- Familiako kideak- Ezkontza

· Ezkontzak Espartan- Banantzea- Jaiotza- Heriotza- Arropa, oinetakoak, orrazkera

Antzinako Greziako familia burua aita zen, familia hauen helburua, seme-alabak izatea zen, haiengan familia jarraitzeko, bereziki semeak, haiek zezaketelako garapen hori mantendu, beraz, seme-alabak ez zituztenek, adoptatzen zituzten.

Greziarren sineskeri familiarren oinarri bat, hildakoen hilobiratzea zen, haien ustez, bere hildakoak ohoratu behar zituztelako.

- Aita (πατερ): familia burua zen, familiaren jaun eta jabe. Familiarentzako apaiz bat bezalakoa zen.

- Ama (μητηρ): Aitaren autoritatearen azpitik zeuden. Bere funtzioak ziren: seme alabak izatea eta familia eta etxea zaintzea. Oso kontrolatuta zeuden. Ez zituzten hezten, hala ere, batzuk irakurtzen edo musika ikasten zuten. Emakume langilek, pobreak edo erbestekoak ziren eta klase sozial txikiko emakumeak bizitza hobeagoa zuten.

- Seme-alabak (παιδες): Aitaren menpe zeuden. Mutilek independentzia gehiago zuten neskek baino.

- Esklabuak (δουλοι): Familiako kideak ziren, baina ez zituzten eskubiderik. Etxean edo soroan lan egiten zuten.

Familia bat

Bi esklabu soroa lantzen.

Emakumeak 15 urte inguru ezkontzen ziren, gizonezkoak berriz 18 urterekin. Emakumeak ez zeukan hitzik ezkontzan eta bere aitak erabaki behar zuen guztia. Ezkontzan hiru elementu ziren nagusi.

- Esku eskaketa: Emaztegaiaren aitak eta bere senargaiak, kontratu bat sinatzen zuten eta Dotea zehazten zuten.

- Egunaren erabakia: urtarrilean ezkontzen ziren, eta ilargi-betea zegoenean. Ezkontzak hiru egun irauntzen zituen:

· Bezperan, emaztegaiak bere jostailuak Artemis jainkosari eskaintzen zizkion. Emakumeak beloa ezartzen zuten, bere birjintasunaren irudi bezala. Senargaiak, ilea moztu eta jainkoei eskainzen zien.

· Ezkontzaren egunean, ezkontza ospatzen zen. Gero, bazkalzen zuten eta senarrak emakumeari beloa kentzen zion. Ondoren, prozesio bat egiten zuten, himeneo kantuak kantatzen zituzten bitartean. Han bere senarraren gurasoak ezagutzen zituen. Azkenik emakumea talamora (logelara) eramaten zuten.

· Hurrengo egunean, familiakoek bikoteari opariak ematen zizkioten.

Ezkontza bat.

EZKONTZAK ESPARTAN:Espartan, bahiketaren bidezko ezkontza izeneko bat egiten zen. Zeremonia, bahiketarekin hasten zen, non, gauean, senargaiak, emaztea gurdi batera igotzen zuen eta neskaren aitaren etxetik, bere etxera eramaten zuen, eta han senargaiaren ama zegoen. Erritu hau, egiazko gertaera batetik aterata zegoen.

Hera, ezkontzaren jainkosa eta emakume ezkonduen babeslea.

Gizonezkoentzat, emakumeentzat baino errazagoa zen.

Banantzearen arrazoiak hauek ziren:- Gizonezkoak, seme-alabak izan ezin zituztenean

edo emakumeak adulterioa kometitzen zuenean. Baita, ekonomikoki hobeto zegoen emakume bat aurkitzen bazuten. Ondorioz, dotea bueltatu behar zuten.

- Emakumeak banantzeko probak erakutsi behar zituen eta magistratuak ikusi behar zituen (adibidez, tratu txarrak)

Adulterioa gertatuz gero, hainbat zigor zeuden:- Gizonen adulterioa soilik zigortzen zen beste

gizon baten emakumearekin egiten bazen, eta zigor minimoa ezartzen zitzaion.

- Emakumeen adulterioari, zigor doblea ezartzen zitzaion: Alde batetik banantzea. Bestetik, etxean geratu behar zen, emakume onak ez “kontagiatzeko”. Azkenik, gizon batek kalean ikusten bazuen, emakumeari arropa kentzeko eta jotzeko baimena zuen.

Greziarrentzat, jaiotza gertakari zoriontsua zen.- Errituak hauek ziren:

· Seme-alabak etxean jaiotzen ziren.· Etxea arrainez (breaz) margotzen zen, espiritu txarrak aldentzeko.· Bostgarren egunean, festa bat egiten zen.· Hamargarren egunean, otordu bat ospatzen zen, sakrifizioak egiten ziren, umeari amuletuak ematen zioten eta umeari izena jartzen zioten.

- Adopzioa: bi beharrengatik egiten ziren; erlijiosoa, familia baten kultoa desagertzea eta juridikoa, ondasunak norbaitentzat izateko.Adoptatzen zuten semea, mutila izan behar zen, 18 urtetik gorakoa eta jaiotzaz hiritarra. Gaineta, ezin ditu adopzioaren momentuan seme-alabak izan.

- Honela jartzen zituzten seme-alaben izenak:· Semeak hiru izen zituen:

* Izen berdina zuten gizonak bereizteko jartzen zen.

· Alabak izen bakarra zuen, familiako emakumeen izena: Cronia, Phryne...

Aitaren parteko

aitonaren izena

Aitaren parteko izena

Jaiotza lekuaren

izena

ZeusAquiles

Agamenon=

izena

Kronida edo Kronosen

semea=

Patronimikoa*

KretakoaTesaliakoa

Mizenasekoa

Afrodita, erreprodukzioaren jainkosaren jaiotza.

Bi erritu zeuden hilobiratzean:- Gorpuaren erakusketa: Gorpua garbitu eta gero,

zuriz janzten zuten eta diban baten gainean jartzen zuten, oinak etxeko atera begira zituela. Ahoan obolo bat jartzen zioten (balio gutxiko txanpon bat). Buruaren ondoan, olio-ontzi bat jartzen zioten eta eskuan eztizko goxoki bat.

- Hilobiratzea: Hurrengo egunean, gorpua hilerrira eramaten zuten. Han, gorpua lurperatzen zuten eta gainean inskripzioa zuen hilarri bat ezartzen zuten. Gero hiru aldiz esaten zuten hildakoaren izena eta festa bat egiten zuten.

Arroparen kolorea txuria edo beixa zen eta artilezkoak ziren. Oihalak, emakumeek egiten zituzten.

- Emakumearen arropa: · ez zuten azpiko arropa eramaten· tunika bat zeramaten (peplo, eta kitoi)

Peploa, oihalezko karratu bat zen oinetara ailegatzen zena. Sorbaldetara lotzen zen krisketekin.

Kitoia, oihalezko karratu bat zen, bi aldeetatik lotuta zegoen, eta gerriko batekin estutzen zen.· tunika bat eramaten zuten: himation; lau angeluko oihal zati bat zen eta ezkerreko besoa estalita eta eskuinekoa libre geratzen zen.

Peplo greziarraKitoi greziarra

- Gizonaren arropa: · ez zuten azpiko arropa eramaten,· kitoi bat zeramaten· tunika bat, examoide izenekoa, eramaten zuten: lanerako arropa zen.· mantua edo himation eramaten zuten, batzuetan tunikarik gabe.· klamide izeneko kapa motz bat zeramaten.

himation greziarra klamidea

- Oinetakoak: Gizon eta emakumeen oinetakoak berdinak zituzten. Etxean oinhutsik ibiltzen ziten eta kalean oinetakoak janzten zituzten. Sandaliak eramaten zituzten. Pobreek embades izeneko oinetakoak eramaten zituzten. Koturno izeneko botak, ehiztariak eramaten zituzten.

- Orrazkera:Gizonek ile luzea zeramaten, bizarra moztuta eta biboterik gabe. Eguzkitik eta euritik babesteko, eta bidaietarako txapela batzuk erabiltzen zituzten, πετασος. Hermesek zeukan bat. Lanerako πιλος-a erabiltzen zuten, txapela bat bezalakoa zen

Emakumeak egiteko oso zailak ziren orrazkerak eramaten zituzten. Hainbat produktu erabiltzen zituzten. Lurrinak Asiatik ekartzen zituzten eta hainbat tindagai erabiltzen zituzten.

Hermes petasos-a rekin.