TEMA XI. 2ª parte

Crenzas, arte e cultura da Grecia Clásica

Introdución

A cultura que crearon os antigos gregos e romanos constitúe un dos grandes patrimonios da humanidade e é a base da nosa cultura occidental.

En Grecia naceron a filosofía, o coñecemento científico, os cánons artísticos, os Xogos Olímpicos e a democracia como forma de goberno.

14

A RelixiónOs gregos crearon unha relixión cun panteón de deuses (politeísta) e unha mitoloxía, que foron adoptados despois polos romanos.

Esta relixión, os seus mitos e os seus deuses exerceron unha grande influencia na arte e na cultura occidental dos séculos posteriores.

14

Culto privado e culto públicoEn Grecia, o culto privado tiña un papel moi importante e estaba dirixido polo pai de cada familia.

Cada cidade estaba protexida por unha divindade á que se lle rendía culto público, con sacrificios e procesións.

Tamén existían os cultos panhelénicos, recoñecidos por todas as cidades gregas.

Os gregos e romanos eran moi supersticiosos e antes de emprender calquera acción importante querían pescudar a vontade dos deuses.

Os gregos consultaban os oráculos, onde unha pitonisa respondía, en nome de Apolo, as preguntas que as persoas lle dirixían sobre o seu futuro.

14

A Relixión e Mitología Grega

Entre os trazos distintivos dos deuses gregos pódese sinalar que:Parécense exteriormente aos seres humanos eposúen sentimentos humanos.

Os Deuses gregos e romanos

Entre os doce deuses principais, chamados Olímpicos, atopamos a:

a) Zeus, pai de todos os deuses. Tiña nas súas mans o destino de todos os humanos. Deus de todos os fenómenos da natureza;

Deuses

b) Atenea, deusa da sabedoría, do coñecemento e a guerra.

Deuses

c) Apolo, fillo de Zeus, deus da luz, a poesía e a música, era o máis belo.

Deuses

d) Ares, deus da guerra;

Deuses

e) Afrodita, deusa da beleza, do desexo e do amor

Deuses

f) Poseidón, deus do mar e dos terremotos.

Deuses

Resumo da Relixión

A Relixión era: Politeísta, cun panteón de deuses) Antropomórfica: Deuses con forma e sentimentos humanosCon cultos: privados, públicos e Panhelénicos (deuses compartidos por tódolos gregos)

A Cultura Grega

Preocupación pola NaturezaPaulatino triunfo da razón : Pensamento RacionalCultivado polos Filósofos que explicaban as grandes interrogantes da vida mediante o diálogo e a reflexión. A Ciencia vinculase tamén ao pensamento racional, buscando as causas que regulaban a orixe e o funcionamento da natureza (explicacións científicas).Os seus ideais son: A verdade, o ben, a beleza e o equilibrioCultivan os grandes xéneros literarios: A Épica, lírica, teatro, historia

Teatro

No teatro as obras dividense en:A traxedia amosaba os sentimentos, os conflitos humanos e a forza da paixón.A comedia recreaba de forma satírica distintos aspectos da vida cotiá.

A Arte grega

A ARQUITECTURA:

Unha arquitectura alintelada

As ordes arquitectónicas

Templos e teatros

14

Unha arquitectura alinteladaEdificios equilibrados e proporcionados de gran beleza e perfección

Era arquitrabada (adintelada), sen arcos nin bóvedas, con columnas verticais e vigas horizontais, que reciben o nome de lintel ou arquitrabe.

Distinguense tres ordes (estilos) arquitectonicas: a dórica e a xónica e a orde corintia variedade tardía da xónica.

14

As ordes arquitectónicas

Dórico

Xónico

Corintio

Os templosOs templos eran a morada dos deuses e no seu interior non entraban os fieis. A planta era rectangular e distinguianse as seguintes partes:

No centro situábase a cella, onde se gardaba a estatua da deidade.

Rodeabanse de unha columnata que constituía o perístilo

O exterior decorábase con esculturas, situadas no frontón e no friso.

14

O Partenón14

Época ClásicaSiglo V: o século de Pericles A Acrópolis

Época ClásicaAtenas

Maqueta da Acrópolis

Época Clásica

Atenas

A Acrópolis e o Partenón. Qué significa Partenón en grego?

Época Clásica

Ate

nas

As Cariátides. Quen son?

Os teatrosOs teatros son a outra gran construción pública da época grega, construíanse aproveitando as abas das montañas.

As bancadas tiñan forma semicircular e unha inclinación que lles proporcionaban unha acústica e unha visibilidade perfectas, a escena e a orquestra situábanse na parte chá. As partes son:Cávea: bancada para os espectadoresOrquestra: Circulo central onde actúa o coroEdificio de fondo onde actúan os actores e onde estan os vestiarios

Teatro

No teatro as obras dividense en:A traxedia amosaba os sentimentos, os conflitos humanos e a forza da paixón.A comedia recreaba de forma satírica distintos aspectos da vida cotiá.

Elementos do teatro greco-romano14

Exemplos Templo de Hera, Paestum

Templo de Atenea Niké, Atenas

Templo de Zeus Olímpico, Atenas

Teatro de Epidauro

El Teatro de Epidauro I

Escultura, cerámica e pintura en Grecia

A procura da beleza ideal

A escultura

A cerámica

A pintura

14

A procura da beleza ideal

A escultura e a pintura procuraban a representación da beleza ideal e o movemento.

Para isto, buscaron as proporcións ideais do corpo humano e desenvolveron un xogo de proporcións entre as distintas partes do corpo, o canon.

14

A esculturaNa escultura da antiga Grecia podemos distinguir tres grandes etapas:

Na época arcaica representábase a mozos espidos (kouroi) e doncelas ataviadas con vestidos (korai). O corpo tratábase rixidamente, en posición frontal.

Na época clásica as esculturas adquiriron axilidade e movemento e déronlles aos rostros unha expresión serena.

Na época helenística, os corpos retorcíanse, o movemento esaxerábase e os rostros amosaban sentimentos.

14

A escultura grega: Época Arcaica

ARCAICACaracterízase por representar atletas espidos (kouros/kouroi) e mozas vestidas (koré/korai).Son estatuas sen expresión nin movemento, cun sorriso especial nos beizos (sorriso arcaico).

Adoitaban estar policromadas, aínda que hoxe perdéronse as cores.

•Lei da frontalidade•Perna esquerda adiantada(representa movemento).

•Brazos pegados ao corpo e mans algo recollidas.

•Sorriso arcaico (inexpresiva, estereotipada).

•Beizos pechados. •Ollos mirando de fronte.

•Cabeleira longa, con rizos.

Época Arcaica

Dos kouroi y una koré

A escultura grega: Época clásica

CLÁSICADesenvólvese nos ss.V e IV a.C. e caracterízase pola perfección técnica, a beleza, a serenidade e o canon ou proporción das partes da figura respecto ao conxunto.Destacan os escultores Mirón, Fidias, Policleto e Praxiteles.

O Doríforo de Policleto, canón clásico

Na escultura

Destaca a idealización do corpo e os rostros, e o dinamismo, que lles daba unha clara sensación de movemento.

VENUS DE MILO

Época ClásicaAtenas

Discóbolo de MirónAtenea Afrodita de Cnido

A escultura grega: Época Helenística

HELENÍSTICADesenvólvese a partir do século IV-III a.C tras a disolución do imperio de Alejandro Magno.Caracterízase por unha maior expresión dos sentimentos (pathos) e por representar figuras a miúdo feas ou desagradables.

LAOCOONTE e os sus fillos

Escultura

Gálata moribundo

Época Helenística

Alejandro e Bucéfalo

Época Helenística

La Victoria de SamotraciaApolo e Dafne

A cerámica

Obras moi variadas e de grande perfección

Decoradas con fermosas pinturas que representaban todo tipo de escenas, principalmente da vida cotiá, mitolóxicas e incluso eróticas

14

A cerámica grega: tipos

O estilo xeométricoCorresponde aproximadamente á etapa Arcaica da escultura e caracterízase por uns recipientes moi grandes decorados con bandas paralelas de elementos xeométricos, así como figuras humanas moi esquematizadas

Ánfora de Dypilon

A cerámica grega: tipos

Cerámica de figuras negras

Como indica o seu nome, caracterízase por recipientes en cuxo fondo (pratos, fontes) ou paredes (jarras, ánforas) píntanse figuras de cor negra sobre fondo avermellado de arxila. Os temas poden ser moi variados, dependendo do uso do recipiente.

Cerámica de figuras vermellas

Ao contrario da anterior, presenta imaxes mitológicas, eróticas ou da vida cotiá en cor avermellada sobre fondo de cor negra.

A cerámica grega: tipos

A pintura

Aínda que sabemos que moitos edificios gregos estaban decorados con pinturas, a maioría delas non se conservaron.

Grazas á conservación da cerámica podemos coñecer a temática e algunhas das características da pintura grega.

14

Época Arcaica

Frescos na illa de Tera (Grecia). Pugilatio

Época Arcaica

O toro de Creta.

EXERCICIOSA que orde grega pertence o edificio ou elemento da imaxe?

EXERCICIOSA que etapa da escultura grega pertencen as imaxes?

EXERCICIOS

¿A qué estilo de cerámica grega pertencen as imaxes?

A HERDANZA

GREGA

En HistoriaEn Historia

O pai da Historia é Heródoto, autor dos Nove Libros da Historia “Guerras Médicas”

Tucídides, escribiu acerca da Guerra do Peloponeso.

Jenofonte, escribiu “a retirada dos dez mil”

En Matemáticas

Teorema de Pitágoras.

En Medicina

Hipócrates pai do medicamento. Posuía unha visión puramente natural das enfermidades, e rexeitaba as interpretacións máxicas e relixiosas.

En Filosofía

Os filósofos (amantes do saber) foron moi importantes na antiga Grecia, sendo tres os máis renombrados:Sócrates,Platón e Aristóteles.

Sócratesa) intentou que os

individuos desenvolvesen o seu pensamento mediante longas conversacións.

b) A súa postura fronte ao coñecemento vese reflectida na súa soada frase: "Só sei que nada sei".

Filosofía

Platón a) Discípulo de

Sócrates, escribiu os ?Diálogos? de Sócrates.

b) Propuña que os homes actuasen de acordo á razón buscando a verdade, a beleza e o ben.

c) Fundou “A Academia”.

Filosofía

Aristóteles a) creador do Liceo,

lugar onde se discutía e pensaba.

b) O seu método para chegar á verdade consistía basicamente na dedución.

c) O pensamento de Aristóteles dominou o mundo ata fins da Idade Media.

Filosofía

En Política

O legado máis transcendente foi a democracia. As reformas de Solón e de Clístenes, estableceron as bases da democracia grega, a que se consolida durante o goberno de Pericles (século V a.C.).

ESCULTORESEntre os escultores destaca Fidias, autor da estatua de Atenea situada no interior do Partenón, e creador da “técnica dos panos mollados”.

LITERATURALITERATURA

Nacemento e desenvolvemento da épica, lírica, elixía , teatro (traxedia e comedia)

Homero: ÉPICA

“Canta, oh diosa, la cólera maldita del Pelida Aquiles, que causó a los

griegos incontables dolores y precipitó al Hades muchas valientes vidas de

héroes.”

(Ilíada, I, 1 – 3)

Homero

“Musa, cuéntame del hábil varón que en su largo extravío, tras haber

arrasado la ciudad de Troya, conoció las ciudades y el genio de

innumerables gentes. Muchos males pasó por las rutas marinas luchando

por sí mismo y por su vida y la vuelta al hogar de sus hombres, pero a éstos

no pudo salvarlos con todo su empeño, que en las propias locuras hallaron la

muerte. ¡¡Insensatos!!”

(Odisea, I, 1 – 8)

O Teatro

A Traxedia alcanzou o seu máis desenvolvemento con:Esquilo,Sófocles eEurípides.

Na Comedia sobresaíu Aristófanes.

No deporteCrearon os ximnasios.Desenvolveron os Xogos Olímpicos:competencias en honra a Zeus.efectuábanse cada 4 anos na cidade de Olimpia. Mentres se realizaban os xogos olímpicos, debían cesar as accións bélicas en toda Grecia.

a) A proba máis rechamante era o pentatlón, que comprendía cinco probas (salto longo, carreira, lanzamento do disco e do dardo e loita),

b) as de maior prestixio eran as carreiras de carros e cabalos.

c) Os vencedores eran premiados cunha coroa de ramas de oliveira.

O léxico

Moitas palabras utilizadas polas linguas occidentais proveñen do grego, como:Democracia,Política,Historia,Filosofía,Traxedia ouXeometría.

FIN

Santi Pazos abril 2008