Kontzentrazio-esparruak

Egi ezkutua

Misteriotsuki ezkutaturiko historia

• Iaz, asko entzun genuen 1937an gertaturiko Gernikako bonbardaketaren inguruan eta honek utzi zituen biktimei buruz.

• Baina, zer gertatzen da frankisten kontzentrazio-esparruetan misteriotsuki hildako biktimekin?

“Informaziorik ez”

• Lehenik, esan beharra dago oso informazio gutxi “dagoela” gai honen inguruan, gehiena suntsitua izan delako eta beste zati bat, ezkutuan dago.

• Oso zaila da zapaltzailearen iritzi bera ez zuen inor garbitzeko mekanismo honi buruzko datuak lortzea.

Galdera mordoa

• Nork nahi izan lezake historia desagertzea?

• Ez al luke historiak gu guztiontzat irekia izan behar?

• Zerbait al dago arrazoirik gabe akabatutako jendearen heriotzaren atzean ezkutaturik?

“Dagoen” informazio bakarra

• 104 kontzentrazio-esparru egonkor zeuden. Honi, 188 behin-behineko gehitu behar zaizkio.

• Gaur egun, 2k soilik dute biktimak gogoratzeko zerbait.

Diru-ordaina

• Egun, Euskal Herria eta Espainiar komunitate batzuek biktimei edo euren senideei diru-ordaina ematea erabaki dute.

• Baina, horretarako ematen duten arrazoi bakarra biktimek paraitu behar izandako askatasun gabezia da.

Adibide garbia

• Adibidez, 23 urteko gizon gazte bat “uremia izeneko gaixotasun batengatik hil zen”, “Francorekin soldaduska hasi” eta hilabetera.

• Baina, uremia, zahartzaroak, deshidratazioak eta giltzurrunean emandako kolpeek sor dezaketen gaixotasuna da.

• Jakina, 23 urteko pertsona batek ezin lezake zaharra izateagatik hil.

• Beraz, aurrez aipaturiko gizona bortxazko lanaren eraginez deshidratatu zela pentsa dezakegu.

• Edo, eman zioten jipoia hain latza izan zen, non giltzurrunean jasotako kolpeak norbait akabatzeko moduak bilakatu zirela.

Gure eskubideak

• Gure arbasoei gertaturikoaz informazioa jasotzeko eskubiea izan behar genuke.

• Beraz, noiz jakingo dugu zergatik hil ziren?

Holokaustoa

• Holokaustoa 6 milioi (ezagunak direnak) juduen jazarpena eta erailketa sistematikoa izan zen, Nazi alemaniarrek maila baxuagokotzat zituztelako eta “ beraz, ez zuten bitzea merezi”.

• Baina, ijitoak, ezinduak, komunistak, sozialistak, Jehovaren lekukoak, homosexualak…ere, biktimak ziren.

Holokaustoaren preso

• Hasieran, presoak komunistak, sozialistak, homosexualak, apaizak, Jehovahren lekukoak… ziren eremu batzuk zeuen Alemanian.

• Ondoren, juduak atxilotu eta denbora gutxirako kartzelan sartzen hasi ziren.

Ankerkeriaren arrastoak

• Baina, benetako sarraskia soldaduak euren artean ankerkeriagatik lehian hasi zirenean gertatu zen.

• Mediku Naziek esperimentuak burutzen zituzten presoekin (baita umeekin ere) gune batzuetan.

• 1939an, Naziek bortxako lanerako kontzentrazio-esparruak ireki zituzten. Bertan, milaka preso hil zirelarik.

Azken Irtenbidea

• Azken Irtenbidea errazagoa izan zedin, akabatze kontzentrazio-esparruak sortu zituzten Polonian.

• Gas ganberak ere, eraiki zituzten, hainbeste jende errazago akabatu ahal izateko eta borreroarentzat inpertsonalagoa izan zedin.

Emaitza

• Kanporaketak amaitzean, eguneko 8.000 judu izan ziren erailak gas ganberetan.

• SSak zuzenduta, alemaniarrek 3 milioi pertsona akabatu zituzten Poloniako kontzentrazio-esparruetan soilik.

Galdutako haurtzaroa

• Ume errugabe askok jasan behar izan zituzten desnutrizioa eta beste hainbat gaixotasun.

• Beraz, ume kopuru izugarria hil zen Hitlerren gorrotoagatik.

Arrotzik ez

• Kartel honek arrotzak exekutatuak izango zirela adierazten zuen.

Lan bortitza

• Presoek honela lan egin behar izaten zuten euren bizitzako azken unea iritsi arte.