersa o dahas upang masakop ang isang lupain. Bunga
nito, pangunahing naapektuhan ang kabuhayan ng mga
katutubong Indones. Lumiit ang kanilang kita at marami angnaghirap dahil hindi na sila ang direktang nakikipagkalakalan sa
mga dayuhan. Sa kabila ng pagkontrol sa kabuhayan, hindi
naman lubusang naimpluwensiyahan ng mga Dutch ang kultura ng
mga Indones.
Paanonagkakaiba ang
patakaran sapananakop ngmga Dutch atmga Espaol?
-
8/12/2019 AP grade 8 - Module 4
33/155
374
-
8/12/2019 AP grade 8 - Module 4
34/155
375
Gawain 8. PaghahambingUnang Yugtto
Suriin ang pagkakaiba at pagkakatulad ng mga karanasan ng mga
bansa sa Silangan at Timog Silangang Asya na sinakop ng mga Kanluranin.
Punan ng tamang sagot ang chart. Iulat ang sagot sa klas
Pamprosesong Tanong:
1. Ano-ano ang Kanluraning bansa na sumakop sa mga lupain sa Silangan
at Timog Silangang Asya?
2. Bakit nanakop ang mga Kanluranin ng mga lupain sa Silangan at Timog
Silangang Asya?
3. Magkakatulad ba ang pamamaraang ginamit ng mga Kanluranin sa
pananakop? Bakit?
4. Ano ang naging reaksiyon ng mga Asyano sa pananakop ng mga
Kanluranin?
5. Ano ang naging epkto ng mga patakaran na ipinatupad ng mga
Kanluranin sa pamumuhay ng mga Asyano?
Nasakopna Bansa
KanluraningBansa na
Nakasakop
Dahilan ngPananakop
Paraanng
Pananakop
PatakarangIpinatupad Epek
to
China
Pilipinas
Indonesia
Malaysia
Gabay na tanong:1. Ano ang pangunahing dahilan ng pagsakop ng mga Kanluranin sailang bahagi ng Malaysia?2. Paano sinakop ng mga Kanluranin ang mga sentro ng kalakalan saMalaysia? Ipaliwanag ang pamamaraang ginamit.
-
8/12/2019 AP grade 8 - Module 4
35/155
376
Hindi nagtapos ang pananakop ng mga Kanluranin sa Asya
noong ika-17 siglo. Sa pagpasok ng ika-18 siglo, mayroon pang ibang
bansang Kanluranin tulad ng United States na nagsimula na ring
manakop ng mga lupain sa Asya. Ang mga pagbabago sa ekonomiya,
teknolohiya at industriya sa Europe at United States ay ilan lamang sa
mga dahilan sa pagpapatuloy ng Impeyalismong Kanluranin sa Asya
noong ika-18 hanggang ika-19 na siglo. Suriin mo ang kasunod na
ma a na na a akita n m a nasako na bansa sa Silan an at Timo
-
8/12/2019 AP grade 8 - Module 4
36/155
377
-
8/12/2019 AP grade 8 - Module 4
37/155
378
Gawain 9. Map AnalysisUnang YugtoBatay sa mapa na iyong sinuri, punan ng sagot ang chart.
Paghambingin ang iyong mga sagot sa Gawain Bilang 7. Iulat ang sagot saklase.
Ikalawang Yugto ng Imperyalismo sa Asya
Pamprosesong Tanong:1. Ano ang mga bansang Kanluranin na
nahinto -nagpatuloy -nagsimulangmanakop ng mga lupain sa Silangan at Timog Silangang Asya noongIkalawang Yugto ng Imperyalismong Kanluranin?
2. Ano ang magkaibang katangian ng Una at Ikalawang Yugto ngImperyalismong Kanluranin?
Unang Yugto ngImperyalismo
TANONG Ikalawang Yugtong Imperyalismo
Ano-ano ang bansangnanakop ng mga lupain sa
Silangan at TimogSilangang Asya ?
Kailan ito naganap?
Batay sa mapa, ano angkapakinabangan namakukuha ng mgamananakop sa mganasakop na lupain?
Nabatid mo mula sa mapa na iyong sinuri ang mga lupain atbansa na sinakop ng mga Kanluranin sa Ikalawang Yugto ng
Imperyalismong Kanluranin. Upang mas mapalawak pa ang iyongkaalaman at pag-unawa kung bakit nagpatuloy ang pananakop ngmga Kanluranin sa Silangan at Timog Silangang Asya, basahin atunawain mo ang sumusunod na teksto.
-
8/12/2019 AP grade 8 - Module 4
38/155
379
Ikalawang Yugto ng Imperyalismong Kanluranin sa Asya (ika-18 at ika-19 na siglo
Maraming bansang Kanluranin ang nagpatuloy na naghangad namakasakop ng lupain sa Asya. Lalo pang umigting ang paghahangad na itong mga Kanluranin dahil sa mga pagbabagong naganap sa kontinente ngEuro e at Amerika.
Bakit nga ba nagpatuloyang imperyalismongKanluranin sa Asya? Ano-anoang lupain na nasakop sapagkakataong ito at bakit silasinakop? Paano nanakop angmga Kanluranin?
Sa bahaging ito ngmodyul ay mauunawaan moang mga sagot sa mganabanggit na katanungan.
Silangang Asya
ChinaSa loob ng mahabang
panahon ay ipinatupad ngChina ang paghihiwalay ngkaniyang bansa mula sadaigdig (isolationism) dahil samataas na pagtingin niya sakaniyang kultura at naniniwalasiya na makasisira ito kungmaiimpluwensiyahan ng mgadayuhan. Bagamatpinahihintulutan ang mgaKanluranin, pinapayaganlamang sila sa daungan ngGuanghzou at dapat naisagawa ng mga dayuhang
mangangalakal ang ritwal nakowtow bilang paggalang saemperador ng China. Bunga
-
8/12/2019 AP grade 8 - Module 4
39/155
380
Matagal nang hinahangad ng mga Kanluranin na masakop ang
China. Nagsimula ang pananakop ng mga Kanluranin sa China dahil sa
tinutulan ng Emperador na ipasok sa bansa ang opyo na produkto ng
bansang England. Ang opyo ay isang halamang gamot na kapag inabuso
ay nagdudulot ng masamang epekto sa kalusugan. Dahil din sa opyo,
nabaligtad ang sitwasyon ng mga British at mga Tsino. Ito ay dahil mas
marami na ngayon ang produktong inaangkat ng mga Tsino mula sa mga
British kaysa inaangkat ng mga British mula sa China. Sinamantala ito ngEngland, at kahit ipinagbabawal, patuloy pa rin na nagpasok ng opyo ang
mga British sa mga daungan ng China. Ito ang naging dahilan ng mga
Digmaang Opyo na naganap sa pagitan ng China at England.
hangad ng mga Kanluranin na maangkin ang yaman ng China angpangunahing dahilan ng imperyalismo sa bansa.
-
8/12/2019 AP grade 8 - Module 4
40/155
381
Ang Sphere of Inf luencesa ChinaIsa sa epekto ng pagkatalo ng China sa mga Digmaang Opyo ay ang
unti-unting paghina ng katatagan ng pamahalaan nito. Sinamantala ito ngmga Kanluranin at tuluyang sinakop ang bansa. Subalit, hindi katulad ngibang bansa sa Asya, hindi sinakop ng mga Kanluranin ang buong China.Upang maiwasan ang digmaan sa pagitan ng mga Kanluranin, hinati nila angChina sa mga spheres of influence noong 1900s. Ito ay tumutukoy sa mgarehiyon sa China kung saan nangingibabaw ang karapatan ng Kanluraningbansa na kontrolin ang ekonomiya at pamumuhay ng mga tao dito. Binigyandin ng karapatan ang mga Kanluraning bansa na magpatayo ng ibat ibangimprastraktura gaya ng kalsada, tren at mga gusali upang paunlarin angkanilang sphere of influence. Ipinatupad din sa mga lugar na ito angkarapatang extraterritoriality.
Isa pang dayuhang bansa ang nagkaroon ng sphere
of influencesa China. Ito ang bansang Japan. Nakuha ng
bansang Japan ang karapatan sa mga isla ng Formosa,
Pescadores at Liadong Peninsula sa pagkatalo ng China sa
digmaang Sino-Japanese noong 1894. Nakapaloob ang
pagbibigay ng China ng mga nabanggit na lugar sa Japan
sa Kasunduang Shimonoseki.
Spheres of Influencesa China
EnglandHongkongYang Tze
valley
Weihaiwei
FranceZhanjiang
KwangchowGermanyKwantung
QingdaoYunnan
Ano angpinakamasang epekto ngpagkatalo ngmga Chinasa mga
DigmaangOpyo?Bakit?
Larawan at mapa na nagpapakita ng Sphere of Influence sa China
-
8/12/2019 AP grade 8 - Module 4
41/155
382
Ang Open Door Policy
Ang paghahati-hati ng China sa spheres of influence ay
nagdulot ng pangamba sa bansang United States dahil sa
posibilidad na isara ang China sa pakikipagkalakalan sa ibang
bansa na walang sphere of influence dito. Kapag naganap ito, mapuputol
ang ugnayang pangkalakalan ng United States sa China. Dahil dito,
iminungkahi ni John Hay, Secretary of State ng United States na ipatupad
ang Open Door Policy kung saan ay magiging bukas ang China sa
pakikipagkalakalan sa ibang bansa na walang sphere of influence rito.
Nakapaloob sa mungkahi ni John Hay ang sumusunod:
1. pagrespeto sa karapatan at kapangyarihan sa pakikipagkalakalansa mga lugar na sakop ng sphere of influence ng mga Kanluranin;2. pagbibigay ng karapatan sa China na mangolekta ng buwis sa mgaproduktong inaangkat mula sa bansa; at3. paggalang sa mga itinakdang halaga ng buwis ng mga Kanluraningbansa sa paggamit ng mga kalsada, tren at daungan sa kani-kanilangspheres of influence.
Dahil sa mga patakarang sphere of influenceat open door, napanatili
ng China ang kaniyang kalayaan, subalit nanatiling kontrol ng mga
mananakop ang kaniyang ekonomiya. Nawala sa kamay ng mga Tsino ang
kapangyarihan na magtakda ng kanilang mga patakaran para sa mgadayuhan. Gayundin, gumuho ang dating matatag na pamamahala ng mga
emperador dahil sa panghihimasok ng mga dayuhang dinastiya. Higit sa
lahat, pumasok sa China ang ibat ibang impluwensiya ng mga Kanluranin na
nakapekto sa kanilang iniingatan at ipinagmamalaking kultura.
Bakit ipinilit ngUnited Statesna maipatupadsa China angOpen Door
Policy?
JapanNapaunlad ng Japan ang kaniyang ekonomiya, napatingkad ang
kaniyang kultura at pagpapahalaga at napatatag ang kaniyang pamamahaladahil sa pagsasara ng kaniyang mga daungan mula sa dayuhan. Bagamatmay ugnayan sa mga bansang Netherlands, China at Korea, hindi nitopinahihintulutan na makapasok sa bansa ang mga dayuhan.
Sa pagdating ng mga Kanluranin sa Asya, isa ang bansang Japan samga ninais nilang masakop. Nagpadala ng kanilang mga kinatawan angbansang England, France, Russia at United States subalit lahat sila aytinanggihan ng Japan.
-
8/12/2019 AP grade 8 - Module 4
42/155
383
Noong 1853, ipinadala ni Pangulong Milliard Filmore ng
United States si Commodore Matthew Perry upang hilingin sa
emperador ng Japan na buksan ang kaniyang mga daungan para
sa mga barko ng United States. Kailangan ng mga barko ng United
States na tumatawid sa Karagatang Pasipiko nang
mapagdadaungan upang mapagkuhanan ng karagdagang pagkain,
tubig at panggatong. Hindi kasi sapat ang kanilang reserba o kaya
ay mahirap na dalhin pa nila ang lahat ng ito sa kanilang
paglalakbay. Sa pagpunta ni Perry sa Japan ay nakita ng mga
Hapones ang naglalakihang barko ng United States na armado ng
kanyon. Bagamat hindi tahasang sinabi, ang ginawang ito ni Perry
ay isang babala na kung hindi bubuksan ng mga Hapones ang
kanilang daungan, hindi magdadalawang isip ang United States na
gamitin ang kanilang puwersa. Upang maiwasan ang pakikidigma
sa isang malakas na bansa, tinanggap ng Japan ang United States
sa bisa ng Kasunduang Kanagawa noong 1854. Sa ilalim ng
kasunduang ito ay binuksan ang mga daungan ng Hakodate at
Shimoda para sa mga barko ng United States. Pinahintulutan din
na magtayo ng kaniyang embahada ang United States sa Japan.
Dahil sa pagbubukas ng Japan, nakapasok na din sa kanilang
bansa ang mga Kanluranin tulad ng England, France, Germany,
Russia at Netherlands.
Nagalit ang mga Hapones sa kinahinatnan ng kanilang
bansa. Nawala sa kamay ng Shogunato ng Tokugawa ang
kapangyarihan. Siya ay pinalitan ng bagong tatag na pamahalaan
sa pamumuno ni Emperador Mutsuhito na nagsimulang
manungkulan sa edad na 15. Ang kaniyang pamumuno ay tinawag
niyang Meiji eraang ibig sabihin ay enlightened rule. Napagtanto
ni Emperador Mutsuhito na ang mabisang paraan sa pakikitungo sa
mga Kanluranin ay ang pagyakap sa modernisasyon. Ang
makabagong mga kagamitan, teknolohiya at paraan ng
pamumuhay na natutunan ng mga Hapones mula sa mga dayuhan
Paano nagkakatulad ang China atJapan sa pakikitungo sa mgadayuhan?
-
8/12/2019 AP grade 8 - Module 4
43/155
384
Timog Silangang AsyaNagpatuloy ang paghahangad ng mga Kanluranin sa mga pamapalasa
ng mga bansa sa Timog Silangang Asya. Ang pagbabagong dulot ngindustriyalisasyon ay lalo pang nagpataas sa pagnanais ng mga Kanluraninna mapanatili ang kanilang imperyo. Ginamit ng mga Kanluranin ang mgalikas na yaman na makukuha sa mga bansa rito upang makagawa ng masmaraming produkto. Higit sa lahat, ang kanilang mga sobrang produkto aydinala nila sa mga pamilihan ng mga bansa sa Timog Silangang Asya.Naisakatuparan nila ang lahat ng mga ito dahil sakop nila ang karamihan ngmga bansa sa rehiyon.
May mga bansang nasakop noong Unang Yugto ng ImperyalismongKanluranin ang patuloy na napasailalim sa kapangyarihan ng mga dayuhan.Samantala, ang mga dating malaya ay sinakop o kaya ay kinontrol ng mgaKanluranin ang kabuhayan.
PilipinasSa loob ng mahigit tatlong daang taon
ay napasailalim ng mga Espaol angPilipinas. Nagtangka ang mga Pilipino namakamit ang kalayaan sa kamay ng mgamananakop subalit sila ay nabigo. Sapagpasok ng ika-19 na siglo, nagsimulangmagpalawak ng kaniyang teritoryo sa Asya-
Pasipiko ang United States. Isa ang Pilipinassa mga lupain na nais nitong makontrol dahilsa istratehikong lokasyon nito. Angkop anglokasyon ng bansa sa kaniyang plano nasakupin ang iba pang bansa sa Asya at sapagkontrol sa kalakalan sa Asya-Pasipiko.
Noong una, tinulungan ng mgaAmerikano ang mga rebolusyunaryongPilipino sa pamumuno ni Emilio Aguinaldo natalunin ang mga Espanyol. Natalo ang mgaEspaol l at idineklara ni Aguinaldo angkalayaan ng Pilipinas noong Hunyo 12, 1898.Subalit, lingid sa kaalaman ng mga Pilipino aynagkaroon ng lihim na kasunduan ang mga
Spain at United States. Batay sa kasunduan,susuko ang Spain sa United States at isasalinsa huli ang karapatang pamunuan angPilipinas. Samakatuwid, hindi pa din malayaang Pilipinas dahil sila ay mapapasailaim saUnited States ang bansa na kaniyang
Ganito inilarawan niJose Rizal angPilipinas dahil saganda ng bansa at sakaniyang lokasyonnito sa Asya.
Paano nakaapekto sakasaysayan ngPilipinas ang kaniyanglokasyong
heograpikal?
Ibinayad ng UnitedStates sa Spainkapalit ngpagpapaunlad naginawa ng Espaa sa
Pilipinas.
Ano ang epekto ngKasunduan sa Paris
sa mga Pilipino?
20 milyong dolyar
Perlas ng Silangan
-
8/12/2019 AP grade 8 - Module 4
44/155
385
Sumiklab ang Digmaang Pilipino-Amerikano noong 1902 kung saan ay natalo ngmas malakas na puwersang Amerikano angmga Pilipino. Itinatag ng mga Amerikano angPamahalaang Militar at nang lumaon ay nagingPamahalaang Sibil na parehongpinamumunuan ng mga Amerikano at Pilipino.Nagpatayo rin sila ng mga paaralan atginawang libre para sa lahat ang pag-aaral,ospital, kalsada, at mga gusalingpampamahalaan. Sa kabilang banda,nagpalabas din sila ng mga batas na nagpipigil
sa pagpapamalas ng mga Pilipino ngdamdaming Nasyonalismo. Sa huling bahaging kanilang pamumuno, itinatag nila angPamahalaang Commonwealth kung saan aysinanay nila ang mga Pilipino sa pagpapatakbong isang pamahalaang demokratiko. Bukoddito, nais din ng mga Amerikano na manatili angkanilang impluwensiya sa pamahalaan ng
Tawag sa mgaunang gurongAmerikano na
dumating saPilipinas lulan ngbarkongS.S.Thomas
Paano nagamit ngmga Amerikanoang edukasyon
Thomasites
Ano ang pagkakaiba ng paraan ng pananakop at pamamahala ng mga Espaolat
Indonesia (East Indies)Patuloy na pinamahalaan ng Netherlands ang
Indonesia. Ang mataas na paghahangad ng mga taga-Europe sa mga pampalasa at produktong agrikultural angnagtulak sa mga Dutch na ipatupad ang culture system okilala rin sa tawag na cultivation system. Ang patakaran naito ay iminungkahi ni Johannes Van den Bosch. Sa ilalim ngpatakarang ito, inatasan ng mga Dutch ang mgamagsasakang Indones na ilaan ang sanlimang (1/5) nabahagi ng kaniyang lupain o 66 na araw para sa pagtatanimng mga produktong iniluluwas ng mga Dutch. Ilan sa mga itoay asukal, kape at indigo. Nang makita ng mga Dutch angtagumpay ng culture system, sapilitan na ring ipinatanim samga Indones ang iba pang produkto tulad ng bulak, palms,tsaa, tabako, quinine at iba pang pampalasa. Dumanasnang lubos na paghihirap ang mga Indones sa ilalim ngpatakarang ito dahil hindi na sila makapagtanim ng mgaprodukto para sa kanilang sariling pangangailangan.
Patakarangipinatupadng mgaDutch saIndonesiaupangmatugunanangpangangailangan nito sapagbebentang mga
pampalasasa
CULTURE SYSTEM
-
8/12/2019 AP grade 8 - Module 4
45/155
386
Malaysia at SingaporeNapasakamay ng mga British ang Singapore,
na noon ay bahagi pa ng Malaysia dahil naghahanapsila ng angkop na daungan para sa kanilang mgabarkong pangkalakalan mula India patungong China.Nakilala ang Singapore bilang isa sa pinakamagandaat pinakamaunlad na daungan sa Timog Silangang
Asya. Kinontrol ng mga British ang Singapore atkumita sila nang malaki mula sa pakikipagkalakalan
sa mga karatig-bansa at sa mga bansang Kanluranin.Sa kabilang banda, kilala naman ang Malaysia
sa malawak na plantasyon ng goma (rubber) at sapagkakaroon ng malaking reserba ng lata (tin).Naging pangunahing produktong panluwas ngMalaysia ang goma at lata. Kumita nang malaki angmga British dahil sa pagkontrol nila ng pagluluwas ngmga nabanggit na produkto. Upang mas mapabilispa ang produksiyon, hinikayat ng mga British angmga Tsino na mandayuhan sa Malaysia upangmaging mga manggagawa. Hindi naglaon, masdumami pa ang mga Tsino kaysa sa mga katutubongMalay sa Malaysia. Ang pananakop ng mga Britishsa Malaysia ay nagdulot ng paghihirap at ng
kaguluhan sa pagitan ng mga nandayuhang Tsino atkatutubong Malay na hanggang ngayon ay
SalitangMalay na angibig sabihin saIngles ay LionCity.
Bakit sinakopng mga British
SINGAPURA
Ito ay orihinalnamatatagpuansa South
America.Dinala ng mgaBritish ang mgabuto nito saMalaysia upangpasimulan angplantasyon ngrubber treesarehiyon.
Rubber
Tawag sa lugar o rehiyon kung saannagtatagpo ang ibat ibang mga kulturaat pangkat-etniko. Ang populasyon ngMalaysia ay binubuo ng mga katutubongMalay, malaking bahagdan ng mgaTsino, Tamil, Pilipino, at mga Nepalese.
Paano nakaapekto sa kalagayan ngkapayapaan sa Malaysia ang
panghihikayat ng mga British noon sa
mga Tsino na manirahan sa Malaysia?
Melting Pot
-
8/12/2019 AP grade 8 - Module 4
46/155
387
Talahanayan ng Dahilan at Bunga ng mga Digmaang Anglo-Burmese
Unang DigmaangAnglo-Burmese
Ikalawang DigmaangAnglo-Burmese
IkatlongDigmaang
Anglo-Burmese
Taon 1842-1856 1852-1853 1885-1886Dahilan Paglusob ng Burma sa
mga estado ng Assam,Arakan, at Manipur naitinuring ng mga Britishna panghihimasok saIndia
Hidwaan sa kalakalan.Sapilitang kinuha ngmga British ang mgabarkong pangkalakalanng mga Burmese
Itinuring ngmga Britishnapagtataksilangpakikipagkasundo ng
mga haringBurmese sabansangFrance
Bunga Natalo ang mga Burmeseat nilagdaan angKasunduan sa Yandabo.
Nagbigay ng bayad-pinsala ang Burma
Napasakamay ng EnglishEast India Company ang
Arakan at Tenasserim
Tinanggap ng Burma angBritish Resident sapalasyo ng hari
Natalo ang mgaBurmese dahil sa masmalakas na kagamitangpandigma ng mgaBritish.
Nawalan ng karapatanang mga Burmese nadumaan sa mga rutangpangkalakalan na dati
ay kanilang pagmamay-ari.
Natalo angmgaBurmese
Ganap nasinakop ngEnglandang buongBurma atisinama ito
bilangprobinsiyang India.Isa itongmalaking
Burma (ngayon ay Myanmar)Ang lokasyon ng Burma sa India, na sakop ng mga
England ang dahilan kung bakit sinakop din ito ng mga British.Mahalaga para sa mga British ang Burma dahil ito aymagagamit niya upang mapigilan ang mga magtatangkangsumakop sa silangang bahagi ng India na noon ay kabilang samga sakop niyang lupain. Noong una ay may maayos naugnayan ang England at Burma. Subalit sa hindi inaasahangpangyayari, sumiklab ang mga labanan sa pagitan ng mga
BakitmahalagaparasaEngland angBurma?
-
8/12/2019 AP grade 8 - Module 4
47/155
388
kahihiyanpara sakaharian ngBurma namatagalnangnamamahala sakanilanglupain.
Bakit napahiyaang Burma nangito ay ginawangprobinsiya ngIndia?
Ang resident systemay isang patakaran naipinatupad ng mga British sa Burma. AngBritish Resident ay kinatawan ngpamahalaan ng England sa Burma. Bilangkinatawan, kailangang manirahan angBritish Resident sa Burma. Isa sa kaniyangtungkulin ay ang pakikipag-ugnayan sa mgadayuhang bansa. Ibig sabihin, maykarapatan siyang makipag-usap,makipagkasundo, makipagkalakalan atmagdesisyon sa mga usaping panlabas ngBurma na dati ay gawain lamang ng Hari ngBurma. Nabawasan ang kapangyarihan
Maituturing baang ResidentSystembilangisang paraan ngpananakop?Bakit?
-
8/12/2019 AP grade 8 - Module 4
48/155
389
Bakit tinawag naChina ang rehiyokinabibilangan ngCambodia at Vie
-
8/12/2019 AP grade 8 - Module 4
49/155
390
Gawain 10. Pagsusuri
Suriin ang pagkakaiba at pagkakatulad ng mga karanasan ng mga
bansa sa Silangan at Timog Silangang Asya na sinakop ng mga Kanluranin
noong Ikalawang Yugto ng Imperyalismo. Punan ng tamang sagot ang chart.
Iulat ang sagot sa klase.
Nasakopna Bansa
Kanluraningbansa na
Nakasakop
Dahilan ngPananakop
Paraan ngPananakop
PatakarangIpinatupad Epekto
China
Japan
PilipinasIndonesia
Malaysia
Indo-China
Myanmar
Pamprosesong Tanong:1. Ano-ano ang bansang Kanluranin na nanakop ng lupain sa Ikalawang
Yugto ng Imperyalismo?
2. Bakit kinailangan ng mga Kanluranin na manakop ng mga lupain sa Asya?
3. Magkakatulad ba ang pamamaraang ginamit ng mga Kanluranin sa
pananakop ng mga naturang lupain? Bakit?
4. Paano naapektuhan ng pananakop ng mga Kanluraning bansa angkalagayan ng bansang Asyano sa panahon ng pananakop?
Gawain 11. Paghahambing - ImperyalismoSa pamamagitan ng Venn Diagram, suriin ang pagkakatulad at
pagkakaiba ng Una at Ikalawang Yugto ng Imperyalismong Kanluranin saSilangan at Timog Silangang Asya.
Unang Yugto ngImperyalismo
Ikalawang Yugto ngImperyalismo
-
8/12/2019 AP grade 8 - Module 4
50/155
391
Pamprosesong Tanong:1. Ano ang naging epekto ng mga patakarang ipinatupad ng mga Kanluraningbansa sa mga bansang Asyano?
2. Paano nabago ang pamumuhay ng mga mamamayan sa nasakop na mga
bansa sa Silangan at Timog Silangang Asya?
3. Masasalamin pa ba sa kasalukuyang panahon sa Silangang Asya at
Timog- Silangang Asya ang mga pagbabagong naganap dulot ng pananakop
ng mga Kanluranin? Patunayan ang sagot.
Malakas at makapangyarihan ang mga Kanluranin. Sapanahon ng imperyalismo, maaaring sabihin na lahat ng kanilangnaisin ay kanilang nakukuha, Iba-iba ang pamamaraan na kanilangginamit, ang iba ay sa pamamagitan ng pakikipagkaibigan,pakikipagkalakalan o kaya ay paggamit ng dahas.
Subalit, hindi lahat ng mga bansa sa Silangan at TimogSilangang Asya ay nasakop ng mga Kanluranin. Bagamatmaraming likas na yaman at produkto na maaaringmapakinabangan, napanatili ng bansang Thailand ang kalayaannito mula sa mga Kanluranin. Sa kabilang banda, nasakop angKorea ng kapwa Asyanong bansa tulad ng China at Japan. Subalitgaya ng Thailand, nailigtas ng Koreans ang kanilang bansa mula
sa pananakop ng mga Kanluranin.Tunghayan mo ang susunod na teksto upang
maunawaan mo ang mga dahilan at pamamaraang ginamit ng mgapinuno ng Thailand at Korea upang sila ay hindi masakop ng mgaKanluranin.
Napatunayan mo na hindi lahat ng mga bansa sa Silangan atTimog Silangang Asya ay nasakop ng mga Kanluranin. Bagamatmagkaiba ng estratehiyang ginamit, parehong nailigtas ng Thailand atKorea ang kanilang lupain mula sa panghihimasok at pananakop ngmga Kanluranin. Ang pagkakaroon nila ng mahuhusay na pinuno ay
nakatulong din upang mapanatili nila ang kanilang kalayaan.
-
8/12/2019 AP grade 8 - Module 4
51/155
392
Gawain 12. PaghahambingPaano nga ba nagkakatulad at nagkakaiba ang Thailand at Korea?
Suriinn mo ito gamit ang venn diagram.
Pamprosesong Tanong:
1. Ano ang dalawang bansa sa Silangang Asya at Timog Silangang Asya nahindi nasakop ng mga Kanluranin?2. Bakit tinawag na Buffer Stateang Thailand at Hermit Kingdomang Korea?
3. Paano nagkakaiba ang ginamit na estratehiya ng dalawang bansa upangmapanatili ang kalayaan mula sa mga Kanluranin?4. Paano naman nagkakatulad ang dalawang bansa sa aspeto ng mganamumuno sa pamahalaan?
BINABATI KITA!Ngayon ay natapos mo na ang bahagi ng Paunlarin para sa Aralin 1.
Ngayong ay may sapat ka nang kaalaman at pag-unawatungkol sa mga dahilan, paraan at epekto ngImperyalsimo at Kolonyalismo sa Silangan at TimogSilangang Asya. Maaari ka nang tumungo sa susunod
na bahagi ng modyul na ito upang mapalalim atmapalawak pa ang iyong pag-unawa tungkol sa paksangito.
Thailand Korea
-
8/12/2019 AP grade 8 - Module 4
52/155
393
PAGNILAYAN AT UNAWAIN
Gawain 13. Noon at NgayonMakikita pa rin sa kasalukuyan ang mga patunay ng kolonyalismo at
imperyalismo na naganap sa Asya. Suriin mo kung ano ang mga nagbago atnagpatuloy sa kultura, pamahalaan at ekonomiya ng Pilipinas pagkatapos itong
lumaya mula sa Imperyalismong Kanluranin.
Gawain 14. Pagsulat ng RepleksiyonSumulat ng repleksiyon ukol sa iyong mga natutunan, realisasyon at opinyon
tungkol sa ginawang pagsusuri.
Gawain 15. Hagdan ng Aking Pag-unlad
Sa bahaging ito, sagutan mo ang bahagi ng Mga NatutunanatEpekto ng pananakop ng mg a Kanluranin sa mg a bansang Asyano.
Sa bahaging ito, palalalimin mo ang mga nabuong pag-unawatungkol sa paksa. Inaasahan din na sa pagkakataong ito ay kritikal namasusuri mo ang impluwensiya ng pananakop ng mga Kanluranin sapamumuhay ng mga bansa sa Silangan at Timog Silangang Asya.
Gawin ang sumusunod na hakbang:
1. Mamili sa sumusunod na aspeto na iyong susuriin: kultura,pamahalaan, ekonomiya.
2. Gamitin ang chartsa gagawing pagsusuri.
Aspeto KalagayanBago Dumating
ang mgaMananakop
Kalagayan saIlalim ng mgamananakop
Kalagayan saKasalukuyan
3. Sagutin ang sumusunod na tanong:
3.1 Ano-ano ang nagpatuloy at nagbago sa sinuring aspeto bago atmatapos ang Imperyalismong Kanluranin sa Pilipinas?3.2 Alin sa mga hamon na kinakaharap ng bansa sa kasalukuyan angmaituturin na e ekto n kolon alismo at Im er alismo? I aliwana .
-
8/12/2019 AP grade 8 - Module 4
53/155
394
Balikan mo ang iyong mga sagot sa naunang bahagi ng Hagdan ng AkingPag-unad upang masuri kung umunlad ba ang iyong kaalaman at pag-unawa
BINABATI KITA!
Mahusay mong nagampanan ang gawain sa bahagi ngPagnilayan at Unawain para sa Aralin 1.
ILIPAT/ISABUHAY
ANG AKING ALAM
________________
________________
________________
________________
________________
________________
________________
________________
________________
NAIS MALAMAN
________________
________________________________
________________________________
________________________________
________________________________
MGA
NATUTUHAN
_____________
__________________________
_____________
____________________________________________________
Paano nabagoangpamumuhayng mgamamamayansa Silangan atTimogSilangangAsya dahil saKolonyalismo
at
Sa bahaging ito ay pagtitibayin mo ang iyong pag-unawa ukol saaralin. Magsasagawa ka ng mas malalim na pagtalakay tungkol samgasanhi at epekto ng mga suliranin na kinahaharap ng mga bansang
Asyano sa kasalukuyan at kaugnayan nito sa ImperyalismongKanluranin na naganap noong ika-16 hanggang ika-19 na siglo. Sa
bahaging ito, isasagawa mo ang gawain hindi lamang bilang isang mag-aaral kundi bilang isang aktibong bahagi ng lipunan o ng bansa na iyong
Ngayon ay mayroon ka nang sapat na pag-unawa tungkol saimpluwensiya ng pananakop ng mga Kanluranin sa Silanganat Timog Silangang Asya. Nakatitiyak akong handa ka napara sa susunod na gawain.
-
8/12/2019 AP grade 8 - Module 4
54/155
395
Gawain 16. Imbestigasaysayan
Pamagat: South China Sea Dispute
Rival countries have squabbled over territory in the South China Seafor centuries - but a recent upsurge in tension has sparked concernthat the area is becoming a flashpoint with global consequences.
Natutuhan mo sa araling ito na may malaking impluwensiya sapamumuhay ng mga Asyano ang pananakop ng mga Kanluranin.Kung iyong matatandaan, kaakibat ng imperyalismo angpagpapalawak ng teritoryo. Sa kasalukuyan, may mga isyu sa pagitanng mga bansa sa Asya na may kaugnayan sa pag-aagawan ng mgateritoryo. Maituturing pa rin ba itong imperyalismo? Paano kaya itonaiiba sa imperyalismo noong ika-16-19 na siglo? Ano kaya ang mgasanhi at epekto ng suliraning ito?Basahin at unawain ang teksto tungkol sa sigalot sa pagitan ng China,
-
8/12/2019 AP grade 8 - Module 4
55/155
396
What is the argument about?
It is a dispute over territory and sovereignty over ocean areas and theParacels and the Spratlys - two island chains claimed in whole or in part by anumber of countries. Alongside the fully fledged islands, there are dozens ofuninhabited rocky outcrops, atolls, sandbanks and reefs, such as theScarborough Shoal.
Who claims what?
China claims by far the largest portion of territory - an area stretchinghundreds of miles south and east from its most southerly province of Hainan.Beijing has said its right to the area come from 2,000 years of history wherethe Paracel and Spratly island chains were regarded as integral parts of theChinese nation.
In 1947 Chinaissued a mapdetailing its claims. It showed the twoisland groups falling entirely within its territory. Those claims are mirrored byTaiwan, because the island considers itself the Republic of China and hasthe same territorial claims.
Vietnam hotly disputes China's historical account, saying China neverclaimed sovereignty over the islands until the 1940s. Vietnam says bothisland chains are entirely within its territory. It says it has actively ruled overboth the Paracels and the Spratlys since the 17th Century - and has thedocuments to prove it.
The other major claimant in the area is the Philippines, which invokesits geographical proximity to the Spratly Islands as the main basis of its claimfor part of the grouping.
Both the Philippines and China lay claim to the Scarborough Shoal(known as Huangyan Island in China) - a little more than 100 miles (160km)from the Philippines and 500 miles from China.
Malaysia and Brunei also lay claim to territory in the South China Seathat they say falls within their economic exclusion zones, as defined by theUnited Nations Convention on the Law of the Sea in1982. Brunei does notclaim any of the disputed islands, but Malaysia claims a small number ofislands in the Spratlys.
According to the EIA, the real wealth of the area may well be natural gasreserves. Estimates say the area holds about 900 trillion cubic ft (25 trillioncubic m) - the same as the proven reserves of Qatar.
The area is also one of the region's main shipping lanes, and is home to a
http://en.wikipedia.org/wiki/File:1947_Nanhai_Zhudao.pnghttp://en.wikipedia.org/wiki/File:1947_Nanhai_Zhudao.pnghttp://en.wikipedia.org/wiki/File:1947_Nanhai_Zhudao.pnghttp://www.un.org/Depts/los/convention_agreements/convention_overview_convention.htmhttp://www.bbc.co.uk/news/world-asia-pacific-13745587http://www.un.org/Depts/los/convention_agreements/convention_overview_convention.htmhttp://en.wikipedia.org/wiki/File:1947_Nanhai_Zhudao.png -
8/12/2019 AP grade 8 - Module 4
56/155
397
Is anyone trying to resolve the row?
Over the years, China has tended to favour arrangements negotiated behindclosed doors with the individual leaders of other countries. But the othercountries have pushed for international mediation.
So in July 2010, when US Secretary of State Hillary Clinton became involvedin the debate and called for a binding code of conduct, China was notpleased. The Chinese Foreign Ministry dismissed her suggestion as anattack on China.
Agreements such as the UN's 1982 convention appeared to lay theframework for a solution. But in practice, the convention led to more
overlapping claims, and did nothing to deter China and Vietnam in pressingtheir historical claims.
Both the Philippines and Vietnam have made bilateral agreements withChina, putting in place codes of conduct in the area. But the agreementshave made little difference.
The regional grouping Asean - whose membership includes all of the mainplayers in the dispute except China and Taiwan - concluded acode ofconduct deal with China in 2002.
Under the agreement, the countries agreed to "resolve their territorial andjurisdictional disputes by peaceful means, without resorting to the threat oruse of force, through friendly consultations and negotiations".
But recent events suggest that Vietnam and China at least have failed tostick to the spirit of that agreement. And Asean continues to discuss newideas for resolving the dispute.
Why are so many countries so keen?
The Paracels and the Spratlys may have vast reserves of naturalresources around them. There has been little detailed exploration of the area,so estimates are largely extrapolated from the mineral wealth of neighbouringareas.
Chinese officials have given the most optimistic estimates of resourcewealth in the area. According tofigures quoted by the US Energy Information
Administration,one Chinese estimate puts possible oil reserves as high as213 billion barrels - 10 times the proven reserves of the US. But Americanscientists have estimated the amount of oil at 28 billion barrels.
According to the EIA, the real wealth of the area may well be natural gas
http://www.aseansec.org/13163.htmhttp://www.aseansec.org/13163.htmhttp://www.aseansec.org/13163.htmhttp://www.aseansec.org/13163.htmhttp://www.eia.gov/countries/regions-topics.cfm?fips=SCShttp://www.eia.gov/countries/regions-topics.cfm?fips=SCShttp://www.eia.gov/countries/regions-topics.cfm?fips=SCShttp://www.eia.gov/countries/regions-topics.cfm?fips=SCShttp://www.eia.gov/countries/regions-topics.cfm?fips=SCShttp://www.aseansec.org/13163.htmhttp://www.aseansec.org/13163.htm -
8/12/2019 AP grade 8 - Module 4
57/155
398
The area is also one of the region's main shipping lanes, and is home to afishing ground that supplies the livelihoods of thousands of people.
How much trouble does the dispute cause?
The most serious trouble in recent decades has flared between Vietnamand China. The Chinese seized the Paracels from Vietnam in 1974, killing morethan 70 Vietnamese troops. In 1988 the two sides clashed in the Spratlys, whenVietnam again came off worse, losing about 60 sailors.
The Philippines has also been involved in a number of minor skirmisheswith Chinese, Vietnamese and Malaysian forces.
The most recent upsurge in tension has coincided with more muscularposturing from China. Beijing officials have issued a number of strongly wordedstatements, including warning their rivals to stop any mineral exploration in thearea.
The Philippines has accused China of building up its military presence inthe Spratlys. The two countries have engaged in a maritime stand-off, accusingeach other of intrusions in the Scarborough Shoal. Chinese and Philippinevessels refuse to leave the area, and tension has flared, leading to rhetoric andprotests.
Unverified claims that the Chinese navy deliberately sabotaged twoVietnamese exploration operations has led tolarge anti-China protests on thestreets of Hanoi and Ho Chi Minh City.
Vietnamhas held live-fire exercises off its coast - an action that was seenas a gross provocation by Beijing.
Source: Q&A South Ch ina Sea Dispute.http://www.bbc.co.uk/news/world-asia-pacific-13748349Retrieved on November 19, 2012
http://www.bbc.co.uk/news/world-asia-pacific-13664408http://www.bbc.co.uk/news/world-asia-pacific-13745587http://www.bbc.co.uk/news/world-asia-pacific-http://www.bbc.co.uk/news/world-asia-pacific-http://www.bbc.co.uk/news/world-asia-pacific-http://www.bbc.co.uk/news/world-asia-pacific-13745587http://www.bbc.co.uk/news/world-asia-pacific-13664408 -
8/12/2019 AP grade 8 - Module 4
58/155
399
Punan ng tamang sagot ang cause and effect chart.Ibahagi ang sagot saklase.
Suriin ang sagot ng kamag-aaral gamit ang Guide Question Sheet.
Tanong1. Paano nagkakatulad at nagkakaiba angsuliranin na iyong sinuri tungkol saimperyalismo noong ika-16 hanggang ika-19na siglo?2. Makabubuti ba sa mga bansang kabilangsa suliranin ang posibleng maging epekto ngkanilang sigalot? Bakit?3. Sa mga nabanggit na epekto, alin angmaituturing na pinakamasama?Pangatuwiranan.4. Alin sa mga epekto ang may direktangkaugnayan sa kolonyalismo atimperyalismong naganap sa Asya noong ika-16 hanggang ika-19 na siglo? Ipaliwanag.
SULIRANIN
-
8/12/2019 AP grade 8 - Module 4
59/155
400
Glosaryo:
1. The White Mans Burdentula na isinulat ng manunulang Britishna siRudyard Kippling. Una ito nailathala noong 1889 . Ipinahayag ni Kipplingang pagsuporta niya sa imperyalismong Kanluranin sa pamamagitan ng
tulang ito.
2. Kanluraninpangkalahatang tawag sa mga mamamayan ng Europe nananakop ng lupain sa Asya noong ika-16 hanggang ika-19 na siglo.Ginagamit din ang salitang Europeo bilang kasingkahulugan ng Kanluranin.
3. Monopolyolubos ang kontrol sa isang bagay o karapatan.
4. Isolationismtumutukoy sa patakaran na ipinatutupad ng isang bansakung saan ay inihihiwalay o isinasara nito ang bansa mula sa impluwensiyaat pakikipag-ugnayan sa mga dauhan
References:
A. BooksAntonio, Eleanor D. Pana-Panahon II. Worktext para sa Araling PanlipunanIkalawang Taon. Kasaysayan ng Asya. 1999. Rex Bookstore. 856 NicanorReyes Sr. St. Manila Philippines. pp. 219-270.
Transisyon sa susunod na modyulBinigyang-diin sa modyul na ito ang mga paraan,
patakaran at epekto ng Una at Ikalawang Yugto ngImperyalismong Kanluranin sa Silangan at Timog Silangang
Asya. Nagkaroon ng malaking impluwensiya ang mga nanakopna Kanluranin sa kultura, ekonomiya at politika ng nasakop namga lupain sa Asya. Sa kabila ng pagiging makapangyarihan,napanatili ng bansang Thailand at Korea ang kanilang kalayaanmula sa mga Kanluranin dahil sa mahusay na pakikitungo ng
kanilang mga pinuno sa mga dayuhan. Dumanas ng malubhangpaghihirap, kagutuman, pang-aabuso at pagkawala ng karapatanat kalayaan ang mga Asyano dulot ng mga patakaran ng mgaKanluraning nakasakop sa kanilang lupain.
Ang mga karanasan ng mga Asyano mula sa pananakopng mga Kanluranin ay nagbigay-daan sa pag-unlad ng kanilangdamdaming nasyonalismo. Mauunawaan mo sa susunod namodyul ang ibat ibang anyo ng nasyonalismong umunlad sa mga
-
8/12/2019 AP grade 8 - Module 4
60/155
401
Beck, Roger B. et. al. A Modern History of the World. Word History. Patternsof Interaction. McDougal Littell Inc. P.O. Box 1667, Evanston Illinois 60204.1999. pp. 80-94, 321-326, 332-340.
Beck, Roger B. et.al. Word History. Patterns of Interaction. McDougal LittellInc. P.O. Box 1667, Evanston Illinois 60204. 1999. pp. 460-477.
Boehm, Richard G. et.al. Our Worlds Story. Harcourt Brace & Company,6277 Sea Harbor Drive, Orlando, Florida 32887-6777. 1997. pp. 517-520.
Camagay, Ma. Luisa T. et. al. Kabihasnang Asyano Kasaysayan at Kultura.Vibal Publishing House, Inc. 1253 Gregorio Araneta Avenue, Quezon City.2010. pp. 262-290.
Farah, Mounir A. & Karls, Andrea Berens. World History: The HumanExperience. Glencoe/McGraw-Hill, 936 Eastwind Drive, Westerviell, Ohio43081. 1999. pp. 713-719.
Mercado, Michael M. Sulyap sa Kasaysayan ng Asya. St. BernadettePublishing House Corporation. 173 Rodriquez S. Ave., Kristong Hari, 1112Quezon City. 2009. pp.245-250, 279-285.
Perry, Marvin. A History of the World. Houghton Mifflin Company Boston,Massachusetts, USA. 1989. pp. 567-578.
Rhoads, Murphey. A History of Asia 6 thEdition. Longman, 2008.Whitfield, Susan. Life along the Silk Road. University of California Press,2001.
B. Websites
China: Spheres of Influence and Treaty Ports, c. 1900.http://images.classwell.com/mcd_xhtml_ebooks/2005_world_history/images/mcd_mwh2005_0618377115_p374_f1.jpg .Retrieved on December 1, 2012.
Map of Asia.www.worldpress.com.Retrieved on October 20, 2012.
Map of Esapaa Boulevard, Manila. .http://maps.google.com.ph/ .Retrievedon October 18, 2012.Map of Harrison Road, Baguio City. Ibd.Map of MacArthur Highway, Ilocos. Ibd.
http://images.classwell.com/mcd_xhtml_ebooks/2005_world_history/images/mcd_mwh2005_0618377115_p374_f1.jpghttp://images.classwell.com/mcd_xhtml_ebooks/2005_world_history/images/mcd_mwh2005_0618377115_p374_f1.jpghttp://images.classwell.com/mcd_xhtml_ebooks/2005_world_history/images/mcd_mwh2005_0618377115_p374_f1.jpghttp://www.worldpress.com/http://www.worldpress.com/http://www.worldpress.com/http://maps.google.com.ph/http://maps.google.com.ph/http://maps.google.com.ph/http://maps.google.com.ph/http://www.worldpress.com/http://images.classwell.com/mcd_xhtml_ebooks/2005_world_history/images/mcd_mwh2005_0618377115_p374_f1.jpghttp://images.classwell.com/mcd_xhtml_ebooks/2005_world_history/images/mcd_mwh2005_0618377115_p374_f1.jpg -
8/12/2019 AP grade 8 - Module 4
61/155
402
Map of Magallanes St., Davao. Ibd.Map of Pasig ferry in Lawton, Manila. Ibd.Map of Taft Avenue, Pasay City. Ibd.
Q&A South China Sea Dispute.http://www.bbc.co.uk/news/world-asia-pacific-13748349.Retrieved on November 19, 2012
Flag of England.https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/docs/flagsoftheworld.html .Retrieved on October 21, 2012.Flag of France. Ibd.Flag of Netherlands. Ibd.Flag of Portugal. Ibd.
Flag of Spain. Ibd.Flag of USA. Ibd.
White Mans Burden. Rudyard Kipling, 1899.http://www.fordham.edu/halsall/mod/kipling.asp (Retrieved on November 20,2012).
http://www.bbc.co.uk/news/world-asia-pacific-13748349http://www.bbc.co.uk/news/world-asia-pacific-13748349http://www.bbc.co.uk/news/world-asia-pacific-13748349http://www.bbc.co.uk/news/world-asia-pacific-13748349https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/docs/flagsoftheworld.htmlhttps://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/docs/flagsoftheworld.htmlhttps://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/docs/flagsoftheworld.htmlhttps://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/docs/flagsoftheworld.htmlhttp://www.fordham.edu/halsall/mod/kipling.asphttp://www.fordham.edu/halsall/mod/kipling.asphttp://www.fordham.edu/halsall/mod/kipling.asphttps://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/docs/flagsoftheworld.htmlhttps://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/docs/flagsoftheworld.htmlhttp://www.bbc.co.uk/news/world-asia-pacific-13748349http://www.bbc.co.uk/news/world-asia-pacific-13748349 -
8/12/2019 AP grade 8 - Module 4
62/155
403
ARALIN BLG. 2: NASYONALISMO SA SILANGAN AT TIMOGSILANGANG ASYA
Ibon man may layang lumipad, kulungin mo at umiiyak. Ipinahihiwatigng bahagi ng awiting Bayan Ko ang pagmamahal sa kalayaan. Para sa iyo,bakit mahalaga ang kalayaan? Ano ang gagawin mo kung may mgadayuhang nais sakupin ang ating bansa? Sa kasalukuyan, paano mo ipakikitaang pagmamahal sa iyong bansang sinilangan? Paano ipinakita ng mgakapwa natin Asyano ang damdaming nasyonalismo?
Naunawaan mo sa nakaraang aralin ang mga dahilan at epekto ngpananakop ng mga Kanluranin sa Asya. Isa sa hindi mabuting epekto nito ayang pagkawala ng kalayaan at pang-aabuso sa karapatan ng mga Asyano.
Ang kalagayan na ito ay nakaimpluwensiya sa pagkabuo ng nasyonalismongAsyano. Sa araling ito, susuriin mo kung paano umunlad ang damdamingNasyonalismo ng mga mamamayan sa Silangan at Timog Silangang Asya.
ALAMIN:
Gawain. 1: PICTURE ANALYSISSuriin ang larawan tungkol sa kalagayan ng mga Asyano sa panahon
ng Kolonyalismo at Imperyalismong Kanluranin noong ika-16 hanggang ika-
19 na siglo. Sagutin ang mga tanong.
Handa ka na ba? Ngayon ay simulan mong alamin kungpaano umunlad ang damdaming Nasyonalismo ng mgamamamayan sa Silangan at Timog Silangang Asya
-
8/12/2019 AP grade 8 - Module 4
63/155
404
Gawain. 2. Ang aking pag-unawa . . .Bago natin ipagpatuloy ang pagsusuri sa mga dahilan ng pag-
unlad ng Nasyonalismo sa Silangan at Timog Silangang Asya ay sagutan mo
muna ang Generalization Table.
Panuto:Ano na ang iyong mga alam tungkol sa ating aralin? Sagutan anghanay na Ang aking n aunang pagkakaunawa. Samanatala, masasagutanmo lamang ang iba pang bahagi ng talahanayan sa susunod na bahagi ngmodyul na ito.
GENERALIZATION TABLE
MGA TANONGAng akingNaunang
Pagkakaunawa
Ang akingmga
Natuklasan at
Pagwawastong
Ginawa
AngAkingmga
Patunay
AngAkingPaglalahat
1. Ano-ano ang pangyayari
na nagbigay daan sa pag-unlad ng Nasyonalismo saSilangan at Timog Silangang
Asya?2. Bakit magkakaiba angparaan ng pagpapakita ngdamdaming Nasyonalismo ngmga Asyano?3. Paano ipinamalas ng mgamamamayan sa Silangan atTimog Silangang Asya angNasyonalismo?4. Paano nagkakaugnay angKolonyalismo at
Imperyalismong Kanluranin atNasyonalismong Asyano?
BINABATI KITA!
1. Ano ang mensahe na ipinahihiwatig ng larawan?
2.. Ano ang naging pangunahing reaksiyon ng mg Asyano laban sakolonyalismo at imperyalismong Kanluranin?
3. Paano umusbong ang damdaming nasyonalismo ng mga mamamayansa Silangan at Timog Silangang Asya?
-
8/12/2019 AP grade 8 - Module 4
64/155
405
Sa puntong ito ay nagtatapos na ang bahagi ng Alamin
PAUNLARIN:
NASYONALISMO SA SILANGAN AT TIMOG SILANGANG ASYA
Ano kaya ang maaring maging epekto ng patuloy na pagdanas ngpang-aabuso at pagmamalupit sa mga Asyano? Paano kaya tutugunan ngmga Asyano ang mga patakarang ipinatupad ng mga Kanluranin nanagsagawa ng Kolonyalismo at Imperyalismo noong ika-16 hanggang ika-20siglo?
PAG-UNLAD NG NASYONALISMO SA SILANGANG ASYA
Pagkatapos suriin ang iyong mga kaalaman tungkol sa pag-unlad ng Nasyonalismo sa sa Silangan at TimogSilangang Asya ay tiyak kong nais mong malaman ang sagotsa iyong mga tanong. Masasagot ito sa susunod na bahaging modyul . Sa iyong pagtupad sa ibat ibang gawain, suriinkung tumutugma ba ang iyong mga dating alam sa mgabagong kaaalaman na iyong matutuhan sa modyul.
Sa bahaging ito ay inaasahan na matutunan mo ang mga mgapangyayari na nakaimpluwensiya sa pag-unlad ngnasyonalismo sa Silangan at Timog Silangang Asya. Maarimong balikan ang mga sagot at tanong na iyong nabuo saunang bahagi ng modyul na upang malaman kung tama ito at
Ipinakikita sa mapa ang mga kilalalng lider ng China at Japan nanagpaunlad ng damdaming nasyonalismo sa kani-kanilang mga bansa.
-
8/12/2019 AP grade 8 - Module 4
65/155
406
4Hindi man tuwirang nasakop ng mga Kanluranin, dumanas ng maigting
na imperyalismo ang Silangang Asya lalo na noong ika-18 siglo. Isa sa mgapatunay nito ay ang pagpapatupad ng sphere of influenceng mga Kanluraninsa China at ang paggigiit ng Open Door Policyng United States sa Japan. Angimperyalismong Kanluranin sa Silangang Asya ay nagdulot ng epekto sakabuhayan, pamahalaan, lipunan at kultura ng mga Asyano. Naghangad angmga Tsino at Hapones na makawala mula sa imperyalismong Kanluranin dahilsa hindi mabuting epekto nito sa kanilang pamumuhay. Ang paghahangad naito ang nagbigay-daan sa pag-usbong ng nasyonalismo sa dalawang bansa.
PAG-UNLAD NG NASYONALISMO SA CHINA
Nagsimula ang pagkawala ng kontrol ng China sa kaniyang bansanang matalo ito sa Great Britain sa Unang Digmaang Opyo (1839- 1842) at
sa Great Britain at France noon Ikalawang Digmaang Opyo (1856-1860).
Bunga nito, nilagdaan ang Kasunduang Nanking (1843) at Kasunduang
Tientsin (1858) na naglalaman ng mga probisyon na hindi patas para sa
mga Tsino.
Upang ipahayag ang kanilang pagtutol mula sa panghihimasok ng
mga dayuhan, nagsagawa ng dalawang rebelyon ang mga Tsino. Ito ay
ang Rebelyong Taiping (Taiping Rebellion) noong 1850 at Rebelyong Boxer
(Boxer Rebellion) noong 1900.
Rebelyong Taiping
Pinamunuan ni Hung Hsiu Chuan(Hong Xiuquan) ang Rebelyong Taiping
laban sa Dinastiyang Qing na
pinamumunuan ng mga dayuhang Machu.
Layunin ng rebelyong ito na mapabagsak
ang Dinastiyang Qing upang mahinto na
ang pamumuno ng mga dayuhan sa
kanilang bansa. Bukod dito, hangad din ng
Rebelyong Taiping ang pagbabago sa
lipunan. Kabilang dito ang pagkakapantay-
pantay ng karapatan para sa mga
kababaihan at pagpapalit ng mga relihiyong
Confucianism at Buddhism sa relihiyongKristiyanismo.
Petsa:
Disyembre 1850Agosto 1864
Lokasyon:Timog Tsina
Layunin:
Mapabagsak ang DinastiyangQing (Dinastiyang Manchu) na
pinamumunuan ng mga
dayuhang Manchu
Bunga:
Nagapi ng Dinastiyang Qing
(Manchu) ang RebelyongTaiping sa tulong mga mga
British at French.
-
8/12/2019 AP grade 8 - Module 4
66/155
407
Rebelyong Boxer
Sumiklab ang Rebelyong Boxer noong 1899. Tinawag itong
Rebelyong Boxerdahil ang mga naghimagsik ay miyembro ng samahang I-
ho chuano Righteous and Harmonious Fists. Ang mga miyembro nito ay
may kasanayan sa gymnastic exercise. Bukod sa pagtuligsa sa korupsyon
sa pamahalaan, pangunahing layunin ng Rebelyong Boxeray ang patalsikin
ang lahat ng mga dayuhan sa bansa, kabilang dito ang mga Kanluranin.
mamamayan sa China at masupil ang rebelyon. Nagapi ang mga boxer
dahil sa pagtutulungan ng mga dayuhang imperyalista. Nabawi ng mga
imperyalista mula sa mga boxer ang Peking noong Agosto 14, 1900.Dahil sa pagkabigo ng Rebelyong Taiping at Rebelyong Boxer,
nagpatuloy ang pamamayani ng mga dayuhan sa Tsina. Sinikap ng mga
Tsino na magsagawa ng reporma subalit hindi ito maisakatapuran dahil
Ipinakikita sa larawan ang
pagtutulungan ng mga imperyalistang
bansa upang magapi ang Rebelyong
Boxer.
Nagsagawa ng maramihang
pagpatay ang mga mga boxer.
Pinaslang nila ang mga
misyongerong Krisityano at mga
Tsino na naging deboto ng
relihiyong Kristiyanismo. Mula sa
probinsiya, kumalat ang RebelyongBoxer hanggang sa Peking
(Beijing). Nagpadala ng puwersang
militar na mayroong 2,100 na mga
sundalo ang United States, Great
Britain, Russia, France, Italy at
Japan upang maprotektahan ang
Nahinto ang Rebelyong Boxer nang ito ay magapi ng Dinastiyang Qing satulong ng mga British at French. Itinuturing na isa sa mga madugongrebelyon sa kasaysayan ng Tsina ang Rebelyong Boxer kung saan mahigitsa 20 milyong Tsino ang namatay.
-
8/12/2019 AP grade 8 - Module 4
67/155
408
Ang China sa gitna ng dalawang magkatunggaling ideolohiya
Ang pagsisimula ng ika-20 siglo ay nangangahulugan ng pagpasok ng
dalawang magkatunggaling ideolohiya sa Tsina. Lumaganap sa bansa ang
ideolohiya ng demokrasya at komunismo. Ito ay nagdulot ng