Post on 14-Apr-2018
7/27/2019 NUTRIZIOA 2
1/29
NUTRIZIO-FUNTZIOA II
INGURU 6. MAILA
7/27/2019 NUTRIZIOA 2
2/29
ZER DA ARNASKETA?
Arnasketaren bidez, oxigenoa hartu eta karbono
dioxidoa kanporatzen dugu.
7/27/2019 NUTRIZIOA 2
3/29
ARNAS APARATUA
Arnas aparatuak atal hauekditu: arnasbideak eta birikak.
Airea arnasbideetan zerhar
sartzen da gorputzean, eta
hodi horietan zeharateratzen da. Zati hauek
ditu: sudur-hobiak, faringea,
laringea, trakea, brokioak
eta bronkioloak.
7/27/2019 NUTRIZIOA 2
4/29
Birikak bi organodira. Gas-trukea aireko
oxigenoa hartu, eta karbono
dioxidoa kanporatzen da. Birikak kutxa
toraxikoaren bidez
babeztuta daude eta atal
hauek ditu: bularrezurra,
saihets-hezurrak etabizkarrezurraren zati bat.
http://www.youtube.com/watch?feature=player_embedded&v=QzZMEuKXusM7/27/2019 NUTRIZIOA 2
5/29
NOLAKOA DA AIREAREN PROZESUA ?
Arnasa hartzean, airea sudur-hobien bidez sartzenda sudurrean, eta faringera joaten da. Airea
faringetik laringera igarotzen da, eta
handik, trakeara. Trakea bi bronkiotan banatuta
dago, eta bronkio bakoitza birika batean sartzen da.Birikien barruan, bronkioak gero eta
bronkiolo meheagotan banatzen dira.
Bronkiolo meneen muturrean, birika-
albeoloak daude. Birika albeoloak odol-kapilarrez
estalitako zakutxoak dira.
7/27/2019 NUTRIZIOA 2
6/29
Albeoloen gas trukaketa Albeoloen hormak osomeheak direnez etakapilarrez estalitadaudenez, oxigenoa
(O2)oso erraz igarotzen daairetik odolera; aldi bereankarbono dioxidoa (co2)odoletik airera igarotzenda.
7/27/2019 NUTRIZIOA 2
7/29
3. Arnasketa-higidurak
Airea arnasketa-higiduren bidez sartzen eta ateratzen da:arnas hartzearen eta arnas botatzearen bidez.
Arnas hartzean, kutxa torazikoa eta birikak zabaltzen dira,
arnasa arnasbideetan sartzen, eta birikak betetzen ditu.
Arnas botatzean, kutxa toraxikoa uzkurtu eta birikak hustu
egiten dira, airea kanpora ateratzen.
Birikak zabaltzeko eta uzkurtzeko gihar (muskulo) hauek parte
hartzen dute: diafragmak(toraxa eta sabelaldea)eta saihetsarteko giharrek (saihets artean).
http://www.youtube.com/watch?feature=player_embedded&v=LA7IojU_0WUhttp://www.youtube.com/watch?feature=player_embedded&v=LA7IojU_0WUhttp://www.youtube.com/watch?feature=player_embedded&v=LA7IojU_0WUhttp://www.youtube.com/watch?feature=player_embedded&v=LA7IojU_0WU7/27/2019 NUTRIZIOA 2
8/29
Arnasa hartzea Arnasa botatzea
Diafragma eta Saihetsarteko giharraklaguntzen dute prozesu honetan
7/27/2019 NUTRIZIOA 2
9/29
4. Gas-trukea
Aireak arnasbideak zeharkatzen ditu, eta birika-
albeoloetara iristen da. Aireko oxigenoa odolera
igarotzen da eta karbono dioxidoa, odoletik airera
igarotzen da.
Sudur-hobietatik ateratzen den aireak atmosferako
aireak baino oxigeno gutxiago eta karbono dioxido
gehiago du.
http://www.youtube.com/watch?feature=player_embedded&v=d6bnSyk8BrUhttp://www.youtube.com/watch?feature=player_embedded&v=d6bnSyk8BrUhttp://www.youtube.com/watch?feature=player_embedded&v=d6bnSyk8BrUhttp://www.youtube.com/watch?feature=player_embedded&v=d6bnSyk8BrU7/27/2019 NUTRIZIOA 2
10/29
Iraizketa 1. Iraizketa-prozesua
Hondar-substantziak odoletikkentzeari eta kanporatzeari esatenzaio iraizketa.
Iraitz-aparatuak egiten du funtzio
hori.
7/27/2019 NUTRIZIOA 2
11/29
Iraitz- aparatuaIraitz-aparatuak zati hauek ditu.
Giltzurrunak sabelaldeandaude, bizkarrezurraren bialdeetan.
-Gernu-maskurian gordetzenda gernua, kanporatu aurretik.
- Ureterrak bi hodi dira, etagiltzurrunak eta gernu-maskuria lotzen dituzte.
- Gernubidearen bidezateratzen da gernua gernu-maskuritik kanpora.
7/27/2019 NUTRIZIOA 2
12/29
Gorputzeko odol guztiagiltzurrunetik pasatzenda.
Odola iragazten ( garbitu) dute, eta hondar-substantziak kentzen dute.
Giltzurrunetan,gernua sortzen da (uraren etahondar substantzien nahastea).
Gernua giltzurrunetatik atera, ureterrak igaroeta maskurira iristen da. Maskurian biltzen da etagernuaren bidez kanporatzen da.
7/27/2019 NUTRIZIOA 2
13/29
Giltzurrunek funtzionatzen ez badute, dialisideritzon tratamendu bat egin behar izaten da,odola makina baten bidez eramateko edoaldatzeko.
di i di i k
7/27/2019 NUTRIZIOA 2
14/29
Izerdia eta izerdi-gurinak
Izerdia larruazaleko izerdi-gurinetan sortzen da.
Izerdia urez osatuta dago, hondar substantzia gutxi batzuketa gatzaz baita ere.
Izerdiak iraizketa-funtzioan parte hartzen du.
7/27/2019 NUTRIZIOA 2
15/29
Izerdia botatzean, gorputzak uragaltzen du, oso garrantzitsua da ur
asko edatea kirola egiten duguneaneta uda denean.
7/27/2019 NUTRIZIOA 2
16/29
IRAIZKETA
1..Iraizketa-prosezua:
Hondar-substantziak
odoletik kentzeari eta
kanporatzeari esaten zaio
iraizketa.
Iraitz-aparatuak egiten du
funtzio hori.
2. Iraitz aparatua
Iraitz-aparatuak zati hauek
ditu:giltzurrunak,ureterrak,
gernu-maskuria eta
gernubidea.
Giltzurrunak sabelaldeandaude,bizkarrezurraren bi
aldeetan. Babarrun forma
dute eta gorri ilunak dira.
Gernu-maskurian metatzen
da gernua kanporatu aurretik.
Ureterrak bi hodi dira,etagiltzurrunak eta gernu-
maskuria lotzen dituzte.
Gernubidearen bidez
ateratzen da gernua gernu-
maskuritik.
3. Izerdia eta izerdi-
guruinak
Izerdia larruazaleko izerdi
guruinetan sortzen da.
Izerdi-guruin bakoitzak
globo formako zati bat du
larruazalaren barruan.Globo
formako zati horretatik hodi
bat ateratzen da
kanpoaldera.
Hodi horrek poro bat du
muturrean,eta izerdia poro
horretatik ateratzen da.
7/27/2019 NUTRIZIOA 2
17/29
IRAITZ APARATUAREN ESKEMA
iraizketa-aparatua
Zer egiten du? atalak
Hondar sustantziakOdoletik kendu eta
kanporatu
GILTZURRUNAK URETERRAK GERNU-MASKURIAGERNUBIDEA
Babarrun forma dute,eta gorri ilunak dira.
Giltzurrunak etagernu-maskurianlotzen dituzte.
Metatzen da gernua,kanporatu aurretik
Ateratzen da gernuagernu-maskuritik
Kanpora.
7/27/2019 NUTRIZIOA 2
18/29
ZIRKULAZIO
APARATUA Hauek osatzen
dute: odolak, odol-hodiek etabihotzak.
7/27/2019 NUTRIZIOA 2
19/29
Odola
Odola gorputzeko
ehun likido bat da. Gorputzeko zelula
guztietara iristen da,eta mantenugaiak,oxigenoa,karbono dioxidoa etahondar-substantziak
garraiatzen ditu.
7/27/2019 NUTRIZIOA 2
20/29
Odola, odol-zelulaz osatuta dago bakoitzak funtziobat du:
Globulu gorriak ugarienak dira. Oxigenoagarraiatzen dute, eta kolore gorrikoak dira.
- Globulu zuriak gaixotasun askotatik babesten
gaituzte.- Plaketak zelula zatiak dira, eta odol-hodiak ixtendituzte, zauriak egitean. Odol-hodiak plaketenbidez ixteko prozesuari gatzapen esaten zaio.
7/27/2019 NUTRIZIOA 2
21/29
Odol-hodiak
Odol-hodiak tutu modukoak dira, eta odola hodi horietanzehar ibiltzen da. Hiru motatako odol-hodiak daude:
- Arteriak pareta lodienak dituzten odol-hodiak dira.Bihotzetik ateratzen den odola eramaten dute. Gero etaarteria meheagotan adarkatzen dira.
- Zainak odola bihotzera eramaten duten odol hodiak dira.
- Kapilarrak odol-hodi meheenak dira. Arteriak eta zainaklotzen dituzte, odola hodi horietan zehar ibiltzen daorganoen barruan.
http://3.bp.blogspot.com/-rW6hG08H2j4/UHwVQ5EupuI/AAAAAAAAA1s/dQ97aDXaCNM/s1600/12.bmphttp://3.bp.blogspot.com/-rW6hG08H2j4/UHwVQ5EupuI/AAAAAAAAA1s/dQ97aDXaCNM/s1600/12.bmp7/27/2019 NUTRIZIOA 2
22/29
Bihotza
Bihotza pareta gihartsuko organo bat da. Odola bultzatzendu, gorputz osoan zehar zirkulatzeko. Gelditu gabe egitenditu taupadak bizitza osoan. Bihotza kutxa torazikoan dago,biriken artean, ezkerreko aldean.
Bitan banatuta dago. Eskuineko eta ezkerreko zatia. Zatibakoitzak bi barrunbe ditu:aurikula eta bentrikulua. Zainakaurikulara iristen dira, eta arteriak bentrikulutik ateratzen
dira.
Alde bakoitzeko aurikula balbula baten bidez komunikatzenda alde horretako bentrikuluekin. Balbula horien bidez,odola aurikuluetatik bentrikulutara joaten da.
7/27/2019 NUTRIZIOA 2
23/29
http://www.youtube.com/watch?feature=player_embedded&v=tHsdOTVDHG47/27/2019 NUTRIZIOA 2
24/29
ODOLAREN ZIRKULAZIOAOdolak odol-hodien bidez gorputzean zehar egiten duen ibilbideari esaten zaio
ZIRKULAZIOA., bihotzak bultzatuta egiten du.
Bihotza taupadak egiten aritzen da etengabe, taupadek bi fase dituzte:
- Sistolea
- Diastolea
Sistolea eta diastolea, zaila da azaltzea, adibidez, sukaldeko baieta bati ura
kentzeko estutzen denean bezala ponpatzen du bihotzak odola sistolean, indar
oso handiz, eta erlaxazio aktiboa egiten du odola bueltan xurgatzeko.
Odolak bi ibilbide edgiten ditu gorputzean birikietako zirkulazioa eta zirkulazio
orokorra.
7/27/2019 NUTRIZIOA 2
25/29
Birikietako zirkulazioa
Birikietako zirkulazioa esaten zaio odolak birikietara iristeko egiten duen ibilbideari.
Birikietako zirkulazioa, odolak oxigenoa hartu eta karbono dioxidoa kanporatzen du.
Prozesu horrek urrats hauek ditu:
1. Odola eskuineko bentrikulutik ateratzen da, birika-arterien bidez.
2. Biriketan zehar igarotzena, oxigenoa hartzen du.
3.Oxigenatutako odola ezkerreko aurikulara itzultzen da, birika-zainen bidez
http://2.bp.blogspot.com/-FT0hqaup0Kk/UIUDJWr8PLI/AAAAAAAAA2g/_ppXcQM9hwY/s1600/enfermedad-pulmonar.jpg7/27/2019 NUTRIZIOA 2
26/29
Zirkulazio orokorra
Zirkulazio orokorra odolak egiten duen ibilbideari esaten zaio, eta urrats
hauek ditu.
- Odola aorta arteriaren bidez ateratzen da ezkerreko bentriukulutik.
- Oxigenoa eta zenbait mantenugai eramaten ditu gorputzeko organoetara.
- Kaba zainen bidez itzultzen da eskuineko aurikulara.
7/27/2019 NUTRIZIOA 2
27/29
ZIRKULAZIO-APARATUA
1. Odola
Odola gorputzeko ehunbat da, ehun likidobakarra. Zelulaguztietara joaten da.
Mantenugaiak, oxigenoa,karbono dioxidoa etahondar-substantziakgarraiatzen ditu. Plasmaizeneko eta hainbatmotatako zelulaz osatutadago: Globulo gorriak,globulo zuriak etaplaketak.
2. Odol-hodiak
Odol hodiak tutumodukoak dira eta odolaibiltzen da bertatik.
Hiru motatako odol hodiak daude:
Arteriak, zainak etakapilarrak.
3. Bihotza
Bihotza paretagihartsuko organo bat da.
Bihotza bitan banatutadago.
Zati bakoitzak bibarrunde ditu:
Aurikula eta bentrikula.
7/27/2019 NUTRIZIOA 2
28/29
ODOLAREN ZIRKULAZIOA
1. Zer da zirkulazioa
Odola odol-hodian dagoeta beti gorputzetikmugitzen da.
SISTOLEA:Uzkurdura-
fasea da. Uzkurtzendenean odolakanporatzen da.
DIASTOLEA:Erlaxio-fasea da. Erlaxatzendenean odola sartzenzaio bihotzari.
2. Biriketakozirkulazioa
Biriketako zirkulazioaodola biriketara iristekoegiten duen ibilbideari
esaten zaio.Birika arterietan zehar
bultzatzen du odola.
3. Zirkulazioorokorra
Zirkulazio orokorraesaten zaio odolakgorputzeko toki
guztietara egiten duenibilbideari. Odolakibilbidean oxigenoaeramaten du. Oxigenoaduen odola ezkerrekoaurikulatik ezkerrekobentrikulura joaten da.
Aorta arteriaren bidezezkerreko bentrikuluauzkurtu egiten da etakanporatzen dabihotzetik. Aortak geroeta meheago egiten da etagorputz osora iristen da.
7/27/2019 NUTRIZIOA 2
29/29
.
Vernica Ruesga