Post on 24-Jul-2015
A traducin e dixitalizacin deste conto est feita sen nimo de lucro, e con fins exclusivamente educativos. EQUIPO TICS DO CEIP HERONAS DE SLVORAAGUIO
Tenrura
Algns seres espertan a nosa tenrura. Un cachorro, unha rbore a
punto de brotar, un avoo...A tenrura proximidade, afecto e
compaixn.
Sentimos tenrura diante das persoas, seres ou obxectos indefensos
ou que non parecen ameazadores.
Onde est a tenrura?
A tenrura est no teu interior. Pero son as demais persoas as que
abrirn a porta da ta tenrura. A sa fraxilidade esperta o noso
desexo de ser suaves, atentos, comprensivos.
A tenrura unha invitacin ao amor.
Amor
De tdalas emocins, o amor quizais a mis contraditoria. Pdenos
provocar un sorriso xigantesco ou bgoas a cachn.
Que clases de amor hai?
-Amor romntico: cando pensas constantemente nunha mesma persoa...e
vela prodceche unha mestura de nervios e ledicia.
-Amor dilixente: cando fas tas a ledicia ou a tristura da persoa a
quen amas, e ademais sempre lle desexas o mellor. un sentimento
puro e clido.
O amor o oposto ao odio.
Odio
O odio unha gran antipata, un rexeitamento que sentimos cara algo
ou algun. Como consecuencia, desexamos que lle ocorra algo
malo.
Canto dura o odio?
Algunhas veces, o odio dura moito tempo. Outras, s un anaquio.
Podes sentir un odio fugaz cara unha persoa, pero iso non significa
que a deixases de querer.
Se o odio nos move accin, sucumbimos ira.
Ira
Tamn coecida como rabia, clera ou furia.
A ira velocsima: domnate e vaise case sen que te decates. Polo
xeral, pdese apoderar de ti en situacins que consideras moi
inxustas ou que atentan contra o teu benestar.
A ira til?
Nunha sociedade civilizada non, porque a ira unha emocin que non
deixa pensar. Faite reaccionar como un animal que atacado por
outro.
E como non vivimos no medio de bestas salvaxes, as nosas malas
reaccins adoitan meternos en problemas. En consecuencia, mellor
evitar que a ira tome o control mentres esteamos a tempo. Por
exemplo, ao sentirmos un pouquichio de irritacin.
Irritacin O mundo est cheo de cores, olores, sons...Uns
agrdannos sempre, outros s un momento. Algns desgstannos E outros
fannos sentir irritacin: son tan molestos que se nos instalan
dentro e non podemos deixar de pensar neles.
O ladrido dun cachorro pode espertar a tenrura, pero...e se non
deixa de ladrar en todo o da?
Que sucede cando algo te irrita?
Cando algo te irrita es moi consciente dos teus sentidos. Algo
molesto pasa a ser irritante cando cres que xa non podes aturalo
mis.
Unha irritacin moi duradeira lvanos a sentir tensin.
Tensin
Hai quen lle chama estrs.
A tensin nace cando nos enfrontamos a situacins que consideramos
ameazantes.
Tres exemplos:
-Chegar a un novo colexio ou barrio.
-Estar no medio dunha discusin acalorada.
-Non ter a leccin estudada cando o profesor est facendo
preguntas.
Tamn se produce tensin cando hai sentimentos enfrontados. Por
exemplo: Ti queres cantar e ta nai desexa durmir.
Que ocorre cando te sintes tenso?
Ests nervioso, impaciente e perdes a calma con facilidade.
Se falas do que che xera tensin con algun en quen confas,
experimentars un gran alivio.
Alivio
Experimentamos alivio cando nos liberamos dun peso, cando deixamos
de percibir unha ameaza ou cando nos desculpamos.
Por exemplo, sentirs alivio ao rematar un exame, ao ver que un
perigo se afasta ou ao recoecer un erro.
O alivio significa que a sensacin ou situacin desagradable
rematou.
Como chega o alivio?
Adoita vir acompaado de relaxacin.
Aliviadas as dificultades, reaparece a paz, sentmonos tranquilos. o
camio cara a serenidade.
Serenidade
A serenidade unha sensacin de calma e harmona. Nace no mis profundo
do teu ser, e estndese ata chegar aos teus ollos.
Unha persoa serea tranquila, apacible, e ademais pide as cousas con
amabilidade e dozura.
A serenidade ilumina a mente?
Si. Faino a travs dos ollos, outorgndoche unha visin especial. Un
superpoder, co que podes ver mis claro o que sucede e o que
sucedeu. Por iso, por exemplo, psache o enfado ao comprobar que
algo non tia realmente importancia.
Curiosamente, a serenidade pdese exercitar como se fose un msculo.
E adestrala axuda a aumentar a nosa felicidade.
Felicidade
A felicidade diferente para cada persoa. Somos felices cando
gozamos das nosas capacidades, do que podemos ou sabemos
facer.
Que te pode facer feliz?
Plantar unha laranxeira, encaixar as pezas dun crebacabezas, facer
un pastel, montar un moble, escribir un poema, resolver problemas
de matemticas...Hai moitas actividades que te poden facer feliz, se
as ves como unha oportunidade para gozar.
A felicidade unha sensacin de satisfaccin cara a ta propia persoa,
non a confundas coa alegra.
Alegra
Hai quen lle chama ledicia, contento ou gozo.
A alegra causada por un motivo pracenteiro, por iso sumamente
agradable.
A diferencia da felicidade, a alegra de curta duracin. Sen embargo,
unha persoa pode ter moitsimos anaquios alegres ao longo do
da.
Que sucede neses anaquios?
Invdete un pracer rebuldeiro. A ta enerxa aumenta e o teu modo de
pensar mis positivo.
O contrario da alegra a tristeza.
Tristeza
A tristeza unha cada xeral da nosa enerxa, do noso estado de
nimo.
Cando estamos tristes perdemos o apetito, as forzas, o desexo, o
impulso, as ganas de vivir.
A tristeza un veo que nos embaza a vida e vstea de gris.
Que causa tristeza?
Non a tdalas persoas as entristecen as mesmas cousas. Sen embargo,
habitual sentir tristeza cando nos decepcionan ou cando perdemos
algo que era importante para ns. Imaxina que tes que mudarte a
outra cidade. As novas perspectivas espertarn a ta curiosidade,
pero sentirs tristeza ao pensar nas amistades que deixas
atrs.
A tristeza fai parte da compaixn.
Compaixn
Hai quen lle chama conmiseracin, ou mgoa.
A compaixn a pena que nos provoca a desgracia das outras
persoas.
A que nos motiva a compaixn?
Motvanos a axudar a quen est sufrindo. Pode ser un parente ou unha
persoa descoecida. Incluso pode tratarse da personaxe que habita un
libro, como un raposo que perdeu a sa familia. Isto esprtanos o
desexo de abrazalo para aliviar a sa tristeza.
Se un ser querido o pasa mal e non o axudamos, e moi probable que
entremos no territorio do remordemento.
Remordemento
Algunhas persoas confndeno co arrepentimento.
O arrepentimento o malestar que podemos sentir ante calquera acto,
sexa malo ou non. En cambio o remordemento s se xera por ter
realizado unha mala accin.
Por exemplo, poderas arrepentirte de ter dito que non cando teu
irmn che ofreceu uns chocolates...e seguramente sentirs
remordementos se lle quitas uns cantos sen que el se dea
conta.
Que estratexia emprega?
Unha sinxela, pero efectiva. Fai de modo que non poidas deixar de
pensar niso malo que fixeches. As esperta en ti un malestar que te
invade pouco a pouco.
Ese malestar que remorde en ti a culpa.
Culpa
A culpa invdenos cando cremos que fixemos algo malo. o termmetro
dos nosos actos: indcanos que consideramos bo, e que non. Ademais,
permtenos avaliar o noso comportamento.
uvese a culpa?
U Cando fas algo que sabes que non est ben, unha voz interior
flache. Ti escitala. Es ti mesmo, que te preguntas se te
comportaches correctamente. Ti sabes que cousas cres que non son
axeitadas, anda que s veces non queiras olo.
A culpa sinala que somos responsables dos nosos actos e axdanos a
xulgalos. Se chegamos conclusin de que cometemos unha falta,
podemos experimentar vergonza.
Vergonza
A vergonza aparece por sorpresa. Apodrase do teu nimo cando sabes
que cometiches unha falta, ou cando cres que se van burlar de
ti.
Anda que pareza de conto, posible sentir vergonza polo que fai
outra persoa.
A vergonza discreta?
Non. A vergonza, por desgraza, moi indiscreta. Ten a mana de
dicirlle s demais persoas que es consciente da ta falta: fai que o
teu rostro vire roibo.
Que as outras persoas saiban que sentes vergonza pode provocarche,
ademais, inseguridade.
Inseguridade
A inseguridade unha falta de confianza. Pode faltarnos a confianza
en ns mesmos ou nas demais persoas.
Imaxina que vas nun veleiro e que o mar est moi axitado. Se non
cres que poidas nadar ben, sentirs inseguridade. Se non te fas de
quen pilota o barco, tamn.
Que ocorre cando sentes inseguridade?
Cando sentes inseguridade, adoptas mecanismos para defenderte. Se
non sentes seguridade da ta capacidade para nadar, movers moitsimo
as mans (anda que non sexa preciso). Se non confas en algun,
querers illarte para sentreste a salvo.
s veces, por inseguridade, actuamos con timidez.
Timidez
A timidez un bloqueo que nos impide comportarnos con seguridade.
Adoita dominarnos diante de persoas estraas, ameazadoras ou que non
son de confianza.
Que sente unha persoa tmida?
Unha persoa tmida sntese incmoda e torpe. Entn, por medo a
equivocarse, deixa de falar , de moverse...e intenta pasar
desapercibida.
Imaxina que tes que quedar unha noite na casa duns vecios maiores.
Anda que sexan cariosos contigo, posible que ti quedes en silencio
nun recuncho do sof. Non te sentes espontneo. posible que incluso
che invada a confusin.
Medo
Tamn coecido como temor. O medo aparece cando cres que vas sufrir
un dano.
Se o medo medra moitsimo, convrtese en terror, e s daquela perdes o
control.
O medo pdeche servir para estar alerta diante do perigo, pero o
terror paralzache e non che deixa pensar.
Que sucede cando sentes medo?
Os teus ollos agrndanse para que vexas mellor. Ademais, o corazn
enva mis sangue s pernas para que poidas fuxir. Por exemplo, se te
est perseguindo un dragn.
Pdese sentir medo ante o descoecido, pero tamn asombro.
Asombro
Experimentamos asombro cando algo que criamos imposible demostra
ser certo.
O asombro dinos que o mundo un lugar por descubrir, que hai espazo
para o descoecido, para a maxia. Indcanos que estamos rodeados de
persoas e cousas fascinantes.
De onde ven o asombro?
O asombro vn da inocencia e da curiosidade. Cando te asombras,
primeiro cres que algo imposible. Despois, ves que certo, e snteste
marabillado. Daquela, pregntaste: Como pode ser?
O asombro, acompaado dunha sensacin de rexeitamento, pdese
converter en noxo.
Noxo
o desagrado que nos causa algo que consideramos repugnante.
Se investigas sobre a ta infancia, sabers que de beb facas cousas
que agora darache noxo repetir. Por iso, sera interesante que te
preguntases: Hai cousas noxentas, ou cambiei eu os meus
gustos?
A tdalas persoas nos d noxo o mesmo?
Todo o mundo sente noxo cara algo, pero ese algo distinto en cada
familia e en cada lugar, porque o aprendemos de quen nos
rodea.
Imaxina que unha familia de outra cultura te convidou a cear na sa
casa. Para demostrarche o seu aprecio, ofrcenche a sa comida mis
saborosa: ensalada de insectos. Manifestar o teu asco podera
despertar a sa hostilidade.
Hostilidade
Sentimos hostilidade cando algun se opn a ns ou aos nosos desexos.
Por exemplo: ti desexas a toda cosa sar xogar ao parque, pero os
teus pais non che deixan.
Cando sentimos hostilidade, desexamos levar a contraria. Se algun
di: branco, eu direi: negro. Se algun di: Gstame a pia, eu
responderei: Eu detstoa.
Onde conduce a hostilidade?
A hostilidade condcenos a rexeitar a outra persoa, incomodala,
atacala, molestala, insultala...
Se en vez de ser hosts con algun o admitimos na nosa vida, estamos
desenvolvendo a nosa aceptacin.
Aceptacin
Sentimos aceptacin cando nos queren tal como somos, coas nosas
virtudes e con todo aquilo que teamos que mellorar.
Tamn sentimos aceptacin cando as demais persoas recoecen e valoran
as nosas capacidades e accins.
Que xestos nos transmiten aceptacin?
Os aplausos, as palabras clidas, un sorriso, unha aperta e calquera
outro xesto cuxo fin sexa mostrar aprecio.
A falta de aceptacin fai que nos sintamos incomprendidos.
Incomprensin
A incomprensin nace da falta de entendemento coa outra persoa.
Intentamos explicar algo que nos ocorre ou que pensamos, pero a
outra persoa non nos entende.
En ocasins, sentmonos incomprendidos porque algo que facemos non
parece encaixar coa opinin dos demais. Non te preocupes, pensa en
Leonardo da Vinci e outros xenios: todas esas persoas tiveron que
enfrontarse incomprensin. O seu pensamento non concordaba coa poca
na que vivan.
Como xorde a incomprensin?
A incomprensin xorde dun desaxuste entre como ves ti o mundo e como
cren as demais persoas que o ves. unha mestura de frustracin e
desamparo.
Desamparo
O desamparo inndate cando te ves desprotexido, cando non podes
contar co apoio de ningun.
unha sensacin de pesar e tristeza.
Ocorre, por exemplo, se as tas amistades non te apoian, ou te
abandonan.
Que cres ao estar desamparado?
Que se pides axuda, ningun acudir no teu auxilio.
Podes ter moita xente arredor, pero se non contas co amparo de
ningun, terminars sentndote s.
Soidade
A soidade a ausencia de compaa.
Resulta moi prctica, por exemplo, se non queres que te molesten.
Pero pode ser angustiante se cres que non tes a quen acudir ou con
que compartir as cousas.
posible sentirse s estando con xente?
Si. Cando non podes contar coas persoas que te rodean ou cando
estas te deixan de lado. Imaxina que as tas amistades falan dunha
pelcula que ti non viches. Ao non poder participar na conversacin,
quizais te sentirs s.
Para vencer a soidade moi importante comunicarse.
Se botas de menos os momentos nos que non estabas s, experimentas
nostalxia.
Nostalxia
A nostalxia xera un baleiro no noso corazn, e, case ao mesmo tempo,
ncheo con pinguias de pena.
Cando sentimos nostalxia, sentimos que algun, ou algo, nos falta:
unha amistade, un familiar, un xoguete. Ao instante, esta ausencia
entristcenos.
Como identificala?
Se sentimos tristeza ao lembrar. Cando a nostalxia se fai parte do
teu da a da...terminas sendo presa da melancola.
Melancola
A melancola unha forma acentuada da nostalxia. Cando estamos
melanclicos, sentimos que o mundo no que desexaramos vivir un lugar
afastado, difcil de acadar.
Cando aparece a melancola?
A melancola pode asaltarnos ante os cambios. Nese caso, vemos con
resignacin e con tristeza que unha diversin ou un momento agradable
est a punto de conclur. Por exemplo, cando remata a tarde do
domingo.
O pracer das persoas melanclicas consiste en flotar na sa propia
melancola, sen facer nada mis. Se ese pracer se evapora, xorde o
aburrimento.
Aburrimento
Tamn chamado fasto ou desgana.
O aburrimento unha mestura de fastidio e cansazo que xorde cando
non facemos nada ou cando o que facemos non nos satisfai.
un parasito que devora a nosa capacidade para pasalo ben.
Que relacin hai entre o aburrimento e o tempo?
Cando nos aburrimos, o tempo parece que vai mis amodo.
Estriiiiiicase.
Un antdoto contra o aburrimento xogar a lanzar ideas que esperten a
nosa ilusin.
Ilusin
A ilusin a esperanza de que se vai cumprir algo que desexamos. Ter
ilusins unha das mellores maneiras para gozar da vida e facer
cousas con enerxa.
As cousas teen ilusin, ou ns poemos ilusin nas cousas?
Podemos poerlle ilusin a case todo: a ter un irmn, a celebrar o
noso aniversario, a ir ao colexio, a xogar coas nosas amigas e
amigos...
A ilusin un ingrediente co que lle damos sabor vida.
Cando temos ilusin, prende en ns o entusiasmo.
Entusiasmo
O entusiasmo o espertar dun deus que temos dentro. Cando nos
deixamos levar por el, sentmonos todopoderosos, capaces de calquera
cousa.
Como sona o entusiasmo?
O entusiasmo sona como unha msica porque o teu corazn late a un
ritmo especial.
Intenta or a cancin do entusiasmo dentro do teu corpo. O seu ritmo
empeza no teu corazn, vai collendo forza pouco a pouco, sbeche
polos brazos, bixache polas pernas... unha enerxa que nace do teu
interior e implsate a actuar.
Animados por esa msica, facilmente chegamos euforia.
Euforia
A euforia un desbordamento de enerxa positiva. Brndache a forza
para enfrontar momentos de adversidade, ou para festexar cun
entusiasmo moi por riba do habitual.
Que caracteriza a euforia?
O extraordinario benestar que experimentas.
Por iso te mostras tan optimista e cres que podes superar calquera
reto.
A euforia o oposto ao desalento.
Desalento
Sentimos desalento, precisamente, cando nos falta o alento para
seguir adiante; cando empezamos a notar cansazo e o que temos entre
mans xa non parece tan doado.
Imaxina que ests nun bosque e queres regresar a casa. Emprendes un
camio e non o axeitado. Regresas ao punto de partida. Buscas outra
ruta. Tampouco esa. Insistes. Vlveste equivocar. Ao cuarto intento,
percibes que as tas forzas fallan, desanmaste. Iso o
desalento.
Que ocorre cando chega o desalento?
O A medida que o desalento se acerca, a nosa meta afstase.
Cando nos vence o desalento e nos rendemos, brese paso a
decepcin.
Decepcin
o pesar que te invade ao saber que o que ti cras non verdade.
Tamn podes sentir decepcin cando se derruban as esperanzas que
puxeras en algo ou algun.
posible non decepcionarse nunca?
Iso s podera ocorrer se xa o soubeses todo. Todo: desde cantas
veces vai sorrir ta nai cada ma ata o tamao exacto do Universo. E
se podes sorprenderte, tamn podes decepcionarte. Ambas emocins
implican que algo non como pensbamos ou cramos. No caso da
decepcin, ese desaxuste contraranos. Pero non hai que desanimarse.
Esas experiencias tamn nos axudan a aprender.
Como ves, practicamente imposible non decepcionarse. Non obstante,
si podes evitar caer na frustracin.
Frustracin
o malestar e o enfado que se producen cando non consegues o que te
propoas ou esperabas.
Que adoita producirnos frustracin?
-As nosas propias limitacins, como non ter idade abonda para
participar nunha competicin.
-As limitacins ou decisins de outra persoa, como non poder asistir
a unha actividade extraescolar divertida porque se cancelou.
-As condicins do tempo, como unha tormenta de vern que impide que
goces da praia.
Ante unha mesma situacin, hai quen se frustra e quen busca
solucins. Estes ltimos espertan a nosa admiracin.
Admiracin
A admiracin o aprecio que sentimos por algun que ten grandes
calidades ou por algo que est fora do comn. Por exemplo:
-Unha atleta que intenta superarse a si mesma.
-Un explorador que viaxa a unha selva descoecida.
-Unha amiga que debuxa especialmente ben.
Todas as persoas teen algo admirable?
Si, pero hai que saber velo. Algunhas persoas posen calidades que
ns non temos, ou son quen de facer cousas que ns non podemos. Por
iso as admiramos.
Para admirar aos demais debemos ser conscientes das nosas
limitacins.
Pero se estas nos entristecen e nos impiden valorar as outras
persoas, aparecen os celos.
Celos
Algunhas persoas din que os celos e a envexa son o mesmo. Non as,
anda que ambas emocins van da man, mesturndose e avivndose
mutuamente. Son parasitos que devoran a ta alegra. Non lles
interesa que a ti che vaia mellor, senn que outra persoa lle vaia
peor.
En que se diferencian os celos da envexa?
Os celos dificltanche compartir aquelo que consideras teu, como o
amor dun ser querido. A envexa, en cambio, non nace do que ti tes,
senn do que ten a outra persoa: a tristeza que sentes cando algun
pose aquelo que ti desexas.
Desexo
O desexo un impulso que nos move cara algo que queremos. Desexamos
aquelo que non temos e iso convdanos a buscalo.
O desexo un motor dos nosos actos.
Podes sentir desexos moi variados: desexos de facerte maior, de
aprender a nadar, de estar cos teus avs, de ser bombeiro...
Tdolos desexos son iguais?
O Non. Hai desexos moi fortes, moi profundos. Desexas ser mdico e
estudas durante moito tempo para conseguilo. E hai desexos
caprichosos, fugaces: os antollos.
Ves unha foto da cea de Noiteboa e ntranche ganas de comer un
mazapn.
Un desexo cumprido dnos satisfaccin.
Satisfaccin
Saciar unha necesidade prodceche satisfaccin.
A necesidade pode ser fsica ou emocional: calmar a fame ou pintar
unha paisaxe.
E ao comer, ou ao rematar o cadro, sentes satisfaccin.
Aumenta a ta confianza?
Si. Confas mis en ti mesmo. Especialmente, cando a satisfaccin a
xeran as tas propias capacidades ou o teu comportamento. Snteste
dobremente satisfeito. Por exemplo, cando sacias o teu apetito cos
tomates que ti axudaches a cultivar.
Pdese experimentar satisfaccin incluso na derrota. Se acadas
mellorar un resultado anterior, anda que perdas a competicin, xa un
gran logro. Esa mellora constante nchete de orgullo.
Orgullo
O orgullo unha valoracin moi alta de algo, dun ser querido ou de ti
mesmo.
O orgullo persoal que sentes polo que es ou o que fas pdete
beneficiar ou prexudicar.
Que clases de orgullo persoal hai?
-Orgullo egocntrico: fai que as tas metas se reduzan a unha, que a
de ser protagonista. Como consecuencia, caes na pedantera, a
soberbia ou a arrogancia.
-Orgullo virtuoso: implsate a que a ta meta principal sexa facer
cada vez mellor aquelo que tes entre mans. Permteche descubrir e
valorar as tas calidades. Como consecuencia, pdeche axudar a
afrontar grandes retos.
Superarte a ti mesmo brndache pracer.
Pracer
O pracer a satisfaccin e a ledicia producidas por algo que nos
gusta moito.
Podes atopar pracer en actividades moi diferentes: ao fantasiar con
outros mundos, ao mirar cousas bonitas, ao resolver problemas
difciles, ao sentir que te queren...
Como apreciar o pracer?
Para sentir o pracer debes concentrarte.
Imaxina que tes diante un zume. Podes bebelo de contado para apagar
a ta sede, pero tamn podes concentrarte no seu sabor e saborealo
sen prsa. En definitiva, sentir o pracer que che proporciona.
Levar unha vida pracenteira fainos sentir agradecidos.
Gratitude
A gratitude a alma da palabra grazas. E multiplcase cada vez que es
quen de ver, no cotin, un agasallo: no sorriso dun amigo, nunha
cancin, na comida...
A gratitude ensnache a gozar mis da vida. a entrada
felicidade.
Cando tia dez anos, mia avoa deume un diario de gratitude, e dxome
ao odo:
-Eu teo un igual. Cada noite, escribo nel as cousas polas que estou
agradecida. Despois, ao colocalo baixo a mia almofada, sucede algo
marabilloso: o contido do diario mtese nos meus soos para
converterse no Palacio Feliz...e a a sa felicidade acompame durante
todo o da seguinte.
Que anotamos hoxe?
-Grazas a quen verteu a sa maxia neste libro.
-Grazas persoa que cho regalou.
-E, especialmente, moitas grazas a ti, por emocionarnos.