Ahozko hizkuntza irakastea
description
Transcript of Ahozko hizkuntza irakastea
AHOZKO HIZKUNTZA IRAKASTEA
AHOZKO HIZKUNTZA IRAKASTEA
IKASLEEN HIZKETA GARATZERA BIDERATUTAKO IRAKAS-JARDUNAK
1. Berbaldi-trebetasunak garatzeko estrategiak
2. Hizkuntza-kontzientzia hobetzeko estrategiak
3. Akatsak zuzentzera bideratutako estrategiak
4. Irakaslearen hizketa
1. BERBALDI-TREBETASUNAK HOBETZEKO ESTRATEGIAK
1. Orientazio-estrategiak: Gaia proposatu, galdera irekiak, erantzun mota
bideratu 2. Errazteko /laguntzeko estrategiak:
Ikaslea bere hitzez ohartu Esandakoa osatu, egiaztatu, berrikustera bideratu. Galdera zehatzak
3. Informazio-estrategiak: Kontatu, azaldu, laburtu, konparatu, argudiatu… Ikasleei ereduak eman
4. Sostengu estrategiak: Erne entzun, berresan, baieztatu, parte-hartzera
bultzatu…
2. HIZKUNTZA-KONTZIENTZIA HOBETZEKO ESTRATEGIAK
Akatsak saihesteko hizkuntza-egituraren kontzientzia behar
Akatsen jatorria: 1H-2H antzekotasunak, komunikaziorako balio duen hizkuntza, formari erreparatu ez…
Ezin da xede hizkuntzaren formez jabetu kontzientziarik gabe
Input egokia aski da zenbaiten ustez. Eraginkortasun gabea da baieztapen hori.
2. HIZKUNTZA-KONTZIENTZIA HOBETZEKO ESTRATEGIAK
Irakaskuntza analitiko esplizitua behar da Noiz:
Edozein fasetan, forma eta esanahia erlazionatuz Gaitasun metalinguistikoari eta hizkuntza-
gaitasunari garrantzia gehiegi eman gabe Zein alderdi landu:
Ezaugarri irregularrak (2H); 2H eta 1H-n desberdinak diren egiturak
2H-ko hiztunak hautematen ez dituen formak Beti benetako premia abiapuntu: zeregin
interesgarri eta zentzuzkoak proposatu.
2. HIZKUNTZA-KONTZIENTZIA HOBETZEKO ESTRATEGIAK
Estrategiak: Ikasleak beren akatsez ohartzea (grabagailua) 2H-ko eredu egokiak eskaintzea Formak identifikatzea ahozko eta idatzizko
testuetan Formak kontraste moduan analizatzea Arauak denen artean formulatzea 1H eta 2Hren portaera desberdinak behatzea Erabiltze-saioak Kontrol-zerrenda eta kartelak Teknika mnemoteknikoak Ahozko zereginetan erabili Bakarka eta taldeka zuzendu, kontrol-
zerrendaren arabera
3. AKATSAK ZUZENTZERA BIDERATUTAKO ESTRATEGIAK
Gai eztabaidatua: komeni al da? Noiztik? Batzuen ustez berez hautematen dira egiturak
eta zuzenketak. Estrategia erabilia: oker esandakoa zuzen
esatea. Emankorra 2Hren lehen uneetan; gero ez. Zergatik errepikatzen du? (indartzeko ala
zuzentzeko?) Estrategia emankorrak:
Forma zuzenak eskatu Aztarna metalinguistikoak eskaini Argitzeko eskatu Akats eta guzti errepikatu Zuzenketa esplizitua
4. IRAKASLEAREN HIZKETA
Funtzioak: Segurtasun afektiboa Eredua ematea Haur guztiak hizketan jartzea Esaten laguntzea Parte-hartzeak kudeatzea Kontzeptuak azaltzea Eztabaidatzen/gogoeta egiten laguntzea Erabilerari buruzko gogoeta Abstrakzio eta orokortze-mailan sakondu Ikasgelako espazioak… erabaki Jokabide-arauak ezarri…
4. IRAKASLEAREN HIZKETA
Hizkuntza NOLA erabiltzen duen bezain garrantzitsua HITZAREN KONTROLA
Hiztun guztiek parte hartzea, gero eta osoago
Garrantzitsua grabatzea eta behatzea Talde txikietan lan eginez gero, talde
guztiekin lan egin 1Hko hiztunek parte-hartze txikiagoa izateko
arriskua saihestu
IKASGELARAKO ORIENTABIDEAK
1. Hizketa sustatzen duen ikasgela-antolaera 2. Hizketa-esperientzia interesgarriak
eskaintzea 3. Elkarrizketaren arauak menderatzea 4. Irudiak, sinboloak eta grafikoak erabiltzea 5. Zentzua duten errepikapenak egitea 6. Hizkuntza-gogoeta indartzea 7. Ikasleak jatorrizko hiztunekin
harremanetan jartzea 8. Umore ona eta konfiantza giroa sortzea
1. IKASGELA-ANTOLAERA
Denbora eta espazioak banatu, ikasleei testuinguru argiak eta aukerak emateko
Talde handian, txikian nahiz banaka sistematikoki
Murgiltze-ereduetan talde txikietan? 2H hitz egiten hasten direnetik aurrera
Talde txikietan H1 eta H2 tartekatu: H2: zeregina egiteko H1: beste gaiez aritzeko
Antolaera ikasgai guztiei dagokie, ez hizkuntza-ikasgaiari
1. IKASGELA-ANTOLAERA
HAUR HEZKUNTZAN: Errutina: jarduerak tarte erregularretan,
aurresangarriak Hizkuntza-ingurune aberatsa eskaini:
irakasleek ulermen eta ekoizte-trebetasunak sustatzeko hizkuntza
Jaiotzatiko hiztunekiko elkarreragina: gaitasun soziolinguistikoa areagotu.
1. IKASGELA-ANTOLAERA
LEHEN HEZKUNTZAN: Egoera-aldaketak, mugak markatu,
testuinguruaren araberako hizkuntza Erritu-formulak: hasiera eta bukaerak Denbora eta lekua programatuta jardueratan Jarraibideak, zereginen faseak argiak Ikasle bakoitzak txandatan eta zenbaitetan
parte hartu Parte-hartzea sistematikoki ezarrita dago Askotariko erantzunak eskatzen dituzten
galderak
2. HIZKUNTZA-ESPERIENTZIA INTERESGARRIAK ESKAINI
Gai batean zentratzeko gaitasuna aldatu: Garapen kognitiboaren eta Hizkuntza-garapenaren arabera
Esperientzia zuzenak zentzua ematen dio hizkuntzari
Ariketa esanguratsuak: esperimentatu, manipulatu, eraldatu…
Ulermena eta interesa lotuta: zenbat eta interesgarriago, ulergarriago.
3. ELKARRIZKETAREN ARAUAK MENDERATZEA
Eskolako errituak garrantzitsuak: biribilean jarrita egindako hizketaldiak
Planifikatzeko, ebaluatzeko, gatazkak konpontzeko, kontakizun kotidianoak egiteko… baliagarri dira hizketaldiok.
Irakasleak praktika behar: txandak, gaiak eta azpigaiak, hizketa-denborak…
Arriskua: irakasleari soilik hitz egitea Berbaldiak menperatu ahala berbaldiaren
kudeaketa ikasleen esku Irakaslearen esku: loturak ezartzea, gai-
aldaketak, sintesia…
4. IRUDIAK, SINBOLOAK ETA GRAFIKOAK ERABILTZEA
Ulermen eta ekoizpenean lagungarri 2Hren lehen faseetan: objektua, espazioak,
segidak, sekuentziak, erlazioak… finkatu Hizkuntzaz jabetu ahala gutxitu Haurrek mintzaldi luzeagoak ekoizteko
laguntza. Aldamiatu. Geroago, oroimenerako laguntza soilik Bideoak:
Testuinguratutako komunikazio-egoerak erakutsi Arriskua lehen etapetan: elipsiak, offeko ahotsa…
5. ZENTZUA DUTEN ERREPIKAPENAK EGITEA
Testuingururik gabeko errepikapena (tradizioz) Testuinguratutako errepikapenek ereduak
eskaini: Berbaldia egituratzeko Hizkuntzaren erregulartasunak hautemateko
Olerkiak, hitz-jokoak, formulak, elkarrizketak… Rol-jokoak eta gidoiak Ipuin errepikatuak:
Segurtasun psikologikoa Mezua jakina denez, hizkuntzaren formetan
erreparatzen ahal LHn ere beharrezkoa, automatizazioa erraztu
6. HIZKUNTZA-GOGOETA INDARTZEA Haurrek arreta periferikoa hizkuntz formetan Istorio ezagunek aukera ematen dute:
Egituratan erreparatzeko Hizkuntza zuzen erabiltzeko
Hizkuntzaren kontzientzia gradualki garatu: Errimak, errepikapenak… kontzientzia
fonologikoa eta segmentazioa Hitz-jokoak, poemak, testu laburrak… egitura
garatuagoak LHko azken etapetan: gramatika-deskribapena
6. HIZKUNTZA-GOGOETA INDARTZEA Oinarrizkoa: analogiak, kontrasteak,
erregulartasunak… hortik arauak atera Idazketa arauak ondorioztatzeko lagungarri Gogoeta metalinguistikoa testuinguraz
baliatuz: ikasgeletako ekoizpenak, grabaketak…
Norbere akatsak zuzentzeko lagungarri: eredu egokien behaketa Idazketa
Tarteka, 1Hrekiko kontrastea baliatuz
7. JATORRIZKO HIZTUNEKIN KONTAKTUA
Jatorriz 2H hiztunak eta 1H hiztunak hasierak bereizita egon litezke, baina tarte laburrez: 2H bereganatzeko oinarriak jaso arte
Rol-jokoen baliagarritasuna: aurrerapen handiak, “tutore” eta “ikasleen” artean
Gaitasun soziolinguistikoa garatzeko modua LH-tik aurrera, jatorrizko H2 hiztunekin
harremana bideratu, eskolaz kanpo ere.
8. UMORE ONA ETA KONFIANTZA GIROA SORTZEA
Giro egokiak 2H-rekin zailtasunak dituzten haurren bidea errazten du
Giro estuegiak hizkuntza ikastea oztopa dezake