4º ESO · 2020-05-11 · Diferenciar as explicacións científicas relacionadas co Universo, o...

Departamento de Bioloxía/Xeoloxía Curso 2018/19

PROGRAMACIÓN CULTURA CIENTÍFICA 4º ESO

IES SAN TOMÉ DE FREIXEIRO (VIGO)

1


Índice (pax)

INTRODUCCIÓN E CONTEXTUALIZACIÓN…………………………………3 1.- BLOQUES TEMÁTICOS, TEMPORALIZACIÓN, OBXECTIVOS, CONTIDOS, CRITERIOS DE AVALIACIÓN, ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE,INDICADORES DE LOGRO E COMPETENCIAS POR BLOQUES……………………………………………………………4 2.- CONCRECIÓNS METODOLÓXICAS E MATERIAIS DIDÁCTICOS..............................34 3.- PROCEDEMENTOS, INSTRUMENTOS DE AVALIACIÓN E CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN NA ESO...................................................................35 3.1.- AVALIACIÓN INICIAL 3.2.- AVALIACIÓN CONTINUA. 3.3.- AVALIACIÓN FINAL 3.-4- AVALIACIÓN EXTRAORDINARIA DE SETEMBRO 4.-PROXECTO LECTOR………………………………………………………………………………………..…37 5.-PLAN TIC ÁREA CIENCIASDE LA NATURALEZA………………………………………………..….37 6. PLAN DE CONVIVENCIA ESCOLAR.............................................................38

2


INTRODUCCIÓN E CONTEXTUALIZACIÓN. DECRETO 86/2015, do 25 de xuño, polo que se establece o currículo da educación secundaria obrigatoria e do bacharelato na Comunidade Autónoma de Galicia. (DOG 120 do uns, 29 de xuño de 2015). Anexo I. Bloque de materias específicas. Tanto a ciencia como a tecnoloxía son alicerces do benestar das nacións, e ambas son necesarias para que un país poida enfrontarse a novos retos e a atopar solucións para eles. O desenvolvemento social, económico e tecnolóxico dun país, a súa posición nun mundo cada vez máis competitivo e globalizado, así como o benestar da cidadanía na sociedade da información e do coñecemento, dependen directamente da súa formación intelectual e, entre outros factores, da súa cultura científica. Que a ciencia forma parte do acervo cultural da humanidade é innegable; de feito, calquera cultura pasada apoiou os seus avances e logros nos coñecementos científicos que se ían adquirindo e que se debían ao esforzo e á creatividade humana. A materia denominada Cultura Científica debe, daquela, contribuír á adquisición desta dimensión da competencia en conciencia e expresión cultural. Individualmente considerada, a ciencia é unha das grandes construcións teóricas da humanidade; o seu coñecemento forma o individuo, proporciónalle capacidade de análise e de procura da verdade. Na vida diaria estamos en continuo contacto con situacións de carácter científico que nos afectan directamente, situacións que a cidadanía do século XXI debe ser capaz de entender e de valorar criticamente. Repetidas veces, os medios de comunicación informan sobre cuestións científicas e tecnolóxicas de actualidade. A materia de Cultura Científica contribúe a que o alumnado avalíe enunciados relacionados con estas cuestións e tome decisións fundamentadas en probas de carácter científico, diferenciándoas das crenzas e das opinións. En definitiva, trátase de que os cidadáns e as cidadás sexan competentes para tomar decisións baseadas no coñecemento científico, nun marco democrático de participación cidadá, desenvolvendo deste xeito a competencia social e cívica. Un dos aspectos básicos da competencia científica é a capacidade de utilizar probas e argumentar en relación a cuestións de carácter científico, e tomar decisións baseadas en probas. A materia de Cultura Científica debe contribuír a isto, a través dunha metodoloxía que enfronte o alumnado ao reto de utilizar probas e argumentar nun contexto real e mediante o diálogo entre iguais. O traballo cooperativo e colaborativo, a formulación de tarefas en contextos reais e o traballo experimental deben, xa que logo, formar parte do desenvolvemento curricular na aula. Partindo do enfoque competencial do currículo, a materia de Cultura Científica servirá para o desenvolvemento das competencias lingüística e dixital, a través da realización de tarefas grupais que supoñan compilar e organizar información, expola de xeito oral e escrito, elaborar presentacións, defender as opinións propias en debates e outras situacións de aula. A materia tamén contribuirá ao desenvolvemento das competencias de aprender a aprender, e de sentido de iniciativa e espírito emprendedor, a través dunha metodoloxía que promova situacións de aula que fomenten a responsabilidade do alumnado no proceso de aprendizaxe, a avaliación e a autoavaliación, a autocrítica e a promoción da iniciativa do alumnado para que sexa o protagonista do proceso. Outra razón do interese da materia de Cultura Científica é a importancia do coñecemento e da utilización do método científico, útil non só no ámbito da investigación, senón en xeral en todas as disciplinas e actividades. Ademais, o fomento de vocacións científicas é outra das dimensións ás que esta materia debe contribuír.

3


Por tanto, requírese que a sociedade adquira unha cultura científica básica que lle permita entender o mundo actual e ser quen de tomar decisións baseadas no coñecemento científico en distintos contextos; é dicir, conseguir a alfabetización científica da cidadanía. Por iso, esta materia vincúlase tanto á etapa de ESO como á de bacharelato. No cuarto curso de ESO, a materia de Cultura Científica establece a base de coñecemento científico sobre temas xerais como o universo, os avances tecnolóxicos, a saúde, a calidade de vida e a contribución do coñecemento dos materiais aos avances da humanidade. 1.1. BLOQUES TEMÁTICOS Establécense 5 bloques de contidos:

BLOQUE 1: PROCEDEMENTOS DE TRABALLO BLOQUE 2: O UNIVERSO BLOQUE 3: AVANCES TECNOLÓXICOS, IMPLICACIÓNS SOCIAIS E AMBIENTAIS BLOQUE 4: CALIDADE DE VIDA BLOQUE 5: NOVOS MATERIAIS

1. 2. TEMPORALIZACIÓN Programar unha materia nova nunca resulta doado, sendo especialmente complicado realizar unha temporalización realista, na que, ademáis da materia en si, temos que ter en conta outros factores como a procedencia e interese do alumnado que elexiu a materia (opción tecnolóxica, sanitaria, humanística,....). É moi posible que no proximo curso teñamos que realizar reaxustes neste sentido. En principio, distribuiremos a materia do seguinte xeito: 1ª Avaliación: unidades 1,2 e 3 2ª Avaliación: unidades 5 e 6 3ª Avaliación: unidades 4, 7 e 8

1.3. OBXECTIVOS, CONTIDOS, CRITERIOS DE AVALIACIÓN, ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE E INDICADORES DE LOGRO E COMPETENCIAS POR BLOQUES . Bloque 1 Procedementos de traballo

Bloque 1: Obxectivos

a. b, e´f, g , l, m, o, ñ

Bloque 1: Contidos

B1.1. A comunicación en ciencia e tecnoloxía. O artigo científico. Fontes de divulgación científica. Elaboración e presentación de informes utilizando medios diversos.

B1.2. Ciencia, tecnoloxía e sociedade. Perspectiva histórica.

4


Bloque 1: Criterios de avaliación

B1.1. Obter, seleccionar e valorar informacións relacionados con temas científicos da actualidade.

B1.2. Valorar a importancia da investigación e o desenvolvemento tecnolóxico na actividade cotiá

B1.3. Comunicar conclusións e ideas en distintos soportes a públicos diversos, utilizando eficazmente as tecnoloxías da información e da comunicación, para transmitir opinións propias argumentadas.

Bloque 1: Estándares de aprendizaxe

CCIB1.1.1. Analiza un texto científico, valorando de forma crítica o seu contido.

CCIB1.1.2. Presenta información sobre un tema tras realizar unha procura guiada de fontes de contido científico, utilizando tanto os soportes tradicionais como internet.

CCIB1.2.1. Analiza o papel da investigación científica como motor da nosa sociedade e a súa importancia ao longo da historia.

CCIB1.3.1. Comenta artigos científicos divulgativos realizando valoracións críticas e análises das consecuencias sociais, e defende en público as súas conclusións.

Bloque 1: Competencias clave

CCL, CD, CAA, CSIEE

Bloque 2: O universo


a,e,f

Bloque 2: Contidos

B2.1. Orixe do universo: o Sistema Solar, a Terra, a vida e a evolución. Teorías científicas fronte a opinións e crenzas; perspectiva histórica.

B2.2. Orixe, formación e estrutura do Universo.

B2.3. O Sistema Solar: formación e estrutura.


B2.1. Diferenciar as explicacións científicas relacionadas co Universo, o Sistema Solar, a Terra, a orixe da vida e a evolución das especies daquelas baseadas en opinións ou crenzas.

B2.2. Coñecer os feitos históricos e as teorías que xurdiron ao longo da historia sobre a orixe do Universo, e en particular a teoría do Big Bang

B2.3. Describir a organización do Universo e como se agrupan as estrelas e pos planetas

5


B2.4. Sinalar que observacións poñen de manifesto a existencia dun burato negro, e cales son as súas características.

B2.5. Distinguir as fases da evolución das estrelas e relacionalas coa xénese de elementos

B2.6. Recoñecer a formación do Sistema Solar.

B2.7. Indicar as condicións para a vida noutros planetas.

Bloque 2: Estándares de aprendizaxe

CCIB2.1.1. Describe as teorías acerca da orixe, a evolución e o final do Universo, e establece os argumentos que as sustentan.

CCIB2.2.1. Recoñece a teoría do Big Bang como explicación á orixe do Universo.

CCIB2.2.2. Sinala os acontecementos científicos que foron fundamentais para o coñecemento actual do Universo

CCIB2.3.1. Establece a organización do Universo coñecido, e sitúa nel o sistema solar.

CCIB2.3.2. Determina, coa axuda de exemplos, os aspectos máis salientables da Vía Láctea.

CCIB2.3.3. Xustifica a existencia da materia escura para explicar a estrutura do Universo.

CCIB2.4.1. Argumenta a existencia dos buratos negros e describe as súas principais características.

CCIB2.5.1. Coñece as fases da evolución estelar e describe en cal delas atopar o noso Sol.

CCIB2.6.1. Explica a formación do Sistema Solar e describe a súa estrutura e as súas características principais.

CCIB2.7.1. Indica as condicións que debe cumprir un planeta para que poida albergar vida.


CAA, CMCCT BLOQUE 3 : Avances tecnolóxicos, implicacións sociais e ambientais Bloque 3: Obxectivos a,b,d,e, f, g, h, m Bloque 3: Contidos

- B3.1. Ambiente, tecnoloxía e sociedade. O crecemento da poboación humana e os problemas ambientais. Sustentabilidade e protección ambiental.

- B3.2. Principais problemas ambientais: causas, consecuencias e posibles solucións.

- B3.3. Estudo de problemas ambientais do contorno próximo. Elaboración de informes e presentación de conclusións.

- B3.4. Xestión enerxética sustentable.

6


Bloque3 : Criterios de avaliación

- B3.1. Identificar os principais problemas ambientais, as súas causas e os factores que os intensifican; predicir as súas consecuencias e propor solucións.

- B3.2. Argumentar sobre o crecemento da poboación humana, a evolución tecnolóxica, os problemas ambientais e a necesidade dunha xestión sustentable dos recursos que proporciona a Terra.

- B3.3. Valorar as graves implicacións sociais, tanto na actualidade como no futuro, da sobreexplotación de recursos naturais, a contaminación, a desertización, a perda de biodiversidade e o tratamento de residuos.

- B3.4. Saber utilizar climogramas, índices de contaminación, datos de subida do nivel do mar en determinados puntos da costa, etc., interpretando gráficas e presentando conclusións.

- B3.5. Xustificar a necesidade de procurar novas fontes de enerxía non contaminantes e economicamente viables, para manter o estado de benestar da sociedade actual.

- B3.6. Coñecer a pila de combustible como fonte de enerxía do futuro, establecendo as súas aplicacións en automoción, baterías, subministración eléctrica a fogares, etc.

Bloque 3 : Estándares de aprendizaxe

CCIB3.1.1. Relaciona os principais problemas ambientais coas súas causas, e protección ambientais

CCIB3.3.1. Recoñece os efectos do cambio climático, establece as súas causas e propón medidas concretas e aplicables, a nivel global e individual, para o reducir.

CCIB3.3.2. Valora e describe os impactos da sobreexplotación dos recursos naturais, a contaminación, a desertización, os tratamentos de residuos establece as súas consecuencias.

CCIB3.1.2. Procura e describe solucións aplicables para resolver os principais problemas ambientais.

CCIB3.2.1. Coñece e analiza as implicacións ambientais dos principais tratados e dos protocolos internacionais sobre a

e a perda de biodiversidade, e propón solucións e actitudes persoais e colectivas para os paliar.

CCIB3.4.1. Extrae e interpreta a información en diferentes tipos de representacións gráficas, elaborando informes e establecendo conclusións

CCIB3.5.1. Establece as vantaxes e inconvenientes das diferentes fontes de enerxía, tanto renovables como non renovables.

CCIB3.6.1. Describe procedementos para a obtención de hidróxeno como futuro vector enerxético.

CCIB3.6.2. Explica o principio de funcionamento da pila de combustible, suscitando as súas posibles aplicacións tecnolóxicas e destacando as vantaxes que ofrece fronte aos sistemas actuais

Bloque3 : Competencias clave

CSIEE, CMCCT, CCL, CSC, CCA

7


BLOQUE 4 :Calidade de vida

Bloque : Obxectivos

a, c, f, l, m

Bloque: Contidos

- B4.1. Saúde e doenza. Importancia da ciencia na mellora da saúde ao longo da historia.

- B4.2. Doenzas máis frecuentes: causas, síntomas, medidas preventivas e tratamentos.

- B4.3. Uso responsable dos medicamentos máis comúns.

- B4.4. Substancias aditivas: tabaco, alcol e outras drogas. Problemas asociados.

- B4.5. Hábitos de vida saudables e non saudables. Alimentación saudable.


- B4.1. Saúde e doenza. Importancia da ciencia na mellora da saúde ao longo da historia.

- B4.2. Diferenciar os tipos de doenzas máis frecuentes, identificando algúns indicadores, causase tratamentos máis comúns, e valorar e describir a importancia do uso responsable dos medicamentos.

- B4.3. Estudar a explicación e o tratamento da doenza que se fixo ao longo da historia.

- B4.4. Coñecer as principais características do cancro, a diabete, as doenzas cardiovasculares, as doenzas mentais, etc., así como os principais tratamentos e a importancia das revisións preventivas.

- B4.5. Tomar conciencia do problema social e humano que supón o consumo de drogas

- B4.6. Valorar a importancia de adoptar medidas preventivas que eviten os contaxios e que prioricen os controis médicos periódicos e os estilos de vida saudables.

Bloque 4 : Estándares de aprendizaxe

CCIB4.1.1. Comprende a definición da saúde que dá a Organización Mundial da Saúde (OMS).

CCIB4.2.1. Determina o carácter infeccioso dunha doenza atendendo ás súas causas e aos seus efectos.

CCIB4.2.2. Describe as características dos microorganismos causantes de doenzas infectocontaxiosas.

CCIB4.2.3. Coñece e enumera as doenzas infecciosas máis importantes producidas por bacterias, virus, protozoos e fungos, identifica os posibles medios de contaxio, e describe as etapas xerais do seu desenvolvemento e os posibles tratamentos.

CCIB4.2.4. Identifica os mecanismos de defensa que posúe o organismo humano, e xustifica a súa función.

CCIB4.2.5. Interpreta nos prospectos dos medicamentos informacións relativas a posoloxía, indicacións e efectos adversos dos medicamentos de uso máis común no día a día.

CCIB4.3.1. Identifica os feitos históricos máis salientables no avance da prevención, a detección e o tratamento das doenzas.

8


CCIB4.3.2. Recoñece a importancia que a descuberta da penicilina tivo na loita contra as infeccións bacterianas, a súa repercusión social e o perigo de crear resistencias aos fármacos.

CCIB4.3.3. Explica como actúa unha vacina e xustifica a importancia da vacinación como medio de inmunización masiva ante determinadas doenzas.

CCIB4.4.1. Analiza as causas, os efectos e os tratamentos do cancro, da diabete, das doenzas cardiovasculares e das doenzas mentais.

CCIB4.4.2. Valora a importancia da loita contra o cancro e establece as principais liñas de actuación

CCIB4.5.1. Xustifica os principais efectos que sobre o organismo teñen os diferentes tipos de drogas e o perigo asociado ao seu consumo

CCIB4.6.1. Recoñece estilos de vida que contribúan á extensión de determinadas doenzas (cancro, doenzas cardiovasculares e mentais, etc.).

CCIB4.6.2. Establece a relación entre alimentación e saúde, e describe o que se considera unha dieta sa.


CSC, CMCCT, CCL, CCEC

BOLOQUE 5 . A humanidade e o uso dos materiais


e, f, g, l, m, ñ

Bloque 5:Contidos

B5.1. Desenvolvemento da humanidade e uso dos materiais. Consecuencias económicas e sociais do desenvolvemento. Globalización, deslocalización e desenvolvemento sustentable.

B5.2. Procesos de obtención de materiais: custos económicos, sociais e ambientais. O ciclo de vida dos produtos. Aplicacións a casos concretos nun contexto real do contorno próximo.

B5.3. Residuos como recurso: reducir, reutilizar e reciclar.


B5.1. Realizar estudos sinxelos e presentar conclusións sobre aspectos relacionados cos ma-

teriais e a súa influencia no desenvolvemento da humanidade.

B5.2. Coñecer os principais métodos de obtención de materias primas e as súas posibles repercusións sociais e ambientais

Bloque 5: Estándares de aprendizaxe - CCIB5.1.1. Relaciona o progreso humano coa descuberta das propiedades de certos materiais

9


que permiten a súa transformación e aplicacións tecnolóxicas.

- CCIB5.1.2. Analiza a relación dos conflitos entre pobos como consecuencia da explotación dos recursos naturais para obter produtos de alto valor engadido e/ou materiais de uso tecnolóxico

- CCIB5.2.1. Describe procesos de obtención de materiais, valorando o seu custo económico e ambiental, e a conveniencia da súa reciclaxe

- CCIB5.2.2. Valora e describe o problema ambiental e social dos vertidos tóxicos.

- CCIB5.2.3. Recoñece os efectos da corrosión sobre os metais, o custo económico que supón e os métodos para protexelos.

- CCIB5.2.4. Xustifica a necesidade do aforro, a reutilización e a reciclaxe de materiais en termos económicos e ambientais

Bloque 5. Competencias clave

CSC, CMCC, CCEC

As unidades didácticas que se etablecen nesta programación se corresponden coas do libro de texto: Cultura Científica 4º ESO. Santillana Obradoiro.

Unidade 1: O universo

Unidade 2: O sistema solar

Unidade 3: A bodo dun planeta en perigo

Unidade 4: Enerxía e políticas medioambientais

Unidade 5: Saúde e enfermidade. As endermidades infecciosas

Unidade 6: As endermidades non infecciosas

Unidade 7: Os materiais e os seus usos

Unidade 8: Nanotecnoloxía

Unidade 1: O universo

OBXECTIVOS

10


b) Desenvolver e consolidar hábitos de disciplina, estudo e traballo individual e en equipo, como condición necesaria para unha realización eficaz das tarefa da aprendizaxe e como medio de desenvolvemento persoal. e) Desenvolver destrezas básicas na utilización das fontes de información, para adquirir novos coñecementos con sentido crítico. Adquirir unha preparación básica no campo das tecnoloxías, especialmente as da información e a comunicación. f) Concibir o coñecemento científico como un saber integrado, que se estrutura en materias, así como coñecer e aplicar os métodos para identificar os problemas en diversos campos do coñecemento e da experiencia. g) Desenvolver o espírito emprendedor e a confianza en si mesmo, a participación, o sentido crítico, a iniciativa persoal e a capacidade para aprender a aprender, planificar, tomar decisións e asumir responsabilidades. h) Comprender e expresar con corrección, oralmente e por escrito, na lingua galega e na lingua castelá, textos e mensaxes complexas, e iniciarse no coñecemento, na lectura e no estudo da literatura.

l) Coñecer, valorar e respectar os aspectos básicos da cultura e da historia propias e das outras persoas, así como o patrimonio artístico e cultural. Coñecer mulleres e homes que realizaran achegas importantes á cultura e á sociedade galega, ou a outras culturas do mundo. CONTIDOS Contidos Bloque 1 - Procura, selección e organización de información a partir de textos e imaxes para completar as súas actividades e responder a preguntas.

- Interpretación de resultados experimentais.

- Contrastación dunha teoría con datos experimentais.

- Análise de datos a partir da interpretación de táboas e gráficos.

- Realización de proxectos de investigación e reflexión sobre os procesos seguidos e os resultados obtidos.

- Utilización das TIC para a realización de tarefas e a análise de resultados.

- Apreciación da importancia da investigación para o avance da ciencia.

Contidos propios dá unidade:

- Elementos do universo. Estrelas, galaxias e nebulosas. Agrupaciones de galaxias.

- O universo dinámico. A gravidade. A gravidade segundo Newton e Einstein. Onde van as galaxias? A teoría do big bang. A data de nacemento do universo. Os espectros de absorción.

- De que está feito o universo? Os espectros de absorción.

- A alquimia das estrelas. As estrelas cambian: o fin do hidrógeno. A nucleosíntesis. O fin dunha estrela: os elementos máis pesados. Buracos de gusano.

- Os buracos negros. As incógnitas dos buracos negros.

- A historia do universo.

- Preguntas abertas no estudo do universo. Ten límites o universo? Os multiuniversos. O futuro do universo.

- Identificación e explicación de diferentes teorías científicas do universo.

11


- Descrición dos obxectos que forman o universo.

- Identificación da técnica que permitiu descubrir a composición química do universo.

- Explicación da formación das primeiras estrelas e das galaxias a través da teoría do big bang.

- Descrición da organización do universo.

- Recoñecemento das características da Vía Láctea.

- Identificación da materia escura, os buracos negros, estrelas, galaxias e nebulosas.

- Identificación das fases da evolución estelar.

- Recoñecemento da importancia da teoría da gravidade no coñecemento actual que se ten do universo.

- Valoración da importancia de facerse preguntas achega da evolución do estudo do universo.

CRITERIOS DE AVALiACIÓN CURRICULARES

B1-2. Valorar a importancia que ten a investigación e o desenvolvemento tecnolóxico na actividade cotiá.

B1-3. Comunicar conclusións e ideas en distintos soportes a públicos diversos, utilizando eficazmente as tecnoloxías da información e comunicación para transmitir opinións propias argumentadas.

B2-1. Diferenciar as explicacións científicas relacionadas co universo, o sistema solar, a Terra, a orixe da vida e a evolución das especies daquelas baseadas en opinións ou crenzas.

B2-2. Coñecer as teorías que xurdiron ao longo da historia sobre a orixe do universo e en particular a teoría do big bang.

B2-3. Describir a organización do universo e como se agrupan as estrelas e planetas.

B2-4. Sinalar que observacións poñen de manifesto a existencia dun buraco negro, e cales son as súas características.

B2-5. Distinguir as fases da evolución das estrelas e relacionalas coa xénese de elementos. B2-7. Indicar as condicións para a vida noutros planetas.

B2-8. Coñecer os feitos históricos máis relevantes no estudo do universo.

ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE B1-2.1. Presenta información sobre un tema tras realizar unha procura guiada de fontes de contido científico, utilizando tanto os soportes tradicionais como Internet. CL, CMCT, CD, AA, SC, IE

B1-3.1. Comenta artigos científicos divulgativos, realizando valoracións críticas e análises das consecuencias sociais dos textos analizados, e defende en público as súas conclusións. . CL, CMCT, CD, AA, SC, IE

B2-1.1. Describe as diferentes teorías achega da orixe, evolución e final do universo, establecendo os argumentos que as sustentan. CL, CMCT, AA

B2-2.1. Recoñece a teoría do big bang como explicación á orixe do universo. CMCT B2-3.1. Establece a organización do universo coñecido, situando nel ao sistema solar. CMCT, AA

12


B2-3.2. Determina, coa axuda de exemplos, os aspectos máis relevantes da Vía Láctea. CMCT, CL, AA

B2-3.3. Xustifica a existencia da materia escura para explicar a estrutura do universo. CL, CMCT, AA

B2-4.1. Argumenta a existencia dos buracos negros describindo os seus principais características. CL, CMCT, AA

B2-5.1. Coñece as fases da evolución estelar e describe en cal delas atopar o noso Sol. CL, CMCT, AA

B2-8.1. Sinala os acontecementos científicos que foron fundamentais para o coñecemento actual que se ten do universo. CL, CMCT

INDICADORES DE LOGRO E MíNIMOS REQUERIDOS

Ao lado de cada indicador, entre parénteses, se indica a porcentaxe mínima que ten que acadar dese indicador para que a avaliación sexa positiva.

.- Realiza proxectos de investigación científica de forma individual ou cooperativa, extraendo información de diversas fontes, seguindo as fases de identificación do obxectivo, planificación e elaboración. (50%)

.- Comprende e interpreta información de textos de divulgación científica, imaxes, gráficos e extrae conclusións adecuadas que comunica de forma oral e por escrito nos seus traballos e exposicións de clase.(50%)

.- Identifica e explica en que consisten as diferentes teorías científicas do universo.(50%)

.- Explica a formación das primeiras estrelas e das galaxias a través da teoría do big bang. (50%)

.- Describe a organización do universo en estrelas, galaxias e nebulosas.(50%)

.- Recoñece características da Vía Láctea e a súa situación respecto ao universo.(50%)

.- Identifica a materia escura e recoñece a súa importancia para explicar a estrutura do universo.(30%) .- Describe os buracos negros e recoñece a súa representación gráfica de acordo coa concepción da gravidade de Einstein(50%)

.- Identifica a fase da evolución estelar en que se atopa o Sol. (50%)

.- Recoñece a importancia da teoría da gravidade no coñecemento actual que se ten do universo.(50%)

.- Identifica a espectroscopia como a técnica que permitiu descubrir a composición química do universo.(30%)

Unidade 2: O sistema solar

OBXECTIVOS

a) Asumir responsablemente os seus deberes, coñecer e exercer os seus dereitos no respecto ás demais persoas, practicar a tolerancia, a cooperación e a solidariedade entre as persoas e os grupos, exercitarse no diálogo, afianzando os dereitos humanos e a igualdade de trato e de oportunidades entre mulleres e homes, como valores comúns dunha sociedade plural, e

13


prepararse para o exercicio da cidadanía democrática.

b) Desenvolver e consolidar hábitos de disciplina, estudo e traballo individual e en equipo, como condición necesaria para unha realización eficaz das tarefa da aprendizaxe e como medio de desenvolvemento persoal. c) Valorar e respectar a diferenza de sexos e a igualdade de dereitos e oportunidades entre eles. Rexeitar a discriminación das persoas por razón de sexo ou por calquera outra condición ou circunstancia persoal ou social. Rexeitar os estereotipos que supoñan discriminación entre homes e mulleres, así como calquera manifestación de violencia contra a muller. d) Fortalecer as súas capacidades afectivas en todos os ámbitos da personalidade e nas súas relacións coas demais persoas, así como rexeitar a violencia,os prexuízos de calquera tipo e os comportamentos sexistas, e resolver pacificamente os conflitos. e) Desenvolver destrezas básicas na utilización das fontes de información, para adquirir novos coñecementos con sentido crítico. Adquirir unha preparación básica no campo das tecnoloxías, especialmente as da información e a comunicación. f) Concibir o coñecemento científico como un saber integrado, que se estrutura en materias, así como coñecer e aplicar os métodos para identificar os problemas en diversos campos do coñecemento e da experiencia. m) Coñecer e aceptar o funcionamento do propio corpo e o das outras persoas, respectar as diferenzas, afianzar os hábitos de coidado e saúde corporais, e incorporar a educación física e a práctica do deporte para favorecer o desenvolvemento persoal e social. Coñecer e valorar a dimensión humana da sexualidade en toda a súa diversidade. Valorar criticamente os hábitos sociais relacionados coa saúde, o consumo, o coidado dos seres vivos e o medio ambiente, contribuíndo á súa conservación e á súa mellora. CONTIDOS Contidos referidos ao Bloque 1 - Procura, selección e organización de información a partir de textos e imaxes para completar as súas actividades e responder a preguntas.





- Utilización das TIC para a realización de tarefas e a análise de resultados. - Apreciación da importancia da investigación para o avance da ciencia.

Contidos específicos dá unidade

- A orixe do Sistema Solar.

- Formación e estrutura do Sistema Solar. A formación dos planetas. Planetas enanos e asteroides. A nube de Oort: o gran depósito de cometas. O periodo turbulento do Sistema Solar. A formación da Lúa. Unha viaxe científica polo Sistema Solar.

- Máis aló do Sol: novos planetas. Os exoplanetas. Primeiros achados. Os exoplanetas. Situación actual. Planetas sen estrela? Os planetas libres

- Astrobiología: vida fóra da Terra. Requisitos necesarios para a vida. Requisitos favorables para a vida.

14


- Observación do firmamento. A esfera celeste. O planisferio. Astronomía no ordenador. Apps de astronomía.

- Obtención de información crave de fotografías.

- Análise e interpretación de gráficas.

- Formulación de hipótese para explicar fenómenos coñecidos.

- Uso de Internet como fonte de procura útil para obter información textual ou imaxes relacionados coa descrición de planetas, estrelas ou galaxias.

- Valoración da importancia dos avances técnicos en moitos campos que fixeron posible adquirir os coñecementos de astronomía e astronáutica que agora poseímos

CRITERIOS DE AVALIACIÓN CURRICULARES B1-2. Valorar a importancia que ten a investigación e o desenvolvemento tecnolóxico na actividade cotiá.


B2-3. Describir a organización do Universo e como se agrupan as estrelas e planetas.

B2-5. Distinguir as fases da evolución das estrelas e relacionalas coa xénese de elementos. B2-6. Recoñecer a formación do sistema solar.

B2-7. Indicar as condicións para a vida noutros planetas.

B2-8. Coñecer os feitos históricos máis relevantes no estudo do Universo. ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE E COMPETENCIAS B1-2.1. Presenta información sobre un tema tras realizar unha procura guiada de fontes de contido científico, utilizando tanto os soportes tradicionais, como Internet. CL, CMCT, CD, AA, SC, IE

B1-2.2. Analiza o papel que a investigación científica ten como motor da nosa sociedade e a súa importancia ao longo da historia. . CMCT, AA, SC

B1-3.1. Comenta artigos científicos divulgativos realizando valoracións críticas e análises das consecuencias sociais dos textos analizados e defende en público as súas conclusións. . CL, CMCT, CD, AA, SC, IE

B2-3.1. Establece a organización do Universo coñecido, situando nel ao sistema solar. CMCT, AA

B2-5.1. Coñece as fases da evolución estelar e describe en cal delas atopar o noso Sol. CL, CMCT, AA

B2-6.1. Explica a formación do sistema solar describindo a súa estrutura e características principais. CL, CMCT, AA

B2-7.1. Indica as condicións que debe reunir un planeta para que poida albergar vida. CL, CMCT

B2-8.1. Sinala os acontecementos científicos que foron fundamentais para o coñecemento actual que se ten do Universo. CL, CMCT


15



- Realiza proxectos de investigación científica de forma individual ou cooperativa, extraendo información de diversas fontes, seguindo as fases de identificación do obxectivo, planificación e elaboración. (50%)

- Considera a importancia da investigación científica para o avance da nosa sociedade ao longo da historia.(50%)

- Comprende e interpreta información de textos de divulgación científica, imaxes, gráficos e extrae conclusións adecuadas que comunica de forma oral e por escrito nos seus traballos e exposicións de clase.(50%)

- Determina a organización do Universo e o lugar que ocupa o Sistema Solar nel.(50%)

- Describe a secuencia de cambios que unha estrela experimenta ao longo da súa existencia e en cal deles atopar o Sol.(50%)

- Describe a formación do Sistema Solar, a súa estrutura e principais características. (50%)

- Explica as condicións necesarias para que un planeta poida albergar vida.(50%)

- Recoñece os feitos científicos fundamentais para o coñecemento actual que se ten do Universo(50%)

Unidade 3: A bordo dun planeta en perigo

OBXECTIVOS

a) Asumir responsablemente os seus deberes, coñecer e exercer os seus dereitos no respecto ás demais persoas, practicar a tolerancia, a cooperación e a solidariedade entre as persoas e os grupos, exercitarse no diálogo, afianzando os dereitos humanos e a igualdade de trato e de oportunidades entre mulleres e homes, como valores comúns dunha sociedade plural, e prepararse para o exercicio da cidadanía democrática.

b) Desenvolver e consolidar hábitos de disciplina, estudo e traballo individual e en equipo, como condición necesaria para unha realización eficaz das tarefa da aprendizaxe e como medio de desenvolvemento persoal. c) Valorar e respectar a diferenza de sexos e a igualdade de dereitos e oportunidades entre eles. Rexeitar a discriminación das persoas por razón de sexo ou por calquera outra condición ou circunstancia persoal ou social. Rexeitar os estereotipos que supoñan discriminación entre homes e mulleres, así como calquera manifestación de violencia contra a muller. f) Concibir o coñecemento científico como un saber integrado, que se estrutura en materias, así como coñecer e aplicar os métodos para identificar os problemas en diversos campos do coñecemento e da experiencia. g) Desenvolver o espírito emprendedor e a confianza en si mesmo, a participación, o sentido crítico, a iniciativa persoal e a capacidade para aprender a aprender, planificar, tomar decisións e asumir responsabilidades. h) Comprender e expresar con corrección, oralmente e por escrito, na lingua galega e na lingua castelá, textos e mensaxes complexas, e iniciarse no coñecemento, na lectura e no estudo da literatura. i) Comprender e expresarse nunha ou máis linguas estranxeiras de maneira apropiada.

16


CONTIDOS Contidos referidos ao Bloque 1 - Procura, selección e organización de información a partir de textos e imaxes para completar as súas actividades e responder a preguntas.





- Utilización das TIC para a realización de tarefas e a análise de resultados. - Apreciación da importancia da investigación para o avance da ciencia. Contidos específicos dá unidade

- O ser humano e o medio ambiente. O Antropoceno, unha nova era? O medio ambiente. Factores do medio ambiente que afectan ao ser humano.

- Os riscos naturais.

- Os riscos tecnolóxicos. Accidentes industriais. Accidentes no transporte de hidrocarburos. - Os recursos naturais. Tipos de recursos naturais.

- Alimentos para todos? A agricultura. A pesca.

- A auga. Necesidades de auga. En que se gasta a auga. A auga subterránea. Desalinización de auga de mar. É a solución? A política e a loita polo auga.

- Os recursos da geosfera. Minerales e rocas: durarán sempre? O chan, un recurso mixto. - A pegada da humanidade: impactos ambientais. A pegada ecolóxica e a auga.

- Impactos sobre a atmosfera. A choiva aceda. O ozono, un problema de altura. O cambio climático global. Probas do cambio climático global.

- Impactos sobre a hidrosfera. Impactos nos ríos e lagos. Impactos nos océanos.

- Impactos sobre o chan. A contaminación dos chans. Os impactos da minería. A erosión. Os residuos. O tratamento dos residuos

- Impactos sobre a biosfera. A extinción das especies. Por que se extinguen as especies. - Interpretación de gráficas, táboas e mapas.

- Análise de fotografías do noso planeta yestablecimiento de relacións entre o seu contido e a actividade humana.

- Utilización da información para predecir o risco ao que está sometida unha determinada rexión debido á presenza dun volcán, a existencia de seísmos ou a frecuencia de caída de choivas intensas.

- Cálculo da pegada ecolóxica.

- Deseño dunha campaña divulgativa sobre protección do medioambiente.

- Interpretación dun gráfico complexo.

- Toma de conciencia dos perigos aos que se ve sometido o noso planeta como consecuencia da actividade humana.

17


- Desenvolvemento de hábitos destinados ao aforro de auga, o reciclado dos residuos e a protección do medio ambiente

CRITERIOS DE AVALIACIÓN CURRICULARES

B1-1. Obter, seleccionar e valorar informacións relacionados con temas científicos da actualidade. B1-2. Valorar a importancia que ten a investigación e o desenvolvemento tecnolóxico na actividade cotiá.


B3-1. Identificar os principais problemas medioambientales, as causas que os provocan e os factores que os intensifican; así como predecir as súas consecuencias e propoñer solucións aos mesmos.

B3-2. Valorar as graves implicaciones sociais, tanto na actualidade como no futuro, da sobreexplotación de recursos naturais, contaminación, desertización, perda de biodiversidade e tratamento de residuos.

B3-3. Saber utilizar climogramas, índices de contaminación, datos de subida do nivel do mar en determinados puntos da costa, etc., interpretando gráficas e presentando conclusións. ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE E COMPETENCIAS

B1-1.1. Analiza un texto científico, valorando de forma crítica o seu contido. CL, CMCT, AA, IE

B1-2.1. Presenta información sobre un tema tras realizar unha procura guiada de fontes de contido científico, utilizando tanto os soportes tradicionais, como Internet. CL, CMCT, AA, IE. SC, CD

B1-3.1. Comenta artigos científicos divulgativos realizando valoracións críticas e análises das consecuencias sociais dos textos analizados e defende en público as súas conclusións. CL, CMCT, AA, IE, CD, SC

B3-1.1. Relaciona os principais problemas ambientais coas causas que os orixinan, establecendo as súas consecuencias. CMCT, AA, SC

B3-1.2. Busca solucións que poidan poñerse en marcha para resolver os principais problemas medioambientales. CL, CMCT, AA, IE

B3-2.1. Recoñece os efectos do cambio climático, establecendo as súas causas. CMCT, SC

B3-2.2. Valora e describe os impactos da sobreexplotación dos recursos naturais, contaminación, desertización, tratamentos de residuos, perda de biodiversidade, e propón solucións e actitudes persoais e colectivas para paliarlos. CL, CMCT, AA, IE, SC

B3-3.1. Extrae e interpreta a información en diferentes tipos de representacións gráficas, establecendo conclusións. CMCT, AA, CEC



18


- Analiza un texto científico e valora de forma crítica o seu contido. (50%)

- Realiza proxectos de investigación científica de forma individual ou cooperativa, extraendo información de diversas fontes, seguindo as fases de identificación do obxectivo, planificación e elaboración.(50%)


- Establece a relación entre os principais problemas ambientais e as causas que os provocan. Determina as súas consecuencias.(50%)

- Propón solucións para resolver os principais problemas medioambientales.(50%)

- É consciente dos efectos do cambio climático e establece as súas causas.(50%)

- Explica os impactos da sobreexplotación dos recursos naturais, contaminación, desertización, tratamentos de residuos, perda de biodiversidade. Busca e propón solucións de forma individual e colectiva.(50%)

- Interpreta de forma correcta información presentada en táboas e gráficos e é capaz de establecer as súas conclusións.(50%)

Unidade 4: Enerxía e políticas medioambientais

OBXECTIVOS


b) Desenvolver e consolidar hábitos de disciplina, estudo e traballo individual e en equipo, como condición necesaria para unha realización eficaz das tarefa da aprendizaxe e como medio de desenvolvemento persoal. c) Valorar e respectar a diferenza de sexos e a igualdade de dereitos e oportunidades entre eles. Rexeitar a discriminación das persoas por razón de sexo ou por calquera outra condición ou circunstancia persoal ou social. Rexeitar os estereotipos que supoñan discriminación entre homes e mulleres, así como calquera manifestación de violencia contra a muller. d) Fortalecer as súas capacidades afectivas en todos os ámbitos da personalidade e nas súas relacións coas demais persoas, así como rexeitar a violencia,os prexuízos de calquera tipo e os comportamentos sexistas, e resolver pacificamente os conflitos. e) Desenvolver destrezas básicas na utilización das fontes de información, para adquirir novos coñecementos con sentido crítico. Adquirir unha preparación básica no campo das tecnoloxías, especialmente as da información e a comunicación. f) Concibir o coñecemento científico como un saber integrado, que se estrutura en materias, así como coñecer e aplicar os métodos para identificar os problemas en diversos campos do coñecemento e da experiencia. g) Desenvolver o espírito emprendedor e a confianza en si mesmo, a participación, o sentido

19


crítico, a iniciativa persoal e a capacidade para aprender a aprender, planificar, tomar decisións e asumir responsabilidades. h) Comprender e expresar con corrección, oralmente e por escrito, na lingua galega e na lingua castelá, textos e mensaxes complexas, e iniciarse no coñecemento, na lectura e no estudo da literatura. i) Comprender e expresarse nunha ou máis linguas estranxeiras de maneira apropiada. l) Coñecer, valorar e respectar os aspectos básicos da cultura e da historia propias e das outras persoas, así como o patrimonio artístico e cultural. Coñecer mulleres e homes que realizaran achegas importantes á cultura e á sociedade galega, ou a outras culturas do mundo. m) Coñecer e aceptar o funcionamento do propio corpo e o das outras persoas, respectar as diferenzas, afianzar os hábitos de coidado e saúde corporais, e incorporar a educación física e a práctica do deporte para favorecer o desenvolvemento persoal e social. Coñecer e valorar a dimensión humana da sexualidade en toda a súa diversidade. Valorar criticamente os hábitos sociais relacionados coa saúde, o consumo, o coidado dos seres vivos e o medio ambiente, contribuíndo á súa conservación e á súa mellora. n) Apreciar a creación artística e comprender a linguaxe das manifestacións artísticas, utilizando diversos medios de expresión e representación. CONTIDOS Contidos referidos ao Bloque 1 - Procura, selección e organización de información a partir de textos e imaxes para completar as súas actividades e responder a preguntas.







- Nosa sociedade e o consumo de enerxía. Desigualdades no consumo energético. O consumo de enerxía crece sen parar. Enerxía sostenible: Obxectivo 2030.

- Os combustibles fósiles. O carbón. O petróleo. O gas natural. O fracking: a explotación de gas por fracturación hidráulica.

- A enerxía nuclear. O desastre de Chernóbil.

- As fontes renovables de enerxía. A enerxía solar. A enerxía eólica. A enerxía. Os biocombustibles. - A enerxía no futuro. A fusión nuclear. O futuro da fusión e a minería lunar. As pilas de combustible.

- A sociedade e o problema medioambiental. A comunidade científica e o problema ambientes. A comunidade política e o problema medioambiental.

- Como podemos salvar o planeta? Desenvolvemento sostenible. É posible alcanzar o desenvolvemento sostenible? Un debate crave. Decrecimiento, unha solución. - Interpretación de gráficos, táboas e mapas.

20


- Análise de fotografías do noso planeta e relación coa actividade humana.

- Proposta de solucións para solucionar algúns dos problemas globais da Terra.

- Interpretación de textos sobre o cambio climático.

- Toma de conciencia dos perigos aos que se ve sometido o noso planeta como consecuencia da actividade humana.

- Desenvolvemento de hábitos relacionados co reciclado dos residuos, como o papel, os envases de plástico ou o vidro.

- Desenvolvemento de actitudes de aforro de enerxía.

- Adopción de hábitos destinados á protección do medio ambiente: aforro energético, reutilización de materiais, replantación de árbores?




B3-1. Identificar os principais problemas medioambientales, as causas que os provocan e os factores que os intensifican; así como predecir as súas consecuencias e propoñer solucións aos mesmos.

B3-2. Valorar as graves implicaciones sociais, tanto na actualidade como no futuro, da sobreexplotación de recursos naturais, contaminación, desertización, perda de biodiversidade e tratamento de residuos.

B3-3. Saber utilizar climogramas, índices de contaminación, datos de subida do nivel do mar en determinados puntos da costa, etc., interpretando gráficas e presentando conclusións.

B3-4. Xustificar a necesidade de buscar novas fontes de enerxía non contaminantes e económicamente viables, para manter o estado de benestar da sociedade actual.

B3-5. Coñecer a pila de combustible como fonte de enerxía do futuro, establecendo as súas aplicacións en automoción, baterías, fornezo eléctrico a fogares, etc.

B3-6. Argumentar sobre a necesidade dunha xestión sostenible dos recursos que proporciona a Terra.

ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE E COMPETENCIAS B1-1.1. Analiza un texto científico, valorando de forma crítica o seu contido. CL, CMCT, AA, IE

B1-2.1. Presenta información sobre un tema tras realizar unha procura guiada de fontes de contido científico, utilizando tanto os soportes tradicionais, como Internet. CL, CMCT, AA, IE, CD, SC

B1-2.2. Analiza o papel que a investigación científica ten como motor da nosa sociedade e a súa importancia ao longo da historia. CMCT, AA, SC

21


B1-3.1. Comenta artigos científicos divulgativos realizando valoracións críticas e análises das consecuencias sociais dos textos analizados e defende en público as súas conclusións.CL, CMCT, AA, IE, CD, SC

B3-1.1. Relaciona os principais problemas ambientais coas causas que os orixinan, establecendo as súas consecuencias. CMCT, AA, SC

B3-1.2. Busca solucións que poidan poñerse en marcha para resolver os principais problemas medioambientales. SC, CMCT, AA, IE

B3-2.2. Valora e describe os impactos da sobreexplotación dos recursos naturais, contaminación, desertización, tratamentos de residuos, perda de biodiversidade, e propón solucións e actitudes persoais e colectivas para paliarlos. CL, CMCT, AA, IE, SC

B3-3.1. Extrae e interpreta a información en diferentes tipos de representacións gráficas, establecendo conclusións.CMCT, AA, CEC

B3-4.1. Establece as vantaxes e inconvenientes das diferentes fontes de enerxía, tanto renovables como non renovables. CMCT, AA, SC

B3-5.1. Describe diferentes procedementos para a obtención de hidrógeno como futuro vector energético. CL, CMCT, AA

B3-5.2. Explica o principio de funcionamento da pila de combustible, suscitando as súas posibles aplicacións tecnolóxicas e destacando as vantaxes que ofrece fronte aos sistemas actuais. CL, CMCT, AA

B3-6.1. Coñece e analiza as implicaciones medioambientales dos principais tratados e protocolos internacionais sobre a protección do medioambiente. CL, CMCT, AA, IE, SC INDICADORES DE LOGRO E MíNIMOS REQUERIDOS


- Analiza un texto científico e valora de forma crítica o seu contido. (50%)

- Realiza proxectos de investigación científica de forma individual ou cooperativa, extraendo información de diversas fontes, seguindo as fases de identificación do obxectivo, planificación e elaboración.(50%)

- Considera a importancia da investigación científica para o avance da nosa sociedade ao longo da historia(50%)

- Comprende e interpreta información de textos de divulgación científica, imaxes, gráficos e extrae conclusións adecuadas que comunica de forma oral e por escrito nos seus traballos e exposicións de clase(60%)

- Establece a relación entre os principais problemas ambientais e as causas que os provocan. Determina as súas consecuencias.(50%)

- Propón solucións para resolver os principais problemas medioambientales.(50%)

- Explica os impactos da sobreexplotación dos recursos naturais, contaminación, desertización, tratamentos de residuos, perda de biodiversidade. Busca e propón solucións de forma individual e colectiva.(50%)

- Interpreta de forma correcta información presentada en táboas e gráficos e é capaz de establecer as súas conclusións.(50%)

- Explica as vantaxes e inconvenientes que ten a utilización das diferentes fontes de enerxía

22


renovables e non renovables.(50%)

- Explica algúns dos procedementos existentes para a obtención de hidrógeno.(50%)

- Explica o principio de funcionamento da pila de combustible, destacando as súas vantaxes e expoñendo as súas posibles aplicacións tecnolóxicas.(50%)

- Coñece o contido dalgúns dos principais tratados e protocolos internacionais sobre a protección do medioambiente.(50%)

Unidade 5: Saúde e enfermidade. As enfermidades infecciosas

OBXECTIVOS

e) Desenvolver destrezas básicas na utilización das fontes de información, para adquirir novos coñecementos con sentido crítico. Adquirir unha preparación básica no campo das tecnoloxías, especialmente as da información e a comunicación. f) Concibir o coñecemento científico como un saber integrado, que se estrutura en materias, así como coñecer e aplicar os métodos para identificar os problemas en diversos campos do coñecemento e da experiencia. g) Desenvolver o espírito emprendedor e a confianza en si mesmo, a participación, o sentido crítico, a iniciativa persoal e a capacidade para aprender a aprender, planificar, tomar decisións e asumir responsabilidades. h) Comprender e expresar con corrección, oralmente e por escrito, na lingua galega e na lingua castelá, textos e mensaxes complexas, e iniciarse no coñecemento, na lectura e no estudo da literatura. i) Comprender e expresarse nunha ou máis linguas estranxeiras de maneira apropiada. m) Coñecer e aceptar o funcionamento do propio corpo e o das outras persoas, respectar as diferenzas, afianzar os hábitos de coidado e saúde corporais, e incorporar a educación física e a práctica do deporte para favorecer o desenvolvemento persoal e social. Coñecer e valorar a dimensión humana da sexualidade en toda a súa diversidade. Valorar criticamente os hábitos sociais relacionados coa saúde, o consumo, o coidado dos seres vivos e o medio ambiente, contribuíndo á súa conservación e á súa mellora. CONTIDOS Contidos referidos ao Bloque 1 - Procura, selección e organización de información a partir de textos e imaxes para completar as súas actividades e responder a preguntas.





- Utilización das TIC para a realización de tarefas e a análise de resultados.


23



- Saúde e enfermidade. Concepto de saúde e enfermidade. As causas das enfermidades. Axentes externos.

- Os axentes físicos e químicos, e a saúde. Axentes físicos. Axentes químicos.

- Os axentes biolóxicos e a saúde. Bacterias. Protozoos. Virus. A replicación dos virus. Outros axentes biolóxicos patógenos: os parásitos invertebrados. Clasificación Internacional de enfermidades.

- O diagnóstico das enfermidades. Síntomas e signos. Probas complementarias.

- As enfermidades infecciosas. A transmisión das enfermidades infecciosas. Bacterias. Virus. Protozoos. Hongos. Etapas das enfermidades infecciosas. A prevención das enfermidades infecciosas.

- A defensa contra as infeccións. Os mecanismos inespecíficos de defensa. Os mecanismos específicos de defensa: a resposta inmunitaria específica.

- As infeccións bacterianas. A tuberculosis, unha enfermidade reemergente. Tratamento das infeccións bacterianas. Descubrimento crave: penicilinas.

- As infeccións por virus. A sida, unha urxencia sanitaria mundial - As infeccións por hongos. A candidiasis, unha infección oportunista.

- As infeccións por protozoos. Erradicar o paludismo, un reto para a humanidade.

- As infestaciones por parásitos invertebrados. A triquinosis; a importancia do control veterinario da carne.

- As vacunas. A importancia da vacunación. Descubrimentos craves: a viruela; e Louis Pasteur e as vacunas. As vacunas e a investigación.

- Ciencia na túa vida. A vacuna da gripe.

- Interpretación de gráficos que mostran información sobre enfermidades. Interpretar gráficas sobre a esperanza de vida ou a mortalidad infantil.

- Interpretación de esquemas que mostran como se contrae unha enfermidade ou como se combate a mesma.

- Interpretación de esquemas que mostran que procesos teñen lugar no interior do corpo humano cando unha enfermidade desenvólvese.

- Interpretación da información contida nunha táboa.

- Realización dunha presentación sobre unha enfermidade.

- Prevención de intoxicaciones alimentarias por salmonela.

- Adopción de hábitos de vida saudables.

- Interese polas campañas levadas a cabo polas autoridades co obxectivo de mellorar a saúde pública.

- Rexeitamento cara ás persoas que discriminan aos enfermos ou discapacitados

- Valoración positiva do labor relacionado coa saúde que numerosas persoas levan a cabo en países en vías de desenvolvemento.

- Toma de conciencia do perigo que supón non adoptar hábitos saudables de alimentación. CRITERIOS DE AVALIACIÓN CURRICULARES

24


B1-1. Obter, seleccionar e valorar informacións relacionados con temas científicos da actualidad. B1-2. Valorar a importancia que ten a investigación e o desenvolvemento tecnolóxico na actividade cotiá.


B4-1. Recoñecer que a saúde non é soamente a ausencia de afecciones ou enfermidades. B4-2. Diferenciar os tipos de enfermidades máis frecuentes, identificando algúns indicadores, causas e tratamentos máis comúns.

B4-3. Estudar a explicación e tratamento da enfermidade que se fixo ao longo da Historia. ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE E COMPETENCIAS B1-1.1. Analiza un texto científico, valorando de forma crítica o seu contido. CL CMCT, AA, IE

B1-2.1. Presenta información sobre un tema tras realizar unha procura guiada de fontes de contido científico, utilizando tanto os soportes tradicionais, como Internet. CL CMCT, AA, IE, CD. SC

B1-2.2. Analiza o papel que a investigación científica ten como motor da nosa sociedade e a súa importancia ao longo da historia. SC CMCT, AA

B1-3.1. Comenta artigos científicos divulgativos realizando valoracións críticas e análises das consecuencias sociais dos textos analizados e defende en público as súas conclusións. CL CMCT, AA, IE, CD, SC

B4-1.1. Comprende a definición da saúde que dá a Organización Mundial da Saúde (OMS). CMCT

B4-2.1. Determina o carácter infeccioso dunha enfermidade atendendo ás súas causas e efectos. CMCT, AA

B4-2.2. Describe as características dos microorganismos causantes de enfermidades infectocontagiosas. CL CMCT, AA

B4-2.3. Coñece e enumera as enfermidades infecciosas máis importantes producidas por bacterias, virus, protozoos e hongos, identificando os posibles medios de contaxio, e describindo as etapas xerais do seu desenvolvemento. CL CMCT, AA

B4-2.4. Identifica os mecanismos de defensa que posúe o organismo humano, xustificando a función que desempeñan. CMCT, AA

B4-3.1. Identifica os feitos históricos máis relevantes no avance da prevención, detección e tratamento das enfermidades. CMCT, AA, SC

B4-3.2. Recoñece a importancia que o descubrimento da penicilina ha ter na loita contra as infeccións bacterianas, a súa repercusión social e o perigo de crear resistencias aos fármacos CMCT, AA, SC

B4-3.3. Explica como actúa unha vacuna, xustificando a importancia da vacunación como medio de inmunización masiva ante determinadas enfermidades.CL CMCT, AA

INDICADORES DE LOGRO E MíNIMOS REQUERIDOS Ao lado de cada indicador, entre parénteses, se indica a porcentaxe mínima que ten que acadar

25


dese indicador para que a avaliación sexa positiva.

- Analiza un texto científico e valora de forma crítica o seu contido.(60%)

- Realiza proxectos de investigación científica de forma individual ou cooperativa, extraendo información de diversas fontes, seguindo as fases de identificación do obxectivo, planificación e elaboración (60%)



- Explica o carácter infeccioso dunha enfermidade segundo as súas causas e efectos.(50%)

- Entende a definición da saúde que dá a Organización Mundial da Saúde (OMS).(50%)

- Explica as características dos microorganismos que provocan as enfermidades infectocontagiosas(50%) - Explica os medios de contaxio e etapas de desenvolvemento das principais enfermidades infecciosas provocadas por bacterias, virus, protozoos e hongos(50%)

- Explica que mecanismos de defensa ten o noso organismo e a función que desempeñan.(50%) - Recoñece os feitos históricos máis relevantes no avance da prevención, detección e tratamento das enfermidades.(50%)

- Entende a importancia do descubrimento da penicilina na historia da medicina.(50%) - Explica como actúa unha vacuna e é consciente da importancia da vacunación como medio de inmunización masiva ante determinadas enfermidades.(50%)

Unidade 6: As endermidades non infecciosas

OBXECTIVOS


b) Desenvolver e consolidar hábitos de disciplina, estudo e traballo individual e en equipo, como condición necesaria para unha realización eficaz das tarefa da aprendizaxe e como medio de desenvolvemento persoal. e) Desenvolver destrezas básicas na utilización das fontes de información, para adquirir novos coñecementos con sentido crítico. Adquirir unha preparación básica no campo das tecnoloxías, especialmente as da información e a comunicación. f) Concibir o coñecemento científico como un saber integrado, que se estrutura en materias, así como coñecer e aplicar os métodos para identificar os problemas en diversos campos do coñecemento e da experiencia. g) Desenvolver o espírito emprendedor e a confianza en si mesmo, a participación, o sentido crítico, a iniciativa persoal e a capacidade para aprender a aprender, planificar, tomar decisións e asumir responsabilidades.

26


h) Comprender e expresar con corrección, oralmente e por escrito, na lingua galega e na lingua castelá, textos e mensaxes complexas, e iniciarse no coñecemento, na lectura e no estudo da literatura. i) Comprender e expresarse nunha ou máis linguas estranxeiras de maneira apropiada. m) Coñecer e aceptar o funcionamento do propio corpo e o das outras persoas, respectar as diferenzas, afianzar os hábitos de coidado e saúde corporais, e incorporar a educación física e a práctica do deporte para favorecer o desenvolvemento persoal e social. Coñecer e valorar a dimensión humana da sexualidade en toda a súa diversidade. Valorar criticamente os hábitos sociais relacionados coa saúde, o consumo, o coidado dos seres vivos e o medio ambiente, contribuíndo á súa conservación e á súa mellora. CONTIDOS Contidos referidos ao Bloque 1 - Procura, selección e organización de información a partir de textos e imaxes para completar as súas actividades e responder a preguntas.





-Utilización das TIC para a realización de tarefas e a análise de resultados. -Apreciación da importancia da investigación para o avance da ciencia. Contidos específicos dá unidade

- As enfermidades cardiovasculares. Prevención das enfermidades cardiovasculares. Factores de risco nas enfermidades cardiovasculares.

- As enfermidades endocrinas, nutricionales e metabólicas. Diabetes mellitus. A hipoglucemia na diabetes.

- As alergias. Tratamento das alergias.

- As enfermidades tumorales. O cancro. Tipos de tumores. As causas dos tumores.

- O cancro. Fases no desenvolvemento do cancro. Factores de risco de cancro. Prevención do cancro. A importancia do diagnóstico precoz no cancro de mama. Tratamentos do cancro.

- As enfermidades mentais. Fases na evolución do alzhéimer. Tratamento das enfermidades mentais. Mitos e realidades das enfermidades mentais.

- As adicciones. Clasificación das drogas. Desintoxicación. Principais efectos das drogas máis consumidas.

- Fitos na historia da medicina.



27



B4-2. Diferenciar os tipos de enfermidades máis frecuentes, identificando algúns indicadores, causas e tratamentos máis comúns.

B4-3. Estudar a explicación e tratamento da enfermidade que se fixo ao longo da Historia. B4-4. Coñecer as principais características do cancro, diabetes, enfermidades cardiovasculares e enfermidades mentais, etc., así como os principais tratamentos e a importancia das revisiones preventivas.

B4-5. Tomar conciencia do problema social e humano que supón o consumo de drogas. B4-6. Valorar a importancia de adoptar medidas preventivas que eviten os contagios, que prioricen os controis médicos xornais e os estilos de vida saudables.

ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE E COMPETENCIAS





B4-2.1. Determina o carácter infeccioso dunha enfermidade atendendo ás súas causas e efectos. CMCT, AA

B4-3.1. Identifica os feitos históricos máis relevantes no avance da prevención, detección e tratamento das enfermidades. CMCT, AA, SC

B4-4.1. Analiza as causas, efectos e tratamentos do cancro, diabetes, enfermidades cardiovasculares e enfermidades mentais. CMCT, AA

B4-4.2. Valora a importancia da loita contra o cancro, establecendo as principais liñas de actuación para previr a enfermidade. CMCT, AA

B4-5.1. Xustifica os principais efectos que sobre o organismo teñen os diferentes tipos de drogas e o perigo que conlleva o seu consumo. CL, CMCT, AA, SC, IE

B4-6.1. Recoñece estilos de vida que contribúen á extensión de determinadas enfermidades (cancro, enfermidades cardiovasculares e mentais, etcétera). CMCT, AA

B4-6.2. Establece a relación entre alimentación e saúde, describindo o que se considera unha dieta sa. CMCT, AA



28


- Examina un texto científico e analiza de forma crítica o seu contido (60%) - Realiza proxectos de investigación científica de forma individual ou cooperativa, extraendo información de diversas fontes, seguindo as fases de identificación do obxectivo, planificación e elaboración.(60%)



- Establece si unha enfermidade é de carácter infeccioso ou non.(50%)

- Recoñece os feitos históricos máis relevantes no avance da prevención, detección e tratamento das enfermidades.(50%)

- Estuda as causas, efectos e tratamentos do cancro, diabetes, enfermidades cardiovasculares e enfermidades mentais (50%)

- É consciente da importancia da loita contra o cancro e das principais medidas de actuación para previr a enfermidade (50%)

- Explica os efectos que producen sobre o noso organismo os diferentes tipos de drogas, así como o perigo de consumilas (50%)

- É consciente de que certos estilos de vida inflúen na aparición de determinadas enfermidades como o cancro, enfermidades cardiovasculares e mentais, etcétera. (50%)

- Relaciona alimentación e saúde, explicando en que consiste unha dieta sa. (50%)

Unidade 7: Os materiais e os seus usos

OBXECTIVOS

b) Desenvolver e consolidar hábitos de disciplina, estudo e traballo individual e en equipo, como condición necesaria para unha realización eficaz das tarefa da aprendizaxe e como medio de desenvolvemento persoal. c) Valorar e respectar a diferenza de sexos e a igualdade de dereitos e oportunidades entre eles. Rexeitar a discriminación das persoas por razón de sexo ou por calquera outra condición ou circunstancia persoal ou social. Rexeitar os estereotipos que supoñan discriminación entre homes e mulleres, así como calquera manifestación de violencia contra a muller. d) Fortalecer as súas capacidades afectivas en todos os ámbitos da personalidade e nas súas relacións coas demais persoas, así como rexeitar a violencia,os prexuízos de calquera tipo e os comportamentos sexistas, e resolver pacificamente os conflitos. e) Desenvolver destrezas básicas na utilización das fontes de información, para adquirir novos coñecementos con sentido crítico. Adquirir unha preparación básica no campo das tecnoloxías, especialmente as da información e a comunicación. f) Concibir o coñecemento científico como un saber integrado, que se estrutura en materias, así como coñecer e aplicar os métodos para identificar os problemas en diversos campos do coñecemento e da experiencia. g) Desenvolver o espírito emprendedor e a confianza en si mesmo, a participación, o sentido crítico, a iniciativa persoal e a capacidade para aprender a aprender, planificar, tomar decisións e asumir responsabilidades. m) Coñecer e aceptar o funcionamento do propio corpo e o das outras persoas, respectar as diferenzas, afianzar os hábitos de coidado e saúde corporais, e incorporar a educación física e a

29


práctica do deporte para favorecer o desenvolvemento persoal e social. Coñecer e valorar a dimensión humana da sexualidade en toda a súa diversidade. Valorar criticamente os hábitos sociais relacionados coa saúde, o consumo, o coidado dos seres vivos e o medio ambiente, contribuíndo á súa conservación e á súa mellora. CONTIDOS Contidos referidos ao Bloque 1 - Procura, selección e organización de información a partir de textos e imaxes para completar as súas actividades e responder a preguntas.







- Os materiais. Clasificación dos materiais. A materia e os materiais.

- As propiedades dos materiais. Propiedades mecánicas. Electromagnéticas. Químicas. Acústicas. Térmicas. Ópticas.

- As materias primas. A procura de materias primas. O coltán: o prezo da materia prima. - Os metais. Os minerales metálicos. Clasificación dos metais. A corrosión altera os metais. - Sistemas de extracción de metais. Pirometalurgia. Electrolisis. A obtención do aluminio. - O papel. A fabricación de papel. Problemas asociados á fabricación de papel. Solucións aos problemas.

- Os plásticos. Clasificación dos plásticos.

- Novos materiais. A liña do tempo dos materiais.

- Asociar un material a un determinado uso en función das propiedades de cada material. - Identificar materiais en fotografías.

- Interpretación de esquemas onde se explica o proceso de elaboración dun material.

- Comparación de diferentes materiais, mostrando as vantaxes e desventajas de cada un deles.

- Interpretación de mapas nos que se mostran as zonas de extracción dun determinado recurso.

- Interpretación de táboas nas que se comparan uns plásticos con outros.

- Proposta de solucións para minimizar o consumo de determinados materiais

- Cálculo da nosa achega ao consumo de auga e árbores.

- Deseño dun cartel sobre materiais.

- Selección de material para fabricas o cadro dunha bicicleta.

- Toma de conciencia da importancia do bo uso dos materiais. - Valoración da importancia dos avances científicos para evitar o agotamiento de certos materiais, propoñendo materiais artificiais con propiedades similares ou reaprovechando os

30


materiais en obxectos xa utilizados e desechados.

- Adopción de hábitos destinados a evitar o mal uso dos materiais: redución no consumo, reutilización e reciclaje.



B1-3. Comunicar conclusións e ideas en distintos soportes a públicos diversos,

utilizando eficazmente as tecnoloxías da información e comunicación para transmitir opinións propias argumentadas.

B5-1. Realizar estudos sinxelos e presentar conclusións sobre aspectos relacionados cos materiais e a súa influencia no desenvolvemento da humanidade.

B5-2. Coñecer os principais métodos de obtención de materias primas e os seus posibles repercusiones sociais e medioambientales.

ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE E COMPETENCIAS





B5-1.1. Relaciona o progreso humano co descubrimento das propiedades de certos materiais que permiten a súa transformación e aplicacións tecnolóxicas. CMCT, AA, SC B5-1.2. Analiza a relación dos conflitos entre pobos como consecuencia da explotación dos recursos naturais para obter produtos de alto valor engadido e/ou materiais de uso tecnolóxico. CMCT, AA, SC

B5-2.1. Describe o proceso de obtención de diferentes materiais, valorando o seu custo económico, medioambiental e a conveniencia da súa reciclaje. CL, CMCT, AA, IE, SC

B5-2.2. Valora e describe o problema medioambiental e social dos vertidos tóxicos. SC CMCT, AA, IE

B5-2.3. Recoñece os efectos da corrosión sobre os metais, o custo económico que supón e os métodos para protexelos. CMCT, AA

B5-2.4. Xustifica a necesidade do aforro, reutilización e reciclado de materiais en términos económicos e medioambientales. SC, CMCT, AA, IE


31



- Analiza un texto científico e valora de forma crítica o seu contido (60 %)

- Realiza proxectos de investigación científica de forma individual ou cooperativa, extraendo información de diversas fontes, seguindo as fases de identificación do obxectivo, planificación e elaboración.(60 %)

- Considera a importancia da investigación científica para o avance da nosa sociedade ao longo da historia.(50 %)

- Comprende e interpreta información de textos de divulgación científica, imaxes, gráficos e extrae conclusións adecuadas que comunica de forma oral e por escrito nos seus traballos e exposicións de clase.(60 %)

- Establece a relación entre o progreso humano e o descubrimento de materiais que lle permiten avanzar polas súas utilidades e as súas aplicacións tecnolóxicas.(50 %)

- Relaciona a explotación dos recursos naturais coa existencia de conflitos nas zonas de extracción. (50 %)

- Explica como se obteñen os diferentes materiais e valora o seu custo económico, medioambiental e a conveniencia da súa reciclaje.(50 %)

- É consciente do problema medioambiental e social dos vertidos tóxicos.(50 %)

- Recoñece os efectos da corrosión sobre os metais, o custo económico que supón e os métodos para protexelos.(50 %)

- Entende a necesidade que temos todos de aforrar, reutilizar e reciclar os materiais desde o punto de vista económico e medioambiental(50 %)

UNIDADE 8. Nanotecnoloxía

OBXECTIVOS


b) Desenvolver e consolidar hábitos de disciplina, estudio e traballo individual e en equipo, como condición necesaria para unha realización eficaz das tarefas da aprendizaxe e como medio de desenvolvemento persoal.

c) Valorar e respectar a diferencia de sexos e a igualdade de dereitos e oportunidades entre eles. Rexeitar a discriminación das persoas por razón de sexo ou por calquera outra condición ou circunstancia persoal ou social. Rexeitar os estereotipos que supoñan discriminación entre homes e mulleres, así como calquera manifestación de violencia contra a muller.

d) Fortalecer as súas capacidades afectivas en todos os ámbitos da personalidade e nas súas relacións coas demais persoas, así como rexeitar a violencia, os prexuízos de calquera tipo e os comportamentos sexistas, e resolver pacificamente os conflictos.

e) Desenvolver destrezas básicas na utilización das fontes de información, para adquirir novos coñecementos con sentido crítico. Adquirir unha preparación básica no campo das tecnoloxías,

32


especialmente as da información e a comunicación.

f) Concibir o coñecemento científico como un saber integrado, que se estructura en materias, así como coñecer e aplicar os métodos para identificar os problemas en diversos campos do coñecemento e da experiencia.

g) Desenvolver o espírito emprendedor e a confianza en si mesmo, a participación, o sentido crítico, a iniciativa persoal e a capacidade para aprender a aprender, planificar, tomar decisións e asumir responsabilidades.

i) Comprender e expresarse nunha ou máis linguas estranxeiras de maneira apropiada.

l) Coñecer, valorar e respectar os aspectos básicos da cultura e da historia propias e das outras persoas, así como o patrimonio artístico e cultural. Coñecer mulleres e homes que realizaran achegas importantes á cultura e á sociedade galega, ou a outras culturas do mundo.

m) Coñecer e aceptar o funcionamento do propio corpo e o das outras persoas, respectar as diferencia, afianzar os hábitos de coidado e saúde corporais, e incorporar a educación física e a práctica do deporte para favorecer o desenvolvemento persoal e social. Coñecer e valorar a dimensión humana da sexualidade en toda a súa diversidade. Valorar criticamente os hábitos sociais relacionados coa saúde, o consumo, o coidado dos seres vivos e o medio ambiente, contribuíndo á súa conservación e á súa mellora.

n) Apreciar a creación artística e comprender a linguaxe das manifestacións artísticas, utilizando diversos medios de expresión e representación.

o) Coñecer e valorar a importancia do uso da lingua galega como elemento fundamental para o mantemento da identidade de Galicia, e como medio de relación interpersoal e expresión de riqueza cultural nun contexto plurilingüe, que permite a comunicación con outras linguas, en especial coas pertencentes á comunidade lusófona.

CONTIDOS DA UNIDADE:

- Busca, selección e organización da información a partir de textos e imaxes para completar súas actividades e respostar a preguntas.


- Contraste dunha teoría con datos experimentais.



- Utilización das TIC para a realización de tarefas e o análise de resultados.


- A nanoescala e a nanotecnoloxía.

- O carbono e a nanotecnoloxía. Fulerenos. Grafeno. Nanotubos.

- Os metamateriais.

- A nanotecnoloxía ao noso redor

- Asociar un material a un determinado uso en función das propiedades de cada material.

- Identificar materiais en fotografías.

- Comparación de diferentes materiais entre si, mostrando las vantaxes e desvantaxes de cada uno deles.

33


- Coñecemento de algunhas das aplicacións actuais da nanotecnoloxía.

- Descubrimento das posibilidades que ofrece aa nanotecnoloxía e a que escala traballa.

- Cambio de unidades.

- Busca dunha solución para a «praga gris».

- Toma de conciencia da importancia do bo uso dos materiais.

- Valoración da contribución da tecnoloxía á hora de manipular os materiais (nanomoléculas, etc.).

CRITERIOS DE EVALUACIÓN CURRICULARES :

B1-1. Obter, seleccionar e valorar informacións relacionados con temas científicos da actualidade.

B1-2. Valorar a importancia que ten a investigación e o desatrollo tecnolóxico na actividade cotiá.


B5-1. Realizar estudios sinxelos e presentar conclusións sobre aspectos relacionados cos materiais e a súa influencia no desatrollo da humanidade.

B5-3. Coñecer as aplicacións dos novos materiais en campos tales como electricidade, electrónica, téxtil, transporte, alimentación, construcción e medicina.

ESTÁNDARES DE APRENDIZAJE

B5-1.1. Relaciona o progreso humano co descubrimento das propiedades de certos materiais que permiten súa transformación e aplicacións tecnolóxicas. CMCT, AA,SC

B5-3.1. Define o concepto de nanotecnoloxía e describe súas aplicacións presentes e futuras en diferentes campos CL, CMCT, CD, AA, SC



.- Establece a relación entre o progreso humano e o descubrimento de materiais que permiten avanzar polas súas utilidades e as súas aplicacións tecnolóxicas.(50 %)

.- Define o concepto de nanotecnoloxía e describe súas aplicacións presentes e futuras en diferentes campos. (50 %)

2- CONCRECIÓNS METODOLÓXICAS E MATERIAIS DIDÁCTICOS Para a materia de Cultura científica de 4º de ESO seguiranse modelos discursivo/expositivo, tanto por parte do profesor como dos alumnos/as, modelos baseados na experiencia e autocoñecemento e o traballo por tarefas, alternando o traballo individual e os agrupamentos flexibles.

34


Materiais e recursos didácticos que se vaian utilizar. Libro de texto: Cultura científica. Santillana Obradoiro Materiais audiovisuais Consultas a sitios web Uso de ferramentas web Artigos de xornais e revistas especializadas e divulgativas 3-PROCEDEMENTOS, INSTRUMENTOS DE AVALIACIÓN E CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN NA ESO Avaliación inicial.

1.- Data prevista de realización: esta realizarase durante as primeiras semanas de curso.

2.-Descrición do tipo de proba: Poderán programarse probas dos seguintes tipos:

- proba de nivel escrita sobre competencias básicas

- proba de coñecementos básicos.

- preguntas abertas na aula

-realizacion de exercicios ou esquemas

A elección dun metodo ou outro dependerá do grupo concreto; e o profesorado dos diferentes grupos comprobará, no desenvolvemento das clases, se hai alumnado con dificultades de aprendizaxe que requiera dalgún tipo de medida de apoio particular.

3.-Mecanismo para informar ás familias:

É tarefa dos titores, da Xefatura de estudos e do Departamento de Orientación comunicar ás familias as decisións acadadas más respectivas avaliacións iniciais.

4.-Consecuencias dos resultados da proba:

Os resultados da avaliacion terán unha doble función:

- valorar o punto de partida de cada alumno/a

- ao ser postos en común na sesion de avaliacion inicial, permitirán tomar decisións sobre medidas a tomar tales como reubicación del alumno: podería ser derivado a programas de mellora da aprendizaxe si se considerase necesario.

Avaliación continua

35


Farase unha avaliación continua mediante a utilización de recursos que permitan valorar o progreso do alumnado da aula e de cada alumno/a na aprendizaxe de contidos conceptuais, así como o progreso no grao de adquisición das competencias básicas.

Na avaliación será fundamental a observación directa do traballo diario, no que se terá en conta: a participación e interese nas actividades propostas pola profesora, a calidade dos contidos e da presentación do caderno de traballo e dos traballos específicos, a participación respectuosa en diálogos e debates, a curiosidadeinvestigadora, o adecuado manexo do material o laboratorio e a autonomía narealización de experiencias prácticas, así como o rigor na presentación de resultados.

Ademais, avaliaraseapuntualidadenaentrega, acalidade, apresentación e defensa de traballos e informes, e realizáranse probas escritas, con apartados diferenciados e con puntuación máximacoñecidaparacada un del. CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN A cualificación das distintas avaliacións terá dous apartados: “a”, referido a exames, e “b” referido a traballo persoal e actitude: Apartado a) EXAMES.

1) Faranse, como mínimo, unha proba escrita por avaliación.

2) As probas atenderán aos distintos estándares previstos, e a puntuación de cada parte da proba será coñecida polo alumnado

3) A cualificación de este apartado “a” calcularase por media das notas obtidas nas

distintas probas escritas realizadas no trimestre.e será o 60% da nota da avaliación.

Apartado b) EXPOSICIÓN DE TRABALLOS NA AULA, terá un peso dun 20% na nota final.

Apartado c) TRABALLO PERSOAL E ACTITUDE

Avaliaranse o traballo persoal do/a alumno/a nas clases durante a avaliación así como as actividades de aula que considere o profesor e os exercicios e relacionados cos contidos das unidades, realizados ó longo da avaliación, todos os cales poderán constituir materia de exame.

Avaliarase a actitude do alumnado na mesma medida que o traballo persoal. Observarase sobre todo a actitude coas persoas na aula (actitude cos compañeiros/as e profesorado) así como actitude cara a materia. Este apartado suporá o 20% restante.

36


A nota da avaliación trimestral obterase pola suma do 60% da nota do apartado “a” e do 20% da nota do apartado “b”, e outro 20% do apartado “c” (10% do apartado de traballo persoal e 10% do apartado de actitude). Para aprobar a avaliación haberá que obter como mínimo un 5.

RECUPERACIÓN DE AVALIACIÓNS SUSPENSAS As avaliaciósn suspensas poderán ser superadas mediante a realización do exame de recuperación correspondente, e da exposición do tema no caso de non haberse realizado. Un 80% da nota corresponderá á proba escrita e o 20% restante á exposición. Tales exames terán lugar nos meses de xaneiro (1ªavaliación) e abril ( 2ªavaliación) O exame de recuperación da terceira avaliación poderá coincidir co exame final de xuño, É condición imprescindible acadar unha nota mínima de 3 na proba escrita, en caso contrario no se aprobará o trimestre.

Avaliación final No mes de xuño, realizarase probas finais de recuperacións para aqueles alumnos que teñan suspensas avaliacións e/ou recuperacións. Deberán levar a cabo unha, dúas ou tres probas, según o número de avaliacións suspensas, avaliándose todos os estándares correspondents a ditas avaliacións. O tipo de proba: constará de preguntas sobre conceptos, relacionar, aplicar teoría, esquemas , etc. En cada unha das preguntas se especificará a puntuación correspondente.. O número máximo de preguntas será de 10 (para os alumnos que teñan que recuperar as tres avaliacións). CUALIFICACIÓN FINAL DE CURSO

a) Alumnado coas tres avaliacións aprobadas e que non tivo que facer ningunha recuperación: a cualificación final do curso será a nota media aritmética das respectivas cualificacións á que se lle sumará unha bonificación de hasta un 10% da media obtida.

b) Alumnado coas tres avaliacións aprobadas pero que tivo que facer algunha

recuperación: a cualificación final do curso será a nota media aritmética das respectivas cualificacións.

c) O resto dos casos, considerados suspensos, terán que ir á convocatoria

extraordinaria de setembro.

Avaliación extraordinaria de setembro

37


En setembro, o exame será único e se elaborará a partir da materia dada durante todo o curso,segundo a relación/concreción de mínimos que se fará pública no mes de xuño Observación a ter en conta en todo exame que se realice no curso: No caso de que haxa evidencias de que un alumno ou alumna copie nun exame, será cualificado nesta proba cun 0. 4 PROXECTO LECTOR Sendo un dos obxectivos das Ciencias da Natureza tanto na ESO como no Bacharelato, desenvolver a capacidade de comprensión cando se fan lecturas de textos científicos, e que o alumnado aprenda a diferencialos doutros que non son científicos, así como a utilizalos e a reflexionar sobre eles, este Departamento, co fin de fomentar o hábito de lectura, levará a cabo as actuacións seguintes: a) Lectura en voz alta de textos na clase, coidando a dicción, entoación, etc., para favorecer a

correcta expresión oral e unha comprensión do texto.

b) Elaboración de estratexias que axuden a comprender as partes dun texto ou dunha lección por medio do subliñado, esquemas, resumos e mapas conceptuais.

c) Achegamento previo ao tema do texto ou lección, mediante a explicación das ideas e conceptos básicos do mesmo e a relación entre eles.

d) Realización de traballos, redaccións... sobre textos dados, facilitando previamente preguntas cuxas respostas impliquen a lectura dos devanditos textos.

e) Confección do vocabulario de cada unidade ou a listaxe dos termos fundamentais de cada tema e utilización dos mesmos nas actividades que se propoñan.

5. PLAN TIC ÁREA DE CIENCIAS DA NATUREZA Teranse en conta as TIC como ferramenta pedagóxica de relevancia no proceso de ensino e aprendizaxe, mais nunca como un fin en si mesmo. Empregaranse ferramentas TIC na procura de mellorar a tarefa educativa e a motivación dos alumnos e alumnas e alumnas. Traballaranse contidos sinxelos e prácticos que resalten as funcións comúns ás distintas aplicacións e sistemas Busca de información Este é un dos puntos fundamentais das TIC. Unha busca de información, que se realizará tanto individualmente como en grupos, que irá dirixido á realización de traballos e actividades, ampliación de coñecementos, ... Internet é a maior fonte de información que a humanidade ten hoxe en día. Hoxe podemos acceder dende calquera punto do mundo ao dato máis insignificante. É importante, pólo tanto, ensinar aos alumnos/as a buscar datos na rede.

38


Pero non ten que ser só buscar unha páxina no buscador porque a cantidade de información obtida pode ser grande pero tamén contraditoria. Teremos que ensinar aos alumnos e alumnas a seleccionar e discriminar as distintas informacións que están a recibir. Un último paso sería lograr que os alumnos e alumnas sexan críticos con toda a información recibida, de xeito que formen a súa propia opinión sobre cada un dos temas a tratar. Un tema de historia que pode ter interpretacións distintas, segundo a fonte que o subministre. Realización de traballos, actividades e proxectos A busca de información non pode quedar nunha mera busca de datos. A información hai que utilizala e haberá que aprender a utilizala. A elaboración de traballos, actividades e proxectos é o camiño para conseguilo. Estas tarefas desenvolveranse usando os distintos recursos que nos ofrecen as TIC: procesadores de textos, programas de deseño, follas de cálculo,... Ademais poderanse facer dun xeito individual ou grupal, dependo dos obxectivos trazados en cada unha delas. Uso de programas, vídeos e xogos educativos Hai unha grande cantidade de software educativo ao que se pode recorrer para o desenvolvemento das clases. Software que, ademais, se adapta ás necesidades educativas de calquera alumno ou alumna xa que, na súa maioría, contemplan un amplo abano de niveis educativos, o que fai que un mesmo programa poida servir para atender as necesidades educativas de todos os alumnos e alumnas duna clase e que cadaquén poida avanzar a un ritmo distinto, respectando en maior medida a diversidade. A realización dos proxectos Interdisciplinar e de CC.Naturais suporá unha oportunidade importante para o traballo coas TIC. 6. PLAN DE CONVIVENCIA ESCOLAR Os membros deste departamento, tanto nas súas clases como en todas as súas actividades co alumnado, propóñense acadar os obxectivos recollidos no plano de convivencia escolar do centro, no marco da responsabilidade de ter que: − Promover unha metodoloxía activa, participativa e de traballo en equipo. − Revísanse e adecúanse os currículos para atender a alumnos e alumnas con dificultades de

aprendizaxe. − Propor materiais e tarefas específicas para ter a disposición dos alumnos e alumnas na aula

de convivencia. Os obxectivos de tipo xeral que se pretenden acadar son os seguintes: 1. Mellorar as relacións entre todos os membros da nosa comunidade educativa

implicándoos en actividades encamiñadas a mellorar a convivencia no Centro.

2. Favorecer un clima de convivencia dende o diálogo, a acollida e a búsqueda pacífica de soluciones.

3. Previr os conflitos dentro e entre os distintos sectores da nosa comunidade educativa.

4. Formar nos valores propios dunha sociedade democrática, participativa e tolerante.

39


5. Educar no saber escoitar aos outros e na aceptación das opinións dos demais.

6. Fomentar hábitos de traballo, estimular a creatividade e potenciar o desenvolvemento

7. persoal e o espírito crítico.

8. Fomentar un ocio activo e uns hábitos de conduta que contribúan a unha vida saudable.

9. Desenvolver as capacidades de toma de decisións responsables e aprender a dicir “non” fronte a influencias ou presións negativas.

10. Colaborar para potenciar a comunicación do Centro coas familias co fin de que se impliquen plenamente na educación dos seus fillos.

Os obxectivos de tipo específico que se pretenden potenciar son os seguintes: 1. Efectuar cada curso un diagnóstico preciso da realidade escolar no ámbito da convivencia

para establecer as necesidades e facer propostas de mellora.

2. Mellorar o grao de aceptación e de cumprimento das Normas do Centro.

3. Mellorar a coordinación do profesorado na esixencia en canto ao cumprimento das Normas de convivencia.

4. Mellorar o ambiente de traballo: puntualidade, limpeza e orde nas aulas e aproveitamento da clase.

5. Crear un ambiente de traballo en equipo, potenciando actividades grupais que axuden a integración de todos os alumnos ao Centro e a súa satisfacción no mesmo.

6. Potenciar a acción titorial a través de actividades de convivencia e recursos que aporte o departamento de orientación.

7. Mellorar a atención á diversidade e a orientación académica afín de combater actitudes neglixentes ou pasivas cara á aprendizaxe e o abandono escolar.

8. Fomentar as relacións interpersoais de aceptación e de respecto mutuo así como o traballo en equipo a través de actividades complementarias e extraescolares e da organización de actividades diversas, para conmemorar determinadas datas establecidas no calendario escolar como o Día Internacional contra a Violencia de Xénero, o Día da Declaración Universal dos Dereitos Humanos ou o Día Escolar da Paz e da Non violencia .

9. Promover a participación do profesorado en cursos de formación relacionados coa xestión da convivencia escolar co fin de crear un equipo de formación de mediadores no Centro.

10. Unha vez formados os mediadores, comezar cun programa experimental de mediación entre alumnos para os conflitos entre iguais, dado ao interese que parecen manifestar neste sentido.

40


41

4º ESO · 2020-05-11 · Diferenciar as explicacións científicas relacionadas co Universo, o...

Documents

Transcript of 4º ESO · 2020-05-11 · Diferenciar as explicacións científicas relacionadas co Universo, o...