Post on 02-Jul-2015
HARREMANA ETA KOORDINAZIOA
HARREMANA ETA KOORDINAZIOA IZAKI
BIZIDUNETAN
Estimuluak
ESTIMULU FISIKOAK ESTIMULU KIMIKOAK
ESTIMULU BIOTIKOAK
ERANTZUN MOTAK
ESTIMULU MOTAK
BARNEKO ESTIMULUAK KANPOKO ESTIMULUAK
Errezeptoreak
USAIMENA IKUSMENA ENTZUMENA
DASTAMENA UKIPENA
Koordinatzaileak
NERBIO SISTEMA SISTEMA ENDOKRINOA
Efektoreak
GIHARRAK GURUINA
ERANTZUNAK
MUGIMENDUZKOA
JARIATZEZKOA
PORTAERA ETA MOLDAERA
BEREZKOA EDO SENAZKOA
BEREGANATUA EDO IKASIA
*ESTIMULU-ERREZPTOREAK
*KOORDINAZIO-SISTEMAK-Animaliek bi sistema dituzte bizi funtzioak erregulatzeko eta koordinatzeko: *Nerbio-sistema *Sistema-endokrinoa
Landareek substantzia kimikoak sortuz koordinatzen
dituzte funtzioak.
NERBIO SISTEMA
ORNOGABEEN NERBIO SISTEMA
●Ornogabeek nerbio sistema bakunak dituzte. Bi dira azpimarratzekoak: nerbio sareak eta gongoil sistema.
ORNODUNEN NERBIO SISTEMA
●Ornodunek ornogabeek baino nerbio sistema komplexuagoa dute. Nerbio zentroek eta nerbioek osatzen dute.
ZEIN DA NERBIO SISTEMAREN FUNTZIONAMENDUA?
Zentzumen organoek jasotako imformazioa landu egiten du nerbio sistemak, eta ondoren, erantzun bat prestatzen du.
SISTEMA ENDOKRINOA
Gurin endokrinoak deritzen organoz osatuta dago. Gurin horiek hormonak sortzen dituzte, hau da, mezulari-lana egien duten substantziak.
HORMONEN KOKAPENA
HIPOTALAMO
HIPOFISIS
TIROIDES
SUPERENAL KAPSULAK
PANKREAS
OBULUTEGIA
TESTIKULOAK
HORMONA GARRANTZITZUENAK●HIPOTALAMOAN:Oxitocina eta hormona antidiuretikoa.●HIPOFISISAN:Hazieraren hormona eta prolactina.●TIROIDES:Tiroxina eta kalzitonina●SUPERENAL KAPSULAK:Kortikoides, adrenalina, noradrenalina.●PANKREAS:Insulina.●OBULUTEGIAK:Estrogenoa eta progesterona.●TESTIKULOAK:Androgenoa.
LOKOMOZIO-APARATUA
LOKOMOZIO APARATUA ORNODUNETAN
LOKOMOZIO APARATUA ORNOGABEETAN
Landareek ez daukate zentzumen-organorik, ez lokomozio-organorik ez nerbio-sistemarik, baina ahal dute estimuluak hautematu, erreakzionatu eta erantzunak sortu.
Hautematen dituzten estimulu motak:
•Argi estimuluak: argi erradiakzioak edo argi-intentzitatearen aldaketak.
•Grabitazio-estimuluak: inguruan dauden substantziak kimikoak edo lehen zeudenak aldatzeak eragindako estimuluak.
•Bero-estimuluak: tenperatura-aldaketa.
•Estimulu-hidrikoak: adibidez, lurzoruko ur kantitatea eta hezetazun atmosferikoa.
Tropismoak• Tropismo positiboak: erantzuna estimuluaren
alderantz gertatu bada.
• Tropismo negatibo: kontrakoa noranzkoa bada.
Fotoprismoa: argia da estimulua.
Geotropismoa: grabitatea erangindako estimulua da.
Tigmotropismoa: zerbait ukituz egoteak eragindako erantzuna da.
Hidrotropismoa: urak eragiten du.
NASTIAK• Definizioa: Landareen zenbait atalek kanpo-estimuluekiko erreakzionatuz
sortzen dituzten erantzun iragankorrei.
• Tropismoak ez bezala, ez dira mugitzen leku jakin baterantz.
LANDARE HORMONAK
• Deritze landareen bizi-funtzioak erregulatzen eta koordinatzen dituzten substantzia kimikoak dira.
• Landareetan substantzia horiek sortzen dituen zelulak ez daude guruinetan bilduta.
LANDAREEN HORMONAK
• Landareen hormonek era askotako ekintzak egin adibidez: hostoak nahiz fruituak jaitzi daitezen erregulatu.