กฎหมายคมครองผบรโภค : ศกษากรณขอสญญาของสถานออกกำาลงกาย

สมฤธต สทธภล1

ความเปนมาและความสำาคญของปญหาธรกจสถานออกกำาลงกาย เปนธรกจทเกดขนในตางประเทศ ม

การพฒนาการมาอยางยาวนานไดขยายตวเขามาในประเทศไทยและเตบโตอยางรวดเรวในระยะเวลาอนสน ทงกจการของบรษทตางประเทศ ทเขามาเปดสาขาและบรษทของคนไทย ซงไดนำาแผนการตลาดมาใชในการขายบรการ การออกกำาลงกาย จนกลาวไดวาธรกจสถานออกกำาลงกาย ไดขยายตวอยางรวดเรวในทกสงคมของประเทศไทยในปจจบน

ประกอบทงภาครฐไดจดกจกรรมและเผยแพรโฆษณาเชญชวนใหประชาชนหนมาออกกำาลงกายอยางตอเนองและการรณรงคสนบสนนการออกกำาลงกายน ยงทำาใหคนไทยหนมาใหความสนใจเรองสขภาพกนมากขน

จากการตนตวในเรองสขภาพของประชาชนนน ทำาใหตลาดธรกจสนคาและบรการเกยวกบสขภาพมอตราการเตบโตสงและมการแขงขนกนอยางรนแรงและแพรหลายโดยเฉพาะธรกจสถานออก

1 นกศกษาหลกสตรนตศาสตรมหาบณฑต คณะนตศาสตร มหาวทยาลยเกรก

กำาลงกาย ทอาศยโอกาสนเขามาใหบรการ ซงผเขามาใชบรการจากธรกจดงกลาวสวนใหญจะเปนประชาชนทมรายไดคอนขางสง สงผลใหธรกจสถานออกกำาลงกาย ปจจบนมมลคาตลาดรวมกวา 10,000 ลานบาท โดยในชวง 3 ปทผานมามอตราการเตบโตเปนตวเลข 2 หลก  เฉพาะป 2553 เตบโตกวารอยละ 10% โดยสวนใหญจะกระจกตวอยในเขตกรงเทพมหานครและตามหวเมองขนาดใหญ   การใหบรการจะมการเกบคาธรรมเนยมแรกเขาและคาธรรมเนยมรายเดอน ปจจบนมผประกอบธรกจขนาดใหญเพยง 4-5 รายเทานน อาท แคลฟอรเนย วาว ฟตเนสเฟรสท ทรฟตเนส  ถอครองสวนแบงตลาดราวรอยละ 40% ทเหลอจะเปนธรกจขนาดกลางและเลกทอยในโรงแรม หมบาน  ยานธรกจการคา

การทธรกจสถานออกกำาลงกาย ไดรบความนยมอยางแพรหลายในประเทศไทย ไดรบความนยมจากผบรโภคอยางรวดเรว ธรกจสถานออกกำาลงกาย จงไดเขามามบทบาทในชวตประจำาวนของผบรโภคหลายรปแบบ จงมปญหาพพาทระหวางผบรโภคกบผประกอบธรกจสถานออกกำาลงกาย อยตลอดเวลา ไมวาจะเปนปญหาในดานการทำาสญญาโดยไมเปนธรรม การมเจตนาหลอกลวงเพอขายบรการและเอารดเอาเปรยบผบรโภคเมอขายบรการและทำาสญญาไปหรอสมครสมาชกแลว บางกรณใชวธการตาง ๆ ลอลวงใหผบรโภครบบรการแบบขมขหรอบบบงคบหรอทำาใหผบรโภคปราศจากเสรภาพในการตดสนใจและอาจไมรเทาทนกลไกทางการตลาด อาจถกชกจงหรอหลอกลวงไดงาย หรอเมอสมครเขาไปใชบรการแลวอาจไมเปนไปตามทคาดหวงหรอตองเสยคาใชจายเพมขนไปจากทไดตกลงหรอทำาสญญาไว หรอปญหาจากการทสถานออกกำาลงกาย ทมอยในขณะน ไมมมาตรฐานเพยงพอและไมเปนไปในแนวทาง

เดยวกน ไมมหนวยงานของรฐเขามาควบคมดแลใหเปนไปบนมาตรฐานเดยวกน ไมเพยงเทานยงมปญหาจากการใชบรการสถานออกกำาลงกาย โดยไมมเทรนเนอรฝกสอนหรอมแตเทรนเนอรฝกสอนไมใชผเชยวชาญอกดวย

นอกจากนการทำาสญญาใชบรการผประกอบการอาศยความเหนอกวาทางฐานะและความรความชำานาญประกอบกบการแขงขนทางการตลาดอยางเสร ทำาใหผประกอบการสามารถกำาหนดขอสญญาตาง ๆ ไดแตฝายเดยวและเอาเปรยบผบรโภคอยางมากประกอบทงเนองจากสถานทใหบรการบางครงไมเพยงพอตอความตองการมผใชบรการเปนจำานวนมาก ทำาใหเกดความแออดไมสะดวกสบาย เครองอปกรณออกกำาลงกายไมเพยงพอ เกา ชำารด ไมสะอาด ทำาใหเกดผลกระทบตอสขภาพ ทงเทรนเนอรผฝกสอนกไมเพยงพอตอความตองการ จงทำาใหการดแลไมทวถงทำาใหเกดอบตเหตไดรบบาดเจบไดในขณะออกกำาลงกายหรอใชอปกรณออกกำาลงกายไมถกตอง ไมมระบบรกษาความปลอดภยและความสะอาดอยางเพยงพอ จงเกดปญหาทกระทบตอสขภาพของประชาชนอยางมาก จากสถตการรองเรยนเกยวกบสถานออกกำาลงกาย ป 2549 - 2553 ตอสำานกงานคณะกรรมการคมครองผบรโภค (สคบ) มจำานวนมากถง 1,083 รายซงจะมแนวโนมเพมจำานวนมากขนทก ๆ ป และลาสดเมอวนท24 ธนวาคม 2555 มผรองเรยนจำานวน 30 คนไดยนหนงสอตอ นายธารธ เพงดษ อธบด ดเอสไอ ขอใหดำาเนนคดฐานฉอโกงประชาชนกบผประกอบธรกจสถานออกกำาลงกายแหงหนงและมการเรยกรองคาเสยหายกวา 70 ลานบาทดวย

การประกอบธรกจสถานออกกำาลงกาย น เปนธรกจทไมมกฎหมายกำาหนดไวอยางชดเจน หนวยงานภาครฐทเกยวของกไมสามารถใหความคมครองผบรโภคไดเทาทควร กลไกทางกฎหมายทมอยไมสามารถคมครองผบรโภคทไดรบผลกระทบจากธรกจสถานท

ออกกำาลงกาย ได แมจะมบทกำาหนดโทษไวสำาหรบการฝาฝนบทบญญตกฎหมาย แตกเปนมาตรการทเปนเครองมอของรฐเทานน ไมมมาตรการเยยวยาสทธของผบรโภค ทไดรบความเสยหายจากธรกจสถานออกกำาลงกาย ใด ๆ ไวเลย

จากสภาพปญหาตาง ๆ ทเกดขนตอผบรโภคทเปนผลจากมาตรการทางกฎหมายทมอยมปญหาในการบงคบใชประกอบกบการขยายตวอยางรวดเรวของธรกจสถานทออกกำาลงกาย จงตองทำาการศกษาวจยเพอหามาตรการทางกฎหมาย ในการคมครองผบรโภคอนเกดจากธรกจสถานออกกำาลงกาย ใหมมาตรการทางกฎหมายทสามารถคมครองผบรโภคจากธรกจสถานออกกำาลงกาย ไดอยางแทจรง และมประสทธภาพตอไป

สญญาใหบรการสถานออกกำาลงกายเปนสญญาไมมชอ ซงอยภายใตบงคบของหลกหนและสญญาทวไปตามประมวลกฎหมายแพงพาณชย และยงตกอยภายใตหลกบงคบของกฎหมายเฉพาะอกหลายฉบบ แตอยางไรกตาม กฎหมายทมอยในปจจบนกยงไมสามารถทจะกำากบดแลปญหาทเกดจากสญญาใหบรการสถานออกกำาลงกายไดอยางมประสทธภาพ ดงทจะเหนไดจากการทมผใชบรการสถานออกกำาลงกายทไดรบความเดอดรอนและรองเรยนตอสำานกงานคณะกรรมการผบรโภค (สคบ.) เปนจำานวนมาก

1. ปญหาการคมครองผใชบรการในสญญาใหบรการสถานออกกำาลงกาย

การเขาทำาสญญาใหบรการสถานออกกำาลงกายระหวางผบรโภคกบผประกอบธรกจสามารถพเคราะหไดเปนประเดนปญหาหลก ๆ ดงน

1 การใหขอมลและการโฆษณาของผประกอบการในประเทศไทย ผใชบรการในสญญาใหบรการสถานออกกำาลง

กาย ไดรบปญหาทเกดจากการแจงขอมลหรอโฆษณาทเกนจรงหรอเปนเทจจากสถานประกอบการเปนจำานวนมาก ซงในสวนทเขาลกษณะเปนโฆษณากยงอยภายใตการคมครองตามพระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522 ทกำาหนดวา การโฆษณาจะตองไมใชขอความทเปนการไมเปนธรรมตอผบรโภคหรอใชขอความทอาจกอใหเกดผลเสยตอสงคมเปนสวนรวม โดยขอความโฆษณาทผดกฎหมายอาจถกสงใหแกไข และในขณะเดยวกนคณะกรรมการวาดวยการโฆษณากอาจดำาเนนคดอาญาฐานโฆษณาโดยมเจตนาหลอกลวงเปนโฆษณาเทจแตในเรองของการโฆษณานกยงคงเปนปญหาอย ซงอาจจะเนองมาจากรฐไมสามารถกำากบดแลไดอยางทวถง หรอไมสามารถตามกลยทธทางการตลาดทมการพฒนาอยตลอดเวลาของผประกอบธรกจไดทน

แตอยางไรกตามในสวนทกอใหเกดปญหามากไดแกการแจงขอมลโดยพนกงานหรอตวแทนของสถานออกกำาลงกาย ซงจากลกษณะของการขายสญญาสมาชก ไมวาจะเปนกรณทเขาลกษณะของการขายตรงและตลาดแบบตรง หรอจะเปนกรณทขายสญญาสมาชกในสถานประกอบการเองกตาม สวนมากลกษณะของการขายนน พนกงานหรอตวแทนจะไดรบคาคอมมชชน หรอสวนแบงจากการขายสญญาสมาชก จงทำาใหมการใชกลยทธทไมเหมาะสมในรปแบบตาง ๆ ในการขายสญญาสมาชกใหแกผบรโภค โดยไมคำานงถงความเสยหายทจะเกดขนกบผบรโภคแตอยางใด เชน การแจง

ขอมลทเกนจรง เปนเทจ หรอกอใหเกดความเขาใจผดแกผซอ หรอใชกลยทธในการขายทกอใหเกดความกดดน โดยใชวธการรกเราผบรโภคเพอใหยนยอมซอสญญาสมาชก เปนตน

ทงน ถงแมจะมการรองเรยนเรองดงกลาวเปนจำานวนมาก แตผประกอบธรกจกไมไดเขามากำากบดแลปญหาทเกดขนดงกลาวอยางเหมาะสมดงจะเหนไดจากสถตการรองเรยนสำานกงานคณะกรรมการคมครองผบรโภคหรอมลนธคมครองผบรโภคตามขาวในหนงสอพมพและเวบไซตเปนจำานวนมากและทสำาคญกรณดงกลาวนไมอยภายใตการควบคมโดยกฎหมายเกยวกบการโฆษณาตามพระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ.2522 อกดวย เนองจากไมเขาลกษณะของการโฆษณาตามพระราชบญญตดงกลาว

และถงแมจะสามารถนำาหลกในการคมครองสทธประโยชนของผบรโภคตามขอตกลงนอกสญญาตามมาตรา 11 แหงพระราชบญญตวธพจารณาคดผบรโภค พ.ศ. 2551 ทใหถอวาขอความ การกระทำา หรอขอตกลงดงกลาวเปนสวนหนงของสญญาระหวางผบรโภคกบผประกอบธรกจซงผบรโภคสามารถนำาสบพยานบคคลหรอพยานหลกฐานเกยวกบขอตกลงดงกลาวไดถงแมวาการทำาสญญาเชนวานนกฎหมายจะกำาหนดวาตองทำาเปนหนงสอหรอมหลกฐานเปนหนงสอและไมปรากฏขอตกลงนนในหนงสอทไดทำาขนกตามแตกเปนการยากทผบรโภคจะนำาสบเรองดงกลาวเนองจากในลกษณะการขายสญญาสมาชกดงกลาว เปนการขายโดยแจงขอมลเปนรายบคคล ซงพนกงานหรอตวแทนของสถานออกกำาลงกายอาจจะแจงขอมลแตกตางกนไป และจากทผเขยนทำาการศกษาปญหาดงกลาว

พบวาเมอผบรโภคมปญหาและตองการตดตอกบพนกงานหรอตวแทนทขายสญญาสมาชกใหแกตน พนกงานหรอตวแทนทขายสญญาสมาชกคนดงกลาวกมกจะลาออกจากรสถานออกกำาลงกายไปแลว

ในเรองน The Civil Code of The State of California ของมลรฐแคลฟอรเนยมหลกการกำาหนดใหสญญาทเกดจากการสำาคญผด ฉอฉล หรอเกดจากการไดรบขอมลหรอการโฆษณาทหลอกลวง จะตกเปนโมฆะและใชบงคบไมได

Nevada Statutes ของมลรฐเนวาดา กำาหนดหามไมใหประกอบการแสดงความเทจหรอทำาใหผใชบรการเขาใจผด มเชนนน สญญาจะเปนโมฆะและไมมผลบงคบ

Fair Trading (Code of Practice - Fitness Industry) Regulation 2003 ของมลรฐ Queensland, Fair Trading (Fitness IndustryCode of Practice) Regulation 2010 ของมลรฐ Western Australia, Fair Trading (Fitness Industry) Code of Practice 2009 ของ Australian Capital Territory เนนหลกในการกำาหนดหามไมใหผประกอบธรกจและพนกงานใชกลยทธในการขายทไมเหมาะสม และหามไมใหมการใหขอมล โฆษณา และการสงเสรมการขายทเปนเทจ เกนจรง หรอกอใหเกดความเขาใจผดตอผบรโภค รวมถงตองใหขอมลตาง ๆ ทถกตองเปนจรงและเพยงพอ เพอประกอบการตดสนใจในการเขารบบรการโดยเฉพาะในเรองของคาบรการ

และจะตองใหมสำาเนาของกฎหมายดงกลาวสำาหรบใหผบรโภคไดทำาการตรวจสอบ

2. การกำาหนดระยะเวลาของสญญา

แมผบรโภคจะไดรบสทธประโยชนจากการเขาทำาสญญาสมาชกประเภททมการกำาหนดระยะเวลาขนตำา หรอสญญาทมระยะเวลานาน กตาม แตหากผประกอบธรกจกำาหนดใหมเพยงสญญาประเภททมการกำาหนดระยะเวลานาน หรอกำาหนดระยะเวลาขนตำาของสญญาเอาไวเปนเวลาเกนไป โดยผใชบรการไมมทางเลอกในการเขาทำาสญญาสมาชกประเภทอนเลย กอาจจะกอใหเกดความไมเปนธรรมแกผใชบรการได ซงในปจจบน ประเทศไทยไมมกฎหมายใดทกำาหนดควบคมระยะเวลาในการเขาทำาสญญาไวโดยเฉพาะ จงอาจนำากรณดงกลาวมาปรบใชกบพระราชบญญตวาดวยสญญาทไมเปนธรรม พ.ศ. 2540 โดยถอวาเปนการเอาเปรยบเกนสมควร ตามมาตรา 4 วรรคสาม แหงพระราชบญญตดงกลาว แตอยางไรกตาม ผบรโภคกจะตองดำาเนนการฟองรองเปนคดตอศาล เพอใหศาลเปนผวนจฉยวากรณดงกลาวถอเปนขอตกลงททำาใหไดเปรยบคสญญาอกฝายหนงหรอไม ซงผลกจะขนอยกบขอเทจจรงเปนกรณ ๆ ไปกอใหเกดความไมแนนอนและความยงยากในการดำาเนนคดแกผบรโภค

The Civil Code of The State of California ของมลรฐแคลฟอรเนย วางหลกหามกำาหนดใหสญญามระยะเวลามากกวา 3 ป

Florida Statutes ของมลรฐฟลอรดา กำาหนดหลกหามทำาสญญาแบบตลอดชพ หรอแบบถาวร และสญญาเบองตน (initial contract) จะตองไมเกนกวา 36 เดอน

Fair Trading (Code of Practice - Fitness Industry) Regulation 2003 ของมลรฐ Queensland กำาหนดหลกการสำาหรบสญญาทมระยะเวลามากกวา 1 โดยผประกอบการจะตองไมชำาระเงนลวงหนาจากผใชบรการเปนระยะเวลามากกวา 1 ป และสำาหรบสญญาตอเนอง (an on – going agreement) ซงหมายถง สญญาทมเงอนไขระยะเวลาเรมตน และดำาเนนไปอยางตอเนองนบแตวนสนสดของระยะเวลาเรมตนและจะสนสดลงตอเมอใชบรการยกเลกสญญาดงกลาว จะตองระบวาสญญาเปนแบบสญญาตอเนอง (an on – going agreement) และมการลงลายมอชอและวนทในสญญาโดยลกคา ผประกอบการจะตองแจงเปนหนงสอใหผใชบรการทราบลวงหนาอยางนอย 2 เดอน กอนสนสดเงอนไขระยะเวลาเรมตนของสญญาดงกลาว โดยระบระยะเวลาสนสดของเงอนไขระยะเวลาเรมตน และระบวาสญญาจะดำาเนนตอหลงจากเงอนไขระยะเวลาเรมสนสดลง และสญญาจะสนสดลงตอเมอลกคายกเลกสญญาดงกลาว

3. การชำาระคาบรการลวงหนา

ประเทศไทยไมมกฎหมายเฉพาะทคมครองผบรโภคในเรองการชำาระคาสนคาและบรการลวงหนา หรอการชำาระคาบรการลวงหนาในสญญาใหบรการสถานออกกำาลงกาย ดงนนการชำาระคาบรการลวงหนาในสญญาใหบรการสถานออกกำาลงกาย จงตกอยภายใตหลก

กฎหมายหนและสญญาทวไป ซงไมสามารถคมครองผใชบรการในกรณดงกลาวได โดยเฉพาะจากลกษณะของการใหบรการสถานออกกำาลงกายทเปนธรกจการใหบรการทมการบรโภคตอเนองหรอเปนระยะยาว ทมกมขอสญญาใหผใชบรการชำาระราคาลวงหนาเปนเงนกอน และมระยะเวลาของสญญาผกพนคสญญาเปนเวลานาน โดยผประกอบธรกจอาจไมปฏบตตามสญญา หรอเปลยนแปลงสาระสำาคญในการใหบรการ หรอลดคณภาพของการใหบรการลง เนองจากผประกอบธรกจไมตองเกรงวาผบรโภคจะไมชำาระคาบรการ ซงผบรโภคสามารถใชหลกการไมชำาระหนตางตอบแทน หรอใชสทธยดหนวงคาบรการเพอตอรองกบผประกอบธรกจได อกทงผบรโภคยงไดรบปญหาจาก เรยกคาบรการทไดชำาระไปลวงหนาคนจากผประกอบธรกจในจำานวนและระยะเวลาทเหมาะสม

ในสวนของ The Civil Code of The State of California และ Fair Trading (Fitness Industry) Code of Practice 2009 ของ Australian Capital Territory ไดมหลกในการคมครองผบรโภคโดยกำาหนดใหเกบเงนทรบชำาระลวงหนากอนเปดสถานประกอบการไวในบญชทรสตสวน Florida Statutes กำาหนดใหมหลกประกนในการจดตงสถานประกอบการ และ Nevada Statutes กำาหนดใหมหลกประกนเปนจำานวนหนงแสนดอลลาร หรอสองแสนหาหมนดอลลารในกรณทมสมาชกตงแต 25,00 คนหรอมากกวา หากผใหบรการขายสญญาบรการลวงหนากอนทจะสามารถจดใหมบรการได

นอกจากน The Civil Code of The State of California ยงกำาหนดวาหามกำาหนดคาบรการเกนระยะเวลาของสญญา ซงจะตองมระยะเวลาไมเกน 3 ป และยงมหลกการกำาหนดหรอควบคมคาบรการ โดยหามกำาหนดใหมการเสยคาใชจายในดารบรการหรอใชสงอำานวยความสะดวก นบตงแต 1 มกราคม 2010 เปนจำานวนเกนกวา 4,400 ดอลลารรวมคาธรรมเนยมแรกเขา แตไมรวมดอกเบยหรอคาธรรมเนยมทางการเงน (finance charge)

Florida Statutes (Code of Practice - Fitness Industry) Regulation 2003 ของมลรฐ Queensland กำาหนดไวใน Section 19 – 20 วาสญญาทมระยะเวลามากกวา 1 ป ผใหบรการจะตองไมรบชำาระเงนลวงหนาจากลกคาเปนชวงระยะเวลามากกวา 1 ป

Fair Trading (Fitness IndustryCode of Practice) Regulation 2010 ของ Western Australia กำาหนดวาในกรณทผประการทำาสญญากบลกคาเปนระยะเวลามากกวา 12 เดอน หรอเปนสญญาทแบบตอเนอง (an on – going agreement) หามไมใหรบชำาระคาบรการลวงหนาเกนกวา 12 เดอน และในกรณทสถานประกอบการเชามาจากบคคลอน หากสญญาเชานนสนสดลงภายในระยะเวลาทตำากวา 12 เดอน และผใหบรการไมสามารถตอสญญาเชาดงกลาวได ผใหบรการไมสามารถทำาสญญาหรอขยายระยะเวลาตามสญญาใหเกนกวาระยะเวลาตามสญญาเชาทเหลออย

Fair Trading (Fitness Industry) Code of Practice 2009 ของ Australian Capital Territory กำาหนดหามขายสมาชกภาพเกนกวา 3 เดอน กอนทจะมการเรมตนใหบรการ และหามไมใหผใหบรการททำาสญญาทมการรบชำาระคาบรการลวงหนา และสญญาทจะตองชำาระคาบรการเปนงวด ๆ (periodic billing Membership) ทระบระยะเวลาทแนนอนลวงหนา เปนระยะเวลามากกวา 12 เดอน และหามทำาสญญาใหมระยะเวลาเกนกวาระยะเวลาทยงไมครบกำาหนดของสญญาเชา ในกรณทสญญาเชาสถานประกอบการมระยะเวลาหรอนอยกวา 12 เดอน กอนทจะครบกำาหนดสญญาเชา

4. การยกเลกสญญา

ผใชบรการสามารถใชสทธเลกสญญาตามหลกหนและสญญาทวไปตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย กลาวคอ หากผประกอบการไมสามารถใหบรการแกผใชบรการโดยเปนความผดของฝายผประกอบการเอง ถอวาผประกอบการไมสามารถชำาระหนตามสญญาได ซงแมจะมไดมการระบใหสทธผใชบรการบอกเลกสญญาในกรณตาง ๆ ไวในสญญาใหบรการสถานออกกำาลงกาย ผใชบรการกสามารถบอกเลกสญญาไดตามสทธทเกดขนจากบทบญญตของกฎหมายและนอกจากน ในกรณทเขาลกษณะของการขายตรงและตลาดแบบตรง ตามพระราชบญญตขายตรงและตลาดแบบตรง พ.ศ. 2545 ยงไดกำาหนดใหผบรโภคมสทธเลกสญญาไดฝายเดยว โดยไมตองมเหตผลในการใชสทธดงกลาว

The Civil Code of The State of California กำาหนดใหระบขอสญญาในการยกเลกสญญาไว ไดแก สทธยกเลกสญญาฝายเดยวของผใชบรการ, สทธยกเลกสญญาในกรณทผประกอบการไมสามารถจดใหมบรการตามทกำาหนด, กรณทผประกอบการไมปฏบตตาม Section 1812.85., กรณทผประกอบการเปลยนแปลงสาระสำาคญของการใหบรการ, กรณทมการชำาระคาบรการกอนเปดใหบรการ สวนในกรณทผใชบรการเสยชวต ทพพลภาพ และยายทอยไปไกลสถานประกอบการเกนกวา 25 ไมล และไมสามารถโอนสญญาไปยงสถานบรการทเทยบเทาได ลกคาจะหลดพนจากหนาทในการชำาระคาบรการ ตามทกฎหมายกำาหนด

Florida Statutes กำาหนดใหระบขอสญญาในการยกเลกสญญาไว ไดแก สทธยกเลกสญญาฝายเดยวของผบรโภค, สทธยกเลกสญญาในกรณทผประกอบการปดสถานประกอบการหรอยายสถานประกอบการ และกรณทผซอเสยชวตหรอทพพลภาพ

Fair Trading (Fitness IndustryCode of Practice) Regulation 2010 ของมลรฐ Western Australia กำาหนดสทธในการยกเลกสญญาฝายเดยวของผบรโภค และสทธยกเลกสญญาในกรณอน ๆ ทผประกอบการระบไวในสญญา

Fair Trading (Fitness Industry) Code of Practice2009 ของ Australian Capital Territory กำาหนดสทธในการยกเลกสญญาฝายเดยวของผบรโภค และสทธยกเลกสญญาในกรณทผบรโภคทพพลภาพถาวร

2 ปญหาการกำากบดแลสถานออกกำาลงกาย

1. ในปจจบน ไมมกำาหมายเฉพาะทกำากบควบคมมาตรฐานดานสถานทและการดำาเนนการ แตการออกกำาลงกายเพอสขภาพ กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข ไดจดทำาขอแนะนำามาตรฐานสถานประกอบกจการดานการออกกำาลงกายเพอสขภาพ ซงอางองมาจากหนงสอ ACSM’ s Health/Fitness Facility Standards and Guidelines โดย ACSM ( the American College of Sports Medicine) เปนองคกรผเชยวชาญเกยวกบการออกกำาลงกายและอปกรณออกกำาลงกายตาง ๆ

2. ในปจจบน ไมมหนวยงานเฉพาะทกำากบดแลสถานออกกำาลงกาย จงควรกำาหนดใหหนวยงานเฉพาะทกำากบดแลสถานออกกำาลงกาย โดยอาจเทยบเคยงกบการกำากบควบคมกจการสปาเพอสขภาพ ซงอยในความดแลรบผดชอบของสำานกงานสงเสรมธรกจบรการสขภาพ กรมสนบสนนบรการสขภาพ

3.ในกจการสปาเพอสขภาพสำานกงานสงเสรมธรกจบรการสขภาพไดมการจดทำาเกณฑมาตรฐานรองรบคณภาพสถานประกอบการ เพอนำาไปจดระดบของสถานประกอบการเพอสขภาพ โดยแบงเปน 3 ระดบ ไดแก Platinum , Gold และ Silver ซงเปนกลยทธหนงทจะทำาใหสถานประกอบการเพอสขภาพมมาตรฐานทสงขนกวามาตรฐานตามประกาศกระทรวงสาธารณสข เพอเขาสมาตรฐานสถานประกอบการสากล ทงน ผใชบรการสามารถตรวจ

สอบรายชอสถานประกอบการทไดรบการประกาศจดระดบไดจากเวบไซตของสำานกงานสงเสรมธรกจสขภาพกลยทธดงกลาวจงเปนปจจยหนงทสามารถจงใจและผลกดนใหผประกอบการดำาเนนการอยางมมาตรฐาน ซงสามารถนำามาใชไดกบกจการใหบรการสถานออกกำาลงกายเชนกน

4. ประเดนเกยวกบผฝกสอนออกกำาลงกาย ควรกำาหนดใหมการรบรองมาตรฐานของผฝกสอนออกกำาลงกาย เชนเดยวกบในประเทศสหรฐอเมรกา และประเทศออสเตรเลยทมองคกรหรอสมาคมในการจดอบรมและรบรองมาตรฐานของผฝกสอนออกกำาลงกาย เชน The American Council on Exercise, National of Fitness Examiners ของประเทศสหรฐอเมรกา และ Fitness Australian ของประเทศออสเตรเลย

5. ในดานความปลอดภย ควรกำาหนดใหสถานออกกำาลงกายมอปกรณเครองกระตนหวใจไฟฟา ทเรยกวา an automated external defibrillator หรอ AED ซงกฎหมายของหลายมลรฐในประเทศสหรฐอเมรกา ไดกำาหนดใหสถานออกกำาลงกายจะตองมอปกรณดงกลาวและจะตองมผทสามารถใชเครองมอดงกลาวเปน

ขอเสนอแนะ

เมอไดทำาการศกษาวเคราะหประเดนปญหากฎหมายตางๆ ทเกยวกบหนวยงานทควบคม ดแล ปญหาเกยวกบสขภาพมาตรฐานเกยวกบสถานท เครองมออปกรณทมไวบรการ อกทงคณสมบต

ของเทรนเนอร ปญหาการทำาสญญาใชบรการฟตเนส ปญหาการชดใชความเสยหายเพอใหธรกจฟตเนส มมาตรฐาน อยบนพนฐานเดยวกนมมาตรการกำาหนดกฎเกณฑในการประกอบธรกจมการแขงขนอยางเปนธรรมและไมเอารดเอาเปรยบผบรโภคดวยเหตนเองผวจยจงขอเสนอแนะแนวทางในการแกไขปญหาตาง ๆ ดงน

1.ควรมการแกไขเพมเตมพระราชบญญตคมครองผบรโภคพ.ศ.2522 โดยใหคณะกรรมการคมครองผบรโภควาดวยสญญากำาหนดใหธรกจประเภทฟตเนสเปนธรกจทตองควบคมสญญา ทงนเพอใหเกดความเปนธรรมแกผบรโภคซงเปนผใชบรการอกทงเพอใหคณะกรรมการวาดวยสญญามอำานาจเขาไปตรวจสอบและบงคบใหสญญานนเปนไปตามกฎหมายหรอใหอำานาจคณะกรรมการกำาหนดแบบสญญามาตรฐานทใชในธรกจฟตเนสได

2.ควรออกกฎหมายควบคมอยางเชนธรกจสปาโดยมการกำาหนดเรองขนตอนการขออนญาตในการเปดธรกจฟตเนสและกำาหนดหนวยงานทเปนผพจารณาในการอนญาตซงผวจยขอเสนอแนะวาควรใหกระทรวงสาธารณสขเปนผดแลเนองจากธรกจฟตเนสเปนธรกจทเกยวกบสขภาพของประชาชนโดยตรงและตามทกลาวมาแลวคอธรกจฟตเนสในปจจบนมกมธรกจอนแฝงอยเชนธรกจเสรมความงามธรกจลดนำาหนกหรอธรกจสปาซงธรกจเหลานกอยในความดแลของกระทรวงสาธารณสขเชนเดยวกนนอกจากนเนองจากธรกจนเปดอยางเสรไมอาจรไดวามกแหง ยอมเปนการยากในการในการตรวจสอบ

3.ควรใหกฎหมายเฉพาะดงกลาวนน มการกำาหนดกฎเกณฑเกยวกบมาตรฐานของสถานททใชบรการ เครองมอหรออปกรณทใชในการออกกำาลงกายในสถานฟตเนสและกำาหนดคณสมบตและคณวฒของทงผทจะประกอบธรกจฟตเนสและผทเปนเทรนเนอรฝกสอนทชดเจน ทงกำาหนดใหมหนวยงานทไดรบมอบหมายเขามาตรวจสอบเกยวกบมาตรฐานตางๆดงกลาว ซงเปนไปในแนวทางเชนเดยวกบการกำาหนดมาตรฐานธรกจสปาเพอสขภาพ ทมประกาศกระทรวงสาธารณสขเรอง กำาหนดสถานทเพอสขภาพหรอเพอเสรมสวย มาตรฐานของสถานทการบรการ ผใหบรการ หลกเกณฑและวธการตรวจสอบเพอการรบรอง ใหเปนไปตามมาตรฐานสำาหรบสถานทเพอสขภาพหรอเพอเสรมสวย ตามพระราชบญญตสถานบรการ พ.ศ.2509 มาตรา 3(3) (ข) หรอมคณภาพมาตรฐานเทาเทยมกบธรกจฟตเนสในประออสเตรเลยและประเทศอเมรกาทเนนการกำาหนดมาตรฐานของสถานท การใหบรการ และผดำาเนนการ

4.ควรใหมมาตรการทางกฎหมายโดยการกำาหนดใหธรกจฟตเนสมการประกนภยความเสยหายเพอใหรบผดตอผใชบรการ ในกรณอนเนองมาจากการทำาละเมดตอผใชบรการฟตเนสไมวาผกระทำาละเมดนนจะเปนลกจางของสถานฟตเนสหรอผประกอบธรกจฟตเนสเอง ทงนกเพอเปนการสรางหลกประกนแกผใชบรการใหไดรบการชดเชยความเสยหายอยางทนทวงท นอกจากนเพอเปนการใหผประกอบการเกดความรบผดชอบในการประกอบการ เอาใจใสในการประกอบการแลว ในกฎหมายเฉพาะควรกำาหนดบทลงโทษใหมโทษทางอาญาและมโทษทางแพงโดยกำาหนดโทษหนกถงขนใหปดกจการ

เมอผประกอบการนนฝาฝนหรอไมปฏบตตามทกฎหมายนนกำาหนดหรอไมกระทำาตามคำาสงของเจาหนาททกฎหมายนนใหอำานาจเขาตรวจสอบกำากบดแลดวย

ขอเสนอแนะอน ๆ

ควรมการกำาหนดกฎหมายเฉพาะทใชกำากบควบคมสญญาและมาตรฐานของสถานออกกำาลงกาย ใหอยในขอบเขตทเหมาะสมและเปนธรรมตอผบรโภค ทงนโดยไมเปนการเพมภาระเกนสมควรแกผประกอบธรกจ เพอคมครองผบรโภคในสญญาใหบรการสถานออกกำาลงกายประกอบทงควรใหมหนวยงานเฉพาะทกำากบดแลสถานออกกำาลงกาย ตลอดจนพฒนาและกำาหนดมาตรฐานของสถานออกกำาลงกายและผฝกสอนออกกำาลงกายเพอความปลอดภยของผบรโภคจะมสวนชวยไดอยางสำาคญในการสรางความมนใจใหกบผใชบรการ อนเปนปจจยสำาคญของการประกอบธรกจ ใหมความมนคงและไดรบการยอมรบนบถอไดอยางแนนอน

บรรณานกรม

หนงสอ

ไชยยศ เหมะรชตะ, กฎหมายวาดวยสญญา (กรงเทพมหานคร: โรงพมพจฬาลงกรณมหาวทยาลย,2535)

ดาราพร ถรวฒน, กฎหมายสญญา สถานะใหมของสญญาปจจบนและปญหาขอสญญาทไมเปนธรรม, พมพครงท 2 แกไขเพมเตม (กรงเทพมหานคร : โรงพมพมหาวทยาลยธรรมศาสตร, 2547)

ไพโรจ อาจรกษา, ครบเครองเรองคมครองผบรโภคเรองสญญา พมพครงท 2 แกไขเพมเตม ( กรงเทพมหานคร : สำานกพมพวญญชน, 2547)

รองพล เจรญพนธ,นตปรชญา(กรงเทพมหานคร:มหาวทยาลยรามคำาแหง,2530)

สธาบด สตตบศย, คำาอธบายกฎหมายแพงและพาณชยเปรยบเทยบ (กรงเทพมหานคร:แผนกวชานตศาสตร บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย,2522 )

สพจน กมานะชย, คมอศกษาสาระสำาคญของพระราชบญญตวาดวยขอสญญาทไมเปนธรรม พ.ศ.2540,พมพครงท2 (กรงเทพมหานคร:สำานกพมพนตธรรม,2543)

สษม ศภนตย, คำาอธบายกฎหมายคมครองผบรโภค, พมพครงท 4 (กรงเทพมหานคร:โรงพมพจฬาลงกรณมหาวทยาลย,2546)

วทยานพนธ

กตตชย ประเจดชยวงศ, ปจจยทมผลกระทบตอการตออายสมาชกสถานบรหารรางกายระบบสาขาของผบรโภคในเขตกรงเทพมหานคร , (วทยานพนธเศษฐศาสตรมหาบณฑต (เศรษฐศาสตรธรกจ) คณะเศรษฐศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร,2548)

สทธมาน สมาธ. ปจจยการสงเสรมการตลาดทมอทธพลตอการตดสนใจเปนสมาชกของศนยสขภาพในเขตกรงเทพมหานคร. (วทยานพนธศลปศาสตรมหาบณฑต (บรหารการกฬา) บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหดล. 2549

อรนช อาชาทองสข, “การควบคมและแกไขปญหาขอสญญาทไมเปนธรรม,” (วทยานพนธนตศาสตรมหาบณฑต, จลาลงกรมหาวทยาลย,2535)

อมรรตน ลคนหน, “การคมครองผบรโภคในดานสญญาซอขายสงหารมทรพยทมเงอนไขเกยวกบการโอน

กรรมสทธ,” (วทยานพนธนตศาสตรมหาบณฑต,มหาวทยาลยธรรมศาสตร,2526)

วารสาร

จรวยพร ธรณนทร, “วทยาศาสตรการกฬา ” ,วารสารจนเกษม 169 (พฤศจกายน-ธนวาคม 2525)

จรญ ภคดธนากล, “สรปสาระสำาคญพระราชบญญตวาดวยขอสญญาทไมเปนธรรม พ.ศ. 2540 (มกราคม 2541)

นรเศรษฐ กมลสทธ ปจจยทมอทธพลตอพฤตกรรมการตดสนใจสมครสมาชกฟตเนสเซนเตอร(Factorslnfluencing Consumers’ Behavior in Choosing Fitness Centers) ภาควชาการตลาดมหาวทยาลยสยาม

วศาล คนธารตนกล . “เอกสารองคความรทางวชาการเรอง สถานการณสถาน“

ประกอบการดานการออกกำาลงกายเพอสขภาพ ”203.157.7.40/exercise/tki-downiosd_fleld=7

สรศกด วาจาสทธ, “สญญาสำาเรจรปขององกฤษ,” วารสารนตศาสตร 15 มนาคม 2528 ภาษาองกฤษ

History of Fitness [Online] , available URL; http:unm.edul-lkravitz/Article%20folder/history.html,2005.

Http://guru.sanook.com./search/knowl odge-search.php?select=i&Q

state Laws on Cardiac Arrest& Defibrillators, http://www.ncsl.org/lssuesResearch/health/LawsonCardiacArrestandDefibrillatorsAEDs/tabid/14506/Default.aspx, September 21,2010.

Geraint Howells, Comparative Product Liability (New York: Dartmouth, 1993)

Australian Capital Territal Fair Trading (Fitness lndustry) Code of Pracitce 2009

Queensland Fair Trading (Code of Practice-Fitness lndustry) Regulation 2003

Western Austrlia Fair Trading (Fitness lndustry Code of Practice) Regulations 2010

Florida Statutes Section 501.016Nevada Statutes NRS 598.946The Civil Code of The State of Califomia

Section 1812.92.

พระราชบญญต

พระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ.2522