Post on 16-Feb-2016
description
Acerca de este libro
Esta es una copia digital de un libro que, durante generaciones, se ha conservado en las estanterías de una biblioteca, hasta que Google ha decididoescanearlo como parte de un proyecto que pretende que sea posible descubrir en línea libros de todo el mundo.
Ha sobrevivido tantos años como para que los derechos de autor hayan expirado y el libro pase a ser de dominio público. El que un libro sea dedominio público significa que nunca ha estado protegido por derechos de autor, o bien que el período legal de estos derechos ya ha expirado. Esposible que una misma obra sea de dominio público en unos países y, sin embargo, no lo sea en otros. Los libros de dominio público son nuestraspuertas hacia el pasado, suponen un patrimonio histórico, cultural y de conocimientos que, a menudo, resulta difícil de descubrir.
Todas las anotaciones, marcas y otras señales en los márgenes que estén presentes en el volumen original aparecerán también en este archivo comotestimonio del largo viaje que el libro ha recorrido desde el editor hasta la biblioteca y, finalmente, hasta usted.
Normas de uso
Google se enorgullece de poder colaborar con distintas bibliotecas para digitalizar los materiales de dominio público a fin de hacerlos accesiblesa todo el mundo. Los libros de dominio público son patrimonio de todos, nosotros somos sus humildes guardianes. No obstante, se trata de untrabajo caro. Por este motivo, y para poder ofrecer este recurso, hemos tomado medidas para evitar que se produzca un abuso por parte de terceroscon fines comerciales, y hemos incluido restricciones técnicas sobre las solicitudes automatizadas.
Asimismo, le pedimos que:
+ Haga un uso exclusivamente no comercial de estos archivosHemos diseñado la Búsqueda de libros de Google para el uso de particulares;como tal, le pedimos que utilice estos archivos con fines personales, y no comerciales.
+ No envíe solicitudes automatizadasPor favor, no envíe solicitudes automatizadas de ningún tipo al sistema de Google. Si está llevando acabo una investigación sobre traducción automática, reconocimiento óptico de caracteres u otros campos para los que resulte útil disfrutarde acceso a una gran cantidad de texto, por favor, envíenos un mensaje. Fomentamos el uso de materiales de dominio público con estospropósitos y seguro que podremos ayudarle.
+ Conserve la atribuciónLa filigrana de Google que verá en todos los archivos es fundamental para informar a los usuarios sobre este proyectoy ayudarles a encontrar materiales adicionales en la Búsqueda de libros de Google. Por favor, no la elimine.
+ Manténgase siempre dentro de la legalidadSea cual sea el uso que haga de estos materiales, recuerde que es responsable de asegurarse deque todo lo que hace es legal. No dé por sentado que, por el hecho de que una obra se considere de dominio público para los usuarios delos Estados Unidos, lo será también para los usuarios de otros países. La legislación sobre derechos de autor varía de un país a otro, y nopodemos facilitar información sobre si está permitido un uso específico de algún libro. Por favor, no suponga que la aparición de un libro ennuestro programa significa que se puede utilizar de igual manera en todo el mundo. La responsabilidad ante la infracción de los derechos deautor puede ser muy grave.
Acerca de la Búsqueda de libros de Google
El objetivo de Google consiste en organizar información procedente de todo el mundo y hacerla accesible y útil de forma universal. El programa deBúsqueda de libros de Google ayuda a los lectores a descubrir los libros de todo el mundo a la vez que ayuda a autores y editores a llegar a nuevasaudiencias. Podrá realizar búsquedas en el texto completo de este libro en la web, en la páginahttp://books.google.com
1
DS
CI*cUlATlNe
1 ACHjEMENIDARUM
IMPERIUM,
S I V E
[ REGUM
i PONTI, BOSPHORI,
ET bithyni^;
HISTORIA,
Ad fidem Numifmatum accommodata,
Per
J. FOY VAILLANT,
Bellov. Dodorem Medicum, & Regis
Antiquarium, ac Sereniffimi Genomanenfíiim
Ducis Gazae Prajf'eäaijTi.
TOMLIS SEGUNDUS.
PARIS IIS.
M. DCCXXVlll
\
t
^ 4
'2-9- 3/
AD LECTOREM.
ENTUM eft jam ad ACHIME-
NÍ DARUM Hiftoriam. Hoc com-
prchenduntur nomine Ponti, Boiphori,
Д Thraciae & Bithynia» Reges : qui omnes,
- ut&ipiï ARSACID^E, ad ACH/EMENEM He-
roëm, Perfèi filium, originem reièrebant,
Prius Volumen ARSACIDARUM Hiftoriam,
& quaecumque ad earn ípe&ant , comple&itur. In
.hoc pefteriori Volumine eadem planeufusmetho.
do Doftiffimus VAILLANTIUS, Hiftoriam quo
ique ACH/EMENIDARUM per Nummos, quot-
quothaftenus invenid potuere, contexuit,
Totíus autem hujus Operis rationem, Erudite
)( % Шоп
AD LECTOR EM.
Leftor, paucis tibi reddamus necefïè eft. Orditur
VAILLANTIUS a Ponti Regibus: Quorum Hi-
ftoriam perfequiturab ARTABAZE, RegniPon-
ticiConditoread mortem ufque M1THR1DATIS
VI. cognomine EUPATOR1S , qui ultimus Pon-
ti Regum fuit. Unde liquet quadringentos ас
viginti íéx annos Ponticum ftetiife Imperium:
quippe quod anno Urbis conditae ducentefimo
lexageiimo o&avo, ante CHRISTUM vero na-
tum quadringenteiîmo oäogefimo íexto ab AR
TABAZE conditumfuerit; ac tandem MiTHRf.
DATIS VI. morte extin£tum anno Urbis con
ditae íexcentefimo nnoagefimo quarto. Reges
autem Ponti undecim duntaxat numero recen
fentur.
APonticis Regibus tranfit VAILLANTIUS
ad Reges Boiphori & Thraciœ. Hi ocbdecim
numerantur: quorum primus PHARNACES III.
г Pompeio Magno Rex Boiphori renuntiatus:
ultimus vero Anonymus, filius,ut putatur, RHE-
SCUPORIS Tertii. Quod quidem argumento
eft Regnum Boiphori , quod anno Urbis conditae
íexcentefimo nonagefímo primo , ante CHRI-
STUM
AD L ЕСТ 0 REM.
STUM fèxagefimo tertio, iùmpfèrat exordiunt
ac circa annum Urbis condita; noningenteíimum
quinquagefimum quintum finem habuerat; annos
circiter ducentos & quatuor fupra fèxaginta île-
tiiîè.
Tertium obtinent locum Bithynia; Reges, nu
mero tantummodo decern. Horum primus DJE-
DALSUS, Bithynici Regni Conditor: Poftre*
musvero NICOMEDES III. cognomine EPI-
PHANES: qui, abique liberis moriens, Populo
Romano Regnum teflamento reliquit. Hoc pa-
fto Bithynia, Juris Romani fafta, Afiae Provincia;
fuperadd'ita cft, atque eidem Proconfuli fubje&a.
Is tunc temporiserat M.Junius Silanus. Itaque
Bithynicum Regnum plus quam trecentos annos
ftetic. Siquidem antio ab Urbe condita trecen-
tefimo ièptuagefimo primo, ante CHRISTUM
vero trecentefimo oftogefimo tertio aD^DAL
SO conditum fuerat, &anno Urbis condita; fex"
centeíimO; ièptuagefimo nono, una cum NICO-
MEDE III. fine Liberis defuncto, finitum eft.
Agmen claudit Bithynia; Romanorum Provin
cia; Hiftoria: quam huic Operi VAILLA N-
TIUS adtexendam non fine cauía putavit. Cui
)( 3 qui-
AD LECTOREM.
quidem Hiftorise iùbjungendos quoque Indices
duos cenfuimus : alterum Aucbrum in hoc Ope
re laudatorum ; alterum-Rernm ex Nummis de-
fumtarum.
Tota hase eft Hiftoriarumin hoc fecundo Ope-
rum Pofthumorum VAILLANT il Volumi-
ne contentarum feries. Atque heic finem dicendi
faciam, Erudite Leäor,
Ne longo fermone mover tua témpora;
in legendis hiíce Hiftoriis multo utilius iàne im.
pendenda. Vale.
CANON
r±¥*í
CANON
CHRONOLOGICÜS
REGUM PON TI.
AN NI.
A. C. V. С
486 268 ARTABAZI a Dario regnum Ponti conceffum efl.
In Prcelio pugnans cadit.
480 274 Antonymus, Joco Artabazis regnavir.
474 29° Rhodobates, Anonymo patri fucceílit.
402 352 Míthridates I. pro patreRhodübate regno Pon«
ti potitur.
363 391 Ariobarzanes pofl obitura Mithridatis patris re-
goal.
337 417 Míthridates П, diélus Ctiíies, régnât morte pa-
tris Ariobarzanis,
306 448 Confervatur in Ponto ab Antigono.
302 452 Mithridatss III. patri luccedit.
301 453 Antigormsprocliofuperatusoccidítur.
266 488 Míthridates partem Cappadocise & Paphlagonise in
vadir.
2(>T 489 MiTHRiD \tes IV. mortuo Mithridate regnat.
223 '53 1 Antiocho Laodiccn filiam in uxoremconcedit.
21 S S 39 Achaeus capiturSardis, ab Antiocho excruciatur.
183 У71 Pharnaces, mortuo patre, Pontici regni habenas
lufcipit.
)(4 »Î4
CANON CHRONOLOGICUS.
AN NI.
А. С. V. С,
1 74 боо MiTHRiDATEs V. mortuo pâtre Ponti regimen affu-
mit Evergetes diflus.
1 48 606 Copiis adjuvat Romanos contra Carthaginenfcs,
623 Romanis auxilium fert contra Ariftonicum.
130 624 PerpennaproeliovincitAriflonicumcapitque.
129 62s Aquilius, mortuo PerpennaducitRomam Arirtoni-
cum.
133 631 Mithridates VI, Eupator& ultimus, patri fucce-
dit»
60 694 Mithridatis mors.
REGUM BOSPHORI.
63 691 Pharnaces III. Rex primus Bofphori a Pompeio
nominatus.
Mithridati Pergameno Csefir dat Bofphori regnum.
47 7°7 Afander, non Regis fed Ethnarchas tantum Bofpho
ri nomen aifumfir.
Afander inedia reliquit Dinxm uxori Bofphorum.
Scribonius nubit Dinami,& Bofphori regno potitur.
89 71 Ç Darius, filius Pharnacis, Pontum recuperet, fibi ab
Afandro ereptum.
29 725 MiTHRiDATEs VII. filius autDarii nepos.
Ejus filius a Caligula obtinet Bofphori regnum.
21 743 P0LEM0 in Ponti parte in Bofphoro & in Cilici«
parte regnat. _
Poll Chr.
17 770 Pythoridis Regina Polemoni fuccedit in PontiЛ
Bofphori regnis. Nubit cum Archelao,
38 79-t Pci-iwo II. potitur regnis Ponti & Bofphori.
fi 804 Mithridates VIII, Bofphori regnum a Caligula re-
cipit. ANNI
CANON CHRONOLOGJCUS.
ANNI.
A.C. V,C.
»
Cotys Thraciae Rex, nubente vidua Mithridatis VII.
Armeuiam obtinet,
107 861 Cotys Rex Bofphori efficitnr.
HS 869 Ininthimasvus Cotyi fucceditin regno Bofphori»
Rhefcyporis F. Bofphori Regis vita ignoratur, nepoi
Armenias Cotyis Regis. Regnavit fub Adriano.
Rhasinetalces, duo fuerunt Reges, unus Thracix, al
ter Bofphori. Sub Antonino régnante , Rhe-
fcyporidis filium fuifle probatur.
Anonymus, de nomine ignotus.
124 877 Cotys II. Anonymo fuccedit.
J40 899 Rhefcyporis II. port Cotym régnât in Bofphoro, Ali
us Cotyis.
195 9fl Rhefcyporis Ill.fucceffit Rhefcypori fecundo.
Anonymi varii.
REGUM BITHYNIiE.
3S3 371 Dadalsus primus Bithynia: Rex.
378 З76 Botyrus fuccedit Dacdallo, & ejus creditor filius»
334 420 BiAS,mortuo patrc Botyro, regnat in Bithynia.
328 426 Zypoetes poft patrem Biam, Bithyniae habenas fu-
fcipit. Urbem condidit Zypœtem,
28l 473 Nicomedes Zypcetis natu maximus pre eo regnat
in Bithynia.
278 476 Gallorum auxilio pellit fratrem ea parte Bithynia;,
quam invaferat,
245 f09 Nicomedes diti Zeli, &ea mortua Azetat nubit.
Filiorum curatores elegit, & conflituit Ptolemacuin
& Antigonum.
241 ПЗ Zelas, Nicomedisex primo matrimonio filius, inva-
ditBithyniam.
)( S »41
CANON CHRONOLOGICUS.
ANN!
Л. C.V. С.
2 i ?i 3 Zelas in Gallos irrumpit, condit Zelam in Cappado"
cia.
23 r Ç23 Infidiis adortus Gallo-Gracos.occifuseit.
229 525 Prusias poft patrem Zelam ejus regno potitur.
2o8 546 Prtifias Attalo focero, adverfus ^Ltolos, in bello fo^
cius eft.
2of у49 Pace inter Philippum!& iEtolos inita Prufias arma
vertit iti chinos,
203 I Philippus & Antiochus ^gyptum interpartiri cogi
tant.
200 154, Philippus Cberfonefum Thraciae in poteflatem re-
digit , & Abydam expugnat.
197 çf7 Profeus in obfidione Heraclex vulneratus, ab ea
defiflit,
190 564. Prufias abAntiocho deficit, & paulo poft moritur.
186 08 Prusias II. loco patris regnat in Bithynia,
185 J 69 Prufias terra marique vincitur ab Eumene,
Annibalis arte claifis navalis Eumenis profligatur.
I84 $70, Fugit Eumenes, ejus pedefires copias debellat
Ànnibal.
Annibal ne in manus Romanorum incidaf, veneno fe
interficit.
'78 f 7 ó Per feus pofclt a Romanis, tit Rex Macedonia; appel-
letur.
169 y 8 T Prufias Romanis mittit legatos de pace inter eos<3c
Perfeum ineunda.
I6ç 589 Senatus mittit Legatos ad inquirendum confiais An»
tiochi& Eumenis.
164 f90 Antiochus Rex Syria:, t
Jf« 596 Eumenes Pergami Rex, / monunfur-
Jf2 602 Legati conantur cúnelos ab ejus focietateavertere,&
Attalo favere. 1
IJI 603 Senatus mittit Legatos, qui de pace agant inter Prufi-
am & Attalum.
IfO
CANON CHRONOLOGICUS.
ANNI
A.C.V.C.
ifo 604 Prufias, odiofus fubditis, mittit fi Hum Romam in ea
manfurum. More ejus.
149 6oy Nicomedís II. interfecto patre in Bithynia régnât.
133 621 Craííus Ariílonicum Pergami invaforem bello ар.
petit.
131 623 Craffus quamvis a multis Regibus auxiliatus vincitur
& necatur.
1 30 624 Perpenna fuperat & capit Arifionicum & rémuné
rât Reges auxiliatores.
124 630 Mithridates & Nicomedcs Paphlagoniam invadunt,
& inter fe partiuntur.
Mithridates abnuit reddere Paphlagoniam juffu Se-
natus,& Galatiam occupât.
123 631 Micomedes videt Romanos, & dat partem Paphlago-
nix filio iuo.
Interfecto ¡ufTu Mithridatis Ariarathe, Nicomedes
Cappadociam invadit.
103 651 Nicomedes denegat auxiliari Mario Cimbris bellum
inferenti.
93 661 Senatus aufert Cappadociam Mithridati,& Paphla
goniam Nicomedi.
SyllacompellitNicomedem ad reflituendam Pylas-
meni Cappadociam.
52 662 Nicomedes fiiiiSocratisinfidiis e vi vis tollitur.
Bithyni regno pellunt Socratem & dant Nicomedi,
Nicomedes III. patri fuccedit in regno Bithynia:.
Nicomedes a Senatu Rex confirmatus cognomen
Eupatoris fumit.
91 663 Per Legatos queriturRomxdeinvafa Bithynia a iuo
fratre.
Senatus mittit Legatos, qui illi & Ariobarzani regna
reflituifaciant,
Nico-
Canon chronologicus.
ANNI
A. C.V. С.
Nicomecles in ditionem Mithridatis irrumpit&dc-
populatur.
90 664 Mithridates friiiiraligat,queritur deNicomede.
Senatus denegat Mithridatis Legatis petitionee, eum-
que minantur.
89 66s Pergami duces paramsinftruuntcumNicomedecon-
tra Mithridatem.
Mithridates fe ad bellum parat copias undique co-
gendo.
Nicomedes prœlio fuperatur a Mithridate.
Mithridates totam Nicomcdis ditionem invadir.
88 666 Sylla mittitur ad bellum contra Mithridatem.
8f 669 Simbria profpere pugnat cum Mithridatis filip ¿t
Regem fugat.
Mithridates Archelai opera pacem pofcit a Sylla.
84 670 Colloquuntur de pace Sylla & Mithridates in Afia.
Sylla concedit pacem Mithridafi, qui recedjtin re-
gnum.
83 671 Murena Afiae Prastor pacem frangit cum Mithri-
date.
Senatus jubet Murenam abflinere armis contra Mi
thridatem.
8 1 673 Murena ab Afia revocatur, & ejus loco mittitnr.
Julius Cxfar mittitur inBithyniam.
Julius proflratas Nicomedi pudicitias accufatur.
Nicomedes moritur, & Bithynia potiuntur Ro
mani.
»Co)
STEM-
S T E M M A
PONTIREGUM
EX STIRPE ACH,EMENIDARUM.
ARTABAZES
!
Anonymus. i
RHODOBATES.
MITHRIDATES.
!
ARIOBARZANES.
¡
MITHRIDÀTES Ctiffes.
j
MITHRIDATES Ш.
MITHRIDATES IV.
PHARNACES.
I
MITHRIDATES Evergetes V.
MITHRIDATES Eupator VI
DE PONTI REGNO
proemiüm;
DE Ponti Regno diüuris, neceíTari-
um nobis videtur, illius quodam-
modo arriplitudinem & circumfcriptio-
nem indicare, ut totam banc regionem,
in qua Reges ex Achccmenidarum itirpe
procreati, imperare cœperunt, Leftor
prae oculishabens, rerum, de quibus no
bis erit fermo, majorem in animo ípeci-
em confervare poffit.
Pontus quidem ilio tempore, Bithyniae
aboccafu, & Paphlagonise ab ortu con-
terminus tantum fuit, Phrygian majori ex
meridie& Ponto-Euxino ex feptentrione
appoiitus.
Hunc aMariPonticonomen aflfumfis-
fe quidam referunt: alii vero aquodam
Rege hujusregionis,cuinomenerat Pon
tus, di&um fuiíTe contendunt: huic fen-
tentisefaverevidetur,quodetfiPaphlagoia
&Gappadocia etiam Mari Euxino alluan-
tur, illa tantum regio Pontus appelletur,
nifihos Reges antiquos totam illam Pon»
tici Maris oram tenuifle dixerimus,quam
tandem Mithridates;Eupator poteftati fuse
fubjecit,ficut&Colchidem:unde poil eum
duo
PROEMIUM.
duo régna ótduaedeinde Provincial fa&ae
font, quarumuna Pontus proprie , altera
vero PontusPolemoniacus.
Ante Achaemenidas, qui tantum (lib
Dario,Hiftafpis filio, in hac regione, quam
nominantPontum,regnarunt : Fiorus ali
os Reges ficnominat lib. 3. cap. r. Ponticse
gentes, inquit, ad Septentrionem in fini-
ftrum jacent,aPontico cognominätseMa-
ri : harum gentium atque regionum Rex
antiquiiîlmus Artheas. Pontum etiam
NereifiliumnominatEufebius//¿. Frap. Ev.
Cappadociam, ait Srrabo, РегГж in du-
as diviferuntSatrapias,earum alteram pro
prie Cappadociam & Cappadociam ad
Taurum, adeoque magnam Cappadoci
am nuncuparunt: alteram, Pontum five
Cappadociam Ponticam,//¿>. 12. pag. m. un-
de, ut inquit Reinerus Reinefius lib.dePomi
Regibusjta turn primum regionis hœc ap-
pellatio eiïè vere cceperit.
SubCyrobanc Cappadociae divifionem
fuiiTefaâam eruitur exBibliothecaPhotii
//¿•ír.namibi Cappadociae Reges ad Cv-
rum Perfarum Regem referre genus con-
tenduntmulti,&cognationem fic enume-
rant: Cambyfis Cyripatris fororem ruiiTe
ger-
PROEMIUM.
germanam, AtoíTam. Ex ea & Pharnacc
Cappadociae Rege natum fuiflfe Pœdaga-
num, qui fuam ftirpem propagavit ufque
ad Anapham, cui fub Dario Hiftafpis filio
propter virtiitem conceflumfuiflfe tradunt
Cappadociae Principatum, ut Perfis tribib
ta non penderet : NamCappadociae Reges
ultimi, ilium Anapham fuiflè unum efe-
ptemPerfarum proceribus, qui Magum
occiderunt, affirmant.
Darius autem Hiftafpis filius, unus etiam
ex feptem magnatibus, qui Magum inter-
fecerant, cum ad Periarum regnum eve-
cbs fuiíTet, illud in viginti Provincias,quas
Perfae Satrapías vocant, anno imperii fui
fecundo partitüs eft, earumque fingulis
praefides prœfecit, inter quasPonti Satra-
piam ingratiam Artabazis, quern ejus fili-
um ex priore matrimonio cumGobriae fi-
lianatum fufpicamur, fubtributi nomine
in regnum erexit, ex quo Ponti Regum
progenies ufque adMithridatem Eupato-
rem illius principatus ultimum, per feriem
Monarchiam promanavit, ut ex fequen-
tibus HiftorisePontici regni ex Achaemc-
nidarum ftirpe Annalibus patebit
АСНЖМЕ-
РЛЭ ÇA? CA? PA* Va го сад газ га- п- СПГ1Э вА?№ CA? CA? CA** CA? Ci* CA■» CA? CA* САГ CA* CÂ* CA? «X? dl ?V
'ï?4'£Î0'*lrt -XJ ^œCO «Y.» «W fcY¿ 6Y.Í СУэ
-■■■•■»"•■•-■■••liltllTTT
: ACH^SMENIDARUM
iIíííiperjüm. ,.-.* ;: ■
REGÜM PONTI, BOSPHORI,
!^;:thraci,e, et bíthyni/é
t:: "historia.
<fíá my 'f 1 ■ ■ ■■ » ■
REGES FONTI. '
^¿■.ARTABAZES, REX PONTI PRIMUS,
■ Б STIRPE ACHÄMENIDARUM.
.Vi ', , :. V ... , '
* • i " ^* Ti Г ■ ( ' ti 1 1 • • • #
RTABAZES, Ponti Rex primus, &
quidem ex Achsemenidarum ítírpe , re-
^ nuntiatur a recentíoribus ex íéquentibus
Flori verbis. Ponticae gentes ad Septen-
trionemin mare fíniftrum jacent, a Pontico cogno-
rninatíe marl Harum gentium atque regionum Rex
4ntiquiffimus Artheas;' poft Artabazes , a ièptem
Periis oriundus : inde Mithridates omnium longe
inaximus. -ÚbifrctyS* ¡ • ' » - - о .» »
. Pars II. A Gum
s . ARTABAZES.
Cum Florus proxime Artheae,qui fuit ex alia Pro
làpia,iiibjungat Artabazem,undenovam poftilluru
ftirpem indicare videtur > re£fce de eo intelligi poteib,
cui Darius, Hiftafpis filius, Ponticum regnum con-
ceiTerit: adde,quod poft Artabazem, Mithridatem'
Eupatorem fcilicet genus duxiiîè affirmât Hiftori-
cus; fie primum regni Pontici au&orem, & ulti
mum hujus Monarchia; Principem indicat, ex A-
chœmenidarum nempe ftirpe, cum addit,hunc geni-
tumeflè eièptemillis Periarum Nobiïibus.
In eandem de Mithridatis ultimi Regis Ponti ori
gine ab uno e ièptem viris illuffcribus dedu£ta,qui
Maguminterfecerunt, fèntentiam abit Sext. Aureli-
usVictor his verbis : MithridatesRexPonti oriundus
a fèptemPerfîs./// vitdMithr.lmoPolyhms longe ante,
loquendo de illius Mithridatis proavo, nempe Mi-
thridate nomine quarto, ait :Mithridates hie genus
fuum referebat ad unum e ièptem illis Periis, qui
Magum occiderunt: tributumque jamolimma)o-
ribus fuis a Dario dominatum adEuxinumPontum,
perpetuo exinde coniervaverat. Lib. <¡.pag. 388.
Alfentire non poíTumReineroReineccio,qui unum
exièptemifàsMagnatibus Ponti Regem fuiflê exi-
ffimare mavult, quam horum alterutrius filium,
praîfèrtim cum inter illos, quos Cteiias numerate
Onopham, Idernem, Norodobatem, Mardonium,
Bariiem , Artapbernem, &Darium Hyftaipis, vet
quosappellat Merodotus, Otanem , Hydarnem*
Megabyfùm,Gobriam, Aiphatimem, Intaphernem
& Darium ; nomen Artabazis non legetur-
Neque obltat hic, ait Reineccius, quod non repe
ARTABAZES.' 3
riatur id viri nomen apudCte/iam &Herodotum.Fie-
ri enim potuit, ut,quodhaberet ille proprium,Hero-
dotus vel Ctefias, retulerit; Florus veroinquit, quod
officium eidediuet, quomodo idPeríicarumrerum
Scriptoribus eft ufitatimmum: &fcimus,fubjungit
Reineccius, efle banc cauiàm praecjpuam, quod Per-
íárum Monarchie adeo diícrepantibus nominibus
refèrunturinLitterisSacris &Gnecorum Hiftori-
¡Si fíe ille /i¿r. de Regno Fornico.
Polybius a Dario Ponti regnum fuiiîè conceiîùm
majonbus Mithridatis narrât iùpra. Sed re£fce Ap-
pianus Mithridatis Eupatoris ítirpem a Dario Hi-
ítaípis Pcriàrum Rege deduebm, fie refèrtj Кш S
MtirçtiïxTtis dmQnjwev ву-ш1$ех.лтм шч écc Ло^e/e tb Yç«-
а-яа néçew BcurtfJus. Et Mithridates,qui obiit, undeci-
weß a Dar'tOyVerfarum Rege. Sic vindicanturPoly*
bius & Sext. Victor, qui ad unum e ièptem viris Re
gis hujus genus référant, cum a Dario deduebm
PondRegum ftirpem narrant,
Darius natus 41. annos ad Perfàram regnum per-
venit,cum jam tresfiliosex Amylè Gobriae filia iù-
fcepiflêt. Horum natu maximus erat Artabazes,
quemHerodotus appellatArtabazanem,quod idem
eile videtur : huic ut jam Regis filio Lhrius pater
Ponti Satrapiam Imperium a íe in viginti partes par-
titumconceffifte videtur.
QuidveroArtabazes totolmperiipatris decuriù ege-
ritjprorfus ignoratur,ufquedumhic cöparatexpe-
ditionem aut contrcuEgyptios aut contra Athenien-
iès; tue enim,inquitHerodotus,ingens inter ejus libe-
ros de prineipatuexorta diirentio eft,quoniamex m-
A a ftfcu-
4 ARTABAZES.
ítitüto Periàrum oportebat ita demum ireinexpé-
ditionem, cum regniíiicceflbrem declaraflêt; crant
autem Dario jam antequam regnaret,liberi tres, с
priore uxore, GobriaE filia, fuícepti, & poil partum
regnum, alii quatuor ex AtolÍa,Cyri hlia. Lib. 7. in
Ыутта initio.
Superiorum maximus natu erat Artabazanes^
pofteriorumXerxes. Qui cumexeadem matrenon
elfènt, diiceptabant ; Artabazanesquidem,quodo-
mnis paterna? ioboiis ipiè maximus natu foret, cum
apud univerios homines fit inftitutum, ut maximus
natu liberorumobtincat principatum. Xerxesvero,
eo, quod ipiè Atoflâ genitus eflêt, filia Cyri, qui Per.
fis libertatem acquifiiflèt. Hune Darius declaravît
Regem, ficque litem diremit. Id. ibid.
Ut tarnen Artabazemièu Artabazanemconíbla-
retur, ei Ponti Satrapiam in regnititulumeum tri
buto erexiflè videtur ; quamvis jam Cappadocia a
prifeis Regibus in duas Satrapías, nimiruminCap-
padociam proprie dicbm,& in alteram Pontumno-
minatam divifa fùiflèt. Jam Pharnaces in regnum
Gappadociam habuerat, cujus pronepos Anaphas
tributi remiffionem a Darionuper obtinuerat, eo,
quod fuiflètexieptemviris,qui Magum interfèce-
rant ; ut habetur in Photii bibliotheca,«y>.3i./>dg.2oy8.
Ita illae duae Satrapías in régna iùnt erecbe , und©
nempe Ariarathes,Cappadocia2 Rex,& Mithridates
Eupator,Ponti ReXjOriginem traxiflè gloriabantur. í
Quod Ponti regnum Artabazi filio conceflèritDa-
rius Hiítaípis, confirmant quseab Appianorefèrun-
tur,icilicetdivitiarumillius &rcgiscfcilicet pretiofe
fup-
ARTABAZES. ï
iupellefölisMithridatas ultimi inTalauris aPompeio
reperte ; partem a Darío Hiftaípís filio fùcceflôribus
per manus fuilfe tr2dit2m.lib.de bel.Mitbr.p.2 yi.£52f2.
Unde probatur,Eupatorem Darii íucceflbrem füiííc,
&ab illo originem traxilfe; & iterum Appianusin
triumpho illius Regis,inter varia ornamenta,le£fcum
DariiHiír^isfilii, &íellam ac íceptrum Eupatoris
eliè tradu£ta memorat , pag. 252. Quomodo enim
haec a Dario Hiílaípis ad Mithridatem perveniflênt,
mfí a ítirpis aucbre? Quod fi Ponti Regesab alio,
cjuam ab uno e íeptem iíHs Principibus genus duxiP
íent, illa procul dubio per Darium in manus eorum
non perveniírent.
Sedad Imperii contentionem inter fratres rever-
tamur ;hanc Juftinus exTrogo narrât, & pro Arta-
bazaneHerodoti, Artemenem primogenitum, me
lius vero ex M. S.Ariemenem appellat: hoc certa
men, inquit, concordi animo, ad patruum ííium
Artaphernem, veluti ad domeííicum judicem, defè-
runt; qui domi, cognita caula, Xerxcm propoíiiit:
adeoque fraterna contentio fuit, ut nee viäor inful-
taverit, nee vi&us doluerit. Üb. 2. cap. ю.
Hiítoriam vero hujus contentionis aliter refertPlu-
tarchus : Mortuo Dario, inquit, alii regnumAriame-
ni,utejus natu máximo, deferebant; alii Xerxi, qui
ex Atona, Cyri filia, Dariojam régnante, natus erat.
Defcendit itaque Ariamenes e Media, non bellico
apparatu, ièd placide ad judicium. Xerxes venienti
occurrit fratri, eumque fàlutavit, & illi donamifit.
Inflante vero judicjidie,Perfe,communi (èntentia,
Artabanuni,D«n//rÄrrf/H,iudicemderignamnt.Cau-
A3 fi
6 ARTABAZES.
là cognita, Artabanus pronuntiavit,Xerxi regmim
convenire. Ariamenes autem, ftatimproiiliens,fra-
trem adoravit, dextraque apprehenfum, in folium
collocavic Exinde, primo apud eum loco habitus,
benevolum iè praebuit. Lib. iie¿ Ф<л«íkh/pUts.
Qui Plutarchum&Juffinum íequi malunt, Arta-
bazis ièu Artabazanis gratia Satrapiam Ponti, inre-
gnum a fratreXerxe ereftam fuiife, exiftimant, ut
regia dignkate fratrem ita ornatum, iibi novo hoc
titulo devinciret ; cum alioqui inter eos,qui genere
íimt pares, impares autem fortuna & digniratc, fa
cile íemulatio exiilat, quaEdeindeinrebcllionem&
fèdkionem erumpere fepe aflblet, ut poitea in Arta-
xerxe Mnemone, &Dario Juniore videbitur: imo
fraternum illorum iiipra di£fci Autores amorem
maxime celebrant.
Nec^lium Darii fratrem referre Herodotum,
cum Artabazanemnominat,exiftimandum ; cum,
quem Trogus & Plutarchus Ariemenem nuncu-
pant,idemeilè videaturfilius Darii natu maximus,
qui ab his Ariemenes nomine proprio dicitur, dum
adhuc effet Sátrapa, & ab Herodoto Artabazanes
appellatur,poíteaquam Rex a fratre di&us eft,quod
a Períicarum rerum Scriptoribus eft ufitatiffimum,
ut fupra obícrvavimus.
Cum Artabazes in Ponti regnum profè£fcurus di-
íceffit, a patre autfratre plurimam & pretioíám íii-
pellectilem, de qua Appianus loquitur, accepiflêvi-
deturjquíe a fíicceíforibus íuisPontiRegibus diligen-
ter &accuratead demonífcrandam mam a Dario ori
ginen! íérvata eft. Hujus Principis currus a Victore
Pom
ARTABAZES: 7
Pompeio in triumpho ejus de Mithridate Eupatorc
transJatum fuiiTe, jam fupra vidimus.
Qupmodo denique Artabazes ab Achaemenidis
originem duxerit, uc plurimi tradunt Hiftorici,ab
Herodoto diicendum eft ; ut enim ilium Darii filium
opinamur, Darius fuit Hiftafpis, qui fuit Arfimis,
qui fuit Árrianmis, qui fuit Zeilpei, qui Cyri, qui
fuit Cambifis, qui fuit Achaamenis filius, lib 7. in
folymniaverfusinitium. De quotradit^Elianus. Au
dio Achaemenem Perfim quoque,a quo nobilis Per-
iârum Profipia deícendit, Aquilas alumnum fuiflè.
Lib. 12. cap. ai.
CumXerxes,Perfärum Rex,bellumGraeeis illatut
rus eilet, tres, aut quatuor annos,incolligendisco-
piis, ut terra marique eos adoriretur, coníiimpíit.
Artabazes fratri in hac tanta expeditionenon defùit,
ex Herodoto : Iónicas quidem,inquit, claffi, & Caria:
Artabazanes ex Dario & filia Gobriae genitus prae-
fuit Lib.y .in Ыутта circa medium. Plutarchusad-
dit, pro gloria fratris navali apudSalaminemprae-
clare pugnans cecidit. Lib. П^><Ф<л*(5гЛ<р/<хг. Quod
confirmât Herodotus. In eo pradio, inquit, cum alii
multi & illuftres viri, tarn Perfirum Medorumque,
quam aliorumibçiorumoccubuere, tum veroDux
Artabazanes,/>ro quoAriabignes infravis codicihusfub-
flitutus efi, Darii filius, Xerxifque frater } e Graecis
pauci. Lib. S- in Urania cirea medium.
Itaque ii inArtabaze anni regniab illö temporenume-
rentur, lex tantum reperientur ex quoPonti regnü a
patreDario obtinuit,autcerte ab eo,quo illud aXerxe
fratre accepitjnam eorum controvemam delmperio
A4 Per
8 ARTABAZES.
Períárum obtinendo, paulo ante obitumDarii inter
fratres ortam, & ab ipíoparjce judicatamftiiñe,re
ferí Herodotus, quia Salaminenfis pugna commiflk
eftanno íexto Imperii Xerxis i fi vero a Satrapía Pon-
ti a parre Dario huic conceflà anni computentur,
erunt 40. nam Darius anno Imperii iùi fecundo il-
ludin Satrapías diviíít: &íicfublatis duobusde tri-
ginta & íex, quos regnavit, fupererunt 34. anni, qui-
bus additis (ex de regno Xerxis, aderunt 40.com-
pieti. ,.
Artabafis nomenaFloro prolatum, potius quam
illud Artabazanis, ab Herodoto produäum , pro
primo Ponti Rege accepimus, quiaFlorus Artaba-
zem Ponti Regem nominat, Herodotus vero non
aliter, quam, Artabazanem Darii natu maximum
appellat»
-a
ANO-
ANONYMUS IL 9
ANONYMUS IL
QUI S , mortuo Artabaze, Ponti Rege , in illius
regnum iucceflerit, Hiftoricorum ejus œvi pe
nuria, penitus ignoratur : quod fi Ctefis, qui iifdem,
quibus Xenophon, temporibus vixit,&Artaxerxis
Mnemonis Medicus fuit, hiíloria ííipereflet, procul
dubio nos iíteedoceretj ícripfitenimPerfica viginti
tribus libris: dchishaec leguntur in excerptisPho-
tii ; a íeptimo autem libro, inquit, de Perficis rebus
agit: ас in íeptimo, ocbvo,nono,decimo,undecimo,
duodecimo & décimo tertio , qua? ad Cyrum &
Cambyièm, & Magum ilium Dariumque & Xer-
xem ípectant, commémorât: ièdquse illus ícripto-
ris nobis fuperíiint,pauca admodum funt, eaquein
Epitomen exiguam redadla.
Porro etfi illius Regis nomen, qui Artabazi iùc-
ceflit, deperditum fit,pleriquetamen eum Artaba-
zis filium fùiflè conjiciunt, quando quidem Hiftorise
Scriptores Mithridatem Eupatorem ultimum Pon
ti Regem ut&Mithridatcm hujus proavum ex iè-
ptem viris, qui Magum occiderunt,originemtraxiC
fèprotulerunt. .
Sed quod ad eorum Regum numerum ipecbt,vi-
tioiiAppiani codices in errorem ita recentiores indu-
xerunt, ut plurimos Reges defiderari,qui ab Artaba
ze regnarunt ufque adRhodobatemReineccius &
Henninges, qui de Ponti Regibusícripíerunt,exiít>
marint,eorumque, qui iùb Xerxe &Artaxerxe Lon-
gimano Perfàrum Monarchïis degebant, nomina
eiîè deperdita recbautumant.
A r Sic
ю ANONYMUS.4
Sic ergo habetur in illis corruptis Appiani Ma-
tiufcriptis : Ke« о MiQçiSxTtis сетгедирт*«v » emccuSexures ârv
in A«fгi8та viaiçeu HtçaSiv BtctnKtae, oySoos J' d7tc MiQçiSoi-
Tov rS Muxtíóvav омоемте? rr, xcùxTt](TctfxÉv8 rrp jforr&ijv
tcçxrv. Quiobiitfextusdecimus ejusfiirpisa Dario Per-
farum Rege ultimo, ofiavus a Mithridate illo, quiprimus
defertis Macedonibus, Pontiá Regntfuit conditor. App.
pag. 249.
AlexanderTollius, qui AppianiHiftoriamnotis
illuftravit, ad hanc paginam fie icribit Locus hiefce-
diflime corruptus, nifi corrigeretur, poflêt omni
bus Chronologiscruccm figere. Nam ii Mithrida-
tesEupatordecimus iextusa Dario Codomano ul
timo Períárum Rege fuit , quem vicit Alexander,
quo modo fuit oebvus a Mithridate fundatore ièu
Ctifte,qui Alexandre»& Antigono Alexandri duci
fuit contemporaneus,& fic contemporaneus etiam
ipfi, cujus ocfcavus ncposEupator dicitur, certehaec
(tint ciâvçctrec. Ruriùseum male o£fcavum fàcit a Mi
thridate Ctifte, quern íüpra hujus libriièxtumtan-
tum fàcit Sic ille in Appian. de bellis MnhriLpag. 249.
Sic vero totumhunc locum reftituit vir do&us:
fLxxcuSexecroe wv âito та ùcueiu râV Y"фМфЫЛфвшВяп»
TiêtKi sxtoí ÙtîqtSùv McctuSémv aTtoçeivrosrtiteùxTiaceftêitt
(ficlego,nonxTíjff*/ue'j'8)T»jvIIe>'Ti'<»)vo?fpcív' Sextus deci'
mus a Dario Hifiajpis Perfarum Regejextus vero a Mi
thridate, qui a Macedombus defecit, Ç$ qui fundavit Re- ,
gnum Ponticum.
Re£fce Tollius TWwevocem, qua; convenitDa
rio, cum fuerit Hiftalpisfilius, pro corrupta «Ja*»,
qua; ultimum iônat, reftituit: uno verbumoyJeef in
Utes oprime mutavit, quemnumeruma Mithridate
Grifte '
ANONYMUS. и
Ctifte ad Eupatôrem îpfè Appianusagnoverat,&
íicapud Reinneccium &HenmgemintmíosMithri-
datem&ejus filiumPharaacem Reges ut ocbvum
numerumimplerent, recidit. ;
Locum Tollius haud penitus tarnen fànavit,dum
nobis decimi ièxti numerum reliquit, fèd totam hanc
PontiRegum ièriemmagis implicuit; nam dum o-
ptimeduos a Ctifte Reges reicindit, anteriores ad
ouodecimäuget. Huncnodumtarnen (olutu prima
fronte difficilem, facile iölviflet,unalittera in prima
voce mutata,nimirum fiprOixx^&Wef, fextusdeci-
mus, reftituiflèt svxocjSeKceros,undecvnus, qui verus eil
RegumPonti numerus, ut in eorum ftemmate,ope-
ris hujus initio appo,íito patet,
Artabazes, ut fiipra vidimus, m pugna ad Sala-
minem commiflà, Olympiade 75 . interfèëfcus eft ; &
Mithridates nomine primus, ejus pronepos, pro
Cyro juniore militavit аппоз. 01ympiadis94.ígi-
turanniíolummodo79. effluxere inter hoc tempo-
ris ipatium, quo duo Reges, Anonymus hic, de quo
nobis tunc eft fermo, & ejus filius Rhodobates, pa
ter Mithridatjs primi, regnare potuerunt ; fiquidem
hie Mithridates pluiquam 6. annos,ut infra videbi*
mus, Principatum obtinuit.
RHO-
il RHODOBATES.
RHODOBATES III.
RHODOBATES,tcrtius Ponti Rex, renunti-
andus nobis vidctur, juxtaièriem Appiani Mi-
thridatem Eupatorcm a Darío Hiftaípis filio undeci-
mumPontiMonarcham referentis.Quin autemRho.
dobates filius f'ueritiftiusRegis,cujusnomen nobis
pro incompcrto reliäum eft, nullus eft dubitandi lo
cus, cum illud plane conftet ex Hiftoricis, qui ulti
mum Ponti Principem ab uno e ièptem viris illis,
qui Magum occiderunt, originem duxiflè aflèrunt.
. Porro hujus, non magis quam patris , gefta ad
noftram notitiam pervenere,Scriptorum iftius tern«
poris inopia ; ambos Ponti regnum tenuifiè ÍLib Xer-
xe, Artaxerxe Mnemone, &DarioNotho tantum-
modo conjicimus, cum Mithridates cognomine fili«
us iub initio regni Artaxerxis Mnemonis principa*
tum Ponti occupant, ut in ejus vita videbimus.
: Xerxes quidem 29. ArtaxerxesLongimanus 4 г.
Darius vero Nothus léannos imperarunt; at cum
Artabazes mortuus fit in pugna Salaminiaca,anni
iuperfunt 73. ulque ad initium regni Artaxerxis
Mnemonis, inter quod temporis ipatium filius Ar-
tabazis &Rhodobates regnarunt,ied quot ille annis,
quotquc hic, fèorfim quiíque fumtus, regnaverint,
с Ipiflistenebris eruere nobisnon licet.
De Rhodobate nihil habetur, nifi quod Diogenes
Laërtius, qui fiib Antonino Pio degebat, refèrt lib. 3.
fag. yC. ex primo Commentariorum Phavorini, qui
fubHadrianoicripfit.Mitliridatem Periem Rhodo.
' . .J batís
RHODOBATES. -t*
batís ffliumfuiflè. Rhodobatîsautem nomeninullo
alio Scriptore nuíquam occurrit; quod tamen o-
ptandum eflèt &de Rhodobatis patre, cujus utinam
homen a quodam Autorc recitaretur, ut omnium
PontiRegum nomina iàltem edoceremur,ii eorura
gefta ignoramus.
! »(:■! ' "
MI-
i4 MITHRIDATES.
MITHRIDATES IV. '
QUIN Mithridates fueritRhodobatisfiliusnon
dubitare finit ièquens Diogenis Laërtii locus,
hb. 3. pag. ¿eMpSxTtisoioSoßUTvo neprtjs. Nee Re
gis, nee Satrapie titulum fibi aflumit, eo,quod Perià-
rum Monarchie iùbditus effet, Îèd íe íolummodo
Perfen, quafiejus dignitas hoc verbo contineretur,
nominat : nam íoloRegrs nomine Períarum Reges a
Demofthene, aliilqueScriptoribus Gratis defignari
fepe obíervantur. Verum pofteaquamii Principes
Regis titulum ufurpaíTent, Períarum Monarchie, íe
Reges Regumnuncuparunt, quae appellatio Pería
rum lingua Saanfaan dicb eft.
Nee minus primisPonti Regumtemporibuseo-
rumPrincipatus, vocabatur Pontus,verum hiec re
gio adhuc Cappadocianuncupata erat, ut videre eífc
apudXenophontem ita ícribentem. Praserant autem
hiditioni Regia:, quam nosingreffiperagravimusj
Lydise, Arrimas: Phrygias, Artacamas: Lyeaoniœ
& Cappadocia»,Mithridatcs : Ciliciíe, Syennefis &c.
de Exp.Cyri //¿».7.^.427. Xenophon hic Syennefin vo-
catCiliciae Prasfècbim, quem antea Cilicia? Regem
nominavit,lib.i.pag. 24. Interim Epyanaxa Syennejis
Cilicum Regis uxor. Sic Mithridates," licet dicatur fa-
pra Prafè&us, tarnen Ponti Rex erat,
Mithridatem Ponticum conipiraiîè cum Cyro
juniore contraArtaxerxemMnemonaPeríarumRe-
gem exeodem Xenophonte diicimus ; hax enim de
illo refert. At illi toto cumagmine non venerum, fed
tan-
MITHRIDATES.
cantum Aria;us,&Artaozus,& Mïtriridates,qui Су-
го fide maxima conjunäi füerant. lib %. pag. 288.
Darius Nothus duos habebat filios, Ariacem pri-
mogenitum & Cyrum, cui etiamfi 20. tantum anno?
nato, Ionia: Prsefèftura fuerata patre concefla; со
mortuo, cum Aríaces, di£tus poftea Artaxerxes,
regnum adeptus eflet , Cyrus multum indignatus
fratri, quod ie illi p~adatum iri iperaverat, regnandi
cupiditate ardens, illi bellum intulit, ducens iecurn
Barbarorum decern Myriadas, &Graecorum trede-
cim millia,quibus fè adjunxit Mithridates Ponticus ;
hocque evenit Olymp. 97. anno 4. imperii Artaxer-
xis Mnemonis.
Cumjam Grascorum opera pene victor evafifièt,
forticerjèd incaute dimicans, eft interemtus. Tunc
Mithridates Artaxerxi per Tinaphernem hujus
Ducem reconciliatus eft, eum apudPrincipemfbr-
ían excuiantcm, quod invitus Cyrum iècutus effet,
cum per Lycaoniam juris fuiagrum Graecis diripi-
endum conceffiflêt, & iblus cum miniftris veniflet.
Xenoph. lib. i. pag. 248.
Mithridates,ut Regis & Tiflàphernis gratiam fibi
ratus, cum equitibus triginta circiter venit ad eos,
ас Ducibus in locum, unde poffet exaudiri, vocatis,
hsec ait :" Equidem Cyro, Graeci,quemadmodum A
vobisconftat,fldelis fui,& vobis,nunc,optimi, volo,"
adeoque hie magno cum metu veríbr.Itaque fi quid"
vos confilii ialutaris habere videro, ad vos mecum "
ï* MITHRIDATES.
„fit, mihi & amico, & veftri ftudiofö & vobiicum
„proficiicendi cupido exponite. Xenoph. lib^.pag.^os.
„ Duces,redeliberata,ftatuerunt,refpondendum еС
verbis Cheriiöphi: Decrevimus pcrhancregio-
„nem quam pacatiffime domum iter faceré, fi per
„alios liceat, fin quis iter impediat,eum pro viribus
„fbrtiter bello petemus. Tum vero Mithridates
„oftendere nitebatur,nullam invitoRege fàlutis iniri
„polie rationem:deque hoc intellecfcum eft fidem ei
„nonhabendam. Nam&Tifîàpherni fàmiliaris qui
dam rideicauia Mithridati aderat. LLibid.
Proinde vifum eft Ducibus , nihil fbatui melius
pofTe, quam fi quandiu fint in hoftico, bellum ргаг-
conibus nullis interveniendbus gérèrent. Namilli
accedendo militum ánimos corrumpebant,atque in
ter alios Nicarchiim Arcadem cohortis Prafècfcum,
qui no&u cum 20. hominibus diiceffit. Poft hxc
pranfi,Zathenfluvium trajiciunt, &.inftructi per*
gunt, jumenris ac turba inermi in medium recepta*
lbid.pag.io6.
Non longe progreffi cum eflent,prodk iterum
Mithridates,-hic in conipeftum cum aoo.equitibus,
fagittariis & funditoribus agilibus & expcditis ad-
modum 400. fimulans, íé Gnecisamicum accederé,
cum propius abeilèt, & fubito équités ipíorum,&
pedites partim emittebant tela, partim f'undis no-
ftros vulnerabant. Tum vero vifum eft; perièquenr
dum efTe hoftem. *Id. ibid.
Poftridie cum Graci vallem quandam tranfiinent,
offert illis in conipechim iè rurfus Mithridates cum
joo. cquitibus, fagittariis & funditoribus 4000. Tot
enim
MITHRIDATES. 17
enim a Tiflàpherne petierat & impetrarat, quippe"
qui pollicitus fuerat íe, fi tantas íibi copias daret,in"
ejus poteftatem Graxos traditurum. Etenimjam"
ipii contemtui erant , quod priore incurfu paucis"
inftm£tus , nihil detrimenti accepiffèt,ac graviter"
fe teiîflè' Grœcos arbitraretur. Id. ibid.pag. 3 08"
Cum ergo illi tranfita valle, ftadia circiter 8. ab"
eadiftarent: etiam Mithridates mis cum copiis"
tranfit. Erat enim prxceptum Grîecis, quinam"
perièqui hoftem cetrati deberent, quique gravis"
armature milites ; & mandatum equitibus, ut fi-"
denter in eos proveherentur : quippe fêcuturas"
iàtis magnas copias. Id. ibid. „
Jam Mithridates Graxosadiècutus erat, ас funda?
cum telis adhoilem pertingebant,cum fignumGrae-
cistuba datum eft: itaque mox in hoftem ilh'curiïi
fèruntur, quibus hoc mandatum erat, equitibus et
iam in adverlos ie fiindentibus. lili vero irnpetum
haud fuftinebant, fed ad vallemièrecipiebantfuga.
Multoshac in perfecutionePerße peditesamiièrunt,
eqüites in valle vivi capti funt ad 18. Cavíos Graeci ne-
minis juflu, led iponte ma fcede lacerarunt, ut majori
cumterroreabhoftibusfpeâarentur; deinde Grae-
ci iècure adamnem Tigrim pervenerunt. Id. ibid.
Mithridates in Pontum reveriùs eft Mnemonis
benignitate, Periarum enim Monarchal mites erant î
tefte Herodoto, qui illos Regum filios in honore ha
bere narrât, ас fi parentes forte defèciftent, his ta
rnen principatus reftituere. Nihil aliud;quamquod
Regempace fruentem decet , çgit ; illum vero Philo-
IbphiaePlatonis operamplurimum dedilïe nos docet
Pars И. В Phavo
,g MITHRIDATES.
Phavorinus apudDiogenemLaerdum,qui Mithri-
datem Platonis Statuam locaffeita inieriptam tra
dier
MITHRIDATES RHODOBATIS FILIUS
PERSES
MUSIS IMAGINEMPLATONIS
DICAVIT,
SILANIONIS OPUS.
Academia locus erat nemoroííis , ab Ahenis
mille paflûs diítans, ubi veríatus eft Plato, & Philo-
fophiammagna diícipulorum frequentia profiteba-
turj at cum ex illis quondam unusfuiiîètMithrida-
tes, dum pace fruebatur, ibi Statuam hanc, Magi-
ftro adhuc vívente, poíiiit, a celebérrimo illoSta-
tuario AthenienfiSilanioneeIaboratam,de quo Pli-
nius: In eo hoemirabile fuit , quod nullo do&ore
nobilis fuit. Lib. 34. 8-
Ariobarzanes, Mithridatis filius , ea jam aetate,
qua regere Provinciam poiîèt , Phrygian Satrapías
ab Artaxerxe Mnemone honoris cauia praflcitur,
ficutpatri ejus Mithridati Ionia fuerat jam conceiîà,
dequoXenophon.
PhiliieusAbydenus ab Ariobarzane Artaxerxis
Sátrapa, in Grazciam mirTus,Thebanoseorumque
focios, & Lacedœmonios, pacis componendas gra
tia, Delphos evocavit. Ubi Thebanis non finentibus,
utMelfeneLacedamioniorum effet in poteftate, of-
fèniùs ille, milites bis mille ièleÊtiffimos ftipendio
conducios Lacedîemoniis relinquens,in Afiam redi-
it. Hellen, lib. 7. cT Diodor. Iib.15.pag. 494.
Clearchus Heracleota,qui fuerat etiam Platonis
di-
M1THRIDATES. 19
di(cipulus,ab urbe in exilium puliiis eft; atcum plebs
novas cabulas (quibus debicores sere alieno libera-
rentur) & agrorum ex aequo divilionem impoten
ter flagitaret, optimates a Timotheo Athenienfium
Duce,mox ab EpaminondaThebanorum petivere ;
utriiquenegantibus,ad Clearchum exulem decur-
runtTanta calamitatum neceffitas fuit,ut, cui patri-
am interdixerant, eum ad tutelafn patriae revoca-
rent. Juflin. lib. 16. cap. 4.
Sed Clearchus facinorofior exilio redditus, & di£
fèniionem popiili occafïonem invadendse tyranni-
dis exiftimans, primo tacituscumMithridate,civi?
umíuorumhoíte,colloquitur; &inita iocietatepa-
cifcitur, utrevocatus in patriam , prodita ei urbe,
prsefe£tus ejus conftitueretur.Poiteaautem infidias,
quas civibus paraverat,inipiiimMithridatemver-
tit. Namque cum velut arbiter civilis diícordias de
exilio reveríús elíet, ftatuto tempore, quo urbem
Mithridati traderet, ipiùm cum amicis fuis cepit,
captumque, accepta ingenti pecunia dimifit,& fic
fubitum iè ex iocio fècit hoftem. Id. ibid.
Anno iequenti mortuus eil Olymp. 104. an. 2.
poftquam regnaffet circiter annos 38. filiumque Ari-
ebarzanem principatus fucceííbremreliquiñet.
В a ARIO
ao ARIOBARZANES.
ARIOBARZANES V.
ARIOBARZANES,Mithridatisfiüus, poil ejus
mortem,etfijam Phrygian Sátrapa, tarnen Re*
gnoPonti potitus eft,anno regniArtaxerxisMnemo-
nis quadragefimo primo. Lacedsmonii cum Arta-
xerxe,quod Mefienios communiGracorumfœdere
comprehendimandaiîèt,bellumhabuerunt;tanta in
Perfàsundiqueconipiratione excitata, etiamRexad
bellum feie inftraebat. Nameodem tempore cum
/Egyptiorum Rege,&Graecis in Alia urbibus,& La-
cedaemoniis, horumque adjutoribus Satrapis&Du-
cibus, qui marítimas íub imperio orastenebant,fi-
mul belliserandum füit. Nobiliflimi inter hoserant
Ariobarzanes, Phrygian Satrapes, qui Mithridatis
patris demortui regno potitus erat, Maufoluíque
Princeps Caria» : cum quibus Orontes Myfiœ , &
Autophradates Lydiíe Prafë&us,& deIonumgen
te Lycii, Piiidas,Pamphylii & Cilices, & praeter hos,
Syri,ac Phamices, cunffique fère maris Afiatici lit-
tora accoîentes ièiè conjunxerant Diodor. lib. i^.pag.
Qui in Afîa Regisjugum excuflêrant, totius belli
adminiftrationemOrontas commiierundlle donis &
itipendio manuum cumulatus,defècl:ores Periàrum
in manus tradere tentavit. Autophrates Lydiœ a ib-
ciis defècit, Maufoluíque tandem cum claflè, quam
abduxerat, ie fubduxin, atque ita iblus Ariobarzanes
Lacedzemoniorum ibcius bellum gerebat; jamque
iùbito AíTum, Seitum & Adramittium urbes сере-
rat, cum Autophradates & Cotys Paphlagonum
Prin-
ARIOBARZANES. 21
Principcs,terra marique copiis ingentibus inftrucfcis,
inAriobarzanemirruuntAutophradatesAdramitti-
um undique oppugnat, cumque Ariobarzanes res
neceiîàrias ас milites inurbemoptaretinducere,&
ab oppugnantibus tarnen impediretur,mandatum
dat Pteleunti, qui objecbm iniiilam cum praefidio
tenebat, ut fimularet,fèeam Autophradats prodi-
turum; qua fraude deceptus Autophradates , claC
(em ad accipiendam iniiilam mittit. Ariobarzanes in-
terea dum naves ad iniiilam contendunt, eas prae-
vertens, magnamcommeatuumac militum copiam
in urbemimportât. Polyœn. Stratagem, lib. 7.
Autophradates poiiea ad AiTum Ariobarzanem
obiêdit: ièdfùpcrveniente adauxiliumAgefilaoLa-
cedasmoniorum Rege, tantis impar viribus, fuga in-
de diíceffit. Cotys item, cum Seííum obfideret ur
bem Ariobarzanis, &ipiè foluta obfidione diices-
fit. Xenoph. Lib. de Agefilaopag. 6C3.
Autophradates, commiflo cum Agefilao adPa-"
£fcolum fluvium praelio,füitíiiperatus;acpaulo poil"
Agefilaus in patriam reveríus eft : cum vero id Me-"
mnonaccepit, Autophradates miflus eftaRege,ut"
bello proièqueretur eos,qui defècerant.Certe,utait"
CorneliusNepos, ejus opera hoftes cum caftra jam"
intraflènt, profligati iunt; exercitufque reliquus"
confèrvatus Regis eft. Qua ex re majoribus rebus"
prœeflè cœpit.Erat eo ternporeThyusDynaftes"
Paphlagoniaeantiquo genere a Pilaemene illo,quem"
Homerus Troico bello aPatroclointerfè&umait."
Is Régi diäo audiens non erat; quam obcauiàm"
bello eum profèqui conftituit ; eique rei prxfecit"
' B3 Data-
aa ARIOBARZANES.
„Üatamem propinquum Paphlagonis ; namquc ex
„fratre& iorore erantnati. Quam ob cauiàm Datâ
mes omnia primum experin\roïuit,ut iine armis pro-
„pinquum ad officium reduceret. Ad quern cum ve-
„nilietfine pa?fidio,quodab amiconullas vereretur
„infidias, penèinteriic. Nam Thyus eum clam in-
„terficere voluit: ille fuga periculum evitavit, bel-
„lurnque indixit Thyo. In quo cum abAriobarzane
„PrxfectoLydiaz & Ionia; totiufque Phrygian deier-
„tus eifet, nihilo iègnius periêveravit , vivumque
„Thyum cepit cumuxore & liberis, quem ad Re
igern duxit. Cornelius Nepos in Vita Daiamis cap. i.
ÍEgyptii defècerant, & Rex eorum TachónAgeíi-
laum Lacedsmonium in auxilium vocaverat. A
Mnemone autem,qui exercitum comparabat adver-
íus eos, Datâmes ob captumThyum in admiratione
habitus, bello /Egyptiaco Imperator deftinatur: (èd
earn ob caufam Aulicorum invidiam incurrit; de
quomonitus, conftituto Mandrode Magnete exer-
citus Duce,ipiein Cappadociam revertitur. Id. ibid.
ArtaxerxesMnemon Periârum Rex obiit, cum 4 3 ■
annos imperium tenui(îèt,cui Ochus filius junior in
regno fuccedens,etiam Artaxerxes appellatus eft.
Diodor. lib. is pag. 506.
Datâmes oonjunStam CappadociajiiiasPaphlago-
niamThyi detentione aut morte vacuam occupât,
celans qua volúntate effet in Regem, clam cumAri
obarzane iniit amicitiam, manum comparât, urbes
munitas mis tuendas tradit, led Ьжсpropter hyema-
letempus minus proiperè iuccedebant. Corn. Nep.in
Vit. Datam.
Sino-
ARIOBARZANES. ¡23
Siriopem Paphlagoniae urbem oppugnans Datâ
mes, cum litteras accepiflèt a Rege,Ocbofcilicet, ut ab
oppugnatione defiiteret, le&am epiftolam adoravit,
& fàcrificia gratulatoria fècit, quafi magnum ab Re
ge commodum accepiflèt, & noäe confcenià navi
diíceffit. tolyœn. lib.6.
Cum Diodorus dícat Datamem brevi poil tem
pore Regem per iníidias interfèciflê, diutius eifüiíie
fuperffitem ex ./Emilio Probo conftat, qui obícurio-
raDatamis geíla,pleraque libenter agnovit ; itaUfle-
rius cumäs, qua: habenturexplicataa Polyaeno in
hoc fèptimo libro, adOchi Artaxerxis témpora efle
referenda minime dubitat, lib. 6. pag. i jo. Quae o-
mnia in hisScriptoribus diípería in ordinemChrono-
logicum reducere fumus conati; haecque epiftola,dc
qua loquitur Probus, cum in .¿Egyptum ire pararet,
nobis eadem eflè videtur, quam coram Sinope recc-
pit ex Êolyaeno.
A Rege litterae funt ei miflae, utAipim aggredere-
tur,qui Cataloniamtenebat, quae gens jacet íupra
Ciliciam confinisCappadocise.NamqueAfpis làltuo-
íám regionem caftelliíque munitamincolens, non íb-
lum imperio Regis non parebat,íedetiam finítimas
regiones vexabat; & quae Regiportarentur,abripie-
bat. Datâmes etíi longe aberat ab his regionibus, &
majore negotioabftraheretur, tarnen regiaevolun-
tati morem gerendumputavit. Corn,Nep. in Vita Ш-
tamis, cap. 4.
ltaque cum paucis, ièd viribusfortibus, navem
confeendit, exiffimans,id,quod accidit,fàcilius fè im-
prudentem&imparatum parvamanu opprefliirum,
В 4 quam
24 ARIOBARZANES.
quamparatum quamvis magno exercitu. Нас dela-
tus in Ciliciam, egreffus inde, dies noftefque iter ra-
ciens, Taurum tranfut, eoque, quo ftuduerat, venit.
Id. ibid.
Quaerit,quibus locis fit Afpis, cognofcit, haud lon
ge abeflê, profè&umque eum venatum.lnterim Da
tamis adventu comperto, Piíidam cumiis,quos fè-
cum habebat, ad refiftendum Aipi comparât. Id Da-
tames ubi audivit, arma capit, fuos íequi jubet, ipíe
equo concitato ad hoftem vehitur , quem pro-
cul Aipis conípiciens ad fè fèrentem pertimefeit,
atque a conatu refiftendi deterritus,fèiè dedit. Hunc
Datâmes vinftum ad Regem ducendumtraditMi-
thridati Ariobarzanisfilio. Id. ibid.
Qupmodo Mithridati Afpim dediftet, fi ex Асе
Phaenicias urbe,ubi dicuntillum navim conícendilie,
ièd ut Datâmes cum Ariobarzane Mithridatis patre,
clam, ut dictum eft, amicitiam inierat,filiumutvi-
rum fbrtem & amicum ex Sinope íecum abduxe-
rat.Huic,ut fidebat, Aípim tradidit adRegem ducen-
dum. Hinc Pifidae ob raptum fie Aípim ipíbrum íb-
cium bellum Datami infèrre conftituerunt, even-
turn fie deièribit Cornelius Nepos.. -
Audit Pifidas Datâmes, quafclam copias adverfus
iè parare : filiumque eo Arfidasum cum exercitu
mittit. Cadit in pradio adoleièens, proficiieitur eo
pater cumMithrobarxane íbeero ; & quamquam hic
ad hoftes transfùgiflêt, proditores & Pifidasprofli-
gavit. A patre tarnen Schifmas maximus natu Ali
us deícivit, atque adtranfiit, & de defeccione patris
detulit. Id. ibid. cap. 6, ■ ; • ! * : ■
Quo
ARIOBARZANES. 25
Quo nuncioArtaxerxes commotus,quod intellige-
batiibi cum viro fbrti ac ftrenuo negotium eiîè, Au-
tophradatem inGappadociam mittit.Datamesautem
inferior copiis,iuperior tarnen omnibus prœliis difce-
debat. Autophradatescum bellum duci majore Re
gis calamitate, quam adveriàriorum videret,adpa-
ccm atque.amicitiam hortatus eil,ut cumRege in
gratiam rediretQuam ille etfi non fidam fore puta-
bat, tarnen conditionem accepit, fèque adArtaxer-
xemOcZi.'/wLega^os miílürum dixitSic bellum,quod
Rex adverfiis Datamen íuíceperat, ícdatum : Auto-
phradatesinPhrygiam íérecepit. Id. Ibid. cap. $.
At Rex, quod implacabile odium in Datamen ííi-
íceperat, poftquam bello eum opprimi non poffe a-
nimadvertit, in! idiis interticere ftuduit, quas ille ple-
raíque vitavit. Hic tarnen tarn callidus vir extremo
tempore captus eft Michridatis Ariobarzanis filii
dolo. Idem ibidem cap. 9. £Г ю.
Mithridates ad Ochi aulam pervenerat. Uli Rex
praecepit, ut Datamen occideret, autialtcmvivum
iibiadduceret: ispollicituseftRegi, iècum interfè-
£fcurum, fi ei Kex promitteret,ut,quodcunque vellet,
liceret impune faceré, fidemquedeeare morePer-
iàrum dextra dediiiet. Hancut accepit, redux fimu-
latiè fuicepiiie cum Rege inimicitiam, fèque def'e-
äurum a RegeDatamidixit.Hic ejus verbis credere
noluit, niii prius magnum damnum Regis ditioni in-
tuliifet. Corn. Nep. ibid. cap. 10. tf Folyœn.
Mithridates ergopermiffu Ariobarzanis,quifènex
admodum erat, copias parat, Regis Provinciam ve
xât, caftellaexpugnat,&íolo adéquat, vicos incen-
ç dit,
об ARIOBARZANES.
dit, ingentem aufèrt praedam, hujuíque partem fuis
diíperíit, partem ad Datamen, tanquam aifoc'tum
mittit, deniquc complura caftella ei tradit. Нжс diu
faciendo, periùafit homini, iè infinitum advcrfus Re
gem fuicepiflê bellum, cum nihilo magis, ne quam
íuípicionem illi prœberet iníidiarum, ñeque collo
quium ejus petivit, neque in conipecbim venire ftu-
duit; ficabiènsamieitiamgerebat, utnonbeneficiis
mutuis, fed odio communi, quod erga Regem fuíce-
perant, contineri viderentur. Id. ibid. cap. 10.
Id cumiàtis iè confirmafie arbitratus eft,certiorem
facit Datamen, tempus effe,majores exercitus para-
ri,&bellum cum Rege íuícipi ; de qua re fi ei videre-
mr,quo vellet,in colloquium veniret. Probatare,
colloquenditempus fumitur, locuique,quo conveni-
retur. Hue Mithridates cum uno,cui maximam ha-
bebat fidem, ante aliquot dies venit,compluribus-
que locis ieparatim gladios obruit, eaque locadili-
genter notât. Corn. Nep.ibid, cap. и.
lpib autem colloquendi die utrique locum,qui ex-
plorarent, atque ipíos icrutarentur, mittunt : deinde
ipfi funt congreffi. Hie cum aliquandiu in colloquio
fuiflênt, & diverii difceffiuent, jamque procul Datâ
mes abeflêt, Mithridates, priuíquam ad iùos perve-
niret; ne quam fufpicioncm pararet, ineundemlo-
cumRex vertitur ; atque ibi,ubi telum erat poíitum,
refèdit, ut fi a laffitudine cuperet acquieicere : Data-
menquerevocavit,iimulans,(e quiddam in colloquio
oblitum; interim telum, quod latebat, protulit, nu-
datumque vagina,vefte texit : atDatami venienti ait,
digredientem ièanimadvertiffe locum quendam,qui
in
ARIOBARZANES. a7
in conlpe&u erat, ad caftra ponendaefle idoneum.
Quem cum digito monftraret , & ille conlpiceret,
averiùmfèrrotransfixit, priusque quam quilquam
poflètfuccurrere,interiècit. Id.ibidycap. h.
In Paphlagonia autem tali ftratagemate uiùs
eft Mithridates, confugiens in quandam civi-
tatem, ut longo irinere periequentes hoftes ante-
verteret, quotquot in aedibus reperiebat utenfflia,
vaiàque in publieo fbris collocavit , & lub noftem i-
piè fùgam capeffit,perièquentes cumin urbem irru-
ifiênt, vaià in medio propofita conipicati ad rapinam
convertebantur. Ducibus autem perièqui jubenti-
bus, morem gerere noluerunt, non commodum
eiîè rati, manifeltam utilitatem ex manibus dimitte-
re.Mithridates interea temporismagna via confe£ta
evaiit. tolyœn. lib. 7. '•>"• ■
Ariobarzanes tunc temporis tranquille& quiete
inPonto regnaiîè videtur, liquidem narrât Athense-
us, illum invitaiîè ad cœnam Aftydamam Mileiium
ter in Olympiis viäorem. lile eo profè&us, (èfè vo-
raturum omnia pollicitus eft , quae cun&is effent
praeparata, & id praeftitit. Rogante vero Perla, fuis
viribus dignum ut aliquid faceret, leäi vinculum
proríiis aeneum mollivit ac fregit ; eum,quae novem
convivís apud Ariobarzanem parata füerant,íblum
abliguriiííe famapercrebuit. ИЬло.сар.г.
Àrtaxerxes Ochus, Periàrum Rex, poftquam re-
gnaflêt 23. annis, mortuus eft : Bagoœ Eunuchi arti-
bus, medici ad hoc opera ufi qui Regem cumeflèt
,/Egyptius,ob cœliimApim odio proiêquebantur, &
locü demortui Principisfilium ejus Ariern ièuAr-
jnfàmenem,natuminimum,Regem conftituit, inter
ne
ag ARIOBARZANES.
fè&is omnibus aliis fratribus. Diodor. lib. 16. pag.
Anno fèquenti Ariobarzanes defun&us eil, pofb
quamregnaflètaô.annos: apud Diodorum.
Cui iucceffit filius Mithridates П. de quo hax re-
fert Xenophon. Nunc fi quis perinde ac Mithri
dates, pâtre Ariobarzane prodito, Régi quod expé
diât faceré, hi vero funt, qui maximis honoribus or-
nantur. De bißt. Cyri lib. S.pag. 239.
ШШ
'. í.
■í
MI-
MITHRIDATES. 29
MITHRIDATES VI.
\/ÎITHRIDATES nomine líos, poftArio-
barzanispatris mortem, Ponti Regnum obti-
nuit Olympiadis no*- anno 2. dum Arfes Artaxerxis
Ochi íilíus Periis anno 40.imperabat, cui,ut prae-
deceflbres Reges, tributum pendebat. Philippus
Macedonia; tunc praerat ab anno 4. & ultimo hu-
jus Olympiadis.
Ariès feu Ariames,BagoaeEunuchi infidiis,eadem,
qua parens Ochusratione,tertio Imperiianno fubla-
tus eft, & Darius Codamannus ad Periàrum Imperi
um a Bagoa promovetur.Eodem anno inMacedonia
Alexander, qui poitea diäus efcMagmu, Philippo
patrifuccelik. Hie cum de bello Perneo coniùltaP
fèt, primo veré anni regni fui tertii, ex Europa in
Afiam copias trajecit perHelleipontum; & pradio
ad Granicum Darii exercitum proiiigavit, totam-
que Aiiam, minorem feilicet, fubjugavit.
Mithridates viQrori regnum fùbjecit, ut & plurimi
in hoc trattu Reges; AÏexandrumque Magnum in
expeditionibus fais comitatuseft, aepoft illius mor
tem Antigono uni ex Ducibus ejus adhaîfit, illum-
que in bello fecutuseft contraEumenem, quem O-
lymp. 116. comprehenfumArgyraipides,vincbjm-
que Antigono tradiderunt, qui poft Pythonis etiam
mortem, Afiœ dominus extitit. Jamque ex Baby-
Ione in Phseniciam redierat AntigonuscumMithri-
date, de quo hanc narrât hiftoriam. Hhtarcbus in
Demetriopag. 890.
Mithridates Ariobarzanis, amicus eratDemetrii,
&
Зо MITHRIDATES IL
&propter xtatem fàmiliaris. Hic in comitatu Anti-
goni erat,nec erat,vel habebatur improbus : verum
exíbmnioquopiam venit Antigono in fuipicionem.
Viiiis eft fibi Antigonusamplum&pulchrum cam-
pum inire, atque eum auri ramentis conièrere : ex
eo primum exiiirgere aurea meffis ; mox regreffiis
nihil nifidemefîum culmum videre. Cumanxio
& mcefto animo effet , audiviiîè qiiosdam dicen-
tes, Mithridatem in Pontum Euxinum fbgere , a-
iportantem auream meiîèm defè&am. ïlutareb. in
Demetr. pag. S90.
Hinc trepidans Antigonus, filio jurejurando ada
pto taciturum viiùm aperuit, ac lè prorfus de medio
tollere eum & interficere ftatuifle. Quod ut audivit
Demetrius, oppido füit ei acerbum, adoleícentique
cum more iùo ipfum adiffet, ut otium fècum fàlleret,
verbum faceré aut voce id detegere j urisjurandi reli-
gionedubitavit; fèdabduxiteumpaulatim ab ami-
cis, atque ubi íbli fine arbitris fuerunt, hoilili in iblo
inípiciente illo deicripfit : Fuge Mnhridate. Id. ibid.
De quo ille monitus,fex equiribus aufugitcomita-
tus. Appian.pag.1y6. In Ciniitenam Ponti partem, in
qua Ciniata caitellum munitum, Olgaffys montanis
íuje&um : qua arce belli ufiis Mithridates is , qui
Crißs, id eft, Conditor, ufurpatus fuit, Ponti domi
nus eftfa&us. St. ab.lib. ii.pag.tfz.
Communito, inquit Appianus,quodamvico in
Cappadocia, multis ad eum, dum Macedonesatten-
dunt alia negotia , dejicientibus , & Cappadociam
ipiàm, & finítimas gentes Ponticas obtinuit. Appian.
pag. 176.
Gafiander,dum Antigonus in íuperiores Provin
cias
MITHRIDATES IL 31
cias contra Eumenem profeäus erat, íibi Afiammi
norem vindicabat, quemutreprimeretAntígonus,
e Phamiciaineamtrarifivitj & cum mole belli gra-
varetur Caflander, cum PtolemaEo,.Seleuco &Lyfí-
macho (ocietatem contraAntigonum inivit.Dumve
ro perpluresannos bello continuo una omnesdifti-
nentur,MithridatesRegnum fuum Ponti récupérât.
Demetrius autem Mithridatis amicus Antigono
patri perfuaíifíe videtur , ut regnum paternum illi
non invideret: cui procul dubio coníeníitAntigonus,
ut ex Kiíloria &exnummiscolligitur. Idaccidiflè
anno tertio Olympiadis 118.& V. С. 448- demonftrat
Epocha,quam a Regno fundato,ejus fucceflbres Re
ges inNumiímatis dinumerarunt ; ideo Cufies a Stra-
bone appellatus eft Mithridates, cum prseíertim tri-
butum a mispraedeceflbribusfolutumaboleverit.
In amicitiam Antigoni redingratum füifle Mithri-
datem,íatis demonftrant Diodori verba in Olymp.
119. an. g.Sub hœc témpora, inquic Mithridates Im
perio Antigoni fubditus, cum in Caiîàndri partes
tranfiiíTe putaretur, ad Cium Myfiœ, cujus ut & Ar-
hinas, afiporiusMyrinœ? 35. annos Princeps fberat,
interfèftus eft. hb. 20. fag. 791.
Si Mithridates in Antigoni gratiam non rediiilèt,
ab illo longe ièmper ftetiflèt,nec unquam ei confidiP
ièt. Attamen Antigonus iomnii memor fèmper, illi-
us virtutemextimcfcebat, quare eumoccidit inopi-
nantem, cum jam recuperaflêt Cium, urbemPhry-
gia;, & Myrinam, urbem ¿Eolidis, quas Reges Pon
ti lui antecesores poflêderant.
Mithridatem regnaiTe 36. annos ièribit Diodorus,
ut
32 MiTHRIDATES II.
utíupra jam indicavimus. At cum illius regni initi-
umDiodomsipíeaffignetpoíl: patris Ariobarzanis
mortem anno 4. Olympiadis no.lib.iG. pag.^j.'Ef-
fluxerunt ab illo tempore novem integras Olympia
des ex quatuor íingulseanniscompoffee,qua2 ínte
gros triginta annos conficiimt.
Mihi interea movet fcrupulum Lucianus, qui in
Mccvooßkts exHieronymoCardiano &aliisScriptori-
bus refert ad annum uíque o&ogefimum-quartum
eum vixifie. Plutarchus in Demetrio & Memnon
eap. 37. qui eum adoleicentem nominant Olympia
dis нб. anno 2. cum tantum ab hoc tempore annos
ouodecimvixerit. ■
Nobis examinandum iiipereft, quod Plutarchus
refèrt ab hoc Mithridate fündatore ochava íiicceC
fione provenirte Mithridatem Eupatorem Ponti
Regni ultimum, his verbis in Demetrio : Ка< то та» riov-
T/tt»v BtWAÉW yévos oyScti 74S Stotucyfl YlavTotjA^cv into Vu-
p«W*evef7rrçorfe%?. Kegwnque lonti Ulejürpern quae
öBavafermefuaeßione a Populo Romano efl deleta, ей-
dit. Cum tantum illahaud dubiefexta fLient, in hoc
plutarchi códice videtur reponendum pro ¿y^,hrn
Eundem Plutarchi vitiofi codicis errorem iecuti
funt, qui in Appiano de Mithridate libro pag. 249.
{èripièrunt, lyiïcos tf c¿7roMi9ci$xrcv,TSMctxeScvocv àm^Kv-
ros ri, ntù nTtitrccfAÎvis ir¡v novTiwcccxw. Otfavus a Mi-
tbridate illo,qui primus, déferas Macedonibus, Pomici
Regnifuit conditor. Quod verus, & iànus Appiani an
tea locus de fexta fucceiïîone illa prius affirmav erat
hisVOCibus: Q'tSè |/f%5V srtços (¿erereçov , vus rèv ¡¡ktoy
пясть yçoÎTliMiôçiSaTcv,ex£ F'¡¿petiots ¿тиКерцогЛШ autcm
rçgha
MITHRIDATES II. 33
alius pofi alium, ujque adfextumy aprimo Mitbridau-»
qui cum Romanis bellum gejfit: ut per genuinam rio
rum Regum Hiiloriam confirmabimus.
Uli autem Plutarchi &Appiani codices corrupti
in errorem induxerunt ReinerumReineccium,qui
Übellum de familia Regum Ponticorum ex ftirpe
Achiemenidarura ediditLipfiae anno 1^70. Ut enim
o&o Regum numerum adimpleret poft Mithri-
datem 111. novum inauditumque Mithridatem IV.
cum ejus filio fiieceflbre anonymoiubftituit; porro
cum ea dePlutarcho & Appiano nota. Neutrum,
inquit, ex his Scriptores nominant; led familias gra-
dushoicecum aliqua alteriusexipfis nominis figni-
ficatione, conièrvavere nobis PIutarchus& Appia-
nus. Reineccius deRegnoPontko fag. 210. -
Hieronymus Henningesbanc Reineccii de oäo
Regibus a Mithridate II. uíque adËupatoremièn-
tentiam iècutus anno 1798. pro anonymo filio eum
pro libito, fharnacem appellavit, ièd quo jure & quo
autore?
Mithridates namque ILfiliumfibicognominom
reliquit, de quomox di£fcuri iiimus.
Pars И. С MI-
34 MITHRIDATES III
MITHRIDATES VII.
MITHRIDATES III. patriMithridatilLinPon-
ti Regno iiicceffit ; ex Diodoro lib. ao. pag. 79г.
Olympiadis 119. an. 3. Seleucidarum n. & V. C. 453.
Anno vero ièquente Antigonus, qui parentem ejus
occidi jufferat, ipiè in praslio ad ipiiim Phrygiae con
tra PtolemicumjSeleucum, Lyfimachum & Caiiàn-
drum Reges commiffo interfèftus ell: : totumque
illius Imperium Principes illidiicerpfèrunt.
Licet vero de prsedac inter eos diviiïone non 0-
mnino conftet, Caííandro & Lyfimacho Europa vi«
detur reli£fca,ita, ut in Afia Minore nihil fibi arroga-
rent. Porro Lyfimachus poft Geticum bellum claífe
jnAfiamtrajiciens, urbes, quíeAntigono & Deme
trio parebant, occupavit. Hut. in Demetr.pag. 903.
Imo & Amaftrim,Oxathrisfiliam, quam uxorem
duxerat&dimiíerat,cumDionyííum Heraclese Pon-
ti Tyrannum, qui ei nupíerat, mortuus eflêt, vindi-
cavit,& parricidas filiosHeraclea: occidit.
Tanta potentiapraeditus tamque metuendusre-
gulis erat Lyfimachus,ut Cium urbem,quampoffi-
debat Mithridates Fundator, MkhridatilILeripe-
ret, quietufque diu retineret. Poílea, cum Seleucus
&Lyfimachus ultimi Alexandri M. Commilitones,
foli eíTent íuperftites, inPhrygia, quaeHellefponto
adjacet, apud Compediam exl orphyrio, certamen in
ter íe inüífent; Lyíimacho vifto at'que occiío, Seleu
cus Myrinam ad Mithridatem ípe&antem Lenmiis
reddidit, qui earn vindicabant.
Л1'-. Le-
MÎTHRÏDATES ИГ. ^
LemniijUt gratiamSeleuco refèrrent,quod cosnon
folum a duro & acerbo Lyfímachi dominatulibe-
raffet ; verum etiam oppidumutrumque iïium,My-
rinam ícilicet &Kephgeftiadareddidilfet templa Se-
leuco extruxerunt, & poculum,quodlibandicauià
afFundebant, dum ad epulas convenirent, Seleuci
Servatoris appellarunt. Atbenmsüb. б.сар.16.
HeraclienièsPonti,auditoJ_iyfimachi interitu,qui
Heraclitumillisprafecerat, ilium captum incufto-
dia detinuerunt; & miña ad Seleucum legatione,
Phocricum civitatis curatorem fècerunt. Метп.сло.
Interea Seleucus Aphrodifium in urbesPhrygla?,
ut&ineas,quae adjacent Ponto, Procuratorem mi-
fit. Hicrebus, quarum caußt venerat, confettis ,poít
reditum, in aliarum quidem civitatum laude proli-
xus erat,Heraclieniès autem criminabatur ut Seleu-
co parum addictos. Seleucus ergo hoc irritatus Le
gatos ad iè profeftos faftidivit, & minis increpans
terruit; quorum tarnen unus Chameleon nihil his
perculíiis, ita Regem compellavit : Hercules умШп,
SeUuce (xç^tov autem Dorienfibus eum fignificat,
qui çiifortior ); quam vocem cum Rex non intelli-
geret, concepta in ira perfiítens, iè avertit. Legatis
igitur, ñeque domum redire, ñeque illic manere, o-
pera pretium videbatur. QuœcumHeraclienfibus
nuntiarentur, tum ceteris (è munierunt,mmcopias
auxiliares collegerunt, & per LegatosMithridatem
Ponti Regem,& Byzantinos & Chalcedonies de ope
ferenda follicitarunt. Метп.сарлч.
Scleuco mortuo Olympiadis 124, anno a. V. C.
47 г. Antiochus Soter, ejus filius, ei iucceffit. Is
cum ob csedem Patrocli, Prseiè&i fui, Rex
С 2 eorum
3S MITHRIDATES III.
eorum Nicomedes per Legatos fùbfidium ab Hcra-
clienfibus petit& impetrat: gratiamfè relaturum,
ubi in fimili neceffitàte tempus flagitet, pollicitus.
Нас Reges occafione Cierura & Cium, & Thini-
dcm terram, raultis expenfis ad fe reduxerunt. A-
maftrim interea urbem (quse& ipià cum aliis adem-
ptafuerat) tam bello quampretio recuperare dum
percupiuntjíucceíTu carent felice : propterea quod
illamtenebat Eumenes, qui Ariobarzani, Mithri-
datis filio, gratis eamtradere, quam pecunia reven
deré Heraclienílbus mallet, veíania irae íuba&us.
ld.cap. 17.
MemnonAriobarzanem appellat, quem ex Dio-
doro Mitbridatem appellare debuifíet, nam alius fuit
in Ponti Return ferie, alius Ariobarzanes, qui Mi-
thridatis I. filius fuit Atque eum paulo ante ap- .'
pellat etiam Mithridatem. Itaque ex vitiofis codi-
cibus hoc nomen intruiumfuiftearbitramur,fiDio-
dorofidemhabeamusj quod ex illiusregni tempo
re & (patio confirmatur.
Cum Ariarathes IV. Cappadociœ Rex filium
Ariarathem exMemnone, admodumpuerumreli-
quiííet caps i. Mithridates hacufus occafione vi-
detur, ut regni fines in Cappadaciam propagaret.
De quo Diodorus hace fcribit. Principatum Ponti
filius Mithridates excepit, & magna ditionis parte
au&us Cappadociam &Paphlagoniam gubernavit.
lib. 20.pag. 791. quod de illorum regnorum tantum
Earteintelligendum eíteaque invado pofteris aemu-
itionis & contentionumperpetuarum cumvicinis
hiice regnis cauiam dedit.
Mithri-
MITHRIDATES П., ' 37
MithridatesIII. poftquamregnafTetannos 36. ut
nobis indicatDiodorus lib. 20. iùpra citato, mortu-
us eft, reii&o filio ejuflem nominis Mithridate'in
pueriH astate. Memn. Excerpt, cap.%4. Olymp. 120.
anno 3. Selcucidarum 47- V. С.
СзMI
38 MITHRIDATES IV.
MITHRIDATES VIII.
MITHRIDATES ordine IV. ille eft,quem со-
dices Memnonis haud dubie corrupti Ario-
Ъатгапщ non Mithridatis III. filiumnomi
nante quo fie habent. Nec longe poil evita morta-
liumeximiturAriobarzanes, hoc ejt Mithridates , fili-
umque relinquit Mithridatem. Cui íéntentiae adfti-
pulatur Simfonius,M?w«. cap. г 5. quiadhuc puer pa-
tri inPond Regno fucceffit annoregni in Syria An-
tíochi SoterisXVII.
Quemadmodum autem hujus paterMithridates
III. ascatis puerilis Ariarathis IV. occafionem arri-
puerat, ut Cappadociae illius regni fines ingredere-
tur, adillostracbisfibi iubjiciendos; fimili quoque
rationeGalat2e,qui aduodecim circker annis fedes in
Afia quaefiverunt, &Ponto quidem próximas , pue-
ritiae Mithridatis IV. occafionem arripuere,ut in ejus
ditionem irrumperent. DequoeventuMemnoh.í¿>¿-
dem loquitur his verbis lib. 25".
Cuijd efi Mitbridatijikes cum Galatis interceflère.
Quam ob caufàm,hi contempta pueri aetate regnum
ejus divexant: cumque inopia rerum laborarentRe-
gii, Heraclienièseosiiiftentant, frumento Amiiùm
adve£fco;unde fàcilior efietMithridaticis vi£fcus copia
, •&egeftatis medela. Propter haec iterum hoftiles in
Heracleotarum copias mittunt,eamquc depopulan-
tur; uique dumHeraclienfibus perLegatos mitigan-
tur.Princeps autem Legatus eratNyniphisHiftoria;
Scriptor; qui, cum exercitum in commune aureis
quingentis, Ducefqueièoriùmducentis deliniviflèt,
ut a finibus diícederentJefFecit.M^.//¿.sf. Cae-
MITHRIDATES IV. 39
CaeterumiftaHeraclieníium a Mithridatc defè-
EHo, ilium poftea contra eos implacabilem adeo red
didit, utipiorumurbemaliquando occupare tenta-
verit. At huic urbi maxime inhiabat Prufias nomine
primus^ qui earn cepiflèt, nifi dum ícalis furfùm nite-
batur, lapide cujuípiam de propugnaculis i£to crus
fra&umnabuiífet; unde poftea Claudus eft cogno-
minatus. Id. lib. 29. .
AntiochoSoterimortuo in Syria, fucceffitejus
filius Antiochus,cognomineD?«j-,poft cujus obitum
in uxorem habuifle nos edocet Juftinus , imperavit,
eique pro dote Mithridati EupatorisproavoPhry-
giam Majorem ièiè conceffiftè affirmât iplè in con-
cione, quam ad milites habuit, his verbis. Nambel
lum equidem jam tunc iècum ab illis geri cœptum;
cum íibi pupillo Majorem Phrygiam ademerint,
quam patri iiio prœmium dati adverííis Ariftonicum
auxilii conceírerant,gentemque,quam &proavo iîio
Mithridati Seleucus Callinicus in dotem dediffet;
lib. 38. cap. 5.
Sed cum filis Seleuci Callinici nomen reticuerit
Juftinus, liceat mihi, ad Hiftoriam illuftrandam,illi-
us appellationem indagare.Liwrf/cf, nomen eft apud
Seleucidas fiepius uiùrpatum,namque & Seleuci Ni-
catoris mater,eratLdtoî/i-i.AntiOchusSoter ejus filius
Laodicen habuit filiam fratri Antiocho Deo nuptam.
Auguroriàne,'hujusRegîs filiuSeleucumCallinicum
habuiflè filiam nomine lModicen,Mkhiiddû noftro in
iixoremdatam,cumipiè Mithridates duas filias ha-
buerit, Laadt'cen majorem Antiocho Magno, Stm'wo-
Seleucus Callinicus, cujus filiam
C4 rem
4o MITHRIDATES IV.
rem Achaco Regibus in uxores conceñas } ut infra
videbimus.
Antiochus Magnus , Seleuci Callinici filius juni-
or,anno Seleucidarum 90. cum Seleuco Cerauno
poft annum regni tercium mortuo fucceiïiifèt, ad
Mithridatem 1 V.çognatum fimm,Ponti Regem, Le
gatos mifit,utipfiusfiliam & neptem in uxores de-
poicerentipforum petitioni Rex libenter aiîènfit, &
Laodicen majorem filiam Legatis commifit,an.Seleu-
cidarum 9a. ut narrât Polybius. üb. <¡.pag. 388.
Inter hax dum Antiochus Seleucia» ad Zeugma
agebat, Seleuciam advenit Diognetus Navarchus
Duxclaffis,eCappadociaadEuxinum, Laodicen Mi-
thridatis Regis filiam ducens, virginem matrimonio
Antiochi deffinatam. Rex,quanto par erat comita-
tu,obviamprogrediens, cum ingenti clientum tur
ba, virginem excipit, ac ftatim magnifiée regioque
apparatu omnium rerum nuptias célébrât Peractis
nuptiarum (olemnibus, Rex Antiochiam venk, ibi-
que Laodicen iàlutariReginamjubet. Id. ibid.
Paulo poft nempeSeleucidarum anno 93.Mithri-
dates bellum Sinopenfibus indixit : cœperuntque
ejus calamitatis, quam ad extrcmum iiint experti,
quafi fundamenta jaci,&occafionesnaíci. Cumau-
tem deauxilio ad hoc bellumLegatosadRhodiorum
populum mififlènt, tres viri conftituti íunt a Rhodiis,
quibus centum quadrâgintadrachmarummillia at-
tribuerunt, ut exea fîimma Sinopenfibus necefiaria
pararent.Igitur tres viri doliorum vini decern millia
comparaverunt : capilli praeparati íexaginta pondo
liipra trccenta: nervorum praeparatorum centum
vigiñti i I
MITHRIDATES IV. 41
vigintipondo: arniaturas mille, aureorum fignato-
rum tría millia: ad hasc catapultas, quae lapides init
ièrent quatuor,&viros fimul, qui his recte uti ici-
rent: quibus rebus omnibus acceptis, LegatiSino-
penfium domum redierunt. Id. lib. 4.pag. 321.
Sinopenics in metu,ne terra marique obfiderc
ipfosMithridatesaggrederetur, propterea appara
tus omnes fiios ad ilium metum refèrebant. Navi-
gantibus ad Phafim occurrit ad dextram Sinope , in
pcniniîila quadam fita,quae longe in mare prominet.
Hujus peniniula» fauces (eae duo non amplius patent
ftadia) quibus Afiae conjungitur, urbs iftapofita in
medio,plane interièpit; reliquapeninfulae pars in al-
tum procurrit, ubique plana, & ex qua fàcillimein
urbem fieri impetus queat,extrema tantum ad mare
ab omni parte praerupta loca íiint, ad qua* difficilli-
me navis poffitappellere: adituique omnino pau-
cos habet. Id. ibid.
Itaque metuentes Sinopenfes, ne Mithridates dii^
pofitis ab ea parte, quae Afiam fpecbt tormentis , fi-
militerque ab altera terrae parte e regione hujus, ex-
pofitoc navibus milite in loca plana & ea, qua; urbi
imminent, oppugnationem illius tentaret : ambitum
peniniulae, qua mari cingitur, munireinftituerunt:
omneique aditusabea parte fiidibus ac vallis prae-
eludere inftiterunt: pariterque ob eundemmetum
telaetiam& praefidia in locis omnibus opportunis
coliocarunt. Eft vero peninfulae hujus univerfie (pa-/
tium haud adeo magnum, &módico praefidio facile
defendí ipiàpoteft. Id. ibid.
Mithridates quidem bellum íntulitSinopenfibus;
С 5 fed
4a MITHRIDATES IV.
fedeorum urbis expugnado Rhodiorum ope &au
xilio fuit irrita.
Achaeus Andromachi , cujus filiam duxerac uxo-
remSeleucusCeraunus, eratfilius; ideoqueAntio-
chiMagnicognatus.Isin rcgionibus Afise cisTau-
rumlatedominansrerumpotiebatur , & Regis no-
menaiTumpièra^Dynaftarum potentiffimusac fbr-
midabilis. Legatos itaque ad Mithridatem Ponti
Regem mittit,utfibi filiamLaodicen minorem vellet
in uxorem tradere : quod cum annuiffet Mithrida-
tes, fa£fca eft Achaei conjux. Sed Sardis , in quam
urbem fe receperant ambo, altero obfidionis anno
capiuntur ab Antiocho Magno,&Achats ipfius juC- ,
m crudeliffimo afficitur fupplicio. Laodice vero ejus
avúnculo & cognato Antiocho iè &arcemcumfa-
ftioneíuapermiíit. Lib. $. Seleucidarum anno 99.
Urbis vero condits ^40.
Qupnamtempore mortuus fit Mithridates, quotq;
anmsregnaverit, ignoratur, cumadmodumfterilis
fitPontiRegum hiftoria.Qupmam tarnen in re dubia
faseftconjecbre, íuípicarimihiliceat, Mithridatem
Quartum obiiflê paulo poftAchari cum filia Laodice
juniore nuptias: qua? quidem probabilior mihi vide-
tur conjectura, eo, quod Mithridates res inter géne
ros & filias componere potuiiTet,debuiflêtque, fi eti-
amnum vixifiêt. At nulla prorius illius ab hoc tem
pore fit apudHiftoricos mentio,ut in bello,quod An-
tiochusMagnus geflit contraRomanos, in quo Afia;
plurimiReges ei auxilium tulere;ut ut fit,certum eft,
MithridatemQuartum reliquiffe filium, qui patri in
Ponti Regno fucceffic
PHAR.
PHARNACES. 43
PHARNACES XIX.
PHARNACES ,
REXPONTT
PHARNACES Mithridatís Quarti, &
Laodices Seuleuci Callinici Syriae Regis
natae filius, poil patris obitum Pontici
Regni habenasfu(cepit:Patre in obfidenda
Sinope felicior fuit. Ita enim occulte & di-
ligenter, terra marique ingentemexercitum colle-
gerat,
44 PHARNACES.
gerat, tantoque omnia ordine diipofuerat, ut nil talc
ientientem urbem undequaque obiidione cinxerit.
Quo pafto Sinopeníes de improviío laceffiti, tardius
quam par erat, íociorum auxilium imploraveré. Ac-
celerata Rex obiidione Sinopen,antequam illi opem
ferre poífent, expugnavit. Atqueita nobilis illa civi-
tas,quaî per tot fácula íuo uía fuerat jure,vi£fcoris tan
dem legibus obtemperarecoacb eft an. V.C. Ç71.
CumEumenes Pergami Rex, populi Romani íb-
cius, ob bellum contra Antiochum Magnum Syria;
Regem geftum, a Senatu pro mercede Phrygiam
majorem Ponticis Principibus fubditam accepiflet:
Pharnaces id aegre ferens, fecunda uiùs fortuna inSi-
nope Pub) Uganda, viäorem exercitum inEumenis
regna perduxit. Unde bellú inter eos inchoatum eft;
cujus initio Romam Legatos Eumenes amandavit ;
quodubi Pharnaces accepit,íuos etiam in urbem mi-
ut, qui pariterRhodiosSinopenfium (ocios in vénè
rent narrât Livius. Legationes tranímarina; intro
dúcese fùnt. Prima Eumenis & Pharnacis Regum,
alteraRhodiorum querentiumde Sinopenfium cla-
de. Decad. 4. lib. ю.
Afiae Regibus refponiùm eft,Legatos ad eas res vi-
ièndas miflurum Senatum. Id. ^.QJvIarcio,qui
cum collegis ad ftatum Grseciae ac Macedonia; impi-
ciendummilîus erat, mandatum eft, ut inAflamad
cognoícendum de bello inter Eumenem &Pharna-
cem unacum collegis tranfinearet. Legati Romani
ex Afia reverfi ad Patres, legationem fiiam renuntia-
verunt, & moderationemEumenis in omnibus re
bus, Pharnacis vero avaritiam&ingentemíuperbi-
am expoíuerunt. Folyb. Leg-nf-fri. Phar-
PHARNACES. *ç
Pharnaces, poítquam Legati Romani abiiiîênt,ut
erat omnium fuperiori memoria Regum iniquiffi-
mus,(in excerptisValefp.130) bellum redintegravit-
Eumenestunc ab Ariarathe Cappadociae Rege au-
xilium & copias petit, & ambo Legatos Romam
amandarunt, quod etiam fecit Pharnaces. Senatus,
auditis eorum Legatis , quid ftatuendum foret, non
diu dubitavit. Reípondit autem iterum fè Legatos
miffiirum, qui de eorumRegum controverfiis dili-
gentius cognoícerent. Polyb. Leg. 53.
Aípernatus iterumRex Pharnacesnomen Roma-
num, cum caufe cognitio ad Senatum fuiflèt delata,
Leícritum hiemis tempore cum decern militum mil-
libusaddevaftandamGalatiam mittit; ipíe veré in-
eunte ingentes undique copias cogit,ceufaäurus in
Cappadociam irruptionem. QusEumenes ut co
gnovit, etfí graviffime indignabatur, quod omnes fi-
dei leges violaflèt Pharnaces; ipíe tarnen ad ingru-
entern hoftem propuliàndum idem faceré coaebis
fuit. Id. Legat, y;.
Cumjamconveniflêt Eumenis exercitus, venic
Roma Attalus. Poftquam una congreffi de prae-
ièntinegotio inter iè tracbflènt, fubito cum copiis
caftra moverunt in Galatiam reverfî,Leicritumqui-
dem ibi non offenderunt. Sed cum Garfignatus &
Gaîzotorius Legatos fubindemitterent,ne quid fibi
noceretur,poicentes,& impetrata cuicuimodi illa eC
ièntjfàÊturos fè pollicentes,& repudiata horum peti-
tione, quia fidem prius mutaifent, cum omni exerci-
tu, adverfus Pharnatem proficiicuntur. Id. ibid.
Quintis caftris Calpito adHalymamnem eft ven-
tum:
4б PHARNACES.
tum:fèxto deinde dieAmiiîim perveneruntUbi pofb
quam Ariarathes Cappadocum Rex cum fuis (è illis
conjunxiiîèt,agrum Amiiènum funt ingreffi.At cum
vix metati caftra effènt,nuntius affèrtur,adeiîèLega-
tos Populi Romani ad pacem conficiendam.Quo, co-
gnito Eumenes Attahimfratrem mifit, qui illos exci-
peret : ipfè copias duplicare &magno ftudio ornare,
tum ut parata? eiîent ad belli ufum,fi opus föret,tum
ut Romanis ofterideret, fàtis fibi effè viriumadPhar-
nacem ulciicendum & debellandum. Id. ibid.
HortantibusLegatispoftfùum adventum,utbel-
landi finem fàceret, refpondent Eumenes &Âriara-
thes,paratos fèadomnia,qu£e vellent,fuaderentque ;
orant vero Romanos, ut, fi fieri pofîèt, convenéem
cogèrent, cui intereffèt Pharnaces : ut dum inprae-
iêntia negotium tra&aretur, magis ас magis perfidi-
am hominis & crudelitatem animadverterent : quod
ii fieri id non poilèt, petere ab illis, ut jufte& asque
diièeptarent fuas controverfias. Promittentibus Le-
gatis, omnia fe pro virili fà£turos,quaî sequa forent î
petentibufque ut exercitus ex hofticodeduceretur :
(etenim rem fbre abfïirdam, fi eodemtempore, quo
de pace Romani agerent, bello iè ipfiinvicemlaceC
fèrent, & armis infèflarent ; ) aflènfïis eft Eumenes,
ac fèquentidie, motis fignis, inGalatiam reducere
exercitum cœpit. Id. ibid.
Romani pofteaquam cumPharnace funt congrefîï,
omniumprimum ab eo petierunt, ut in colloquiú
cumEumene venire negravaretur,quoniam rerum
tranfigendarum hœcmunitiffima effet via.Huic peti-
tioni eu Pharnaces repugnaret, ac tandem quod ro
gaba-
PHARNACE S. 47
gabatur, penitusnegaiïet, facile ftatim & Romani
intellexerunt, Pharnacem palamdamnare (pes ííias,
асrebus iùis diffidere; fed quia finem bello imponere
omninopropoiùerant; non prius deftiterunt, quam
pollicitus eft, ièmiiïùrum Legatos adoram mariti-
mam,cum libera poteftate pacem iis legibus confici-
endi,quas ipfi Legati dixiflent. Id. ibid.
Poftquam veneruntLegati,inftituto colIoquio,cui
ipii intererant,cumRomanis &Eumene, hic quidem
ftudiopacisad omnes conditiones paratus erat de-
icendere: contra veroLegatiPharnacis controverfi-
am de omnibus rebus movere , pa£feis non ftare, fed
amplius íemperaliquidpoícere,íententiam deinmu-
tare,ut facile intelligerentRomani, fruftra fè labora-
re,cum non is eflètPharnaces,qui conientire pacivd-
lec Id. ibid.
Itaque íbluto infecta pace coIloquio,cumRomani
Pergamo diiceffiflent, & Pharnacis Legati eflênt di-
miffi, duravit inter Reges bellum, Eumeneíque&
Pharnaces neceflàriaineamrem apparare inftitue-r
runt. Id. tbid.
Pharnaceseum Galatis fbedus iniit,& zdArtaxiam
Armenias Majoris regulum Legatos mifit, qui eum
in ibcietatem traxerunt, ut& Acufilocum Dynaftam,
imo &auxiliares copias petiita Seleuco Philopatore
SyriaeRege,fuoque ex forore filio, nam hujus pater
AntiochusMagnus Laodicen Pharnacis fororem in
uxorem duxerat.
Eumeni& Ariarathi ibcios ièfè addidere Morzias
Paphlagoniae Regulus, & Europa Gatalus Sarmata,
Meièmbriani in Thracia, &Cherfonefitas ex eadem,
juxtaHelle(pontumjexAfiaCyziceni,&Heracleota;
adPontum. * Vere
48 PHARNACES.
VereLeocrkusPharnacisPr£Efe£tus,cumTeium
adPontum oppidùm,crebris oppugnationibusurge-
ret,mercenarios milites,qui przefidio urbi erant , ad
deditionemilliuscoegit, ea condicione, ut ipiiquo-
cunque libitum eiTet,tuto deducerentur; fed cum,ut
univcribs occideret,mandatum accepiiTet a Pharna-
ce, quod olimipiumofFendiirent, contra foederis fi-
dem in eos iter agentes нпргеШоде fàcb,eun£r.osià-
gittis confixit. Dwd.Sk.in excerp. Valef.pag.302.
Seleucus Syria? Rex coa&is haud contemnendis
copiis,ad opem Pharnaci ferendam profe£tus , Tau-
rum montem fuperare jam parabat, led cum apud iè
reputafTet per leges foederis, quodPopulusRomanus
cumpatrepercuflèrat,idfibinon licere, in íiium ie
regnum cum exercitu recepit. Id. ibid.
Quo auxilio deftitutus Pharnaces,cumAttalo Eu-
menis fratre & ceteris fcedus poftea iniit. Eumenes
Pergami tunc commorans,e gravi morbo convalue-
rat: qui poftAttali adventum , ubi omnia,qusegefta
f"uerantjCOgnovifTet approbaííetque, fratres omnes
ÇuosAttalum,PbilaterwntfAtbermmiRoma.mmitterQ.
ftatuit,induciœquetantumfàcl:ae fuiflê videntur. Fo-
lyb.Legat.56.
Eumenes enimRomanis mittendis Legatis finem fè
tandem impofiturum bello adverfusPharnacemfpc-
rabat. Magnifiée Senatus advenientesEumenis fra
tres excepit;nam & hoipitia & lautia uberrima iis ex-
hibuit,& ab iis appellatus benigne reípondit. Attalus
inSenatum ingreflus, priftina iùorum mérita lucu-
lenta oratione in memoriamrevocavit,& dePharna-
cisqueftusinjuriis, negotium patres utíuíciperent,
oravit,
PHARNACES. 49
©ravit, &Pharnacempro commenta noxa ut cafti-
garent. Patres^eaudita^enignereiponderuntj miC-
iïirosiè Legatos, qui bello huíc omnino íinem fint
impofîturi. Polyb. ibid.
Sive autem induciarumtempore exa&o, five pa
ds legibus omnino a Pharnace reje£tis,copiae multo,
quamanteanumerofiores ab Eumene & ejusfociis
comparantur: imo&Prufias,Bithynise Rex,Pharna-
ciiratus, quodTeiumin regni fui & Paphlagonia»
confinio pofitum anno pretérito expugnaflet,inEu-
menis partes iiia iponde deièendit.
Pharnaces iubita & gravi hoftium impreffione
territus,ad quaicunque pacis conditiones accipien-
das paratus fuit; quare etiam Legatos ad Eumenem
& Ariarathem mifit. Cumautem Eumenes&Aria-
rathes mentionem depace factam a?quis auribus ac-
cepiiîènt,& iîios ílatimLegatos ad Pharnaçem mifiP
ient,idqueßepiusab utraque partefaäumeflet, his
tandem conditionibus pax convenit. Polyb. Leg. 79.
881.
EUMENI, PRUSL£, ET ARIARATHI CUMPHAR
NACE ET MITHRIDATE PAX ESTO PERPETUA.
GALATIAM PHARNACES NE INGREDITOR ULLO
MODO.QUJECUNQUEANTEA PHARNACICVM GAL-
LJS FOEDERA FUERUNT, DIRIMUNTOR. PAPHLA
GONIA PARITER EXCEDITO, ET QUOS PRIUS IN
DE EDUXIT ÍNCOLAS, RF.STITUITO, ET SIMUL
CUM HIS ARMA , TELA, ET RELIQUUM OMNEM
APPARA'l'UM REDDITO ETIAM. ARIARATHI LOCA
OMNIA, QUE FUERE, ET ADEMPTA , CUM OMNI
INSTRUMENTO,QUOD PRIUS IBI FUIT. ITEMOVE
OBSIDES. REDDITO ETIAM TEIUM.lQUOD EST
AD PONTUM, Id ibid.
Pars H. D Id
50 PHARNACES,
Id oppidum aliquanto poftEumenesPrufiae dedit,
ab eo exoratus, in magnam accipientis gratiamAd
hoc fcriptum in fψcrc.Idem.ibidem.
UT CAPTIVOS TRANSFUGASQUE OMNES SINE
PRETIO PHARNACES REDDERET. ITEM UTEXEA
PECUNIA ETGAZA, QUAM A MORZIA PaphlagontiET
ARIARATHE ABSTUUSSET, REGIBUS ANTE NOMÍ-
NATIS NONGENTAREDDERET TALENTA. EUME-
NIVERO HOC AMPLIUSPRO BELLI IMPENSIS TRE-
CENTA TALENTA PENDERET. Prarterea fcriptum. UT
MITHRIDATES PR/EFECTUS ARMENIETRECENTA
SOLVERET TALENTA, QUIA BELLUM CUM ARIA
RATHE GESSIT. CONTRA FOEDUS, QUODCUMEU-
MENE НАВШТ. Id. ibid.
Comprehend font hoc federe e Dynaffis Afiar,
Artaxias majoris partis Armenian regulus, & Acufilo'
chus: exEüropxisfiatalus Sarmata: eliberis civita-
tibus, Heracleota, Mefembriani, Cberronefitœ, & cum
his prsBtereaQ/z/««/. Poftremo loco adje&um de ob-
fidibus,quot numero, & cujus condicionis eos dare
Pharnacem oporteret. Qui fimul venerunt, reverfie
funt copi£E.Itaque belli,quodEumenes &Ariarathes
cum Pharnace geflerunt, hic fuit exitus. Id. ibid.
Non omnino intelligimus,quod Mithridates Eu-
pator,hujus Pharnacis nepos , in orationead milites
fuos habita refèrt apud Juftinum, dum ait, avum fïi-
um Pharnacem per cognationum arbitria iùcceda-
neumRegi PergamenoEumeni datum. Iib.}8- cap. 6.
Unde enim Pharnacis ilia cum Eumene affinitas?
qusc etiamfi Eumenes grandioribus filiis caruerit,
tamen Attalum, ejusfratrem,quiciiucceffit, exclu-
deret ?
Porro fi nobis ex hiftoria huju s temporis detur
conje&ura;
PHARNACES. Я
conjeäune locus, videtur Eumenes párvulos tan-
tum ex Stratonica Ariarathis CappadocumRegis fi
lia reliquiflè, qui per setatem regnum adminiitrare
nonpoterant. Quam ob cauiàm Eumenis fororem
duxitPharnaces,& conièniu omnium affinium fiic-
cedaneus Régi Eumeni nuncupates eft. QuodAtta-
luSjRegis frater, improbans,regno fiiccedere voluit.
Cumautemhasc contcntio, bellum inter ilios Princi
pes redintegratura haud dubie eflèt, res ad Senatus
arbitrium videtur delata. EtenimMithridatesEupa-
tor Romanos incuiàt in laudata Îùperius oratione ad
milites. Attalo vero regnum Senatus attribuit,qui
uno & viginti annis apud Pergamum poftea regna-
vit,moriensq; ita xquo coniùluit , ut filium Eumenis
AttalumPhilometoremteftamento fuis pneponere
non dubitarit.
CumEumenesmortuus fittantum annoV.C.fSí.
Pharnaces adhuc tune temporis in vivis fuiflê deno-
tatur. Cum vero MithridatesV.ejus filius anno боо.
regnabat, ex Polybio Leg.itf. nondubium eft, quin
mhoc intervallo Pharnaces fit defun&us. Unde ex
Eumenis obitu Pharnacis uxor eruitur e tenebris,
quemadmodum mortis Pharnacis tempus circum,
circa detegitur.
Pharnaces filium reliquit,nomineMithridatem&
ordine quintum, qui ipu in Regno Pontico iùcccP
fit .
NUM-
PHARNACES.V
ÑUMMUS REGIS PHARNACIS.
Ex Cimelio M. Dncis Etruri*.
Caput Regis diadematum, ex averfa parte Bacchus
muliebri babituftansjupra cujus caputfulmén } dex-
tra demijfa^racemum portât, quem Tigris fians ad
ejus pedes lambiti finifira cornucopia; Ö caduceum
gerit. In area Luna crefcens cum afirо , circa ambu
turn ВАШЛЕДЕФАГМАКОГ.
TVTOmen Pharnacis huic nummo tetradrach-
*-^ mali argénteo inícriptum, ita Antiquariorum
animum perculit, ut nummum M. Mithridatis filio,
perfidia fuá noto potius, quam Pharnaci Eupatoris
ipfius avo, adjudicarint. At ille inter Boíphori Prin
cipes; hic in PontiRegumfèrieinièrendus. No-
men idem Pbarnacisás illufit, ut &noninlpecbim
utriufque Regis muniíma.
Effigies amborum diveríae. InPontico juvenilis
faciès &lanugineornata, Bofphorano, quiregnum
tantum poft 37. annum accepit , nulla ratione tribui
poteft, Hujus proavi Pharnacis fimplex &nuda eft
Epigra-
v.
PHARNACES. f3
Epigraphe: BASlAEnsOAPNAKor.RegiPon-
tico mire conveniens i íiiperba vero pronepotis in-
fèriptio, BA2IAEÍÍ2 BASlAEnN МЕГАЛОТ
Ф A PNА К O Y,v eíanamhujus xvi ambitionem redo
ler., qualis füit ejus cognati Tigranis Armenias, qui
hanc REGISREGUMappellatíonem etiam uíürpa-
vit. Tandem Amifi urbis Pontica» infignia nummo
inículptahauddubie percuflam in Ponto monetam
arguunt.
Bacchus varie depingitur in nummisî ièdinhoc
muliebriornatusami&uprodit. Fingebatur autem
juvenili ípecie utvirginem refèrret,unde Poeta Phal-
licus :
Trabuque Bacchus vtrginis tener forman/.
De quoAlbricusPhiloíbphus de Deor. Imag. Erat
enim imago ejus facie mulïebri.Rationem ejus afFert
Fulgentius de Nat. Deorum. Bacchus quoquerei
gratia fceminea fingitur eiîè förma,quod vigorem o-
mnemcarpat cbrietas.
DextraBacchustenetracemum,pro peculiari iym-
bolo,quod vitem ex India retulerit, atque exinde co-
iuerit, ejuique plantandi rationem homines edocuer
rit. ldeoque innumerum Deorum adfcriptum fè-
runt, quemadmodum eos omñes,quihominibus be
neficia contulerant,refèrre íblebant Antiqui.
Pardalis adpedesBacchi pofita,racemum uvas Iam-
bit,quod earn valde amet,unde huic Deocomes affî-
gnatur,de qua aitPhiloftratus Iib.Imagin.n«^«** jS
ï»S mvßohai : PANTHERA BACCHl SYMBOLVM. Au-
dias autemPhornutum loco laudato. Pardales ait,
Dionyíio íubiungunt,atque ilium íequi inducunt, fi-w-: r D 3 ve
j4 PHARNACES. '
ve ob colons varietatem : ita, ut etiam ipfè &Bacdiae
Nebride indicantur, autquodaiperrimi etiam mo
res temperato vini uiù manfueicant
Quare autem Amiièni, qui numraum cuderunt,
ut eruiturex infignieorumurbis, ícilicetAftro, ièu
Sole in Luna crefcente inferto; (de quo in nummis
MithridatisEupatoris iiimus di&uri)quodBacchum
civitatis íiiae pracipuum numen exhibuerint, id cau-
fefuiflevidetur,quod eum pro Genio illius tutelan
venerarentur. Atque ideo cornucopia? & caduceo
Dei laevam infignierunt, illo ad denotandam agro-
rum íiiorum eo procurante abundantiam ; hoc ad
fignandam ex ea exortam abundada civium fèlici-
tatem.
Fulmeniùpra caput Bacchi omnino pofitum vi-
detur ad indicandam ejus nativitatem, ex qua ab O-
vidio Jgnigena cognominatuseft,iècundum nempe
fàbulam a fülminata Semele. Sic etiama quibusdam
facile & pereleganter Bacchüm appelfari ícribit
Strabolib. 13. Паругщ! Bacchus in Semele effingitur
elegantiffime a Philoftrato , in lib. lmag. ni»fétrjwfes1
quoque Bacchus necSemel abOrpheo inhymnisap
pellator i hoc eft, igriefatus.
MITHRIDATES V. n
MITHRIDATES X.
A/ÏITHRIDATES nomine V. Pharnacis uni-
■*-'■* cus filius atque heres, mortuo patre, Pontici
Regni regimen aflumfit 5 ièd longe aliam, quam pa
ter^ erga Romanos& erga Reges vicinos agendi
rationemiecutuseft. Cumenim PharnacesEumc-
niPergamiRegi infeniiffimus ièmperhoftis firiflèt,
ipiè Attali hujus fucceflbris ас fratris amicus extitit.
Cum autem Pruiias Bithyniae Rex bello Attalum
aggreiïus effet anno V. С. 6oo. Mithridates V. de
Prufia conqueítus Legatos Romammiíit. Romani
adPrufiammiièrunt, qui eum prohiberent,quo mi
nus bellum cum Attalo gereret.
Legati Romani in Bithyniam profe&i volunta-
temSenatusPrufiaedeclararunt, Pruiias ex iis, quae
imperabantur,nonnullaièfàc"hirum pollicitus, de
pleriíque negabat. itaque Legati pertinacia illius of-
fènfi , amicitiae & ibcietati ipfius renuntiarunt; at
que ex templo omnes eoreli£to adAttalum perre-
xere. Polyb. Legat, щ.
Attalus, dum adhuc eflêt hiems,magnum exerci-
tumcoegit, & a proximis Regibus MithridatePon-
ti& Ariarathe Cappadociae poftulat,utvellentad-
veriùs Prufiam iocietatem inire ; ne victoria de iè re
lata inflatus, ipibs poftea adoriretur. Poftulatisan-
nuunt Ariarathes & Mithridates, tanquam ejus ib-
cii copias Attalo tum equeftrestum pedeftres, Duce
Demetrio,íubminiítrant. Id. ibid.
IntereaРгипж jam pœnitentia ducto,Senatus tres,
aüos Legatos continuo mittit. Hi ubi in Aiiamvene-
D 4 re,
f6 MITHRIDATES V.
re, bello finem impoiuerunt, &ut Regesambo in
fœdus fcriptum conièntirent,pervicerunt;quo Prufi-
as damna illata (àrciret; quibus perauis , copiai Mi-
thridatis auxiliares inPontum rediere.
Mithridates nonminus PopuliRomani, quam vi-
cinorumRegum amicitiam appetivit. Vix enim Ro
mani tertium bellum Punicum contraCarthaginien-
iès anno V.CóoC.fuíceperunt, cum ille, tefte Appia-
no lib. Mitbr.pag. i76.auxiliares copias iis mifit- Ita e-
nim inquit hieAuctor : Quiprimus amicusPopuliRoma-
niappellatus, mifts contra Ícenos auxiliaribus aliquot
navibusyvocabatur Mithridates Evergetes Ponti Rex.
UndeveroilliETEPrETOY, id eft BENEFICI
cognomen ? Quod fi nobis conjicere liceat, illud ei a
Sinopeniibus datumauguramur , quod olim/Egy-
ptii Ptolemœo tertio dederunt,tefte Hier.in Dan. cap.
ii quiapoftmultos annos Déos ipibrum retulerat,
quos Cambyiès, capto regno, in Perias portaverat,
Templa Sinopenfium iterata obfidione partim de-
ftrucb fuiííe videntur,qu3ßMithridates reftauravit.
LegimusenimapudStrabonem,hunc Principem in
ea habitaiTe,eamque in eximio habuiflè honore.//¿.i2.
pag.<¡ítf. Gaziura Ponti regia erat antiqua ex eodem
Scriptore./¿¿¿/./»¿¡g. 547-ín illa veroMithridatesEupa-
tor Mithridatis V. filius major natus eft& educatus,
& etiam Rex ipiè, ut infra videbimus,deceffit.
Suam iterumMithridates ergaRomanos obiervan-
tiam teftatus eft in bello,quod adveriùs Ariftonicum
geiTerunt. Is eratEumenis,RegisPergami,filius,non
juftomatrimonio,ièd ex pelliceEphefia Cythariftae
cujuflam filia genitus ; qui poilmortem Attali Philo-
metoris
\.
MITHRIDATES V. ¡7
metоrà,vèlut paternum regnum,Afiam invafît. Juit.
lib. 36. cap. 4. Contraillum P.Craiîiis anno.V.C 623.
Confuí profèftus, prada; Attalicaî congerenda?,
quam bello gerendo ftudiofius incubuit , cum ei au
xilia MithridatesPonti, Nicomedes Bithyni32,Aria-
rathes Cappadocia2,Pylaemenes PaphlagonisReges
pollicerentur.Oro/iW//è.f.fo?.io. Hifioriœ in Biblioth.
Satrum torn. 4. Edit. Colon. Agripp.
Rem fie narrât Eutropius üb. 4. Adverfûs Arifloni*
шмтИГш Licinius CraiTus infinita Regumhabens
auxilia; nam &Bithynia; RexNicomedes Romanos
juvit,& Mithridates Ponticus , cum quo poftea bel
lum graviflimú fuit ; {fed hic errat, Eutropius enim dice-
re debuitjCUM CUJUS FILIO.) &AriarathesCappadox
&PylaemenesPaphlagoa/¿¿.4.Extremoanmtempo-
re interElseam &Smyrnam Straboni juxta Leucas,
cum praeliumCraflus conièruifiet,ejus exercitu in für
gama&o , ipiè jam circumventus, a bárbaro fica in»
teremptus eft : Ariarathes vero,CappadociaeRex, in
hoc praelio occifus eft.
Anno fequenti 624. M. Perperna Confuí,' Afiam
fortitus, audita P. Craffimorte& exercitus Romani
clade, raptim in Provinciam pervolavit; Ariftoni-
cum recenti visoria fèriatum improviíb bello ador-
tus, praelio vi£tum , ac nudatum omnibus copiis , in
fugam vertit.Stratonicemurbem,ad quam ille con-
fugcrat, obfèfiam fame ad deditionem compulit,
Ariftonicumq; captum, Attalicaíque gazas heredi
tarias Populi Romani navibusimpofitasRomam mi-
fítípíe Coniùl Perperna prius quam belli reiiquias
confîcere poflèt^ergami morbocorreptus,diem ob-
-:•;, D s iic»
,8 MITHRIDATES V.
iit. Paulus Ofofius lib. s. cap. 10. Hiftor'u Bibliotbec.
ïatrum tomo f. Edit. Colon. Agripp.
M. Aquilius Nepos Confuí hoc anno 62?. M.
Perpern32fucceflbr,Afiam íbrtitus, ad eripiendum
Ariitonicum, Perpernae, velud iùo Triumpho reièr-
vatum decus,i"eftinata velocitate contendit.Sed con-
tentioncmConfulum mors Регрегпаг diremit.Jufiin.
lib. 36. cap. 4. Soluique Aquilius de Ariftonico trium-
phavit, qui poft triumphum de more in carcere
ftfangulatus eft.
Poft haec Regibus , quiadverius Ariftonicum au
xilia tulerant,pramiia perioluta, Mithridati Pontico
Phrygia Major. Id. lib. 37. cap.i.
Hanc Mithridati!V. in dotem riliœ Seleucus Cal-
linicusSyriaeRexconceflerat, quam ei Populus Ro
manus, cum bellum contra Antiochum Magnum
gereret, eripuerat,& Eumeni in gratiam auxilii con
tra eum lati dono dederat. Qupd confirmât idemau
tor. Cum illam íibi ademptam pupillo, quam pa-
tri prsemium datiadverfus Ariitonicum auxilii que-
riturMithridatesEupator,&addit, gentem, quam
&proavo fuo Mithridati Seleucus Callinicus in do
tem dediflet. Lib. 38- cap. ç.
Non aPopulo Romano in praemium lati auxilii Mi-
thridatilV.conceffaPhrygia eft,fed ManiusAquilius
iargitionibus corruptus, hanc illi dediflê fèrebatur.
Appianus enimnarratjSyllamEupatori eamfibiad-
eptam querenti,reípondiíTehis verbis:Phrygiam au-
tem tibiManius dedit,corruptus largitionibus,qiiod
communeamborum crimen eft. Hoc enim ipfo fa-
terisinjuftam ejus terrae poffeffionem, quod earn a
, типе-
MITHRIDATES V. &
muneribus corrupto coniècutus es. EtManius coar-
gutus eft apud nos, alia quoque egiflê pretio, quœ o-
mnia Senatus irrita habuit. Quapropter&Phrygi
an! injufte tibi attributam, non iibi fecit tributariam,
ièd juflît eflê liberam. In lib. de Bell. Mitbrid. p. 20g.
Cum Mithridates recuperaflètPhrygiam Majo
rem, quam indotem uxoris habuerat, avus ejus Mi
thridates IV. Cappadociae partem recipere ftatuit,
quam olim proavus fùus Mithridates III. armis con-
quifîerat,cujuique recuperandae cauiàAriarathi feni-
ori bellum intulerat. Itaque occaiionem naftus oc-
ciii in bello adverfus AriitonicumAriarathis hujus
filii, cujus vidua Laodice, propter teneramfèxlibe-
rorum aetatem, regnum adminiftrabat, bellum pa
ravit: de quo,renovata deinde controverfia,quae pa- •
tri cum Cappadocibus fiierat, eos per totum vitas
curium perièquitur.Dorilaùs Ponticus, five ducendi
exercitus,five ordinâdi peritus,aMithridateEverge-
teRegePonti in Cretam ad peregrinos conducendos
milites,miffiis eft. Crebro inGnecia erat atqj Thra-
cia,utiis, qui Cretam petebant,iiibveniret: cum Ro
mani nondum earn tenerent Iniulam,magnaqucibi
enet militum ftipendia merentiu copia,undeetiam
praedonumexercitus füeruntimpleti. CuminCreta
eíTet Dorilaüs , forte fortuna bellum obortum eft
Gnoffiis adverms Gortynios. Dorilaüs a Gnoffiis
Dux creatus, bellum celeriter & féliciter confècit,
iùmiique eft adfe&us honoribus.Strabo, lib.io.p.477.
Cumque Paulo poft cognovifièt,SinopeEvcrge-
temdolofàmiliarium necatum, eique uxorem&li-
beros iùcceffiflê: de rebus iftis abjecb omni (pe,
Gnóffi
бо MITHRIDATES V.
GnoffifùbÎèdit. Id. ibid. Mortem Mithridatis V. fie
narrâtJuftinus: Mitbridâtesquoque repenti na morte in-
teneptuSyfilium, qui tf ipfe Mithridates diBus ejlreli-
quit. Üb. 37. cap. 1. Nomen uxoris Mithridatis V.
ignoratur.
Mithridates duos mafeulos reliquit; Mithrida-
tem, qui poft eumregnavit, & Anonymum, quem
trater neeavit, Filias quinqué: Laodicen majorem,
quae Mithridati fratri nupfit;Laodicem minorem,
Ariarathis VI. Cappadocias Regis, uxoren; Roxa-
nem innuptam, fratris juffii anno aetatis 40. vene-
num bibere coacbm, ne in Luculi manus ineideret j
Statiram, quae ut & Roxana íbror , eamdemque ob
cauíam a fratre íbrbere juflàeft venenunr.Nyflàm
denique, quae, captis Cabiris, in Luculli poteftatem
venit ; ièd vita donata eft.
Régnavit Mithridates annos circiter quatuor&
triginta, cum (ut exejusHiftoriacolligitur,)mor-
tuus fit circa annum V. С. 631.
NUM-
MITHRIDATES V. ei
NVMMUS MITHKIDA TIS У.
Ex Cimelio Card, Maxima
Caputdiadematum Regis ex averfapartefigura barbata
fians, capte modio infignito, tf Divinitauspalito ami-
fía, dextra aquilamjmijlrafceptrum tranjverfumge-
r'ltcumEp'igrapbe: BASMEilZ MIOPlAATOY
ET E P Г ET ОГ ; ¿Я« area litterve numeralesГОР,
ideji annovft.Ç5 infra monogramma.
MIthridates V. Mithridatis Eupatoris pater, a
Strabone &ab Appiano indigitatur E тE р ГЕ-
TH S ; de quo Geographus ait lib.io.p.477- А^гЛсеог
Tw Mfyi§c*T8 tS Eveçysm<p<W,ARCHELAUS UNUS EX
AMICIS MITHRIDATIS EVERGETIS. Appianusvero
in Mithrid. p. 176. BcttnAèus ilo'vra Mêe'SccTfie 0 EueçyèTriç
brkXtiaiv. VOCABATUR MITHRIDATES EVERGE-
TES PONTI REX. Apprime igitur illos Scriptoresil-
luftrat nummus hic argenteus tetradrachmalis, in
quo illud cognomen exaratum legitur»
Necfolus ille Mithridates inter Reges ЕУЕРГЕ-
TO Y fibi cognomen aüumfit. Ante ipfùm Ptole-
raaeus Ш./Egypti Rex.idem fibi arrogaverat. lmo
62 MITHRIDATES V.
& VI. hujus Regni Princeps Philometoris frater,
quem alii perludmrium КАКЕРГЕТШ appellavere.
Antiochus VlLRex SyriœapudPorphyrium inEu-
iebio, illam quoque denominationem fibi vindicat,uc
omnia ejus numiímata teftantur. Sedan omnibus iis
Regibus tribuenda fit, ut iè В E N E F 1 С О S eflê deno-
tarent: an potius populis, a quibus in memoriam
beneficiorum fuerit indita?
Litterse numerales ГОР , annumyEra,qua Pond
Reges poftrecuperatum aMithridate II. regnum,
& quidem fine tributo, ufi font, 173. indicant. Hi re-
ípondentanno V.C. 621. SiquidemilliusEpochx in-
itium aflignavimus anno 448. quo, permiflu Anti-
goni inter Alexandri Duces ^«wwa'rs, paterno
principatu potitus eft ille Mithridates Ariobarzanis
filiusj unde a Luciano Gifles eft appellatus.
Quaenam fit ilia ftans figura modio,ceu calatho or-
nata,inípicienti iatis patet. Nemo enim in Deorum
Hiftoria tantiфer veriatus eft, qui earn ftatim ad Se-
rapin non revocet. Sed cur altertanquam Jupiter,
Aquilam huic Deo íacram dextra iùftineat, baud
idem; &ad Sinopesurbis annales recurrat, neceiTe
eft.
Sinope,urbs fuit PontiAfiatici, de qua Stephanus,
Тлскц huquxvesxTii тё Псут», SINOPE URBSPONTICE
LEBERRIMA &quidem vetuftiflîma. Omllontx.
Urbs antiquafuit Ponti célébrâta Sinopes.
Ptolemaeusautem Soter^gyptiilmpcrii funda-
tor,Alexandriam Templiscum exornaret, & ea de
dicare vellet,íomnioadmonitus eft ut ex Ponto Dei
ftatuam aiferri curaret , cujus rei curam Timotheo
com
MITHRIDATES. V. б»
commifit, teile Tácito, Ub.Hiít. «..Timotheus, quge-
fitis,quiinPontum meaíTent, cognoícit urbem illic
•Sinopem, necproculTemplum vetere inter accolas
fàma Iovis Ditis.
Jovis ergo illa ftatua figuram exhibet,Aquilse ipii
íácrae íymbolo infignitam. Nunc audiamus Plutar-
chum de ifta Ptolemad Hiftoria diflèrentern in Jfide
&Ofiride. Cum,inquit,Rexille Legatos Sinopem
mifiiîèt,a SçydrothemidePontiRege ftatuam dono
accepít Jupiter. Ahefyafysmi xcpifais To 7t«çoc Atyv
TtrioK ovofjuc rtsTeKbrwos iwripwro rwEttfttttn/, Allatus
Alexandriam,Serapidis nomen, quo Mgyptii Пишет
officium, invenir.
Sinopites huncDeumíempervenerantes, etil ejus
ftatuamRexAlexandriam amandaflet,illius figuram
innummiscumJovis,tumSerapidis infignia geftan-
tem exhibuerunt,ut videre eít in noftroColoniarum
libro. Nihil mirum igitur,fi cumAquilajovis&cala-
thoSerapidis fymbolo in hoc Mithridatis Evergetis
tetradrachmali argénteo numiímace prodeat.
Sui juris erant Sinopites,& íub Reipublicae forma
degebant,cum MithridateslV.eos Imperio íuo fubji-
cerc decrevit. Sed defccit in conatu; feliciorhujus ñ-
liusPharnacestandem illorum urbem expugnavit:
Mithridates ejus íucceflbr earn obíídioné partim dc-
ftruëfcam reparavit,regiamque fecit, in qua natus eít
üliMithridatesEupator,& ipíe mortuus eft acièpul-
tus.TantoigiturRegideièoptime mérito nummos
íuos jure dedicarunt Sinopites.
Mb
-
64 MITHRIDATES, XI.
. MITHRIDATES XL ^ ^
WTHRmms evpatdr '
KEXPÖNTI, * ; r; ' N
MITHRIDATES VLoccifo patre,Pontî
Regnumadeptuseft,cumtantum natus eP
ièt annos n.ex Sirabone lib. lo.pag. 477. annos
• vero ia. ex Eutropio lib. 4. cum enim 13. annorum ado*
leícens rcgnum accepiíTet. Memnon apud Photium
pag.727.
MITHRIDATES Vi. er
/.727. Hujus füturam magnitudinem etiam cceleftia
oifcenta praedixerunt. Nam& quo genitus eft anno,
& eo,quo regnare primum ccepit,ítella cometes per
utrumquetempus,zJ<?/í,í&M¿? поВщ íeptuaginta die-
bus ita luxit, ut cœlum omne conflagrare videretur.
Nam&magnitudine fiii quartam partem cœli occu
paverat,& fülgore iiii iolis nitorem vicerat;& cum 0-
riretur, occumberetque, quatuor ípatium horarum
eonfumebat. Juflin. lib. 37. cap. 1.
Puertutoruminfîdiaspaffuseft, qui eumferoe-
quo impoíitum equitare jacularique cogebant Qui
conatuscumeosfèfèlliflènt, veneno eumappetive-
re. Quodmetuens, antidota ßepius bibit, & ita lè ad-
verfus infidias, exquiiitis tutioribus remediiSjftagna-
vit. Id.ib. Cum eoenutritus fuit Dorylaiis Philetasri
filias, ejus, qui frater fuit Dorylaiiffiusductoris, dc
quo iupra diximus. Strab.pag.478.
TimensdeindeMithridates, neinimici, quod ve
neno non potuerant, ferro peragerent, venandi ftu-
dium finxit, quod per ièptem annos neque urbis,ne-
que ruriste&o ufas eft; ièdperfilvasvagatus,diver-
fismontiumregionibuspernoäabat, ignaris omni»
bus,quibus effet locis,aííuetus feras curfu aut fugare,
autperièqui , cum quibufdam etiam viribus congre-
di; Quibus rebus & infidias vitavit, & corpus ad
omnem virtutis patientiam duravit.JuflJib.^.cap.z.
Adregni deinde adminiftrationem cum acceffiP
fet, ad casdes propenfiffimus fuit, uíqueadeo,utma-r
trem ipiàm regni coníortem a pâtre deftinatam,dum
carcere vincbm tenet, violentia ifta ut temporis diu-
turnitate confècit, fratem etiam necavit. Memnon
apudïbotium cap. 3».
Pars II. . E Poftea
66 MITHRíDATES VI.
Poftea deaugcndo regno cogitavit. ItaqueScy-
thas invictos antea,qui Sopyriona,AlexandriMDu-
cem, cumtrigintamillibusarmatorum deleverant,
quiCyrum,Períarum Regem,cum ducentis millibus
trucidaverant, qui PhilippumMacedonemfugave-
rant, ingenti felicitate perdomuit. Jujlin. hb. 37. с. z.
Hi erant ííib Scituro &Palaco ejus filio ac fratribus,
Strab. lib. 7. p. 309. Scythas ad Meotidem paludcm
indeque ad Colchos uíque devi&os a Mithridate re->
fert Strabo,//¿. jo.pag. ftf.
ltaque Boiphori Regno potitus eft, & dominium
Periiàde,quimmillud tenebat ultro iibi concedente.
Strabo lib. 7. p. 309. Bello deinde fiibegit Reges circa
Phafin uíque ad climata trans Caucafum. Quamob*
rem cummagis confilia ejus fiiipecbhaberent Ro
mani, Senatus - Coniùltum fècerunt, ut paterna Re
gibus Scytharum régna reftitueret. At is moderate
quidem mandatisobiècutuseft. Memn.ibid.cap.32.
Mithridates Romam Legatos miíit cummagna pe«
cuniae vi,ut Senatum largitione corrumperet. Qupd
animadvertens SaturninusTribunus PlebiSjOrîini
Senatorio inimiciffimus, prseclaram occafionem ad-
veriùs eos na£fcum fè eflê exiftimans, magnalegatio-
nem contumelia affecit. Senatorii Legatos adveriùs
eum juvantes, conjuncbm iùam ipfis operam offè-
runt, litemqueSaturnino ipfîdeillata injuria inten-
duntQua occafione ob violataLegatorum jura,qua;
Romanis iàcro(an£fca ièmper funt habita, in prasfèns
vitae difcrimen Saturninus adduftus,a Populo ta
rnen praeter omnem ípemliberatuseft.
Potentiamagna auftusMithridates,CoIchidem fibi
fub-
/
MITHRIDAT.ES. VI. 67
fùb)ecit,& PontiRegni limites extendit fùpra Phar-
naciam& Trapezuntcm, quo loco ííint Tibareni &
Chalctei uíque ad parvamArmeniam; quas regiones
tum obtinebant Reguli quidam, inter quos unus Aiv
tipater, Siiîdes nomine, dominium ultra Mithridati
ceffit. Strab. lib. \z.pag. 5-55'.
Cum deAfia invadenda tra£hret,tacitus cum qui-
bußiam amicis regno profècfcus, univeríam, nemine
lciente,pervagatus eft,omniumque urbium iitum ac
regiones cognovit. lndeßithyniamtranicendit,&
quafi dominusAiiae,opportunaqua?q; vi&oriae (иге
metatus eft. Poft haec inregnum,cumjamperiiiîè
crederetur, reverfus eft, invento párvulo filio, quem
per abièntiam ejusLaodice (bror uxorqueenixa fbe
rat. Sed inter gratulationem adventus (iii, &filii ge-
niti,veneno periclitatus eft.Siquidem baodice fbror,
cum periiiïè eum crederet, in concubitus amicorum
projecb, quafiadmilium facinus majore ícelerete*
gere poffet, venenum advenienti paravitQupd cum
ex ancillaMithridates cognovifTet, facinus in au£to-
res vindicavit. Juftin. lib. 37. cap. 3.
Hieme deinde imminente, non in convivio, fed
in campo i non in vacationibus,fèd in exercitationi-
bus, nee inter fodales, fed inter œqualcs, aut equo,
autcuriu,aut viribus contendebat. Exercitum iu«
umadparem laborispatientiamquotidiana exerci-
tatione durabatjatqueita invi£fcusipièinexpugna-
bilemexcrcitumfecerat. Id. cap. 4.
Inita deinde cumNicomedeibcietate, Paphlago-
niam invadit, viebmque cum iocio dividit Quam
cum tencri a RegibusSenatui nuntiatum efíet,Lcga-
Ea tos
68 MITHRIDATES VI.
tos ad utrumquemifit, quigentemrefiitui in prifiwum
fiatumjuberent. Mithridates, cum fè jam parcm ma-
gnitudini Romanorum crederct, fuperbo refponfo,
hereditäriumpatrifuo regnwn obveniße reípondit: mira-
riquefe, quodqua ei relata controverfia non fuerit,ßbi
referatur.Nec territus minisGalatiam quoque occu-
pat.Nicomedes quoniam iè tueri jure non potuerat,
jujioKegiredduurum reípondit. Atque ita filium fiium
mutato nomine Pylaemenem PaphlagonumRegum
nomine appellat, &quafiftirpi regia* reddidiiîèt re-
gnum,fàlib nomine texit. Sic Ludibrio habiti Lega
ti, Romam revertuntur. Id. ibid.
Mithridates parricidia nece uxorisauípicatus, ioro-
ris alterius Laodices filios, cujus virûm Ariarathem,
RegemCappadocia?,<yш^йши^и/ in belloAriftonici oc-
cifusfuerat, perGordium infidiis occiderat,tollendos
ftatuit; nihil a£tum morte patris exiitimans, fi ado-
lefcentespatemumregnum, cujus ille cupiditate fla-
grabat,occupaflent.Igiturdum in his cogitationibus
veriätur, interim NicomGdes Fbikpator, RexBithy-
niae , vacuam morte Regis Cappadociam invadit.
Quodcum nuntiatumMithridati fuiiîèt, per fimula-
tionem pietatis , auxilia iörori ad expellendum Cap-
padociaNicomedem,mittit. Sed jamLaodice per pa-
cb'onem fè Nicomedi in rnatrimonium tradiderat.
Quod aîgre fèrens Mithridates, prafidia Nicomedis
Cappadocia expellit,regnumq; íororis filio reftituit :
egregium prorfusfäcbm,ni iùbfècutairaus eflèt. Si-
quidem interje&ismenfibus, fimulat, & Gordium,
quominiftrouíusinAriarathe interfiriendo füerar,
reftituerejnpatriam. velle; iperans, fi obfifteret ado-
leicens
MITHRIDATES Vf. 69
lefcens caufàs belli futuras; aut, fí permitteret, per
cundem filium,tollipoflè,p'er quem interfècerat pa-
trem. Juflin.lib.3%.cap.i.
Quod ubiAriarathes junior moliri cognovit,gravi-
terferens interfe£fcorem patris per avunculum potiC
fimum ab exilio revocari, ingentem exercicum con-
trahiclgitur cum in aciem eduxilîèt Mithridates pe-
ditumodtogintamillia, equitum decern millia, cur-
rus fàlcatosD.C.necAriarathi , auxiliaribus finidmis
regibus,minores copias eífent;incertum belli timens,
coniîlia ad infidias transfert, íollicitatoque juvene ad
colloquium^urn fèrrum occultatum inter faicias ge-
reret,fcrutatoriabAriarathe, regio more miflb , cu-
rioiius imum ventrem pertra£tanti,ait,ciroem,w ali
ud telum ïnvemret,quam qu¡crever, atq; ita riíu prote&is
infidiis, evocatumabamicis, velutad iècretum ièr-
monem, infpe&ante utroque exercitu,interficit Id.
ibid.im manu obtruncavit; Memnon.apudfhotxap. 32.
pag.727. Regnumque Cappadocias ofto annorumfi-
Ho,impofito Ariarathis nomine,additoque ei reftore
Gordio, tradidit. Id. ibid.
Cappadoces crudelitate ac libídine Pr¿efe£torum
vexati,aMithridatedeficiunt,fratremque Regis, &
ipiùmAriarathem nomine, abAíia, ubieducabatur,
revocant ; cum quo Mithridates prselium rénovât;
victumqueCappadocize regno expellit. Nee multo
poftadoleícens, ex segrkudine colle&a infirmitate,
decedit. Pofthujus mortemNicomedes timens,ne
Mithridates acceffione Cappadocia?, etiam Bithyni-
am finitimam invaderet,fubornatpuerü eximiae pul-,
chritudinis, quafiAriarathes tres,non duosfiliosge-
nuifletj qui aSenatuRomano paternumregnum pe-
E 3 teret.
7o MITHRIDATES VI.
teret. Uxorem quoqueLaodicenRomammittit,ad
teftimonium exAriarathe íuíceptorumfiliorú.Qupd
ubi Mithridates cognovit, & ipfè pari impudentia
GordiuraRomam mittit, quiSenatuiaifereret,/wg-
гшщ cut CappadociiS regnunuradiderat, ex to Ariarathe
genitwn, qui bello Arifionici auxilia Romanisferens
cecidißet.
Sed Senatus,ftudioRegum intelleäo, aliena regna
fàlfïs nominibusfürantium, & MithridatiCappado-
ciam, &Nicomedi, ad folatium ejus, Paphlagoniam
ademit. Acne contumelia regnum foret ademptum,
illis quoddaretur,uterque Poptilus libértate dona-
tus elt, Juflin. lib. 38. с. ¿.Tune Pylasmeni Paphlago-
niareííituta eft.
Paphlagoniam Pylsmenes Rex amicus Populo
Romano tenuit,íaepe ex eapulfus, regno a nobis eft
reftitutus; quo mortuo, Provincia Paphlagonibus
impoíita eft. Ita SextusRufus in Breviar. Hiß. с. и.
Romani ratione foederis & initae cum Cappadoci-
bus amicitiae iis permiferút, cum genus defèciffetre-
gium,ut libere fuis viverent legibus. Strabol 12.^.540.
Hi autem, miííis Legatis, libertatem repudiarunt,
ut quamfibi dicerent eireintolerabilem,Regemque
fibi dari poftulaveruntRomani mirati homines elle,
qui adeo de libértate animum deipondiflènt,permi-
íerunt eis, ut de ipfbrum corpore Regem fuis quem
veUent,fiifFragîis crearent. Ita Rex ab iis fa£fcuseft
- >lrioèôr2ô/2e/i(ii.;èii/.GordiusProrexcreatusaMithri-
dare, ideo,quodamicus ejus e(Tet,nonobtinuit.J«/i./.
38. с. f. Porro regnum invafit. Tum Sylla cum finita
Praetura pra;eñet Ciliciae,LegatusinCappadociam
mit-
MITHRIDATES. VI. 71
mittiturípecioíb expeditions titulo, ad Ariobarza-
neminregnu reducendu,revera utmulta molientem
Mithridatem Imperiumque & vires adjungentem
haudminores, quam eiîènt przefèntes, reprimeret.
Copias haud magnas adduxeratiècuSylla/èdprom-
pta uíus opera íbciorum, magno numero ipíorum
Cappadocum, majori Armeniorum,qui Gordio fup
petias venerantjinterfèÊto ejecit eum, & Ariobarza
nem appellavit Regem. ïktarch. in Sylla.pag. 4^3.
MithridatesTigranemArmeniaîRegem mire ad ib
eietatem Romani belli,quod olim meditabatur, pel-
licere cupiebat. Nihil igitur de offenía Romanorum
íentientem , per Gordiumimpellit,ut Ariobarzani
íegni admodum,bellum inferat; & ne quis dolus fub
ene videretur, filiam íliam ei Cleopatraminmatri
moniurn tradii. Juflin. lib. 38. cap. 3.
Mithridates &Bagoas aTigraneDuces miffi inCap
padociam venerunt, pulíbque Ariobarzane, quem
Romani Regem conftkuerant,AriarathemM/r¿ní/л
úsfil'ium in id regnum deduxerunt. Appian. Mithrid.p.
176. Atqueita per Tigranem rurfiis Cappadocia ju
ris efie Mithridatis cepit. Jußin. hb. 38. cap. 3.
Eodem fère tempore, mortuo NicomedePhilopa-
tore Bithynias Rege, cum illi duo eíTent filii,Socrates
cognomine Creßus, major & minorNicomedes ex
Nyia, iique de regno una contenderent, Senatus
huncBithyniae Regem conftituit. MithridatesSocra
tem contra fratrem inftigat, illi opponit Memn.pag.
730. & cum exercitu mifit, qui regnum hoc fibi uííir
\)W\t.Appian.pag. 176.
Nicomedes regno pulías iùpplexRomam venit
E 4 decre«
та MITHRIDATES Ш ¡
decretumque eil inSenatu,utNicomedes& Ario-
barzanes in regna fuá reitituerentur.Legatio ad hoc
miiîà eft, cujus Manius Aquilius Princeps erat,juffi-
queadjutare L.Caffio, qui Aííam Pergamenam obti-
nebat cum exercitu exiguo, & hocipfoMithridate.
Verum is propter controverílim jus Cappadociœ&
ablatam fibi nuperab ipfis Romanis Phrygiam,nihil
juvit. Id. p. 177. Licet ipiè in oratione memoret,Gap-
padocia Ariarathem iilium eduäum, quam jure
gentium viclror occupaverat, & Regem Bithyniae
Chrejlum a fe in gratiam Romanorum occiiùmfùiiiè
aíTeveret. Jufim.lib. 38. cap. f.
Caffius & Manius cum Caffiano milite, aliifque
contracts exGallo-GraeciaPhrygiaque copiisredu-
x -runt Nicomedem inBithyniam, Ariobarzanem
inCappadociam.Moxque ambobusiuadebant,ut vi*-
cinamMithridatis ditionem vexando,materiam bel
li quererent,oftentantes ipem auxilii. Neuter tarnen
vicinum tarn potentem laceflère armis auíús eft:
Sed urgentibus Legatis, Nicomedes,qui magnam
pecunia pro reftitutioneDucibus,& ipfis Legatis ex
pacto debebat,magnametiam alias a Romanis Afia-
ticisaduiiiram,qua; tum repetebatur,invitus indi-
tíonem Mithridatis irrupit, & ufque ad Ameftrim
urbem populatus eft,nemine vetante occurrenteve:
Nam Mithridates, quamvis paratas haberet copias,
tarnen cedebat, ut multas juftaíque cauiàs belli ha-
beret. Appian. de Mithrid.pag. 177.
UbiNicomedes cummagna praeda domum rediit,
Pelopidam mifitMithridates ad Romanos DucesLe-
gatoique,non ignarus, ipfos bellu appetere& incur-
fionis
MITH-RIDATES VI. 73
fionis ejus cauiàmfùiiiè: diffimulabattamen,captans
plures honeftioreique futuri belli caulas , fuam ac
paternam amiciriam commemorans,de injuriis a Ni-
comedeillatis conqueftus eft. Idib. Legatis vero Ni-
comedís culpa in Mithridatem rejicientibus, Roma
ni reíponderunt,neque placeré fibiMithridatemmo
leítari a Nicomede,neque utNicomedi bellum infèr-
retur, pa(furos.HíEC prolocuti Pelopidam,volentem
id re^onfumutparumidoneumcoarguere, dimiie-
runte confiitorio. la.pig. 179.
itaque Mithridates , ut aperte laefas a Romanis,
mifitcum magna manu filium Ariarathem adoccu-
pandu regnuCappadoci£e,qui mox,Ariobarzane pul-
fo,ibi regnavit.Atque iterurn Pelopidasad DucesLe-
gatoíque Romanos proficiícijubet, utdenotaret, íc
de Ulis ad Senatum mifííTe queftum,&,utadcauíam
dicendamRomas adelient, nuntiaret,neverquicquam
abique communiSenatusPopuliqueRomani decreto
inciperent./(/./¿/í/.Qupniamautem viía eftinfölentior
Pelopidas oratiOjLegati juflferuntMithridatem abfti-
nere a Nicomede&Gappadocia ; fibi enim curas fore
utmox in earn reftituaturAriobarzanes : Pelopidam
autem e caftris excedere,& niíiRex juflà faciat,haud
redire amplius juílerunt. Atque cum tali reíponlo
Orator Mithridatisdimiííus eft. Id. pag. i8r.
Interim non exípe£bata de tanto bclloSenatus aut
Populi Romani fèntentia, colligebaturexercitus e
Bithynia, Cappadocia, Paphlagonia, Gallo-Gracia.
Ut vero&propiusL.Caffii exercitus,cum quoAfíam
obtinebat,íatisinftrucbis eft, &auxilia convenere o-
mnia,diviíis copiis, Caiîîus caftra metatus eft in con»
E ç finio,
74 MITHRIDATES VI.
finio Bithynias, Gallo-Graeciaeque. Manius,qua trait-
fitus patebat Mithridati in Bithyniara ; terti us Dux
(^XOppiusin finibus Cappadociaecumquadragenis
peditum equitumque millibus.Habebant & claifem,
eui Minucius Rufus & C. Popilius praerant, ad oris
Pond euílodiam: juvabateos &Nicomedes cum pe
ditum quinquaginta,equitum ièx millibus. Idjbid.
Mithridatesinexercitu proprio habebat 2^0000
peditum^.0000 equitum,3oo naves te£tas,ioo dicro-
ta, & alium apparatumpro rationetam numerofe
militiae. Praeerant autem his copiis Neoptolemus &
ArchelaüSjduofratres; &ipie Rex per iè admini-
ílrabat plurima. Inter auxilia vero Arcathias ipíius
filius adduxerat ex Armenia minore decern millia
equitum. Dorylaüs phalangitis prœerat. Cráteras
130 fàlcatis curribus.Tantus fuit utrinque apparatus,
cum primum moverunt contra iè invicem Romani
&Mithridates circa 170. Olympiadem. Id. ibid.
Ut vero ad Amnium fluvium in latis campis con-
ipexeruntfèNicomedes &DucesMithridatis, inftru-
xerunt acies: Nicomedesomnes ílios,Neoptolemus
&Archelaüs expeditos tantum; &équités Arcathia:
& curras aliquot; namPhalanxadhuc erat in itinere.
Eminebat campis íaxoíiis tumulus , quem paucis eo
miffisoccúparant, ne circumvenirentur a Bithynis
numerolonge fuperantibus: exquo íiios depulíos vi-
dens Neoptolemus, tanto magis circunventionem
metuens,féftinusííiccurrit,accito fimulArcathia. Id
animadvertens Nicomedes occurrit, moxq; cruen-
tum certamen comiffiimeft.TandemBithynus con-
nixus, hoftes propulíbs fügábat , doñee Archelaüs a
i dextro
MITHRIDATES VI. 75
dextro cornu eorü tranfcurrens,periècutores inva-
iït; quibus moxmeu convertís cedebatpaulatim, ut
Neoptolemus ей fuispoflet fè e fuga recipere. Quod
ubi fàëtum cogitavit,ad pugnam revertit.Tum vero
imiffiinBithynos falcad currusmagno Ímpetu, ali
os in duas,alios in plures partes lacerabant; quod ma
xime illos perterruit,dumvident dimidiatos viros (pi
rantes adhuc,aut in multa frufta diícerptos, aut ar-
tus pendentes a curribus; ut reedítate magis ípe£ta-
culi, qua pugna vieli turbarint ргж metu ordines.
TurbatosArchaelaüs a fronte,Neoptolemus&Arca-
thias e fuga reverfi,a tergo aggreffi ííít. Uli in utroíq;
obverfí diu repugnaverunt:tâdem poil magna fuorü
ílragem Nicomedes fugit cum reliquis in Paphlago-
niä ; cum PhalanxMithridatis ire interfuerit quidem
huicpradio. Venerunt&caflra inpoteftatem cum
pecuniis &captivorum magno numero;quos omnes
Mithridates benigne traäatos dimifitdomumcum
viatico, ut apud boíles pararet fibiopinionemcle^
mentis. Id.pag. 182.
TuncNicomedes propeManium caftra admovit.
Mithridates Scorobammontemaicendit,qui eft Bi-
thynorum &Ponticorum cofinium. Hujusantecur-
(ores 100. équités Sarmatœ , cum forte offendiflent
8oo.Nicomedis équités, ceperunt ex eis aliquot,hos
Mithridates remifit in patriam cum viatico.Manium
retrocedentem Neoptolemus &Nemanes Armeni-
us circa pirmumPachiu aiTecutihoraieptima,cum
abiiíTet NicomedesadCaffium,coëgerunt pugnare,
ducentem equitum quatuor millia,peditum vero de-
cuplum;caefi(que decern millibus,trecentos vivos ce
perunt,quos fimiliter Mithridates ad iè adduftos re
7б MITHRIDATES VT
mifit,captans favorem hoftium. Manius caftra quo-
que amiíit ipíé,fugieníq; adSangarium fluvium , no-
ftu eum trajecit,& evafit inPergamum.íí/wg.184.
Caffius, Nicomedeique,&caeteri,quotquotLegati
Romani aderant,moverunt caftra in Leontocepha-
len,quod eft Phrygian caftellum munitiffimum , ubi
novitiam tironum multitudinem collecbm ex opifi-
cibus,aut agricolis,aut plebe ínfima, in armis exerce-
bant,& novos exPhrygia dele&us fàciebant;ièd cum
utriq; pigri eflent ad officium, noluerunt amplius fa-
cere negotium vins imbellibus; dimiffifq; omnibus
receiîèrunt,CaffiusApameam cum fuiscopiis, Nico-
medesPergamum,Manius verfusRododum. Qux u-
biaudieruntorisPonticuftodes, diíperílíiint, clau-
ftrisPonti & Nicomedis navibus Mithridati traditis. *
Id. ibid.
CumautemMithridatis humanitas omnium ièrmo-
nibuscelebraretur, ftatim unirerfe civitatescerta-
timièejus partibus adjunxerunt. Itaq; cerneré erat
Legatos fingularum urbium decretis publicis eum
invitantes,Dmw#; ncServatorem appellantes. Adven-
tuq; Regis cognito,cun£H e civitatibus efFuii in vefte
candida ilium ingenti laetitia excipiebant Diod. Skid,
in Excerp. Valef.pag.401: Dominumque ac Patrcm,
Coníérvatorem Afia;, Evium,Dionyiium,Nyfium,
Bromium,Bacchum nominantes. CiceroproFlacco.
Mithridates uno Ímpetu potitus totaNicomedis di-
tione, obibateam, civitatesconftituensatqueordi-
nans. Appian.pag.183,. cumNicomedesinitaliamiè
fubduxiflet Memnon.cap.33. IngreflusdeindePhry-
giamPopuliRomani cum ingenti exercitu. Lucius lib.
77. uíiis eil Alexandri divenbrio' fàuftum omen pu-
tans,
MITHRIDATES VT. 77
tans, fí, ubi Alexander interquievít, pernouaretMi-
thridates. Atque itaMyfiamAfiamqueRomanorum
Provincias recentes,percurrebat. Appian.pag.i^.
Miffisetiamcircumquaque fuis Ducibus, fube-
gitLyciam&Pamphyliam, aliaque uíque adloni-
am. ld.pag.i$$. Paphlagoniamquoqueinvafit,pul-
fo exea Rege amico Populi Romani Pyla;mene. Eu-
trop. lib. f.
Athenionem Athenionis Peripatetici ек ièrva^-
gyptiafilium , Athenienfès Legatumad Mithrida-
tem miierunt,qui inRegiorum amicorum numerum
receptus, litteris íiiisad rerum novarum ípem eos
erigebat. Athen&us lib. 5. cap. 13.
Laodieeníes autem Lyci accolas adhuc refiften-
tes,ad quos (.XOppius cum equitibus &mercenario
milite le receperat, per praeconem ad mœnia mi£
fum invitavitMithridates,iis promictens fècuritatem,
fi Oppium ei dediderint ; qui , audito ргжсопе,
ipíumOppiumadduxerunt ad Michridatem, pra-
cedentibus Liftoribusinludibrium. EumMichrida-
tes illsfiim & iolumm circumducebat, oftentans ca-
ptivum DucemRomanum. Appian.pag. 184.
Praevalentibus perAfiamMichridatis partibus,cum
urbes omnes miro quodam ímpetu deficerent a Ro
manis, Lesbii non iblum le ipibs Rcgi tradere confti-
tuerunt, ièd eriam Aquilium, qui Mytilenas confu-
geratjibique exmorbo curabatur,Mithridati prode-
re.Itaq; leaos juvenes corporu robore praeftâtes, ad
ejus diveríbriü miièrunt. Hi fà£fo fímul Ímpetu cor-
reptú Aquilium vinxere, rati, íe pulcherrimum mu-
nus acMithridati gratiffimum oblaturos eíTe.Verum
-•4 .-•: ille>
78 MITHRIDATES Vt
ille,tametfi admodum juvenis,facinus heroicum ag-
grefliis eft: : prsventis enim a quibus abducendus
erat, mortem contumelia acícrvilibus tormentis le-
Yiorem eiïè arbitratus,manus fibi attulit. Diod. SicuU
in Excerpt. Valef.pag. 401.
Attamen contrarium icribunt ièquentesScriptores.
Neemulto poít M. Aquilium Legationis hujus &
belli autorem praecipuum captum vinctumq; in Afi-
noRex circunwehebat, coa&um fuapte voce apud
fpeftatores proclamare iè е(ГеМапшт.Л#>/гш./>л84.
IdemqueManius longa nexus catena cumBaftar-
ne quodam procero cubitos quinqué, pedes ab équi
té interdum trahebatur. Tandem hocPopuliRoma-
ni Legato verberibus atque omniíiippliciorum ge
nere excruciatoPergami; Athen, utjupra.zu.rüm\i-
quatuminosejus infiidit Mithridates, corruptelas
Jargitionum exprobrans Romano nomini. Appian*
pag.iu- .>• ;»
Ordinatis deinde Satrapis adivit Magnefiam,
Ephefum&Mytilenem, hilariter exceptus ab omni
bus; Ephefiis etiam Romanorumeffigies apud ièpo-
fitastollentibus. Id. ibid.
Eo fàvore civitatum exceptus Mithridates , mul-
tum ibi auri argentique,ftuàio veterumRegum, ma- .
gnumq; belli äpparatum invenit, quibus inftru£tus
debita civitatibus publica priyataq; remifit , & vaca-
tionem quinquennii conceffit. Jufi.lib.&capiS.
Ex Ionia revertens, cepit Stratoniceam, mulcb-
vitque pecunia,& impoíuit ei praeíidium; ubi conípi-
catus formoiàm yirginem recepit in íiium gynœcœu
MonimiamjPhilopsemenis filiam. GumMagnetibus
auteffi&Paphlagonibus byciiíque propter prsfidia
refiften-
MITHRIDATES VI. n
refiftentibus bellum contínuabat. Appian. pag.
184-
ítalidefe£torcsadMirihridatem mifèrunt, ut in
Italiam adverfus Romanos adduceret copias i ita
enim facile conjun&is copiis pofîè Romanorum vi
res deturbari. Quibus ille refponfum dedit,du£tu-
rum fè copias in Italiam, poftquam Afiam fubegerit.
Bïbliot. ibot. Cod. 244.
Dum haec Mithridates gerit, Romani, audita pri
ma ejus irruptione in Afiam, expeditionem contra
eum decernunt, quamvis domefticis alias ièditioni-
bus& bello focialidiftenti,Ltalis fere omnibus, aliis
poftalios deficientibus. Appian.pag.1s4. SedMithri-
datis reiponfïone, Italis omnibus defpondentibus,
bellum feciale, five Marjicum, fopitum eft. Bibliot.
ibot.utfupra.
CumautemProvincias fortirenturConfules,Alia.
Cornelio Syllae obvenit, fimulque bellum Mithrida-
ticum. Et cum deeflêt pecunia,Senatus-Confùltum
fa£fcum eft, ut venderetur quidquidNuma Pompili-
us fblemnibus Deorum fàcris dicaverat.Tanta fuit in
fiimmaegeftate honoris publici ratio; & erant jam
quaedamhujus generis divendita; unde novem mil-
lia librarum auri confècerant : nec plus in tantum
bellum infùmpfèrunt. Ceterum Sylla diu fèditio-
nibus retentus eft. Appian.pag. 18T.
QuotemporeMithridates& contraRhodios plures
naves fàbricavit, &Satrapis omnibus civitatumque
Magiftratibus fcripfit fècretas litteras, ut univerfi ad
cam diem trigefimam invaderent armis Romanos
ltalofque hofpites cum uxoribus, liberis, ceterifq; in-.
genuis domefticis, ltalici generis, &occiiosinfepul
go MITHRIDATES VL
tosabjicerent, ut bona eorum partim Régi , partim
percüííbribus cédèrent: per prœconem etiam inter-
minatuseftmulcbm casibs ièpelientibus , aut vivos
celantibus, premio propofito iis, qui latitantes collè
rent, pollicicus ièrvo libertatem, 1 1 herum occideret ;
<lebitori vero,creditoremnecantis,dimidium debita:
pecunia. His clam ad omnes íímul ícriptis,ubi (batu
ta dies venit, varia calamitatum ípecies erant per
Afiam. Appian.pag.i8 S •
Epheíii e Dianas templo, ab ipiärum ílatuarum
complexu diftra&os interficiebant. Pergameni eos,
qui in andern ¿Eícuiapii coníugerant, cum nollent ab-
fcedere,Statuis hœrentes íágittis configebant. Adra-
mytteniabnatare conatos in mare períequendo ne-
cabant, fimulque infantes eorum fubmergebant.
Caunii, Antiocho devitto,attributiRhodiis& paulo
ante, Senatu Romano autore, juriíuo redditi, Italos,
quiadfacratam ejus civitatis Curiam confiigerant,
ab ipíis aris protraxerunt : caefiiq; prius in conlpeäu
matrum inràntibus,ip(às deinde,& poftremo earum
maritos, interemerunt. ШШ.Tralliani ipfi quidem
neminem oeciderunt, fed Theophilum quendam
Paphlagonem,hominemtrucem,ex Dione inExcerpt.
Valef.pag.64}. qui in œdemConcordia; concluios tarn
immaniter contrucidavit , ut Statuas compleftenti-
busmanusamputaret. Appian.pag. 18 Ç.
ApudMytilenœos P.RutiliusRufus exulans,crude-
litatem Regis in togatos, fóceos &ballium affumen-
do, homo Coníiilaris vitavit. Ciceropro Rabiriopoftu-
Wy.Ejuimodi vero veftitus mutatione ufi & alii Ro
mani, ut imminens periculum ci¥ugçrent.AtbenJib.<) .
cap.
MITHRIDATES VI. Si
cap. il . Occiíorum autem hoc uno die numerus 80.
milliumfuit, Memnonic^. 33. & Valerio Maximo
lib.y.cap.non 140. millium, ut plaget Plutarcho in
Sylla, &Dioni Legat. 36.
Michridates in Coum trajecit,ubi exceptus aliben-
tibus, Aiexandri filium cum multis pecuniis in Coo
reli&uma Cleopatra avia & a Cois íibi deditum a£
íumpíit, educavitque regie, & e theiàuris Cleopatra;
magnas divitias , artificum opera egregia, gemmas, ,
mundummuliebrem,magnamquevim pecunias mi-
fit inPontum. Appian.pagA%6. Judaeorum etiam 800.
talents Mithridatem abitulilîè a Judads Afiaticfs ad
tempiurn Hieroiblymitanum defèrenda memorat.
Jofepbus lib; 14. pag. 12.
Interea Rhodii mœnia portuíque munierunt & in-
Itruxerunt machinis, adjuvantibus nonnullis Tel-
mitTenfibus & Lyciis, & quotquot kali evalèrant ex
Afia,quiRhodi habebant receptaculum, in hifque L.
Caffius,ProconfulAfise.Adventante autem cum claC
ièMithridate,iùburbia dirueruntRhodii, ne holtibus
eflent uiui,naves quoque ad pugnam inftruxerunt,
al ias a fronte, alias a lateribus. Mithridates quinque-
remecircum fuos volitansjuffit naves ordine longo
extendi in cornua,utremigio concitata; hofficascir-
cumvenirent, pauciores numero.ld veriti Rhodii
paulatim cedebant , deinde verfisproris inportum
conmgerunt;quo firmato repagulis, a mcenibus pro
pugnando Regem arcebant Ule caftra metatus in
proximo,& ßepe portum expugnare fmftra aggreC
íiis,expe£tabat terreftres copias exAfia, Appianpag.
186.
Poft multas velitatiunculas, propere ortum eft
Pars II. ' F acre
8z M1THRIDATES. VI.
acre praîlium,Mithridatepraîgravante propter iram
& miiltitudinem navium , Rhodiis vero arte naves
ejus circumvenientibus & íubvertentibus. Damago-
ras,claffisRhodiorum praefèftus, poíb íolis occaílim,
cum ièx navibus, 2 y. regias adortus, duasex iis de-
merfít, duas itema lias in Lyciam compulit, &nocte
in alto exa£h,reverfus eft. In quo certamine,navem
MithridatisfuoshortantisChia íociaper tumultum
impacbconcuffit,propequefuit, ut ipiè Rexinho-
ftium manus veniret. Deinde terreitrcs copias ad
Mithridatem ex Aiia navigantes in onerariis & trire-
mibus, turbo repentinus ad Rhodum tranfrerfus ap«
pulit; quas turbatas adhuc tempeítateque diiperiàs
aggreffiRhodii, partim ceperunt, partim perföra-
runt, incenderuntque, & 4oo.captivos abduxerunt.
Ad extremum Mithridates , Sambuca machina &
icalis adurbis oppugnationem fruftra admotis, vi«
ftus cumignominia a Rhodo receffit. Appian,tbïd.
pag. 187. cum Memnone cap. 33.
Obièffis deinde Patarislycrá, Mithridates casde«
bat in Latona? luco arbores ad machinas conftruen-
das,donecminaciibmnojufluseft abftinere a iàcris
arboribus: relicbque ad bellum in Lycia continu«
andumPelopida, Archelaummiiitin Grœciam, ut
fùadendo cogendove quotquor poiîèt tintâtes, ad
partes fuas adduceret. Ipfè pofthac pleraique curas
committens iùis ducibus,dele£r.us habebat militum,
arma fabricabat,& oble&abatur iè cumStratonicen-
fi Monima,ac pro tribunali ièdens cognoicebat cau-
iàs eorum, qui dicerentur infidiati ejus faluti, autres
novas moliti, aut quomodocumque in Romanos
proclives. Appian.pag. 188« ¡ ;
Arche-
MITHRÏDATES VI. Вг
Archelaüs Praefe&us Regis cum 120. millibus
equitum ac peditum inAchaiam prssmiffus,Athenas
ab Ariilione Athenienfi traditas accepit. Livius Hb,
78. Deindeprofè&uscumclaiîè & cibariis Delum,
quae ab Athenienfibus defecerat, & alia caftellaex-
pugnavit,ciefisque in äs 20. millibus hominum,quo-
rum plerique fuerant Itali, ca caftella Athenienfibus
attribuit,atquehis aliifque modis ja&ans & extol-
lens res Mithridatis,eum populum amicum focium-
que Regi reddidit. Pecuniâm quoque Apollini dica«
tarn eDeio Athenienfibus mißt, fimul miffis ad cu-
ftodiam pecunia: duobus millibus militum, quorum
opera ufus Ariítion, tyrannum egitin patria, civibus
aliisoccifis propter fa£tionem Romanam, aliisMi-
thridati traditis. Appan.fag. 188. Ö 189.
EodemtemporeMetrophanes iùbmiiîusa Mïthrî-
datecum alia manumilitum,Eubo32amDemetriadia-
Magnefiaeq; , quae civitates a fääione regia abhorre-
bant,populabatur.QuemBruttiusSura,Pr£etorisMa-
cedonise Sextii Legatus, apidïlutarchum, aggreflüsÄ
cum exiguis copiis navali pugna certavit, demeriàq;
una nave magna,& una hemiola, omnes (ocios nava
les, qui in eis erant, occidit, infpecbnteMetrophane.
Illeterritus fugit;& quia íecüdo vento navigateßrut-
tiusaífequinonpoterat, Scyathü expugnavit, quae
praedonu barbarorú erat receptaculum. Qups in po-
teftatemredacbs,íervos in crucem egit,liberos mul-
&avitabíciííis manibus.IndeBasotiam petiit, auäuP
quealus mille partim equitibus, partim peditibus , e
Macedonia profeftis, circa Chroneam cum Ariilio
ne &Archelao per continuum triduum dubioMarte
F 2 con-
84. MITHRIDATES VI.
conflicbtuseft: ièdpoftquamadhoftes íupervene-
runt Lacedœmoniorum & Achaeorum auxilia, ra-
tusiè jamimparem, ealtramovitadPiraeum, quem
& ipíum poít Archelaüs claflê occupavit. Appiart.
Ex filiis Mithridatis unus in Ponto &Bofphoro,
vctus regnum uíque ad íolitudines fuperMaeotim la-
cum,adveríance nullo,obtinebat.AlterAriarathes in*
gentibus copiis Thraciam &Macedoniam infiftebat
íubigere. Alias oras domabant cum exercitibus Du
ces ejus,quorumArchelaüs Princeps claflê ferme to-
tumobtinenspelagus, ínfulas Cycladas inditionem
redigebat,aliafq;quotquotintraMaleampofitœiùnt,
ipíamque tenebatEubasam. Flutarcb.inSyllaj>.4<¡$. E-
retria quoque &Chalcis,adeoque totaEubaea, adMi-
thridatis partes acceíierunt. Memnon.cap.^
Tandem Sylia Mithridaticum bellum íortitus
Proconíiilari poteftate cum quinqué legionibus &
cohortibus aliiíque in Graciam profè&us eft. Sede-
bat tunePergami Mithridates, opes , dynaftias , &
dominatus amicis diípertiens. Memorant,quo tem
pore claíTemSylIa abltalia íolvit, in alus, quae agenti
PergamiMithridati oblata fuerunt miraculis, victo-
riam coronatam ; quae a Pergamenis fuperne demie-
tebatur machinis, cum pene attingeret caput ejus,la-
befaQ:atam& delapíam coronam in theatre ad íblum
diffracbm, atque inde horrore populum, Mithrida-
tem ingenti fùilîè confternatione perculíum , licet o-
mniaei id temporis ex íententia procédèrent, ilu
tarcb. in Syllapug. 4f8-
MoxSylla inGrajciam appulit, ftatimque pecuni
as
MITHRIDATES VI. $f
as & auxilia commeatufque accerfîvit ex iEtolia
&Theflàlia. Ubi vero iàtis paratus vifus eft contra
Archelaum, tranfivit in Atticam , miiîà parte copia-
rum ad oppugnandum in urbeAriftionem. lpiè rè-
£fca Piraeum petit, ubi Archelaiis intra muros iè rece-
perat; poítque multas dimicationes, novisaMithri-
datecopiis receptis, Archelaiis extra mœnia exiit;
fedrepulfiscopiis, ipièfùne intra urbem iùbdu&us
eft. Appian.pag. 191. ¿íT im.
Jam hyems appetebat, cum ad Eleufinem caftra
metatus, fbflâm a montibus ad mare profündam de-
duxit, ne facile incuriàretur ab equitatu hoftium ;
cumquenavibusindigeret, Rhodummifit, quieas
accerièrent. Rhodii,cum non poiTent mare,vaganti-
busMithridatis claffibus, ad auxilium fèrendum tra-
jicere, Lucullum,unumexLegatisSyllœ, juflèrunt
clam navigare inSyriam&AlexandriamJ¿/>tfg.i$2.
IntereaArcathias,Mithridatis filius,cum exercitu
alioMacedoniam ingreiïus , paucos Romanos praefi-
dio Provincias reliàos profligavit, iùba&aquetota •
Macedonia,&in Satrapías divifà, ipiê contraSyllam
profèctus, in itinere circa Tiddseum, morbo prae-
gravanteobiit. Id.pag.i93.
Sylla Athenas vehementiflîma fame opprelîàs
tandem cepit KalendisMartii. Ariftion in arcem con-
fugit,inceniopriusOdeo,neexejus trabibus ad op-
pugnationem arcis pararet: Sylla urbem incendi
non paflïis, in prazdam conceffitmiliti. Ariftio aquae
penuria tandem arcem dedere coa£tus , ultimo eft
iupplicioaffe&us. Id.pag.19s.
Urbe capta,Sylla Pirasunyn quo eratArchelaüs,
F 3 obíedit;
S6 MITHRIDATES VT.
oblèdit; fedRomanis clalTe tum carentibus,Theflâli-
am per Baeotos petiit,& circa Thermopylas recolli-
gebat reliquias tum eorum,quos ipiè inGneciam ad-
duxerat, mm eorum,qui Dromichetae du£tu eodem
vénérantAccerfiit& eos,quiArcathiamRegis filium
in Macedoniam iècuti fuerant , manum recentiiïb
mam,nulliiqueiùpplementis egentem, &recentio-
rem etiam aliam , quam tum primum Mithridates
iùbmiièrat; nunquamenimçeflàbat copias mittere.
Id.pag. 196.
InexercituArchelai,erantTaxilesMithridatisDux,
qui ex Thracia &Macedonia 100. millia peditum &
10. equimm,currus fàlcatos 90.adduxerat,&ipfèAr-
chelaüs cum fuis; qui ambo, commiffis agminibus,
120. millia hominum iiib fignis habebant. SyllaL.
Hortenfio aiïumpto, qui 6000. ex Italia iècum addu-
xerat, cum fuis legionibus ne tertiam quidem par
tem hoftium numero adsquans, ad Chasroneam ta
rnen congreíTus viÊtoriam coniècutus eft,ca?fis milli-
busMithridaticis no.vel 100. ut in Livii Epitome ha
betur, Caftris autem aSyHa expugnatis,ad Chalci-
dem fugit Archelaus,cum non multo plus,quam de-
ci es mille fuperftites eiTent. E Romanis primu quin-
decim viri defiderati funt ; poftea tarnen ex his duo
reverfi iunt,fàlib periiflè crediri.Арр'шп.рлу 8-c5 199.
Mithridates, audita tanta clade, territus, ut par
erat, nihilominus novos deleäus habuit ex omnibus
fibi iubje&is gentibus ; ratuiqae non defbre, quiiîbi
viftovel nunc vel per aliam occafionem ftruant in-
fidias,omnes fufpeftos colligebat,priuiquam bellum
denuo crudeíceret. ld.pag.200.
At priniu]mGallo.Gra;corumTetrarcbas,& quos
circa
MITHRIDATES Vi. 87
circa ièhabebat in amicorum cohorte, & qui non-
dum erant fubdiri,omnes necavit cum liberis& uxo-
ribus,exceptis tribus fuga ièrvatis. Horum alios iníi-
diisoppreffit; alios una nocb peremit in convivio,
putans, neminem eorum in fide conftantem, fi Sylla
veniat: confilcatiique bonis eorum, in civitates indu-
xit prafidia,&gentiSatrapamEumachum impofuit.
EummoxTetrarchas, qui evafèrant , collecta ex a-
gris manu clientum, ejecerunt cum fuisprafidiise
Gallo-Gnecia, ut Mithridates nihil exea gente reli-
quum habuerit,prasterpecuniam. Id.ibid.
Chiis quoque iratus jaminde ex quo navis eorum
imprudens in regiam impegerat, in navali contra
Rhodios pra;lio,primum publicavit bona civium,qui
adSyllam profugerant: deinde mifit,quiapud Chios
in factionem Romanaminquirerent.Poftremo Zeno
bias, (vel ut Memnon vult, Dorylaus} cum exercitu
eo appulius, quafi trajeäurus in Graeciam, muros
Chiorum& munitiora loca noäu ocçupavit,additis-
que ad portas cuftodiis,cives in concionem vocatos,
arma &obfides, (electos optimatum liberos fibitra-
dere compulit, quae omniaErythras confeffira mißt.
Regiae deinde venerunt litterae duorumtalentorum
millium mulcbmaChiis exigentes: ad quam folven-
dam ornamenta templorum&mundum muliebrem
confèrrecoa&iiùnt. ld.ïbïd.&Memnon.cap.tf. ■ ,
Zenobius vero cauiàtus, deefle aliquidjufto pon-
deri, in naves , fèoriiim viros , ièoriùm mulieres ac
pueros imponendos curavit; &agris inter Ponticos
diviíis,divulíos;a patria miièros Chios in PontumEu-
xinum adMithridatem mifit. Appian.pag. soi.
F 4 At
8g MITHRIDATES VI,'
At Heraclienies, quibus cum Chiis amicida inter-
ceffit, Ponticas in tranfitu naves, qux captivos vehe-
bant, adorti, ne refiftentes quidem ( non enim fat vi-
rium erat,) in urbem iiiam deduxere. Et tunc qui»
dem large rebus neceflàriis iuppeditatis, Chiotas re-
fecerunt,poítmodum vero, eximiis affecbs mune-
ribus, eos in patriam reftituerunt. Menrn. ibid.
EphefiiZenobium cummilitibus accedentem jufle-
runt ad portamarma Üeponere,& cum paucis in ur
bem ingredi. Tulit hoc ille,& divertensadPhilo-
pœmenem patremMonimae a Mithridate adamatae,
quem Rex praefidem & cuftodem ei civitati relique-
rat,per prasconem ad concionem evocavit Ephefios.
Qui nihil fuave ab eo expectantes, rem diitulerunt
in lequentem diem ; & no£fcu congregati cohortati-
que íe mutuo,Zenobium incarceremtrufumneca-
runt, fimulque murisappofitoprasiido, multitudi-
nem armatam centuriabant, fruges ex agris com-
portabant,&juventutemin fiia poteftate retinebant
Quibus auditis, Tralliani, Нурагреш, Meliopolitae,
& quidam alii, (in quibus Smyrnaei, Sardiani & Co-
lophonii ab OroCioJik ö.t.a.numerantur) Chiorum
calamitate perterriti,Ephefiorum fiint exemplum
íiibíecuíi. Apfian.ibid,
Mithridates autem miflb contra deíciícentes exer-
Ф citu, in vi receptos graviter ßeviebat, &«mens cete-
rorum defecb'onem, civitates Graxas libértate do-
nabatjdebitoribus remiffîonem per praeconem polli-
cens,inquilinis vero jus civitatis, in то cuiqueoppi-
dOj & fèrvîs libertatem : iperans fbre,quod accidit,
utobasrati inquiliniièrvique hoc beneficio devin&î,
poten
MITHRIDATES VI. 89
■
potentíam fuam propugnarentacriter^/>/>M»./>.2o2.
íntereaMynio &Philotimus Smyrna?i,Chiíthenes
&Aíclepiodorus Lesbii,omnes familiares Regis ; AC
clepiodorus vero füeratíéíiam Duxaliquâdo merce-
nariorum ejusmilitu, conípiraruntinMithridatem.
Cujus confpirationis Aíclepiodorus ipíefuit index,
& ut verbis fuisfidem pararet,effecit,utRexlec~fco
quodam te£fcus Mynionemaudiret. ka proditisinfí-
diis, fócii conípirationis excruciati perierunt ; fed ea-
demdiedemulasГuфicioíubortaeft. Ut veroetiam
Pergameni 80. ob íimiliaconGlia capti íimt,& in aliis
civitatibusaliiplurimi. Scrutatores miíit Rex circa
omnes populos, qui inimicos íiium quiíque indican
do, fuftulerunt circiter 1600. homines. Accuíatores
vero,non multo poft,autaSylla íiint affe&i íuppli-
cio, aut fe ipíosinteremerunt, aut fugienti in Pon-
tum Mithridati íe adjunxerunt comités. Id. ibid.
Dum hase in Afia geruntur,Sylla ex diverfis locis
aeeepit, regionem, quam retro reliquerat, non mi
nore quam antea exercitu regio conculcari. Siqui-
dem Dorylaüs, qui Chalcidem appulerat grandi
claflè, qua advexeratarmatorum 80. millia,qui erant
in omnibus Mithridatis militibus optimè exercitati
& inftruâi: confeftim Basotiam ineurrit, atque ea ci
ra potitus,contendit Sylîam ad dimicandum elicere,
îlutarcb.in Sylla pag.fâ.
Dorylaüs duxitexercitumad Archelaü habentem
adhuc ex prioribus copiis reliqua decern millia.Sylla
vero cum eoadOrchomenum caftra contulit. Ut ve
ro viditadventantis equitatus multitudinem,multas
föflasper campü födit,latas decern pedes,venientem-
Ff que
jo MITHRIDATES VI
quex\rchclaü excepit inftrucb acie.Romanis autem
contra tantum equitatumiègniter pugnantibus,obe-
quitans diu hortatus eft eos non íineminis:& cum ne
íic quidem proficeret, defiliit ab equo,&correpto
íigno, procurrit inter duas acies cum íatellitibus, da
mans: Siquîsvos, milites,rogaverit^ubimm8)illam, Im-
feratorem veßrum,prodideritis,refpondete,pugnantem ad
Orchomenum. TumPrasfe&i ejus, periculo moti, iiic-
currerunte iliis ordinibus: quospraepudoreiecuta
cetera multitudo, cederé coëgit hoftem,qui modo
urgebatferociter.Atque ita fàcro initio vicbriaeSyl-
la ruríiim afcenfo equo,laudabat milites ubique pra>
íerts hortator,donec vicit egregie,C£cfis circiter ifooo
hoftium, quorummajor pars fiicrant équités; hin
ter hos filius Archelai Diogenes cecidit ; pedites intra
caftra compulii funt. Appian.pag. 202 203.
Tum Sylla veritus, ne Archelaüs ie navibus adhuc
carentem rurííim effugeretin Chalcidem,toto cam
po noäurnas ftationes diípofuit ; & iniequenti die ne
integro quidem ftadio procul abejuscaftrisfbiïàm
duxit ; illo intra vallum ieiè continente. Quo maxime
temporeadhortatus eil exercitum,ut reliquias belli-
conficeret,hoftibus in conlpe&umprodire non íüfti
nentibus : fimulqueadoppugnationem àuxit.IdAbid
Ira utrimque clainore ac Ímpetu coorto, multa ede-
bantur militaría fàcinora.Jamque angulûquemdam
valli convellebant Romani, icutis prote&i, cumbar-
bari id animadvertentes, circumfteterunt angulum,
ftri£fcis gladiis propugnaturi cominus. Nec auiùseil
quiíquam irruere, donec Baiillus Tribunus legionis
primus infiliit&ftravit obvium.Tum vero univeriùs
exer-
MITHRIDATES. VI. 91
cxercitus conïècutus eft cummagnafuga ftrageque
barbarorum: dum alii cœduntur in curfïi,aliicom-
pelluntur in lacum proximum, &imperitinatandi
preces fruftra efFundunt, non intellectas fuis percuf
iöribus. Archelaus in paludem quandam fè abdidit
nudus ; ubi cum dies duos,ut vult ilutar, in Sylla, vel
tres, dies utEutrJib. 5.delituiflèt,naQ:usnaviculam,
trajecitChalcidem,& quidquid uiquamerat copia-
rum Mithridatis propere convocavit.Appmn.p. 203.
Sylla poftero dieTribunum corona donavit, &
aliis alia dédit dona militaría : deindeВaeotiam conti-
nuis defè&ionibus nutantem diripuit ; tranfgreffuP
que in TheíTaliam, hyemavit, Lucullum expe&ans
cum navibus. Et quia nihil compertihabebat de eo,
naves alias fabricavit. Id.pag. 204.
IntereaMarius &Cinna,Sylladnimici,illum in urbe
hoftem indicarunt ; & CinnaFlaccum miiit inAííam
cum duabus legionibus, ut pro Sylla, jam hofte de-
clarato, Provincias praeeflet,ac bellum contra Mi-
thridatem gererec. Eum rei militaris impcritum co-
mitatus eft unus ex Senatoribus Fimbria, vir non
contemnendae autoritatis apud milites. HiseBrun-
dufio trans mare navigantibus, multas naves tempe-
ftate confracbe funt,& praecurforias earum incendie
novus exercitus mbmiflus a Mithridate. Id. ibid.
Fimbria, casfo in Bithynia Flacco, &exercitu oc-
cupato, Imperator jamappellatus, civitatesfibiad-
jungens,Cyzicum venit. Mithridates filius,cumTa-
xile &Diophanto &Menandro du£fcorum prasftan-
tiffimis conjucbas, &magnoagmine inftmäusFim-
brias oceuríavit. Cumque illi numero militum longe
fupe-
S>a MITHRIDATES VI.
т
fiiperiores cíTent,detrimentain conflictuaccepitSed
cum ad flumen quoddam perventum eflèt , quod u-
trumque exercitum dividebat, imbreiiibauroram
forte effufo,ex improvifo Fimbria flumen tranigref
lus, hoftes intentoriisfomnogravatositaoppreflit,
utne fèntirent quidem;&magna ftrage edita, praefc-
ftorum non multi & équités песет effugerunt. Me-
tnnor1.cap.26.
Mithridates filius exAfiaad Miletopolim, indePer-
gamum ad patrem, una cum equitum comitatu, iàl-
vusevafit Fimbria vero ftationem Regis invadens,
ipíumPergamoexpulit; urbeque capta, fiigientem
in Pitanem infècutus , obfeííum föfla circumdare со-
natus eft. Oro/, lib. 6. cap. 2.
Mithridates undique terra a Fimbria prefliis, cir«
cumíefíuíque, marerefpiciens, omnes contraxit &
accerfívitadleclaíTes; eo, quod cum acri viro &vi-
ftore figna conferee dubitaretQupdadvertens Fim»
bria,quiaclafle deficiebatur, mifitadLuculIum ora-
tum ) claflèm ut adduceret, ас fibi praefto effet ad
infèftiiîimum PopuloRomano atque atrociffimum
omniumRegum capiendum. Etprofècb cepilîèt,iî
Lucullus civilibus dïfcordiis curam Reipublicaj pne-
tuliflet ; eumquemari coarëfcare objecta claíTe volu-
iflêt. Sed Lucullusnon auícultansMithridati copiam
fècit mari elabendi, & Fimbria; deludendi exerci
tum. Flut, in LucuL pag. 493 .
Mithridateigitur, conícenfis navibus,Mytilenen
rugiente, Fimbria Provinciam obeundo mulcbbat,
racb'onemCappadocum & agros populabatur ex-
cludentium íe mcenibus : lllieníes autem oppugnati
abeóconfugeruntad Syllam, qui tameniisíiiccur-
i&enonipQtvit.Appi(w.p.2o5. ln-
MITHRIDATES VL 93
IntereaLucullus primum circaLeäonTroadis re-
giam claiîèm iîibito oblatam profligavit, iterumque
adTenedum. Plurarcb.inLucul.ibid.Öjupra.
Mithridates poftquam etiamad Orchomenum,
clademacceptamaudivit, reputans ex quoexerci-
tum in Graciam miiit,tam muköstam cito defidera-
tos,icrip(it Archeiao, ut fàceret pacem quam hone«
ftiffimis poiîètconditionrbus. Congreffi in mari (lint
circaDelum,ubi templumApollinis eítExoríus ora-
tionemArchelaüs,poftulavit aSylla, utexpeditione
reli£h Afiana & Pontica,ad bellum civile proficiíce-
retur, Regem ei argenti, navium,militum, quantum
vellet prabiturum. Excipiens Sylla hortatuseft
eum, Mithridatem ut relinqueret, ipfe loco illius
regnaret, appellaturum iè eum iöcium & amicum
Romanorum,fi claffem Regis fibi tradidifîèt. Prodi-
tionem Archeiao deteftante, pacis tandem cumRe
ge ineundse leges a Sylla funt propofitae. PImurek
in Syllapag.4.66. His auditis Archelaüs continuo de-
ducebat omnia praefidia: de ceteris conditionibus
ícripfit Regi iuo. Appian.pag. 207.
His pa&is, digreflus Sylla tendit per Theiîàli-
am&Macedoniam ad Helleipontum,honorificeAr-
chelaum iecum habens.Qui cum prope Lariflàm pe-
riculoiiim in morbumincidilîèt, Sylla inhibitapro-
fè&ione , non aliter ас fi quilpiam fuiseDucibus&
Praetoribus fiiiflet, curam ejus habuitquam maxi-
mam. Quod fuípicionem auxit, haud bona fide ab
Archeiao adChaeroneampugnatum fuiflè. Plutarch,
in Sylla ibid, utfupra.
Cumque Legati aMithridate reverfi, cetera pro-
barent,
94 MITHRIDATES VI.
barent, folam excipientes Paphlagoniam," Appian.
ibid&mvium traditionem,!Hutarcktbid. addiderunt i
aequiores conditiones le impetraturos fuifle ab altero
Imperatore Fimbria.TumSylla moleîle fèrens banc
collationem,reípondit,&Fimbriam pœnas daturum,
&fè,quam primum attigerkAfîam,viiùrum,num pa
ce an bello Mithridates opus habeat. Appian. ibid. Ar-
chelaiis a SyHa tarnen obtinuit,ut ipièmet ad Mithri-
datemablegaretur. Plutarch. in Sylla pag.4.67.
Reverfùs a Mithridate Archeiaus,apud Philippos
in Macedonia Syllae occurrit,omnia nuntians ex ten-
tentia efle,cupere autem ante omnia Mithridatem
ipfum convenire. Plut. mSylla ibid. Appian. ibid.
ltaque Sylla movita Cypièlis, Mithridates a Per-
gamo,& congreffi iunt ad oppidum Troadis Darda-
num. Habebat ibi Mithridates iècum naves remigio
inftruftas 200. & terreftrium copiarum 20000. équi
tés 6000. & curruum fàlcatorum vim magnam.Syl-
lam cohortes 4. & équités 200. comitabantur. Hoc
igitur in loco conventum eft ; ambobus cum exiguo
comitatuincampumprogreffis, inipecbnte utrim-
queexercitu. Cum autem Sylhe Mithridates obvi-
am veniflet, ac dextrâ porrexiilèt, interrogavit eum
Sylla, acciperet-ne quibus conditionibuspepigerat
Archelaus pacem.Tacente primum Rege, ас multis
deinde querelis & criminationibus utrimque ja&a-
tis, tandem iracundaSylla: orationeMithridates ter-
ritus coniènfit in legespacis Archelao datas.
Leges pacis hae füerunt : Mithridates Romanis Aßa
concédât, Bithynis Ö Cappadocibus Reges prœfint genti
les, Mithridati mm Vomi regnum Jit confirmation.
Pecu-
MÍTHRIDATES VI щ
Peculiariter vero Sylla expédiât triremes 83. M. talen*
ta, ad reditum, quem ij>fe Romam injiitutfet. Civitati-
bus apud Romanos baudßtnoxa, quod ad Mitbridate?»
defecerint. Atque ita Mithridaticum bellum ante
annos 4. cœptum, ne integro quidem triennio,
Memnon. cap. 37. finitum eft. Sylla in Italiamre-
meavit, &Mithridates ad fùa iè recepit.
Sylla Curioni juffit, utNicomedemin Bithyni-
am, & in Cappadociam Ariobarzanem reducerct,
impofitoque tributo quinquennali Afia; Appiano
20000. talentorum, Hutarcbo autem fO. Murenam
ad ordinandas res in Afia cum duabus Fimbrianis
legionibus reliquit. Lucullus Murena: Quœftor
fuit, ex Cicerone m Lucullo.
Mithridates in Pontum reveriùs, multas denuo>
gentes, qua» propter res ejus adverías ab illo defèce-
rant, fub poteftatem fùamredegit. Memn0n.cap.3j.
Colchi rebelles filium ejus Mithridatem fibi Regem
poftularunt: quo impetrato, ftatim redierunt fub
Imperium. Id Rex fùipicatus fà&um per ambitio-
nem filii, vocatum ad iè vinxit aureis compedibus,
nee multo port: necavit; egregia hujus opera uius
contraFimbriam. Appian.pag. 214.
Adverius Boiphoranos autem claiîèmparabat&
magnumexercitu, adeo, ut ob magnitudinemappa
ratus, mox exorta fit opinio, non in Boiphoranos,
fed in Romanos пгес parari. Nam neque dum Ario-
barzani folida Cappadocis poiTeffionem reddiderat,
retentis fibi locis quibufdam:& Archelaumfuípe&íi
habebat, quafi cum eflèt in Graecia, plus œquo in
con-
9б MITHRIDATES VI.
conditionibus pacis SуПае concefîèrit. Quod ubi il-
le feníit, terrkusad Murenam fugit,eumque irritan
do, ut prior Mithridati arma inferret. Appian. ibid.
Archelaum ad Syllam deféciííe feribit Dio lib. 39.
Ad Syllamcum uxoreliberiíque fe contuliiîè refert
Orofius lib. 6. cap. 2. Archelaum vero cum Mithri-
date & in poftremo bello,illius partes ítrenue admo-
dum defendiífenarrât Memnon cap.36. Sed ei parum
fideiadhibendum.
Murena mox per Cappadociam invafít Comana,
urbemin regno illo maximam, & religioíb opulen-
toque templo infignem, interfècitque nonnullos Mi-
thridatis équités. Appian. ibid.
Ad Murenam Mithridates Legatos miíit, qui,
cum ipíi natione Graeci eíTent , & vitas genere Philo-
föphi, plus Regem culparunt, quam commenda-
runt. Memn.cap.^%.
CumqueLegati objicerent federa, negavit, le vi-
dereulla federa: nulla enimSylla conferipferat, fed
executione paftorum contentus,diíceflérat. Нгес
locutusMurena confèffim praedas agebat, & ne a fà-
cris quidem pecuniis abítinens, hiberna habuit in
Cappadocia. Appian. ibid. Illius regreíTum Ariobar-
zani magis confirmavit: & circa ingreíTum regniMi-
thridatis, urbemEcininam condidit. Memn.ibid.
Mithridates &ad Senatum & adSyllam mifit,qui
expoftularent de Murena. Appian. ¿¿/¿.Murena vero
pro fe Legatos ad urbem amandavit. Memn. ibid.
Interim autem trajeëfco Haly fluvio magno,&tum
maxime imbribus tumido,40o. Mithridatis vicos in-
euríávit, nuíquamoccurrente Rege, & expecbnte
Lega-
MITHRIDATES VI. 97
Legatorum reditum; atqueita refèrtus praedain
PhrygiamGallo-Graciamquereverfuseft. Ubi Cal-
lidius propter querelasMithridatis ab urbe miíTus
nullum quidemS. С. ei obtulit;denuntiavit tarnen
omnibus audientibus jubere Senatum,ut a fcederato
Rege abftineat.His diétis moxin confpe£fcu aliorum,
íeoríum cum eo collocutus eft: nee Murena quic-
quam remiiit depriftina vehementia, tunc quoque
incuriâns fines Mithridatis. Appian. ibid.
Murenas non pauci dederunt confiliu,ut Sinopem
invadens, de regia ipia bellum moveret : ea enim ca
pta, facile etiam cetera in poteftatem ventura. At
Michridates, validis hac prsefidiis communita , ipíc
bello gerendo rurfas ineubuit. MemnabidMithxiihr
tes apertojam bello, (e peti exiftimans,Gordium juC
fit invadere vicos finítimos, lile mox jumenta multa
impedimentaque & tarn paganos (id eft rufticos)
quam milites comprehendit, & caftra íua Murenas
caftris in advería пра oppofuit. Pugna; vero neuter
íecit initium, doñee Mithridates venit cummajore
exercitu,moxque circa fiuvium commiflum eft ma«
gnum praelium. Appian.pag. 2if.
Ibi Rex vi tranfivit flumen, alias quoqueMurenam
longe íuperans, qui in tumulum naturamünitum re-
íugit Regis impetum, & inde per montanos callea
properavitinPhrygiam, mukis amiffis velin ruga,
vel in praelio.Haectam preclara accelerataque&obi-
ter parta victoria prsepeti fam vulgata,multos tranP
tulit adMithridatem, qui ex Cappadocia pulíiso-
mnibus Murena; príefidiis, &criñcavkbell¡potefiü.Jo-
vi,more patrio,in excelíb monte,additoei cacumine
Pars 11. Q ex
9g MITHRIDATES VI.
ex lignorum congerie, quae iuftineretvi&imas. Id.
ibid
CeterumSylla indignumceniènte Mithridatem
fcederatum bello infèftari/miifiis eft A. Gabinius,
qui ferio Múrense denuntiaret, abftineretarma a Re
ge, & Mithridatem cum Ariobarzane reduceret in
mutuam gratiam. In eo conventu Mithridates, ob--
fidetradito Ariobarzani,fiIio quadrimulo , accepta-
que parte Cappadocise, quatenus earn occuparat
praefidiis, non fine au&uario, convivium prsebuito-
mnibus,propofuitque certum auri pondus his , qui
bibacitate autedacitate, di&eriis, cantu, ceterifque
iolemnibus ludicris vincerent , cujus íblus expers fu
it Gabinius. Atque itaiècundumMithridaticum bel
lum anno tertio finitum eft. Арр'шп.р.гц. Ö 216.
Mithridates otium na£tus,íübegit Boíphorum,&
genti unum ex filiis Macharem Regem dédit. Inde
Achaeos aggreliiis Colchis finítimos , duabus parti-
bus exercitus , partim infidiatorum dolo , partim
aperto Marte? atque etiam inclementia frigoris a-
miffis, domum reverius, in urbemmifit, qui leges
foederis conicriberent. Appian.pag. 216.
Ariobarzanesquoquemifit, fiVeiponte, fiveinci-
tatus ab aliis, qui patres docerent, iè non recepiftè
Cappadociam, &majorem ejus partem retiñere Mi
thridatem, qui juflus a Sylia cederé Cappadocia,
ceffit. Id. fbid.
Rurfuique aliam legationcm mifit ad fcribendas le
ges foederis ; & quia defuncb jam Sylla,magiftratus
ea de re ad Senatum non retulerunt, Mithridates Ti-
granem generum iuborna\rit,ut Cappadociam inva-
deret,
MITHRÍDATES VI Э9
deret: пес tarnen id commentum Romanos latuic.
Id.ibid. i с-;) . .1 -
TigranesCappadociavelut indagine cinua, ut
nemopoiTeLevadere, ad crecenta millia hominum
abftraxitin Armeniam, & agros eis adincolendum
cum alliis attribute ubiprimum Armenian regni dia.
demafibiimpoiuit, &oppidum Ttgranocertam a fè "
denominavit,quafi dicas Tigranofolim.Appian.ibid.
L.Magius & L. Fannius ab exercicu profugi Mi-
thridati iè adjunxerunt, eique(ùaièrunt,utcumQ.
Sertorio, quiinHiipania tum contra Romanos ar
ma íumpíerat, íbcietatembelli paciíceretur. Hos il«.
le Legatoscumlitteris adSertorium mifit,pecuniaiu
&naves ei ad bellum iè prsebiturum promittens , vi-
ciflimque omnemAfiam, qua paulo ante , Romana
federe cum Sylla i£fco, ceflerat, ab eo confirman fibi
poftulans. Cicero fro Lege Manil. £? in Verrem. i3lu
íanh. in Señorío. Appian.pag.216.
Sertorius,cum adveniuentLegati,coacl:o confilio,
quoàSenatum vocabat,Bithyniam &Cappadociam fi
occuparet Mithridates Régi parère auuetas , пес
quicquam adPopulumRománum attinentes, eas fibi
non invidereak: fœduskaqueiàncitur: Sertorius
Ducem&muites mifiiirum fè pollicetur , Mithrida
tes autem tria millia talenrum cum 40. navibus fèfe
prsebiturum promittit.P/»r;/«&rwr.Afiam, Paphla«
goniä&Gallo-Grœcia, occupandas refèrtAppîanus,
/.217.Dux mittitur M. Marins ex Senatoribus exuli-*
bus,f/wr^autemVarius^/vrtm QuemRex in locu
Archelai, qui transfugerat, Ducem fecit. Cicero ibid
CuiduQS Lucios addit Confiliarios, Magium & Fan-
■::', G % mum1
loo MITHRIDATES VL
мим, quibus autoribus Mithridates tertium& ulti
mum bellum Romanis intulit, in quo totum amifit
imperium. Appian.pag. 217.
Mithridates igitur jam ante vires Romanas exper-
tus, & belli fine cauía repente mod nullam iperans
veniam, totus erat in apparatu, de íumma rerum ja-
fturus aleam , aeftatis reliquú & integramhyemem
confumfit materie caedenda, fabricandiiquenavibus
& armis. Id. ibid. Copias ad verum &juftumappa-
ratum contraxit. Detraxit enim variam multitudi-
nem, diiTonorum minas barbarorum, armorum in-
auratorum &gemmis diftinÊtoruminftrumentum :
quod victoribus id praeda» effet, non adderet tenenti-
bus nerv os. Pro his gladios fàbricavit more Roma
no, ícutáíblidacompegit, atque exercitatorum ha-
buit magis quam comptorum equorum deleftum.
Ad haze naves non deauratis tabernaculis, necbaJ-
neis pellicum,& gynaîciis delicatis adornatas, fed
armis, miffilibus telis opibuíque comparavit refer
ías. Plutarch, in Lucul.pag. 496.
Frumenti 200. medimnu Myriadas ad mare detu-
lit. Auxilia prœfto ei fuere praeter veteres copias,
Chalybes, Armenii, Scythœ, Tauri, Achaei, He-
niochi, Leucofyri, & qui circa Thermadontem flu-
vium terram colunt, quam vocant Amaionum : hase
acceiferunt in Afia pritonae potentias. Trans mare
vero in Europa Sarmatarum gentes, Bafilii, Jafy-
ges quicumque, Coralli, Thracum item quaxum-
quelftrum flumen, & Rhodopen .ZEmumque mon
tes accolunt; & iniîiper Bafterna; omnium homi-
num förtiffimi. A^ian. pag. 217.
Ineun-
MITHRIDATES VI. юг
• Ineunte autem veré, decúrfíone ra'cb claffium,
Mithridates fàcrificavit bellipotenti Jovi,more con-
iùetOv&Neptuno quadrigas alborumequorumin
altum demerfic ; atque ita properavit in Paphlagoni-
amDucibus exercitus Тгш/е & Hermocratc. Id. ibid.
Peditum 120. ex Plut. 140. ex Appianoermt millia ad
Romanos ordinesmftmcbrum; equitum 16. millia,
praster currus fàlcatos 100. Sequebatur caftra & alia
turba magna eorum,qui vias muniebant,autdefère-
bantfarciras, atque etiam negotiatorum. LünLucul.
fag. 496.
Poftquam ventum eft in Paphlagoniam, concio-
nemhabuitad milites multiloquam, turn de iùis ma-
joribus, turn defè ipíb,quod exigua regniPomaria in
immenfum auxiflet, nec unquampraeiènsvi&usef
íetaRomanis,quorúmore accuiàvitimmanem ava-
ritiam & intemperantiam adeo, ut & ltaliam in fèr-
vitutem redegerint. Deinde tranfiit ad extollendas
fuas copias. His diftis irritato exercitu,invafit Bithy-
TiiamaNico-mede nuperfine liberis defun&o, tefta-
mento relicbm Romano Populo. Appian.pag.218.
Afia quoque,quod intolerandis malis aFeneratori-
bus &Publicanis Romanorum eflêt oppreflâ,adHi-
thridatem eft relapfà. Mithridates cú Mario a Serto-
rio Duce miííb urbes aliquot cepit; eumque in illas
cum virgis & fècuribus inve&um Rex ipfe tanquam
majorem poteftatem & miniftri fpecie ultro fubfe-
quebatur. Marius vero aliis libertatemdabat: aliis
cum imunitatem concederet, beneficio iè faceré id
"Sertoriidicebat. Fhtarch. inLucul.Ö Sertor.pag. 497.
M. Cotta adPropontidem cum clafîètuendam &
ad Bithyniapropugnando, L. vero Lucullus in Aha
G3 ad
-,
I0» MITHRIDATES. VI.
ad Michridatem perièquendum mifli funt. Метоп, c.
39. Lucullus conicripta in Italia legione, in Aiiä cum
ea trajecit, ubi duas Fimbrianas & duas alias legio
nes accepit. ïlut. in Lucul.p.^. At Mithridates tum
alium in procinäu habens exercitum frequentiiîî-
mum,tum triremes4oo.Naviumque minorum,quas
penteconteres & cercuras vocitant, non exiguus erat
numerus. Diophantum etiamMitharum cum valida
manu,inCappadociamdimittit,ut praefidia inurbi-
bus collocetj Lucullus Pontum ingrediatur, oc-
currat, & progreiftim ejus intercludat. Ipíe vero
200000.peditum iub vexilis apud fè retinet,&i2ooo.
equitum, quos falcatifequunturcurrusi2o.neculla
machinarum omnis generis copia abeft. Concitato
igitur itinere perThemonitidem,Cappadociam&
Galatiä pergens,ad diem nonumBithyniam attingit.
Lucullus interim Cottam in Chalcedoniorum portu
ftationem habere jubet cum omni QhSk\Memn. c. 39.
Mithridatis autem claffis Heracleam praeterle-
gens ab ea non recipitur. Forum tarnen vénale ro-
gantibus prasbent& commerciis, ut fieri íbíet,initis,
Archelaus copiarumnavalium dudor, quem aliipar
us Regis reliquiß dicum, Silenum &Satyrum,nobi-
3es ex Heraclea viros comprehendit, nec prius dimi-
fit, quam periuafiiTet, ut quinqué triremibus ipium
in hoc cum Romanis bello adjuvarent,quofàfto Ro-
manorum inimicitiam PopulusHeraclienfis fibi con-
ciliavit. Idem cap. 40.
M.Cotta multis nuntiantibusLucullum,adventa
re, &jam in Phrygia caftra habere, exiitimans triü-
in manibus tenere, ne coníbrs
ejus
MITHRIDATES VI. 103
ejus Lucullus foret, cumMithridate dimicare matu
ravit. Flut, in LucuLp. 4.96. Marius & Eumachus Du
ces a Mithridate adverfùs Lucullum mifli, magno
exercitu brevi congregato, cum P. Rutilio CotиLe
gato, apud Chalcedonem congreffi funt, eumquc
cum plurima exercitus ipfius parte caeciderunt.
haul. Orof.lib.6. cap.z. Pafternisltalorum pedites in
fugam vertentibus, &prolixam ftragem edentibus.
Memn.cap.41.
Romani undique Chalcedonemad Cottam conflu-
xerunt ; quam urbemcum Rex peteret, Cotta nego-
tiisbellicis minime afluetusnonprodiit; ièd claiiîs
ejus Prafe&us nomine Nudus,cum exercitus parte
campum occupavit, qua eratmunítiffimus,pulfus-
que inde refugitad portam Chalcedonis, laborioiè
multa fèpta fuperans, & in ipfà porta comprefRo fuit
íimul irruentium : quo fa&um eft, ut periècutores
nullum telum in eosfruftra mkterent. Ut vero por
ta cuftodes demiíerunt clathros pra metu, Nudum
&aliquot alios Prefectos fubduxerunt funibus, reli-
qui amicos inter & hoftes contrucidati funt, incaG
fum manus tendentes ad utrofque. Appian.p. i\%.
Mithridates utendü fortuna ratus,eademdieclaf
fem adportum admovit : praruptaque in ore porrus
catena férrea, quatuor hoftiles naves incendit, reli-
quas fèxaginta ligatas ad puppes fùaru abftraxit, nee
Nudo prohibente, nee Cotta, qui fe continebant in
tra mœnia. Defiderata funt Romanorum30oo. &in
his L.Manlius Senator. Id. p. 219. Prater 60. naves
cum viris,terra 4. peditummillia,Cottam amififTe re-
fèrt Plutarchus m Lucullopag. 496. Uno die mare&
G 4 tei>
104 MITHRIDATES VI.
terram cadaveribus Romanis caede oppleta fuiflc
narrâtMemnon ИХ. M. in confliftu navali occifis,iv,
M.& D. captis, de pedeftri exercitu, V, M. ccc. A
parte autem Mithridatis Bafterna; circiter XXX. ex
reliquamultitudinececiderunt ICCC. Memn.cap.$\.
Atque hoc fuit prariium ad Chalcedonem, quo
M. Aurelms Cotta Confuí vi&us eft. Liv.lib.93. Cot
ta; res fic & terra marique calamitofe , vehementer
opes Regis &nomen auxerunt. Ciceropro Murena.
Hoc Mithridatis ííicceíTu omnium animi fèrvilem in
modum concidere,fèdLuçullusad Sangarium fluvi-
umcaftrahabens,cognitaea clade , percuUos mili-
tum ánimos verbis erexit. Memnon. ibid. .
GumArchelaus autem Mithridatis quondam in
BœotiaPnefè&us, quipoftdeícivitabeo, &tunc in
praefidiis eratRomanis,fuo tantum conipe&u confir-
maret Lucullum toto Ponti regno potiturum, nega-
vit venatoribus íe timidiorem eue, omiffis îèris utad
vacua eorumluftra contenderet. Ita fàtus movitin
Mithridatem. Pedites habebat joooo.equites z<¡óq.
Ubi contémplame eft hoftes, obftupeiactus eorum
inultitudine, cupiebatabftinere apugna&tcmpus
ducere; Ыquia Marius a Sertorio miffus occurrit
laceffivitque eum, inftruxit aciem ad confligendumj
cum jam peneconcurrerent,oftentum utroique per-
culios diremit. Plutarch, in Lucul.pag.496.
Mithridates cum urbemCyzicenamAfia;jariuam
foreputaviuet , qua effrafta & revuliatota pateret
Provincia,totius belli impetum in earn transíerre in-
Çàût.ÇiceroproMurena^otvoCyTACtm in nupèra cía-
deChalcedonenfi civium 3000.& 10, naves amiièrât \
Rex
MITHRIDATES VI. юг
Rex igitur quoLucullum fàlleret, mox a cœna den-
iàm ас nimboiàm noäem naäus сайта movit , &
oriente luce oppoíitum urbi montem Adraftiam oc-
cupavit. ílut.inLuc.pag4Z7. Lucullus caftra íiía Mi-
thridati oppoíuit, & ex transfugis quod circiter
gooooo.peditu ille haberet,cognovic.Appian.p.222.
CizicenosRex denis ex terra caftris cunaos, claflè
Eer sequor,freto quod a continente íiimmoveretur-
em,obturato, utrimque obíedit. Subibant illi qui-
dem cetera fbrti animo pericula, & erant ad omnia
acerba pro Populo Romanoperpetienda obñrmati^
neíciebantubinam gentium eflètLucullus , Mithri-
daticiejus caftra íiib oculis civium pofita, Armenio-
rum&Medorum ene auxilia , Mithridati a Tigrane
miíía,ja£feibant.PrimusDemonax ab Archeiao in ur-
bem miflûs,adeflèLucullum iis indicavit Quibus fi-
dem ei non habentibus,arbitrantibuíque ad levanda
prœièntiamalaernnficbadfèrre, puer admit capti-
vus,qui e manibus hoftium elapíus,digito caftra Ro
mana eis commonftravit. Flut.inLucp.w7. Adipfbs
quoqueLucullus,ut bono animo eíTent,nuntium mi
nt unumex militibus nandi peritum, qui per hofti
um navesduobus utribus íiiipenfus, mediam ipíe re-
gulam tenens & pedibus iter adgubernans , íeptem
millia paíTuum tranímeavit. Florus lib. 3. cap. f.
Conípicatus autemLucullus montem caftris op-
portunum;quo occupato,ipíecopiam habiturus erat
commeatuum,hoftes vero inopiam,rem aggrefíus
eft utmaximimomentiadvicbriamparandam fine
periculo: -cumqueunicus anguftus eflêtin eum adi-
tus,Mithridates hunc tenebat, valido prcefídio a Ta-
G f - xile
io6 MITHRIDATES, VL
Ducibufque aliis admonitus. AtL. Magius, arbiter
foederis icti cumSertorio,poft illius mortem,clam ad
Lucullum miièrat nuntium, a quo accepta fide, per-
fiiafit Regi,iineret Romanos tranfire & caílra metan
prolibito: Simbrianasenimlegiones,quae aliquando
militaíTent fiibSertorio,velle transíugere,& facturas
id prope diem.Quidigitur opus ene fudore& iangui-
ne,quando fine certamine vincere liceat. Àppf&iç.
HuicconfilioMithridates imprudenter aífeníiis,ut
nil íuípicatiis, paílus eít Romanos íecure ííiperatis
faucibus,contraiè magnum montem muñiré: quo in
*poteftatem redacto, ipfis a tergo fubvehendieranc
commeatus libere: Mithridati contra lacu,montibus
&fluviiscxclu(o, ab importationibus terreftribus,
tenuicer íiibminiífcrabantur , cumneque pateret exi-
tus , .ñeque vi repeliere poífet Lucullum , obnegle-
ffcam locorum opportunitatem,&iminenshyems et-
jam marítimas importations eflèt impeditura. Id.
fag. 220.
Mithridates quävis fortafle potuiffet tunc quoquc
cum tanta multitudine per medioshoftes erumpere,
hoc tarnen neglexit, malens ad oppugnationem Cy-
zici uti machinis infignibus,quas NicomedesThefla-
lus fabricaverat,eminente inter ceterasHelepoli cen- ■
tü cubitorum,fùpra quam alia turns afiiirgebat , ca-
tapultis inftruäa ejaculantibus (axa telaque varia:
adportuautedusquinqueremes conjücbe aliätur-
rira inferebat,unde pons inmuruinjiceretur./J./k
Omnibus vero paratisprimu triamilliaCyziceno-
rum captivorum in navibus ad urbem admovit, qui
manus tendentes ad mcenia, orabat ut fibi periclitan-
tibus cives parcerent; donecLyfiftratus,Cyziceno-
rum
MITHRIDATES VI, 107
rumDux, e muro per praconemeosmonuit,utiè-
mel in alienam poteifcatem redafti, fbrtunam ferrent
fbrtiter. Mithridates hocconatufruftratus,impofi-
tam navibus machinam admovitadmurum; mox-
quedemiíTo ponte, procurrunt quatuor milites. Ibi
rei novitate perculfi Cyziceni cefteruntnonnihil :
verumceteris ííibíéqui cuncbntibus receperunt áni
mos, & quatuor illos ejecerunt, perfüfiíque pice na
vibus&immiffo igne, coëgerunt eas retro iè recipe-
re una cummachina, atque ita repulía eft oppugna-
tio maritima. Id.pag. 220. tf 22г.
Eademdie tertio fimulomnesaterra'iùntadmo-
tx machina;, oppidanis ultro citroque tranícuríanti-
bus quacunque laboraretur maxime, qui arietes aut
iaxis immiffis prafringebant, aut injeäis laqueis de-
fleäebant, aut iäus eorummolliebant, obje£tis lana
refertis peronibus, tela vero Ígnita excipiebant, cen-
tonibus aceto & aqua madidis,ceterorumveftibus
aut pannis oppanfis infringebant impetuminiùmma
nil incxpertum relinquebant, quod humana poteft
conferre alacritas. Attamen omnem laborem pati-
entiffime fèrentes, efficerenonpotuerunt,quin pars
mcenium exufta corrueret iiib veфeram, fed pro
pter calorem incendii nemo fiiftinuitirrumpere: ve
rum ipfi Cyziceni noftu iùbftruxeruntmunitionem
aliam. Id.pag. eal.---. ■
Seroeffècit LuculluSjUt auxiliares in urbem per
no&em immitterentur. Strahp.s76.Cum enim in la-
cu Daícylite acatia fàtis magna commearent, eorum
maximum ille iubduxit,plauftroadmare devexit,
eiqj quotcaperepoteratmilites impoiùit. Qui no£fcu
. ; , и • clam
log MITHRIDATES VI.
clam trajicicntes, imprudentibus hoftibus urbem
íiintingreffi. ilutarch. in Lucul.pag.497.
Per eofdem dies procellavehemens coorta, reli-
quas Regis machinas ficlaceravit, ut inutiles redde-
ret. Appian. ibid.
Ferturhanc urbem in dotem a Jove datam Pro-
ièrpinae, quamCyzicenivenerantur ргге omnibus
Numinibus: cujus fölemniredeunte, in quoatram
bovem immolant, illinullamtalemhabentes e pifta
finxerunthoftiam: interim atra bos ex alto ad eos
pernatavit, & in ore portus clauftra íub aquis evaiit ;
atque ita per mediamurbem curfu adDeas templum
delata ante aram conftitit: hancCyziceni egregia
fpeconcepta,immolarunt. Appian. ibid.
Amiciautem Mithridaticoniiilebant, utab urbe
fàcrata claiîèm íblveret, qui nihil motus aícendit im-
minentem montemDindymum, & ab со duxit
continentem ad muros urbis aggerem , in quern im-
pofitis turribus, cuniculis quoque fufFodiebat, & fîi-
fpendebatmœnia. Id. ibid. Quae quidem Cyziceniita
fuftinuerunt, utparum etiamabfuerit, quinipfum
Mithridatemcaperentvivumincuniculo, quern is
fbdiebat, cum ipfi alium ex advcrib agerent : evafit
tarnen, cum re obièrvata iè e cuniculo iùbduxiflèt.
Strabapag.s76.
Hyeme iuperveniente , privatuseftMithridates
& maritimis commeatibus,fi quos habuerat. Necel-
(àriorum igitur difficultate preflo exercitu , rame
multi emoriebantur , humanisquidam veícebantür
carnibus, herbas alii in cibum vertendo, morbos fibi
contrahebant r quorum inièpulta cadavera peftem
invexeruntiniuper. Memnon. cap.4%.
Dum
MITHRIDATES Vf. ю.
Dumoppiignaret Lucullus arcem quandam , oc-
cafionematurans Mithridates uti, averfis ab hofte i<-
tineribus , dimifit omnem ferme equitatum cum ju-
mentis,atque expeditatu minus utiles, in Bitbyniam.
Нас re nuntiata , contendit Lucullus de no£fce in ca-
itra. Diluculotempeífoteííevienteiníécutus eos eít
cum cohortibus decern & equitatu, quanquam nive
affligerentur,atquealiisincommodis, ut multi mili
tes ex gelu fùccumbentes ièqui non valerent. Cum
ceteris ad Rhyndacum amnem hoftes aflècutus,
ftragem edidit tantam,utApollonia egreffe fœminse
diriperent impedimenta & trucidatos ípoliarentCa-
pta funt equorum ièx miilia,&jumentorum iníinitus
numerus,capita millia quindeeim, omneique praeter
caftrahoftium duxit. hlutarcb.mLucuLpag.4.98.
Fannius,qui iè Mithridati junxerat,&Metrophan-
tesRegiusPra2tor,aMamercotunc vi£fci cumduobus
millibus equitum inMaefiam profugerunt; atque in-
deinMaeoniam digreffi, in colles campoíque Inai>
mosinciderunt ; in quibus diu oberrantes,inopinatis
tandem periculisexemptifimt, & clamin Regis ca.
ftra venerunt. Orof. lib. cap. 2.
Eumachus Mithridatis Dux , incurfíonibus infe-
ílans Phrygiam , mukös Romanos interfecit cum li
berie & conjugibus. Pifidas ac liauros fubigens &Ci-
liciam, donee Dejotarus unus e Tetrarchis Gallo-
Grasciaí vagantemairecutus, repreffit cum magna
clade hoftium. Appian.pag.2l2.
Mithridates cumCyzicum expugnare defperaret,
decrevit fùgere,idque no£fcu fècit ipiè, claffe provre-
cbisParum. Id. ibid. Atut tricas & moras Lucullo
; , . ' 1 . > necte*
но MITHRIDATES VI.
ne&eret a tergo, mifitad mare GracumPrafe£fcum
claffis filie Arittonicum: quem, jam íolutum, Lucul-
lus per proditionem in poteitatem fuam redegife
cum decern millibus aureorum, quos portabat ad.
íbllicitandam exercitus Romani partem. ïlutarch. in
i LuctiLpag.wS- ■■¡га«
Pedeftri quidem agmini, HarmsBum&Marium
prseficit,qui so.hominum M. illuc ducebant Memo.
cap.$z- CumLampíacum peterent, eos a tergo pre-
mensLucullus, & fluviusiEíepustuncíolitotumi-
dior, trajicientcs eo aflecutus mukös afiumpiit. App.
p. a22. Hos adeptus adGranicum flumen Lucul-
luspermultos cepit, conciditquemilliaviginti. Flu-
tarch. inhucul. ibid. utfupra.
Mithridatis vero Satrapes,Romanas avaricias pe-
ritus, ípargi a fugientibus íarcinas&pecuniamjuC
fit,qua íequentesmoraretur. ¥oly<en.Stratag.lib.7.
Mithridates vero cum no£fcufugeret,dum milites
cum eo íoluti, naves, quarumalis mox replenda*-
efíent, contértim occuparent, & undique illis adhae-
rerent,fàQ:um eft,ut prœ multitudine imminentium
pars navium deprimeretur , pars eciam íubvertere-
tur.Qupd conípicati Cyziceni,impétu in caftra Pon-
ticorum fà&o, aegros ibi reliaros trucidarunt , &fí
quid íiipererat,diripuerunt. Menw.cap.42.
LucullusCyzicum ingreíTus,mgenti lamria&ma
gnifico honore exceptus eft. Ишп1жи1.р4$э. Нас
de cauià Appiani state,in honoremLuculli ludosad-
huc celebrabant,quos vocabant ЬисиШа.Арр.рлгл.
Mithridates fiiosLampiàcum compulíos & obièC
ios aLucullo claflè illuc miflâ exportavit una cum
Lampiàçenjs, reliífciíque decern millibus ièleftorum
in
MITHRIDATES. VI. m
in natfibusL. Tub Maria Duce Sertoriano,Aîexandro
Paphlagone&DionyfioEunucho, cum majore eo-
rum parte petiitjMicomediam. Verum&harum&
Шагum multas tempeftateperierune ïL'ibiL ...... \
Mithridates interim, colle&is, ut potuit, in Ponto
viribus, Perinthum circumfidet& oppugnat, eaque
non potitus,in Bithyniam tranfmittikMm».с<г/>.42.
Barba cum robufta ltalorum manu veniens&ex
Ducibus Luculli Triarius Apameam Bithyniœ obiè-
derunt cives, cum aliquando pro viribus iùishofterrt
Îùftinuiflènt, apertis tandemCivesportis, intromiiè-
rut.Mí;.43.Urbem vi cepit,<Sft\pamenorum, infànis,
ad qusc confugerant,magnam cœdem edidit App'ian.
pag.aè$. Pruiàm etiam urbemRomanus exercitus ce-
pic, licet Ьагс ad Olympum Afiïe montem; hincPru-
fiadem mari impofitam petit Ut urbi appropinqua-
vitjfàcile eumPruiieniès receperunt,Ponticis ejeÈtis.
Nicaeam deinde , quam praíidiumMithridatis tene-
bat; ventum eft, Pontici vero intelle&o cives animis
adRomanos propenderé , no£fcu iê adMithridatem
Nicomediam fubduxerunt. Romani igitur fine mo-
leftia urbem(их poteftati iùbjecerunt.Jtf.co/>. 43.
LucullusadHelleipontuprofe&us, clalîèm inftru-
xit, & Troadem delatus, nofte iomnio monitus,
contra hoftes progreditur , cum quidam nuntiarent
conlpecbsab Achasoru portu quinquiremes regiass
tredecim, quse curium inLimnum intenderent. Sta-
tim igitur iblvit, & 13. illis navibuspotitus, prxib
£tum earum Ifidorum occidit. Mox inièâatus eft ce-
teros nautas. Stabant hi in ancoris, omnibuíque ter
ra appulfis navigiis propugnaverunt exfororum ta-
bulis.
па MITHRIDATES VI.
bulis,acRomanis vulnera ingeíTere. Nec circuvehen-
di dabat locus fàcultatem vel navibus flu£fcuätibus
hoftiles premendi terra» accubantes & firmiter con-
fíftentes. flutarch.inLucul.pag. 499.
Circummifit alias naves,qua; divería parte pedites
in iníulam exponerent. Atque ita hoftes in naves eó-
pulit : qui metu Luculli non aufi altum petere, oram
legebant,&terra marique impugnati vulnerabantur
cum magna caede ac confternatione fugientiú. Tres
illi Duces inípeluncse latebris capti funt, e quibus
Dionyíius Eunuchus, epoto quod íecum habebat ve
neno, mox expiravit. Mariusa Caroculo captus,Lu-
culli juflli occifus eít; non placebat enimRomanum
Senatorem in triumpho duci. Cíeterum Alexander
ad earn pompam íervatus eft. Appian.pag. 223.
Triginta naves & duas regias & complures one-*
rarias aut demerfit Lucullus, aut cepit. Multi ibi ex:
his, quos Sylla proícripíérat, interemti Cunt.Orof. lib.
c. cap. 2. Atque hie fiierunt duas navales Lucuíü vi
ctoria;, пззс ad Tenedum, altera in mari/Egeo, de
qua loquitur Memnon cap. 44. Poftea Lucullus de
íuis rebus geftis ad Senatum mifitlaureatas litteras.
Appian.pag. 223.
His confeäis properavit ipfö inièquiMithridatem,
quod in ipe efletcirca Bithyniam fè ilium inventu-
rum, retentum a Voconio, quern ad inftandum f'ugi-
enti cum navibus miierat Nicomediam. Enimvero
VoconiuSjdum in Samothrace initiatur myfteriis &
fettos dies célébrât, haud occurrit in tempore. At
Mithridatem,qui jam cum claflè vela fècerat, &ma-
turabat antequam ipfum peteretLuccullus,Pontum
tene
MITHRIDATES VL
tenere, corripitatroxtempeftas, qua claffis partim
abrepta,partim eit depreita.Omnia íittora,eje&is flu-
£fcu naüfragiis,per mukös dies completa fuere. Rex
ipfe, cumnavis oneraria, quavehebatur,necadter-
ramappelli ob molem in tanta procella & cœcis flu-
ftibus videretur gubernatoribus poflê,&aquamjam
accepiflèt, atque obruta effet undis, tranigreffus in
myoparonempiraticum, corpore praedonibus per-
miiîo, incolumis Heracleam Ponticam iniperato &
iumrno cum difcrimine pervenit. Flut.wLuc.p.499.
s--.iJSinopem primum ac poftAmifam iùbvettum in-
columem narrantAppiams tfOrofius. Tempeitatem
DianaePriapinaî iraPonticisimmiflàm dicebaiit,quod
fànum ejus ipoiiavifîènt & fignum loco moviiïènt.
Hutarcb. in Lucul. ibid.
Cum Michridates Nicomediae lubfifteret , Cotta
Coniùl fuperiora damna reiàrcire volens, a Chalce-
done , ubi fuccubuerat , Nicomediam copras trans
fert, &ifo. ítadia ab urbe caftra metatus, adimica-
tione cavetlbi magna adhibita fèftinatione,citatis itî-
neribusCottam íponte iuaTriarius adiequitur,&Mi-
thridates in urbem (e recipit. Tum uterqueRoma-
nus exercitus ad oppugnationem ejus le parât, led
Rex cum claffe in Pontum abiit. Metan, cap. 44.
Lucullus,Gotta &Triarius adNicomediam agmi-
nibus conjuntáis , in Pontum irruptionem faceré de-
ftinarunt. At renunciata Heracleae oppugnatione,
cum deproditionenecdum conftaret, fed totius fi-
mul civitatis volúntate defètb'onem contigiiîe arbi-
trarentur.Luculli coniilium erat, ut ipfè cum robore
exercitus perMediterránea & Cappadociam move-
Pars lí.
ret
„4 MITHRIDATES Vi.
ret in Regem, &totumejusregnum, &Heracleam
oppugnaret Cotta. Triarius autem aflumpta claiïè,
miiiàs in Cretam & Hiípaniam Mithridatis naves, in
reditu, circa Helleipontum& Propontidem interci-
peret. Memn. cap. 4<¡.
Quibus Mithridates auditis , in novos belli appa
ratus incumbit, & Scytharum Reges, Parthumque
& gcnerum fuum Tigranem Armenium ibllicitat:
ccteri quidem denegant: atTigranes , licet diu cun-
cbretur, fepius tarnen a Cleopatra, filia Mithridatis,
non fine moleilia, interpellatus, auxilia tandem pro-
mifit. Memn. ibid. Ad Macharan etiam filium, irr
Boiphoro regnantem, mifit, qui propere contrahe-
rent auxilia, ad Scythas autem cum multisdonis&
magno auri pondere Dioclem ire jufferat, fed ille&
cum donis & cum auro ad Lucullum transfugit.
Appian.pag. 224.
Interim diferios contra Lucullum Mithridates
Praefe&os dimifit, & poft coromiiîàs acies, variai ac-
-cideruntFortunae vices, in pleriique tarnen profpera
fortunas aura afflavit Romanis, & Mithridati animus
elanguit. Memnon. cap. 4c. In principio Lucullus la-
boravit uíque adeo difficultate neceííariorum, ut 30.
millia Gallo-Graecorum fèquerentur caftra, qui me-
dimnos fingulosfrumenti humeri's portabant. Pro-
grefTus vero omnia fabjugando ad affluentiam evaiin
tantam , ut bos in exercitu drachma , mancipium
quatuor eiîèt vénale, ceterampraedam nullo refpe-
сш alii relinquerent, alii corrumperent, quippedi-
ftrahere prxdam omnibus abundantibus nulli vale
bant, ilutarcb. in Lwullopag. 499. Ö400.
Deinde
MlTHRiDATES VI. nf
Deinde Lucullus oppugnavit Amiium&Eupa-
toriam, quam juxta Amifum Mithridates condidit
&appellavitde (up co,gnomine,£ècitque regiampars
vero exercitusadThemiicvram oppugnandam miC-
la eft, dictam ab Amazone quadam, íicamad Ther-
modoontem fluvium. Hi contra Themiícyreníes
turribus utebantur & aggeribus, & cuniculos tam
ampiosfödiebant, ut in eis pugna» committerentur
iùbterraneae. Hos oppidani (îiperne aperiebant , &
er foraminademittebant in operarios,urías aliaique
eftias& apum examina. AtapudAmifum labora-
banturaliis difficultatibus,dumAmiiènfès repugnant
ftrenue,nonnunquam erumpendo atqueprovocan
do ad fingularia certamina. Afpian.pag. 224.
DumLucullusadAmüum lenta obfidione tempus
terit, FlutarckinLucul. Cotta, motisRomanorumv
caftris, adveriiis Heracleamtendit. Primo tarnen in
Pruíiadem ducit. Inde ad marePonticum deícendit;
& maricimam praetergreííus oram, mœnibus in ver-
tice pofitis, caftra applicavit. Lociautem firmitati
Heraclienfès fidebant,& Cottaeoppugnationemfor-
titer urgenti, cum prsefidio repugnabant, & piures
e mukitudine Romana cadebant.. Crebra tarnen eti-
amHeraclienfium vulnera erant a telis. Quapro-
pterab oppugnatione receptui Cotta ibis canit,&re-
motiusaliquanto caftra metatus, totus in hoc eftîn-
tentus , ut exitum ad res neceflàrias intercludatob-
Îèflis. Annonae igitur caritate oborta, dimiffîs ad co
lonias Legatis, alimenta fibi venundari petunt. Et
benigna accipitur legatio. Mem*, cap. 49.
At breviante Triarius Romana claite inftrucbis, a
H % Nico*
*
пб MITHRIDATES VI.
Nicomedia impetum fecerat in Pontrcas triremes,
verííis Cretam &Hiípaniam emiñas. Sed cum reli
quias in Pontum retro abire reíciviííet ( multan enim
de his, & procella & pugnis , fuo quaeque loco na-
valibus interierant), adíecutus illas adTenedum ma-
nus coníerit. 70. ipíí triremes erant, Pontici autem
pauciores,aliquanto 80. agebant. Poftquam inteftis
concuríatumeftproris , regii adtempusvim hofti-
um initio fuftinent; poftea univerfís in fbgam effuíisj
plenam Romanus vi&oriam & celebrem coníequi-
tur. AtqueitaclaffisMithridatistota, quanta in A(î-
am cum ipío exiverat,íubacb eft. Idem cap. jo.
AdAmiièniès obièffosMithridates large commea-
tus,arma,milites,íubmittebat e Cabiris ; ubi hyber-
nans alium colligebat exercitum. Appian.p.12^.
01thacus,Appiano Oleabas Scytha, quierat in
praeíidiis Mithridatis Dardariorum Dynaftes , С eft
autem iíba gens e barbaris illis,quiMa:otim paludem
accolunt ) omnibus vir in bcllicis ra&is infigniter
manu promptus&audax,& confilio cum primis bo-
nus,inconílietudinepraeterea civilis & obièquiofùs.
Hic, quod iêmpercum aliquo popularium iuorum
Dynaftarum certamen & amiulationem de primis
haberet, recepit Mithridati ingens fà&um, Lucul-
lum iè interfècturum, collaudatus ab Rege, atque in
ipeciem irse probris ab eo ex compofito fugillatus,
equoarrepto,transfügitad Luculium, a quo eft re«
ceptus benigne. Plut, in Lucid.pag. for.
Olympiadis 177. inftante anno primo, veré , Mu
rena Muren¡s aSyllaPrtetorisinAfia reliclijïlw,2.dAmifi.
obfidiontmeontinuandam cum duabus legionibus v
reli-
TvIITHRIDATES Vi. л7
reli&oLucullus cum tribus aliis per montana contra
Mithridatemprofècfcuseft. Pbleg. Trail. Chron. in Bi-
blioth. Pbotii pag. 267.
Mithridates ítationes diipofùerat cum prohibí-
turas & ignibus fignificaturas. His praeratPhsenix,
vir rcgii generis , qui dedit quidem expaäo fignum
advrentusLuculli,verum ipiè ad eum transíugit cum
fuiscopiis, &illefuperatisjamiècuremontibus, dé
pendit ad Cabira. Appian.pag. 224.
RextranígreíTus Lycumamnem, & in campos
patentes progreiTus,laceiïivit Romanos. Plutarch, in
Lucul. pag. 500. Diophanto & Taxila adverfùs eos
miffis, & principio velitatiombus fereaffiduishoili-
les exercitus inter iè vires explorabant.Miw».<:.4ç.
CommiiTo portea equeitri prœlio , terga Romani
verterunt. In £o¥ompomus,Appian.Fowpeuisequitu>n
ïrœfeclus, fàucius captus eft, atqueadMithridatem
vulneribus gravis pertra&us.Quem ubi rogavitRex
an, ii ipfum coniervaflet,amicus tibi effet futuras; Sa-
ne,inquit, fipacemcumPopulöRomanofeceris: fin
iècus , hoftisj cujus Rex admiratus virtutem, nihil
eum laefit. Plutarch, in Lucul. pag. 400.
Deinde per continuos aliquot dies, produ&is in
aciem copiis, cum qui ad montana refiigeret, ad pu-
gnamnondefcenderet , quaadeumafcenderetMi- I
thridates circumfpiciebat. Appian.pag.22^.
-Oleaba, quod in proximo equeítripraelio multos
íervaverat, ideo admenfeconfiliorumqueaciècre-
torum fbeietatem admiffus, venit adLucullum meri-
diantem in tentorio, volebatque irrumpere brevi
tantum pugione accincbis ex morc.Id.ib. ScdMene-
H 3 demus
из MITHRIDATES. VI.
demus a cubiculis ad liminaftans intempeftiveait,
Olthacum venire, modoLucullum quieti fe ex lon-
gis vigil ils & tántis occupationibus tradidiiTe. Qui
cum juiîùs non diícederet,fed invito eo oftendit fè in-
greliùrum; ibiftomachabundusMenedemus, nihil
tanti eife aie ас Luculli falutem,hominemqueamba-
busmanibus repulit. Flut, in Luc.pag. 501.
Mox Oleaba afcenfb equo ad Mithridatem trans-
currit, five fufpeclumiecredens, five iratus ob ac
ceptant, utexiítimabat,injuriam ; ad Regem autem
detulit alium Scytham, nomine Sobadacum, quod
de transfugiendo ad Lucullum cogitaret, qui ftatim
compreheniiis eft. Appian.pag. 227.
Lucullus deicenfum in campos cavens, prapol-
lentibus equitatu hoftibus, nee videnstranfitum ali
um ; reperit in ipelunca venatorem, nomine Apollo-
dorum Hutarcho, peritum montanorum calliumjquo
duäoreuius, perviasnullitritaspervenit iiipra ca
put Mithridatis, deicenditque tunc quoque, campis
vitatis propter équités , & poil eluviem quandam
aqua plenam caftra pofuit. Id. ibid.
Cum neuter exercitus inanimo haberet in prseien-
tia praelio decernere, fèruntcervum periequentibus
regiis intercepta via occurriffeRomanos. Hinc ini-
tium ortum certaminis,pluribus temperadutroíque
affluentibus.Fuga tandemRomanorum fa£fca,ipie fb-
lus in campum defeendens Lucullus, & primis oc-
currensfiigientium, confiftere imperavit, & redire
iècumin hoftem. His parentibus,ceteri a fuga fè re-
primentes, globo racb,hoftes facile fiigaverunt, &
ufque ad caftra coniècbti funt. Reverfus Lucullus
eos,
MITHRIDATES. VL 119
eos,quiceperantfugamfolita ignominia notavit, &
diícin£tos ibiîàm duodecim pedum ducere jubens,
adítantibus & ipecbntibus relïquis milicib us. Flut.
in Lucul. pag. soi.
Deficiente commeatu, frumentum mittebat inCap-
padociam,&crebro velitabatur cum hoftibus,donec
fugientibus aliquando regiis, Mithridates e caftris
procurrens fuos objurgabat,e fuga reverteré coëgit;
tantumque pavorem incuffit Romanis , ut perpetuo
curfuin montana refugerent,etiam poitquam a per-
ièquendodeftiriiTentregii, & quifque proximum a
tergo iiigae íbcium, tanquam periècutorem fugeret,
tantus pavor omnes occupaverat.Ejus victorias nun-
tios Mithridates circa omnes terras dimifit. Appian.
pag. 227. Ö 226.
Inde Sornatius cum decern cohortibus eft frumen-
tatum inCappadociam miifus cum decern cohorti-
bus,&inie£hnteeumuno e MithridatisDucibusMe-
nandro,reftitit; commiflôquepraîlio, magnamftra-
gem & íugam edidit hoftium. PIuünLuc.pjoz.
• Poftquam iterum cum copiis Adrianus a Lucullo
in Cappadociam miifus eft, ut cumulate exercitus
commeatum haberet , Id. ibid. Taxiles & Dio-
phantus, Mithridatis Duces,Necnemachum&My-
ronemcum4.peditum &2. equitum millibus con
tra eummiièrunt, ut iniidiis in medio poiîtis^mpedi-
menta revertentibus adimerent. Memnon. cap. 4f.
Cum enimLucullo íolaCappadocia commeatus fùp-
peditaret, fperabat Mithridates, iè reda£fcurum eum
ad talem inopiam, qualemipfeadCyzicumpaiiiis
fuerat. Appian.pag. 236."' •
Verum équités regii,cumm primumagmen fru>
H 4 menta-
no MITHRIDATES Vi.
mentatorum in quibuíHam faucibus incidiiTent; non
expeftato dum in pacentiora loca procederec , non
potuerunt equis utiin anguftiis; Romani interim ce-
leriterinftructisordinibus, tavente fibiaíperitate lo-
corum, alios ex regiis occiderunt, alios per rupes
precipites impulerunt, alios turmatim difperios co-
egeruntfugere; paucino&uin caftra evafèrunt, qui
ioli crcditi fupereiîè incólumes. Appian.ibid. Horum
veftigiis inhaerentes Romani,fubiîdiis a Lucullo miG
fis, ad iptà Diophanti& Taxilis caftra provehuntur.
Ubi valido certamine inito, ad breve tempus obftite-
rePontici. Mox ubi primi abíceíferunt Duces, tota
inclinata eft acies, & ipficopiarum Duces nuntii ela*
dis venerunt Mithridati. Memnon cap.^. Omnestru«
cidati fîint, exceptis duobus. Flutarcb, in Lucul. 30. M.
leefciffima Regis a quinqué Romanorum millibus va'
ftata ícribit Eutropius lib. 6.
Hujus cladis fàrna non tarn cito ad Lucullum
quam ad Mithridatem pervenit, Appian. pag. 226,
Earn Mithridates diffimulans,ut non tantam, led ex-
iguam &acceptant Ducum imperitia» At Adrianus
iter fecit magno íplendore praeter illius caftra,ingen-
tem numerum fècum trahens plauftrorum com.
meatu & praeda onuftorum. Unde animus illius pla
ne eft deje£fcus, trepidado autem& timor milites in-
ceffit. Ílutarch, in Lucul. pag. 502,
Rex ratus*Lucullum in iè deftitutum equitatu,
quampdmum fe£fcurum impetunijde fuga cogitavit
pra; metu, & id confilium amicis ftatimaperuitin
iuotentorio: at illi non expeäato figno vaía colli-
gendi, pro ie quifque ante lucem e caftris emitte»
bant
MITHRIDATES VI. m
bant iàrcinas; adeo, ut in portis jumenta prie multi-
i tudine iè invicem comprimèrent. Exercitusvero id
videns & agaiones agnoicens, pavore fùlpicionem
augente, indigne fèrens non datum fignum etiam
fibi, vallum cum ira uno Ímpetu proruk.Appian.pag.
226. Iratique milites, ad portas accurrentes, diripue-
runt iàrcinas ; & qui eas abducebant, obtruncarunt.
Inter quos Dorylaus Dux, qui prater purpuran^
qua erat amichus, nihil habelbat,proptereamipiàm
periit, & Hermaîus Arufpexin portisconculcatus
interiit. ¡'march. inLucul.pag. f02.
Diffugiebant paffimtotiscampis milites nulloor-
dine, quo quiique poterat, non expeçbtis Ducum ас
Prafèétorumimperiis.Quje ubi Rex iènfit tumultua
rle propereque fieri, procurrit e iiio tentorio di£hi-
rus aliquid ; fed cum a nemine audiretur,compre(Tus
in turba concidit, ftatimquein equum iublatus cum
paucis ad montem properabat. Appian.p. 226. in Ca
bins , clam cum fuis iè continuine refèrt Memn, ас
deinde íugam arripuiflè, cap. 46. Mithridates apud
plutarchwn, cum nemoapud eum ne apparitor qui-
dem vel equiío remanfinet, in caterva & ceterorum
extulit caftris, ac ne equum quidem ex regiis ad ma«
num habuit, Verum cum ièro tandem in fluftu fu
ga; illius сопфех^ефсЪштЕиписЬизРкЯотаг-
us,cui equus erat, deffliitpraebuitque equum Regi»
Flutarcb. inLucul.pag. 5-02,
Lucullus certior faftusdefrumentatorúviftoria,
videnfque fugam hoftium, mifit magnam manum e-
quitum,quae rugientes períoqueretur; eosvero,qui
in caftris adhuc reliqui ad refiftendum feparabant,
H j cir-
m MITHRIDATES VI.
circumdeditlegionibus, edixitque,uttantiiper a ra-
pinis abftinerent, dum iàtisfieretcaedibus. Atmiles
conipeftis multisvafis aureis & argenteis, pretioíiC
que veftibus,edi£fci oblitus eft. App.p.227. At avaritia
& íordes militares multis certaminibus magniíque
periculisdiucaptatam praedam Romanis eripuere,
Lucullumque victoria* prasmio fraudavere. Jam e-
nimprope in manibus inftantium equus, qui Mithri-
datemavexit,erat. Flut.inLucul. captusque effet in-
lècbntibus Gallis, qui tarnen Regem ignorabant.
Memn. c. 46. Cum mulus ex iis,qui gazam ejus porta-
bant , conjecit fè inter Regem & concitantes, five
íponte ièfè obtulit, five de induftriaRex objecit eum
inièquentibus. llutarchinhucul. Itaque Mithridatem
paffi font evadere. Appian. ibid.
Cumque Calliftratum,qui Régi a iècretis erat,du-
ciLucullus in caftra imperaflèt,qui vero ilium duce-
bant iùccinctom quingentis aureis ièntientes, occi-
derunt,& his caftra Regis tarnen diripienda conceP
fit. tintarch, in Lueul.pag. f02.
Mithridatem infèquendo Lucullus Talaurorum
tenus pervenit. Unde cum quartojam die Mithrida-
tes perveniiîèt in Armeniam, adTigranem fugere,
retro conceflît. M. ibid.
In Comana igitur evadens Rex, inde adTigra-
nemcumduobusequitummillibus profùgit, qui in
conípeftum iuum non admilîum juffît in caftellis
more regio ali, Appian. p. 227. licet contemptum&
fùperbe reje£tum, atque remotiffime inlocispalu-
ftribus & iniàlubribus quodammodo ièptum cum
fuiffePlutarchusicripièritwZiW»//^ ^
MITHRIDATES VI. 123
Ea maxime de caufà Mithridates de regno deípe-
rans, Bacchum edits Bacchidem Eunuchum mifitad
iuam regiam, Hutarcbo Pharnaciam, ut forores,uxo-
res, concubinas , quomodocunque poftet,interime-
ret, qua? gladiis, venenis, laqueis in iè fevierunt.
Appïan. pag. 227.
In miütis dux Regis íbrores fueruntRoxane & Sta
rira, qua* annisprope quadraginta in virginitate vi-
xerant, & conjuges duœ lonides natione Berenice
Chia & Monina- Milefia, erat hujus celebre inter
Grœcos nomen, quod cum earn Rex attentaret, &
if.millia aureorum mifîiîèt, eatenus f'uerit reniià,
dum ф0п1а1118 fàâis, miifoque diademate appellavit
Reginam. Ea ante quoque in perpetuo mœrore ege-
rat, deploraveratque corporis iîii venuftatem, quai
dominum fibi pro viro, pro nuptiis autem& penati-
bus conciliaffet cuftodiam Barbarorum, jam quod
procul Grascia relegata iperatis bonis per (omnium
frueretur, & veris iílis eiîèt (poliata. Ubi jam admit
Bacchides, eiíque indixit mortem, quae cuique fàcili-
ma & leviflíma videretur j detra&um capiti diade
ma eolio aptavit, atque ex eo ièmetipfà íuípendit.
Quo cito abrupto: Execrabilis faícia, inquit,nehic
quidem eris mihi utffis. Turn illud projecit,con(puit-
que,ac jugulumobtulitBacchidi. Pkt. in Lucul.
Berenicefororpoculum veneni fumfit,cu)us portio-
nem matri deditprafènti &petenti,unaq; ebiberunt
ambae, Valuit autem in corpus imbecillius vis vene
ni. Berenicem vero, qua; minusjufto haufèrat, non
abftulit, cum diu animam ageret, accélérante Bac-
chideílrangulataeít Feruntetiä exinnuptisillisfo
,24 MITHRI DATES VI.
roribus, alteram, poft multas in fratrem execratio-
nes&probra, virus epotaíTe, Statiram verocollau-
dato fratre, quod de vita in diicrimen vocatus, ratio-
nem habuiifet etiam ipiarum, proipexiffetque, ut ci-
tra contumeliam vitam ponerent liberie. Id. ibid.
Lucullus Cabins circumièffis, dum barbari certo
ië ei pa&o permittunt, & ipibs in fidem accipit &
caftello potitur. Метя. с. 47. Cabiris vero aliiíque
compluribus captis arcibus,grandes theiàuros inve-
nit, & carceres, in quosconditimultiGrieci, multi
etiam Regis neceftarii erant: qui cumhabuiilèntiè
jamdudum pro deploratis , Luculli beneficio non
tarn confèrvati iùnt, quam revixerunt & quodam
modo renati funt, Atque inter caeteros ioror Mithrb
datis Nyiîà capta eft, magna ipfiusiàlute. ïlutarcb.
ïn Lucid.pag. f02.
Hase animadvertentes Prœfe&i Prafïdiorum Mi-
thridatis, unanimes adLucullum tranfibant, paucis
exceptis. Appian.ps 227. Inter hos Strabonis Geogra-
phi avus maternus, quod fobrinum ipfius Tibium,
hujufque filium TheophilumMithridates nuper ne-
caiîet, iêcum ly.praefidiaria caftella, ab eo adLucul
lum convertit. Strabo L \г.р. ff7. Atcfue ita Romanis
legionibus Pontus eft patefa£fcus, qui ante Populo
Romano ex omniadituclaumsfuem.C*«/^/>roL£ge
Mantl.
Cotta vero adHeracleam caftra habens, nondum
toto expugnationem exercitu aggrenus erat, ièd ali-
quos deRomanis particulatim admovebat,multosBi-
thyni nominis ftatuens in fronte. Dumque coplures
vulne-
MITHRIDATES Vf. iáy
vulnerantur&oppetunt; operibus & machines ani-
mum adjicit, quarum teftudo prœ aliis fbrmidinem
incuífit obíeffis. Totam igitur vim militum caftris
excitam admovet turri cuidam , ruinae ípem prafe-
renti. Verum ubi íemel atque kerum percuíia,non
modo сбега opinionem períifteret , fed etiamariesa
cetera machina disfra&us evelleretur,animus Hera-
clienfiú creícere,& perturbatus mceroreCotta time-
re cœpit,nunquam urbs ne caperetur.Poftero etiam
die cum machina iterum impacb nihil proficeret,in-
ftrumentum illud concremat & íabris capita praci-
dit,reli£fcoqueadmœnia prsefidio, cum cetera mili
tum turba in campo (quod Lycseum vocant) ftativa
delegit, quo in loco larga erat viftus copia. Atque
inde omni circaHeracleam regione devaftata,in ma-
gnam cives difficultatem cogitQuare denuo adScy-
thas Cheríbnefi Íncolas & Theodoíianos, & circa
Boíphoru Dynaftas , de íocietatelegationem mittit,
quae non abíque effe&u revertitur.Mm«. cap. fi.
Dumque hoftes urbiincumbunt,non multo minus
ab internis vexaturmoleftiis. Prsfidiariis enimmili-
tibus,id non íátis erat, quo plèbs urbana vi&itabat.
Verberibus igitur multatos cives, íiippeditare, qua:
in promtu non erant, per vim jubent, quid ? quod
Praifidiariis longe importunior eratprsefèÊtus Cor-
nacorix, non modo nonprohibensvimiùorum,ièd
etiam libere permittens./i. ibid.
LucuUus Chaldseos &Tibarenos iùbegit,Armenia
quoque minore,quamMithridates tenuerat,potitus
eft. Flut, in Lucul. pag. f03. Et poítquam obeundo,
Ponti Provinciam conftituiffet,ad marítimas quoque
illius
jiS MITHRIDATES VL
illius urbes claíTem appulit. Appian. pag. 227.
Hinc profè&us eft Amifum, quae adhuc obfideba-
tur. In caufàprsefè&us erat Callimachus,qui ícientia
apparatus machinalis & omnis vi verfíltia;, cujus in.
obfidione ufiis fit, vehementiffime fatigavitRoma-
nos.Piuün LucuLpjos. Lucullus Amifum profè&us,
&ad deditionem eos cohortatus, ubi non perfua-
det,omiflà illa,ad Eupatoriam obfidionem transfert,
& negligenter iè illam oppugnare fimulat, ut ílmilí
negligentia; exemplo provocatis hoftibus, fubita
mutatione, apudanimum cogitata,profpere confi.ee-
ret, & eventus reipondit. Dumenim cuftodes nihil
taleopinantur, ièd fecure agunt, ille juffis arripere
icalas militibus, mœnia conícendendi copiamfàcit,
& fie captaEupatoria ex templo diruitur.M(?»zw./>.47
Nee multo poil capitur etiam Amifùs. Id. ib. Calli-
machus vero íolertia & coníilio Luculli vi&us eft,
qui qua diei horaabducere&reficereconíueverat
milites, eaadortus eft mœnia. Quorum cum modi-
cam partem cepiíTet, ille, vel quod pradam invide-
ret Romanis, vel quo facultatem fibi evadendi ftrue-
ret, defèruit, incenditque urbem. Nemo enim mora-
batur iblventes. Verum ut vis flama; fublata muros
comprehendit,accingebant fè milites ad prœdam.
At Lucullus intereuntis miièrtus urbis, foris voluit
prohibere ignem, atque ad reftinguendum adhorta-
tus eft milites. Cœterum nemo obtemperabatei, ièd
eruebant opulentiam , clamanteique armis concre-
pabantjdonec vi adaÊtus, quo urbem ipfàm certe eri-
peret ex incendio, permifît eispraedam.Illi verodi-
verfumegerunt. Cum enim ad faces rimarentur
omnia,
MITHRIDATES Vi. 127
omnia, &omnes in ángulos lumen infèrrent, ipfi
pleraque aditicia concremaveré. Flammamimber,
dum capitur urbs, divino quodam cafa effufùs ex-
tinxit. Pkraque ipíeante diceíTum íuum,quae diruta
füerant, inítauravit. Hut. m Lucid. Caedequeulterio-
re civium inhibita, & urbem & religionemíúperfti-
tibus reddidit.Memn. cap. 47.
Lucullus Legatum adTigranem mifit Appium .
Clodium (uxoris fua;fratrem) qui Mithridatem ex-
poíceret. Id. c. 48. Quem Anthiochiae, haec Epidaph-
ne dicta eft, invenit. Multis infùper Appiusdomitis.
a Tigrane civitatibus, qua* Legatos clamad ipíum
miíérant, Luculli opem promifit, juffis inpraefenti
nihil movere. Flut, w Lucid.pag.<¡o<¡.
Ubi Antiochiam Tigranes rediit, Appiuspalam
dixit, iè veniffè, ut Mithridatem Luculli thriumphis
debitum abduceret, alioqum Tigrani bellum fè u\di-
cere. Qua libértate fàcfcus ille eft commotior,
quamvis vultum ad ièrenitatem, Legati audiendi
cauia, compofuifîèt , qui tuncprimum,poftannos
ferme viginti quinqué, liberam vocemaudiret,tot
enim annos regnaverat, vel potiusgraiTatusfuerat.
Reiponfùm deät Appio,fènondeÎèrturum Mithri
datem, & Romanis, fi bellum intulifiènt, reftiturum.
Lucullo vero infenfùs, quod Regem iè tantum, non
Regem Regumin epiftola iàlutavifTet, nec ipfèlm-
peratorem illum iàlutavit. Dona tarnen Appio íplen-
didamifit, qua; cum non caperet,aliaadjecitplura.
ExhisAppiusneea videreturoffenfione aliqua re
pudiare, una accepta,remifit reliqua, accejeri curfù
eít ad Imperatorejn regrelius. Id. ibid.
Cum
fag MITHRIDATES VL
' Cum dete&us eflèt Gordycnorum Rex Zarbie-
nus clam cum Lucullo iocietatem iniiflè, una cum
uxore& liberis a Tigranenecatus eft. Id. ibid.
Utrediit Appius& bellum cum Tigrane geren-
dum apparuit,Lucullus,quiin Aua regreflus erat,
votiva iàcraDiis fuis Epheíi perfolvit,ac í i jam debel-
latum eflet ; deinde inPontum iterum contendit,mo-
tiíque caftris Sinopen obíédit. Appian.p. 228-Ut enim
fbris a Romanis,ita intus oppugnata urbs ab infiden
te tyranno, cuftodiae illius a Rege Michridate pre
fecto Cleochare ícilicet Spadone, Orofio, vel ßac-
chide Straboni. Namque hicproditionemaliquam
fubinde metuens,ac multas cacdes civium edens, eo
rem deduxit, ut ñeque ad propugnandumfbrtiter
civibus animus ñeque ad deditionem initis paftis
i fàciendam facultas eflèt. Strabo Hb. vi.fag. w6.
Leonippus,cui cumCleochariSinopes cura& tu-
tatio commendata fberat a Mithridate, re deíperata,
de proditione ad Lucullum mittit. At Cleochares
cumSeleuco (nam&hicMithridatis eratLegatus,
officii autoritate cum caeteris a;quatus) Leonippi
proditionem odorati, advocata concione, hominem
accuiànt: cives vero criminis hujus actionem non
admittunt, quod probum eflè exiftimabant. Ideo
Cleocharis fa£fcio, gratiam ejus apud plebem metu-
ens,no&u ex infídiis hominem trucidant. Populus
quidem hune cafum segre ferre, ièd Cleochares cum
fuis rerum potiri & tyrannice res adminiftrare : hac
viaparricidii in Leonippum pcenas íubteríugituros
íe exiftimantes. Memn. cap. <¡<¡.
Interim Ceníorinus, Romanse claffis Praetor,trire-
mes
' •!
MITHRIDATES VI. n9
mes agens if. commeatum a Bofphoro Romanorum
caftris advehentes, prope Sinopcn appellit. Contra
quemCleocharis &Seleuci triremesSinopic2e,du&u
Seleuci egreiîœ,navali praelio decernunt;& vicfcislta-
lis, naves onerarias in iuum Duces lucrum aufèrunt.
Elatus igicur hac fortuna; benignitate Cleochares
cum collegaplusquam antea tyrannico urbem im
perio premit. Nam caufis legitimo judicio non diíce-
ptatis,adnecesoppidanosrapiunt, & ad multa alia
crudelitate fua abutuntur. Accidit autem,ut in con
traria ftudia icinderenturCleochares &Seleucus. Hie
enim perfiilendum in bello,hic,trucidatis Sinopenfi-
bus univeriis,urbemRomanis, magnifiesremunera-
tionis pa£to,tradendam ceníebat. Atqui neutra íen-
tentiarum probata, quidquid poifidebant , navibus
onerariis ingeftum, ad Macharem, filium Mithrida-
tis, turn temporis inColchideagentem, dimittunt.
Id. ibid.
Sub idem tempus Lucullus ad urbem accedens,
valido illam nixu oppugnabat; Machares vero, Mi-
thridatis filius,legatione adLucullum miiîà,amicitiae
& focietatisfcedus ab eo petiit: ille,petitione admiiTa,
fiedus pro firmo iè habiturum reípondit, fi nullo Si-
nopenfium commeatujuvaretQui noniblumimpe-
rata fecit; fed etiam deftinata Mithridaticis adLu
cullum defèrenda curavit. Id. cap. 46. Atque ita Bo»
íphori Rex Machares, miiîà ad Lucullum mille au-
reorum corona, in amicitiam & ibcietatem Populi
Romanireceptus eft. Hutarch, in LucuLpag. 507.
Excitata igitur flamma, quid actum fit Lucullus
animadvertit, ícalaíquead mœnia adhibere juffi mi
lites tranfcendunt. Memnon.cap.<¡6. Ingrefíus urbem
Pars II. L Lu-
i3o MITHRIDATES VI.
LucuUus ex regiis,qui remanièrant o£to millia inter-
feck.Plutarch.in LucuLibid.CQteromm vero miièrtus,
céleri occuriù, immiiîum reftinxit incendium, & ci-
vibus resfuasreftituit, ka miíéra civitas, vería vice
hoftium fociorumque, unde defèndenda, dilperdita,
& unde diiperdenda, fervataeft. Orof. lib. 6. c. %
LucuUus earn civitatem mox fecit liberam, fo-
mnio tali monitus.Autolycum ferût expeditionis ab
Hercule in Amazonas fuícept£eíbcium,tempeftate
appulfùmSinopen, ibi regnaffe,& poft mortem quo-
que religioíiim ibi habuiflè oraculum: hunc Sino-
penfes aícituri fugas comitem , pannis obvolutum
conftrinxerant funiculis. Lucuilus ignarus rei, пес a
quoquam monitus, viíus eft íibi videre illum vocan-
tem,&iníequentidie cum quidam ftatuam obvolu-
tarn ferrent prater eum,íolutis ipfius juñuinvolii-
cris, talem vidit, qualis ípeciesei noftu obveríáta
fberat. Appian. p. 227. Et Autolyci, qui Sinopen con-
didit, ftatuam fuiiîè didicit. Plutarcb. inLucul Hanc
vero,quod Sthenidis erat opus & Billari,lpha2ram
iècum tulit, reliquis omnibus urbis ornamentis re-
li£tis. Strab. lib.12.pag. ^4.6.
CeterumLucullus poftSinopen,Amiilim etiam re-
ftituit fuis civibus, qui pariter per mare fugerant,mi-
ièratus eos & Alexandri erga Atticos favorem агти-
lans, juffit eflê liberos. Sinopeniès quoque in fùam ci
vitatem revocavitceleriter. Ita SinopeAmifbque de-
iolatis, Lucuilus habitatores reftituit. App.p.22%.
Repugnabat etiam nunc Amaiïa,ièd non multum
interceffit fpatii, cum etiam ipià Romanorum in fi-
dem conceffit. Memn.cap. j6.
Agros
MITHRÏDATES VL 131
Agros Heraclea; populatus Gotta, muros iterum,
adortus eft, & vocatum Triarium ut in maricomea-
tus oppidanisinterciperet Junde ingens annona; ca
ritas urbem tenuit, & peftis indecives invafit,quae
Connacorigen impulit, ut Heracleam proderetpa
ito cum Triario faäo; parshorum fèdedidit, pars
trucidata eft. Audienspoftea Cotta, Teium&Ama-
ftrim a Connacorige fuiffe occupatas, Triarium fine
mora dimifit, ut has ei urbes adimercr; ipiè Hera-
clexmanfit. Memn. с si- (5 f4»
Triarius ad urbes fibi demandâtes profe£tus, Cort-
nacorigliècuritate abeundifaäa, civitatesíuDcon*
ditionibus eertis recipit. Gottaautemrebus confe
ttis, pedeftres copias unacum equitatu Lucullo tra-
dit, & íociorü auxilia, in fîiam quœq; patriâ,dimittit;
ipiè vero cum claffe Romam contendit. Id.pag. 54.
Lueullus, Cornado ad ordinandamProvincianí
cum бооо. militibus relicto, acia.millibuspeditum
at minus tribus millibusequitum, Vlutarcho^áms le
giones & foo. équités habet, App. f. aas. Adiècun-
dum bellum perrexit, aegre ferentibus militibus, in
Lucul. In Gappadociam ingreditur;&Ariobarzane
terrae regulo utens amico,Ma»0. с. у?, quam rnaxi-
mis itineribus contenditadflumen Euphratem, qua,
in parte Cappadocia ab Armenia disjungitur. Sa'
luJLHiJUtk4.
Inflatus turbiduique erat ex hyemeEuphrates; ièd
cum(üb veípera cœpiiTetunda uibfidere, ubidüuxit,
amnemripisiliisoftenditdauium. Undeincoke Lu-
cullum adoravcrunt, quodhaud temeré id antea ac-
cidiíTet,ftuviufque tranfitú illi praeftaietexpeditum
la &;
i32 MÎTHR1 DATES VI.
&maturum. Tradu&o quoque exercitu,laîtumilli
prodigium oblatum eft. Ex bobus enim Diana? Per-
iicae (quam eximie venerantur Barbari trans Eu-
phratem colentes) (àcratis , quae haud facile capie-
bantur, una (ponte ièmetipfam Lucullo praebuit ho-
ftiara. Qui Euphrati etiam, tranfitus cauià, iàcrifica-
Vit taurum, & toto eo die ilativa illic habuit. Flut. m
Lucul.pag. f07.
Poftero die & inièquentibus iter fecit per Sophe-
nem. Incolas, quidedebantiè&promtereceperant
exercitum, nulla re violavit. Id.ibid. Solas ab eis exi-
gens pecunias ; nam regionum earum Íncolas abhor-
rebantab armis, nee dignabantur iè medios in gene-
reTigrani&Lucullo dimicantibus.v%w«.Jp.228.
Extends deinde itineribus Tigrim tranfgrefftis
Lucullus, iniit Armeniam. Plutarch, in Lucul.
Cotta Romam reveriùs, honore a Senatu affe&us
eft, & Tontici cognomento, quodHeracleamcepiP
fet, nobilitatur. Memn.cap. 61.
Porro Mithridates añum & ИХ. menfès in partibus
Armenia? demoratus, necdum in generi confpeäü
admifíus erat.Hic tarnen exoratus tandem,ut coram
íé fiítendi poteftatem ei fàceret,fplendida cum pom
pa occurrit,& regali focerum magnificentia excipit.
Sed triduum abfque colloquio cum eo tranfègit ; lau-
tiffimis deinde conviviorum apparatibus benevolen-
tiam ei fuam oftendit. là. cap. ¡7. Tum in colloquio,
quod habuerunt in regia arcanum, mutuas fùfpicio-
nes in Metrodori Scepfii &aliorum capita lenierunt
amicorum, in quos caufàs detorière. Flut, in Lucul.
Et Tigranes decies mille inftru&um equitibus Mi-
thrida
MITHRIDATES Vi. 133
thridatem, in Pontum remifít. Memnon. cap. <¡y.
Lucullus aginen adurbem adduxit, ubiTigra-
nis pellices, & de rebus pretioiis ac charis non pauca
affervari didicerat. Id. cap. j8.
Nec quiiquam Luculli adventum indicavit Ti-
grani: nam primus, qui nuntiarat,fufpenfus eft, tan-
quam turbator populi: ut vero tädem fènfît,Mîthro-
barzanem praemifit cum duobus millibus equitum,
Appiano : vel tribus,Plutarcho : & peditum ingenti nu
mero contraLucullum mifit, cum mandatis, ut eum
ad fè vivum attraheret,ceteros obterreret. InLucidlo.
Luculli copiae partim catbra metabantur,pars ad-
huc erat in itinere, cum nuntiant ei,ípeculatores ad-
eíTe Barbaros, ltaque timuit,ne diftra&os & incom-
poíitos turbaret incuríiiíiios, quare íubftitit ad ca-
ítra munienda. Sextilium Legatum cum mille ièx-
centis equitibus,militibus Legionariis, & levis arma-
tura; non multo pluribus miíit, juñum, cum veniíTet
prope hoftem,confifteredumíe caftra permunivi£
fe accepiflct, & voluit quidem parère juffisSextilius,
verum a fèrociter invehente coaftus eft Mithro-
barzanemanumconíerere. In confliftuMithrobar-
zanes pugnans cecidit,reliquiinfuga,demptispau-
cis, perierunt cun£fci. Id. ibid.
Tum Tigranes reli&isTigranocertis grandi urbe,
quamcondiderat,ipièad Taurum recepitiè,eo co
pias omnes contrahens. CeterumLucullus fpatium
einonpermittens ad fè parandum, Murenam mifit
ad premendos &carpendoseos, qui adTigranem
conglobabant iè ; Sextilium alio, ut obfifteret ma
gnat,Arabum manui,ne conjungerent fëRcgUd. ib^
Ь Sexti-
,34 MITHRIDATES. VI
Sextilms caffcraponentibus fuperveniens oppreP
fit majore ex parte Arabas : Murena Tigranem in-
íequens afpera & arcb convalle longo agmine iter
fàcietem,opportunitate data,adoritur Tigranes,!dt-
miffis omnibus impediments, íugam capeffit. Mul-
ti recumbunt, plures capiuntur Armenii. Id. ibid.
Mancaeo vero Sextilius intra Tigranocerta com-
pulíb, regiam mox extra mœnia fitam diripuit,ur-
bem arcemque circumvallavit, admotifque machi-
nis, cuniculis etiam íuffodit mœnia. Appian. pag. 229.
In eo rerum progreflu Lucullus veríiis urbem Verd
ens, urbem caftriscinftamobíéditacriter, non per-
peífurum id ratus Tigranem, fed ftimulanteiraad
Simicandumdeícenítirum. flutarch.in Luculp. 508.
Mithridates Tigranem perLegatos&Utreras ílw
iarcbuspim primum conveniens Appiams, deterruit
nefigna cum Romanis confèrret, fed cum equitatu
tantum circumcuriàndo agroíque variando , ad fa-
memeos, fi pofîèt, redigeret, quemadmodumipíe
a LucullopreiîùsadCyzicum, fine certamineami-
íerat exercitum. Id conhlium irridens Tigranes,pro-
cedebat inftrucb 2Lck.Appian.pag. 229.
Tigrani junxerunt fe Armenii &Gordyeni,ad hxc
omne nomenMedorum &Adiabenorumexcitü Re-
ges illarum gentium adduxerunt: fréquentes quo-
que a mari Babylonicovenerunt Arabes, multi item
a mariCafpio Albani, & contermini illislberes, nec
pauciad Araxemcolentiumliberi Populi, ftudiism
Regem & donis evocad occurrerunt, ípe,ferocia,
minis barbaricis omnia perfônarunt Regis convivía,
períonaruntconfiIia,ibiindiícrimen vitx venitTa
xiles,
MITHRÍDATES. VI. w
A'iles, qui oblique repugnabatfèntentias de commit-
tendo praelio. Videbatur etiam per invidiam averte-
reTigranem ab infigni palma Mithridates; Unde
nec ilium eft Tigranes praftolatus, nein iöcietatem
veniret gloria?, Flut, in Luc.pag. 5-09. & non prius ipiè
irrifïiîèt, qui Mithridatem revocarent. Memn. c. î8-
Sex circiter militum millia Tigranes, ad tutandam
urbem,in qua ejus pellices obièrvabantur,ire juffit.
Qui cum eo veniflèntper medium Romanorum ag
inen facto Ímpetu, & cxitibus ex eorum caftris ià-
gittariorum grandine interclufis, regias concubinas
& gazas periculo exemptas no&u Tigrani tutas
&íaluas prasmiíérunt. Ubi vero illuxit, Romani &
Thraces, certamine cum Armeniis féliciter inito,
prolixam eorum ftragem fecerunt; necpauciores
vivos ceperunt,quam ceciderunt. Memn. cap. ft.
Itaque Tigranes cum reliquo exercitu contra
Lucullumprogreditur: per quam aegre ferens(ut
fèrunt) apudamicos, quod cum unofibiLucullo,
non cum univeríís eflèt Romanis Ducibus certan-
dum. Siquidem fagittariorum & funditorum habe-
bat2o. millia, equitum^o. gravis armaturae pedites,
partim in cohortes, partim in phalangas deícripto-
rumifo.M. viarum munitorum&adaliaminifteria
deítinatorum 35-. millia. Flut, in Luc.p. f09.
Ut Tauro fuperato,fimulcum tanto agmine con-
ípeftus & ipíé ex edito circumfidentemTigranocer-
ta exercitum Romanum eft contemplatus, barbara
colluvies, qua? in urbe erat, ululatu &plauíliexce-
pit Regis conípe&um, Romaniíque ex muromini-
tans commonftravit Armenios. Id. ibid.
I 4 Con-
цб MITHRIDATÈS VI.
Coníulenti de pralio Lucullo, alii ducendum in
Tigranem omiifa obfidione fuaièrunt, alii non relin-
qüendum a tergo tarn numerofumhoftem,neque
intermittendam obfidionem. ille utrofque dixit parü
re£fce, fed ambos recb cenfiiiíTe : atque ita bipertito
exercitu, Murenam cum (ex millibus peditum reib
quitadcontinuandä obfidionem; fècum duxit qua
tuor & viginti cohortes, in quibus legionarii non
amplius io. M. erant, univerfum equitatum fundito-
res & fàgittarios ad mille, atque ita proceffit. Id. ibid.
Cum apudamnem in campo fpatiofö conièdifîèt,
apparuic Tigrani admodum exilem eíTe, prabuit-
que ludibriorum adulatoribus ejus materiam. Hi
namque irridebant, illi de manubiis jaciebant per jo-
cum íortem. Unuíquiíque Ducum & Regum Ti
granem adiit, earn Provinciam Tibi depofcens uni,
ipíe ut fpecbtor federet Voluitipfè quoque nonni-
hil urbanus & facetus efîè Tigranes, atque ufùrpa-
vit illud vulgare : Si ut Legati veniñent, multos efle,
fin ut milites, paucos,ac tune quidemin iftisdi£tis
&ludisperffitere Id. ibid.
At Lucullus prima luce armatas copias caftris edu-
xit. Exercitus Tigranis erat ad partem fluminis ori-
cntalem. Flexû amnis ad occidentemhabet,qua ma
xime eratfùperabilis. Eo duminfèftamaciemcitus
rapit,Tigrani vifiis effc retro recedere, appellatoque
Taxile ridens,invi£tos hofèe, inquit, Romanos non
ne rides fugere > ad quem Taxiles : Utinam aliquid,
inquit, Rex fortuna: tuse prazter expectationem ac
cédât. Atqui non fumunt illi ad iter fplendidam ve
ttern neque turn fcutis terfis & nudis galeis utun-
» tur,
MITHRIDATES VI. щ
tur, uti nunc coriaceis detraäis armorum tegumen
tos; fed eft íplendor hic pugnare intendentium & in
hoftem jam euntium. Id.pag. <¡io.
Nondurn ièrmonem finierat Taxiles, cum prima
aquila fle£fcentis agmen Luculli eft conipecb , & co
hortes manipulatim inordinesadtraníitumeuntes.
lbi tandem, tanquam ex magna vinolentiaTigranes
emergens, bis aut ter exclamavit : In nos illi ! Itaquc
magno tumultu acies inftrucb eft tanta* colluviei.
Mediam ipie tenuit Rex, Adiabeno attribuitlïevum,
Medo dextrum cornu , ubi cataphraÊti plerique
erant in fronte collocati. Id. ibid.
TranímiíTurum flumen Lucullum quidam Du
ces admonuere cavendam illam diem , quae ex nefà»
ftis ( quas atras vocant ) erat una. At ille,etiam fau-
ftamhancRomanis diem efficiam. Itafatus,cumbo>
no anime eos eiîè juiîîfïèt, amnem transmeavit, ас
Princeps duxit in hoftem, primufquead tumulum
aggreflus, cum videretmotum Barbarorum excla
mavit:Vicimus,oComilitones!Kiè.Dextro vero Ti-
granis cornu ftatim in fugam a£fco, mox inclinado fit
in proximo, dehincgrandemitaque& prsecipitem
Armenii fugam capeflimt,& pro hominum numero
cœdes ièquitur. Memnon. cap.ft. Romanis armillas &
torques calcando per 120. ftadia caedem continuanti-
bus, donec nox fùpervenit. Quitum demum reveriî,
ipoliabant cadavera ; quod fieri ante caedem pera-
£tam Lucullus edifto vetuerat. Appian.pag.230.
Cadà e Tigranis copiis V.M. tantum& his plures
captosPhlegontradit. jo.M.narratOfofius lib.6.cap.i.
Pedites cecidiflè iupra 100. M. Equités paucoseffu-
I f gifle
m MITHRIDATES VI.
gifle ícribit Plutarchus in Lucid. Ex Romanorum ex-
ercituioo. vulnerad, f. defiderati: AntiochusPhi-
loíbphus negat a fble victoriam viíám parem, in Com*
ment. ípíbs Romanos puduit,& riíérunt quod in ejuf
modi mancipia induifíent arma. Strab. Nunquam
Romanos figna cum hoítibus contuliiiè tanto nume
ro inferiores ícribit Livius. Ñeque enim vigeíímam
propemodum partem,imo nec minorem, sequarunt
vi£tores vicbrum. Plutarch, in Lucul.
Tigranes initio ftatim vixifo.equiribus comitatus
effuíocurfuadcaftellum quoddam f'ugam arripuit.
Filium cum videret in eadem fortuna, detra&umex
capite diadema & tiaramilii profüfíffimis tradidit,
alia via jubens , fí qua poíTet, ut íeipíiim íérvaret.
Adoleícens,quia regni infignia non audebat capefíe-
re,fidifíimo amico ea íérvanda dedit,qui forte captus
atque ad Lucullum eft attraäus.Atque ita inventam
Tigranis tiaram vittaíque militesLucullo dederunt.
Orof. lib. 6. cap. 3. Xiphilin.in Epit. Dionis. Lucullus
vero fignis retroTigranocertam veríiis motis,majo-
re conatu in obfidionem incubuit. Memn. c. 59.
Necadpugnam properavitMithridates,íblitaLu-
cullum cautione& produftione bellum ratus admi-
niftraturum: itaque lente ad Tigranem pergebat.At
poftquam primumin paucosArmenios incidit in via,
quiperculíimetuque exangües recipiebant fe, con-
jecit adverfum caíum. Ut plures jam exuti& vulne
rad occurrerunt, audita clade, Tigranem requifivit.
Quem cum ièmel deíolatum,& abje&um offèndiflèt,
non infùltavit éî viciffim, verum ex equo defiliit, de-
ploratiiquecommunibuscalamitatibus, regiumco-
mitatum,
MITHRIDATES VI. 139
mitatum,qui ipiùm fùbièquebatur,dedit ílli,eumque
iii futurum cünfirmavit. Uutarcb. in Lucul.pag. щ,
Fiducia ei adhibita, omatum quoqueregium, adfue-
to non viHorem circumpoíuit. Exercitus etiam colli-
gendi propofuit confilium ( cum&ipiè manum non
contemnendam haberet) ut viftoriae damna bello
recuperaturo.Tigranes autem , plus virtutis&pru-
dentisE illi tribuens,& magis Romanorum bellis, ido-
neum exiftimans, omniaMithridati permiiit. Memn.
cap. 60.
Poft earn clademMancœusTigranocertœ Praefè-
£tus milites mercenarios exarmavit,ut iùfpeftos, qui
veriti,ne comprehenderentur, arreptis füftibus con-
gregati,& incidebant & quieièebant. Mancaeo vera
cum armatis barbaris eos invadente, obvolutis vefte
brachiis vice clypei , audenter in eos fècerunt im-
petum: & quotquotoccidiflênt, eorum arma inter
fè ftatimpartiebantur. Cumque iàtis armorum vidc-
rentur maiprotempore,occupatis aliquot turribus,
quibusdiftinguebanturmœnia, vocabant ad iè Ro-
manos obièflbres , & afcendentes recipiebant intra
mœnia.ItaTigranocerta capta,ingentipraeda ditavit
exercitum , utpote urbs recens condita, ambitioiè
contraÊtis undique incolis. Appian.pag. 630.
Ex peregrinis urbeminhabitantibus fuiflèCilices,
eoique orta inter ipíbs& Armenios ièditione, Roma
nos noäu introduxiíTe, atquehos, prater ea,quae
Cilicum erant, omnia diripuiflè affirmât Dio lib. 3?.
Tum,aitMemnon, Mithridatis in urbe Legati de-
Iperata rerum tiimma,Lucullo iè dedereialutem pa-
£fci. cap. ^9.
Lucullus Tigranocerta potitus, theiàuros Regis,
qui
но MITHRIDATES VI.
quiibierant, cepit, urbem militibus dédit diripien-
dam,inqua, praeter ceteras opes, o&omillia talen-
tum pecuniae fignatae funt inventa, fed & o&ogentas
drachmas in fingulos infùper de praeda divifit. Cum
repertos in urbe accepiííet mukös (cerdeos, quos
undequaque conquiííerat Triganes dedicaturus
theatrum, quod extruxerat,his ad ludos & ípetbcu-
la & triumphalia eft ufas. Flut, in Luc.pag. fir. Mul
tas potentdffimorum conjuges captas ab omni inju
ria cuftodivit: atque eo £à£to maritos earum fibi con-
junxit. Dio, lib. 3f. Graecos autem , prasbito v iatico,
remifít in patrias fuas. Flut. in Lucid, ibid. Cappado-
ces quoque & Cilices & alii Barbari , qui eo commi-
grare coaäi fùerant , pofthirimio domum redire
permiffi íiint. Strabo,lib. u.pag. ъ%. Itaque accidit,ut,
una urbe convulià,n iultœ receptis civibus fais inftau-
rarentur: a quibus utbene de ipíis meritus & condi-
tor eft cultus Lucullus. Flutarch, in Lucul. ibid.
TuncadLucullum totius peneOrientis fapplices
venereLegati. Orof.lib.e.cap.-}. Antiochum Regem
Commagenae, Alehaudonium Arabias regulum,ali-
oique nonnullos per Legatos íecum paciícentes in fi-
demrecepit. Dio,lib.tf. Multas quoque Armenia;
partes fibi adjunxit. Flut, in Luc.ibid.
Tigranes & Mithridates, obeundo regiones, col-
ligebant alium exercitum, cujus praîiè&ura Mithri-
dati eft crédita, quemalter putabatjam iàtis do£tum
ííiis calamitatibus. Appian. pag. 230.
Turn Legatos,qui auxilia peterent, turn ad alios
vicinos miièrunt, turn ad Arfâcem Parthum, Roma
nosapud eumtraducentes, eoique fi vi£toriamob-
c :- . . .'• . tínilif
MITHRIDATES Vt *4t
tinuiflènt contra iè , ab aliis deftitutos, in ipfûm quo-
que arma ftatim veriùros, dicentes. Dio, lib.tf.
Lucullus vero, de legationibus Tigranis & Mi-
thridatisad Ariàcem minis fa£fcus certior, ipiè quo-
que nonnullos ex'ibciis ad eundem ablegavit , minas
eifiillosauxiliisjuvare, promisiones autem, fi Ro-
manorum rebus ihidere maluilîèt , prasponentes.
DioJib. tf. Illeutrique partifocietatem clam pollici-
tus,neutripr£eftitit. Appian.pag.2.30.
Extat epiftola Mithridatis integra ad Ariàcèm
apud fragmenta fffftJib.^Saluftii. De Tig;ranis bel
lo contra Ariàcem ita exponit: Irani recentis belli ....
Ilk enim obnoxius qualem tu voles , focietatem acci-
piet Quia multitudinem arSis locis pugna prohi-
buere, imprudentiam Tigranis, pro victoria often-
tans Tu vero,cut Seleucia maxima urbium regnum-
que Perfidis indycis divitifs eft, quidab Ulis, niji dolum in
prœfens, tfpoflea bellum expedías ?. Romani in omnes ar
ma habent, acérrima in eos, quibusviâisjpolia maxima
funû audendotf'fatiendo, tf bella ex bellisferendo, ma-
gnifaâiyperhunc morem extinguent omnia, aut occident\
quod difficile non eft, fiin Mefopotamia, nos Armenia cir-
cumgredimur exercitusfine frumento Jine auxiliis, tfc.
Teque illafamafequetur auxilioprofeäummagnis Kegi-
bus, latronesgentium opprejftfie. Quod utifacias moneoy
hortorque, neu malispernicie noftrannum Imperium pro-
¡atare , quamfocietate vitforfieri.
Lucullus ad Gordyaenos profèftus, quorum Re-
gem Tigranes necaverat, quod focietatem cum Ro
manis pepigiiîèt,illius exequias celebravit. Рутж ve
rte &auroregali& Tigranis inftrucbe fpoliis, ipfe-
met;
И* MITHRIDATES VI.
metiùbdiditfacem,aclibamina cumamicis& neceP
íáriisilliusinfudit, amicumquoquefuum &íocium
Populi Romani appellavk. Ad hxc monumentum
juffit ei mmptuoíum,ex theiàuris regiis fàciendoslo
can. Unde Gordyenorum gens ita fuit in Lucullum
animata, ut reliáis íedibus íuis^fllum ièqui cum libe
rie &conjugibus vellent. Plut.wLucp.v2.
In Zarbieni regiis aurum&argentum ííint reper-
ta. Frumenti in horréis decies trecenta millia medin-
numcondita erant. Ita& miles auäus eft, &Lucul-
Ipfuit ingenti honori, quod, ne teruncio quidem ex
serarioaccepto, bellum ipfíus belli íumptibus íuítí-
neret. Id. ibid.
Hic etiamRegisParthorumLegati eum adierunt,
amicitiam & focietatem petentes. Fuit idLucullo
haud ingratum, qui Sextilium mifit ad Parthum.
Id. ibid.
Ariàces mípicatus, hominem bello darum non
tarn paffinuperiniti caula, quamut regionem copi-
aíque íiias exploraret, miflum, Romanis auxilia nul
la íiippeditavit, ita tarnen, ut ne contra illos quic-
quam etiam moliretur , led in medio ièiè partium
contineret. Dio liktf.
Cum ubiLucullus Ariacem comperiffe flu&uätem
coníilio, poicentemque etiam a Tigrane iocietatis
praemium,Mefbpotamiam Sextilium re(civit,Tigra-
nemac Mithridatem ftatuit, ut adveriàrios confe
sos tranfilire, & periclitanParthorum vires atque
expeditionem in eos movereJtaq; in Pontum adPor-
natium Legatum fuum, & alios mifit litteras, ut co
pias, quœ illic erant, adduceret,quafi ex Gordiene in
Parthos moturus figna ; led illi cummorojos & con
tumaces
MITHRIDATES VF. 143
furnaces milites habuerunt, tum in praeiêntia cogno-
verunt proterviam eorum, quodnullisblandimen-
tis, vel imperio movere illos valerent, teftantes &
vociferantes, ñeque illicpermanfùrosiè, fed relicb
fine praefidio abitu ros Ponto. Haec ad Lucullum re-
lata iniùper, quos iècum habebat milites labefece-
runt, ob dividas & delicias langueícentes ad militi-
am, &otium quasrentes. Ut veroillorumaccepe-
runt fèrociam, viros appellaverunt, imitandoique
jacbverunt,multisetiamfàft:is miffionem iè & re
quiem méritos. Atque ita Lucullus expeditionem
Parthicamdeponerecoacbiseft. Id. ibid.
At Mithridates oppidatim inftruxerat armorum
fabricas & dele£fcus habens, conicripfit ferme omnes
Armenios , ex quibus ieleäis fbrtiffimorum 70. M.
peditumj&dimi(hoequitum,reliquos dimifit, hos
vero in turmas& cohortes digeftos proxime difci-
plinamltalicamdeditexercendos viris Ponticis. Ap*
fian.pag. 230.
Lucullus,ob nimiumfrigus,mediatantum aeftate
movit in Tigranem,poftquamíuperavitTaurum,&
campos vidit virentes,depreheniiis eil. Adeo fiint il«
li ex algore ièrotina témpora. Attamen defcendit in
campos , ас duobus vel tribus prceliis , coortos ia
ipfum Armenios füdit. llutarch. in Lucul.pag.<¡n. Mi
thridates autem peditatum omnem &partem equi-
tatus in colle continuit: cumreliquoTigranesRoma-
nos frumentatores adortus, viäus eft ; unde poftea
fècurius frumentabantur etiam expropinquislocis
Mithridati & caftra admoverunt propius. Appian.
pag.2$i. Inde libere vicos populadíunt,captoque qui
com-
m 1 MITHRÍDATES VI.
comportatus Tigranifueratcommeatu, quamipiï
extimefcebant,affuderunt inopiam hoftibus. ïlut. in
LucuL pag. f13.
Lucullus aliquam regionis partem, ut hoftes earn
tlefèndentes ad pugnara eliceret, cumque nihil illi
moverent, ad ipiös contendit, ibi tum equitatus ho-
ffilis graviter equitatumRomanum premebat,nemi-
necumpeditatumanumconièrente, ftatimque ubi
Lucullus fcutatis fuis equitatui fiiccurrebat, terga
oftendebant ; neque tarnen cladem ullam accipie-
bant, ièd iàgittis ininfèquentesatergoemifïis, muí-
tos mox interimebant,multos vulnerábante Ea vul-
ñera gravia difficiliaqueíanatuerant, nam duplicee
erantíagittiscuípides,& ita quidem adfixae, utfive
manerent in corporibus tela, five extraherentur, in
ternum eis celerrimumadferrent. Dio, ИЬ.ц.
Romanus Imperator exerckum indeadTigranis
rcgiam convertit Artaxata,ubi parvi liberi & conju-
ges ejus erant, non faäurum ratus Tigranem, quin
pro eorum iàluce dimicaret, ad hanc urbem conten-
dentemLucullum non tulitTigranes, ièd caftris mo
rís quarto die prope Romanos ccnièdit , medium ca-
piens Aríámiamamnem, quemtraníireneceflfe erat
petituris Artaxata Romanis. Hut. in Luc. f. 5-13.
AtLucullus poftquamDiis iacrificavit,quafi certus
de victoria, exercitum traduxit. Duodecim cohorti-
bus in fronte pofiris,reliquos, ne circumveniretur ab
hoftibuSjin fubfidiis collocavit. Multi enim & deleäi
équités ftabant in hoftium avería acie, ante quorum
figna iàgittis ex equo utentesMardi & Iberes haftati,
quibus Tigranes prsecipue inter externos milites ut
pugna-
M.ITHRIDATES VL i4í
pugnaciffimis fidebat. Nihil eft ab illis tarnen edi-
tum prasclari. Pauliiper cum equitatu Romano ve-
litati,non tulerunt impetum legionum. Verum hiño
inde fuga divulfi, equitem adiniequendum traxere.
Plutarch, in Lucul. ibid.
Siraulatque hi diflipati iunt,provehentibus Tigra-
nis equitibus, videns (plendorem & multitudinem
eorum Lucullus,fùbtimuit. Itaque equitem a confè-
ftandis hoftibus revocat. Interim ipfè Satrapis cum
praeftantiffimo quoque fibi oppofitis occurrit pri
mus; quos, antequam manum confèrere poflènt,
conftematos pepulit. Ex tribus Regibus, qui unain
hac acie fuerunt, fœdiffime fugit PonticusMithrida-
tes, qui rte clamorem quidem fuftinuit Romanorum.
Hicum per longum ípatium tota noÊte hoftium ter-
gis inhaererent, non folum trucidandis, verum etiam
capiendis, pecuniaque& prada agenda ferenda fàti-
gati (tint. Livius autor eft priore praslio plures fui£
fè, in hoc nobiliores captos & caeibs. Id. ibid.
Hincerectus Lucullus & fiduciaeplenus,fùperio»
res regiones petere &domare ftatuit barbarum.Cœ-
terumfub aequino&io autumnali graves tempefta-
tes nee opinantem corripuere. Igitur cum non inul
tos fècundumprselium diesfuiflênt LucuUum fècu-
ti, inftiterunt ei oblu&ari. Primum precibus ad Lu-
cullum perTribunos agere; deinde tumultuofius co-
ire,&per tentoria noftu conclamare: quodefîè fèdi-
tiofi exercitus fignum apparet. Cum etiam obnixe
obiècraretLucullus,obteitans eos ha£fcenus,utocca-
lerentanimis, dumArmeniorumCarthagine capta
infeftiffimi hoftis (Annibalemdefignabat) opifici-
Pars U. К um
,46 MITHRIDATES VI.
um deleviíTent. Ubi nihil profècit, retro fignamoviç.
Id. ibid.
PerArmeniamaliiíque jugis traje&oTauro in re-
gionem Mygdonicam appellatam deícendit^munifi-
cam & apricam: in qua urbs ampia& populóla erat,
Niiibin Barbari, Grasci vocantAntiochiam Mygdo
nicam. Huic praerat autoritate Tigranis frater
Guras, arte & iblertia machinali Gallimachus,is, qui
Amiíi plurimum negotii exhibueratLucullo. Ga-
ftris prope urbem pofitis,poftquam omnegenus op-
pugnationisadhibuit. Id. ibid.
initio autem hyemis, cum Barbari iè vi&oresRo«
manoique jam jam diiceiiiiros exiftimantes, negli
gentia nonnihiliè gérèrent: no£fcem Lucullus na
evus, in qua nequeluna fulgebat, & imber ingens
cum tonitribus coortus erat,utneque cernereBarba-
ri nequeaudire quiequampofîènt: atque ob id exte-
riorem murum föflamque inmedio acbm,paucis ibi
reliäis,deiererent, ab omni partemurum aggreflüs
. eft. Cumqueper aggeres in eum haud difficulter e-
vafinet,obtruncatis nullo negotio cuftodibus, qui ibi
pauci reli&i füerant, partem fbiîàe aliquam, (ante
enim Barbari pontes dejecerant) ingefta terra iequa-
vit; cum ab hoftibus neque iàgittis, neque igne ob
vimpluviarumlaedipoflet. Fona fuperata , urbem
ipfámftatim cepit: neque enim erant interiora mœ-
nia admodum valida, quod exterius obdu£tis fide-
bant. Dio lib. tf.
Eos,qui in arce confligerant,fide data acceptaque,
recepit. Ы. ibid. In quibus Tigranis fratrem Guram,
in poteftatem ejus iè dedentem,comiter habuitCalli-
machum autemnonaudivit, quamvisgrandis pecu-
niaî
MlTHRïDATES VI ч?
тзЕ íe recónditos theíauros profiteretur proditu-
rum,verum in vinculis haben imperavit ad pœnas
pendendas,quodinflammataAmifenorum urbe gb-
riam fibi &benignitatis ergaGraecos materiam decla
rando przcidiñkt.PIut.mLuej>.<¡4Muka. deinde acce
pta pecunia,NiííbiLucullus hiberna habukJXotib ж
DurnNiíibimLucullus obfíderet,Tigranes ad earn*
quam inexpugnabilem efieexiítimabat, defènden-
dam íe non convertit: fèdMithrïdate propriamin re-
gionem miuo,ipíe inArmeniamíuam contendit , ubi
L.Pañiü refiftentem fibi obíedit, tantifperdü Lucul-
lus re cognita auxilio illi proficifceretur,D/'ö utfupra.
Mithridatem,in Pontum ad regni fui reliquiaspro-
fecbm/equebanturpropriorum quatuor millia , &
totidem accepti aTigran&%>¿¿m./».23i. Cum quibus
ille alteram Armeniam ceteraíque regiones ínva-
dens,muItos Romanorum in fis regïonibus vagantes
ex improvifo adortus interfecit,nonnullos рггеВо vi
taos cascidit, &plera<que loca magnatceleritate rece-
pit. Benevolentia enïm illi homines erga Mithrida-
temarFe&erant,tumquodma;eflètgentis, tum ob
paternum ejus regnum: iidemqueRomanosodioha-
bebant,partim quod peregrini eiTen^partim quod a
prsefèàis eorum male tra&arenmr î ïtaque Midhri-
dati libenter acceflèrunt. ЫоUk 3$.
Mithridates aggreifus M.FabiumDucemaLucuI-
lo iniislocis reliäum in fugâm verc.it> quïngentis in
ca pugna occiík Appian.pog.iit. Magnopere üfus au*
xilio 'Iriracum, qui cum antea iùb ípíb ftipendia FüíC
fent,tum cumFabio militabant : itemque íervorum
qui in caílrisRomanorum erant Dio tih 3?.
К a Pli
148 MITHRI DATES VI.
Primum Thraces a Fabio ipeculatum miffi,cum
nihil iàni renuntiaftent, isque incautius progreflùs in
Michridatem incidiflêt , Thraces quoque Romanos
adorti ííint. Unde in fiigam verfùs eft Fabius, quin-
gentis in ea pugna occîfis. Fabius deinde , liberates
íervis, quotquot caftraíequebantur, ruriiis per to-
tam diem dubio Marte pugnavit, donee fèrvis liber-
tatem Mithridate deferente , ipfi in pradio adjuve-
runt, periiiîèntque haud dubie Fabiani omncs, nifi
Mithridates iaxo iftus in genu, & telo iùb oculo iàu-
cius , elatiis celeriter füifíet e pradio. Dumbarbari
enim, de Regis íáluteíblliciti, per mukös dies apu
gna ceflàrenti Fabio cum iuis in tutum locum perfü-
giendi (patium conceflus eft. Curabant autem Re-
gem Agari , gens Scythica, remediis confe&is e
ierpentum virulentia ; qui propterea ièmper fè-
quebantur comitatum regium. Dio tf Appianus ut
fupra.
Fabius deinde Cabiris incluíiis oppugnatuique, a
C. Triario iervatus eft : is enim cum ex Afia ad Lu-
cullum iter ea fàciens rem geftam accepiffet, coa&a
exiis, quiaderant, quam maxima poterat manu,
Mithridatem, totum exercitum Romanumadveriùs
ie venire putantem , adeo terruit, ut priufquam in
conípe&um ejus veniret,caftramoverecogeretUn-
deTriarius audacior fà&us uique inComana rugien-
tem infècutus,ibi vicit.Caftra habebatMithridates ex
altera ejus fluvii parte,qua Romani accedebant. Eos
ut ex itinere fèflbs aggrederetur, ipie prior occurrit:
reliquos inter prœlium, peralium pontem invadere
juffit. Cumdiu sequo Marte certatum ehet, pons
abru*
MITHRIDATES VI. - 49
abruptus, quod multi confèrtim per eum tranfire
contenderent, Mithridatemmbfidiislpoliav'it, per-
turbavitque. Ab hoc confliäu utrique ob bycmene ic
in caftella receperunt,& quieti dederunt.D/o lib.tf.
PoftquamMithridatem nuntiatum eft,fiiioFabio,
in Sornatium & Triarium pergere, milites verecun
dia moti, Lucullumad fuppetias illi fèrendas iècuti
font, híutarcb. in Lucid, pag. щ. Mithridates interim
ad Gaziurià Triario oppofitis caftris, provocare ho-
minem ad prœlium atque irritare intendit, cumaliis
rebus tum quod ipiè milites in oculis Romanorum
exerceret, ac duces exercere juberet,utcum eo con-
greims ante Luculli adventum, fùperiorque fa£tus
( quod iperabat ) reliquam etiam regni partem recu-
peraret. CumTriarium non eliceret ad caftellum,
cui Dadaià nomen erat, oppugnandum , fuorum ali-
quos mittit, in quo impedimenta Romanorum depo-
iita erant,utiàltemillorum tuendorum cauia homi-
nem ad conièrendas manus adduceret,neque id eurn
fèfèllit. Cum enim eatenus Triarius Mithridatis
multitudinem refbrmidans, Lucullumque,quem ac-
cerfierat, operiens, ièiè continuiflet, poftquam Da
daià oppugnari accepit, militeique rebus mis metu-
entes, tumultuantes, minatimntfèinjuiiu ejus, nifi
ipibs reduceret, addefèndendumituros, invitus ca
ftris exceiîît, Dio lib.-$<¡.
Cum progreíTus eííet Triarius in aciem contra
Mithridatem,procella, qualis nulla ante in omni ho-
minum memoria, exorta eft ; quœ in utriíque caftris
disjecit tentoria,jumenta traníveríum egit per devia,
praecipitavic etiam nonnullos milites. Et tunc qui-
K а ,ш rr . dem
•с
Ip MITHRIDATES VI.
demutriqueretroce(Terunt.Cum autem nuntiaretur
adventus Luculli, Triarius ablente illo depugnare
cupiens , ante lucem invafit ftationes Mkhridatis :
•cúque diupari virtute certaiTent,tandem Rexinfuo
cornu connixus incepit vi£t.oriam,& diftratb's hofti-
buspeditatumeorumin foffam quandam ccenoiäm
compulit, ubi caedebantur impune fidente veftigio.
Ufas deinde victoria, perièquebatur animoiè per
campos équités, donee quidemRomanus Centurio,
qui ípecie famuli equitantem curfù azquabat, in fe
mureum pereuffit graviter , quod tergum ejus non
Iperaret fë poflê per thoracem perfbdere, &hunc
quidem ftatim in rrufta conciderunt proximh Mi-
thridates vero inextremam aciem relatus eft. Appt-
an. pag. 232.
AmiciRegii fuis egregievincentibus fignum pro
pere dederunt receptuiid ut ihopinatum,trepidatio-
nem injecit pugnantibus, veritis ne forte aliunde ali
quidmali accideritjdonecre cognita ftatim in campo
tumultuarle circumfteterunt corpus regium. Tan
dem Timotheus Medicus cohibito íanguine, íübli-
mem eis oftendit. Mithridates, poftquam recollegit
animum,ftatim reprehendit eos,qüi fignum reeeptui
dederant,&eaipia dieRomanis caftris admovitexer-
citum,qu33jam deièrta erantpavore militum,Roma-
norum milicum fupra7. M. casia fuiiîè dicunfur,P/i/f.
Inter cadavera reperti funt Tribuni 24. Centuriones
ïfo. QuantusPraefe&orum numerushaud temeré in
Ша Romanorum cladedefideratus e(t.Appian.ib.
Ad Scotium vero montem pugnam banc fàcfcam
fuiue,Appianus âocetpag.2^4.. Non longius millibus
pafluum tribus a Zela Ponti oppido ewnabeflè indi
cas
MITHRIDATES VI. xu
catHirtius de bell.AlexandrXn illo campoMichridates
erexit trophaeum,quodJuliusCaeiàr poftquam in eo-
dem loco pofteaPharnacemBofphoriRegemMithri-
datis filium viciíTet,non íuftulit,uti nefas erat,ièd alte-
rum poiùit, cujus nobis fiant illiusnummiargentei
teftes , in quibus ab una parte caputVeneris cum his
litteris IL T. ideftiècundum trophanim, & in avería
illius parte,duo trophasa. Etab hac viftoriaCaîiàris,
Zelitas poftea epochamlibertatis iiiae dinumerarunt,
ut indicant nummiJuliaePia; & Caracálke cum annis
240. .\
Mithridates,curato vulnere,fufpicatus alios quo-
que in fiio exercitu hofteseffe, militum deleäum
quail* alius rei caula inffituit ; juffiíque fingulis confe-
ftiminiua tabernacula ie recipere > Romanos iolos
depreheníbsoccidit. Dio lib.tf.
Indem Armeniam, quam Romani Minorem vo-
cant, ièrecepit, commeatus qui deportan poterant
fccum au£erens,ceteros vero corrumpens,ne Lucul*
lo venienti efient uiui. QuotemporeAtrilius,Roma*-
nus Senator, qui judicii metu dudum profugus ad
Mithridatem inamicitiamejus receptus&erat, de*
prehenfus eil Regi ftruere infidias. Quem ille prodi*
gnitatis priftinse reverentia torqueri vetitrnn,fimpl&
ci morte necavitr. ièd confcios excruciavit graviber%
Liberti vero,cum quibus Attilius confiüum commu-
nicaverat, illasfidimiffiiùnt, ut patroni iiii miniftri
Afpian.pag. 232. tf 233. ;•!■■.. .• v . i ' ' • • . i
AdveràensLucullusTriarium, quem infenfi mi
lites requirebant,clam eripuitjfèd quiiùb'ceciderunt
militum cadavera reHquitinhumata>quodiuoru mj-
K 4 litum
*2 MITHRIDATES VI.
litum ánimos imprimis ab eoputatur abalienafte.
Plut, in Luc.tf Pomp.pag.w
AdTalaura ioco edito Mithridates coniidens,&
adventantem cum ingenti manu Tigranem expe-
£t:ans,priu{quam conjungerentur ambo , pugnam
detre&abat, & Medus Mithridates alter Tigranis
gener, Romanos palantes repente adortus, magna
clade affecit. Diojib.tf.
Lege Gabinia Confuí M. Aciliús Glabrio in Bithy-
niae & Ponti Provincia iùcceiïbrLucullodatuseft,
&legionibus Fimbrianis quae militia liberatae prius,
iterum ftipendia fàciebant, militia; miflló facta eft.
Quodcumillae comperfflènt, viäoria quieteque,&
rerum copia luxuriantes , ad haec abiènte Lucullo
degentes, tumultuarle íbnt LucuUum quaíi priva
tumjam contemptui habentes. Id. ibid.
Lucullus inops confilii,nec temeré íemovereloco,
nee ibi haerere auiùs,ftatuit obviam procederé Ti-
grani,fi forte illum inopinantem fímulacitinerefa-
tigatumfundens, aliquo modo íeditiones militum
componeret, quorum neutrumipfífucceffit. Mili
tes enim aliquandiu eum íecuti, cum in Cappadociä
iter fleebndum eflet, omnes unanimiter, ne ver
bo quidemidlo facto, ièfèconverterunt. Valeriani
qui&Fimbriáni,cumRomaeexauftoratos íe eñeac-
cepiftent, &aliis decretas eue Luculli Provincias,
omnino a fignis dilapfíííít. Nullamnon hic indignita-
tem íiibiit Lucullus, fingulos orando & tentoria ob-
eundo,demiflus& lachrymis oppletus : nonnullorú
ctíam prehendens manus. lili vero preníationes re
peliere, inanes zonas objiccre, jacbreque,íolusdi-
muid mica-
MITHRIDATES VI.
micarétcumhoftíbus, ex quibus díteícerenoflet fo
lias. D/o, lib. зу. Ö Plut, in LucuLpag. fif.
Ita Lucullum,ne perièqueretur Mithridatem ac
Tigranem, fummamque vi£boriseimponerct, ièditio
militum tenuit, qui ièqui nolebant,cum legiones Va
lerianas, impletaaiè Stipendia, dicentes,Lucullum
relinquerentlm /¿¿.98. Tandemtamen ceterorum
quoque militum precibusFimbriani ifti expugna-
ti, receperunt iè illam aeftatemad ligna manfùros:
quod fi nemo íntereaadpugnandumfecumdeícen-
deret, diiceiîiiros. His oportebat acquieícere Lucul-
lum, aut deièrtam praîfidio relinquere Barbaris Pro»
vinciam : continuit ergo illos, non jam imperio, ne-
que eos in aciemeduxit; verum latís huic erat, mo
do manerent, patiebaturque vaftari a Tigrane Cap-
padociam, & iníbleícere de integro Mithridatem;
Plut, in Luc.fag. ^16.
Scripièrat vero jam ante ad Senatum Lucullus
confè&um a iè fuiiïè bellumMithridaticum,advene«
runtque ad res Ponti componendas, ficut pacatas,
Legati. Qui ubi jam adfuerunt, ofFenderunt ne
ipiîim quidem fui juris eflê,verum a militibus haberi
ludibrio & íiigillari. Hi vero eo in Imperatorem pro-
greffi infolentiae íünt, ut exacb séllate íiimpíérint ar-
ma,gladiiíque diftricbsprovocarentnuíquam appa
rentes, qui jam receperantíe holies, jubilanteíque
& brachia janeantes inaniter, excédèrent caftris,
teftati completumtempus,quoLucullo commora-
turos le promiíérant. Id. ibid.
Adveniens deinde in demandatam fibi Provinciam
AciliusGlabrioConfuljdimiffis circa populos prseco-
nibus
щ MITHRIDATES VI.
nibus pronunciavit, Lucullum incuiari a Senatu
quod bellú diutius jufto protraheret : proinde Sena
tum mifTum faceré ejus exercitum, publicaturum
bona eorum,qui voluntati iüae non paruerintQuibus
adexercitum perlatis,mox diffluebant milites} exce-
ptispaucis, qui admodum pauperes,ideoquemul-
¿Ътnon timentes,maluerunt apudLucullú perma-
r\e,re.Appian.pag.23i. Sicque prope totum regnum iu-
um Mithridates recepit, &Gappadocias multum de-
trimenti intulit : neque Lucullo obftante, ñeque ipio
Acilia defèndente. Is enim cum prius feftinaíTet, ut
vi£toriam Lucullo praeriperet,ubi tum,quse a£fca eC
iènt, reícivit, ne ad exercitum quidem venit ; ièd in
Bithynia tempus traxit. Dio lib. зу.
Interea Tigranes junior Mithridatis ex filia ne-
pos, a Trigrane patre deficiens, bello ab eo viäus
eft; indeque primores fibi adjungens patris impe
rio offenfos, ad Phrahatem Sinatrockisfiliwn, Regem
Parthorum, confügit. Id. lib. 36.
Pompeius in Luculli locum,adgerendumbellum
adverfusMithridatem profèfîburus, cum Rege Par
thorum Phrahate amicitiam renovavit Liv.$%.
Pro cujus cum Pompeio initi foederis ratione
Fhrahates ArmeniamTigrani fiibditam unacum ju
niore Tigrane,cw//#w»/ uxorem dederatjnvtât. Per-
venientes igitur uique ad urbem Artaxata, obviis
omnibus fùba&is, earn obièderunt. Tigrane fene eö-
rum metu, in montes iè fùbducentc. Dio. lib. 36.
Adtentandum Mithridatis animum, Metropha*
nem,qui arnicas ei occafiones ofFerret,Popeius mifit.
Mithridates Pompeium parviadmodumeo tempo-
, .•■ ~ re
MITHRIDATES VI. itf
re pendebat, quod PhrahátemParthorumregnum
recens adeptum,adjuncbim íibi Iperabat. Quem ubi
celeriter a Pompeiö praeoccupatum ad invaëlendum
Tigranis Armeniam impelli percepiffet 5 animo col-
lapfus, Legatos ex templo ad Pompeiummifit,qui
de conditionibus pacis agerent,Pompeius ut arma
deponeret, & transfugas traderet, jubebat. Id. ibid.
Ubi id primum inexercituMíthridatiseftaudi-
tum, transfuga;, quorum magnus erat numeras, ne
traderenrur veriti,atque Barban, ne deftituti auxilio
horum bellarecogerentur, tumultuabantur, & ad-
mififfent aliquid in Mithridatem, niíi Legatos a fè
miíTos ille praetendiífet, non pacis petendae caula j '
íed ut Romanorum apparatum ípecularentur. Id. ib.
Juravit le nunquam cum Romanis pacem habitu-
rum, propter ipforum avaritiam, пес traditurum eis
quemquam, nee fàiîurum quicquam niíi in commu-
nem utilitatem omnium. Appian.pag. 238.
Cum jam in GalatiamPompeius venilfèt, ei Lu-
cullus obviam fa&üs eft, Dio lib. 36. ad Danaia caftel-
lum. Strabo.lib. vi. p. 467. EratLucullus Conliilatus
ordine & aetate prior, led Pompeii ex pluribus im
pedís &gemino triumpho dignitas íiiperior. Falces
utrique laureata;,vi£toriarum cauià,prœferebantur.
Quia vero veneratPompeius longa via períoca árida
& íqualida, tórridas laureas faícibus ejus circumje-
£tas,cum confiderarentLuculli li&ores, benigne il-
lius li&oribus largiti íiint ex luis recentibus&vi-
rentibus. Earn rem amici Pompeii in fauftú omen
verteré , Luculli vi£toriarumpramia & ornamenta
Pempeium fàëturum. Flutara. wLucul.pag. 416.
Lu-
lu'-¡l
i;6 MITHRiDÄTES VI.
LuculiusPompeio debellatum omninoMithrida-
tem affirmavit, ñeque expeditione quicquam opus
eñemilitari : hac eadem de cauia etiam viros, aSena«
tu ad res componendas ablegatos jam adeflê» Pom-
peio cum ut retro cederet,non perfuaderet , adeum
criminandumfè convertit: inter aliaprobra, homi-
nemmultarum fubinde rerum agendarü,bellique Sç
imperii cupidum nominans. Pompeium parum ea
moverunt : itaque propofito edi&ojuffit , ne quis in
pofterum Lucullo obtemperaret. Dio lib. 36.
Lucullus in Galatia diviiit pro arbitrio captum de
hoffce agrum, & dona alia dédit, indeque acerbe a
Pompeio eft repreheniùs , quod hofte vivo Provin
cias componeret,praemiaque&honores elargiretur,
qua; faceré patrato & confecto bello vistores íole-
rent. Milites ab eoPompeius abftraxit omnes,i6oo.
íolum ad triumphum íllí reli&is; itaqueLucullusRo-
mam rediit,& Pompeius movit inMithridatem. Flu-
tarch. in Pomp. ¿5 in Lucul.pag. fió.
Pompeius eaftra metatus eft in Mithridatis fini-
bus: qui tum e propria ditione habebat leebffimura
exercitum. 30. M. peditum, 3. M. equitum, 2. tantum
Flutarcho^d regniiùi praefidium. Et quia Lucullus
eamregionem nuper vaftaverat, propter inopiam
commeatuum, multa fiebant transfugia, quamvis
Rex in depreheníos feviebat atrocibus iùppliciis,
quosautderupe dabat precipites , aut mulctabat
oculis, aut vivos comburebat : quo metu abfterre-
bat quidemmultosne transfugerent,ied nihilomi-
nus atterebatur inopia. Appian.fag:^^-
AtPompeius equitibus collocatis in infidiis, alios
mifit, quipropalam ftationemRegis laceflerentrquos
juffit
MITHRIÜATES VÍ. i#
juffit poft provocationem cederé, quafi territos, do
nee hoftes in iníidias prove&i terga verterent: &
fortaftè viÊtores irrupiiîènt in caílra cum fugienti*
bus, ni Rex hoc ipíum metuens, produxiffetpedites :
illi vero retroceíferunt. Нжс fuit prima inter partes
equeftris velitatio. Id. ibid.
Mithridates aliquandiu fubterfugiebat,quod copiis
eiîètminoribusinftru£tus,vaftabatque obvia quam-
que regionem,hoftemqüe hinc inde circumducere
& commeatuum inopia afligere ftudebat. Ubi vero
Pompeius Armeniam ingreífus eft, partim hac ipià
de cauía, partim ut earn deièrtam occuparet; ibi de-
mum veritus Mithridates, ne ea regio ièàbiènt'e in
potèftatem hoftium veniret, eo perrexit. Dio lib. 36.
Tumulum ex adrerio hoftium tutum iniedit, ipiè
cum totoexercitu quietemegit, penuria rerumne-
ceftàriarum Romanos Ce cónre£fcurü íperans, quaî iî-
bi in fua ditione commoranti, undequaquè afFatim
advehebantur. Erat íub eo túmulo planifies nuda
pofíta : in earn iïibinde nonnullos equitum demitte-
bat, qui obvios quoique laederent 5 quo effè&um eft,
uterebriab hofte ad eumtransfugerent. Id. ibid.
Pompejus cum eo in loco hoftem aggredi non au-
deret,aliumcaftris locum obtinuit, circa quem o-
mnia fylvis erant obfita, ut minus jam hoftium equi-
tatus iàgittariique nocere poiîènt. Ibi infidiis com-
modo loco pofitis, ipiè cum paucis ad caftra hoftium
palam acceffît: tumultuque excitato, ad locum,
quem deftinaverat,' e caftris eos pertraxit : itama-
gnam hoftium caedemfècit. Addiditearesanimum,
ideoque alios ad alias regionis partes emifit, qui
commeatus explicarent. Cum
щ MITHRIDATES VI.
Cum montem, in quocaftra habuerat,quafiari-
dumMithridates reliquiffet, eum ipium occupavit
Pompeius, atqueexfruticum indole locorumque
convexitate conjiciens iubeiîè ibi fontes, imperavit
puteos paffim deprimi,fuitque in caftris itatim aquse
affluentia,ut mirareturtam diu id Mithridatem fu-
giffe. Plutarchin Vomp.pag.6tf.
Mithridates autemmontem occupavit inAciliiènvi,
qua praeditum, apud Daftria, non procul Euphrate,
qui dividit minorem Armeniam ab Aciliièna. Strabo
hb. к. pagffi. Pompeius caftra Regis in minore Ar
menia juxta montemDaftracum. Orof.lib. 6. cap. 4.
Ibi vallum цо. ftadiorum crebris caftellis diffin&um
Regicircumdedit, ut difficilem eifrumentationem
redderet. Id opus Rexnon impediit, five metu, five
imprudentia , quas plerumque (biet calamitate ante
cederé. Per dies yo. Plutarcbo tantum 45-. Pompeius
obièiîum tenuit, Mithridates quidquid jumentarum
cum ma&aviíTet, equis tantum ièrvatis,ut famem
exercitus iùblevaret, abiit. Appian.pag. 239.
Rex Manaitin regionem Armenia^ Deo ejufdem
nominis coniècratam,per aliquot dies cepit,frequen-
teique alios iè adjüngere, Marcii quoque exerckum
Pompeio acceffiffepercepit, regionem hanc fibire-
linquendam ftatuit. Igitur no£fcu caftra movit, & no-
£turnisdeinceps itineribusArmeniamTigrani ííibdí-
tam petiit.D/o lib. 36. Atque Pompeium periequen«
tem belle repeliere ftatUens. Orof.lib 6. cap. 4.
Pompeius vix eum aliecutus extremum agmen in*
vafit. Rex ne tum quidem, quamvis amicisiuadenti-
bus, deföendit in pradium, contentushoftemfubmo'
MITHRiDATES VI. m
vereper»equites, & veípere in denfiffimasfylvasíc
abdidit. Appian.pag.z39. ,..■
_ Sequenti die vicum occupavit circumquaque mu-
nitum rupibus: ad quem unicus afcenfus patebat, &
1ervabatura quatuor cohortibus.Romani quoqueex
adverib ftationem oppoiuerunt, ne Rexeffugeret.
Dio lib. 36. Cum in ipíbs limites adventum eflet,me-
tuensPompeiusneEuphratem tranimittere Mithri-
dates anteverteret, atque ita efFugeret, noÊturnam
pugnam tentare inftituit. ilutarch.infompp.636. Eo
itatuto prior caftra clammovit, fèfèjlitque Barbaros
meridie conquieícentes , ea pergens via, qua ipíi
erantituri, na&uíque locumidoneum intercolíes fí-
tum,ibi milites in edita traduxit, expeSfcavitqueho-
ítium adventum. Barbari,quibus nihil tunc adveríí
evenerat, & jam in loca tuta fe accederé credebant,
íecure ñeque cuítodiae etiam cauía quoquam prге
тто, ibant íperantes abiníequendo jamRomanos
deftitutos. Dio lib. 3&
Quo tempore fama fert vidiflè Mithridatem in
íbmnis ípeciem,quíE futura ei pronuntiaret. Vide-
batur fibiin mari Pontico fecundo navigare vento,
Boíphorumque jam prolpicere & comiter una vé
ceos afFari, ut qui certa &indubitata incolumitate
gaudeat , verum repente ab omnibus fè repentie de-
îertum,ac fragmento exiguo navigii jaftari. His oc-
cupatum motibus & imaginibus affiftentes amici ex-
citavere,Pompeium nuntiantes adene. Pugnandum
igitur neceiftrio pro vallo erat, educb'fque copiis
ftruxeruntDuces aciem. Plut.in Pomp.p.636.
Quos parare iè ubi Pompeiusanimadvertit, dubi-
tavit
366 MITHRIDATES VI.
tavitper tenebras diícrimenpraclii, tantum circum-
fiindendos, ne fùgerent, arbitrates eít, ас Tub lucem
exercitu (uo,qui ftrmior erat,aggrediendos. At ma
jores natu ordinum du&ores precando & adhortan
do concitaverunt. Id. ibid.
Porro id praelium fie commiflum eft. Prima
omnium ex compofito omnes tibicines fimul claffi-
cum cecinere, poft & milites & caetera turba clamo-
rembellicumfuftuleruntj tum alii haftis ícuta, alii
(axis œrea vaià percuflêrunt. Montes circumeavi ac-
ceptum íbnitum quam maxime terribilem reddide-
runt, quem ut repente Barbari nocbirnum in deíer-
tis locis accepere, vehementer animo deje&i funt , íe
divinitus immiíílim in malum incidiiîè rati. Intérim
Romani undique de iùblimi lapidibus , iàgittis telif
que jaculan, & ob tantam multitudinem nullum fine
vulnere telum cadere: Barbari in mmmum diferimen
adduçi ( non enim ad pradium , ièd ad iter fc compo-
ilierantjobièrvabanturque eodem in loco equi came-
lique multiplices,tum virimulierefque,partim equis,
partim curru , covinis carriique promifeue tracrati.)
Alios accepta vulnera,alios expecbtaterrere; igitur
tanto iàcilius , ipfiiè in concurfu prementes, perire.
Dio Hb. 36.
Нгес eminus i£tí mala tolerabant:Romani,cum ja
cula omnia confiimpfifTent,inBarbaros decurrerunt,
ibi extremorum caedes гасЪ,(& erant plerique iner
mes; ita,ut ad mortem unus i£fcus fufficeret ) quique
in medio erant , undique ob prœiènspericulumhuc
ièrecipientibus exterioribus,premebantur, mutuo-
que ièiè trudentes conculcanteique peribant, cum
neque
MITHRIDATES VI. iSi
ñeque fè ipíbstutari ñeque ho/teraaggredipoflènt:
quod major pars équités ас lagittarii erant, quibus
neque in tenebris profpe£fcus, nequeintantisangu-
ftiisconatus ullusprocedebat. Id.ibid.
UbiLuna erfulfît, Barbari utique iè in lucehoftera
depellere rjofle putantes gaudebant, poteratque
ipíis commódo effe, nifi earn a tergo Romani habuis«
lent: modo,hac, modo iliac incidentes, juftumcona-
tuíque eorum magnopere decepifient. Nam quia
admodum fréquentes erant, iimul omnes umbram
perquam deníam edebant, qua» Barbaros, cum inva-
derentur,decipiebat. Fruftraeniminanem umbram,
ac fi jam cominus ftarent, impetebant: cumquein
umbra propius congrederentur, etiam prater expe-
cbtionem mlnerabantur. Eo modo & plurimi font
interempti, & haud pauciores vivi in poteílatem
hoítium vènerunt. . Id. ibid.
Noäurnum hoc riiifleprselium omnes fere Hifto-
rici confentiunt; folüsAppianus interdiu rem ita nar
rât. Poftridie uterque exerdtus primo manearma-
tus eil, & progreffi utrimque ftationarii volitaban*
tur per-declivia: nonnullr etiam équités Regii,fine
equis injuffi opem ferebät iuis militibus : in quos cum
compluresRomanorum équités irruerent, Regii uno
agmine caftra curiii petebant , ut coníceníis equis cö
Romanis aequoMarte confligerent. Eos ita cum cla-
möre curfuque ruentes conípicati e íuperiore loco
qui adhuc armabantur, rem non intelligentes, rati-
que hos captis diveria parte caftris fugere, & ipfi
projeÊtisarmis fügiebant : &cumnon pateret exitus",
impingebantiníeinvicem, glomerabanturq; doiitte
Pars II. L *.■■■•'"■ 'srj per
l62 MITHRIDATES VF.
perrupes defilirent. Atquc ita Mithridatis exercitus
pèriit propter temeritacem eorum, qui dum imffi
volunt fuis íuccurrere, tumultum excitaverunt. Re-
liquum facile fuit Pompeio conficere, caedenti pre-
hendentique inermes &impediros rupibus, Appian.
pag.239.tf 240.
Longe plus quam decern millia interiiHè narratf/«-
iarcbus.?\urimos fùiiîè occiíos,haudpauciores vivos
in poteitatem Romanorum veniííe, Dio. Quadragin«
ta millia, Eutropius. Totidem cada vel capta, Orojius.
Pompeium vero 20. vel. 30. tantum de cxercitu fuo
amififlè & duos centuriones , Eutropius. Romanos
vulneraros mille, vix autem 40. interfectos ícribic
Orqfius.
Ipfè Mithridates initio oäingentorumequitum
cuneo per Romanos erupit. Мох ceteris dilapfis, ío-
lus relictos cum tribus eft: in quibus Hypíicratia
ûi\tpd\ex,Valerio Maxyno conjux, quœfèmperqui-
dem virilis audacia» fuerat, quare Hypficratem cam
Rex appellavit.Tunc vêro vefte amiäfca viriliPeriica,
& equo vecb , nee corpore ex füga; prolixitate fàti-
ícere vilà eft, nee curando Regis corpore&equo eft
fàtigata. Plut. inPomp.p.6^6. Filia quoque Dripetine
Laodice Regina nata, dupiieiordine dentium defor«
mis admodum,comes fuga; patris fuit. ValMax. lib. t.
cap. 8.
Sic igitur Res inter tiimultus belli fuga elapfùs, ad-
jutus etiam beneficio fubluftris no&is evafit : per dé
via equum manu trahens, atquead omnesnoctor-
nos ftrepitus trepîdans ; Orof.l. 6. с 4. donee in quos-
dam équités mercenarios incidit, & peditum circi-
ter tria millia, a quibus ftatim deductos фin caftel-
lum
MITHRiDATES VI. 163
lum Sinoregem ; ubi multum pecuniae coacervave-
rat. App'ian. с 240. Quod caftellum Inora ïhtarchoy
Sinoria Straboniyin confiuio minoris & majoris Ar
menian polítum,//¿>. zz.pag.m.
Mox data flint ab eo muñera &annuaítípendia
numeratafugs comitibus, ablataque inde ferme ièx
millia talentorum. App'mn.pag. 240. Indequeiumfit
veftes pretioías, quas confluentibus ad ipfiimex fu
ga diftribuit. Praeterea lethale virus cuiqueamico-
rum ferendum iècum dedit, nequisin manus ho-
ftium veniret invims. inde in Armeniam ad Tigra-
ncmcontenäit.HutarcbJntowpp.etf.
Cum ab eo per Legatos compellatonullum ami* .
cum reiponiùm tuliiîèt, quod is MkhridatemTigra-
ni filio iùo (erat is nepos Mithridatis) contra íeíedi-
tionis caulàm fuifie prastenderet : ac ob idprater-
quam quod Mithridatem non fuícipiebat, Legatos
etiam compreheníos in vincula conjeciiîèt: ita ípe
fuafruftratus,inColchidem veríiiseft. Diûlib.36.
Cum nuíquam curfum intermitteret, diequarta
Ëuphratem tranfíit. Per triduum deinde diípofitis
& armatis praeíentibus, velaccedentibuscopiis,in-
vafit Chotenen, prafecfcuram Armenia?, ubi Chote-
nos Hiberoíque miffilibus ac glandibus iter impedí-
re conatos propulit, & pervenit ad Abíarumfluvi-
um. Appian. pag. 240.
Pompeius,quiMithridatem in(èquerentur,emittit:
Is veroPhafín flumentransgreímseffugerat. Dio Ц6.
Tigranes pater infiliumTigranem, íolum,Phra-
hate in regnum reverío,adArtaxatorum obfidionem
profè&us, pralium eum vicit,atque is infugapri-
L 3 . mum
164 MITHRIDATÊS VI.
mumad Mithridatem avum iè contulit. Eum autem
vicfcum eife cum intelligeret, atque ipíiim auxilio
aliorum magis indigere, quam alii poííe opitulari,ad
Romanos iè adjunxit, Pompeioque ad Araxem flu-
men occurric, apud ïlutarcbum: eoque Duce ufas
Pompeius in Armeniam atquc adverium patrem
ejus,exercitum duxic. Dio tbid.
Tigranes pater re cognita territus, ftatim рггесо-
nemadPompeiummifitjtraditis etiam Mithridatis
Legätis, quos in vincula conjecerat. Cum filius im
pedimento effet, ne quicquam tolerabile poflèt im
petrare, nihiloque minus Pompeius, tranfmiflo Ara-
xe fluvio Artaxatis appropinquaret, ibi demum Ti
granes urbem ei dedidit,ipièqueiùaiponteincaftra
Pompeii advenit, ne caduceatore quidem pramilïb :
ita (ê, quo & reverenda Pompeio, & miièricordia
dignus videretur, comparaverat, ut quantum ejus
fieri poterat, maxime inter priftinam dignitatem, ac
praîientem humilitatem , medium iervaret (latum.
Togam namque, quam dimidia iui parte albam ge-
rere iblebat, & candyn totum purpureum exuerat,
tiaram autem cum faicia gerebat. Id. ibid.
Permiiftirus ejus arbitrio omne fuum jus, & ac-
cufàturus filium apud ipiurn judicem. Cui cum
PompeiusTribunos &Pr2efe£tos equitum obviam
mifiiîèt honoris gratia,Regis comités parum iecuros-
iè rati, quia caduceatorem non prasmiièrat, retro fil-
gerunt. Appian. pag, 243-
Ubiad caftra Pompeii 16. ab Artaxatis milliario Ti
granes venit,praeito ei fueruntduo Pompeiili&ores,
qui jufferun^ut equo deicenderet, quo vecbs patrio
more
MITHRÍDATES VI.
more ipíiim etiam vallum intraturus f'üerat. Nemi
nemenim mortaliumincaftris Romanis unquam vi-
dim, qui equo iníideret. Obtemperavit Tigranes,
gladiumque diicinxit tradiditque eis. Dio ut[ирга.
Pedibus ingreiîurr^projeâoque diademate in ter
rain prolapíum, adorantemque iè more barbárico
intuitus Pompeius, miièricordia commotus exiluit,
&appreheniàdextera eumerexit, atque infigne ré
gi urn, quod ille de íüocapite abjecerat,repofuitj &
federe juffitad latus fuum,ex altero filium collocans;
qui ñeque aíTurrexit patri, neque ulla comitate erga
. ' Tigranes íe regnumque iuum Pompeii ditioni
permiiit, & ab hoc deinde fimul cum filio,ad cœnam
invitatus eft : verum filius vocatüs non adtüit, qua re
in primis fibi Pompeium infèniùm reddidit. Id. ibid.
Patri avitum Armenias regnum reilituit, filium ve
ro m Gordena & Sophena regnare jiiffit. ïluu in
Lucul. Has conditiones áccepit pater : indignatus ve
ro filius, fiigam cogitantem in cuftodiam dedit, de
inde in vincula, & tandem ad Pompeii triumphum
lèrvatus. Plutarch. ¿5" Applan. pag. 24г.
Pompeius relicto ad pnefidium Armenia? Afra-
nio , per gentes circum colentes contra Mithrida-
tem iter intendit : Albani& Iberi primo petenti tran-
fitum Pompeio dederunt. Alii narrant Oraezem Al-
banorum Regem & Artocum Iberorum cum 70.
millibus iniieuas Pompeio ilruxiue circa Cyrtum
flumen: bellum quidem propterhyemem dilataffe
ferunt Romanos. Appianpag.242.
Mithridates hybernabat in Dioicuriade. Id. pag-
L3 240-
i66 MíTHRIJDATES VT.
240. Ubi initium eft Ifthmi Euxino & Cafpio mari
interje&i. Strabo lib. n.pag. 497.
VerePompeiusCyrnum tranfiit, quareinterri-
tus Aríaces ad Pompeium de paceimpetranda inter
nuncios cum donis miíit, & earn tandem iniit Dio
lib. 37.
Mithridates pergentes Scythicas, vel infeniâs vel
alienas , iter fecit, partim conciliatis hominibus,
partim vi ada&is, & Heniochos quidem, libenter
exceptus, tranfiit: Adiaros vero obfiftereaufos fu-
gavit. Marotichas deindeingrcflus,multisíübditas
regulis , ob fàmam rerum geftarum , regnique ab
omnibus hoípitaliter exceptus dedu£tufque, multa
dona dedit recepitque, atqueetiam in íbcietatem eos
pertraxit : elocatis nliabus potentiffimum quemque
illorum fíbi conjungens. Appian.pag.240. Ö 241. De
Zygiorum autem tranfitu fpem abjiciens ob loco-
rum difficultates iftorum & fèritatem hominum,
aegre per oram inccffit, plerumque mareconícen-
dens. Strabo. lib. n.pag. 496.
Machares Mithridatis filius, qui in Bóíphoro Cim-
merio tuncregnabat&Romanorü rebus ftudebat,
cum patrem audiviííet tarn brevi tempore, tot feras
gentes, &quse vocantur clauftra Scythia2,nulli an
tea permeata tranfíifle, Legatos ad eum miíit, qui
excuíarent, quod neceífitate coaftus Romanos со-
luerit; íed ubi cognovit eumimplacabilem, fugit in
Cheríonefum Ponticam, incenfis navibus, quo patri
perfèquendi fàcultatem adimeret ; íed cum ille immi-
fiíTet in eum claflèm aljam , manus íibimet intulit.
Mithridates amicos, quos ipíe Machari in regnum
abeun
MITHRIDATES Vi. 167
abeunti comités addiderat, omnes intcremît, dome-
ítícos vero dimifït incólumes. Appian.p. 241. Patrem
per ejus familiares, fècuritate & pecuniis miffis, ad
fàcinusimpulios, filium interfeciííe, ícribit Dio, lib.
36 Macharem quoque parricidio trucidatum abeo
fiiifte refèrt Oroíius, kb. 6. cap. f.
Pompeius in Sepcentrionem Scythicum,icer tan-
quam in mari ftellis iècutus,&adPhafimfluvium
Serviliusillicum clafle occurrit,qua tuebaturPon-
tum ; íedMithridatis infectatio^jüi in gentes Bofpho-
ri & Maeotidis incolas abdiderat iè, magnas perple-
xitatesÎPompeio tribuit. Plttt.inPomp. Depoputata Al-
banorum regione &cum iis расе inftaurata&cum
lberis, in Armcniam minorem divertit. Id. ibid.
Ex Armenia in Syriam profèctus, ubi Regum &
populorum rebus conftkutishyememtraniiitjca-
ftellumveroSymphorium ei tradideratStratonicc
Mithridatis concubina, hocunum pacb,utfi forte
Pompeius Xipharem filium in poteftatem redigeret,
matri eum ièrvaret incolumem. Id. ibid.
His cognitis, Mithridates filium Xipharem inter-
fecit ad freturn, infectante matre ex adverio littore,
& cadaver inièpultum, projecic pietatem negligens,
modo matri doleret quae peccaverat. Appian.p. 24?.
Dum rebus in Syria &Judaea tratbndis deftinetur
Pompeius, Mithridates Pontum circumluftravit, &
Panticapeum, quod eft in Europa ad oftiumPonti
emporium, occupavit. Id.p. 244. Ipiè quoque Lega-
tosadPompeiumadhucinSyriamorantem, & ne-
(cientem eum eflê fuperftitem, mifit, qui tributa*Po-
puloRomano pollicerentur,fi concederetur ei regnü
L 4 pater-
tfg MlTHRin'ATES VL
paternum. Cumque ille poftularet,utipfeRexveni-
ret,ficut Tigranes venerat,id fe fa£fcurum negavit,
utparum decorum perfona: Mithridatis, miilurum
tamen filios & amicos. Li.pag. 24?.
His diftis, dele&us máximos habuitpromifcue,
tarn e fèrvis quam ex ingenuis: arma quoquemulta
& tela fabricabat& machinas,nulli parcens materia:,
nebobus quidem aratoribus in ufum nervorum.Tri-
buta omnibus etiam tenuibus prœicripfït, qua; a Mi-
niftris exigebantur cum multorum in jüriis, non ièn-
tiente Mithridate. Morbus enim quidam ulcerofus
fàciem ejus invaièrat, ut a iolis -tribus Eunuchis afpi-
ci pateretur, qui eum curabant. Quo percurato, jam
etiam copia; parata; aderant, 60. cohortes íexcente-
папаг & alia multitudo numerofà, navefqüe, & loca
opportuna,quaeDuces illo a*grotante occupaverant,
trajecitque partem exercitus Phanagoriam alterum
emporium fitum in offio,utaditumutrinque tene-
ret ; Pompeio etiam turn hasrente in Syria. Id. ibid.
Eodemtempore CaftorMithridatis pra;fècT:us,qui
Phanagoria; prseerat, Tryphonem EunuchüRegiú
(a quo tortus aliquando fuerat)intrantem adortus in-
terfecit,&plebemad libértate vocavit; qusequam-
vis jam arxtenereturab ArtapherneceterifqueMi-
thridatis riliis, aggeftis circunquaqueligniseamin-
cendit. Quo metu Artaphernes, Darius , Xerxes,
Oxathres & Eupatra,liberi Mithridatis, feíe dedide-
runt. In his folus Artaphernes erat ferme quadrage-
narius ; reliqui fbrmofi pueri : Cleopatra vero, altera
filia, reffitit : cuius generofitate pater dele£fcatus,fub-
miffis muitis Dicrotis earn eripuit. Id.ibid.tf p. 246.
Reli-
MITHRIDATES VI. 169
ReliquosCaftorarceoccupata, ad praefides Roma
norum tranímiíit. Orof lib. 6. cap. f.
Quptquoterantinpropinquo caftella nuper 00
cupata a Mithridate, audaci exemplo Phanagoren-
fium permota defecerunt Cheríoneíus , Theudofia,
Nymphaeum, aliaque circa Pontiim opportuna bel-
lo gerendo. Appian.pag. 246.
Mithridates accenfus ira, non íblum defeäorum
nonnullos depreheníos iîippb'cio affecit; ièd etiam
compluresamicos iùos & Exipodram filium fuum
interfècit. Orof.lïb.6. eapj. Et videns crebras defèâia-
nes,& fufpeQxim habens exercitum , ne parum con-
ftantis eiîètiidei,quippe coa£fcus ad militiam,pr£eièr-
tim accedentibus gravibus exa&ionibus, &adverfi-
täte fortuna ièmperintutaapud mutabiles iùbdito-
rummilitum ánimos, mifitadScythiam per Eunu-
chosad Reguíos nuptum filias; petens ut quampri-
mumcum copiis venirent ad auxilium. Наг deduce-
banturayoo.militibus, qui parum a Mithridate di-
greiTi,Eunuchos interfècerunt,quod ab his apud Re
gem temper moleffifuerant, & puellas ad Pompe-
iumadduxerunt. Appian.pag. 246.
Pompeius,relicfcaSyria, Amiiiim in Ponto profe-
£fcus eft : ubi ambitione impulfùs , quod in Lucullo
tantopere reprehenderat, ipíe egit: dominante enim
in Bofphoro Mithridate , qui manum haud conte-
mnendam jam contraxerat, quafi omnibus confe
ttis, Provincias ordinavit& dona contulit. Plutarch,
in Pomp. pag. 63g.
Et quidem Pontum,vivente adhuc Mithridate, in
Provincia; formamàb eo reda&umLivius indicate.
• : ' * L 5 103.
,70 MITHRIDATES Vî.
102. SedPompeius illo deje&o, quaeadArmeniam
ifant&Colchidemreguiisdivifit, quorum opera in
bello uíiis fiierat , reliqua in undecimReipublicas di-
ftribuit,&Bithyniaeaddidit, ut ex utriique una con-
ftaret Provincia. Strabo lib. n.pag. ^41.
Mithridatium aPonto avoilfumBogodiatoroPom-
peius dedic. Id. ibid. Luna;, quas a Comanis colitur,
Archelaum Regia Dynaftia praditum, creavit Pon-
tificem. Appian.pag.2s1- AttalumPaphlagonia; Re-
gulum fecit. Ibid. Attalo & Pylaemeni Paphlagonia
reddita eft. Eutrop. lib. 6. Circa mediam illius port
ea aPylaemene moriente P.Romanus reliftus eft hae-
rzs.SexRuf.brev.Qkoa. mediumArmeniam minorem
DejotaroGalatiasRegi concefíit.Appian.pag.2<¡i.
Mithridates tot liberis & caftellis totoque regno
fpoliatus , dignitate quoque amiiîà &ipe auxiliorum
e Scythia , tarnen ne tum quidemquicquam humile
aut praiênte calamitate dignum cogitabat: ièdad
Gallos, quorú jamantehacdecauiâparaveratami-
citias, iterdeftinabat, ut cum eis per Alpes Italiam
invaderet; Iperans multos Italiae populos odio Ro«
manorum fibi adjungendos. Id.pag. 246.
Eos magníficos conatus deftituitexercitus,deter-
ritusipiàimmani audacia & expeditions longitudi-
ne, turn quodducerentur contra viros,quos ne domi
quidem fùftinere pocuerant : & exiftimabant Mi-
thridatem rebus iûis defparatis velle fbrtiter potius
ac regie vitam finire,quam in otio.Attamendurabant
aliquantiфer, &quietieumpatiebantur: eratenim
non mediocris & haüd quaquara contemnendus
Rex vel in calamitatibus ld.pag.2tf.
Contra I
MITHRÏDATES VL „ 171
Contra AretamArabia» RegemPompeius expefta-
tíonem íulcepit. Dio lib^j. Quae expedido apud muí-
titudinem caftreníem non quidem carebat repre-
henfione: declinationcm enim putabant eam inte-
quendi Mithridatis, atque in illum vertenda arma
cenfèbant,veterem hoftem,qui jam bellum inftaura-
bat¶baturper Scythiam & Pannoniamcum
exercitu invadere kaliam. AtPompeius pronius fibi
fa&u exiftimabatviresopprimere bellum gerentis,
quam corpus capere fugientis. ilut.inïomp.p.6^0.
In hocrerum ftatuPharnaces filiorum & fepe re-
gni hasres defignatus; patri ftruxit infidias,five quod
timebat,ne Itálica patris expedido omnem ei apud
Romanos ípem reconciliadoras pra2cluderet,fíve alia
cauià vel cupiditate permotus. Captis autem confciis
&ad torturam admods, Menophanes periùafit Mi-
thridati,non oportere in difceiîiinecari filium ad eam
diem cariflïmum: iolere enim has mutationes exilie
re belli tempore, quo finito & illas conquiefèere : fie
ille períuaíus,filio veniam obtulit. Appian.p.24.7.
At ille indicio quodam territus,& íciens exercitum
alieno efle ab expeditione animo, noctu primarios
Romanorum transfugas proximeMithridatem ten
dentes aeceffit, &periculumfíin Italiam irent, ipíis
nonignotum exaggerans,multaquefímanerent, eis
pollicens, induxit eos, ut a patre deficerent.Moxque
no&e eademadaliapropinqua caítra dimiíitnunti-
os; & illis quoq; pertraftis in iùam ièntentiam, mane
primi transfuga; conclamaverunt, quibus proximi
quiq;,&moxalii poft clamorem reddiderunt, atq; et-
iam navalis exercitus: fortaíTe no omnes praemoniti,
fed
до MITHRÏDATES VI.
fediùapte facilitate proni ad contemnendum milc-
rum & novarum rerum iemper cupidi , alii conicio-
rum ignari,putabant omnes corruptos, ratique ie Го-
los non poife refiftere pluribus, neceflitate magis
quam volúntate addufti acclamabant cum ceteris.
2d. ibid.
Mithridates excitatus clamorejiniiitquoiHam ro-
gatum, quid fíbi poícerent: illi non diffîmulantes aie-
bantièfilium Regem petere juvenem pro iène Eu-
nuchis dedito, interfectore multorum filiorum , du-
cum& amicorum. His audids Mithridates eos allo-
.cuturus prodiit,& interim manus quidam prasfidia-
riorumconfèrebatiè adtransfugas: qui negabant fè
eos admitiere, nifi ad fidem impetrandam ederent
aliquod fàcinus,fimulque Regem oftendebant : at il
li equum fugientis interiècerunt,&Pharnacem quafi
jam voti compotes Regem appellaverunt: quorum
q idam membranam chartaceam longamlatamque
etemplo depromptam vice diadematis circumdedit
ejus capiti. Id.pàg. 248.
Id conípicatus iènex e iùperiore porticu,alios poifc
alios mittebat ad Pharnacem , qui tutum abitum pé
tèrent : fèd cum nemo rediret , veritus ne Romanis
dederetur,iàtellites&amicos,qui àdhuc apud eum
permanebant,laudatos miiitadnovumRegem; quo
rumaliquot in via prater opinionemoccidit exerci-
tus. Id. ibid.
Ipiè diu ex altiffimo muro filiumfruftra precatus,
ubi inexorabilem vidit,moriturus exclamaffe fèrtur :
Quoniam ¥barriaces morijitbet, vosfiefiis Diipatrii, pre-
çor, ut quandoqueÖ ipfchancvocem a liberisfuis audiat.
Statimque deicendens ad uxores , pellices ac filias
luasjvenenum omnibus dedit.Oro/iib.6. с. s- Sic
MITHRIDATES VI. 173
Sic Dio rem narrât. Pharnaces fàcillime fibi con-
ciliatis,quos ad eum comprehendendum pater mifè-
rat, cum his, iiíque, quos jamante paraverat, refta
adipium patrem contendit. Is tumPanticapad dege-
bat: audienfque nonnullos milites adveríusfiliume-
mifit,ipíe ftatim fubiècuturus; led hos quoque,quip-.
pe qui Mithridatem ipfi etiam non amabant, Phar
naces levi momento convertit : urbeque haud invita
occupata,patrem, quiinregiamconfugejat, intere-
mit. Lib.^j.fag.^S.
Mithridates exempto ex involucro veneno quo
ièmperaccingcbatur, una cum gladio, id miícebat>
duae vero filias virgines, quae apud cum educabantur
Mithridatis &Nyna, ^ÉgyptiCyprique Regibus de-
íponlse,enixe rogabant,utante illum potionem vene-
natam fumèrent, vetabantque bibere, doñee, ipfie
faauíerunt, &has quidem veneni vis penetravit con
tinuo: inMithridatem quamvis data opera ambulan
tem concitatius nihil agebat, propter quotidianam
Pharmacorü coíuetudinem , quihus íe cotra venéfi
cos praemunire íolebat,qua: nunc quoq; vocátur Mi-
thridatis.íi.i¿>.Ict.us gladii, quem fuá manuintulerat,
cum propter £etatem,pr£eíenteíque, quae cireuftabät
calamitates, imbecillior raStus, tum veneni ffiptione,
cuicuimodî tâdem id fùerit,debilitatus.lgitur cum ne
fe ipiùm côfèciftet, & diutius tempus trahere videre-
tur. Diolib.37.p46. Bituitum^eljZ/rfx^MWJwz/^Bitovi-
umGallum,cujus dextera uftis fùerat in praelio, ut iè
periclitantem interimeret,rogavit,ne in triumphum
abftraheretunqui precibus permotus,Regi officium
prœih'titneceflàrium. Appan.pag. Я48. 0 349. Dedi
que
174 MITHRIDATES VI.
que a iè ipío & ab hoftibus csíiis oppetiit Dio ut
fupra.
Sic periit Mithridates Panticapad in Boiphoro Ci-
meriOjVir neque filendus , nequedicendus fine cura,
bello acerrimus, virtute eximius, aliquando fortuna,
fèrnper animomaximus , confiliis dux, miles manu.
Veil. Paterc.lib. 2. cap. \%. tandem Rex pofb Alexan-
drum maximus. Cicero in Lucul.
Vixitannos ra. exEutropio Hb. 6. & Orofïo lib. 6.
cap. f. Qui Liv'mm íéqui íolent&quem etiam ièqui-
mur, &Appianum, illi tantum 68- aut 69. affignant ;
at cum ex ipío autore& Memnone ingens cometes
affulfit quando natus eft Mithridates , Seneca ilium
cometem apparuiflê Attalo régnante refèrddeoMi-
thridates genitus effet poftextin&um Attalum , &
non eo régnante, cometes non viiùs fiafièt Regnavit
annos 60.ÍÍ ipiï annos 12. concedamus,cum ejusmor-
tuus eftpater.
Bellum Mithridatem cum Romanis geffiflê per an
nos 46. narrât Juítinus/¿¿. 97. cap. 1. annos 42. nu-
merat Mith initio, alibi 40,/« Syriac.p. 218. Ö* Mtb,
pag. 249. Florus lib. 3. cap. f, ut & Eutropius lib. 6.
Plinius totidem lib. 7. cap. 26. Titulus in delubro Mi
nerva a Pompeio pofitus, bellum Ьосзо.аппогшп
iuiifè notat-Oroíius ita inquit: Sed in his temporibus
30. gerendi Mitbridati belli inveniuntur anni:qualiter
autem 40. a pleriiquedi&ifint, non facile díícerni-
tur lib. 6. tap. i. infine. Atqui ab initio primi belli
Mithriçlatici uíque ad ipiùmMithridatis exitum,non
plures quam aô.inveniuntur anni; intermediis quoq,
pacisannis fimulannumeratis. IJtrotundario nume-
ч ro
MITHRIDATES VL tff
ro bellum ülud 30. annorum fuiflè dicatur, putatUP
ièrius atat.mund. e.pag.^o.
Pompeiusintcrea Judasos perdomuerat,&redux
inCilicia reliqua,qu2 nondumlmperiumRomanum
agnoicebat,fubjugans, cum muria cqnditum corpue
Mithridatis Pompeii ad eum mifit, rcigeifaeargu-
mentum,iimul iè& regnum ei dedens. Dio ltb.37.
Cadaver patris Sinopen in trireme tranfaifit , fi-
maquéeos, quiManium ceperant& obfides mukös
Graeci ßarbarique generis, rogans, ut aut paternum
regnum, aut Boiphoranum tantum, quodMachares
frater a Mithridateaccepcrat,tenerefibiliceret. A$-
pan.fag. 2fo.
ItaremnarratPlutarchus. CumjamPompeius non
procul aPetra Arabï<n abeflèt, atqueadeo illo diejam
eiîètcaitrametatus, aecurrerunt ex Ponto lsetum
nuntium afferentes. Pompeius íiiggeftum confon
dit &nuntiavitexercitui Mithridatem deceffifle:qui,
quodièceffiflêtabipio Phamaces filius, manus fibi
ipie intulerat. Omnia illic Pharnacem occupaiTe,ea-
que fibi & Romanis ícripfifle faceré. Inde exercitus
baud immerito,quafi inMithridatis corpore iexcen-
tís extincüs hoftibus, ovans convertit íe ad (aerifican-
dum & convivía. tlut.inÍ0mp.pag.6^o.^ 64b
Pompeius impofita fà£fcis fuis& expeditionibus
quam haud ita expeebverat facilem corónide, ex
templo figna retro exArabia movitProvincias inter
medias curfim emeniùs, Amifö pervenit, invenitque
multa dona aPharnace allata,multa corpora exfami
lia regia,ip(lim etiamMithridatis cadaver non admo-
du ex fàcie cognjtú.Nam cerebrum,qui corpus cura-
verant,
г}в MITHRIDATES VI.
verant,macerare omiièrant,verum agnoverunteum
ex cicatricibus , quiidipecbculidefiderabant: nam
ipiè non fuftinuic id videre Pompeius , verum aver-
tensDeorum invidiam , Sinopen amandavic. Id.fag.
64 1.
Corpore vafto fuit , ut arma ab ipío DelphosNe-
meamquemilfa indicant: fed robufto in tantum uc
ad extremum equitationibus jaculationibuíque va
lúente mille itadia una die mutatis equis confèce-
rit,currum quoque regebat o£ti)ugQm.Apj>iar/.p.2jo:
Cum vita Mithridatis nomenhoftileextintfcum
exiftimans,nullas in defun£cum fruftra iras exercen«
das putavit, fôd in patrio ièpulehro condi juffit. Dio
lib.yj.pag.yj. Corpus illiue-regie (èpeliendum curato-
ribusejus,addko fùmptu, tradidit, & infèrri juffit
apudSinopenmonumentisregiis, laudatumob ge-
ftorum excellentiam, ut Regum aetatis Cux praeftan-
tiffimum. Appian. pag. 25-0.
Prater fummam in bello peritiam , eruditus erat
Graîcis litteris , & ideo pericas (àcrorum Graecia: :
deleäabatur etiam muíica, íbbrius plerumque ac
laborum patiens,circa muliebres tantum voluptates
intemperantior. Erat quidem crudelis & íanguinari-
us,matris fratriícjue interfè£tor, & trium filiorum ae
filiarumtotidem. Id. ibid.
Veftem,qua amicire íblitus erat iè, armorumque
molem& Iplendorem miratus eft Pompeius. At gla-
diivaginam,qusi'Confticerat talentis quadringentis,
Publius furatus venum deditAriarathi.CidarinCaius
Mithridatis colla£caneus Fauílo Syllee filio petenti
occulte dedit, open's mirifici, quod in praíentia
Pom-
MITHRIDATES Vi. i77
Pompeium fèfellit : at Pharnacés,cum port: reiciviP
iet,in illos, qui eaavertcrant, animadvertit. Vlutarclh
in F0mp.-pag.641.
Ita Mithridate de medio fablato,regnum quoque
ejus paucis locis demptis captum eft. Pharnaci mer-
cedem parricidii Boiphori regnum donavit Pompe-
ius, eumque Populi Romani amicis & íbciis adicri-
pfït. Etiamnum quidam in praefidio caftellorum ali
quotextra Bofohorumpofiti, non ítatim ièdedide-
runt* haud reíiftenti quidem animo, ièd veriti , ne
cujus pecuniae íibi tuende euftodia eflèt data, earn
alii diripientes, fibi culpam imponerent; quibuscau-
íis moti, expe&andum Pompeium, eique omnia tra-
denda duxerunt. Dio lib. y¡.pag. 37.
In Talauris vero, quam urbemMithridatesha-
buerat apparatus promptuarium, duo miliia pocu-
lorum ex Onусе gemma fa£fcorum compacbrum- '
que auro, inventa funt,multae phialac pfyctereique,
calices, leäi, fella;, ornaciffima omnia , item frsena
equorum, pectorales humeraleíque phalerse gem-
mat32 aurataeque, quibus recipiendis perceniendiP
que 30. dies quaeftor iniumpfit. Eorum pars aDario
Нуftapis filio fùccefloribus per manus tradita füe-
rat ; partem ex PtolemœorumRegum gaza Cleopa
tra penesCoosdepofuerat; unde Mithridates a civi-
bus tradita deportaverat: partem ¡píe Rex paraverat
accollegeratelegantioris iùppelle&ilis percupidus.
Appian.pag.2<¡\. ö 2f2.
Cumtrienniotardius quam debuerat, Lucullus
cleMithedate viclor non triumpharet,quodC.Mcm-
miusTribunus Plebis, adverfus eum inflammaflèt P.
Pars II. M Roma-
I78 MITHRIDATES VI.
Romanum , hoc tantum anno Confiiles introduxe-
runt pene in urbem currum clariffimi viri.
Triumphum non pompae prolixitate& rerum tra*
ducbrum copia portentofum &fàftidioiùmduxit,
ièdarmishoftilibus, quorum erat vis ingens & ma-
chinis regiis circuFlaminiu exornavit,quod erat per
iè haud contemnendú fpecbculu. Ipío in triüpho е-
quites cataphracb pauci,currus falcati decern tradu-
cti, amici & duces regii íexaginta. Naves longs ro-
ftratíe decern fupra centum translatai. IpfiusMíthri-
datis áurea iènum pedum ftatua,&gemis diftincfcum
ícutum. Fercula viginti vaíorum argenteorum, au-
reorumpoculorum,armorum&nummorum trigin-
ta duo. Нгес per viros traducía. ОсЪ muli leftos áu
reos portaverunt, (ex& quinquaginta argentum in-
fe£tum,alii centum& fèptem, argenti fignati paulo
minus vicies fèpties centena millia drachmarum. Ir*
rdbulisbreviariapecunise,quamPompeioadbellum
piraticum & quaeftoribus deácr^t.llut.inLuc.p.417.
Pompeius anno íequenti tantumRomam advenit,&
ííium de Mithridate triumphum ad diem natalis fui,
qui erat pridieKalend.Ocbbr. diílulit, jam autem
ex África unum &alterum exEuropaegerat, & ter-
tius ex Aíía fuit; & fie de quot partibus terrarum or-
bis eranr,toridem fècit monimenta fuas viäorias: hic
vero per biduum.
in portus adduxit Pompeius naves 7oo.integras,
plauftrorum quibus arma in pompa funt tranfvecb,
ingens fuit numerus & in his roftra navium:poft hxc
multitudo captivorum ac piratarum , non vincTroru,
fèd eultorum habitu patrio. Ipfùm fiiblimem ргазее-
debant
MITHRIDATES VF. 179
debantRegum Sátrapas vd Duces vel filii, partim
captivi, partim obfides, in fumma 324. Appian.pag.
Z<>2.
Inter has Tigranes, Tigranis, Regis Armenia;,fl-
liuSjCum conjuge &filia,& ipiiusTigranis uxoreZo-
ßrne: adhascMithridatis íoror & quinqué filii, Arta-
phernes, Cyrus, Oxathres, Darius, Xerxes & duae
filias, Oríabaris &Eupatra: tradu&us eft,& Colcho-
rumRex01thaces& Judasorum Rex Ariftobulus,
tyrannique Cilicum , Scytfiarum item regis fœ-
minse, Duces tres Iberorum, AJbanorumduo,cum
Menandro Laodicenfi , qui equitum Mithridatis
prasfe&us fberat. Albanorum quoque&Iberum ob-
íides, &Commagenorüm Regis. Trophasa etiam
permuka traducía ííint numero pugnis omnibus pa
ria, quibus aut ipie autper Legatos palmam tulerar.
Idempag. 2^3. (5 Pàa. in Pomp.pag. 63г.
Abièntium effigies traníVehebantur. Tigranis Sc
Mithridatis pugnantium & cedentium ac fugienti-
ura. Mithridatis vero etiam oppugnatio & no&u
tacita fuga repraeièntata füit : ас poftremo etiam
morsejus iiibjeäa fuit ípecbtorum ociilis: appi&is
& virginibus mortis ejus fociis. Prasfèrebantur & ta?
bulas cumfiliorum &filiarum ante ilium defun&o-
rum imaginibus, & Deorum barbarorum figura: cu
ornatu patrio. Appian. ibid.
IpièPompeius geminato curru vehebaturamicus,
utfèrtur, AlexandriMacedonischlamide. Currum
fèquebanturfbciihujus expeditions prafècbmilitu,
partim equites,partim pedites. Id. ibid.
Ша fuit priorisPompeii triumphi pompa: tradu&io,
M 2 qua:
igo MITHRIDATES VI.
quas tertio Kalend. O&obr. afta eft. Pridie vero Ka-
lendas, dienatalisiiii transmit alveum cumtefleris
luiorium e gemmis duabus, latum pedes tres, Ion-
gum pedes quatuor, in quo íüit Lunaáurea pondo
30.1eccos tricliniares tres,vaia ex auro&gemmis aba-
corumnovem, fignaaurea tria, Minervse, Martis,
& Apollinis : coronas ex margaritis triginta tres,
montem aureumquadratumcum cervis& leonibus,
& pomis omnis generis , circumdata vefte aurea.
P¡in. lib. 37. cap. 2. Muièum ex margaritis, in cujus fà-
ftigio horologium erat. Ipfius Pompeii imaginem e
margaritis. ibid.
Carpenta quoquein pompa traduxit & fercula o-
nuftaauro&ornamentisaliis varus, in quibus erat
le&usDariiHyftafpis filii, & fella ac iceptrum Mi-
thridatisEupatoris, aureaque ejus effigies o£fco cu-
bitorum pectore tenus. Appian.pag.2s2. Pharnacis,
qui primus regnavit in Ponto , argéntea ítatua , &
currusaureiargenteique. Plin.lib.&.cap.i2. argentifi-
gnati fèptem millia myriadum& sю. drachmae infu-
per. Appian.pag.2s2.
Inœrariumretulit vaià,aurum &argentum figna-
tum ad viginti millia talentum. Plutarchjn Pomp.pag.
642. Inter dona inCapitolioab eo dicata,Mithridatis
dactylotheca fuit. Pim. lib. 37. cap. 1. Ibidemque pre-
tioiiffima,quasqueMithridatis dicata Hint, in novo
caftelloreperta. Strab.lib.12.pag.ss7. •
Ubi vero triumphans pervenkPompeius inCapito-
lium neminem captivü nccavit,uttriúphatoresali¡;
íedpublicisimpeníisremiíitquemque in iùâ patria,
exceptis TQgüs.Ap.p.2S3. Ex quibus Tigräes&Ariito-
bulus
MITHRIDATES VL igi
bulus retenti fork Romas, prior incatenis apudFia-
vium Senatorem. Afion.inorat.Milon. Seduterque
poftea effugit.
NUMMUS
MITHRIDATISEUPATOR IS.
E Thesavro Regio.
Caput Regisdiademate cinclum : Ex averfa parte Equus
alatus pafeens ante quem ajtrum in Luna crejeen-
te, cum épigraphe BAZIAEílZ М10РАДАТОТ EX-
ПАТОР02 , àin area B\Z.idefi anno 212.
^Ognomen EYIIATOP02 huic Regiinnümmo adferiptum,
hauddubic ilium ad Mithridatem VI. Mithridatis V.filium
revocat, ita ab Appiano prxter Strabonem, appellatum , quibus
cognomînibus , tot Mithridates fefe diflinguere cœperunt. At
filiusquodpatremhabuiiTeta fuis populis Evergetem , feu Benc-
ficum auncupatum gloriatus,fe Eupatorem vocavit, Antiochi V.
M 3 Syria
i82 MITHRIDATES VI.
Syria; Regis exempta, quem fie vocatum refert Appianus ia
Syriacis, ob patrie virtutem , qualis felix effet , cui talis pater
contigiífet.
LitteneniimeralesBir annum Жгае Ponti Regum 212. in
dicant, defumpto ejus initio, ab anno tertio Olymp. li8>cor-
refpondenteV*C.448. ut fupra retulimus in Mithridate II. bu-
}us Imperii conditore , ita a Strabone appellato , nempe quod
regnumfub Alexandra M. everfum , poftea retuperaverit fine
tributo, unde Ponti monarchal Epocham fuam dinumerarunt;
illiqueanni 212. inciduntin regfti Eupatoris 29. cujus initfum
adfignamns anno V.C. 631. hi vero juncli efficient 660. quo
pcrcuíTuseftille nummus. EqmisillealatuspafcensinhocMi-
thridatis Eupatoris nuinmo, Amifiurbis infigne eft, ut fimiles
typos videre eil apud Goltzium , tab. 2. num. iirfularum Afiat, in
qua fignantur cum Epigraphe AM IZO Y.
Amifus inter Ponticas urbes a Strabone coliocatur, ab aliis in
ter Cappadoces receflfetnr ; de illa (îc ait Geographus lib. J 2»
pag, ^47,K«i TocvTtjv Ss xecr¿xov e'' /3*ЛЛяг. 0e ^ Еия«-
tooç IxcV/xjjaw Uçot£,xcit TtçoaèxTHje fttços* Haue quoque
Reges tenuerunt, &Eupator templis ornavit, partemque urbi
de integro adjecit. Nil mirum igifur fi munífico & de fe bene
mérito Principi , Amifus nummospercniferit.
Sed unde Amifus cquum alatum & pafeentem pro infígni ас»
ceperit, nifi utdenotaret in fuis campis equos velociffimos ali,
qualis erat Thcmifcyra , de qua ait Strabo loco laudato. Нас
de caufa planifies hœc femper rofeida eft&herbis viret, fufficit*
quealendisboum&equorum armends. Ad pabulum illudindi-
candum pafeens equus, & ad cquorum velocitatem adduntur als.
Amifus olim ex Homero Evértjs nomine fuît indigitata, ut
ab Hecataso Milefio, apud eundem Geographum pag. 5Ç3.
Unde ob fiugularera quandam illorum equorum praftantiam
"EvsnSts 17ГЯ01 , aut Everett , feu H в N e t i E q. u i , ab Euripi
de Hippol.v. 231..& 1332. aliifqueveteribuscelebrati.
Non autem hic pafeens equus & alatus pro Pegafo Bellero-
pbontisaccipiatur, qui femper fublimis & elatis pedibusin aere
volitans depingitur, cum de illo nullum fit pro Amifiurbis fym-
bolo indicium ас veftigium; fed fspe videas alatum equum ad ve«
loci
MÏTHRIDATES Vf. щ
'locitâtem ejus indicandam depiclum , unde Gmul Africa: iofigne
ob equurum in hoc traclupraiiantiam ab Ant. Auguflino «3c Tri-
Лапо producitur.
An non Amifeni hunc potius equi pafcentis & alati equi ty-
pum,quam alium felegere, utequum ilium, quo ad fui cor
poris cuftodiam cum aliis animalibus utebatur Mithridates , cujus
nieminit^lianuslib. 7. in<fuaregioneeducatinndocererit, unde
illiun pafcentcm pinxerunt, & ad iilius uelocitatem fignifican-
damalasaddidcrunt, ut Äiequentem nummum com cervo al
tera animale Mithridatisfami liari Amifeni percuflerunt , in quo
deSoleinLunacrefcente dicluri.
-
'•'
; Ex Museo Nostro.
Caput Regis diadematum: Ex averfaparte cerwspafcens
ante quem ajirum in Luna crefcente, cum épigraphe
BASIAE.QS MI0PAAATOY EYIIATOPOZ,
in area г К S- idefl anno 223. In corona hederacea
intercurrentibus uva botris.
ALter prodit ex argento tetradrachmalis Mithridatis Eupato-
ris nummus.quemAmifi etiam percuíTum obidemaítrum
in crefcenteLuna in utroq; tanquam ejufdemmoneta; fym-
bolum fufpicamur,SoIem ¿cLunam eíTe precipua gentium numi-
na,ad qu* referebant omnia,in libro deColoniis fape diximus.
Cervusab Amifenis videtur expreíTus pafcens, ut in fuperio-
re nummo equus item pafcens , ad denotandum illum ctiam
ex fux Themifcyrae regionis fylvis eife abduéhim , qui
cum equo alterum fuit Mithridatis Eupatoris animal
familiäre : de locis iis fylveflribus in Themifcyra lo
quitur Strabo pagin. 548. Cum montana etiam tantam
M 4 abun
.§4 MíTHRIDATES VT.
»bundantiam praebearït fponte fuá naicentium & fylveftrium fru"
ciunin, vitis, piri, mali, & eorum, qua; Amt degenere nu-
cum : ita uttoto anai tempore largiter decerpere fruiAus pofllnt,
qui in fylvas eunt : unde videtur iis hi locis cervorum abuu-
dantia.
De cujus& equi familiaritate cum Mithridate audias loquen-
teXnjEliannm. Mithridates Ponticus, inquit, cum foiflnum ca-
peret , fui corporis cuftodiam non modo armis & fateilitibus ex-
cubitoribus committebat: fed magis etiam tauro & equo &
cervo, quos manfuefatftos habebat, Ii enim ad cuftodiam ejus
dormientis advigilantes, fiquisaccederet, illius fenfum ex ipfa
refpiratione , quam mox percipiebant atque ille mugitu, alter
hinnitu , alius propria voce eum e fomno excitabant. Sic ills
НЬ,7.сар.4б.
Litterae numerales ГК2. annum /EraeMithridatica; 223. de-
fîguant , quo percuflus eft tiummus , in annum regni Mithrida-
tis 40. incidentes , & V, С. б 5 9» refpóndent , defumpto ejus
initio ab anno tertio Olympiadis rig. uti fupra aflîgnavimus,
qua vero Epocha Reges Ponti ex Mithridatis ftirpeufi funt, imo
& Bofphori monarcha Pharnaces, licet in Ponto non regnaret»
Sed ad coronam hederaceam intercurrcntibus uvas botris in
hoc mimmo expreflam tranfeamus. Haec Libero patrj eft con-
fecrata, nam Mithridates ab Afiaticis non folum Ev7totra>ç fed
& &10WVOÇ, feu Liber, fuit nuncupatus. Cicero pro Flacco»
MlTHRIDAIEM DOMINUM, ILIUM РдТВЕМ, IlLIIM
CONSERVATOREM Asi*, ULUM BroMIUM, EviUM,
NysiUM.BACCHiiM Nominabant. Cur vero Diony-
fius vocatus fuif , exponit Plutarchus lib. t. Symp. quern con
fuías .
М1ТНИ-
MITHRIDATIS UXORES ET FILII, ig;
MITHRIDATIS ÜXORES
ET FILII.
*
UXORES. .-
, f
LAODICE MONIME BERENICE
Sóror. Milcfia Chia.
STRATONICE. HYPSICRATEA.
Diverße Concubines, ex quibus nati,
ARIARATHES ARCATHIAS
expulit eCappado- Macedonian! fube-
cia Ariobarzanem. git, morbo extin-
truseft. ?
MITHRIDATES MACHARES
Rex Colchorum a Rex Bofphori,de-
patre necatus. inde a patre necatus.
PHARNACES
Rex Bofphori, a ¿
Pompeio conftitutus.
ATAPHERNES .ORSAGARIS
in triumpho duclus. in triumpho duflus.
OXATRES DARIUS
in triumpha in triumpho
duclus. . ■ duclus.
CYRUS ARTAPHERNES
in triumpho in triumpho duclus.
duclus.
V; FILL
MïTHRIDATIS UX0RE5 ET FILlt
FILIM.
CLEOPATRA CLEOPATRA
major nupta Ti- minor erepta Pha-
crani Armenias
Régi.
nagonenfi obfidio-
nis periculo.
MITHRIDATIA
deflinata £gyptiRegi
iponfa.
EUPATRA
dufla in tri- j
. Wropho.
•..л/, NISSA
deflinata Cypri Rçgiiponfa.
Г ' К , í ' ; H- . . ' .
■.,;■);,. Sórores Mithrïàaîis.
LAODICE
major fratri
. Mtthridatis '
nupta.
occiditur
afratre.
STATIRA
innupta venenuní
fcmpfit. ,. .x
LAODICE
minor Ariara-
thi Cappado*
cheKegi nupta.
RHOXANE
innupta vene-
num fumplit.
NISSA
capta a Lucullo
vita donata efl.
DRYPETINE
in Sinhorio caflel- ;
/. lo ñeca ta ad pu- ■
dorem fervan-
dum.
frater wûcus. • ' » •
Afiottymusab eo veneno necatus.
REGÜM
В О S Р H О RI
H ISTOR I*/
P HARNACES, R EX ВО SP HO RI
PRIMUS,
defamilia Mitbridatis.
PHARNACES MithridatisEupatorisex
concubina , cujus nomenignoratur, filius,
filiorumque chariffimus & ßepe regnihse-
resdeíignatusa patre,five quod expedido
quam Mithridates cogicabat in Italiam ipii videre-
tur periculofà, íperanti etiam tum a Romanis veni-
am, quíE omnino nulla contingere poterat,fipater
vexaret Italiam, five ob alias cauias cupiditatefve,
illi ftruxit infidias. Appian. Mtthrid.pag. 247.
Captis Pharnacis confilii coniciis, & ad torturam
admotis,Menophäes periiiafit Mithridati,non opor-
tere in diiceflu pro Italia necari filiumadeamdiem
'chariffimüj iölere enim has mutationes exiftere belli
tempo
i88 PHARNACES,
tempore, quo finito & illas conquieièere,fic illeper-
iùafuS) filio veniam obtulit. Id. ibid.
.At Phamaces indicio quodamterritus, & fciens
exercitnm alieno eñe ab expeditionc animo, no£tu
primarios Romanorum transfugas proxime Mithri-
datem tendentes acceffit, & periculumfiinltaliam
irent, ipfis no ignotü eXaggerans, multaque fi mane-
rent, eis pollicens, induxiteos, uta patre deficerent.
Moxque no£te eádem, ad alia propinqua cailra di-
niifit nuntiosL& illis quoquepertra£tisinfuamièn-
tentiam, man? primi tránsfugas conclamaverunt,
quibus proximi quique&mox alii, poft clamorem
reddiderunt,atque etiamnavalisexercitus: fbrtafTe
non omnes praemoniti, ièd fiiapte facilitate proni ad
contemnendum mifèrum, & rerum novarjumfem-
per cupidi, alii coníciorum ignari, pútabant omnes
corruptos, ratique fè iolosnonpoiîèrefifterepluri-
bus, neceffitate magis quam volúntate acclamabant
cum caîteris. Id. ibid. * *4
Aliter id narrât Dio. Dediffet ftatim pœnas Phar-
naces, fi vel minima benevolentia; pars iàtellitibus
erga iènem patremfuiflèt: igitur filiusfacillimefibi
conciliates, quos adeum comprehendendum pater
miièrat, cum his, aliiíque, quos jam ante paraverat,
recb adipfùmpatrem contendit. Is tumPanticapan
degebat; auditaque re, milites nonnullos adverfiis
filium emifit, ipíé ftatim fübíécuturus : fed hos quo-
que quippe qui Mithridatem ipfi etiam non ama-
bant, Pharnaces levi momento convertit, urbemque
haud invitam oceupavit. Dio Hb.z7.pag.36.
Sic pergit Appianus. Mithridates excitatus cla-
merc
BOSLPHORI REX. 189
more militum, mifit quofclam rogatum quid fibi
poicerent : illi non diflimulances , aiebant fe filium
Regem petere, juvenem pro iene Eunuchis dedito,
interfe&ore filiarum, ducum acamicorum. Hisau-
dids Mithridates eos allocucurus prodiic, & interim
manus qusdam prasfidiàtorum confèrebat iè ad
transfugas, quinegabant fè eos admitiere, nifîadfi-
dem impetrandam ederent aliquod fàcinus, iimul-
que Regem oftendebant : at illi equum fugientis in-
terfècerunt, & Pharnacem quaii jam votkompotes
Regern appellaverunt: quorum quidam membra-
nam chartaceam longam latamque e templo de-
promptam vice diadematis circumdedit ejus capiti.
Appian. pag. 248.
Id conipicatus iènex e fuperioreporticu,aliospoft
alios mittebat ad Pharnacem, quitutum abitumpe-
terent; fed cum nemo rediret, veritus ne Romanis
dëderctur, iàtellites & amicos, qui adhuc apud eum
permanebant,laudatos mifit ad novumRegem,quo-
rum aliquot in via praeter opinionem occicüt exerci-
tus. îd.ibid.
Ipfèexemto ex involucro veneno, quo ièmpcr ac-
cingebatur, una cum gladio, id miícebat : duîe vero
filiae virgines Mithridatis & Nyfla ,/Egypti Cypri-
que deiponfe Regibus, enixe rogabant,ut ante ilium
potionem venenatam íümerent, vetabantque bibe-
re donee ipße hauièrunt, & has quidem veneni vis
penetravit continuo : in Mithridatem, quamvis ope
ra data ambulantem concitatius nihil agebat, pro
pter quotidianam Pharmacorum coniùetudinem,
quibus íe contra venéficos praemunire iblebat. Id. ib.
Cumconipicatus ducem quendamQallorumBitui-
tum
,9o PHARNACES.
tum (nummi vocantBhonium,') rogaviyit periclitatem
incerimeret, ne intriumphum abitraheretur , eo
quod veneno necarinö polfct, пес prsevidilïet omni
um iùorum perlidiam. His precibus permotue Bi-
tuitus, Regi officium praeftitin neceiïàrium. Id. ibid.
Dio autem hxc narrât Sed ñeque Mithridati ad
mortem venenum iàtis fuit. I£tus autem gladii,
quem fua Tibi manu intulerat, cum prseterastatem,
praefentefque, quae circumftabant calamitates, im-
becillior fuit, tum veneni fumptione, cuicui modi
tandem id fuerit, debilitatus. igitur cumnequefe
ipiumconfeciifet, & diutiustempustrahere videre-
tur, ii, quosin filium emiièrat, irruentes gladiis ac
lancéis mortem eiaccelerarunt. Diolib.tf.p.tf. Per
defèëfcionem civium Pharnaciique filii icelere prae-
ventus male tentatum veneno fpiritum ferro expu-
lit, inquit Florus. Lib. 3. cap. s. infine.
Pbarnaces corpusMithridatis patris muria condi-
ri juffit, & ad Pompeium mifit in trireme, rei geftae
argumentum íimul & iè& regnum dedens.Dio //¿.37.
ibid. Sinopem corpus tranimifît, fîmulqueeos, qui
Manium ceperant,& obfides mukös Grsci Barbari-
cique generis, rogansut autpaternum regnum aut
Boiphoranum tantum quod Machares frater a Mi-
thridate acceperat, tenere liceat. App.pag. 240.
Tabellarii accurrerunt ex Ponto1жшт nuntium
adfèrentes Pompeio in Arabia tunc moranti. In fug-
geftum aicenditacceptis litteris, & mjlitibusnnntia-
Vic MithridatemdeceffiiTe, qui, quod ièceiffiîèt ab
ïpfbPharnacesfilius,manus fibi ipièintulerat. Omnia
illic Pharnacem occupaife, eaque fibi & Romanis
ícripfiífe faceré. Butarch. inPomp.pag.6^0.
BOSPHORI REX. 191
Pompeius extemplo figna retro ex Arabia movit.
Provincias intermedias curfim emenfàs, Amiíuper-
venit ; invenitq; multa donaaPharnace allata,multa
corpora ex familia regia,ipiùm etiamMithridatis ca
daver non admodum ex facie cognitum : non ipfè
Pompeius illud fuffinuit videre, Sinopen amädaviü.
Id. ibid.p. 641. Regis corpus regie ièpeliendum cu-
ratoribus ejus, addito fumptu, tradidit monumentis
regiis, laudatumque ob geítorum excellentiam ut
Regumaetatisfuíe praftantiffimum. Appian. р.г^о.
Pharnaci mercedem parricidii, Pompeius Boipho-
ri regnum donavit,eumque Populi Romani amicis
& iociis adicripfit. Dio lib. yj.p. 36. Exceptis Phanago-
renfibus,quos liberosíuojure permiiitvivere,quo-
niam primi recolligenti vires Mithridati, jamque
dauern, exerckumreceptaculaque habend, defici
entes exhibuerunt negotium, exemploque dato alus
caula fuerunt Mithridatis mtzû<œ&Appïan.p. гуо.
Pharnaces cumBoíphori régna adeptus eít,aecatis
añum3f.agebat,eoque tranquille potitus eft,uíque
adinitium belli civilis inter Pompeium& Cœfàrem,
quo, fpe recuperandi regni paternj, rebus novis ftu-
auerit,non Pompeio in auxiliumapudTheflâliam
fbit, ut tradit Eutropius Hiß. lib. 6,
Itaqueoppugnavit Phanagorenfès, eorumq; vici-
nos,donec ргж fame ad pugnam progreffi, oppidani
vifti font: quos illxfos recepit in amicitiam, acce-
ptis tantum obfidibus. Apptan.p. 29. Strabo ilium pa
ce tranquilla fruentem narrât Hypanin fluvium,ex-
purgata quadä vetere fbfTa,Dandariis induxifTe, a-
grumq; eoru proluiflè. L. u.p. 495-Nec multo poil Si
nopen
152 PHARNACES,
nopencepit, Amifumquoqueappetens bellum gee
ilt cum Romanis, duce Calvino & non Calviiïo apud
Appianum, quo tempore Cxfàr in./Egypto confli-
ftabatur. TumColchidem Pharnaces-traniiitîè vide-
tur ex Strabone, cum tradat in ea Lemotheœ tem
piumaPhrixo conditum fpoliaflê. üb. ñ.pag. 499.
Rex Dejotarus ad Domitium Calvinum, cui Gse-
iàr Aíiam, finitimaíque Provincias adminillrandas
tradiderat, verut oratum, ne Armeniam minorem,
regnum fuum , nevé Cappadociam, regnum Ario-
barzanis,poffideri vaitarique pateretur a Pharnace :
quo malo niíi liberarentur, imperata fîbi faceré, pe-
cuniamque promiffam Gaeíari non pone iè períolve
ro, Domitius, non tantum ad explicandos fumtus
rei militaris, cum pecuniamneceuariameíTe judica-
ret ; íed etiam turpe Populo Romano & Caeíari vicfco-
ri, fibique infame eifè ítatueret, regna íbciorum at-
que amicorum ab externo Rege occupari, nuntios
confèftim ad Pharnacem miíit, Armenia Cappado-
ciaque decederet, nevé occupatione belli civilis Po
puli Romani jus majeftatemque tentaret. Hft. de
Вей. Alexami.pag. 373.
Hanc denuntiationem cummajoremvim habicu-
ram exiítimaret,íi propius eas regiones cum exerci-
tuacceffiiïèt : ad legiones profèftus, unam ex tribus
36. ièciim duxit, duas in /Egyptum adCseiârem mit-
tit, litteris ejus evocatas : quarum altera in bello Ale-
xandrinonon occurrit : quod itinere terreftri perSy-
riam erat mifla, adjungitCn.Domitius legioni зб-Du-
as aDejotaro,quas ille diiciplina,atq; armaturanoftra
complurcs añosconílitutas habcbat,equitefque cen
tum,
BOSPHORIREX. i93
tum, totidemque ab Ariobarzanefuj¡nit: mittic P.
Sextiumad G Plœtorium Quseftorem, utlegionem
adduceret, qua? ex cumultuariis militibus in Ponto
confè&a erac ; Quintumque, Patifium in Ciliciam ad
auxilia acceriènda. Qux copiae celeriter omnes
}u(Tu Domitii Cómanse convenerunt. Id. ibid. pag.
373 б 374-
InterimLegati aPharnace reíponíúm ferunt, Cap.
padocia iè deceffifle, Armeniam minorem recepiflfe,
quam paterno nomine obtinere deberet: deniquc
ejus regni cauía integraCaeíari íérvaretur : paratum
enim íé faceré quod is ftatuiflec. Id. ib.p. 374.
Cn.Domitius cum animadverteret eumCappado-
cíadeceffiíTe, non volúntate addu£fcum, íéd neceffi-
tate, quodfacilius Armeniam defenderé poifetfub-
jecbm fùo regno , quam Cappadociam longius ro-
motam , quodque omnes legiones tres adduäurum
Domitium putaíTet ; exquibus, cumduas ad Caefà-
rem minas audiñet,audaciufquein Armenia fubftiriP
fèt,perièverarecœpit, ut eo quoque regno decede-
ret : neque enim aliud jus efTeCappadociae,atque Ar
menia? : necjuflreeumpoftulare,utinCae(àrisadven-
tum res integra differretur, id enim efle integrum,
quodita effet, utfuiiïèt. ld.ibid.
His refponfis datis,cum iis copiis, quasiùpra fcripfî,
profbftus eft inArmeniam,lociíque fuperioribus iter
faceré inftituit; nam exPontoaComanis jugumedi-
tum fylveftre eft,pertinens inArmenia minoré, quo
Cappadocia finitur ab Armenia, cujus itineris hae e-
rant certae opportunitates,quod in locis fiiperioribus
nullus impetus repentinus acciderehoftiüpoterat,
Pars II. ' N , . &
i5>4 PHARNACES,
&quodCapQadocia his jugis fubje&amagnam com»
meatus copiam erat fubminiftratura . Id. ibid.
Complurcs interim legationes Pharnaces adDomi-
tium mittit , quœ de pace agerent , regiaque muñera
Domitio fèrrentEa conftanter omnia aipernabamr :
necfibi quidquamfbre antiquius, quam dignitatem
Populi Romani& régna fbciorum recuperare , lega-
tis reípondebat. Magnis& continuis itineribus con-
fecb's,cum adventara Nicopolim, quod oppidum in
Armeniaminore pofitum eft,plano ipíum loco,mon-
tibus tarnen aids ab duobus lateribus obje£tis,iàtis
magno intervallo ab oppido remotis, caftra pofuit
longe a Nicopoli circiter millia paflüum $ . ld.pag.37f.
Quibus ex caftriSjCum locus anguftus atque impe-
ditus eflêt tranièundus, Pharnaces in infidiis delectos
pedites, omnefquepene diípoíiiit équités :magnam
autem multitudinem pecoris intra eas fauces diiïîpa-
ri juffit,paganoíqj &oppidanosin iis locis obveriarij
ut fi amicusDomitius eas anguftias tranfiret,nihil de
infidiis Pufpicaretur, cum in agris & pécora & ho
mines animadverteret veríari, tanquamamicorum
adventu, fin vero ut in hoftiumfines veniret: pras-
da diripienda milites diífiparentur , difperfique ca:-
derentur. Id. ibid.
Hœccumadminiftrarçt, nunquam tarnen inter-
mittebat Legatos de pace atque amicitia mittere ad
Dominum,cum hoc ipio crederet,eum fäcilius deci-
pi poflè. At contra ípes pacis Domitio in iiíHem ca-
ftris morandi attulit caufâm, lta Pharnaces, amina
proximi temporis occafione , veritus ne cognoíce-
rentur infidia?, iüos in caftra revocavit. Id.ib.
Dominuspoitero die propiusNicopoiim acceflit,
caftra-
BOSPHORIREX. щ
caftraqueoppidöcontülit; quœ dum muniunt Ro
mani, Pharnaces aciem inftruxitiuomoreatquein-
ftituto. In. fronte enim, fimplici direcb acie, cornua
trinisfirmabanturfubíidiis, cadcm rationehœc me
dia collocabanturacie, duobus dextra, finiftraque
interval Iis, fimplicibus ordinibus inftruftis, perfecifc
ineptum caitrorum opus Domitius , parte copia-
rum pro vallo in ftruíta. Iáibid.
Próxima nocle Pharnaces, interceptístabellariis»
qui de Alexandrinis rebus litterasadDomitium fere-
bant , cognoicit Caeiàrem magno in periculo verlàrf,
flagitariqúe a Domitio,ut quam primum fibi iubfidia
mitteret , propiuíque ipie Alexandriam per Syrian*
accederet.Quàcognitare, Pharnaces viäoriae loco
ducebat, il trahere tempus poflêt, cumdiföedendum
celeriterDomitioputaret. Id.ib.p. 376.
itaqueabopp¡do,quafàcШimumacœfшm & a>
quiffimum ad dimicandum Romanis videbat , foflas
duasdireäas, non ita magno medio intervallo reli
cto, 4. pedum altitudinis in eumlocum deduxit, quo
longius conftituerat fiiam non producereaciem , in
ter has foflas aciem icmper inftruebat. Equitatum
autem a lateribus отпет extra foflàm collocabat :
quiñeque aliter utilis ene poterat, &multum nume
ro anteibat Romanumequitatum, Id. ibid.
Domitius autem , cum Caeiaris magis periculo,'
quam ílio commoveretur, ñeque íe tuto difeeflurum
arbitraretur,fi conditiones,quas re)ecerat,ruriusap-
peterefcautfinecauiàdilcederet: ex propinquisca-
ftris in aciem exercitü eduxit, 36. legionem in dextro
cornu collocavit,Ponticam in finiftro,Dejötari legio-
■K а ■ nee
,96 PHARNACES,
nés in mediam aciem contulit : quibus tarnen angu-
ftiffimimi frontis rcliquit intervallum, reliquis co-
hortibus in fubiîdiis collocatis. Sic utrimque acie in-
ftru£h,proceííum eit ad dimicandum. Li ibid.
Signo Tub idem tempus ab utroque dato concurri-
tur, acriter varieque pugnatur : nam 36*. legio, cum
extra íbíFam in equitatum Regis impetum feciffet,
adeo iècundum praelium fecit, ut maenibus oppidi
fuccederet,fbflamque tranfiret, adverfbfque boíles
aggrederetur. At Pontica ex altera parte legio,cum
paululum avería hoftibus ceflifTet, fbflam autem cir
cuiré acies fecundo conata effet, utaperto latere ag
gredereturhoftem, in ipfo tranfitu fblfe confixa &
oppreffd eft. Dejotari vero legiones vix impetum
íüítinuerunt. Id. ¡bid.
Ita victrices Pharnacis copia? cornu iùo dextroj
mediaque acie convertunt fè ad 36au,.legionem: quae
tarnen fbrtiter vincentium impetum fiiftinuit: ma-
gniscopiisRegiiscircumdata, praefèntiiïïmo animo
pugnans in orbem ie rccepit ad radices montium :
quo Pharnaces iniequi, propter iniquitatem loci, no-
luit: ita Pontica legione pene tota amiiîà,magna par
te Dejotari militum interfecta, 36a. legio in loca ie fù-
periora contulit, non amplius 2?o.deíideratis. Ceci-
derunt eopratioiplendidi ас illuftres viri nonnulli
Equités Romani. Quo tamen incommodoDomitius
accepto, reliquias exercitus diifipati collegit, itineri-
bufque tutis perCappadociam iè inAfiam recepit. Li
ibid. fag. 377.
Pharnaces rebus iècundis elatus,cum de Cœfàre ea, ,
quíeoptabat, ípcraret, Pontum omnibus copiis oc
cupa-
BOSPHORI REX. ,57
cupavit, ibiquc&viäor&crudeliffimusRex, cum
fibi fbrtunam paternam,feliciore eventu, deitinaret,
multa oppida expugnavit , bona ciVium Romano-
rum,Ponticorumque diripuic, fupplicia conitituitin
cos, qui aliquam fbrmae, atque aetatis commendatio-
nemhabebanc,ea,quae morte elîcnt miièriora, Pon-
tumque nullo dependente, paternum regnum íe re-
cepiííe glorians, obtinebat. Id. ibid.
Amimmurbem,cumdiureftitiifèt, vi expugna-,
tarn diripuit, omnibus pubcribus interfèffis,ac in Bi-
thyniam Afiamque cum фе ejuíclem iùcceiîùs , quo
pater ejus uíiis fberat , contendit : verum audito,
Aiàndrum, cui tutelam Boiphori crediderat,res no
vas molitum,ííibílitit. Is enim,fimul atque annuntia-
tum ei f'uic,Pharnacem longe jam progreífum, eum-
que ceniùit,fi vel maxime in praeièntiaRomanos late-
ret, tarnen in poíterum, id baud impune laturum,
bona» gratia? a Romanis ineunda» cauñ, ípeque regni
Bofphorani ab eis accipiendi, contra dominum flium
infurrexit. Cujus rei allato nuntio, Pharnaces in eum
ire inftituit , quanquam id fruftra fuit Criare adven
tante. Dio lib. 4Z.j>ag. 206.
Caviar non exceffifíe Ponto Pharnacemaudierat,
commoratus fère in omnibus civitatibus,quae majo
re iunt dignkate,taudem inCappadociam venit,dein-
de in Pontum,ubi copias omnes coegit. TuncLegati
aPharnace miffi Caeiarem adeunt, atque in primis
deprecantur,ne ejus advenais hoftiliseflèti facbríí
enim omnia Pharnacem, quae imperata eflent; maxi-
meque cömmemorabant, nulla Pharnacem auxilia
. contra CœiâremPompeio dare voluiflè, cum Dejo-
N 3 tarus
198 PHARNACES,
tarus, qui dediflet, tarnen ei iàtisfeciflèt. Hirttius fag.
393-
Refpondit Caefàr, iê fore a?quiffimum Pharnaci, fî
quae pollicetur, reprasièntaturus eiTet,monuitautem
mitibus verbis Legatos , ne aut Dejotarum fibi obji-
cerent, aut nimis eo gloriarentur beneficio,quod au
xilia Pompeio non mififlènt , nam iè neque libentius
faceré quidquam, quam fupplicibus ignoicere , ne-
que Provinciarum publicas injurias condonare iis
poíTe, qui non fbiffent in iè officiofi; id ipiùm , quod
commemoraiîènt, officium utilius Pharnaci fuiifè,
qui providiflet, ne vinceretur, quam fibi, cui Dii im-
mortales vi&oriam tribuiffènt. Id. ibid.
Itaque (è magnas &graves injurias CiviumRo-
manorum, qui in Ponto negotiati eflent, quoniam in
integrum reftituere non poiïèt,concedere Pharnaci :
jiam neque interfèftis amiflàm vitam,neque exièftis
virilitatem reftituere poflè , quod quidem fupplici-
um gravius morteCivesRomani iiibiflênt Ponto ve
ro decederet confeftim, familiafque publicanorum
remitieret, ceteraque reftitueret fbciis civibuique
Romanis,quae penes eum eflênt,fi fècifiêt; jam tunc
íibi mitteretmunera ас dona,quœ,bene rebus geftis,
Imperatores ab amicis accipere confùefeent. Milèrat
enim Pharnaces coronam auream. Id.iLp.394-
His refponfis datis,Legatos remifit.AtPharnaces
omnia liberaliter pollicitus: cum feftinantem ac pro.
perantemCaîiàrem iperaret libentius crediturum fil
ls promiffîs, quam res pateretur, quo celerius hone,
ftiuíq; ad res magis neceflàrias proficifeeretur (nemi.
ni enim erat ignotü,plurimis de caufis ad urbemCa>
iàrem
BOSPHORI REX. j99
fâremrcvocari), Ientius agere , decedendi diem po-
ítulare longiorem, pacbones interponere, in ibmnia
fruftrariccepit. Id. ibid.
Caefàr, cognita calliditate Pharnacis, quod aliis
temporibus natura faceré confueverat, tunc neceffi-
táte fècit adduffcus , ut celerius omnium opinionc
manum confèreretZiela eft oppidum in Ponto pofi-
ta, ipfo ut in piano loco, fois munitum ; tumulus
enim naturalis, vdutftianu fa£fcus, exceliîore undi-
que fàftigio iuffcinet murum, circumpofiti funthuic
oppido magni, multique intercifi vallibus colles:
quorum editiffimus unus , qui propter vi&orias Mi-
thridatis, & infelicitatem Triarii detrimentumque
cxercitus Romani, iùperioribuslocis, atque itineri-
bus pene conjunäus oppido , magnam in illis habet
nobilitatem, nee multo longius millibus pafiuum tri
bus habet a Ziela,hunc locum Pharnaces, veteribus
paternorum fèlfcium caftrorum refèclùs operibus,
copiis omnibus iùis occupavit. Id. ibid.
CasiärcumaPhamacemillia pafîùum quinqué,
caftrapofuiflêt, videretque eas valles, quibus regia
caítra munirentur, eodem intervallo fuá caítra mu-
niturus : fimodo ea loca hoítes priores noncepiC
íent, qua? multo erant propriora regis caftris , agge-
rem comportan jubet intra munítiones. Quo celeri-
ter collato, prima luce, non opinantibus regiis , eum
ipfum locum cepit, in quo Mithridates.íecundum
praelium adverííis Triarium fècerat, hue omnem
comportan aggerem e caftris ièrvitiaqueagi juffit:
nequis ab opere miles diícederet: cum (patio non
amplius mille pañuum interciía vallis caftra regio-
rumdivideretab opere incœpto caftrorum. Щ.ЪП'
N 4 Phar-
aoo PHARNACES,
Pharnaccs , cum id repente prima luce animad-
vertiifèt,copias iùas omnes pro caftris inftruxit,quas
interpoiita locorum iniquitate, confuetudine magis
pervulgata militari credebat initrui Casiâr , vel ad
opus ilium tardandum, quo plures in armis teneren-
tur, velad ofterttationem regime fiducie, ne munkio-
ne magis quam manu, defenderé locum Pharnaces
videretur. itaquedeterritusnoneft, quo minus pri
maacie pro vallo inftrucb, reliqua pars exercitus o-
pus fàceret. Id. ibid.
At Rex impulfùs five loci felicitate, five aufpiciis
&religionibus indu£tus , quibus obtemperanteeum
pofteaaudiebantRomani, íivepaucitate horum,qui
in armis erant, comperta, cum more operis quoti-
diani magnam illam ièrvorum multitudinem,qua;
aggerem portabat, militum eflè credidiiiet , five et>
iamveteranifiducia, exercitus fui, quem cum legio-
ne 22«. in acie conflixiflê & vicifiê Legati ejus gloria-
bantur , fimul contemptu exercitus Romani, quem
pulfùmaiè^Domitio duce, fciebat, inito confilio di-
micandi , deièendere prœrupta valle cœpit,cujus ali-
quandiuCaefàrirridebat inanem oitentationem , &
eo loco militum coar&ationem > quern in locum ne
mo (anus hoftis íubiturus eflet: cum interim Pharna
ces eodem gradu , quo prseruptam defcenderat in
vallem, adicendere adveriiis arduum collem inftru-
ftis copiis ccepit. Id. ibid.pag. 396.
Caefar incredibili ejus vel temeritate,vel fiducia mo-
tus,neq; opinans imparatuíq; oppreiTus,eodem tem
pore milites ab operibusvocat, arma capere jubet,
legiones opponit,acieminftruit. Cujus reifubita tre
pidado
BOSPHORI REX. soi
pidatio magnum terrorem attulitRomanis,nondum
ordinibus inftru&is falcatse regiae quadrigaspermi-
ftos milites perturbant,quaetarnen celeritermultitu-
dine telorum opprimuntur. lnlèquitur has acies Re*
giorum, & clamore fublato confligitur, multum ad
juvante natura loci, plurimum Deorum immortali-
um benignitate. Id.ibid.
Magno atque acri cominus praelio fa£t:o,dextro
cornu, quo veterana legio fèxta erat collocata, initi-
um viftorias natum eft ab ea parte, cum in proclive
detruderentur regii multo tardius, fed tarneniiídem
Diis adjuvantibus, finiftro cornu, mediaque acie, to-
tse profligantur copias Regís, quae quam facile íiibie-
rant iniquumlocum, tarn celeriter gradu pulfiepre-
mebantur loci iniquitate j itaque multis militibus
partim interf'e&is, partim íiiorum ruina oppreffis,
qui velocitate effugere poterant, armis tarnen proje
cts, vallem tranígreffi, nihil ex loco iùperiore iner
mes proficere poterât : at Romani,vi£r.oria elati,fùbi-
re iniquum locum, munitioneíque aggredi nondu-
bitarunt; defendentibus autemiis cohortibus ca-
ftra, quas Pharnaces praefidio reliquerat, celeriter
caftris regiis funt potitünterfccbmultitudine omni,
aut capta fuorum, pharnaces cum paucis equitibus
profügit, cui nifí cailrorum oppugnatio facultatem
attuliifèt liberius profugiendi, vivus in poteilatem
Caefàris addu&us effet. Id. ibid.pag. 397.
Tali victoria toties victor Casíar incredibiHeft las-
titia affe&us, quod maximum bellum tanta celerita-
te confècerat: eratque iiibiti periculi recqrdatione
laetior, quod vi£toria fàcilis ex difficulties rebus ac
cident Ji ibid.
Nî De
аса PHARNA CES,
Dehocbello fieloquitur Suetonius.Ab Alexandria
in Syriam & inde Pontum tranfiit, urgentibus de
Pharnace nuntiis, quern Mithridatis Magnifilium,
ac tunc occafione temporum bellantem,jamque
multiplici íiicceíiii prsefèrocem, intra quinturn,qua
adfuerat, diem, quatuor, quibus in conipeäum ve-
nit, horis, una profligavit acie: crebro commemo-
rans Pompeii f'elicitatem, cui prajcipuamiliriadaus
de tam imbelli genere hoftium contigiuet, In vita
Cœfaris fag. 46.
Ea viäoria,quamvis non iplendidiiîîma,Cîeiàr ma*
gnopere iè jactavit, ut nulla alia magis, quod eadem
die & perveniflet adhoftem, & vidiifet eum& vicif
íet. Dio lib.^.pag.ioj. Hujus pernicitatem&celeri-
tatem conffi&us Romam figniiicans , ad amicura
quemdamAmintiú ícripfit tria verba, Veni, Vidi, Vict,
quae diftiones fimiliter cadentes non illepidam ha-
bent breviloquentiam. Flut, in vit. Cœfar.p. T31. Quod
confirmât Suetonius his verbis: Pontico triumpho
inter pompae ferculatriumverborumpraetulittitu-
lum Veni, Vidi, Vici, non a&a belli fignificantem,fi-
cut ceteris, fed celeriter confè&i notam. In vita Ces-
farispag.4%.
De hoc bello ita loquitur Floras, In Afiaquoque
novusrerú motusa Ponto: plane quafi deinduftria
captante fortuna hunc Mithridatico regno exitum,
utaPompeio parer, a Csiàrefilius vinceretur. Rex
Pharnaces magis diicordiae Romans fiducia, quam
virtutis iuae,intefto inCappadociam ruebat: led huhc
Caeiâr aggreflûs uno, & (ut íic dixerim) nontöto
praelio obtrivit, more fulminis, quod uno eodemque
momento, venit,percuffit, abíceffit. Nec vana de fe
praedi
BOSPHORI REX. 203
pnedicatio cít Caeiàris , ante vi&um eflê hoftem,
quam vifùm. Florus lib. 4. cap. 2. circafinem.
Pharnaces vi£tus ref'ugit Sinopen cum mille equi*
tibus,cumqueCaeiàrinon vacaret eum proiequi^miP
io contra iè Domitio,urbem tradidit,& pace accepta
dimifliis cum equitibus,equos interfècit, iniquiflïme
id fèrentibus eorum dominis. Inde coniceniîs navi-
bus in Pontum fugit. Appian. de bell. Mithrid.p. 274.
Caviar poll: viëtoriam dePharnace relatam,Manubi-
asomnes, quamvis plurima; eflent, militibus dona-
vit: cumque trophaeum eo in locoMithridates de
Triario ftatuiflèt, quia id confecratum belli Deis
everteré fas non erat,ipiè de Pharnace fíium oppoiù-
it, atque ita Mithridaticum obícuravit, quodamque
modo dejecit. Poftea receptis omnibus, quae vel Ro
manised eorumíocüs Pharnaces ademerat, fíngu-
la iis, qui amiíerant, reffituit. His aäis & reliquis re
bus conffituendisDomitio praefècto, inBithyniam
venit. Dioltb.42,pag.207.
Pharnacem inBoiphorumviintrare conatum, A-
iànder in carcerem conjecit atque mteremit Casiàr
vero Mithridati Pergameno tetrarchiam Galatiae,
cum regio nomine tribuit, eique bellum contra A-
fèndrum mandavit, quo &ejus in amicum perfidia
ple£teretur,&Mithridates Boiphori dominus fieret.
Jd, ibid. Hsec fi vera fùnt,mors Phamacis contigit,an«
tequam Cœiàr ex Afia fuiflèt egreiTus.
Rem aliter traditAppianus:Pharnaces colle&aScy-
tharum ac Sarmatarum manu,TheudofiamPantica-
paeumque occupavit 5 & cum rurfus ab Aíándro bel
lo peteretur, équités ejus, equis deffituti, пес aflueti
pede
PHARNACES,
pedeftri praslio,vincebantur : folus Pharnaces egre-
giepugnans,tantum coniàuciatus cecidit quinqua-
genarius, poftquam regnavic in Bolphoro annis ц.
Atque jta etiam Pharnaces regnare deiïit, cujus re-
gnum Casiàr Mithridati Pergameno dédit. DeMitrid.
рлщ. Reliquit filiam,nomineDarium &Dynamin.
N U M M U S
PHARNACIS, REGIS BOSPHORf.
Ex Tabulis Wolphangi Laziu
Caput Regis diadematwn : Ex aver/aparte Apollofedens
ante tripodem; dextra lauri ramum; fimftra cubito
lyrœ innixoicum épigraphe,Ъ A 2 1 Л ESIX В A 2 1 Л E-
Í2N МЕГАЛОТ fJ>APNAKOT. Regis Rf-
gum Magni Pharnacis. In area ZMZ.ifleft
anno 247. Infra nwneralis Uñera д.
Hic eft PharnacisBoíphori,&non Pharnacis ejus
atavi Ponti Regis nummus, cujus effigiem Си-
pra exhibuimus. At Boíphoranus titulum magnifi-
cum praefèrt, BAslAEilS BA2ILEÍ1N, id eft
Regit Regum, aïiorum monarcharum exemple-, nem-
pc
BOSPHORI REX. 20?
pe Arfàcidarum & prasícrtim Tigranis Armenias со-
gnati fui, quicum Reges haberent tríbutarios,íiiper-
bam illamnomenclationem fibi arrogarunt.
Pharnaces Reges próximos fibi vecb'gales feciííe
oportet, ut non íblam RegisReturn, fed & МЕГАЛОГ
appellationem a Provinciarum aut rerum geftarum
amplicudine ut plurimum defumptam, acceperk:
haïe quidem Alexandra, imo & Mithridati ejus pa-
renti concefîà eft, quam tarnen in eorum nummis
ufurpatam non leges ; porro earn in iiiis Antiochus
III. Syrian Rex admifit : ilia poftea frequentius ad Ar-
iàcidas tranfiit, ab antiquis Periàrum Regibus tan-
quam originis iliae autoribus mutuata, & tandem us
que adRegulos pervenit,(ub Sept.Severo,ut in num
mis Abgari obfervatur, quam ab illo Imperatore in
Parthorum Regis ludibrium huic Dynaftac datam
exiftimat Triftanus.
Andreas Morellius huncPharnacis ex auro num*
mum in iecundseditionisipeciminevulgavit, cujus
ectypum, cum Pariiios primum appulit, nobis de-
derat,ut inter Reges,quos defcribendos aggreffi era-
mus, íuo loco poneremus. iHud ex muièo D. Veièri
Patricii Norimbergenfis delincaverat , & quid fibi
vellent litterse in area fignats cum poftulaifet, liben-
ter ilium ,/Eram Ponti Regum docuimus, quern for
te minimum in priore fpecimine non edidit,netot
nummorum a nobis acceptas interpretationes tan-
quam iùas exponeret.
LitterœautemzM Z. in area pereuflœ, Ponti Re-
gum Mvxfunt numerales, annum ejusdefignantes
247.cujus initium ut detegatur, magra* eft momenti :
alte«
ûo6 PHARNACES BOSPHORI REX.
altera д. paulo infra eas poíita, annum regniPhar-
nacis quartum denotans, ut fimiles in Afàndri ejus in
Bofphoro fuccefforis monetis exaratœ indicant/ nam
fi ad annum V. G. 691. quo mortuus eft Mithridates
Eupator,addideris annum quartum Regis Pharna-
cis, habebis 697.a quibus íi tollas 247. tibi fupererit
448.quopermittenteAntigono Mithridates II. re-
gnumPonti avitum recuperavit; &quidem fine tri
buto, unde CtiftesaStraboneappellatuSjUtin illius
vita dictum eft.
Ut vero Morellius tunc nequidemnummorum
defcriptiones aggrediaufus, quare Appollo in Phar-
nacis avería parte effet collocatus,poítulare negle-
xit; ideo in illius explicatione ingenue fàtetur his
verbis: Quam ob caufam Apollo in hocnummofcalptus
Jity mefugity пес fèquentia fomniaflêt : fed intelligat il-
lumPanticapsi urbisBofphori primarias percufium,
in qua fiimmus erat Apollinis cultus, utpote ilia a
Milefiis condita, tradente Strabone, poil ejus de«
,icriprionem,inquit, кт/ла e¿ ¡жлцг'и».
Nemo nefcitMilefios plurimum fuiffè veneratos
Apollinem, cujus erat celeberrimum Oraculumin
Branchidis, unde illi innummotripus,&templum
Deofub nomine Didymei templumomnium maxi«
mumconftruxerunt,tefte eodem Strabone pag. 634.
Laurum tenet, quia hascarbor erat in ejus tutela.
Innititur lyrae, qua a Mercurio donatus füerat,
ASAN-
ASANDER, Í07
ASANDER.
ASANDER ,
ASANDER, Pharnacis coëeaneus, nam
triennío tantum erat átate ííiperior, ut
ex Luciano eruitur de Macrobiis. Itaami-
citia conjun&us, ut cum eo contra Mi-
thridatem Regem conlpiraverit exipfius
intimisfamiliaribus, ut regniadminiftrationemreli-
querit,
208 ASANDER,
querit, dum ad paternum recuperandum propcra-
ret.Is Pharnacem propofki pœnas daturum a Roma
nis putavit, aut eorum gracias inkurüm ii eum re-
gno,quod ab iis acceperat,fpoliaret,contra dominum
mum iníurrexit, teile Dione I1b.42.pag.206.
Quo nuntio aeeepto, Pharnaces ira percitus in eum
moxireconftituit; fed cum clalFem non habereun
Ponto paratam, & per Armeniam adventare Caefà-
rem,qua effet tranfeundum,cognovit,converfö inne
re ei ad ZelamPonti urbemoecurrit; praeteriea feli
citate potius quam confilio fretus, praelium,in quo
totus ejus exercitus eft profligatus, & ipfè peneca-
ptus,imprudentercommifit, & exSinope,in quam
confugerat cumreliquismilitibusin Bofphorum fol-
vit. Dio ibid. Ö Appian.pag. 274.
Pharnacis in Bofphorum exfceniùm non prius
aeeepit Afànder, quin copias,quas contra illum com
paraverat, adverfüs eum duxerit; fed Rex collecta
Scytharumac Sarmatarum manu Theudofiam &
Pantuapaeum urbes oecupavit: fed cum continuo
bello ab Afàndro peteretur, tandem inter illos acre
praelium eft conimiffum , équités vero Pharnacis
equis deftituti, пес aíiüeti pedeftri praelio, vinceban-
tur: folus Pharnaces egregie pugnans, interfeefcus
eft. Appian.deMithrid.pag.2s4. Dio tradit Pharnacem
ab Afàndro captum, pofteaque interemptum, lib. 42.
pag.207.
Caefàr Pharnacis mortem segre tulit, &, ut jam
diftumeffc, Mithridati Pergameno, cuitetrarchiam
Galatiae cum Regis nomine tribuerat, bellum contra
Afàndrummandavit, quo & ejus in amicum perfidia
pie-
BOSPHORI REX. ao>
ple&eretür, &Mithridates Bofphori dominus fierec
id. ibid., л
Is credebatur filius Mithridatis Magni ex pcllicc
nomineAdobogione dcGalatarumtetrarchis ftirpe.
pidemCîEÊr tetrarchiä legibus , Gallo- Gracorum,.
jure gentis&cognationis adjudicavic. Hirtiusde bell.
Alexand.pag.397. Propter nobilitatemMithridatcR
paterPergainoparvulumiècum aiportaverat inca-
ftra, unde illi Pergameni cognomen. Multos ibi te-
nuerataños,regiiíq; difciplinis educarieum curave
rarm amicitiam Cœlàris redintegratus propter auxi
liares copias adverfusAlexandrinosipfi adducbs.ü/.
<e.^.368ÜynamisPharnacis filia inter pacis conditio-
nés a pâtre Csiàripro uxore oblata, injuria? memor,
& quod ipiê regnum paternum Mithridati ipuri»
conceiîîtfèt,ad fe pertinens,Alandro nupíit, ut fie per
conjugium ipfi translatum jure defènderet.
Mithridates Pergamenus Alandro quidem bellum
intulitj ièdveterumScriptorum penuria quomodo
geftumiît,ignoratur: Aiàndri tarnen numiímatum
fide &teftimonio,in mari praliúinter eos commiflä.
tùifïèjudicatur; nam in illis pars avería victoria cum
palma proranavis iníiftentem exhibet,quae viäorii
navalem demonftratStrabo de illo inquit : »тЛио*
$\>7iè Acxvfyov TtíotóüCcccvá^vavíKÓYros. Evertit eumAfatt*
der, ubi maleLy(ander, qui £5* fbarnacem imerfecit.
Mithridates autem, qui & ícientia bello peritus&
virtutis,tamen in hoc pralio vi£tus& occifus eft.
Quid egeritAiànder deinde,in tenebris latet,illum
ut Nomadü incurfiones in regni fui fines cohiberet,
Ifthmum peniníulaíad Ma:otidem 360. ftadialongu,
Pars II. O muro
2I0 ASANDER,
•muroduelo muniiiTe,denis turribus in fingula ftadia,
conftitutis. NamrefertStrabouk7.p0g.3ib Boípho-
ranos Reguíos omnia adTanaim obtinuiífc maxime
podremos, фисхжр*# haávScos xgjnohèpuv. tharna-
naces tfAfander (ЗЫето.иЬ.щ.^.
Lucianus &nummiipfíus Aíandri, initio princi-
patus fui Boíphori, regium nomen, quodfbrían non
eífet ex regia ftirpe natus,non ufurpaiíe nos edocent,
fed folum Ethnarchse dignitate contentum, id omni-
no probat avería illius nummi pars , quae exhibet vi-
¿toriam cumhac inícriptione, ASANAPOT E0-
NAPXOYBOsnOPOT.dequa infra. Lucianus au-
temhxchabetinMacrobiis.hffcívSco: i¿ ¿то т5 2e/3*r*
dvrl EÔVC6ÇX8 Bcctrthévs wxyoçevStls Botméçu. Afander OU-
wnabAuguflojtroEtbttarcbaRex Bojpbori renunciatur.
Hanc Regis proEthnarchae appellationem ab Au-
gufto videtur accepilTe Aíander ob praftitum illi au-
xilium, & copias contra M.Antonium miíías in pu
gna АШаса 23. Septembris anni 723. V. С inter eos
commiíia, in qua vitbr Auguítus receffit, &Roma-
num inde adeptus eíl imperium.
Reges illi, qui a M. Antonio &ab Augufto nomi-
nabantur, tributum Romanis pendebant; qua-
re res militaris ad eos yidebatur ípecbre , ut fparíim
apudhiftoriasScriptores legiones in eorum regnis ad
eorum contraBarbaros tutelam,aliquando miffîe ob-
íervantur; quare cum Aíander adíummam íeneftu-
tem eíTet prove£tus,Auguítus ei quendamScribonü
mißt: quare narrât Lucianus in Macrobúspomgzm-
rium obiifle corpore validiim & quidem ex inedia,
quod rem rnilitaremScriboniurii creditam videret.
Mors
BOSPHORI REX. ац
Mors Aiàndri contigit anno V . С 741. cum prin-
cipatum Boiphori iùbEthnarchœ titulo annos 1 7. ab
anno icilicet 706. quo CasiarPharnacem profligavit,
uique adannum prselii Achaici 723 . quo Rex ab Au
gufto renunciatus , &ííib Regis dignitate annos ig.
in fumma 37. nullos ex Dynami filios habuit , ipii
vero regnum, quodad earn ipe&are videbatur,tefta-
mentoreliquit. \
Scribonius, qui abAugufto rei militari prsefe£tus
in Boiphori regno fuerat, illius occupandi occafio-
nem Aiàndri morte na£fcus, fèMithridatisMagnine-
potemmentitus, ab Augufto regnum accepifíe fin
gid ut Dynami jus coniervaret, eamduxituxorem,
ut tradit Dio his verbis : Scribonius quidam Mithri-
datisíenepotemeíTeperhibens, fibique id regnum,
quia Afander diem iùiim clauièrat , ab Augufto tra-
ditum, uxorem AiandriDynamim , cui a marito re
gnum fuerat reli&um, filiam Pharnacis,neptemMi-
thridatis, in matrimonium duxit,Boiphorumque oc
cupavit. Lib. №РЧ> $37«
Cum autem Boiphorani Romanos bellum Scribo-
nio, quodhoc regnumfineAugufti permiflu fibi vin-
dica{Tet,inferre decreverant,&Polemoni Ponti Regi.curamcommififlè, fraude Scribonii dete&a, homi-r
nem necaverunt, uthunc non amplius pro Rege
haberent, fed eorum Regina Dynamis imperaret,
Id. ibid.
0 % WM*
Ex Píctukis Rudolph! Imperatoris4
Caputfine diademate. Ex averfa parte ViBoria inßftens
prora dextra cororiam , Jiniftra palmes ramum
cum épigraphe APXONT OS AZANâFOT B02-
IIOPOY} id eft, Prikcipis Asandri Bosphori,
In area defuper littera nwneralis H. id eft oBo.
iNter tabulas numiímatum Imperatoris Rudolphi
* ILnumeroM. habentur dao nummi A(àndri,quo-
rum prior valde illuftrat Lucianum in Macrobiis, qui
Aiàndrum non primo Regis titulum aflùmpfiiTe tra-
dit: ideirco in illo caput diademate non redimitum
eft, &pro Ethnarcha: nomine,quod ei tribuit,»»™
Eâmçxs , hic nevam & iniolentem APXONTOs
tribuit dignitatem.
BOSPHORIREX. aie
Af^4)v,ideftprincipatumobrinens, quipraceft, &
aliquando Magiftratus, ut aliquando obièrvamusin
nummis,verbi gratia А1Л. KAlTITiîN A. TO. B.
ad defignandum ilimmum urbis Magiftratum. Ali
quando pro Praefidibus Provinciarum, quocumquc
ièuProconiiilum, Confularium,vel Legatorum Pro-
prastore titulo eas adminiftrarent, ut difèrteidob-
íérvat Dio lib. s4- AtneAiànderhoc APXONT02
nomen in nummisiùis fumeretur,eleganteraddidit
BOsnOPOT,ut denotaret, iè eiîè Bofphori Princi-
pem,cum Boíphorus efTet fubRegum poteftate,por-
ro hoc titulo propter Romanos, abftinuit, quem ab
illis aliquando obtenturum iperabat.
Littera numeralis H. in area deiïipcr exarata, ma-
gninobis momenti efíe videtur ; quippe Principalis
Afandri annum $. deiïgnant, uti iùpra in Pharnacis
nummo obiervavimus. Unde ante annum hinc Re
gis titulum noniibi arrogaflê demonftrant; imo Lu-
cianus ab Augufto ipfi conceflum illi indicat,nempe,
ut conjicimus ob prseftitum illi contra Antonium in
praelio Aftiaco officium,quod evenit annoV.C. 724.
& ipíé Boiphorum tenuit ab año V. С. 707. vel 70s.
Victoria infiftens prorae,aliquam abAfimdro rela-
tam dénotât , etiî nobis conjicere liceat, contra Mi-
thridatem Pergamenum,cui Julius Caeíár Boíphori
regnum,utPharnacis mortem ulciiceretur,concefle-
rat; at, cum ille Galatiam cum Regis nominejam ob-
tineret , clafTem ut in Boiphorum appelleret, con-
ftruxiflc videtur, cui obviam foetus Afànder, pradio
navali commiífo eum interfècit, ut ícribit Strabo > in
cujus memoriam hune typum pereuffit.
' О a NUM.
ASANDER,
NUMMUS : '
ASAND RI} REGIS.
Ex Museo Card. Maximu
Caput diademate ornatum. Ex averfa parte eadem
Viftoriaprorœ mfijiens , dextra coronam , finiftra
jpalm<e ramum cum épigraphe^ A 2 1 Л E il 2 AEAN-
ДРОГ. Et in area httera numeralis 2. (5 то-
nogrammate АП»
P Cce prodit Aiànder в A s I Л Е il s titulo infignis,
cujus caput diademateredimitum eft, ut patet
ex typo, quod inMuièo noftro ièrvamus,&non cum
iieício quo apluftri a tergo,ut illud deicripfîtSpanhe-
jnius in ipfius nummi defcriptione DiiTf. p.461. ,
HaecnovaRegis dignitas nummisejus inicripta Lu-
cianumeximieilluftrat, apudquemlegimus В A 21.
AET2 ctvctyoçîvQeis UoaTtoâçS, RexBosphori Rehuk.
eiATus. Ita ut non amplius APX0NT02 ut fu-
pra,Principis íéuDominiBoíphori titulum Pharnacis
uiurpet,ièd ut Pharnaces exemplo ante ipiiim Bo-
íphoriRex etiam appelletur, non uiùrpata quidem
dignitate,íedipfíab Augufto conceflâ j unde infla-
tus
BOSPHÔRI REX 2ij
fus non annum fui Principatus, ut in iîiperiore nunr
mo, ièd reccntis tituli in hoc dinumeret , nempe fèx-
tum, quem indicat littera numeralis S in arca fi-
gnata.
r At cumiùb hac littera numerali monogramma
videatur,in quo inièrta eft litteraA. in altera nempe
П. videntur,eifè initiales nominis Папчшяею , in qua
urbe Boíphori metrópoli nummus ifte percuífus fit,
talia urbium monogrammata inípicere licet apud
Golzium in Afia minore tabula 32. ubi plurima; Ale-
xandro Magnonummos percufíerunt.
Eadem Victoria prora; infiftens repetitur in A-
fândro ut folemne Principatus íui confirmations ar
gumentum, nempe vitto & occiío Mithridate Per-
gameno , ex Mithridatis Magni ftirpe crédito , &
Boíphori regno a Julio Cariare donato , feu ut iè
maritima* potential hac Victoria compotcm oíten-
deret.
■
:
"
..
■
¡
■
О 4 DARÏ-
tie DARIUS,
DARIUS,
PONTIREX,
EXBofphoriRegibus , in qiios familiaMithridatis
Ponto ejus regno in Provinciam Romanam a
Pompeio redaftonos adduxerat, inPonti iterum Re-
gesreftitutosrevertamur, cum idregnumtandem
Mithridatis Magninepoti tanquamavituma Roma
nis conceffum nos edoceantHiftoriae Scriptores.
Darius Pharnacis BoíphoriRegis filius,ut regnum
paternum Aíandri perfidia fibi ereptum vidit , ad in-
fidias ufiirpatoris vitandas, in aliquam ie regionem
ab ipio remotam confugiflê videtur,aliquod förtunae
praefidium ad illud recuperandum aut ad aliud aRo-
manis obtinendum expe&ans, occafionem civilis
belli inter Triumviros contra Di&atoris interfeäo-
resna&us, memorquodhie Mithridati Pergameno
bellum contra Aiàndrum,quo ejus in amicum Regem
perfidia ple&eretur, mandaiîèt. MoxOcbvianiCas-
itris & M.*Antonii partes íequitur, iiíque adpradium
Philippeniè, quas potuerat copias cölligere, in eo-
Tumauxilium duxit cum amicis.
Vi&is poftea adPhilipposMacedoniaeurbemBruto
3fc Caffio, cumM.Antonii ad bellum Parthis inferen-
dum profeäionem cognovit, ipfi oecurrit fupplex
Athenis,uthyberna illic achuru reícivit, qua in urbê
multi ipfius ftudiofi etiam venerut: de qüibus hœc ait
AppianusJReges aliquot appellavit,arbitratu fùo,du-
iaxat qui certum trjbutum penderent,PontiDarium
Phar.
PONTI REX.
Pharnacis filium,Mithridatis nepotem,ïdumîeorum
SamaritarumqueHerodem , Amyntam Pifidarum,
Polemonem partis Ciliciae, aliosqtie aliarum Genti
um. De bell. avil. lib. 71?.
Appianus AntoniumPoiemoniregnumponti de-
diíTe debueratpotiüs refèrre, cumDio illum nominet
his verbis: Solo Polemone Ponti Regebellique An-
toniifocio, capto, ас pecunia data dimiflb. Lib. 49.
fag. 408. nifidicamushuncPolemonis titulumRegis,
aUbrariisinillopratermiflum, &tantum partem
Ciliciae, quam revera habuit , eíTe reliäam.
NecLectoremmoveat duos Ponti Reges aM. An
tonio eodem tempore conftitutos »Dario Pharnacis
filio regnum Ponti avitum ,Bithyniasicilicet conter-
minum , Polemoni vero, earn Ponti partem, quae ad
Cappadociä vergebat,conceffit De Polemone igitur
tumut Ponti, fed ut Boíphori etiam Rege mox di-
fturiííimus.
Darius annoV. C. 715-. avitumPonti regnum qui-
dem recepit , & filium Pharnacis , nepotemque Mi-
thridatis fuifleex Appiano tantum dedicimus; fed
quid poftea egerit& quotannos regnarit , tota illius
geftaintenebris íepulía flint, tarnen filium nomine
Mithridatem regni fiicceíTorem. reliquiíTe, ex illis
eruereconabimur.
O f Ml
ais MITHRIDATES VIL
MITHRIDATES VIL
PONTI REX,.
M1THRIDATES ordine RegumPono, qui ítir-
pem ab Achaemenc dcducere gloriabantur, íe-
primus, Dario patri Pharnacis filio, in avito Ponri
Prii icipatu,etfi nulli meminerintHiftorixScriptores,
lùcceffiflc videtur : etenim añorum So. ípatium,quod
efRuxin,inter Ponti rcgnum Dario Pontico ex Anto-
niiTriumviri munificentia receptum, apud Appia-
num anno V. С. 7i<¡. uíquead regnumBoíphoria
Claudio Imperatore Mithridati concefliim ex Dionc
anno 797. Mithridatem huncBofphoranum,qui pro
les Magni Achasmenis dicitur apud Taciturn, poti-
us Darii nepotem, quam filium aperte demonftrat.
Icaque Darii Ponti Regis füiíTe filium, qui Mithri-
datisBolphoranipaterextitit,neceíTeeft; in eaver-
íatus fèntentiaHieron. Henninges ilium appellatMi-
thridatem, quo autore, non refèrt,fbriàn,quodid
nomen Ponti Regibus fit familiäre, vel quod ejus fi
lms Mithridates Boíphoranus illudtulerit,&de ipfb
haecpauca habet, Mithridates vixit fama & nomine
ebfiuro :nec eum inter Reges collocat,quem titulum
rêvera tuliflê ex (èquentibus auguramur.
Si Mithridates Vil. Ponti Rex Mithridatis Bofpho-
rani pater renuntiatur, ex qua uxore illum genuerit,
inquirere neceflârium videtur;TacitusMithridatem
Bofphori Regem&Cotym illius in regno iùcceflo-
rem fïatres appellat; cú vero ille fitAchaemenides ex
eo-
%
MITHRID. Vil. PONTI REX. 319
codem Scriptore, & Cotys e regio (anguineThra-
cio ortus, éos eíTe haud dubie fratres uterinos necef
lèeft,eorumquematrem fœminam principem pri
mo Mkhridati Vil. PontiRegi,&fecundo CotyiAr
menia; Principi nupfiffe.
Praematura morte praeventus MithridatesVII. fuit
ièvidetur,& cum tantum in teñera astate conftitu-
tum haberet fiiium,ab ImperatoreRomano inBythi- •
niamPontum redaäusPontus eft &Bythiniae adjun
cts; at Mithridatis uxorutReginae nomen no amit-
teret, in novas nuptias cum Cotyeminoris primum
Thraciae deinde Armenia; Rege (è conjunxit.
Avito Ponti regno fpoliatus filius inThraciam fe
ci uutus eft matrem,&tandem fibi benevolum reddi
dit Claudium imperatorem, utabejusliberalitate,
aliud avitum Boiphori regnum obtinuerit.
Qupt annos regnaveritMithridatesVff. &quo
tempore e vivis abierit,incertum eft. Plura de illo in
ejus nummo.
tfUM*
229MITHRIDATES VH.
NUMMUS
MITHRIDATIS VIL P0NT1 REGIS.
Ex The»au*o Rigio,
Caput Regis diademate ornatum cum épigraphe В ASI-
ЛЕХ22 MI©PAAATOY;ideft,REGisMiTHRA-
D a T i s. In averfaparte IB. hoc efi anno duodecimo
clava : fpolüs leonis onußa} a dextrispharetray i5 a
finijirittridens.
Si Mithridates VILDariiPonti Regis filius&Phar-
nacis Boíphori Principie nepos, ab Hiftoriae Scri-
ptoribus pratermiffiis eft, nihil miram, fi ejus num-
mi ab antiquariis baud cogniti fiierint. Seguinus ta
rnen unum vulgavit in SeleÉtís pag. 62. Sed ilium
alii Principi adjudicavit, ut vero Mithridatis Regis
infcriptionem legit, illiusfàmofi Reipublicae Roma
nas hoftis numiima effe duxit, fed infpe&o accurati-
us vultu, utait, &cum argenteis ipfius Eupatoris te-
tradrachmis collato faciern omnino divcriam depre-
hendit.
Caput illudjuvenile,Mithridatis Pergameni eñe
íufpicatus eft, tum propter verbum ПЕРГАМН-
NaN.xjuodin alioPergamiurbisnummo obièrvavit,
ad
PONTI REX. aai
adStrategü quemdäMithridatem ípecbntem, cum
Regis nomine non fit infignitus : reliquit igitur Pon-
ticum propter diverfàin utroque lineamenta, turn
quodmagnus ille Ponticus in aere fincerus vix repe-
riatur; addere debuiiret,quod ille femperE Y n AT o-
VOZ cognomen prafèrt, & Epocham quaMithri-
datis Ctiílis íucceflbres utcbantur.
ReliQ.0 igitur Pontico,totum le ad Pergamenum
contulit, cujus hiftoriam & res geftas deícribit,in
quibus ilium Tetrarchiam Gallo- Graecorumacce-
piiîè a Julio Cœfàre refèrt, & poftea regno Boíphori
donatum, Ci Aiàndrum Pharnacis interfèctorem tol-
leret,fèdipfeabAiàndro occiiùs eft, &fie regnum
nunquam obtinuit, nec proinde Rex unquam dici
potuit.
Cui ergo Régi Mithridati nummus eftaicriben«
dus , fi ad Eupatorcm nec ad Pergamenum ipeäet î
ad alios iàne confugiendum. Duo iùperiùntReges
nomine Mithridates, ambo ex Achsemenidarum
ítirpe oriundi: alter Mithridates, Dariifilius, Ponti
Rex,& ejus filius Boíphori Princeps; adhunc perti*
nere nequit nummus cum annis regni duodecim,fi-
quidem is ad annumV. С. 79Т- Boíphoro praeeflè cœ-
pit, & anno 802. regno iîio ípoliatus eft.
Redit deniquenummus hic iècundse formai ad Mi-
thridatem VIL Darii Regis Ponti filium, quem ille
appellat Mithridatem, ut prasfèrt ejus épigraphe,&
Regem fuiffè nos cdocet BAZlAEilS titulus i &
quidem Ponti tanquam paterni regni havres : quod
confirmât principatus iùi anni in eo confignati:at ob-
jiciet quidam Reges ex profopia Achsemenidarum
in
in MITHRID.VILPONTIREX
in nummis жгат Mithridatis conditoris vocati com
putare íolere, quod in aureis &argenteis fbriàn mo
rís fuit, in aeréis vero annos tantu regni fui apponere.
Deniquenummi modulusAíiaticum redolet,ut fi-
miles ejus tra&us & xvit quimanibus Antiquario-
rum quotidie fèruntur,demonftrant : nonautem illa
eftBofphororum Regum rudis &barbara fère for
ma ab impends artificibus earum regionum fignata,
quales in horum Principum ferie mox deícribenda
prodibunt, &certe is non eil in Antiquariorum pe-
ritorum numerum refèrendus, qui mox exnummo-
rumförma,regionem,,in qua cufi lint, non dignofcat
&pronuntiet, quod ufùs &frequens illorum tracb-
tioiís comparare debuit.
Hercúlea infignia in avería parte nummi exarata,
Mithridatem adíciviffe refèrt Seguinus, eo forte
quod per Achsmenidas,a quibus Pontici Reges orti
íiint, adHerculem genus refèrret. Plurimos extitiflè,
& quidem in varus orbis regionibus nemo nefèit : at
cum hic pro infigni tridentem etiamferat,eum ab
aliisdiftinguere illud videtur; &fimihicon]icereli.
ceat, ille Hercules Tyrius eft , quem Jovis & Arte
rias filium fuifle fàbulantur, a quo Periarum ille Mo-
narcha Achaemenes iè ortum prœdicabat, cumula
regio iiib ejus effet imperio. Tridentem prafèrt tan-
quam maris imperium habens,ut qui naviurn inven
tor fberit, & illas Tyrios fabricare docuerit,fiNo-
mio fides in Dionyfiacis.
ÂLÎA
POLEMO L . 22;
ALIA REGUM tONTIET BOSÏHQR1
FAMILIA.
POLEMO I
DISCERPTO poft Magni Míthridafís mortem
totoPonti regno, abílío longe lateque propa-
o-ato, Pompeius avitum illius principatumßythinias
S24 » POLEMO L
cbntcrminum in Provinciam Romanam ipfi conjun-
ftamredcgit, partem aliam gentibus, quas iiibege-
rat, propter miflà auxilia, libértate donatam conceÊ
fit, aliasque Regibus attribuit. Appian. de bell. Mithrid.
Poftea M.AntoniusTriumvir ImperiiRomani di-
vifione cumAugufto fàcb,poft Philippeniem vi&o-
riam , cum illi oriens ceiïîifèt, Pontï regnum olim
Mithridatis pro Arbitrio mutavit, partem illamBi-
thyniae conterminam,. quam Pompeius in Provinci-
amRomanamredegerat, iterum in regnum erexit,
& DarioMithridatis Magni nepotiavitum conceffit;
alteram Ponti partem, quae vergitad Cappadociam,
Polemoni attributes? Appian. & Dio.
Polemo non regia quidemftirpeortus,(êdut.lo-
quiturStrabo, qui ob res praxlare geftas, regno di-
gnatuseft, lib.i2.peg, 578. íilius fuit ZenonisRheto-
ris Laodicenfis , qui , cum Hybrea altero Mylafîè
Oratore,eodem Géographe tefte,Labieno cum Par-
this Afiam vaftantino ceffit, ambo urbesfuas contra
eum concitarunt anno V.C. 713. lib. 14. pag. 660.
Hoc p,atrisergaAntonium officio,&in fuo Phiiip-
penfi prcdio huic Triumviro praeftito, Polemo eum
Athenishybernaagentem anno ièquente invifit, a
cujus munificentia Ponti regnum exea parte, quas
vergit adCappadociam,íiibtributi titulo accepit, ut -
innuit Dio lib. 49. pag. 407. & Giliciae parte donatur
apud Appianum lib. bell civil, ç.pag. 71?. Pontusab eo
Polemoniacus accepiiiè nomen videtur, apud Jufti-
nianum. Novella 28,
Cum Antonius in Armeniam ire inftituiflet anno
718.
PONTI ET BOSPHORI REX.
7 1 8. adbellumArtavafdiMedorumRegi faciendum,
ftatim Polemo copias ad auxilium ipfi fèrendum
comparavit, Triumvirumque comitatus eft; Anto
nius autem abArtavaídeArmenias majoris Rege ini-
mico ejus impulfus : cumq, intelligent, RegemMe
dias, ad opem Parthis fèrendamproculdomoabiiP
iè,impedimenrisacparteexercitus,in quo erat Po-
lemo, tefie flutarchoin Antonio pag.jty. cum Oppio
Statiano reliäis, iùbfèquique fè juffis, ipiè cum equi-
tibus,ac peditatusoptima parte, feftinato profectus
eft, íperans, fe primo ímpetu omnem Mediam fab-
a&urum. Dio lib. 49. pag. 407.
AdPraaípa( regia Mediae) cum Antonius veniC
(et, aggere jado, earn oppugnarc cœpit, fed Parthus
ас Meduscum id cognoviiîènt, laborare eum fruftra
in oppugnanda urbe , validis mûris, ас multis defèn-
fíonibus munita , paffi iùnt : ipíi vero Statianum, in
itinere fàtigatum, improviíb adorfi,ad unum omnes,
qui cum eo erant , conciderunt, iolo Polemone Pon-
ti Rege, bellique íbeio capto , ас pecunia data di-
miffo. UAhid.
Anno iùbièquente 719. Artavaföes Media; Rex,
Phrahati Parthorum Régi fùccenièns, quodñeque
prasdas magna parte, neque alio honore eflètabeo
prasditus, cupieníque Armenia; Regem ulcifci pro
pter inducios fibi ab eo Romanos, Polemone ad An-
tonium miflb, amicitiam ac ibcietatem ejus ambiit,
qua quidem re adeo delecbtus fuit Antonius , ut ini-
ta cumMedo pace , prsemium legationis Polemoni
Armeniam minorem poftea dederit. Id.p.^n.tf412.
Antonius anno 72i.uíque ad Araxem fluvium pro-
Pars II.
225 POLEMOI.PONTL
fècfcus, quaíi Parthis bellum illaturus, (àtis habuit ей
Medorum Rege íbeietatem junxiflè, & illi parce Ar
menix recens occupata» txadita , iècundum hsecPo-
lemonem Armenia minore donavit. Id. p. 41g.
Poftea cum Antonius & Caeiàr inter iè civile bel
lum excitaíTent, Polemo beneficiorum memor, iubi-
to in Antonii partes defcendit,& ipfi copias non pau-
cas adduxit in praelioad A&ium commiffo anno 723.
Cœiàr illi condonavit,quod benefà&ori íiio auxilium
mérito pr£cítitiffet.Deinde Polemo in Cîeiàris amici-
tiamreeeptuseft: de quo ait Dio eodem anno,fcilU
cetyiü. Polemo Rex Ponti inter (ocios ас fœderatos
Populi Romani adièriptuseft, ас prima iùbièllia in
theatris per totum ejus regnumSenatoribus tributa.
Id. lib. s3.pag.v3.
Bello ítrenuus eratPolemo,vicinafque gentes olim
Mithridati iubje&as, regno íiio addidit, Chaldasos ac
Tibarenos & alios : at cum Aíánder Boíphori Rex
mortuus effet, & Scriboniusrei militari ab Auguito
tune prafèctus regnum occupaflèt,ducb in uxorenl
DynamiPharnacis filia & Afàndri conjuge, iè Mi-
thridatis eiîè nepotem & regnum fibi ab Augufto
conceflum mentitus, contra eum ab Agrippa Аш
guíti genero miiîus eft. -
Hic AfiaeProvinciasluítrans,cum quodScriboni-
us iri Boiphoro auiiis fiierat, Polemonem, inquitDio,
Ponti ejus,quae eftadGippadociam iïca, Regem, mi-
fit,utei bellum raceret,iíqueScribonium ííiperftitem'
non invenit; fraude enimejuscognica, Boiphorani
jamnecaverant hominem.
Refiftentes autem Boiphoranos,quodmetuebant,
ETBOSPHORI REX. e2?
ne is Rex ipfis conftitueretur, prselio vicit, neque
tarnen eos fuhegit ; cupi vero Agrippa contra ipfos
exercitumadduxMet, Bofphoranos fuperavit; & fi.
gms Romanis , qua: illi quondam fub Mithridate fu-
itu[erant,belIorecuperatis,viaosad dedicionem со-
egit, Orojl1b.6xap.21.Armis demumpofitis,Potemo-
mtradmfunt,conjuxqueDynamiseidem data, Ад-
güito nimirum id probante. Dio ib.p^S.
Polemo cumDynami non diu vixiûe videtur,jam
hapcante 32. annos Afandro&nuperScribonionu-
pferat : ex ea nullos itaque fufcepit Jiberos.
Deinde fibi íecundo matrimonio copulavitRex
Pythodoriem filiam PythodoriAnarchie, qui Nyfie.
natus, Trallim portea ob claritatemurbis migrave-
rat,interque amicos Pompeii cum paucis fioruit; re-
gis ei fuerunt opes,amp]iores duobus talentum mil-
libus,quas cum Gsiârpublicaftet, propter ejuscum
Pompeio amicitiam redemit Pythodorus,& non mi
nores liberie fuis reliquerat. Strabo lib. щ-pag. 649.
Multisautemdonariis Pythodorus Laodiceam ur-
bem exornavit,ut& Polemo ejus gener,eodem Geo-
grapho tefte, lib. 1 z.pag. <¡7$.
Polemo fines regni fibi a M.Antonio conceffi&
ab Augufto confirman propagaverat, Pharnaciam
acTrapezuntem poffidebat,&addit Strabo,ultimo
Polemon Colchidemhabuit. Lib. 11. pag. 499. quam
armis iubegerat.
Nee minus limites inBoíphoro extendere conatus
ell ; nam omnia uique ad Tanaim obtinebat,Aipun-
gitanos , inter Phanagoriam habitantes , & Gorgip-
piam ad 10. ítadia, fübigtre volebat, quibus cum
P a infidia-
Mg POLEMO I. PONTL
infidiaretur fab amicitiîe pratextu, re comperta,bel
lum illis infèrens, in poteftatem eorum vivus per
vertit & interiit. Id. lib. п.fag. 495-. Sed quando, pla
ne incertumeft.
Reliquit tres liberos , Polemonem , Zenonem,
& filiam Pythodoritidem Cotyi Sapaso nuptam,
regnique adminiitrationem Pythodori conjugi.
i : ->
-i • ,
NUM.
ET BOSPHORI REX. 22
NUMMI ]
P0LEM0N1SP0NTI ETBOSPHORI
REGIS.
Ex Su Eton i о Car. Pat in r,
Caput diademate cinäum , cum épigraphe , В A CI-
ЛЕПСП OAEMONOC, id eft, Regis Polemo
ni s : Ex avería pârte caput nudum Antonii , cum
infcriptione M.ANTnNlOSAYr.TPmNAN-
APiiN, hoceft, M.Antoni us Imperator Tri
umvir,
ü Ariffimum hunc ex argento numrnum vulgavit
•"^ Card. Patinus in Suetonii libro , quem notis&
numiímatibusilluftravit; exhibet ille Polemonem,
qui ab Antonii muniiicentia Ponti regnum ex eapar
te, qua; adCappadociam vergit, acceperat; memor
tanti honoris, Triumvirum in avería parte cudivo-
P 3 luit;
230 POLEMOL PONTL
luit; nam ut jus cudendx monetae dignitatis erat
fymbolum, multo magis in ea reprseièntari debeba-
tur, qui regna diftribuebat.
Polemo quidem utRex,diademateRegum infígni
ornatuseft; Marcus autem Antonius , nudum tan-
tum exhibet caputRomanorum more,fed cum titu
lo Triumviri Magiitratus, fimodo Magiitratus di-
cenduserat, qui contra leges fuit irtftitutus,aLepido,
Antonio,& Octaviano, ut (lib ípecie ulciföendi Gaeià-
ris mortem, fibi de ordinanda & corrigenda Repú
blica poteftatem arrogaverant, & fie publice confti-
tuendis &adminiftrandis rebus , ut praeficerentur,
inter (è convenerant : idquenon in perpetuum , fed
in quinquennium.
Caput Regis diademate revinBum cum épigraphe:
ВА21ЛЕИ2 PIOAEMONOZ Regis Polemonis:
Ex averfa parte сари/ nudum cum inferiptione : Imp.
Cíísar Aug. /
QUodPolemo in partes M. Antonii , ad prselium
 A&iacum defcendiffet,ignovit Auguftus,cum
abeoregnumaceepiffetj imo &ejus amicitiam me
Ex Museo Nostro.
ruit,
ETBOSPHORIREX. 83,
mit,&ut ilium M. Antonius Ponti Regem fecerat,
AuguftuspofteaeumBofphoriregno donavit, non
minor virtutis in Polemone quam Triumvir colle
ga, œftimator.
Prior Polemonis cum M. Antonii effigie percuf
Iiis ex argento nummus , drachmalis eft Romanae
monetae more: habet quidemutraque pars epigra-
phemGraecam, nempeaparte Polemonis, cum in
ejus regnolinguaüla effet in ufti, filtern nummi hoc
idiomateferibebantun pariter circa M. Antonii ca
put, quodilli Orientis Imperium ceffiffèt, Graca eit
inícriptio , ubi hîeclingua per omnes ipfius Provin
cias erat propria& communis.
Hic vero nummus ex sere eft , &quidem minimi
moduli ad majorem populi& commercii commodi-
tatem; habetvero inícriptionem ex parte Polemo
nis Graecam , propter linguam, quamPontii, quo
rum Rex erat , loquebantur : circa autem Augufti
effigiem Latina adeft épigraphe, quod Romano
rum eflet Imperator, quibus ipfâ eftèt nativa lin
gua. _ ..
P 4 PYTHO.
аз* PYTHODORÏS,PONTI
PYTHODOELIS
PONTIET BOSPHORI REGINA. .
L_
"ARCHELAVfS
CAPPADOCiC VnriMVS ,
Àp .frînudsbb ¡Chris
pYTHODORlS,mortuoPolcmoncRegemaritö,
* iplà inprincipatus five teftamento iponfi,five ut
filiorumimpuberumtutrix,uicceffiti prudens mu-
iier&praeeflè rebus gnara3ut loquiturStxabo НЬлг.р.
-. m-
ET BOSPHORI REGINA. 233
sss- regnum Ponti & Boíphori gubernavit, & in Col-
chosTrapezuntem,Pharnaciam &fiipra accolentes
Barbaros tenuit Idem lib. 11. pag. 499. Phanaream &
Zelitin, pneterea acMegalopolitidem, pofledebat.
Id. üb. n.pag. ss9-
Нжс fecundo matrimonio Archeiao Cappadociae
Regi nüpfít, & cumillo, dum is in vivispermanfit,
vitamexegit. Id.ibid.pag.ss6. Archelaus Tiberio in-
viiùs eft, quod eum Rhodi agentem nullo officio со-
luiflet: abeoRomam evocatus anno V. С. 770. in
Senatu falío accufàtus eít,quafi res novas moliretur ;
homo non íblumíiimma (ene£tute,fededam poda
gra; doloribus oppreflus, finem vita; iponteanfàto
implevit,poftquamannisquinquaginta regno poti-
tus e(îèt,& ejus Cappadociíe regnum in Provinciam
redaäum eft. Tacit. Annal, lib. 2.pag. f3.
Liceat mihi adilluftrandam Ponti Regum ièriem,
rariffimum Archelai Cappadocia; Regis huic regno
contermina; nummumexhibere, tum quodille Re
gina; Ponti conjux füerit,tum quod nullum nobis fit
cjusPythodoridisnumilma iùperftes.
P s NUM-
434 PYTHODORIS, PONTI
NUMMUS
ARCHELA1 REGIS CAÏÏADQCIJL
Ex Cimelio D. Foucault,'
Caput ArcbelaiRegisjuvenile diademate redimitum. Ex
averfaparte Clava,in cujus ambitu épigraphe: В A Z Г-
AEOZ APXEAAOY Ф1ЛОПАТОРОЕ TOT
KTI2TOT, id eft, Regis Akchsiai Philopato-
tu Fitn Fundatoris. Iu area K.for/an КАП-
IIAAOK£2N,Cappadocum.
A Rchelaus, quem exhibet ex argento nummus,
Rex Cappadociae primus& ultimus ex fiia fa
milia, poft Ariarathem Ariobarzanis Cappadocias
filium juniorem, juflîi M. Antonii interfe£bum,inau-
guratuseftabeodemanno 718. in gratiamGlaphy-
rae matris, qua» Triumviro placuit
Isfilius fuit Archelai, quiSacerdosComanorum
inPonto inveftitus aPompeioMagno poft deviftum
Pompeium,&Glaphyrac filius : hie poftfugamPto-
lomiei Auletis, regno inBerenicem ipfius filiam
translato,cumhacmatriraoniumcontraxit,Rexque
ET BOSPHORI REGINA. 23*
JEgyptiorum acclamatus eft ; & licet tantum fex
menfes imperarit, cum fucrit interemtus, ™ К#*р
ípíe tarnen fefundatoremappellat, ut qui primus ti-
tulum Regis in fàmiliam tranímiferit, namejuspa-
ter Archelaus Mithridatis Eupatoris tantum dux
fuit.
Archelaus autem nofter in tanti patris, quem Dio
acrem &magni nominisvirum appellat lib. 39. pag.
ii7.memoriam, ièPhilopatorem nuneupavit; quae
cognomina patris, nempe conditoris rov k*r*, & filii
Ф1?*7г*то?ос, amantis parentem,prorius fine nummo-
rum auxilio ignoraremus: gratitudinis erga Anto-
nium cauia in bello АШасо,рго eo pugnavit Arche-
laus j ideo veniam a Cœfàre obtinuitanno 724. ex Di-
one lib. %i.fag. 443. imo ita ejus amicitiam poftea fibi
conciliavit , ut anno 734. minoris Armenia? regnum
&Trachiam Ciliciam in donum acceperit, eodem
tefte Scriptore lib. y3. fag. 926.
Primo íe connubio cum conjuge, cujus nomen
deperditum eft, exqua cum íolum filiam nomine
Glaphyram ad fecundas cum Pythoridite Polemo-
nis vidua nuptias conjecit, ex qua nulli procread
íimtliberi.
Clava ut Herculisinfigneeft, Archelaum genus
iùum adhuneHeroem ièu Deum deducere indicat :
Archelaus Cappadox illius proavus ex Archelais
Temenidis originemhabere iè gloriabatur ? an vero
illi ex Hercule?
Lit-
23б PYTHODORIS,PONTt
Littera К. in area nummi poiita, utrum fit mone-
tarii nominis initialis, dubius fiim ; anvero potius re-*
feratur ad titulum в A ZI ЛЕЛЕ, & fie Ka^Woicey
gentemíignificet ; pro Docbrum arbitrio relinquo^
nifi utgrandior littera id prorfus denotet.
ZenoPolemonis &Pythodoridis filius minor,annö
Íéquente77r. Armeniíe majoris Rex eleftus eft, de
quoaitTacitus : Armenii illa tempeftateRegem nori
habebant,amotoVonone : fèd favor nationis inclina-
bat in Zenonem, quod is prima ab infantia, inftituta
& cultum Armeniorum smulatus, vcnatu,epulis,&
qua; alia Barbad celebrant, proceres plebemque
juxtadevinxerat. Igitur Germanicus in urbeArta-
xata adprobantibus nobilibus circumfüía multitudi-
ne,infigne regium capiti ejus impoíuit ; casteri vene
rantes Regem, Artaxiam conlàlutavere > indiderant
ex nomine urhis,fcilicetArtaxatas Regiae. Lib. Annal,
a.pag.w. Sed illaurbs nomen habuerat ab Artaxia
Antiochi M. Duce, qui Armcniam inregnumere-
xerat.
Artaxias Armenia;majorisRex,vidente adhuc ma-
tre, poft 15-. regniannos defiin&us eft, V. С. 786. Po-
lemo autem filiorum major Pythodoridis, cum ma-
treprivatusinterearegnumPonti & aliorumadmi-
niftrabat. Strabo lib. vz.pag. я6.
Supereft, ut de filia Polemonis &Pythodoridis
quaedamdicamus,cumillius ex GotyeThraciae Re
ge filius, Mithridatis VII. ultimi Ponti Bithynia; con?
termina; Principis, de quo nos íupra,viduam duxerit
uxorem, ex quaduofilii, ícilicetuterinifratres,BoC
phori regriumpofteatenuerunt; & illud, extin&a
ET BOSPHORI REGINA. 237
Mithridatis Magni progenie, tädem adPrincipesex
Thracia oriundos pervenit, de quo in ièquentibus.
FiliaPolemonis &Pythodoridis, eodem nomine,
quo mater, Pythodoris junior appellata, Cotyi
Thraciaî Régi Sapœo nupta eft exStrabone; & fi
conjicere licet ex filiis Polemonis primogénita Mari-
tipater Rhaemetalce cum e vivis ^Xceffiflèt, qui
Thraciam omnem poffidebat, Auguftus partem
Thracum Rheicuporidi fratri ejus, partem filio Co
tyi permifit: huic. mite ingenium & amœnum, pa-
truo atrox & avidum & focietatis impatiens, aftu
Cotys aggredkur a Rheicuporide, & tandem perfi-
jdenecaturanno 772. . v j. 1
RhefcuporisTyberii juffryper PomponiumFIac^
cumМагПж ^ropraetorem,ejus nuncium in praefidia
Romana eroçafÍ4m,neeeffitacjs gnarusin urbemtra
gus eft. Accufàtus inSenatu aPytftqdprjçfeCotyis
uxore damnatur, ut procul regno teneretur, Thra
cia in Rhasmetalum Rheicuporidis filiumi, quem pa-
ternis confiliis adveriatum conftabat, inqueliberos
Cotyis dividitur.
CumnobisPythodoridis Polemonis uxorisnum-
mifuperfint, non ingratum íbrían Le&oribus vide-
bitur, fi hie Pythodoridis junioris nummümappen-
damus. ■ ,:.;c,!ÍI:n'..».:ví
•Г'-'.' i ' • 'ГУ-i. :.' • .:: ,;.•' , ' *:.•;"■ vor: ;г,\
'& ■{fJi.'"'
(о) I■Г
!. .'LT.:.'- • .'
•
NUM.
ajg PYTHODORIS, PONTI.
NUM MUS
PYTHODORWJS ZUNIORIS
THRACI£ REGINE
■ ■ .- , .. . i'.î í ~i .
• '■■' '\
IsThisaoro Regio. >■■'■■ - "J-^
Сорт Tïtérii laurea or/tatumjiw Uteris, ^'averfapàrte
Bilanxcum épigraphe ih ambitu В л'S ï Л I Г S Л йтб-
©О^Ф'ГТОЕ id eft Regina F ir»оdor ist &ó<í
rtiitühjux. : '•" "-'îbiti'J-'v .
jíi /
Hícrariffimus ex argento nummus a Seguino,
c.umfiiuseiîèt,inlêleâisnumiiniatibus pag. 45-.
vulgatuseft. Tiberii imperatoris effigiem ill uífcris
Antiquarii,etfi nulla illius infcriptione gaudeat, ap-
prime novittum ex ejus Caeiàris liheamentis,tumex;
hiftoria Cotyis & Pythodoridis, quam ex Tácito
erudite íiio more retulit. .. >:,íí,L
Imperator Romanus in Thracia; Regina; num-
mo tanquam regnórum diftributor, ut iiipra nota-
vitTacitus. ThraciainRhxmetalcem inque liberos
Cotyis dividitur, Annal.'lib. 2. a Tiberio ícilicet : no-
men ejus circa imaginem haud ícribicur, ut qui ab
omnibus populis fblo vuitu coguoici debet, laurea
re.
ET BOSPHORï REGINA. 239
redimitur,quâ a Julio Caviare Imperii Romanifunda-
tore mutuat'' fint omnes poft eum Cœiàres appellatî.
Pythodoris Regina nomen fibi aiïùmit, licet filiis
nondum aculas Tribellius Rufos vir Prœtorius ex
Tácito dams fit, qui regnü tracbret. Regina; nomen
indélébile eft,& jus monetaeaPythodorideretentum
non omnino res a tutoribus Romanis eñe adminiftra.
tas & totam iis in regno poteftatem fuifle datam nos
edocet.
ReginaillaThraciasie,Cotyosiubintellige,Regisu-
xoremnominat,nт©0лПР12К0ТУ02, utSabi-
na in nummisfuis vivo ímperatore dicitur Sabina
Aug. Hadriani Aug. ficut&plurima;aliaeAuguibe
poftea ufiirparunt.
Libra cum lancibus in avería nummi^tjB,eadcra ratione vi-
cleturexarata, quae in Romanis: ipfa iEquitas muliebri habitu
ílans cum bilance de.xtra gerente,& épigraphe,^ q.u i т a s A u G.
ad indicandam Tiberii juftitiam , qui ob csedem Cotyis perRhe-
fcuporim patratam ; ilium regno privavk, & in exilium Alexan-
driamJEgyptimifít: ubi adveclus&fugampoftea rentans; an
ficb crimine interfectos eft, •
Pythodoris vidua permanfit, cum liberos haberet, de quibua
natu maximus, nomine Cotys, rerum potitus eft, ut narrât
Strabo lib. 1 1 . pag. f ç 6,
Poffidet Gaza regia perrarum hujus Cotyis Pythodoridis
filii Nummum ex acre, non quidem in Thracia , fed in Ar
menia minore, cujus regnuma Caligula accepit , quern in hoc
loco non apponimus, fedillius infra nomen Lectoris oculis
fubjiçiemus,
Pythodoris mater, dum vixit, rerum & principatuum fuo-
rum adminiftrationem capeffivit, & Polemo filius licet adul-
tus, cum ea ut privatns degebat : non autem Imperio nimis
dignus videbatur : ipfaque obiiife videtur iub finem Tibe^
rii, aut initio Caligula; imperii anno 79 1.
POLE-
240 POLEMOII.PONTI
" г,:--,. POLEMO II.
PONTI ET BOSfHORI REX.
fTv:; . ' r .flotte- '
ti'X nam artjzräec ,aivjm. < .
POLEMOPolemonis& Pjrthodoridis films nâ;tiï
: major, qui víventematre, quafi privatüs resrad-
miniftraverac uc& placebat; tandem mortua, regni
habenas íuícepit , de quo aid Dio, PoíemOni pater^
.iz* од-. " : •> л-: • num
■ :. -.л
POLEMO IL 241
num Imperium Caligula ex Senatus - coniùlto videli
cet tribuit anno 791.lib.49. p. 646. ficuc ipiè Cams Co-
tyi Polemonis ex forore filio Armeniam minorem
pro parte Thracise,cujus Rex erat, quam Rsmetal-
ci tribuit, conceflit.
Non diu Polemo paternum poft Pythodoridis
matris mortem tenuit Bolphori regnum ; fiquidem
Claudius anno 79^. tradente ipib Dione, Mithridati,
qui genus a Magno illo Mithridate deducebat, BoC
phorum largitus eil,pro eo,parte Ciliciie Polemoni
data. IJb. Go.pag. 667. Нгес Ciliciae pars, erat Thra-
caea aipera, quam paulo ante tenuerat Archelaus,
qui ejus matriPythoridi fecundo connubio nupièrat;
& is Mithridates,de quo loquitur Dio, filius erat MÍ-
thridatis VII- de quo nos íupra.
Polemo dum accepit Regem Judaese Agrippam,
Claudii Imperatoris familiärem , ad curam regni
fui mififîè Tiberiadem an. 797. ad eum venit, ut
inviièret ; ibi reperit plurimos alios Reges, inter
quos Cotys íbroris Гиге Pythodoridis filius aderat,
&Herodesfrater Regis, qui tecum duxerat Bereni-
cem uxorem. Joseph, lib. 19. cap. ult.
Porro poftHerodis obitum anno Claudii 8- & V. C.
8o2.Berenice, quae ilium maritum habuerat, licet pa-
truum, aliquanto in viduitate aeb, cum ipargeretur
rumorcum tratre earn congredi, iuafit PolemoniRe-
gi Ciliciae,ut circumcifùs prius,fè duceret , rata fè co-
arguturämendaciu. NecrccufavitPolemon, indu-
aus maxime mulieris divitiis : id tarnen conjugium
diuturnum non fuit, propter intemperantiam (uc
fèrtur ) difcedente ab eo Berenice, qui mox defertus
Pars II. Ql ab
a42 POLEMO IT.
ab uxorc &ip(è Judaicse Religionis delèrtor foetus
eft. Id.lib.20.cap.
ExutusBofphoriregno Polemón a Claudio, licet
pro eo Ciliciam Thracaeam aiperam,quam Aíander
ultimus marris Гиге maritus hubuerat, acceperit, ne-
icio quo pa£fco perfuafus a Nerone regnum etiam
Ponri illi conceffit,de quo ait Suetonius : Pontimodo
regnum concedente Polemone, itemAlpium,defun-
cto Cottio, in Provincia; formam redegit. In vita
Neron. num. i$. Addit Aur. Victor: Id cujus gratia
Polemoniacus Pontus appellatur, de Ctefar. Hujus
etiam meminit Eutropius : Duae tamen Provincias,
inquit, fa£beiiint, Pontus Polemoniacus, conceden
te Rege Polemone, & Alpes Cottiae, Cottiö Rege
defíincto. Lib 7-W7f-78-
Undécimo Neronis anno,V.C. $17.fcilicet, Cottio
Rege mortuo, Alpes Cottias inProvinciam redactas
icnbitEufèbius/я Cbron. quod ièquentianno PontO
Polemoniacum inProvinciam páriterredactûeflê in-
nuuntnummi iftiusRegisPolemonis,quos annoV.C.
810. üt intra oftendemus,percuflit. Sc Pontus and-
quus&Polemoniacus,fab Regibus eflè defierunt,&
Magiftratus Romani in has Provincias miffi font.
Polemo poft Ponti regnum Neroni conceflûm, ièx
annos fupervixiilè videtur, cum eo mortuo 722.Ani-
cetus turn temporis, ut inquit Tacitus,Polemonis li-
bertus,pra;potens olim ; & poftquamregnum in for
maProvincia; verterat,mutationis impatiens. Igitur
Vitellii nomine adiciris gentibus, quae Pontumacco-
lunt, corrupto in fpem rapinarum egentiffimo quo-
que,haud contemnendae manus ductor,Trapezun-
POLEMO II. U43
tem vetuftam admodum Afiœ civitatem, aGracis
m extremo Pontics ora: conditam, Cubitus irruit.
Hifior. lib. з-pag. 74.
NUMMI
POLEMONIS IL PONTIET
BOSPHORI REGIS.
Ex Museo Nostro.
Caput Regis folemonis diademate redimitum^um tpigrfr
^.-BAZIAEnS nOAEMiiNOS, id eft, Regis
Polemonis. Ex aterfa caput Neronis laurea er«
natumcumlitterh ETÖYC I H. id eft anno 18.
INcidit in manus meas, dum Rom» morabar,
nummus ifte ex argento elegantiffimus drach-
malis, ab utraque parte caput exhibens,unum dia
demate cinftum, alterum vero laurea ornatum.
BASIAEnS nOAEMilNOs épigraphe ex una,
me Regem Polemonem efle edocuit, in alteraNero-
nemex vultu protinus deprehendi, quod me laurea
circa caput ut lmperatorem Komanum confírmavit.
Qji Super-
î44 POLEMO IL
Supererant litters ET orС I и. annum ig. dc-
fígnantes, quae cum Neronis imperio convenirenon
poíTent, haud dubie ad Polemonis regnum ipeäant:
hae autem ab anno V. С. 79г. quo in fine fcilicet Ca
ligula PontumPolemoni conceffit, inchoantes in an
num 809. incidunt, iècundum nempe NeronemuC
que ad 3. Id Oftobris,
Similes numerales nota: in nummo hujusPoíe-
monisKr.id eft 23. in errorem Card. Patinum indu-
xerunt in Suetonio mo pag. 298- ubi Polemonis filii
ad Polemonempattern,& Regis annos ad principa-
tumAugufti revocat : computando, non a tempo-
re,quo Polemoab Antonio regno Ponti donatus foe-
rat anno 714- fed quoab Augufto inter focjos nume-
ratus eft 728- quod ad annum 730.protrahit,& initi-
um ecœde Casiàris ducit.
-<"' Ex Museo Ant, Capelli
&aput:Folemonis II. diadema'te cincbim aimtttteris ВАС
; П. КД. idefi, BACIAEÍIC nOAEMílNOCl
' Kcc7T7iu khrcc, id eft anno 24. Ex averfa parte caput
laureatum Imperatoria cum épigraphe : Imperator"
Nero Caefàr Auguftus.
rasftantiffimùs eft hic ex argento nummus, tum
quod
POLEMO IL 24s
quod fit bidrachmalis, ideo inter rariorcs adicriben-
dus, tum quod bilinguis, idcirco interelegantiores
annumerandus i praeftantiam rurfiis adauget in
utraque nummi parte exarata epipraphe, cum Po
lemonisnummi alii pro Neronis inicriptione, nume-f
rales regni ipfiusPrincipisexhibere tantumioleant.
Hicautem nummus nomen Regis, fed quafiini-
tialibus litteris, & annos ejus regni ex parte vultus
fimul continet; inicriptio quidem Graeca, more pa-
trio j nam hi Principes, quorum dominatus erat in
Afia minori, hac lingua utebantur, imo & Arlacidse
ipíam fcribebant in íiiis numiimatibus.
Litterae numerales Кд. annum principatus Pole
monis 24. defignant, dedu£to nempe initio ab anni
791. fine, a quo Caligula Polemoni, utfupra diximus
exDione,regnum tribuit; itaque refpondent anno
regni Neronis nono quem ad 3. Id. 0£tob. mor-
tuo Claudio inchoavit anno 807. & Polemo regno
Ponti adhuc potiebatur, quod nondum Neroni con-
cefTerat: ergo & Pontiregnum& Cottiae Alpes in
Provinciam Romanam videntur reda&ae tantum
anno 817. ;>
Q3MI-
24б MITHRIDATES VHÎ.
MITHRIDATES VIII.
BOSÍHORI REX.
î 7TR0QUE Ponti regno, feu antiquo,fîvePqle-
^moniaco, ex Mithridatis Eupatoris olim ditio-
ne}inProvinciamRomanam iterum redado, ut ftir-
pem regiam illius magni Regis deferibere abiôlva-
musad Boiphori principatum,quem ille armis etiam
acquifiverat, & Phamaces filius poft ejus mortem
tenuit, revertí nobis congruum videtur.
Ecce Mithridates nomine VIII. ex Achaemenida-
rum progenie ultimus, qui Boiphori regnum a Oau-
dii munificentia accepit, is fuit Mithridatis VII. Pon
ti Regis filius, qui propter astatem avito regno, quod
avus Darius & pater Mithridates tenuerant, alter ab
Antonii liberalitate,aker a Tiberio, privatus, Roma-
ram aulam adultus eft (èquutus, affiduiíque obfè-
quiis Gaudium coluit, ut Bofphoranum,quod proa-
Vus Phamaces tenuerat, regnum odtinuerit.
De hoc loquentem audias Dionem. Mithridati,
qui genus a magno illo Mithridate deducebat,BoP
phorum largkus, pro eo, parte Ciliciae Polemonida-
ta. ЫЬ.бо.р. 667. Addit ScriptorConfularis, in Sena
tum ingredi eum, & patribus GráeCe gratias agere
permifit. Наг Claudii erant a&iones laudatae ab o-
mnibus. Id. ibid, quod regnum dedifletPrincipiex
Achaemenidis orto, & principatu avito ob tenellam
setatem tantumfpoliato.
Non prius Mithridates in Bofphorum pervenit,
quin regni adminiílratione íüícepta, avi Mithridatis
Г.\"_ Eupa
MITHRIDATES VIII. 247
Eupatoris moribus imbutus, propagandis dilatan-
diíque principatus fui finibus ftuduerit, & ita nulla
de cauià Regibus proximis bellum indixitjilH vero
mox Legatos Romam miièrunt,ièaMithridatein-
juftelaceffitosquçrentes. Claudius, ut a bello abfti-
rteretMithridates, mox juffit; /èdille mandatislm-
peratoris nullo modo obiècutus eft, imo cum Zor-
fine Siracorum, qui ad Caucafi montis radices funt,
Rege íbcietateminiit.
Claudius, ut Mithridatem mandatis mis refragan-
tem audiit, contra euma Senatu rebellum declara-
tum copias per mare & per terras undequaque mi
ßt; bellum quidem per mukös annos protra£fcum
eft : cum tandem adveniflêt Didius pro Duce Ro
manorum , Cotys Mithridatis frater uterinus, qui
nuper pâtre Armenias minoris Rege defimäo , ad
eum fè receperat,ut fratrem audacem nimis, Roma
nis exofum,& vicinisinvidioiùmvidit, illum prodi-
dit,Diduifque Mithridate fie e toto regno expulíb,
illud Cotyi fratri conceffit; quod poftca Claudius
ei confirmavit.
Ule Didius Romanorum Dux videtur fuiíTe A. Di
dius, quem Imperator Oftorio in legatione Britan
nia; mortuo, prœfècitannoV.C.804. de quo loqui
tur Tacit. Annal, lib. is.
UtidemScriptorMithridatem& Cotyn fratres
appellat,eos fuiíTe uterinos oportet,Mithridatemqui-
demBoíphoranum illumTacitusAchaemenida fuifïè
afferit. Cotyis nomen exOdryfàrumPrincipibus ori-
ginem hunc arceffere indicat: ideo Mithridatem &
Cotyn eandem habuiíTe matrem neceíTe eft., quae
Qj. primo
248 MITHRIDATES VIH.
primo connubio Mithridati VILPonei Rcgi,& fecun
do Cotyi Thraciae prius, deinde Armeniae minoris
Regi nupíit. Ex Mithridate Pontico Mithridatcm
Boíphoranum , & ex Cotye Thracio, Cotyn nunc
Boíphoranum filios fuícepit. At cum Boíphori re-
gnum ad Thracios Principes, quorum íériem bic &
nummos proferrecogitamus,translatum fitCbtyis
Thraciae, deinde Armeniae minoris hiftoriam, ad
majorem rerum,quas traÉtamus,notitiam,ícribere
nobis liceat.
PROSAPIA REGIA MITHRb
DATIS EUPATORIO
PHARNACES
Rex Bofphori.
anno V. С. 691.
DARIUS DYNAMISnuptaAfandro,
Rex Ponti. Scribonio, Polemoni.
r—л ,
Eusuxor Anonyma nupfit MITHRIDATES
Cotyi Thraciae deinde Ar- Rex Ponti.
taenias Regi. |
MITHRIDATES
Rex Bofphori,
mortimsfub Galba
annoV.C.821.
COTYS
COTYS. 249
COXY S
THSAClBdeindeARMENIA MINORIS REX.
JOTYS'RÍEXARMENHAMfNoraS
П ihesM/ro y&?ïs Q\rist
Cjr tMMTi. air. а. ргтп.
COTYS habuit patrem Cotyn Thraci« Regem,
&matrem Pithodorim Polemonis Pond&BoC
phori Regis filiam, cui nondum adulto poft patris
csdema patxuoRhaelcypori partis altcriusThraciae
Qf Princi-
ayo COTYS. .
Principe patratam,Trebellius Rufus virPractorius
a Romanis, Ptolemasi Regis olim exempta, minus
eft tutor, anno V. С. 772.
Rhaemetalces Rhefcuporidis filius,ut confiliorum
patris haud fuerat particeps, imo iis adveriàtus, par
tem Thraciaî parentis Tiberii juflù retinuit, & Co-
tys ad nubendi aetatem perduäus, viduas Mithrida-
tís VII. Ponti Regis nuper defunñí, ex qua tulerat
Mithridatem, nupfit, fœminac ut videtur Principi,&
quidem adoleiçenti : ex qua Rheicyporim & Cotyn,
dequibusmox dicemus,fuícepít.
Ignoratur,qua de cauía Caligula, ubi ad Imperium
advenit,Rhaemetalci totumThraciœ regnum contu-
lerit,& pro Cotyis parte, ei Armenias minorisprin-
cipatum dederit anno V. C. 79 1 . in fine. Нагс nobis
narratDio. Interim SohaemoArabum lturasorum re
gnum, Cotyi Armeniam minorem, ac deinde non-
nullas Arabiae partes : Rhasmetalci Cotyis ditionem :
Polemoni Polemonis filio paternum imperium ex
Senatus-confulto videlicet tribnit. Üb. 49./». 646.
Polemo illeavunculusCotyis ex Pythodoride erat?
fed quod Caligula hoc anno conceffit, Claudius poft
quatuor annos videlicet V. C.79f.eiabihilit.
Zeno frater minor Polemonis H.alter Cotyis avun-
culus,Armeniae majorisRex,poftulatibus proceribus
fiibTiberio fà&us fuerat : demum poll ejus mortem,
Parthi cum illam occupaflênt, Mithridate Ibero ejus
Regea CaligulaRomam accerfito, Claudius Mithri
datem ad regnum recuperandum remiièrat ; & licet
fufo tandem ab eoDuce ParthorumDemonacl:e,qui-
dara proceres in CotymZuùonis, feu Artaxia? foro
COTYS. ар
ris filium, & quidem Armenia; minoris tunc Regem
inclinabant; de quo ait Tacitus, paululum cun£ta-
tionisattulitRex minoris Armenia; Cotys,verfis il-
luc quibusdam procerumj deinde litteris Caeiàris
coercitus,&cuncbmMithridatem fluxere. Annal,
lib. u.pag. 156. IdevenitannoV.C 800.
Paulo poft, ut videtur, Cotys fato fun£tus eft, re-
liSHsduobusfiliisRhaeicyporide &0)tye exvidua
Mithridatis VU.Ponti Rege : Armenia; autem mino
ris regnumnon obtinuiffe videturRhaeícyporis Co-
tyis natu major filius, fed tantü Arabia; partes, quas
patri Caligula,poftqua illi Armenia; minoris regnú
dediflct, conceffit. Quoad confirmât Joièphus,cum
Ariftobulum a Nerone regno Armenia; minoris do-
natum refèrt has urbes anno V. С. 807. ícilicet primo
Neronis Principis anno Regi Emeforú Azizo defim-
cto, frater in principatu íücceffit: minoris vero do
miniumAriítobulusHerodis Regis Chalcidis filius a
Nerone accepit. Lib. Амло. с. 3. idem fereicribit/zk
2. de Bello ¿fuá. cap. 21.
Ad confirmandum quodRhaeícyporis Cotyis fili
us paternum Armenia; minoris regnum patremor-
tuo non obtinuerit, fed tantum nonnullas Arabia;
partes, legendus eft Tacitus, quiad defendendum
contra Parthos regnum Armenia; majoris, quod re-
cens Neroanno 813. Tigrani Alexandriex progenie
Herodis Judaeorum Regis conceflêrat, ha;c refert.
Et quo fàcilius novum regnum tueretur, pars Ar-
memxmajorisfcilicet,x& cuique finítima, parsRha:-
icipoli & Ariftobulo atque Antiocho parère jufTa;
funt. Annal, lib. \$.pag. 22$.
Arabia; parsRhadcypori a Caligula conceffa,non
eft
252 COTYS.
eft intelligenda de Arabia Petraeaaut Damaicena,
nam fiib Caio Aretas erat Rex Arabia? Petras &
regionis Damaicena;: Dioitaqueintelligit deMelb-
potamía» aut Trans - Euphratenfis regionis parte,
qua: cumab Arabibus occupata fuifTet,dicb eft Ara
bia , & quidem Morion , de qua Plinius agit lib. f.
cap. 2f. Itaque Rhaelêypori,qua; ipfi finítima Arme
nia; pars erat , tuenda data eft.
NUM-
COTYS. , ауз
NUMMUS
СО TYIS ARMENIA MINORIS REGIS.
j
EThïsavroRegio.
Caput Regis imberbe, longis capillis ornatum, tfdiade-
mate c'mämn, cum épigraphe BACIAEÍlC KO-
Ттос, ideítREGisCoTYs. Ex avería parte
litters MH. initiales vocis MyiXitmiuv, in medio
coronas ex quercus fbliis compofitse.
СUm jam Cotys primumThracia?,deinde Arme
nias minoriSjRegis res geftas expoíüerimus, lice-
at ad majorem eorum Pnncipum in hoc opere de-
icriptorum elucidationem, illiusCotyis nummum ki
hoc loco appendere.
Perrarus eft^icet 92reus,Medii,ut aiunt, moduli,«
GazaRegia depromptus, Praefèrt quidem ejus épi
graphe nomen BACIAEÍICKOTTOC» quod qui-
bufdam dubium movere poteft , ad quern hujus no-
minis Regem, an ad ilium, qui Thracia; imperabat
Rhœmetalcis fiiium,an vero ad Cotyn Armenia; mi-
noris fuperioris natum,an denique ad ilium hujus na
tuminimum prioriique nepotem,quiBolphorum ob-
tinuk, pertineat.
OD For*
2f4 COTYS.
Forma quidem illius nummi inhocrerum aeitu
facem praferre debet: qui autem Thraciorum
Principum nummos,quos in appendice libri hujus
nummi fumus allaturi, paululum novere; huncCo.
tyi Thraciae Regi nonadjudicabunt. Rudis & omni-
nobarbarusBolphoranorum numiímatú modulus,
hic non item augent, imo confirmant noftramopi-
nionem littera MH. initiales vocis MtiÁirw(m,Me\ke-
num, urbem Armenian minoris metropolim in coro
na civicaexaratse désignantes, ut Ptolemseus & no-
titias Epiicop. nos docent. Vide,iîvelis,Salmafium
inExercit.Plin. p. 630. & adHiít. Auguít.p.96.
Cotys imberbis pingitur, Romanos imitans cum
a Caligula Armenia minoris regnum accepiiTet, fed
longos capillos habetThraciorumPrincipum more,
uti videreeftículptumapud Seguinum ielecl:. num.
pag. 38. edit. 2. & in nummo Rhasfcyporidis ejus pa-
trui, qui penes me eil. Et barba ornatus confpici-
tur Meliteni coronam querceam Gotyi fuo Regi
offerunt, ut qui gnaviter a Parthorum incurfionibus
urbem defenderat, cum Mithridates Hiberius Ar«
meniss majoris Rex a Caligula Romam accerfitus,
in vincula conjeÊtus fuiflèt, quod contra eos parum
ftrenue iègelîèrat.
• . ' ,'jimr
CO
COTYS. щ
С О . T Y S,
B0SPH0R1 КЕХ,
COTYS-RÍET5C
BOSPHora аммш{.
COTYS, films fuítCotyísThracte prumimRe-
gis, deinde Armenia: mínoris , natu minimus,
qui pâtre mortuo ad Mithridatem Boíphori Regem,
uterinum fratrem, uti fupradiximus, confugerac,&
pro*
а?б COTYS.
propter traditum ilium Romanis, ejus regnum ab
iisacceperat, cujus initium hie ab expulfione fratris
duximus,cuminilludnunquamredierk, & ab hoc
tempore omnino privatus eo f'uerit.
Poftquam Dux Romanus Didius e regnoBoipho-
rano Mithridatem expulifiet, & fratrem ejus Cotyn
. juventarudemineocollocaifèt, robur exercimsin-
de abduxit , quibufdam tantum cohortibus cum Ju
lioAquila equiteRomano,novo Regi ibi reli&is. Mi-
thridatesBoiphoranusamiffis opibus vagus , utDi-
diumabiiiiè Cognovit, ipretis Aquila & Cotye, con-
cire nationes, illicere perfugas , poftremo exercitu
coa£to,RegemDandaridarumexturbat,imperioque
ejus potitur. Taciti Annal, lib. n.pag. 176.
Quae ubi cognita , jamjamque Bofphorum inva-
furus habebatur,diffifipropriis viribusAquila & Co-
tys, quia Zoriines Siracorum (adCaucafum) Rex
Mithridati fè adjunxerat, & hoftilia refumpíerat, ex
ternas& ipfi gratias quiefivere, miffis Legatis adEu-
nonem; qui Aorforum (apud Scythas) genti pracel-
lebat. Nee füit in arduo íbeietas, potentiam Roma-
nam adverujs rebellem Mithridatem oftentantibus.
igitur pepigere, equeftribus praliis Eunones certa-
ret, obfidiaurbium Romani capeíTerent. Id.ïb.
Tumcompofito agmine inceduntjeujus frontem
&tergaAorfi, media Romans cohortes &Boíphe-
rani tutabantur : fie pulius Mithridates,ventumque
Soza,oppidumDanâarics,quod deièrtum a Mithri-
date, 06 ambiguos populärium ánimos obtineri reli
go ibi prœfïdio vifum. Ad Siracos deinde pergunt,
& tranígreffi amnem Pandam , cireflveniunt urbem
Uípen.,
BOSPHORÏREX. us?
Ufpen,editamloco,&mœnibus ас fofîïs munitam,
nifi quodmcenia non iàxo, ièd cratibusjuncbs, ac
mediahumoadveriùm irrumpentes invalida erant,
educbsque akius turres fàcibus atque haftis turba-
bant obfêffos. Ac ni praelium nox diremiffèt , cœ-
pta patrataque expugnado eundera intra diem fo
ret. Id. ibid.
Poítero die miière Legatos, veniam liberis cor-
poribus orantes, íervitii decern millia offerebant.
Quod aípernati íiint vi£tores, quia trucidare deditos
fàîvum, tantam multitudinem cuftodia cingere ar-
duum, ut belli potius jure caderent. Datumque mi-
litibus, qui fcalis evaierant, fignum csdis. Excidio
Uípenííum caeteris metus injc9:us,nihil tutum ratis,
cum arma, munimenta , impedid vel eminentes loci,
amneique& urbes juxta perrumperentur. Igitur
Zorfines diu penfitato, Mithradatis ne rebus extre
mis an patrio regno coniuleret : poftquam pnevalu-
it gentilis utilitas, datis obfidibus, apud effigiem Ca>
iaris procubuit, magna gloria exercitus Romani,
quem incruentum & viäorem , tridui itinere abfuii-
iè ab amne Tanai conftitit. Id. ibid.
Sed in regretíu diípar fortuna fuit ; quia navium
quafdam, qua; mari remeabant,in littora Taurorum
delatas circumvenere Barbari, Prsefè&o cohortis &
plerifque aliisinterfeäis. Id. ibid,
Interea Mithradates,nullo in armis fubfidio reli£to,
confukat, cujus miièricordiâ experiretur.Frater Go-
tys proditor olim,deinde hoftis metuebamr.Roma«
norum nemo id au&oritatis aderat, ut promiiia ejus
magni penderentur,ad Eunonem convertit,propriis
Pars II. R °d'is
ч# G О Т Y S,
odiis infenfùm, & recens conjuntaRomanis amici-
tía validum. Igitur cultu, vultuque quam maxime
ad praeièntem fbrtunam comparato, regiam ingre-
dicur, genibuique ejus provolutus. Mitbradates, in-
quit, terra marique a Romanis per tot annos quœfitus,
Jponte adfum. Ûtere ut mies proie magni Achtemenis :
quod mihi folum hofles non abjlulerum. Id. ibid.
AtEunones claritudine viri, mutatione rerum,&
prece haud degenere permotus, allevatiùpplicem,
laudatque quod gentem Aoribrum,quod iùam dex-
teram petendse venia; delegerit, fimul Legatos litte-
raique ad Cœfàrem inhunemodummittit. Populi
Romani Jmperatoribus , magnarumque nationum Regi
bus, primam exfimilitudinefortuna amicitiam , Jibi &
Claudio ex communione visoria ejfe. Bellorum egregios
finesy quoties ignofeendo tranjigatur. Sic Zorjini vicio
nihil ereptum. Fro Mithradate, quandogravhu merere-
tur, nonpoteritjam ñeque regnumprecari s fed ne tri-
umpharetur, nevepœnas capite expenderetÁd.ibid.p.i'?'?.
Atque Claudius, quamquamnobilitatibus exter-
nis mids, dubitavit tarnen accipere captivum paäo
fàlutis, an repetere armis re&ius foret. Hinc dolor
injuriarum & libido vinditbeadigebat: ièddilfere-
batur contrafufeipi bellum avio hiñere, importuofo mari,
äd hoc Regesferoces, vag ospopulos, folumfrugum egens :
tumtadium exmora,pericula exproperamia, modicam
viBoribus íaudem, ac multum infamiaJipellerentur, quin
arriperet oblata Ö'fervaret exulem : cut inopi quanta
hngioremvitam, tanto plus fuppliciifore. Id. ibid.
His permotus ícripfitEunoni, meritumquidem no-
vijfima exempla Mithradatem,necfibivim adexequendum
deeße:
BOSPHORI REX. зд
deejfc : verum itamajoribus placitum, quantafermeacta
inhoftem, tanta beneficentia adverfusfupplices utendum;
namtrhmphos depopulis regnifq-,integrisadquiri.la.\K
Gotyis Regis Bofphori Cimmeriani meminerat
Phlegon lib. ц. Olympiadum , ut docet nos Imperator
ConítantinusPorphyrogenita Tbem.z. сар.г. Teíti-
ficatur etiam Phlegon Olymp.pag. ц- Bolphorum fu-
i fie fub dominatu Cotyis Boíphorani Regis , cui Cx-
íar Claudius juffit diadema geftare, & urbes ejus di
tioni íiibjecit, inquibus connumerat hanc etiam
Cheríonem nempe Tauricam.
Traditus poít hoc Mithradates, vecfcufque Ro-
mamanno 8o2.perJunium Cilonem procuratorem
Ponti, ferocius quam pro fortuna diíTeruiíTe apud
Claudium fèrebatur, clataque vox ejusinvulgum
his verbis: Non fumremjfus adte, fed reverfus : vel
ß non credis, dimitte Ö" quœre. Vultu quoq; interrito
permanfit, cum roítra juxta euftodibus circumda-
tus,vilùi populo praberetur. Tacit.AnnaLl.n.p. 177.
Poil: Claudium Mithridates Neronis bencvolen-
tiam fibi conciliaire videtur, ut qui Galbam deridere
dicitur apudPlutarchum, illudenscalvitiei &rugis
illius, num aiiquam habet, inquiebat, de eo Populus
Romanus expeebtionem: verum fímul atque in
confpeäum ejus venerit, videbiturhorum dierum
efiè, quibus dicitur Cîelàr opprobrium. Flutarckin
Galba pag. io^g.
Hujus di&erii meminit Galba,cum Nymphidius
Praefè&us cohortium urbanarü, qui fub ejus adven«
tum fibi pararet imperium, in ipib conatuperiiiîèt
confbflùs amilitibus Praetorianis, auebre Antonio
R a Hono-
або COTYS,
Honorato Tribuno, Galbai fido; quod ut Galba;
nunciatum eft, confortes quoque conjurationis ejus,
quinonpneverterant,fibimet ipfis mortem confçi-
ícere, interfici imperavit „ inter quos fuit Ponticus
Mithridates. Plutarch, in Galbafag. 1OÇ9.
DeCotyis vero rebus geftis altum eft apudHifto-
ricos filentium ; ut vero ad ilium pertineret, ièquens
nummus, requireretur ut fereßo.annosregnafletj
potius ergo ad ejus filiumejuidemnominis referen-
dura eue exiftimarem.
NUM.
BOSPHORI REX. 261
NUMM US
COTYIS BOSPHORI REGIS.
Ex Thesauro Resio.
. Caput Regis barbati cum capillis oblongis diademate or-
natum, ante faciem fceptrum i illius infcriptio efi:
ВЛС1ЛЕ&С KOTTIOC; id efi, Regis Cotyis.
Ex averfaparte caput laureatum cum linens nume-
ralibus ©КФ. hoc efi anno $29. .
jLim hie argenteus nummuscum toto Cimelio
* P. Seguini in Theiàurum Regium Numiima-
tum translatus eft, quem V.C. lib. feleft. numeratim
deicripièrat. Non miror , cur Celebris Antiquarius
ilium Cotyi Rhœmetalcis filio Thracia; Régi tribue-
rit^raPrincipum & pleriíque nummis configna-
tœ, vixfùo tempore cognits, a Numifimtographis
evolvebantur 5 led ilia, ut mox di£fcuri iumus,ad Co-
tym Bolphori Regem ejus nepotem aut pronepo-
tem ipecbt.
Cotys, Mithridatis Pontici, ut loquitur Plutar-
chus, uterini fratris regnum Bofphori occupaverat :
at eu Principes ut& urbes de antiquitate ßepe certa-
rentj ideo attenti erat iniEra fuain numis apponëda,
R3 ' fie,
262 COTYS, &c.
fie populis Cotys majores fíaos Thraciaî Regesante
Mithridates Ponti Principes regiam dignitatem ob-
tinuiifè videtur demonftrare ipla nummis iïiis appo
inta.
Vetufta eft Thraciae Regum feries, fiquidem Thu-
cydides Hift. lib. 2. p.119. tradit,primum ex illis The-
rem, imperium fundafle poft bellum Perfícum Sean-
te Peloponnefîacum : at cum ille Sitalcem & Spa-
radocum filios reliquiffet, & Sitalces Seuthi Spara-
doci filio regnum teftamento donaflet,&indeSeu-
thishujus íucceffores œraminde dinumeraruntaño
primo Olympiadis gç. qua* reípondetan.V. Ç. 330.&
331. Poftquam Sitalces periiflèt a Triballis vi£fcus,ut
demonftraret Thrados Reges efîè Ponticis Principi-
bus antiquiores, qui Epocham iùam computarunt
tantum anno 2. Olymp. п8- reípondenti V. С. 497.
& 498. ut in illorum nummis oftendimus.
Ex computo igiturThraciorum Regum ДСгзе ab
anno V. С. 331- in hoc Cotys Bofphori Principisnum-
moexaratse, ha; litterae numerales ^29. defignantes,
efficient fimul juncbe annum V. С. 86o. quo Traja-
nus Tribuniciam poteftatem agebat 9. & 10. & Co
tys Imperatorem Romanum, cui pendebat tribu-
tum, in moneta ut plurimi Reges ad obièquium Ro
manis fuum denotandum fignare voluit.
Excuiàndus eft; omnino nofter Scguinus, fi numo
Cotyi Rhaemetalcis filio adjudicato,fi in avería parte
Auguftum exhiberi exiftimavit,in cujus gratiamlit-
teras numerales 0. к. Ф. explicuit &éoç Kcîtvaç Ф<Лсг,
ièd eum egregie monuit in fecunda editione erud.
Henr. Valefîus Uttcras effè numerales жгат notan
tes 5 quando autem illa cœperit, inquirere parum (il-
itfollicitus 1NI№
ININTHIMjEVUS, 263
ININTHIMjEVUS
BOSPHORJ REX.
\
T"\E Ininthimaevo nulla apud Hiftoria Scriptores,
iolain nummismentía : ejusnomen in ièleftis
Seguinihabetur ; ilium ВACIЛЕ&CÍNIN©HM H-
YOY inícriptio,Regem argúit: íed exiftimat erudi-
R4 , tus
I
2б4 INIÑTHIM^VUS,
tus Scriptor litteras numerales А. Л. Ф. in eo exara-
tas fuperioribus Thraciae Regibus, de quibus illi íer-
mo filie, coœvum fiiiflê defignare , quod partim ve
rum eft, ièdnon inThracia, &cum iifdem Princi-
pibus, imo in Boiphoro, cum Cotyis ÍIicceíToribus
exThracio regno in Cimeriumimperium translatis.
Nummi quidem épigraphe, Ininthimasvum fui£
lé Regem demonftrat; fed diadema circa caput re-
vin£tum , & iceptru ante omnis hujus faciem, omnia
regis dignitatis infignia,penitus demonftrantj por
ro ipfius dignitas in tenebris omnino lateret,nifi illud
manifèftarentlittera* numerales, antiquam Thraci-
orum Principu epocham denotantes,quam Boipho-
rani Reges ut originan ab iis deducunt, fais nummis
confignavere, ad Regis titulum in eorum fàmiliis
jam a ièculis fuiflê uíiirpatú,populos faos edocerent.
Cotys, quem íupra Boíphori Regem ex Taciti
Annalibus produximus, literas numerales in ejus
nummo fígnatas ©. к Ф. annum asrae Thraciorum
Principum f29. exhibet, Ьге vero reípondent V. С.
S6o quo, ut di&um eft, Trajanus in avería Regis
parte fignatus,9. & 10. Tribuniciampoteftatem e-
git,Ininthimaevus habet in fais nummis А.л.ф. an
num ejufdem epochae, ut fudis eorum &t inconcinna
forma illorum probat, ipfiCotyi iuccefibrem in re
gno demonftrant ¡> hinc vero, quo nomine & gradus
iuccemone inquirendum , ut Antiquariorum diíqui-
íkioni permittit Seguinus nofter. Edit, z.pag. 47.
Ininthimaevusin nummo barba prolixa decoratus
rugiiq; in facie venerandus prodit,&Cotye íenior vî-
detur. CotysMithridatisPôtici frater uterinus ipfius
■ . regnum
BOSPHORIREX. ass
regnum obtinuit iùb Claudio anno V. C. 802. &fi
ejus nummus ííipra cuius exiftimatur, percufliis eft
fub Trajano V. C. 860. ideo 58. annos fàltem regnaC
ièoportuit; quomodoautem nondum adultos Ali
os reliquifîèt, illiusergofilium fuiflè Cotyn iftum,
cujus nummum protulimus,&Ininthimaevü patris
ejuspatruum ad tutelam alterius etiamCotyis, de
quo loquitur Arrianus in Periplo Ponti Euxini p. 19.
EditOxoniae 1698. vocatum efle mini facile periùa-
derem. 4 N,4~-
Barba quidem prolixa omatus depingitur Inin-
thimœvus, quam ièmper nutrivitThraciorum Prin-
cipummore, qualisexhibeturSeuthes apudSegui-
num pag. 38- Ipiè videtur fiiifle filius natu minor
Cotyis illius,qui primum Thraciœ regnumadeptus,
deinde Armeniam minorem a Caligula obtinuit.
Fratres illi friere : natu major Rheícyporis, cui, pâ
tre mortuo, Claudius tantum Arabia* partem,quam
ipfius-paterhabebat, conceflît; & poftea Armenia;
majoris parte, quae illi contigua erat, aNeronedo-
natus eft, alter ejus frater fuit Cotys juventa rudis,
qui Boiphoriregnum a Claudio impetravit, aijus
filius Cotys etiam nomine,cum filios reliquiflêt non
dum adultos , a Boíphoranis permittente Romano
ïmperatore, Curator eorum & Rex appellatus eft.
Earn iàne ièntentiam firmat Epochar Thraci
orum Principum in nummofignata, quam alienus
ab eorum profàpia nunquam computaret ; imo iîib-
íequens &eademinpupillo poftea Rege penitus e-
vincit Ininthimsvum e Seuthis iànguineortum, a
quo^rainitiumdeiiimpfit- -1*
R s NUM-
.•.*■ .
Í:t
абб IÑINTHIM^EVUS,
NUММUS
ININTHIMMVI BOSPHORI REGIS.
E Thesauro Regio. \
Caputfemle Regis barbatitj diaiemate redimitum,antt
quodfceptrum, cum épigraphe : В А С iл E £2 С 1 n Ш-
0 1MH Y O Y,hoc <$,Regis ininthimasvi. Ex averfa
parte caput laureatum imberbe, fub quo litter£ nu
merales А АФ. id eß^i.
VUlgavithune nummum Cl. Seguinus in Select
p. 47. Edit. a. de quo pauca loquitur, nee argen-
teura, nec bidrachmalem eflê profert; lninthima;-
vum ex inicriptione appellat , fed Regulum quem
Thracia; ex ejufmodi Principum barbara &incon-
cinna nummorumíbrma,íuípicatur. Caput laurea
tum in avería parte percuffum, ut & ijmile alteram
in Cotye,Auguftotribuit; alteram vero in Rheicu-
pori iiibiequente, incognitum fàtetur, de hoc ne lo
quitur quidem.
Seguinus ut JErx Thracum Regum inveftiga-
tioncm fugeret, unde, inquit,haec cceperit, alias in-
quiremus : ad marginem notât, De^ra Spanhen
nius
BOSPHORI REX. 267
nîus pag. 863. ubi ne verbum de illanecfleThraci-
busfàcit,ièdnonita/Era cujuiHam capiitdetegere
facile eft ; hanc vero ad Seuthem,ubi primum Thra-
cum regnum exSitalcis patruelisteftamento acce-
pit, a quo tempore ejusiuccefîoresexeademftirpe
procread dinumerarunt ab anno primo Olympia-
dis 89. qux reípondet, uti íüpra diximus, anno V. С.
330. & 331. qui íi adjunxiflét litteras АЛФ.Т31. annis
V.C. incidiííetin Trib. poteftatem XI. & XII. Imp.
Trajani.
Cum notae in nummo Ininthimam recentiores
tantum fint annis duobus, quam in Cotye, & ille íe-
nior ipío videatur, tutoris locoregnum adminiftras-
fè neceííe eft, praièrtim cum Rheícuporis ilium ex
ipiä Thracum RegumД2га ièquatur, & iuvenis ad-
modum depingatur : ièd an diu Ininthimxvus re
gnum nondum ex nummis , hiftoria deilloaffatim
fílente, licet illi plurimi occurrrant, obfèrvavimus.
Quia vero iùnt illi nummi Boíphorani rudes & in-
concinni, fàtemur, veriàtum maxime in re antiqua-
ria eflè oportet, ad Imperatores, quos exhibent fintf
eorum nomine dignoföendos; fed ii, qui de illis icri-
bunt,& eorum imagines Le£fcoris oculisihbjiciunt,
aliis minus peritis excellere debent, quos ignorare
nequeunt, praefèrtim cum in illis yEra fit confignata,
illorum dux & regula.
268 RHESCYPORIS T.
RHESCYPORIS I
REX BOSPHORL
DOSPHORANORUM RegumHiftoria, cumin
"obicuro plurimum lateat, asgre fi deicribenda
videtur,iàltemeorumièriem e locis Scriptorumpe-
regrinis & enummisillorumPrincipumfuperftiti-
bus
RHESCYPORÍS l гв9
bus texerc nobis liceat : illam igitur ex utriuique iub-
fidio aggredimur. Nullus quidemCodex de Rheícu-
poride Boíphori Rege loquitur,omnes eumThraciae
adjudicanc Hiilorici : en porro nummus, qui hunc
Principem ad Boíphori regnü procul dubio revocat.
CotynThraciae Regem, ex parte, quampoffide-
bat in illo Principatu, in Armeniam minorem a Cali
gula Imperatore translatum narrât Dio Caffius. Co-
tyn alterum illius filium ad Bofphori regnumaClau
dio tranimiiïum traditTacitus.Nummi veroRhefcy-
poridis Thraciorum Regum /Era infigniti, ilium ip-
fius Cotyis filium vel potius nepotem fuiflè evincut.
/Era in hoc ultimi Cotyis nummo fignata, añum
dinumerat^. Altera eorumdem Thracia* Princi-
pum in Rheicuporide noftro computat ^41. Inter
medio nempe lninthimaevo tutore cum 91. Unde
certa illorum Regum ièries eruitur, earn ita ex indu-
bitatis veteribus monumentis probatam non negat,
fed ftirpis ordinem arguit & Rheicyporim Ininthi-
maevi, pro filio haberi poííe exiftimat,cum Cotys îp-
íe progeniem forte non reliquerit,aut Ininthimœvus
in fàmiliam íiiam regnum tranímiíerit, cui reíponde-
mus aetatem in Rheicuporidis nummo juvenilem,
Cotyis potius filium,qui in state florenti exhibetur,
quam Ininthimaevi , qui iènex prodit, denotare.
Quandoautem Rheícyporis regnarecœperit,diffi-
cilius eft pronuntiaremamlninthimœvi nummus no-
tat annum hujus lErx 131. & Rheicyporidis nofter
dinumerat f4i.longu eftquidemtemporisfpatium,
cum inter utrumq; effluxerint añi decern : porro non
ideo Ininthimaevum totregnafle años exiftimandum
&
170 RHESCYPÖRIS I.
& id nummus non probat ; ièdutSeguininummus
Rheícuporidis dénotât ¿Era; Regum Seuthidarum
annum У42.& nofter añum tantum 5-41. novi reperiri
aliquando poffunt; qui Rhefcyporidis regniprinci-
pium altius répétant, & fie de illiusregni tempore
tanquam incerto loqui iùperièdendum.
Quod deillo certius afferri poteft, idiàltem de-
monitrat nofter illius Principis nummus; namindi-
cat ex computo /Era,quam exhibet, ilium Tub Ha-
driani initium ВофЬоп regnum occupafîè, & hoc
confirmatur ex ipiius imagine in ejus Regis avería
parte expreiia.
Alter ?ero Rheicyporidis nofter nummuscum
annis in illo fignatis ^47. ilium ad annum V. С 878.
imperii Hadriani annonono correfpondentem, per-
veniife arguit; &fi vera flint ea, quae in ArrianiPe-
ripio Ponti-Euxini leguntur, eum nondiuregnaflè
nos edocent: nam illius, ut exiftimamus, fratrem
Cotyn ei fucceffifTe, imo& utrumque ultra Hadria
ni imperium ВофЬоп regnum baud tenuine,ut
mox videbimusjdemonftrant.
NUM-
RHESCYPORÍS î. 271
NUMMUS
RHESCYPORWIS BQSPHORI REGIS.
Ex Museo Nostro.
Caput Regisjuvenile cum capitis oblongis diadematere-
ь'тВшщ cujus épigraphe :.ВЛС1ЛЕИС PH СКО
ТТПОР J д. í¿c/2:RegisRhescyporidis. In averfa
■ parte caput laureatum Imperatoris, cum litteris nume-
ralibus АМФ. hoc efl: anno 541.
DUbitavit Seguinus,an fimilemiculpendumtra-
deret nummum, ob rudern & inconcinnam Ali
us formam ab artifice imperico elaboratam ; pluri-
mos quidem ejus Boiphori Regis poffidemus, quo
rum alii melius, alii deterius iculpti funt, utpote in
regione fère barbara. Verum id ab illo tandem ob-
tinuit inicriptio, qua iftius Reguli nomen, quo icri-
bendum modo erat, edoceremur. Si vero apud Ro
mance Hiíloriíe Scriptores plurimis modis variatum
fit nomen, non mirum cum in nummis noftris diver-
(e etiam fcribantur : ita ut alii habeant : P НС К ОГ-
ПОР1Д, alii vero РПСКОПОРГд.
Noningratum fbrfàn videbitur, fí varias illas, quat
ab Autoribus lecciones exponuntur, hic exhibea-
mus. AppianusPACKTnoAlN «kPACKOYno-
ÁIN.
87a RHESCYPORIS. Г.
АЩ Dio P А СК Y ПО P I N. Jul. Caefâr Rafàpolim.
Velleius & Lucius Rbafcypolim. Suetonius Thra-
fcypolim. Tacitus Tbefcyporim. UtThraciinummi
Boiphoranîs antiquiores, & melior Boiphoranorum
parsprafertur: undenummorum iftorum fide,re-
tinendum Rbefcyporidisnomen videtur.
Licet noftriomnes Rheicyporidis Regis nummi
diveriàm dinumerent Жгат, unum ex iilis tantum
iculpendum exiftimavimus cum antiquiore figna-
tum icilicet АМФ-id eft an. f41. monendo Leäorem,
nummum ex iis recentiorem notare annum f47.ita,
utomnesillius regniiêx annos iolum exhibeant;an
altius regnare cœperit,an paulo poftultimum ejus
iErae annum mortuus fit, difficile eft pronuntiare.
Singuli nofiri Bofphorani iilius Regis nummi, in averfa parte
caput Imperatoris iaureatum habent cumfccptro antefaciem;
& licet Hadriani nomen in illis non fit fcriptum, porro ejus ima
go barbata ilium effe demonftrat. Cotys & Ininthimaevus, ex
hibent Imperatorem Romanum imberbem, nempeTrajanum i
Rhcfcyporis,qu¡ eos Principes ordine fequitur, barba decorum
prasfert Auguftum, fcilicet Hadrianum Trajani fucceflorem,
qui barbamut cicatrices quafdamtegeret, primus ex Cxfaribus
tulitjfed non modo imago ejus barbata Hadrianum denotat.fed
/Era Seutbidarum in omnibus nuinmis Rhefcyporidis ilgnata,
in ejus Imperatoris regnum incidir. ,
Inquirit Amicus.cur fceptrum.quod ante faciem Cotyis&Inin-
thimxvi exaratum eft, in hoc meo Rhefcyporidis nummoante
Hadriani cffigiem, ut incaeteris.-quosporlídemus, fculptum fit:
quod feciflet Rhelcyporis majoris adulationis gratia erga Ha
drianum, quafi teftaretur BofphoriregnuiA potiuselTe Impera
toris, quam íuum ; nam, Romani Imperatores pro arbitrio regua
largiebantur, ut in Trajani nummo videmus RhGNA Ad;igna-
ta, & tres Reges fiantes ante I uggeftum imperatoris, qui ab i!lo
diadematajReguminfigniajrecipmnt,
' * RHOE-
Ií
RHOEMETALCES. aft
RHOEMETALCES,
BOSPHORrREX.
T> HOEMETALCES, nomen fuit olim Regis
Thracias , Cotyis Îènioris filii, qui aRomanis
contra Beifosadjutus eft, & viciffim illos contra Dal-
matas & Pannonios in eorum Provincias irrumpen-
tes défendit: ideo percharus Auguftoextitit; nihil
mirum fi ejus nomen apud poderos, etiamfi adBo-
íphorum translatos regnum,poíl duo fere fecula ex-
urgat.
Prioris RhœmetalcisThraciae Principis nobis iïi-
periîint plurimi raritate infignes nummi, cum Au-
gufti imagine in avería parte; fed porterions hujus
Boíphori Monarchae haebnus nulli conípectiíunt:
licet vero JErx Seuthidarum ope dcftituti,accedic
apprime Capitolinus, qui nobis ilium fob Antonino
PioBolphori regno potitum fui(Te,his verbis nos e-
docet : Rimetaken in regnumBojpboranum, audita inter
ipfum curatorem negotio, remijit.
Rhimetalcis nomen apud Capitolinum tanquam
mendoiùm delevimus , Rhœmetalcis appellatione
genuina, illi ex nummis ВЛС1ЛЕЛС POIMH-
TА лкОГ, Thracia; Regis fubftituta.
Pars II. » Num-
274 RHOEMETALCES.
Kummum aereum Îècundœ magnitudinis per-
cuflum exhibemus. In eo abuna parte caput Au-
gufti cum infcriptione, К AI 2 A Pos 2EВ A sT OY.in
altera duo capita viiùntur, Regis ipfius & uxoris, ièu
potius Augufti & Livias, additis verbis, В A2IAE-
S12 POIMHTAAKOY.
Cum Rhœmetalces igitur ! in vita Antonini Pii
Bofphoranus Rex renuntietur, & Rheícyporis II. ex
noftro nummo Seuthidarum ./Era infignito, fab ipio
lmperatore Boiphori etiam regnum adminiftraflb
noverimus; Rhœmetaicem Rhefcyporidis filium
fuiflè cum quadam rationis fiducia nobis periuadere
poflumus; prseièrtim utnummorum ope Rheicy-
porim non diuregnaflè, compertum eft, fiquidem
Capitolinusipiè Rhœmetaicem in puerili state poifc
mortem patrisrelicbm, Dumillum habuiíTe cura-
torem nobis aílerit.
Si res Boiphori Principum domefticas icrutari
nobis liceat, ex Capitolini ííiperiore fragmento li
tem inter curatorem Regis,& ipilim Rhœmetaicem
fuiflè ortam cognoícemus, qua? nulla alia, niii de re
gno eflèpotuit. Curator vidcturíilius Anonymus
Rheicy-
RHOEMETALCES. S7f
Rhefcyporidis,, fratrisCotyis, qui ob ¡mtempue
rilem praetermiflûs eft, ®num ipfi Rhefcypori-
di datum : atqui cum hic Rhœmetalcem poftea re-
liquifTetimpuberem, tutela Cotyis filio patris Rhe
ícyporidis patrueli commiiTa, quiregnum ad iè, ut
filiumprimogeniti propter statem praetermiflum;
nee regni adminiftrationem relinquere volebat.
Qua dere quiíque Legatos Romammilerunt ; at
cum inter regna Imperii Romani adfignata , hoc
tempore accenfitum f'uitregnumBoiphoranum, ut
certe erat state etiam Strabonis, cujus haec verba
iutlt : K«/ vvv Сло rois tóüv Beinroçxvùv BtctTiAsZatv, es íwpctior
*c£Jct=;ri$úmv, лткли* èço. Numfub Rege Bofpbori, quem
Romani confiituerunt, omnia funt. Lib. 7.fag, 312. ideo
Antoninus Pius utrumque Principem Romam ac-
cerfivit; &auditoeorumnegotio, Rhœmetalcem
ultimi Regis filium, cui Populi curatorem creave-
ranttantumadtempus, inBofphorumremifit, cu
rator! vero adempta omnipoteftate.
QuptannosregnaritRhœmetalces, &quo tem
pore mortuus fit, ignoratun filium ei iùcceffiiîè,
íedillius nomen deperditum, nummi ejus pronepo-
temRheicyporimlll. Boíphoriregnumtenuiíre nos
edocent.
S % ANO-
í7c • ANONYMUS.
ANONYMUS, -
BOSPHORI REX.
NOMEN illius Principis, qui in Boíphori regno
Rhœmetalci fucceffic,inlibris nee in nummis
ha&enus oecurrit, licet a quibufdam eruditis viris
Rex Eupator cognomine obtrudatur; fèd Sauro-
matarum&non Boiphori Rex ille fuit, ut ex fèquen-
tibus aperte videbimus.
Aliiièntentiam firmare conantur verbis Luciani
invita Alexandri, narrantis, iè Legatos Boiphori re-
periflè petentes Bythyniam ex parte REGIS EU-
PATORIS, tributum, quod iblvebat quotannis Im-
peratori M. Aurelio fèrentes : at cumfub Antonino
Pio regnaflètinBoiphoroRhœmetalces, illis vifum
eft Eupatorem fùb M. Aurelio illi fucceffiflè.
Aliifretilitteris Plinii junioris adTrajanum, in
quibuslegitur: Si qualegatio aBofphoro vemjfeti &
poftea de Legato Sauromataî Regis fiat mentio,
mox Sauromatam BoiphoriRegem eflê voluerunt,
& ut eorum Principum ièriem firmarent , numiima-
ta unius Regis Sauromatae cura Trajani effigie alte-
rius REGISEU?ATORIS cum M.^Aurelio &Ve-
ro, tertii tandem cum Sept. Severi imagine, fingula,
eadem Жга iiibièquente infignita protulerunt.
Nummus quidem REGIS EUPATORIS cum
M. Aurelio & L. Vero conjunäus, videtur prima
fronte iisfàvere, qui ex Luciani verbis ilium in Bo-
fphoro regnaiTe fûb M. Aurelio autumant ; fed cum
in SauromatarnumPrincipum ferie exponatur non
Rhœ-
ANONYMUS. 277
Rhœmetalci, de quo loquitur Capitolinus . fucceP
fislè ullo modo potuit.
Boiphorus autem apud Romanos latiori nomine
flimebaturproillisregionibus, quœ ultra Pontum-
Euxinum extenfe, plurimas Provincias & Régna
comple&ebantur ; quemadmodum hodie Italia di-
verlos Ducatus& Principalis continet, & itaintel-
ligendi font Lucianus & Plinius ; Lucian us quidem
ait, Legati Boiphori, velut fidiceret, Legati kaliœ,
qui ex parte Regis Eupatoris, Sarmatia; Afiaticse
icilicec Principis ; &fic Plinius audiendus, fiqua le
gado aBofphoro, id eil ab Italia, veniífet ; &cum
poftea loquitur de Legato Sauromataî Regis , Sar-
matiae fubintelligendus.
Quoad régna, Boiphorus proprie dictus & Sar
matia Afiatica, duo erantdivería; ¡ta utRex Sauro
mata non erat Boíphoranus, & illa aperte dividit Eu
tropiusfubTrajanodeipíbloquendo: Iberorum Re
gem,Ö'Sauromatarum etBofphoranoruminfidem accepit
Sola Bofphori & Sarmatise Regum diveria Epo
cha rem dijudicat. Spanhemius nummum ba 2 1 л E
ns ЕТПАТ0Р02 cumAurelii & Veri imaginibus,
quas Antonino Pió barbato ícilicet,& M. Aurelio im
berbi tribuere debuiflêt, in notis ad Julianum p. 421
vulgavit cum literis numerabilibus ©NT. id eil 4^9
cujus/Erae caput utnon adfèrret,ait: Outre que ce riejl
fas ici le lieu d'en parler,j'en laife même de bon cœur le
foin à M. Vaillant, qui travaille a nous donner un recueil
de ces Rois barbares ,0 ¿les iüußrer par leurs Epoques.
Noftrum eft igitur,hoc loco utriuíque regni & Bo
iphori &Sarmatiae¿ras exponere: jam abunde de
S 3 priori
¿78 ANONYMUS,
priori diximus illam habere initium ab annoprimo
Olympiadis 89. quo Seuthes Sparadoci filius Sital-
ci patrueli in regno fùcceflit) qua; reípondetanno V.
С. 330. & 331. unde numeranda effet in medio imperii
M. АигеШ a morte Antonini Pii in Regibus Boípho-
ri ç$l At in Eupatore computantur tantum anni
4f9- -Жга ergo SarmatarumPrincipum centum Sc
amplius annis recentior eft Boíphorana î illa enim
tantum cœpit abanno quarto Olympiadis 1 19. V.G
453. quo Sauromates regnum Sarmatiae recepit
poftmortemAntigoni adHypftm Phrygiae in prce-
lio occifi, ut plurimialii Reges fufa Alexandra M.
regnjs. Ipoliati
eoTYs
COTYSII.::- 279
COTYS IL; !
REX BOSPHORL •
SI Ininthimxvi' Boiphori Regis Rhefcyporim
nummorum ope, in qua Seuthidarum Thracia:
Principum JErd. fignata eft, iucceflbrem f'uilTe didi-
ícimus, nunc Arriani Periplus Ponti-Euxini Rheicy-
poridi Cocynll. pariter in Boiphori regno fucceffiP
fenos edocet,unde quanta lux Hiftoriae filenti nu-
mifmata fint, & loci peregrini quantam utilitatem
ffli afferant, norunt Antiquarii.
Arrianus Legatus pro Praetore Hadriani ah eo
in Cappadocia conftitutus anno lui imperii 19. in
Provinciam vix advenit, cum pro recepto officii mu
ñere primas a iè adminiftratae Provincia: radones
fubexitum annireddit, ne quid ïmperatorem cela-
ret,quod Reipublica*, fine(ciretur,perniciem afier
re pofîèt. Haec ícribit : Poftquam Cotyis, Regis
Boiphori Cimmerii, obitum cognovh operam dedi,
ut hanctibi ad Bofphorum navigationis itinerifquc
rationem notam facerem, ut fi quid forte de Bofpho-
rocajpere velis confflii, facilius idatque commodi-
us, hac tibi navigatione cognita, faceré poffis. Fe-
ripl. Pont. Euxin. pag. \%.
Si Rheicyporidis nummoscum ./Era Seuthidarú
547.retulerimus, qui in 8- imperii Hadriani anniiin-
cidunt, & Arrianus notât Conym ejus iucceflbrem
anno imperii ejus Caziaris 19. (altem Cotys adpluri-
mum regnavit decern annos ; & fi coujicere liceat,
Ш S 4 Rhefcu
ago COTYSII.
Rheícuporidis frater potiusquam filiusfuiiîèvide-
tur, pnefertim quod alterum Rheicyporim num-
mi Cotyi fecundo iùcceflbrem fùiiîe pcnitus dé
clarent
Nulli ha&enus Cotyis iffius nummi in noftras
manus venerunt.
• í
.-•
.rr/jD-
■■
j <: iii
RHESCY-
RHESCYPORIS II. agi
RHESCYPORIS IL
BOSPHORI REX,
OCT iïiSDOD• ! *f '-.ill!
À D feriem Bofphoranorum Regum provehen-
Лdamnumnobis défunt pmnino Hiftorue Scrip-
tores,féliciter in noftrasmanus inciditnondum con-
fpeftus ex iis Principibus nummus ,cumlitens circa
* Sj caput,1
28« RHESCYPORIS II.
caput, íiiperiorum more, ВАС 1ЛЕЛС PHCKOY-
ПOP I ДОС,fed non iàtis eflèt communis his Boípho-
ri Regis Rbeicyporidis inícriptio, niíi nota; numerales
Seuthidarum annos ГаФ. id eft убз. continuarent,&
exdubii nominis appeUarione, novumíeu alteram
Rheícyporim nobis exponerent.
Litterae illse numerales г^Ф. сбз. cum anno V.C.
330. & 331. a quo 01ympja,çlis 89- primo incipitEpo-
cha Thraciorum Principum ex progenie Seuthis
ortorum, efficient fimul jun£fce, nempe prior nume«
rus annum 893. decurrentem uique ad h. Julii men-
fis894-quocomputabatur imperii Antonini Pii an
nus 3. & 4.1gitur novus eftRheicyporis ille, quern
vulgamus , & diffimilis ab altero, cujus regnum На-
driani initio adícripfimus nummis ipfius Imperato-
ris in fidem prblatis& inter priorem ilium Rhefcy-
porin,& huncrecenriorem Arrianus, Cotyn icribit
19. Hadriani mortuum Bofphori Regem pft)fèit.
Quis autem ille fit Rheicyporis nomineíecundus,
an Cotyis ultimi Regis filius,an ex Rhefôùporide Co-
tyis fratre genitus, ambigitur : porro fi conjetura;
nobis locus fit, filius Cotyis potius, quam Rheícy-
poridis filius fuifíe videtur, Si Rheicuporis & Co-
tys pro fratribus habentur, & non diu regnarint,
uno vel altero tantum anno Kheicuporide natu mi
nor potuit efie Cotys ; & cum per decern poftea
imperarit , filium reliquit astate ad regnum admi-
niftrandum idónea , & fie prastermiffi funt Rhèicu-
poridis filii, & Cotyis ftirps in prineipatu remarffit,
ut Capitolinus in iequentis Regis hiftoria innuere
videtur, de quo mox a&uri fumus.
Quid
к
RHESCYPORIS. IL aS;
Quid egerit Rhefcyporis II. in regniadminftra-
tione, cum nullus hiftoriae Scriptor de rebus ejus
geffis meminerit, nihil certi de illo habetur ; tridens
tarnen ante ejus faciem inareafignatus,aliquamin-
iignem vicbriam in mari Euxino contra illiusorae
Reges retuliflê dénotât, undé hujus pelagi imperi-
um eo lemmate penes iè ehe donotare voluit.
Etfî in hoc nummo Rheipùporis in a»tate juvenili
depiftus videatur , ex.' Capjtolino tarnen Antonini
Pii imperii finemnonVidit ; Rheteuppris regni habe-
nas fùicepit anno V. G. 889- & Antoninus Pius A. D.
Non. Mardi 914. mortuus eft, & ex hoc computo
Rheícuporis quindecimaut ièdecimannosregnaiïe
videtur, relievo filio Rhœmetalce.
284 RHESCYPORIS II.
NUMM US'
RHESCYPORIDIS IL
Ex Museo Nostro,
Caput juvenile Regis imberbis ¿if cum capitis ohlongis,
diademate ornatum, ante quod tridens^ circa am-
bltumBAClAEaC РНСКОТПОР1ДОС; id
efl, Regis Rheicyporidis. In averfaparte caput
lmperatoris laureatum, ante quodlittera K.Ö infra
litteriß numerales ГлФ. hocefi anno f63.
T IcetBAClAEßC PHCKOYnOPlAOCinhoc
*-* nummo гегео parvuli moduli épigraphe, cum
capite lmperatoris kureato in avería parte percuflo,
Bofphoranum RegeriYjnoreJolíto demonftret, for
ma tarnen illiusa pradeceíToribus Principibus mul
to tenuior quofdam Antiquarios ut ad Rhefcypo-
rin hujus nominisThraciae Regem fùb Tiberio re-
gnantem revocare poífent, impelleret; íed remo,
mnino dirimit /Era inBoíphoranis folita, qua: nulla
in Thraciis Monarchis occurrit: materia verome-
talli minus denía,quas illius pondusmultumminuit,
an
^
RHESCYPORIS II. 2gf
an ad monetae elegantiam reftituendam,anadbelli
(iimptus parcendos,Le£toriseftojudicio,
De Tridente ante Rhefèyporidis fàciem percus
io, quod ille maris imperium penes ièefife gloriare-
tur diximus; nam Bofphoriregnum,orasMeotidis
paludis parti & alteri Ponti Euxini erat expofitum:
uterant in his regionibus ex vicinis Regibus aut gen-
tibus potentiores, navium & triremiumclaifemin-
ffituere infignem poterant.
Exantíca adaveriàm nummi partem tranfèa-
musiCaput laurea ornatum , Imperatoris quidem
Romani effigiem, utpote in Rege Imperii Ro
mani tributario percuflàm denotaret, fed quis eflet
ffle, vix inconcinnam figuram,quae ultra caputhu
manuni nihil aliud demonftrat,velperitus agnofce-
ret, nifi Seuthidarum /Era in eo impreflâ anno V.
C. 904. refpondens, Antoninum Pium omnino indi-
caret ; nam fi anno urbis 330. vel 331. adjungas ГНФ.
id eft f63. incides in Trib. pot. hujus Imperatoris,
qua per Legatos ille vi£toriam in Britannia retulit,
qua de re Augufto gratuians Rhefcyporis num-
mum nunc percuffit.
Littera К ante Antonini Pii fàciem expreflà, meo
judicio, initialis eft, & к««г«е videtur explananda:
nam cum Boíphorani Reges Romanum lmperato-
rem,cui pendebant tributum, nonnomine,fed ima
gine tantum defignarent, Rhefcuporis Antoninum
Pium per litteram unicam Cxiaris nomen omnes
títulos complecbns deíignare voluit, ut in fàcris co-
dicibus dicitur: Redde, qutefunt Cœfaris,C<efari. Ipiè
Julianus Imperator, fùos omnes prœdecelïbres uno
nomine appellatCaeíares. RHE-
ag* RHESCYPORIS. III.
RHESCYPORIS III.
BOSPHORI REX.
{^Um poft Rhœmetalcem Boíphori Regem a Ca-
^-^ pitoÜno nobis indicatum fub Antonino Pió Hi-
ftoriíE Scriptores nullum amplius poftea ex iis Prin
cipen! nominarint & Rex Eupator, qui Rhœmetal-
ci iùcceffiiîê íüb M. Aurelio ab erudicisquibusdam
cxiftimabatur, a nobis Sarmatia? Afiance, cui impe-
rabat, reftitutus fie ; parva ièriei Boíphori Principum
continuando (pes affulgebat; ied nummi ex terra
viiceribus quotidie eruti Hiftoriae vindices in iùbiî-
dium veniunt, & ecce Rhefcyporis novo vultuin-
fignis , novoque Imperatori Romano fociatus, qui
locum fuum inter Boiphoranos Monarchaspoftulac
Rhefcyporidis nomen, licetThracis &Boíphori
Principibus ex eadem progenie fit familiäre, forma
tarnen nummi ilium ad Boiphoranos revocat; &fo-
lemnis Seuthidarum /Era huic inièrta , Rhefcypo-
rim Tub Sept. Seven imperio, Boíphori regnum te-
nuiíTe aperte demonftrat; ideo ille,Tertius nomine
fcilicet, venicappellandus. Si vero audiendus eft Zo-
zimus in Valeriano lib. i, qui illos Monarchas Boipho
ranos quandiu regnarint, in regnum paternum Ali
os fuccefiifTe narrât, ifte Rhefcyporis Anonymi Tub
M. Aurelio degentis filius, & Rhœmetalcis íüb An
tonino Pió nepos fuiflëvidetur.
Qrnndo Rhefcyporis III. regni habenas fùfèepe-
rit ; an fub Commodo, vel ílib Severo, licet in num
mi avería parte fit pereuflà ejus effigies, filent Hifto-
rici:
RHESCYPORIS ИГ. ü87
rici : Qupt annosregnarít,nummus indicare nequit.
Quanoo mortuus !it, incompertum eft : Zozimus
filios habuiiîè indicare videtur, fiquidenrex illo Scri-
ptore ejus progenies ad Philippumufqueproceffit.
SucceiToris nomen aliquando forte fuppeditabunt
nummi.
NUMMUS :\
RHESCYPORIDIS III. BO-
SPHORI REGIS.
; ;
' "
.- -
. ., ^
Ex Museo NostRo.
Caput Regis imherbis, capillis longis infigne& diadema*
terevinäum,ante quod widens cum épigraphe: В A-
CIAEYC PHCKOYnOPIC. Ex averfa parte
caput laureatum Imperatorisjub quo HlX.ideji an
no 618.
QUanta ad fèriem &annos regni exterorum Prin*
cipumilluftrandosfit momenti .¿Eraeorumin
nummis exarata, dijudicabunt rei Antjquarise
ltudio-
i. ' ' ' '
a&8 RHESCYPORIS III
ftudiofi, qui Boiphori Regum numifmata in cimeli-
is recondunt,quos ea deletaaut non integra vix nop
lent, vel qui fuerint illi Imperatores in avería parte
fignati,pronuntiare non poflent, cum illorum nomi
na honoris cauia, circa capita, iblito more, nonad-
fint (cripta : ex iolis igitur notis numeralibus, & Rex
& Imperator dignoícuntur.
Haze praefèrt litteras H1X. annum 618 fignifican-
tes, & ita Rhefcyporis in nummo appellatus, alius
& novus a íiiperioribus illarum auxilio arguitur, &
fub Sept. Severo regnaflê oftenditur ; fi enim ¿Erx,
cujus caput a régni Seuthis nomineprimi initio, ex
Thucydide affignavimus anno primo Olymp. 89.
correípondente V. G. 330. & 33г. addideris nume-
rumhunc 61g. efficientfimul 948- & 949. quo Sept.
Severus iècundum imperii annum dinumerabat a
morte Did. Juliani Kal. Jul. 946. occifí,&adíimile
tempusièquentisanni decurrentis.
Tridens ante Rheícuporidis fàciem fignatus, jam
ante in Rheícyporidislí. nummisprodiit,quemad
Imperium maris fibi a Boiphori Regibus attribu-
tum, ípe£bre diximus ob magnam navium copiam,
quam in Ponto Euxino,& in Palude JVUeotide tene-
bant.
NUM-
4
RHESCYPORIS III 289
NUMMUS
R HE S С Y F 0 Ä I D IS Ш
Ex Museo Nostro. .
Caputidem Regis diadematum, cum infcriptione in ambi-
ft/:BACIAEYC РНСКОТПОР1С; батеfa
dem, tridens. Ex averfaparte caput Seven laurea-
tum cum notis numeralibus in area KX. id eflanno
6ao.
ALter ecce Rheicyporidis III. nummus,in quo ut
infùperiore legitur BACIAEYC PHCKOY-
ПОР1С pro BACIAEÍ1C РНСКОТПОР1ДОС:
íníolens quidem apud Boíphoranos Reges épigra
phe, &parum ufitatum in caeteris Principibus icri*
bendi genus. înterea fàtentum, hoice Bofphori
Reges ferine obícuros& aliunde, quam ex nummo-
rum penu notos, nunc abunde illuftrari ut eorum
laterculi inter alios Monarches deicribi poffint ,/Era
prafertim antiquiffimainfignes.
Pars II. T- Haec
29o RHESCYP0R1S III.
ИжеPorro adeo in illis nummis neceflâria eft, ut
fine ejus auxilio Sept. Severi effigies ab imperito ar
tifice deformatavixagnofci queat; ilia exhibet litte-
ras numerales KX.annum Seuchidarum Principum
620. notantes, qua? in quartum imperii Severi a Kal.
Jul.V.C.9î0.ufque ad 95r.decurrent.em incidunt,quo
Imperator Getara niium minorem primo dixit Cx-
iàrem, & deinde Antoninum natu majorem appel-
laviç Auguítum, communicata illi Tribunicia pote-
ftate ; qua de caula ut Rheícuporis Severo gratula-
retur, hoc anno nummum cum ejus imagine per-
cuffit.
.Jmw
*W№*
DE
ANONYMI.
DE RELIQÜIS BOSPHORI
Regibus Anonymis,
POft Rheícyporim III. iùb Sept. Severo regnaa-
tern in Boíphoro, nulliejusíiiccelibrum nummi
ir\manus noítras inciderunt,utíériem eorum Prin-
cipum abíplvamus ; fèd non fine ípe eos videndi aut
recuperandi, cum ejus filius, &poftea neppsei líic-
ceffiflê videantur uíque ad Philippum Imperato-
rem, fiib quo extincb eít Boíphoranorum ex Seu-
the Thraciae Rege progenies , ut his verbis Zozi-
mus abunde tradit.
Et quidem Bórani, inquit, in Afíamquoque
transjiceré conabantur: idque per íncolas Bolpho-
ri íáne quam facile obtinuerunt: qui metu potius,
quainanimi volúntate addu&i, naves eisdederunt,
& intrajiciendo Duces fùerunt. Quam enim diu
Reges iílihabebant, filiis in regnum paternum fuc-
cedentibus ; partim propter amicitiam cum Popu
lo Romano, & commeiciorum opportunitatem,
partim propter ea muñera, quae ab Imperaroribus
quotanniseismittebantur, Scythas inAfiam trans-
jieere volentes arcerc non definebant. Verum
poftea, quam extincb genere regio, quidam viles &
abjeàri principatum obtinuiflènt ; fimmet ipfi me-
tuentes, Scytnis adeundœ perBofphorum Aiïae fà-
cultatem conceiîèrunt, & fuis eosnavibus tranfve-
xere. Sic ille in vita Valeriani pag. 647.
T %i
STEM-
S T E M M A
» * " 4 ч
REGUM BOSPHORI
EX PROSAPIA PRINCIPUM THRACI^.
SubTrajano COTYsT^ÄTHYMiEVUS fub
J Trajano Tutor.
Sub Hadriane RHESCYPORIS.
I
Sub Anton. Pio. RHESCYPORIS.
SubAnton.Pio. RHOEMETALCES. A
Sub M. Aurelio. Anonymus: .
SubCommodo & Severo. RHESCYPORIS.
Anonymi.
Extinfla eñ fub Valeriano Regum illorum progenies.
STEM
S T E M M A 293
R E G U M THRACÍ/E.
THERES.
SITALCES. SPARADOCUS.
SADOCHUS.
non regnavit.
AMÁDOCUS
in parte.
MEDOCUS
in parte.
3 !
SEUTHES.
MOESADES.
SEUT.
I
HES И.
BARISADES AMADOCUS
ш parte.
1
in parte.
COTYS,
I
Filii Anonymi.
KERSOBLEPTEST ARIOPHARNE.
SEUTHES III.
COTYS1 II.
DIEGULIS.
SOTHIMUS.
COTYS III.
SADALES.
RHESCYPORIS.
SADALES II.
RHESCYPORIS. RHOEMETALCeT'cOTYS IV.
RHOEMETALCES. COTYS V. RHESCUPORIS II.
EomorruoThraciaia J
Prov. Rom. redada COTYS VI. шArmenierntranslatus
aQQoV.C.79i. ' 8nnoV,C.79i.
*v
REGUM
В I T H Y N I M
HISTORIA.
DE BITHYNIA.
B1THYNIA eft regio Afiae minoris,quam
ab Ortu definiunt Paphlagones & Marian-
dyni atque Epicbtorum quidam : a Se-
ptentrionePonticum mare ab oftüsSangarii
fluvii ufque ad fauces intra Byzantium & Ghalcedo-
nem:ab Occafu Propontis;a Meridie Myiia &
Phrygia minor,qu32 & Helleipontiaca àickur.Strab:
lib. i2. pag. s 63. Difficile eft diftinguere fines Bithy-
norum, Myforum, Phrygum, Dolionum circa Cy-
zicum, Mygdonum &Troum, quamvis in confctia
eft, gentes iftas a fèinvicemeflèdividendas. ld.pag.
^64. Nam diverms fuit Bithyniae ftatus.
Ilia diverfis nominibus appellata eft olim Cronia,
dein Theflàlis,pofteaMariandine. Hin. lib.<¡.tap.32-
Bithynia&Bebriciavocata eft. Servius ad/EneidJib.
T 4 .. ..
ü96 DE BITHYNIA.
7.U.373. Mygdonia dein aBithynoRege di&aeft
Bithynia. Solin.
Grad, Thraces exiftimant, qui cum Rhefo mi-
litarunt ad Ilium, Duce no£hirnis infidiis per Dio-
medem iublato , quemadmodum canit Homerus,
ièceffiflë ad os Ponti, qua traje&us eft inThraciam
breviflimus ,, & partim quod carerent navibus,
ibimanfiire,dixiffe regionemBebriciam, partim tra-
jeciife fupra Byzantium, ubi Thraces Bithyni cole-
bant juxtaBithyam,fluvium, undefame pulios re-
vertitfe in Bebryciam , & nomine mutato earn vo-
caflè Bithyniam a fluvio , quem reliqüerarit : duraC
icqueid nomen hacratione inpofterum, cumnon
multum Bithynia différât a Bebrycia, ut nonnulli
putant. Alii ferunt Bithim primum hic regnaflë
Jovis&Thraces filium, &ahbis regiones domina-
tas, Apptan.in Mithr¡d.pag.\ji.
Enimvero, ait Strabo, Bithynos cum anteMyíi
eflênt, fie denominatos eflè a Thracibus Bithynis at-
que Thynis, qui eo commigraverunt, plerique uno
ore affirmant : indiciumque adferunt de Bithynis,
quod etiam num inThraciagens Bithynorum ex-
tat: de Thynis, quodThynias eft a&a ad Apollo-
niam & Salmydeííum. Sed & Bebryces, qui ante
hosMyfiam ineoluerunt, Thraces fuiflè ego conji-
Unde canit Claud. 2. in Eutrop.
Tbyni Thraces erant, quœ nunc Bithynia jeriur*
Bithynos interiora oceupafle veteres dicunt.
PJjnius ait : Tenent oram отпет Thyni^interiorаВпЬуп'к
I. 6. c.yi. & ante ilium Pomponius Melas : Interius Bi-
thyni funt&Mariandinj, L. 1. f. 19. Bi-
DE BITHYNIA. 297
Bitliynia,ManilioDivesvocatur,/i¿.4. Laudes
ejus décantât vêtus Geographus, a Jac. Gotho-
fredo editus. Libanius, A<v«t«/ Hro B¿ouv¿v eôv(f^
ras i Tuvët iTeiùufjiSiTf л*&*у. Bithynos équités fuiflè
refert Juvenalis.
- - - - * Equhefque Bithyni.
Bithynum &Bithymfuiflè eundem , refert Ste-
phanus. UndeBithyniiEnomenj fie dicta, inquit,
aBithyno, Jovis filio, & Thracae, Titanidis filiae,
quae quidem ex Jove peperic Bithym. Stepbanus
lib. de Urbib.
Megarenfès Coloniam deduxeruntinBithyniie
Aftacum, Olymp. 17. V. С. 42. quae urbs Oraculi
juftu denominata ab Aftaco quodam generofb &
cordato viro, ex eorum profàpia, qui Sparti& terri-
genaeolimThebis vocabantur. Memnon. cap.21.
Chalcedon Bithyniae etiam*irbs inorcPonti fi
ta, a Megarenfibus condita eft: item pagusChry-
fipolis, ac fànum Chalcedonenfium. Strab. lib. 12.
>
T s DYDAL-
1
298 DYDALSUS.
D Y D A L S ti S,
REX BITHYNLE L
F\YDALSUS Memnoni,qui fub Augufto flore-
*-^bat, Doedalfus vero Straboni lib. 12. pag. 563.
diäus , primus inter Reges Bithyniíe receníetur.
Memnon.cap.21. Is principatum gerebat veríiis an
num V. С. 371. qua; vero geflêrit, a Photio prœterita
iùnt. Hic tantum narrât, Aftacum Megarenfium
Coloniam, raultum afinitimisappetitam,& crebris
•accifàm bellis, Athenieniès poftmodum huic adje-
ciiiè, & vexationum finem & incrementa glorias &
potential non mediocria adeptam eiîè, Dydalib tune
inter Bithynos rerum potiente. Memn. cap. 21. Stra-
boloco fupra citato ait, AítacumaMegarenfibus&
Athenienfibus conditam, qusita intelligenda funt,
nempe Megarenièt in iinu verdis Chalcedonem,
quam conítituerant Coloniam, Aftacum primo con-
didiíTe, unde finus ille diftus eftAftacenus ; &deinde
Athenieniès in eam,cum hanc oram maritimam oc-
cupaflênt, Coloniam deduxiiïè ; & tandem a Dae-
dalfb, cum ille Bithyñia; regnum teneret,inftaura-
tam fuilîè.
Quandomortuus f'uerit Dydalfus, & quotannos
inBitnynia principatum geflêrit, obfcurum eft; an
vero filioshabuerit, incertum dédit Photius in com
pendio Memnonis, poil eum regnaffe Botiram tan
tum reliquit.
BOTI-
BOTIRAS. 299
BOTIRAS,
REX BITHYNl/E'IL
DOTI RAS BithyniaeRex a Memnone memora-
*-*tur port: Dydalfum; & licet hujus filiumfüiííe
nonréférât Photius,eumextitiflè auguràmur: nam
Bithynorum Principum ieriem, quae ad ultimum
ejus regni Monarcham pervenit,receníet; &aDa>
dalionifiillaminchoaifèt,hiftoriam eorum haudre-
cenfùiflêt. In ea ièntentia veriàtuseft 1С Cafàubo-
nus his verbis : Reperio haec Bithyniae Regum no-
mina Dasdalies, cujus filius fuit Botiras. Comment, in
lib. 12. Strabonis fag. f63. num. 1. Forlân quod pauca
memoratu digna egerit, quot annos vixerit, tantum
enumerat, nempe de illo haec profèrt Memnon. Quo
defun&o, nempe Dydalfo, Botiras regnat ad 7^. annos
iEtate producta f.2i.filiumvero, ut RegumBithy-
norum ièriem continuet,nomine Biantem (cribit.
loa BIAS.
BIAS,
REX BITHYNIAE III
ВIAS BotiraRegis filius, poft ejus mortem , quae
accidifle videtur anno 3. Olymp. 100. V. С. 376.
ad Bithyniae regnum perveniue dicitur, tefte Mem-
none cap. 21. Hie apud ilium vocaturBas, fed in ma-
nuicriptis erratum fuiflê verifimile eft,nam a Caiàu-
bonoetiam vocatur Bias his verbis: Daedalíés, cüi
filius fuit Botiras, Botirae, Bias. Comment, in lib,\z.
Strab.pag.tfi num.i. Hoc pariter nomenfuit unius
ArgivorumRegis.
inter plurima egregia belli fàcinora, qusegeflêrit
Bias Bithyniae Princeps, memorat Memnon, eum
etiam Calantum, velpotius Caranum, Alexandri
copiarum Praefectum, licet optime ad pugnam in-
ftruftum profligaviflfeacie, & ut Macedones a Bi-
thyniaabftinerent,effèciiTeî quod accidit Olymp,
an. 3. V. C. 420. regni Biantis 44. quando Alexander
M- ad Granicum Perlas vicit.
Poftea Bias in pace vixit,&annos natus 76.vitam
& regni adminiftrationem reliquit, poftquaminBi-
thynia regnaflfet annos fo. filiumquehabuit &iiic-
ceflorem nomineZipœtem, Mem, ca¡>. 21. '
v.
\-
ZIPOE.
ZI POETES. 3oï
ZIPOETES, ;
REX BITHYNIiE IV.
4 l P OETE S Memnoni , qui & a Diodoro Zi-
bytes dicitur üb. 19.^.703. patre Biante defunäo,
an. i. Olymp. 113. V. 0.426. regniBithyniashabenas
íuícepit, dum Alexandernationes Orientales iubi-
gere fafceperat, & jam ad Bacrrianos pervenerat.
Hoc Zipœti nomen e Thracia originem habere,
quantum ex ipià nominis voce conjicere poflum, ex-
iffimat Paufànias Hb. f. pag. 310. -
Poil autemAlexandri mortem a quibuíHam ejus
Ducibus aliquot regni fui urbes iùblatae videntun
quas utrecuperaret, narrât Diodorus Ptolemaeum
fratrisAntigoni filium, cum in Cappadocia obieC
iàm ab Afclepiodoro Cafiandri Praefè£fco Amiiùm
ofFendiflêt, periculis illam exemiflè, hinc per Bithyi
niam cumexercitum duceret,ZibytenBithynorum
Regem in oppugnatione Aftacenorum & Chalce-
doniorum urbis occupatum reperiflê , & obfidio-
nem fölvere coegiflê. Initaque iöcietate cum urbi-
bus & Zibyte, poftquam obfides acceperat, abiiife
anno 2. Olymp. 116. V. Ç. 439. Diodorus Biblwtb.
Hifi. Hb. 19. pag. 703.
Maletracíatus eftetiam aLyfimacho abeoop*
pugnatus, cum Amaftrin Dionyfii Haraclea: Ту-
ranni viduam in uxorem duxit anno 3. Olymp. 118.
V.C. 448. urbem condiditAftacum, quam aLyfi
macho deletam füifle refert Strabo Hb. vz.pag. f63.
Meliori tandem uíus eft fortuna ; nam,ut aitMem-
non
302 ZIP0ETE&
non clarusbelliseLyfímachi Pra»fe£fcis alium occi-
dit, alium qúam longiffime a finibus fois depulit;
" quin & ipfum Lyfimachum repreffit.c : Itaque cum
Lyíimachus in Afiam tranígreííus effet anno V. G.
4y2.&aZipœte repulfùs eít, plurimasiîbiAiïie ur
bes iùbjecerat, ièd (ûperveniente Andgono , retro
cederé coaârus fuit ; & hiberna in Salmonise cam
po, in Bithyniae &Негас1еге confiniis, utcommeai-
tusfibi compararet , & ideo pacem iniitcumZipcfr
te, unde ille Rex vocatus ab eo Epocham inde dinit-
merarunt fùcceflores, utinfra videbimus, . . : ;n ; ris
Lyfimacho mortuo, çum Heraclienfès Heracli-
demTyrannum ad libertatem obtinendam in vin
cula conjeciflent, neaZipœte bello appeterentur,
miiîà ad Seleucum legatione Phocritum civitatis
Principem & curatorem faciunt. Memnon.cap.\o¿.
íi; " At Zipœtes Heracleotis infènfùs , antea Lyfí¡-
machi, tunc etiamSeleucicaufa: (nam cum utro-
queíimultates habebat) excurfionibus in agros eo-
rum fà&is, anullo maleficiorum genere abífinuit.
Exercitus tarnen ejus, dum huicnegotio incumbir^
eis dium non experseft: ièd non multo mitiores,
quaminfert,recepit. Id. cap. п.
Seleuchus fucceilii contra Lyfimachum elatus,
tranfitum in Macedonian! inffituit, ubi a Seleucho
Cerauno occiiùseft, &AntiochusSoter ejusfilius
imperare cœpit. Id. cap. ц. Hic autem mox expe-
ditam manum in ulterioraTauri mittit Patrocle Du-
ce,qul Hermogenem, Afpendium genere Legatum
fibi adoptât. Hic cum alias urbes, tum Heracleam
queque infèftare conftituerat ; verû Heraclienfium
* ZIPOETES. 303
legatione placatus e finibus eorum excedit, &per-
cuflbamicitiœ federe, per Phrygiae agros in Bithy-
niam fè convertit. Exceptas vero Bithyniorum in-
fidiis,una cumexercitu internecionecaîditur, cum
ftrenui viri fàcinora, fuo loco in holies edidiflèt. Id
cap. 17.
Poil hasc Antiocho Seleuci, qui Aiiam tarnen&
Macedones imperio coercebat, fuperior fa£tus Zi-
j>œtes, urbem condit ad Lyperum montem nomine
fijo iniignem. Id. cap. 21. De illa vero Stephanus,
Zipcetium, urhs Bithynias a Zipœte Rege. Lib.de
Urb.
Rex autem Zipœtes, poftquam regnaiîètannos
47. aetatis vero 76. mortem obiit anno. 4. Olymp.
124. V. С 473. relicb's quatuor filiis, Nicomede, Zi
pœte, & aliis duobus Anonymis.^/¡emnon. cap, 21.
;■
NICO-
304 NICOMEDES.
NICOMEDES,
REXBITHYNIiE.
NKDMEDE? EPIPHANIES.
i 6¡c nun. . <0y ■ krracCr.
]№COMEDES natu maximus Zipœti patrifuc-
Antíochus Syriae Rex, cum ob cœdem Patroclis
PraeJfeQiaBithynis in acje patratam,in eosexpedi-
tionem
>r
NICOMEDES. 30?
tionem inftituiflet, Nicomedes per Legatos iùbfidi-
umab Heraclieníibus pede &impetrat,gratiamfè
relaturum , ubi in iîraili neceffitate tempus flagita-
veric,pollicitus.
Eo fere tempore, Softhene MacedonumDuce,
qui Gallos repulerat, defunfto; Antiochus &Anti-
gonusGonatas, Macedonian! tanquam paternum
regnum ambiebant; &dumutrimque magnos ap
paratus fáciunt in copias militares, tempus íatís Ion«
gum coníumitur. Antigono Nicomedes Bithyniae
Rex operam navabat, Antiocho complures alii.
Memnon.cap.iy.HacocCTiCionG Cierum & Tium,&
Thyniadem terram ad íe reduxerunt Heraclieníes.
Id. cap. 17.
Sub tempus illud bellum adveríusZipceten Nico-
medisfratrem, qui Tynidem cum imperio Thraci-
am obtinebat, Heraclieníes excepit. Quo in bello,
Heracleotarum bona pars fbrtiter dimicando caeía
fuit, & victoria quidem fumma vi potitur Zipœtes î
ièd ubi íociorü auxilia fùpervenerât Heracleotis, fu
ga illam dehoneítat, & Heracleota; fub arbitrium fií-
um redigunt : de quibus bello diíceptabatur. Id. с i8.
Antiochus vero priusquam inAntigonum eruptio-
nem fàceret, bellum adverfus Nicomedem inftituit.
Hic igitur Nicomedes &aliunde auxilia collegit, &
de belli íbeietate miffisLegatis Heracleam,tredecim
in íubfídium triremes accipit,&tum demumclaflèm
íuamAntiochi claffi opponit; etíí autem adverías ali-
quandiu tenebant acies, neutri tamen pugnae initi-
um faciunt, íed abíque effe&u tandem divelluntur.
Id. cap.\$.
Antiochus cum longe imperaret in Aíía, pace inita
Pars П. U cum
зоб NÏCOMEDES.
cum Antigono, qui nullum regnum poffidebat, ei
Macedonian! ceffit.
Poil Brenni Gallorum Principis in Gratia cladem,
hi adByzantium delati, cum maximam ditionis par-
tem,depopularentur,fracl:ibelloBizantini,fociorum
hue illuc miffitantes, auxilia implorant, &quiíque
pro viriummodo iùppeditat. Neelongum inmedio
ipatium, cumNicomedes Gallis, qui incuríatis ad-
hucByzantinorumfinibus,tametíi ßepe numero in
Afiam trajicere conati, toties ab ineeepto defiftere,
adveriàntibusByzantinis, coa£tieflènt,certis tarnen
conditionibus tranfitum conciliavit. Id. cap. го.
Conditionumformula Ьзгс erat: Ut Barbari Nico-
medi ejufque poflerisperpetuo amicitißfoedere conjunäi
marièrent: Abfque NicotnedisfententiaiS^olUntate^ne-
mini, a quoper Legatosfollicitarentur,in beüisopemfer
rent,fed amicis bujusamicij &inimicis boflesforent. A
Byzantinis etiamßarent,ßqua neeeßitas beideret:fo-
cietatempr&terea colerent cum Tianis £5 Heraclienfibus
Q' Cbalcedaniis & Cieranistf nonnuüis,qui aliasfubju-
risdiäionegentes haberent. Id. ibid.
His paftorum legibusNicomedes Gallorum mul-
titudinem inAfiam tranffnifit,& illorum auxilio con
tra Bithynos primum; & ea parte, quam Zipcetes
frater obtinebat,recuperata,illum expulit, fratrum
autem non frater, led liäorfactus eft: confirmavit
tarnen hic Bithyniae regnum, nam quos ex Heraclea
armafiet Barbarorum,& Provinciam iubegit,& con-
cidit íncolas; quod alioquin erat praeda» interièdiP
pertiri íiint Gaîataî. Id. ibid. $uftin.hb. гб.сар.я. . г
Adveríus Zybœam partem tenentem Bithynia»,
Nico«
NICOMEDES. 307
Nicomedi auxilia danc gerenti bellum, atque corum
maxime opera devi&us Zybaea eft, Bithyniaque o-
mnis in deditíonem Nicomedis conceffit. ProfècH
ex Bithynia in Aíiam procelíerunt. Limus lib.3%.
Galli vero longe lateque terram depopulati,retro
demum cefíerunt, & de íuba£fca id fibi amputarunt,
quodnunc Galatia? nomen habet, in tres partes dis-
tributum. Alios enim Traemos nominant , alios
Toliftobogios, alios Te&oíages. Urbes etiam con-
diderunt, Trocmi Ancyram,Toliftobogii Tavium,
Teaoíages Peffimuntem. Memnon. cap. 20.
Hanc regionem, nempe Galatiam five Gallo-
Graeciam, five Galli occupaverunt,demum Galata;
cum diu vagati incurfionibüs Attalicorum Regum
Bithynorumque ditionem vexaiïènt, tandem ab iis
volentibusacceperunteam terram,quae nunc Bithy
nia & Gallo-Graecia dicitur. Strak lib. i2.pag.<¡66.
Nicomedes Ditizelem gente Phrygia in uxorem
duxit, ex qua natus eftilli filius nomine Zelas; illa
vero mortem obiit, cum canis regius abripuiííet
mordicus dexterum humerum illius amplexantis
Regem, quod earn nondum iàtis notam haberet,(è-
pulta monumento inaurato ex lapide conftru&o, &
vefte textili exauro induta, eaque conflata,inven-
tum eft pondus auri librarumirç
Mortua Ditizele conjuge, alteri fponíae, Etazetae
nomine, nupfit, ex qua plurimos íiiícepit liberas, in
ter alios filiuZibaten:atEtazeta cum fflios adoleícere
vidiflet, Zelam noverese machinis per Nicomedem
ex aula expellit ; ille vero ad Armenioru Regem pro
rugit: morte deinde Nicomedis imminente, quam
U a Sim-
зо8 NICOMEETËS.
«
Simíonius anno 4. Olymp. 133. V. С. Ï09. affignat
Chron. Catbol.part. Rex ex iècunda uxorehaeredes
regni icripfic: & curatores, Ptolemgeum Evergetem
cum Antigono& populis Byzantiorum,nec nonHe-
raclientium Cianorumque defignavit.
Moritur Nicomedes poftquam regnaflêt annos 3?.
reliquitque ex priore uxore filium Zelam,& alios ex
fecunda conjuge. Ipfius in honorem ftatua ebúrnea
in OlympiiTemplo collocata eft. Paufan. lib. цр.цэ.
VOrS Ъгтшта ¡x¿v we tKeivos NntowStif,
'O xrbas Nino/xr¡Ssiuv , 7ttvrr% т5 Uçova'm.
Zipœtafilins ifie Nicomedes,
Qui condidit Nicomediam, pater Prufia.
Izetzes Chiliad. 3. v. $¡o.
Е<?<ха/ Ъ'щ\л TpavAxßw , nóhis KccnntcSem'as, ^vsKTitrtp
* N<xe/*)$js vtce ZíijAw. Vtit Stepb.
ZELAS.
Z E L A S. 309
Z E L A S,
REXBITHYNLE V.
^ELAS&non Zielas, ut quidam volunt,accepto
^ de Nicomedis patris morte nuntio apud Arme
nias Regem, ad quem confugerat, mox cum inftru-
ctamanu militum, cui e GalatisToliftobogii ánimos
augebant (nam hi contermini iimtBichynia»), in re-
gnum paternum redit. Memtt. cap.23.
AtBithyni,dumconfervare dominatum parvulis
iàtagunt, matrem horum Nicomedis fratri, {anZi-
pœti, an altert exaliis duobus, incertum) inmatrimoni-
um elocant, & ipfi accepto a Curatoribusexercku
Zelam opperiuntur. Etcrebrisutrobiquepraîliis&
viribus ufi, pacem ad extremum ineunt. Id; ibid.
ExTrogi verbis, quae profert Juftinus, Dum ílbi
fratres in Bithynia bellum agunt, Eumenem Perga-
mi Regem, plurimas eorumcivitatescepiflèpatet;
nam ait Rex Bithyniae Eumenes, & poítea hinc Bi-
thynus Eumenes ; inde Galli Afiam depopulaban-
tur: cum interea nemo defènior Afiae inter tot prae-
dones inveniebatur. Lib. 27. с. 3. quae forte Nicome
dis filios coegerunt, ut ad pacem fîmiil devenirent.
Eumenesautempoftquam duos& viginti annos re-
gnaflêt, ei in regno fùcceflït Attalus Attali frater an-
no 4.01ymp.i34.V.C. 5-13. qui primus Afiam incolen-
tium Gcallis ftipendium abnuit,audaciqueincœpto
praeter omnium opinionem adfbit fortuna ; namque
Galli moxbellum denuntiarunt, fignis vero collatis
fùperior fuit. Liviuslib.sB-fag.469'
U 3 Zelas
Зю ZELAS.
Zelas cum vidiûèt Antiochum Hieracem , qui
Gallos mercede conduxerat, a Seleuco f'ratredevi«
äum, in Paphlagoniam irrupiflè contra Gallos, qui
PaphíagoniíE & Cappadociae partem fub Galiatiae
nomine occupaverat,videtur; nam StephanusZe-
lam Nicomedis filium cepiflê atque diruiflè refèrt
CreflâmPaphlagoniae urbem, quam Merionesldo-
menei Creta; Regis auriga &Dux in bello Trojano,
ex obfidione redux condiderat.
Imo ex eodem Stephano apparet ZelamRegem
penetraflêin Cappadociam, ubi narrât eumurbem
ibi de fuo nomine Zelam condidifíe, quse Plinio di-
citur: Nobilis clade Trian, 0 viêioria Caji Cœfaris.
Quod veriffime dénotant urbis hujus nummi, in qui-
bushabetur vox ZHAlTnN aZelitiSjCumEpocha
civitatis a tempore, quo Julius Caeiàr Pharnacem
Mithridatis Eupatoris filium vicit, deiùmptanem-
pe V. C. 707. Pax tandem cum iilis inita videtur.
Tandem in ipio juventutis flore, GalatarumDu
ces hofpitii &amicitiaepra;textu,cumexinfidiisad-
oriretor, ipíe¿occubuit. Athen, lib. 2. cap. 17. De quo
loquitur Trogus in Prologo lib. 27. dum ait: Utque
Galli Pergamo vi£ti ab Attalo Zelam Bithynumoc-
ciderint, ut reiàrciit ex corrupto códice Henricus
Valefius in except. Polyb.pag.ço. Sed ille hic male
contra Strabonem contenait, qui Zelam nominat,
Zielamvocari deberé.
Mortuus vero circa annum V.C.f22.vel 23. fili
um Prufiam reliquit regni iùcceflorem, rebuique
agendis idoneum.
PRU
PRUSIAS.
P Л II SIAS,
REX BITHYNLE VIL
pRUSIAS,quod fueritZelas fflius, innuitSfrabo
* his verbis : Deditque aream ínifia Zelafilio, lib. 12.
pag. f6j. Hic vero cognominatus eft ox»Aof,id eft
ClaudiiSjíüb ultimis vitas annis, tefteMemnone cap.
U 4 29. Sed
3,a PRUSIAS.
29. Sed hoc ludibrii cognomen in ejus a£tis reperi-
tur. Pruiias autem tredecim ad quatuordecim annos
natus, dum rnortuus eft illius pacer Zelas, liquidem
Bichyniae regnum annoV.C.fo9. tantum iufceperit.
InterReges,quiRhodüs ob eorum urbem terra mo
tu quaflàtam, muñera contulcrunt, receniètur a Po-
lybio. Seleucus pater Antiochi, praeter immunity
tern Rhodiis omnibus conceffam, qui in ditionem
ipfius, navibus appellerent; praeter quinqueremes
inftruebs decem,&menfurarum frumenti ducenta
miilia : hoc amplius, materiae, refinae & crinis, ali
quot dena miilia cubitorum& millena pondo. Simi-
lia his Prufias &Mithridates. !/£.?./>. 430. Hic vero
terrae motus evenit tempore Seleuci Callinici An
tiochi M. ante ejus obitum anno V. С f28-
Gallinico iùcceffît filius Seleucus Ceraunus, quina
ire mortuo,copias,quas pro illo contraParthos com-
paraverat, in Attalum Pergami Regem, qui fùb eo
rum motibus praeeipuam eis Taurum Afiae partem
occupaverat, vertit : (èd Ceraunus poft duos ad tres
annos,poftquam Taurü praetergreííus füerat, Ducü
íüorum infidiis íublatus eit ; Achaeus ejus cognatus
vindicata ejus morte cum copiis Attalu aggreditur.
Attalus Gallos,propter opinionem virtutis adbei •
lum contra Achaeos ex Europa acci vit: ; & cum pro-
Í)ter defeebonem Lunaenon progredi vellent, dimi-
it: petulanter autem flagitiofi ac violenti urbes ad
Hellelpontam male traebbant, quicumllienièsad
extremum obfîdem eflent aggreffi, egregium iàne
fàcinusab AleKandrenfibus,qui Troadem colunt,eft
editumi milioenim Themifta cum quatuor mili«
7 tum
PRUSIAS. 313
tùmmiilibus, noníolum Ufeníes obfidiöne libera-
runt, fed etiamex univería Troade Gallos ejece-
runt, impediendo commeatus & eorum conatibus
iè opponendo. Polyb. lib. s.pag. 447.
Galli,occupata in Abydena ditioneurbe, quam
Arisbamdicunt,cœteraejus tra&us oppidaex infi-
diis conabantur invadcre, & affiduum cum illis bel
lum gerebant; adverius hoc igitur expeditionem
Prufias fiuicepit, & acie dimicavit,ac viros quidem in
ipio ргжНо, dummanus conferuntur, contrucidavit,
íbbolem vero propemodum omnem atque conjugia
in ipiis caftris jugulayit: utenfilia vi£fcori milici di-
ripienda conceffit. Id. ibid.
Sic Rex Zelae patris mortem, in Galloru gentem
ultus eil, &hac viäoria Helleipöticas urbes magno
. metu ac periculo abfolvit. Ideo in ejus regno multa;
íupplicationes decreta; flint, & in urbe Nicomedia
Soteria ümt delata ad perpetuam rei memoria quot-
annis celebranda, quafi Dii per ей gentes íervaífent ;
apüd finítimos populos & ргага'рие a Byzantiis ima
gines illi decretae hoc tempore fuerunt. Id. ibid. & 40.
Porro Rex Byzantiis iùccenièbat,quod imagines,
quasfibidecreverant,nondedicafiènt; fed ludibrio
atque oblivion! tradidiflent. Idem f'aQrum hoc iniu-
perillorumnonprobabat, quod addirimendas ini-
micitias inter Achaeum & Attalum tantum ftudii
adhibuerant; nam Achaeus ilium inter Pergami
muros reclufèrat, adempta ipíitota regione, &pa-
cem mediantibus illis dederat; & ita Prufias multis
modis inuti lern rebus ibis inter ipibs amicitiam exi-
ftimabat. Id. Hb. 4. fag. 315^.
', U 5 Accen-
«
314 P RUSIAS.
Accendebat ctiam hocirae incentivum, quod
Byzantii ad Attalum quidem Minervas ludicrum
celebrantem, fuos mitterent , rem divinam fimul fa-
Êturos ; ad Severum Soteriorum iblemne agitantem,
nemoab illisfberatmilfiis. lile igitur ex omnibus
hifèe cauiisinpracordiorum penetralibus latentem
iram foveret, oblatam aRhodiis occaßonem avide
arripuit. Id.ibjd.'j>ag.3i6.
Byzantii cum Portorii veftigal ab iis, qui in Pon-
tumnavigabant, inítituifíent, Rhodii eaoffenfi, bel
lum adverfus eos ideo decreverunt. ltaque miffis
illico ad Pruíiam Legatos adíocietatem belli ipíum
hortabantur. Id. ibid.
Prufias cum Legatis, ut rem mari gerere ilh's
fiiaderet, ipiè non minora hoftibus detrimenta iè ter
ra illaturum polliceretur. Id. ibid.
Rhodiorum exemplum iècuti íunt & Byzantii,
qui&ab Attalo & ab AchacoperLegatos auxilium
petierunt; & erat quidem Attalo voluntas prom-
pta,&Admis auxilia promifit,atque is has partes
amplexus, quia Afiae eis Taurum late domi-
nans, rerum potiebatur, quique Regis nomenpaulo
ante affumpièrat, (pernmagnam, Rhodiis contra , &
Pruffiae ingentem terroreminjecitj itaque cum il-
lis bellare aufi íünt. Id. ibid.
Prufias animi fui impetum iècutus, Byzantio bel
lo aggreflüs, Hieron (id loci nomen) illis ademerat,
quod quidem paucis ante annis magna pecuniae vi
emptum propter opportunitatem loci quaefierant,
utomnes omnibus nocendi occafionem eriperent,
tum quod ad illos pertinerctmercatores, qui in Pon-
tum
PRUSIAS. 3if
tumnavigant,tum quod ad iervos iùos, aut caeterurn
«msftum, quern e mari fàciebant. Id. ibid.
Ademit praeterea Rex Byzantiis earn Myiîa;
Earcem,quam iriAfia alongó jam tempore obtine-
ant. Idem ibidem.
Byzantii per initia, dum a partibus fins Achaeum
ftareconfidunt, itrenue bellum fàciebant: accitoq;
eMacedoniaTibite,Pruiiie,quem timebant,belli me-
tum acpericulü vieiffim iè allaturos (perabant. Id. ib.
Rhodiiièxnavibusinftru£tis, quatuoritem aliis
fociorum accedentibus, Duce Xenophanto Helle-
ipontum petierunt. Ibi reliquas in ancoris fiantes
circa Seftum, navigationem Pontum veriüs impedi-
ebant. Unam Navarchus abducit ad tentandos В y-
zantinorum ánimos; ecquid tanto belli apparatu
territi, confilium mutarent,quicum rationem ejus
nullam haberent,abiit; cœterifque aflumptis navi-
bus,Rhodum cummuVerfa claffe efl: reverfus. Id. ib.
Byzantii interea ad Acrmim mifèrunt , qui auxi
lia poícerent,&adTibiten,quiiprum e Macedonia
adducerent. Exiftimabatur enim Bithynorum re-
gnum pari jure ad Tibiten pertinere, atq; ad Prufiâ,
cujus ipiè patruus erat, ha rh narcos àètA#cV. Id. ibid.
Nicomedcs vero avuusPruíiae teítamento filium mi-
noremTibiten,Regem dixerat,quem Zelas exprio-
re matrimonio armis inMacedoniam propulíaverat
Rhodii ubi conftantem Byzantiorum fiduciam cer-
nunt,AndromachumAchaei patrem apudPtolemaeü
yEgyptiRegem redimunt captivum,&illum filio re-
ffituunt ; & ita ípem Byzantiis,Achaeo plurimum iñi-
tentibus, ademerunt : fed & alia quoque res tunc in-
cidit,
3î6 PRUSIAS.
cidit, parum fllis opportuns. Tibites enim dumn
patriam ex Macedonia reducitur, fàto fungitur , &
morte fuá confilia ipíbrum vehementer conturbat:
uteo cafu iäi Byzantii ánimos deíponderent 1<L
ibid.pag.3i>?.
At Prufias nova fpe ad bellum acceniùs , fimul
ipiè ab Afiae partibus bello intendere , & rem acriter
gerere : fimul perThraces mercedeconducl:os,By-
zantios impediré , quo minus ab Europas partibus
pedem porta pofîènt efferre. Byzantii, quos omnes
Шаг (pes defècerant, undique vexati bello, honeftum
aliquem rerumexitumcircumfpiciebant. ld.ibid.
Eo tempore cum Cavarus, Rex Gallorum,qui in
Thraciaerant,Byzatiumveni(fet, cuperetque bel
lum dirimere, & hinc inde qua Prufiae, qua Byzan-
tiismanus ingentiftudioporrigeret, petitioni illius
locum utrique dederunt. Rhodii Cavari ftudium
ut reièiverunt, & quantum illi Prufias tribueretî
qui nihilominus deftinata perficere avèrent, Lega-
tum quidem Aridicen ad Byzantios decreverunt:
fèd&Polemoclemcum tribus triremibus una pro-
ficifci juflêrunt. Volcntes,ficutdicitur,haftam &
caduceum fimul Byzantiis mittere. Horum iùper-
ventu paxconvenit. ld.ibid.
Cum Rhodiis quidem paxfimpliciter faftaeftin
verba : Ne Byzantiorum Populus Portorii nomine quic-
quam ab uUo eorum exigeret , qui in Pontum navigant.
Hocfifieret, Populum Rhodiorum ipforumque focios cum
Byzantiis pacem fervaturos.
Cum Rege veroPrufia hifce legibus : Pruftœ ¿5"
Fopulo Byzantiorum pax Ö amkitia inperpetuum ejb.
Nequc
PRUSIAS. 3i7
Ñeque ByzantU Prufiam infeflo exercitu uño modo inva-
dunto,ñeque Irujias Populum Byzantiorum. Agros, Ca-
ftella, Populoj y Ö bello capta mancipiajine pretio Prufi
as Byzanúis reddito; item naves per initia belli captas
quicquid telorum inmunitionibusfueritrepertwn. Ad
p&c,materiam, marmora, lateres tf tegulas elocofacro
oblatas.
Rexenim Prufias Tibitaeadventurnmetuens, o-
mnia Caftella, in quibus aliqua videbatur eñe adres
bello gerendas opportunités, demolitus erat. Sed ¿5*
qutecumqute Bhhynorum nonnuüi habente Myziaco By
zantiorum agro rapta, omniaut agrorum cultoribus red-
dantur, Prufias cogito. Hoc igitur modo & íulce-
ptum & confe£bum eft bellum, quod fuie inter Pru-
iïam& Byzantios. Id. ibid.pag. 318. tf 319.
Prufias Apamen Philippi Macedonum Regis fi«
liam ducit in uxorem,&cum adveríus ,/Etolos focer
ejus bellum gereret, íocius in hoc bello illi fuit,
praeièrtim cum Romani & Attaius Pergami Rex Д£-
tolis iè adjunxiiîènt ; Prufias ut hoftiles copias Atta-
li,quae Orcum Eubœas urbem diripiebatdiftrahe-
ret, Pergami fines cum exercitu ingreditur; quod
ubiaccepit Attaius, omiffis Romanis rebus atque
Д£соНсо bello in Afiam trajecit. Lucius lib. 2%.
cap. 7.
Fœderi inter alios Prufias Bithynke Rex a Phi-
lippo, llienfès & Attaius Rex a Romanis adferipti
funt. Polyb.
Pax fa£fca eft tandem inter Philippum &atólos
anno V. С H9- ip^s a Romanis defèrtis, induciis
cú his faäis ; & fie pacata eft Gratia : porro Prufias
adver.
318 PRUSIAS.
adverfus íocios^Etolorum Ganos, quiinBithyráa
erant, bellum paravit.
Rexitaque obfidioneCiumurbemcinxit, quam
cum capere non poflêt , Soccrum Philippum accer-
fivit, qui mox venit,& urbis Cianorum poritus , feu
pneclaro&gravi aliquo racinore edito, lœritia gefti-
ébat, ut qui genero prompte opem tuliflèt ; omni
bus, quiaiiiaamicitia iè alienarent,terrorem incuP
fiflet. Polyb.lib.1s.pag.709.
Prufías vero etfi propofitummum ad exitum fu
me perduftum,gaudio exultabat, quia tarnen incce-
pti ijlius pramia alter abftulerat ; ipfè, deleta urbe,
foli deièrtihicreditatem creverat; iniquo rem ani
mo ferebat,deinderemiflàm cumeoamicitiam ha-
buit,fèdquidageret? Id. ibid,
Philippus &Antiochus M. Ptolemœo Philopa-
tore mortuo, filium ejus Epiphanem admodumpu-
erum,ejuiqueregni inter ièdividendiconfilium ini-
erant. Philippus Cheríbneío Thracia in poteftatem
redaäa, Abydum Afiseurbem oppugnavit; Roma-
ni contra copias miièrunt: & praelio tandem ínter
eos ad Cynoícephalas edito, in quo viäus eft Philip-
Eus, pax inter eos fa£b eft an. V. С. '%yf. Decernvero
,egatis , qui in Grasciam ad earn fanciendam veni-
rent, injuncfcum eft, ut de Cianorum libértate Quin*
ftius Flaminius, qui Philippum debellaverat,Prufia;
Bithyniorum Regi fcriberet, quid Senatui &decern
Legatis placuiflet. Livmlib.&. .v.- •
De Cio autem in Aftaceno finu urbe fita,fic loqui
tur Strabo. in eo Pruià eft , quae olim evertit Phi
lippus Demetriifilius, Perièi pater, deditque aream
Pru-
PRUSIAS. 319
Prufiae Zelœ filio, qui in ca evertenda ipíúm juvcrat,
&Myrlaeam vicinam urbem Prüfe. Lib.zz. pag. ^63.
Myrlaeam a Myrlo Colophoniorum Duce, vel a
Mirlea Amazone conditam icribit Plinius lib. f. cap.
432. Mela illam Colophoniorum Coloniam dicit.
In Prufias has urbes e ruderibus excitatas, Gum
Prufiadem aie , Myrleam ab uxore Apameam de-
nominavit. Hie eft, quiAnnibalemrecepit, cum
is ad ipiùmpoft Antiochi cladem veniret. Sirab. 1 12.
^.563. lile eft Prufias Prufias filius. Stephanus vero,
quod patri Strabo tribuit , illud ad Nicomedem ejus,
nlium refert, his verbis : Nicomedes vcroEpiphanee
Prufiae Regis filius, a matreApama, Apamiam nomi«
navit ; haec deinde fa£fca eft a Romanis Colonia,ut vi«
dere innoftroColoniarum libro.DeCianis multi (ùnt
numilmperatorum in noftroUrbiumGracarü libro.
Duaevero íuntinBichynia urbes nomine Pruià,
Straboni, una adOlympummontern, quaïinîium-
mis ita (cribitur, n p oys a e nn npos олYMnoN.
Altera Prufias alias dicb, &innummis vocantur in-
colae nPOrsiEnNnPOZTim, adHypium flu-
vium î haec a Cii urbis mûris a Prufia fecundo re-
ftaurata, nomen habuit : fed prior ad Olympum a
Strabone dicitur ab eo Prufia, qui bellum geffit cum
Crœfo, Stephanus pro Crœfo, Cyrum nominati
porro Crœfus a Cyro captus eft,& mfpicor hiatum
tinfle hoc loco,potuitque urbs illa ab uno ex illis con-
di, quae a Pruià Zelae filio pofteareftauratafuic, cui
liomen iuum Prüfe impofuir.
Cius autem urbs,Hcraclienfium jurifdi&ionierae
iùbdita apud Memnonem,qui eamCierum appellat,
RRUSIAS.
&quam a Prufia Zelas filio nuncupatam fcribit fuiflc
Prufiadem; hanc vero Regem bello fùbjeciiTe,ut fie
undique permare circumícriberet. Memnon. cap. 29.
Prufias poítea Heracleam violenta obfidione
preflit,&plurimos obíéíforum interfecit,& jam pro-
pe erat, ut urbs caperetur,nifi Regis,dum ícalisfar-
mmniritur, lapide cujuípiam de propugnaculisitto
crus fra£fcum effet , & hic cafus ab oppugnatione de-
fiftere eum coegiiîèt. Ita enim percuffus,leä:ica,non
fine doloris acerbitate, domum a fuis Bithynis refèr-
tur. Id. ibid. Licet verotempus, quo id accidit,ignpr
retur, porro ut Memnon nonmulto poft annis exa-
Q:is nomine&re Claudum regnafle proférât. ; , , ;
Cum Antiochus Sardes veniflèt , & Lucium §ci-
pionem jam in Macedonia cum exercitu effe audir
viíTet,adPruíiammifit, qui eum hortarentur ad in-
cundamiècum ibeietatem. Prufias iiiperioribus qui-
demtjemporibus non eratalienusa confilio jungen-
dae cum Antiocho íocietatis : admodumenim Roma
nos förmidabat, ne adtollendas omnes dominado-
nes in Afiam trajicerent. tolyb. Legat. 22.pag.%11.
Poftea vero quam allatae ei fuerunt litterae aLucio
&Publio Scipionibus fratribus,atqueille eas aeeepit
legitque,jacbtioneanimi aliquantum eit liberatus,
& futurum belli eventum non levibus conje&uris
eft auguratus. Publius fiquidem,utfidem illi fàceretj
multis argümentis, iifque peripieuis &evidentibus
in litteris ad eum datis ulus fuerat. Нагс ut confide-
raret Prufias per litterasmonebantScipiones: & ut
pofito metu de (bo regno, Populi Romani partem
ample&eretur ; fore enim nunquam, ut ejus confilii
ipfumpeeniteat. Id. ibid. ö'p.312. Hi»
PRUSIAS. 321
His auditis Prufias alium animum induk. Venit
poftea ad eum legado, cujus princeps G Livius:
tum vero Rex cum his Legatis collocutüs, (pes con*
filiaquc íua ab Antiocho penitus fèparavit. Id. ibid.
Antiochuspoftquam a ípeíocietatis Prufiae deci-
dit, Epheíüm ab Sardibus ad claflêm inviièndam
tranfiit. Liv. lib. 37. Et cumRhodia claffis & Eumenis
Pergami Regis, cum omnibus fuis Confùli obviam
in Helleipontum profecti eflent, Prufias e vita deces-
íiíTe videtur ex Memnone ; fiquidem ille Regis hujus
mortem ante tranfitum Romanorum in Afiam me-
morat. Memn. cap. 29.
Paufias mirifice induftrius & gnarus, multiique
rebus claris memoratus a Memnone, regnavit an-
nos 40. relicto Prufiae filio regni iuccefibre.
Henricus Valefius non aflêntitur Car. Sigonio,
qui in libro primo de antiquo jure Prov. cap. 13.
Prufiam hunc cognomine Колет cum ejus filio con-
fundit, nee ego Uflerio doÇtiffimo viro, qui Prufiae
fecundo íocietatemAntiochi renuntianti tribuit,ut
Polybii& Memnonis teffimonio eruitur.
'■ v I
f ■ • *
■ I . ■ '■**■■
ParsH. X PRU-
&2 PRUSIAS II.
PRUSIAS IL
REX ВГГНУШЖ VIIL
PRVSIAS-fllT'-. '
RDC-BITHYN№.
$\ mulero Co. Msmmx ßri$ , ■
■
РRUSIAS Prüfte filins, momio pâtre, regni habe-
* nas fuicepit, & ab AppianoKunjycV.id eit, Vena
tor, appellator, in Mnhndat. pag. 172. Apud bchoiia-
ftam Theocriti maie Абгцю* proШ»>Rex dicicur,
pag.т. Antio-
PRUSlAS.il за*
Anriöchus a Romanis vi£fcus eft, quo Prufias II. re.
gnare cœpit: ас cum Romani ab Anriocho, inter
ceteras conditiones pads deditionemAnnibalis dé
posèrent, admonitus a Rege, in fugam verius Cre-
tarn defèrtur. lbi cum diu quietam vitam egifiet,
invidioiùmque fe propter nimias opes videret, ad
Prufiam contendit. ¿fufiin. üb. за. cap. 4.
Inter Prufiam & Pergami RegemEumenem bel
lum ortum eft, quod Prufias Annibalis fiducia, rup-
to fcedere, prior intulit. Id. ibid. Bellum inter eosge-
rebatur&mari & terra ; fed utrobiqueEumenes plus
valebat, propter Romanorum fôcietatem. Gumque
domefticis rebus minus effet robuftus Prufias, coste
ros Reges conciliabat illi Annibal, adjungebatque
bellicofas nationes. MmiU Prob, in AnmbaL с ro. Inter
Reges erat PhilippusMacedo, qui Philoclem Lega-
tum cum auxiliis ad Prufiam mifit. folyb. Legatee*
& Ortiogon Galatarum Rex. Id. üb. %.p. щ.
GumPrufias terreftri bello ab Eumene vi&us effet
& praslium in mare transierens,navium mukitudine
fuperaretur ; Añibal novo comento au£tor vi£torrse
fuit. Quippe omne iêrpentum genus in fi£ti';es laga?,
nas conjici jubet, medioque praelio in naves hoiftiu
mitti. Id primum Ponticis ridiculum vifum,fi£tilibus
dimicare,qui fërro nequeattlèd ubi ièrpentibus reple*
rinaves cœpere,ancipiti periculocircüventi,hoít.i vi*
&oriam ceffere. BiißtU. 3a. ¿4. Bithynis igitur univer-
fis navemEumenis adórientibus,eum ille eorum vim
fuilinere non poiTet,fuga fàlutem petiit,quamcon-
iècutus non ellèt, nifi intra fua pràmdia fè recepiffet,
qua? in proximo littoreerant collata. /Em.'mÀn.c. ir.
Xa Sic
m PRUSIAS II.
Sic Annibal confilio arma Pergamenorum iùpera-
vit, nequc tum íolum, fed ßepe alias pedeftribus co-
piispariprudentiapepulitadveriarios. Id. ibid. Ubi
fèrnel, cum illi pugnare placeret, & negaret Prunas
ièaudere, quod exta prohibèrent. An tu, inquit, ca
rúnculas vitùlina; , quam Imperatori veteri mavis
credere? Valer. Max.lib.^xap.y.externa num. 6.
Nam ab Eumene legatio cum fratre ejus Athe-
пгео Romam venit, adquxrendumquoinBithyni-
am Prufia; bellum adverfùs Eumenem gerentiauxi-
lia miña forent. lk¡. üb. 39.
Quae ubiRomamnuntiata fùnt,miiîî a Senatu Le-
gatifunt, qui utrumque Regem in pacemcogèrent,
Annibalemque depoícerent. jfujiin. lib. 32. cap. 4 Ti
mm QuintiumFlamininum ad Prufiam, cum L.
Scipione Afiatico & P. Scipione Nafica nominat Li-
vius. Lib.39. infine.
T. Flamininus ubi ad Prufiam venit, quern íúípe-
£fcum Romanis &receptus poít fugamAntiochi An
nibal, & bellum adverfùs Eumenem motum facie-
bat: ibi (eu quia a Flaminino inter estera obje&um
Prufia; erat,hominem omnium,qui viverent, infeftis-
fimum Populo Romano apudeum eñe, quia patria;
fose primum, deindc fraäis ejus opibus, Antiocho
Régi au&or belli apudPopulum Romanum fuiflèt.
JJvius lib. 39.cap.6 1 .pag. f00.
Prufias ut gratificaretur prüfend Flaminin0 Ro«
maniíque, per fè necandi auttradendiejus in pote-
ftatem coniilium cepit 5 a primo colloquio Flaminini
milites ex templo ad domum Annibalis cuitodien-
dam miffi font. Semper talem exitum vita; Сих An«
-. ■ nibal
PR usías h. m
nibal proípexerat animo , & Romanorum inexpia-
bile odium in fe cernens &fîdeiRegum nihil iàne con
fiais : Prufiaî vero levitatem etiam expertus erat.
Id. ibid.
Annibal, pofteaquam eft nuntiatum, milites regios
in veftibulo eiîè, poftico, quod devium maxime, at-
que occultiffimi exitus erat, f'ugere conatus ; ut id
quoque occurfa militum obfèptum ièntit, & omnia
circa clauia cuftodiis diipofitis eiîè, venenum, quod
multo ante prseparatum ad taies habebat caíus,po-
poícit. Liberemus, inquit, diuturna cura Pop. Rom.
quando mortem iènis expe£fcare longum cenfênt.
Horum patres PyrrhoRegi hofti armato exercitum
in Italia habend, ut a veneno caveret,prasdixerunt:
hi Legatum Confularem,qui au£fcor effet Prufiae per
icelus occidendi hoipitis mifèrunt. Id.ibid.
Execratus deinde in caput regnumque Prufias, &
hoipitales Deos violatas ab eo ndei teftes invocaas,
poculum exhaufit Id. ibid.
Alii dicunt Pruiiam nee Romanis negare Anni-
balemaufum,nec hoipitis violare jura, permifitut,
fi poffent, comprehenderent, continuo occupato ca-
ftello, ubi habitabat, ilium fe veneno fuítuliffe, & de
ejus morte oraculum fuiflê.
Anmbalis ciñeres terra Lybißh teget.
Qupd ille de Africa acceperat, cum viculus effet ille
Bithyniae maritimus , de quo Plinius lib. f. cap. 32.
Fuit Libyffa oppidum,ubi nunc Annibalis tantum
tumulus.
Philippus Macedonia:Rex,poftquam regnaffet an-rr X 3 nos
32б PRUSIAS IT.
nos 40. mortuus eft, & Perièus filiusejusnothusei
fucceffit. Ljvius lib. 40. cap. fä.pag. 417.
Legatos Romam mictit ad amicitiam paternam
renovandam, petendumque,titRex aSenatuappel-
letur. Id. ibid.
Prufias Legatos ad Perfèum mittit, utfibiApa-
men ibrorem in matrimonium concédât, quae illi a
fratre conceditur. Id. lib. 42.
Ut Philippus deceffit reli&o magno belli appara-
tu adverfus Romanos, quo pofteaPerièus ufus eft, &
Gallos Scordiicos inThracia ad belli focietatem per-
pulit. gufiin, lib. 32. cap. 3.
Legati Romani ad res Regum inviiendas miffi,
rcnunciant conveniendi RegisPerièi poteftatem non
fàëfcam: facile tarnen apparuiflë fibi bellum parari.
¡joinslib.qz.
Alios Romani Legatos ad Reges íbcios miferunt,
inter quos Prufias ftatuit abftinere armis, eventum-
queexpe£feres nam neq; íe sequum ceníere adver-
íus fratrem uxoris armafèrrc,&apudPerièa vifto-
riam, veniam per íbrorem impetrabilem torcld. ib.
Bellum itaque geftum eft inter Romanos& Perièa,
& cum incertus tunc eventus effet, Legati Romam
venerunt a Prufia miffi de pacereconcilianda cum
Perlèo,ubi in Senatu ííint auditi Prufiae preces magis
quam poftulatio fuere, profitentis, &adidtempus
íe cum Romanis ftetiffe, & quoad bellum foret, fta-
turum. CsEterum cum ad iè a PerièoLcgati veniffent
de finiendo cum Romanis bello, & iis pollicitum de-
precatorem,apudSenatumfuturumpetere,fiponenc
mducere inanimum^ ut finiant iram, (è quoque in
gratia
PRUSIAS IL 3*7
gratia reconliatac pacis, pofíc uti. Id. lib. 44. cap. 14.
pag. ffg.
Pruíias, ne Perièi cognati viäicladem lugere vi-
deretur,ipíe Romam venit gratulaturus Senatiii Po-
puloque Romano de Macedonibus& 111 yriis debel-
latis. Is magno comitatuurbemingreírus,ad forum
a porta tribunalque ÇXCaffii Pnetoris perrexit : con-
curfuque undique fatto, Déos, qui urbem Romam
incolerentjSenatumq; JopulumRomaum (alutatum,
íé dixit venifle,& gratulatum quod Perièa populum-
que Reges viciflent. Uvius lib. 45". cap. 4-^.pag. ?8 3-
Cum Praetor Senatum ei, fi velit, eo die daturum
dixiíTet,biduum petiit,quo templa Deum urbemque
& hoípites amicóíque viièret.Datus quicircumduce-
ret eum L. Cornelius Scipip Quaeftor, qui & Capua
ci obviam miíTus fberat : &aedes, qua? ipiùmcomi-
tefque ejus benigne reciperent, conduise. Id. ibid.
Tertio poft die Senatum adiit, gratulatus victoria
eft: mérita iba ineo bello commémoravit : petiit ut
votum fibi iblvere , Romas in Capitolio 10. majores
hoftias, & Praenefte unam Fortunas liceret : ea vota
pro viéfcoria Populi Romani eflè. Et ut ibcietas iè-
cum renovaretur, agerque fibi de Rege Antiocho
captus, quern nulli datum a Populo Romano Galli
pofliderent,daretur;filium poftremo Nicomedem
Senatui commendavit. Omnium,qui in Macedonia
Imperatores fuerant, fàvore eft adjutus. Itaque cae
tera, quae petebat,conceflà. Id. ibid.
De agro reíponíum eft, Legatos ad rem infpicien-
dam mifliiros. Si ager Populi Romani fuiiîët, пес
euiquam datus effet, digniffimum eo dono Prufiam
*" X4 habi-
34S PRUSIAS П.
habituroseflè. Si autcm Antíochi non fuiflêt,eone
Populi quidemRomani fà£bum apparere.-aut fî datus
Galliselfet, ignofèere Prufiam deberé ; fi ex nullius
injuria quicqua ei datum velletPopulus Romäus. Ne
quod detur quidem gratum eue donum poiîè, quod
cum,qui det, ubi vellet ablaturum eife iciat M. ibid.
Facile Nicomedis commendatíonemaccipere:
Quanta cura Regum amicorum liberostueaturPo-
pulus Romanus documento Ptolemaeum lEgypú
Regem eíTe. CumhocreíponfoPrufiaseíldimíflus.
Muñera ei ex íeftertiis juña dari,&vaíorum argente-
orum pondo yo.& filio Regis Nicomedi exeaíum-
mamuñera dari cenfuerunt,ex quaMaígaba: filioRe-
gis Maíaniflae data eííent : & ut victima? aliaque, quae
adíacrificium pertinerent, ícu Romae, íeu Prsenefte,
immolare vellet, Regí ex publico ficutMagiíbrati-
busRomanis praéberentur ; &utex clafîè,quae Brun-
dufii eflêt, naves longae viginti affignarentur,quibus
uteretur, doñee ad claíTem dono datam ei Rex per-
veniflet,L. Cornelius Scipio juflus eft,neabeoab-
fcederct, íümtumque ipfi & Comitibus praeberet,
doñeenavemconícendiííet. Mirelaetum &eabeni-
gnitate in íe Populi Romani Regem fuiflè ferunt:
muñera fibiipíum emiflè, filium jufliflè donum Po
puli Romani accipere. Haec de Prufia noftri Scriptu
res. Liviusibid.pag.1S4.
Polybius eumRegem indignum majeftate nominis
tätitradit:Pileatum capite raío obviam ireLegatis
íblitum,libertumque íePopuli Romani ferre, & ideo
infígnia Ordinis ejus gerere. Romae quoquecum vc-
niret in curiam, iùmmififlè fe &ofculo limen curise
conti-
PRUSIAS IL 329
contigiiîè,&Deos ièrvatores fuos Senatu appellaiîè,
aliamq; orarionemnon tam honorífica audientibus,
quâ fibi deformem habuiflè. Moratus circa urbem
30. haud amplius dies, in regnum eft profèÊfcus./i. ïb.
Pruiîas nequáquam majeftate regia ullo modo
dignus erat, namcum Legati ad ipiùm venirent , ra»
io capite,pileatus, togotus, & more Romano calcea-
tus,obviam iis proceffit,plane eohabitu ornatus,qua-
lisfolet eile apud Romanos recens manumiflbrum,
quos libertos vocant; & cum Legatos fàlutaffet:
Ecceme, inquit, veftrumlibertum, omnia veftra
caufà cupientem, inftituta omnia veftra imitaripa-
ratum, qua voce nulla poteft fingi minus generoià.
b'olyb. Leg. 97.pag. 927. Rifèrunt illi, & Romam miiè-
runthominem, qui cum ibi quoque vifus effet ridi-
culus, impetravit veniam. Appian.pag. 172.
Tum vero ingreffus Curiam, ad januam ftans
Curias ex adverio patrum, demiffis manibus ialuta-
vit, Senatorumque conièffum, & fimul,Salvete, in
quit, Dii ièrvatores mei, qua* vox adeo indigna viro
eft,adeo muliebres íapit blandidas & adulationem,:
ut nihil fœdius ventura poil œtas fit latura : fimilis
iitis & oratio fuit, quamingreflus Curiam habuit
cujus &meminifle dedecet Id. ib. pag. 928.
Prufias in Bithyniä reverius didiicit Eumenem fi
nes iùos depopulari ; ideo Pitho Legatus a Rege miC
fus deBithynino Principe Senatui eft conqueftus,
quod fines íuos yaftaret, &accuiànseu,infùperloca
ab eo fibi adempta conquerens ; & quod Galatia o-
mnino non abftincret, necSenatus decretismorem
gereret,fèd eos quidem,quiíuas partes fequerentur,
X y aleret
manas partís erant, & ex Senatus decretis admini-
ftrariRempublicamcupiebant, humiliores rédige
ra. His auditis Senatus, ñeque criminationes re-
fpuit, ñeque mentemaperuitfuam,iedclam apud íé
habuit. Folyb. Legar, jo^.pag. 93a.
GumPrufias Eumenem, Romanis alias ob inven
tas íbcietatis abeo cumPerfèo contra ipíos initae in
dices fàtis íuípecbim, non íolum ipfè omni iludió ac-
cuiàviiîèt, ièdetiamGalatas &Selgeniès & mukös
alios Afise ad faciendum idemimpüliflet, Attalus&
Athenaeus a fratre Eumene Romam miffi, non fo-
lum omnia, quae objiciebantur crimina, coram Se-,
natu diluerunt; fèd etiam honoribus аиШ in patriam
redierunt. At non propterea íuípicionem dudum
conceptam adveriùs Eumenem & Antiochum Epi-
pbanem,remiCit Senatus, fedCajum Sulpicium Gal
ium& Manium Sergium Legatos mifít, qui de con-
filiis Antiochi atque Eumenis accurate inquirerent,
nunquid bello neceflâria apparerent , ас íbcietatem
adverfùs Romanosjunxifîent. Id. Legat.106.pag. 93Í.
Moritur Antioçhus Epiphanes Rex Syria? , cum
regnumtenuiíTet ièx annos> illi ííicoeffitfilius ejus
Antiochus Eupator.
EumenesPergamiRexdeceffit, cum annos 39.
regnaflet,&principatum reliquit Attalo fratri.
ínter Attalum & Prufiam Reges inimicitiis ortis,
Andronicum Attalus, Nicomedem & Antiphylum
Prufias Legatos Romam mifit. Cumprimum vero
Prufiaeimpreffionemnarraret Andronicus, di&is il-
lius non movebantur Romani > fed in íuípicionem
venie-
PRUSIAS IL 331
veniebant, Attalum, quodcuperet ipfèPrufïamad-
oriri, occafiones belli prseparare & criminationibus.
eum antevertere. DeindePruíia; Legatis teihnti-
bus,ejuimodi nihil eflè ra£fcum : multo adhuc minus
fidei habebant iis, quae de Prufïa nuntiabantur. Мох
vero magis magifque re omni explorata, Senatus in-
certus quantum his nuntiis tribuere fidei deberet, L.
Apuleium &CPetronium Legatosmiíerunt , ad in-
viíendum,quo loco Regum illorum res eftent. Polyb.
Legar. 12%. pag.^c.
Porro quantum erant alienati Patrum animi aRe
geEumene, quem oderant, tantum benevolentiae
erga Attalum ргге iè ferebantM Leg. 221. Aliquan-
topoftPrufias infenfas AttaloKegi Pergamense A-
Паз, agros ejus vaftavit. Appïan. Mitbr. pag.172.
Qupd poftquam Senatus Romanus didicit , de-
nunciavitei,ne Attalo amico ibcioque Populi Roma
ni bellum infèrre pergeret. Cumque ille parère
gravaretur, Legati rigide mandarunt ei, autpare-
retSenatui, aut ad diiceptandum veniret cum mille
equitibus ad confinia ; ubi & Attalum expecbre a-
jebantcum totidemaliis. Id.ibid.
Ule contempta paucitate, quae erat circa Attalum,
iperans eum poflê a iè opprimi, pramiíit Legatos,
quafi íecuturus cum mille fuis : led concitato univcr-
io exercitu,venit tanquam ad praelium.Attalus &Le-
gati prsemoiti diffugerunt,qua quifq; poterat ; ille et-
iam jumenta Romanorü reliäa comprehendit./í/.íZ'.
Prunas confilio ac ípe capiendi Attali fruftratus,Ni-
cephorium fub ipfisPergami mœnibus fitum vaftare
cœpic , ас templum quidem ipfum difturbavit : fta-
tuas vero atq; imagines Deorum irñortalium, atq; in
his
333 PRUSI AS IL
his celebre .¿Eículapii fímulacrunvcujus artiféx fu-
iflê perhibetur Phyromachus ; denique (acra omnia
diripuit Diodor. Excerpt. Valef.pag.&6. ,
Deindc Attalum intra Pcrgamum compulíum
oppugnavit. Appian. Mithrid.p.rj2. Cum iùb hyemis
exitum Senatus P. Lentulum, qui recens ex Afia re*
dierat, íiipcr üs, quaefeceratPrufias audiviflèt,Athe
naeum quoque Attali Regis fratrem in Curiam revo-
cavit lbi non fuit multis verbis opus, led ftatim cö
prasdi£to Legatos mittere decrevit C. Ctaudium
Centonem, L. Hortenfium , & C. Aurunculeium,
quibus mandata dedit, ut prohibèrentPrufiam, quo
minusbellum cumAttalo gzrtvttFolykLeg.n%p^6o
Prufias viÊfco Attalo Pergamum ingreflus cum
ílimptuoío íacrificii apparatu, uEículapii templum
adiit, maftatiique viftimis cum pertilailet , turn qui-
demincaftraeílreverms. Deinde Déos propitios
orare, omnemque aram aclapidem exquifito quo-
dam genere adornare & venerari flexis genibus &
muliebri iùperftitione , quod Prufiasfaocre folebatj
atque interim eadem fana labefàëbare , eorumque e-
verfione contumeliamDiis faceré, quisneget animi
ideflè rabie perciri, hominiíque de ftatu mentis de-
turbad ? Quod quidem tum Prufiae contigit. Excerpt,
îolyb. Henr. Vdef.pag.i6%.
Cum ille Rex nullum in expugnatione generofi a-
nimi facinus edidiflèt, ièd proriùs imbelli ас muliebri
animo adveriùs Déos hominefque cflèt uíüs, exerci-
tum Elaeam traduxit; & tentata urbis obfidione,
cum nihil proficeret , eo quod Soíánder Attali colle-
leus cumprœfidio militari urbem ingreflus , im-
petum
PRUSIAS 11 щ
pctfiipfius repellebat,Tyathiranavibus contcndít.
Porro interredeundum fanum Dianas, quod eft
in Hieraconia, vi illata ípoliavit. Apollinis quoq; Cy-
nii delubrum circaTcmnum non Ípoliavit íblum,íed
ctiam igni tradidit. Atque his pera&is domum redi-
it,illato hominibus&Diis immortalibus hello.Idp.17*
Horum fcelerum brevi a Diis Prufiaí inflija poe
na eft: plerique enimexpedeftribus copiis iàngui-
nis profluvio perierunt. Nee diflimilis cafus navales
copias afflixit: quippeingentitempeftate inPropÖ-
tideiùbitoexcitata, naves pleraequemari abibrpta;
fimt, una cum ipfis militibus ac remigibus , nonnulli
in terram eve£fi font naufragi. Has primasimpieta-
tis (use peenas tunc Prufias dedit. Excerpt. Diod.p. 336.
Cum Hortenfius & Aurunculejus Pergamo re-
verfi renuntiaflênt, quanto contemptui Senatus ma-
data Prufias habuiflct , qui violato fœdere adveriîis
ipíos &Attalum Pergami incluios , omnem vim atqj
injuriam effet expertus : Patresirati, & indignatione
fâcinoris commoti , decern extemplo Legatos de-
ereverunt , in queis L. Anicius & C. Fannius, & Q^
Fabius Maximus : eoíque ftatim cum mandatis mi-
ièrunt, ut bello finemimponerentj & Prufiampro
mjuriis bello illatis pœnas Attalo penderé cogè
rent. Polyb. leg. 133. fag. 962. •
Attalùs,dum adhuc effet hyems,magnü exercitö
coegit : eu &Ariarathes Cappadociaî &Mithridates
Ponti Reges ejus focii copias ipfi tum equeftres,tum
pedeftres Duce Demetrio Ariarathis filio fubmifiP
ient. In his apparatibus dum oecupatur Attalus,Le-
gati Romani veniunt : qui Regem Quadis convene-
runt,
334 PRUSIASIL
runt& de omnibus rebus cum со locuti adPrufiam
re£ta iùnt profe£b\ Id.kgat.itf.pag.964. ; .
Eo utventum,voluntatem Senatus ièrio illide*
clararunt. Prufiasexiis,quœimperabantur, nofiub
la fa£fcurum iè promittebat, de plerifque negabab
Itaq; Romani Legati pertinacia illiusoffenfi,amicÍ*
tiae & íocietati ipíius renunciarunt ; atque extemplo
omncs eo reli&o ad Attalú pergere. Turn veroPru*
fias pœnitentiadu£tus, orans obíecraníque Legatos
aliquandiuièqui; &cum nihil proficeret, domum
reveriùs, in fumma coníílii inopia veriàtus eft. Id. ib.
Interim Romani Attalo au&ores íimt , ut cum ex-
ercitu in regni finibus manens, ipíe quidem bello ne
minem lacenat, ícd urbes fùas ас pagos ab injuria de-
fèndat, Ipfî in varias partes divifi, partim Romam
properant ad fígnificandam Senatui Regis Prufíae
pertinaciam, partim in Ioniae regiones tendunt : qui
dam ad Helleípontum &vicinos Byzantio tractus:
quorum omnium unumidemque eratpropofitum,
ut abamicitia & íbcietatePrufía; homines revoca-
rent: Attalo vero benevolentiam cuncbrum con-
ciliarent, &, quibuícunque modis poífent,eum adju-
varent. Id.ibid.pag.961;.
Circa idem tempus, Athenaeus Attali frater , claG
íém adduxit navium te£tarum octoginta : guarura
quinqué triremes Rhodiorum erant, quaead bellum
Creticum fuerant miffie , viginti Cyzicenorum , íé-
ptem&viginti Attali i'reliqua; aliorum íbciorum,
ísdire£fcocuríu in Helleípontum, queries aliquam
prsetervehereturearum urbium,quajPru(iae pare-
bant, crebras excurfiones fàciens , agrum illarum
populabatur. tolybJegat.\$ü />.¡?6f. Se-
PRUSIASn. 335
Senatus auditis Legatís, qui aPrufiaredierant,
tres alios continuo mifit, AppiumClaudium, Lucr
um Oppium,&Aulum Pofthumium. Hi in Afiam
ubi venerunt, bello finem impoíuerunt,& ,ut Reges
ambo in hujuímodi conditíones conièntirent, per-
vicerunt. ïrufias ut Attalo viginti naves teäas con-
jfejlim tradatj talema quingenta intra vigimi annorum
/patium pendat. Agrum uterque ut poffideat , quem an
te incboatum hoc helium obtinebat. Item ut Prujias
damnafarctat agris illataMetbymn(eorum,tfgeen/iumf
Cumaorum & Herocleotarum, centumque illis talenta
folvat. Hoc fœdere iftis icripto ,Attalus copias
íuas & navales & terreílres domùm reduxit. At-
quehoc modo fingula iùnt eo bello gefta , quodAt-
tali & Prufiae controveríía excitaverat. Idem ibidem.
Prufias vero cum iè ob nimiam ßevitiam íubditis
exoium&Nicomedem filium valde abeisamatum
animadverteret, filium (uipectum Romam mifit , ut
ibi degeret. Appian. Mitbrid.pag. 173.
Quern poftquam cognovit, ibi quoque gratio'
fiim eiîe, mandavit ei, ut aSenatu peteret, remitti
fihi, quod fupererat pecunia» debitse Attalo: & ad-
didit ei Menam , ut firnul legationefungeretur, cui
clam mandatum dedit, fi impetraverit remiffio-
inem pecuniae, ut amplius Nicomedi parceret; fi
minus, in urbe ilium interficeret, & ad haeccer-
curos aliquot mifit cum eo & duo millia militum.
Id. ibidem.
Rex interea confiriere ftudebat minoribus filiis,
quos iufceperat exnoverca cjusDiegyllisThracise
Aegis filia, jfufiin. lib. 34. cap. 4.
Ex
33б PRUSIAS П.
Ex iftis líberis unus erat nomine Prufias ut päter,
cognomineMОN одотs, quod pro íuperiori ordi-
lie d'jntiumunum os íequalfcer extentum habuit,nec
adipeciem deforme, necaduíum ulla exparte in-
commodum. Valer.Max. lib.i. caps, externa num. 12.
AttalusLegatum miíeratAndronicum Romam,
cumaccepitMenam illuc eiîè profecbm,&demon-
ftravitmul£fcam minorem eflê,quam rapinam. Cum
igitur muleta non remitteretur Prufise, &Nicome-
dem Roms Menas videret eiîè in pretio,inops con-
filii, nec occidere eum auiïis eft,nec revertí in Bithy-
niam. Appian. Mithrid. p. 173.
lta morantem convenit non invitum juvenis,con-
ipiraruntque in Prufiam, afeito in focietatem An-
dronico, ut is Regifùoperfuaderet,Nicomedem in
Bithyniam deducere. Congrefli igitur in Bernice
GppiduloEpiri,nocl:u confcenfa nave, quid agen
dum eflet,coUocutiíunt, & diverlî diiceflèrunt ea-
dem nocb. Id. ibid.
Mane veroNicomedes exícenditnavem purpu-
ratus &diadematus more regio, cüimox Androni-
eusoecurrit & Regem appellatum deducebat cum
centum,quos circa íehabebat,militibus. Mena vero
fímulabat,íe tum primufènfiflè Nicomedis praefèn-
tiam,&circumcurfàns illa duo millia indignabatur:
tandem procedente fèrmone ; E duobus,inquit, Re
gibus alter domi eft, alter in itinere,vos rebus veftris
proípicite in futurum &rede confiilite, quandoqui-
dem veftra làlus nunc agitur : ut iâgaciter applice-
mus nos ad eum,qui futuras eft potior, ille fènex eft,
hic juvenis: Bithyni ilium averfanturj hune optât.
Roma-
PRUSIAS I!. 337
Romanorum optimates juvenem diligunt. Andro-
nicus jam ejus fatellespromittitab Attaloauxilium^
Rege vicino Bithynis & late régnante, & Prufiae ho-
fte vetere. Adhxc memorabat.crudelitatem Pru-
fi£e,detegens ejus in omnes patratafàcinora, & inde
odium publicum. Id. pag. 174.
Ut vero & hos milites animadvertit abhorrere a
Prufiae ícelerjbus, ftatimadNicomedemadduxit&
íecundus Regem eum appellavitpoft Andronicum,
ftipavitqué auorum millium iatellitio. Id. ibid. :
Attalus vero prompte excepto juvene, Prufiam
juffit filio civitatesaliquotad inhabitandum & agros
ad vi&um attribuere : reipondit ille mox ei datu-
rum (è univerfùm rcgnum Attali, in cujus gratiam
& ante invafinet Afiam. Hsec locutus mifit Ro-
mam,quiaccuiarentNicomedem & Attalum, cita-
rentque ambos in judicium. Id.ibid.
Nicomedes, Phaëllonis Epirotidis oráculo fre-
tus, quod fuis ex commodis ipfe, interpretabatur,
hortatu Attali bellum patri Prufiae fècit. Zoßm.Hi-
jtor. liba, pag. 690.
Itaque Attalus cum Nicomede mox in Bithyni-
am profè&useft, adquosBithynipaulatim defèce-
runt. Appian. Mithrid. pag. 174.
PrUÍías vero nemini fè credens & fperans Roma
nos le erepturos ex infidiis,a Diegylle Thracise Rege
focero fuo , quingentos Thracas impetravit, quibus
folis comniifit corporis (Iii cuflodiam , & in arcem
Niceae fè inclufit. Id. ibid.
At Roma; Praetor Urbanus non ftatim ad Senatu
adduxit Legatos Pru(iae,Attalo gratificans; &poft-.
Pars II. Y quam
33g PRUSIAS П.
quam tandem introduxic, iutîus a Senatu Legatos
eligere, qui bellum cópeícerent, elegit tres : quorum
unus iâxo quondam in caput percuflus , f'œdas cica
trices pnefèrebat; unus laborabatpedibus, unus us
que ad ftultitiam fimplex habebatur : ita ut Cato in
legationem cavillaretur, earn nee mentem habere,
nee pedes, nee caput. IL ibidem.
Legati profècti in Bithyniam, juflêrunt partes ab
armis diicedere. Nicomede autem& Attalo fimu-
lantibus ie autoritati Senatus cederé. Bithyni iubor-
nati negabant iè pofthac ferre pofle immanitatem
Prufiae, maxime poftquam deprehenfi font molefte
ferre ejus imperium: fie legari, quia nondúha» que
relas ad Senatum pervenerant, abierunt infecto ne-
gotio. Id. ibid, tfpag. 17?.
Prufias deiperata ope aRomanis, quibus fretus
nulla paraverat auxilia, migravit Nicomediá, ut hac
munita hoftem inde arceret : fed oppidani Rege pro-
dito portas aperuerunt. Nicomedes cum exercitu
introgreflus cifcPrufiam religione faniJovis iè tutan-
tem confbderunt quidam immiffiafilio. Id. ibid. Ab
ipíb filio ad aram Jovis confugientem interfeÊtum
fuiflê narrât Diodorus, in Fbot. Bibliot. cod.2^4. Ab
Attalo oeeiium refert Strabo lib. i^.pag. 624. his ver
bis: Et Prufiam interfècit, fùbftituto ei filio Nicome
de. A filio adjuvante Attalo, Livius üb. cö. A iùbdiris
miscaefùmexDionerefèrtZonaras. Tantum enim
Bithynorum in eum fuiflè odium narrât Polybius in
Excerpt. Vakf.pag. 174. utomnes impetu effuionon
ad defe&ionem modo, fed ad peenas etiam de eo fa-
mendas ferri cœperint.
Pru-
PRUSIAS П. з»
ftufias a(pe&u erat deformis, tametfi judicio&
iàgacitate haud quac[uam ípernendus: eseterum cor-
poris(peciedimidiatohominifimilis,& ad res belli-
cas plane ignavus ac mollis, ñeque enimíblum timi«
dus, fed praeterea laboris impatiens atque effœmina»
tus in omni vita & animo & corpore erat; quod
omnegenus vitii,cum omnesmortales,tum maxime
Bithyni in Regibus ferre non poflùnt là.fag. vj%.
Prufiam etiam valde difïolutum denotatAthenanis
ex póculo: ait autemPrufîam ere&um poçulum efle,
appellationem earn íortituma PrufiaBithyniacRege,
luxu & vita: genere difloluto,ut narrâtColophonius
Nicanderlib. 4. de iis, qusePrufias contigerunt.
Regnavitannos4i.
Yä NICO-
,,0 NICOMEDES IL
ч
таDES ïl
BÍTHYNI/E REX IX,
NICOMEDES II. interfèao patre Pruíia fecun
do inBithynia,con(entientibus &applaudenti-
busunivérfim populis, rcgnarccœpit anno fère in-
euntéV. С. 6of. Epiphanes cognomen ipfi inditum
eft abiffis, quaíi apparuiífet utab immani íseviria,
qua omnés premebat, liberaret. . >
In pace quietus cum Regibus proximis nullum
geffit bellum : atcum Atcalus, ultimus Alise Perga
ment Rex Philometordi£fcus, morbo exíblis fervo
re contrâc"to,deceiïïflèt , Pergamenum regnum te-
ftamentoreliquitPopulo Romano,hac inicriptione :
Populas Romanus bonorum hieres efio. Eudemus Regis
teítamentum attulit, & Tib. Graccho Tribuno ple-
bis tradidit. Plut. in Jib. Qraechopag.Sio. anno V. С.
62 1 . Tanta cura Gtxcx Linguae notitiam animo
comprehenderat, ut earn in quinqué divifäm genera
per omnes partes ac números penitus cognoíceret.
Qux res maximum eiíbciorum amorem concilia-
vit,quaquis eorum Lingua apud tribunal illius po-
ítulaverat, eadem decreta reddenti. Quintilian. lib..
it. cap. 2.
Ariftonicus Eumenis Pergami Regis filius no-
thus ex pellice Ephefina, & Attali defuncl:i frater,
velut paternum regnum Añx invafit. ¿fujlin.lib. 36.
cap. 4. Contra eum miflus eft Licinius Craflùs Con
fuí, qui Pontifèx Maximus erat, anno 623.
Inter Mix Reges,qui auxilia Romanis tulere, no
mina-
NICOMEDES IL 34*
minatur Nicomedes ab Eutropio lib. 4. aie enim :
Nam tf Bitbyniœ Rex Nicomedes Romanos juvit. Alia
erant Michridates Evergeta Ponticus, Ariarathes
Cappadox,&Pylaemenes Paphlagon ex Orofio, lib.
<r. cup. 10. SedCraiîus, licet fuis & Regum auxiiiis
adjutus, inordinary acie praslium confèrens, vittus
eft, & ex vulnere mortuus. $ul. obfequens deprod:giis.
Anno ièquente viebs eft Ariftonicus a Perpenna
Confide,&captus, auxiiiantibus , ut videtur, iifdem
Regibus, niii quod Ariarathes occifus fùerat in fupe-
riore prselio.
Poft victoriam Regibus , qui adverius Ariftonicu
auxilia tulerant, prasmia perioluta. Sfujiin. lib. 37. с i.
CumMithridates Eupator PontiRex deAíia fub-
igenda cogitaret, clam profè£fcus eft ex regno cum
quibufdam amicis; univeriàm pervagatus eft, 0-
mniumque urbium fitum ac regiones cognovit. In
de Bithyniam tranicendit. Id. cap. 3. Et cum Nico-
medem aliquo modo metueret: poftea inita cam
eo ibcietate,Paphlagoniaminvafit, viäamquecum
Tocio divifit,expulío Rege Pylxmene. /1i.c4.ano 630.
Paphlagoniam cum a Nicomede a Mithridate
Regibus teneri Senatuinuntiatumeüet,Legatos ad
utrumque miíit , qui gentem refiitui inpr'ijiinum jlatum
juberent. Mithridates cum jam (è parem magnitu- .
dini Romanorum crederet, fuperbo reíponío Ьжге-
ditarium patri íiio regnum obveniíTe reípondit ; nec
territus minis Galatiam quoque occupât. Id. ibid.
Nicomedes, quoniam le tueri jure non poterat,
jufio Regiredditurum reípondit ; atque ita filium fuum
mutato nomine Pylaemenem Paphlagonum Regem
Y 3 nomi-
*4i NICOMEDES И.
nomine appellat, & quaiî ftirpi regte reddidiflèt re-
gnum, fàlib nomine tenet. Sic ludibrio habiti Legati
Romam revertuntur. Id. ibid.
Mithridates poft Galatiam occupatam Cappa
docia; inhians,Ariarathem illius Regem, qui ibrori
Laodici nupfèrat,per Gordium infiçuis tollit: ejus au-
tem poftea filium Ariarathem tollere meditatur. Ni-
comedes interim vacuam morte Regis Cappadoci-
am invadit. Qupdcumnunriatum Mithridati fuiifet,
per fímulationempietatis auxilia íbrori ad expellen-
aum CappadociaNicomedem mittit: fed jam Lao-
dice per раШопет iè Nicomedi in matrimonium
.tradiderat. Qupd aegreferens Mithridates, prafidia
Nicomedis Cappadocia expellit,regnumque (ôrôris
filio reftituit M lib. 38. cap. ь
Populus Romanusut accepitNicomcdcm&Mi-
thridatcm tanquam rivales hanc iponlàm Cappado-
ciam, ut fibi commodam atque vicinam mirum in
modum procari acambire,Aufèius Tribunus Plebis
legem tulit de Cappadocia fuis Regibus reftituenda.
Legem difluafitTib. Gracchus his verbis : Qui pro-
deunt diflua(ùri,nehanclegem accipiatis£wmw,pe-
tunt non honorem a vobis, fed a Nicomedepecuni
ary Qui iuadent,utaccipiatis,ii quoque petunt non
• a vobis bonam exiftimationem,verum a Mithridate
rci fàmiliaris iùas prelum &pramiumjnam uterque
Rex Legatos miièrant. Aul. Gell, lib, it. cap. ra.
Mithridates,intcrjecb's menfibus inter avunculü &
Ariarathem diffidio exorto pro Gordio, quem Mi
thridates ab exilio revocare volebat,adcolloquiü in.
ter Regesventumeft&avunculü,Ariaratheperinfi.
dtas
NICOMEDES II. 345
diasoccifo,&alteri ex fratribusocbannorum filio,
impofito Áriarathis nomine , additoque ci recbre
Gordio, tradidit. jfuflm. lib. 38 cap. 1.
Marius cumadveríusCimbrosexpedirionem para-
ret,&Senatus auxilia ex tranímarinis gencibus ac-
ceríendipotcftatemillidederat; Confuí ergo ad Ni-
comedcm de fuppedicandis auxiliaribus Legatos mi-
fit,eui refpondit Rex, Bichynos a Publicanis in ièrvi-
tutem majori ex parte abftraétos in Provinciis hic il-
lie attineri. Diodor.¡ib. 36. Éclogaprimajag. 908.
Sed CappadoceSjCrudelitate ac libídine Praefe£to-
rumvexati,aMithridatedeficiunt, fratremque Re-
gis, & ipíiim Ariarathem nomine,ab Afia,ubi educa-
batur,revocant:cumquo Mithridates prdium ré
novât, viäumque Cappadociae regno expellit. Nec
multo poíladoleícens ex aegritudine collecb infirmi-
tate decedit. Id ibid. cap. 2.
Port: hujus mortem Nicomedes timens,nc Mithri
dates acceffioneCappadoci£e,etiamBithyniam finiti-
maminvaderet,fubornat puerum eximiai pulchritu-
dinis, quafi Ariarathestres,non duos filios genuiííet,
qui a ScnatuRomano paternum regnü peteret.Uxo-
rem quoque Laodicen Romammittit,ad teftimoniu
trium ex Ariarathe íuíceptorum filiorum. Id. ibid.
Quod ubiMithridatcs cognovit,& ipíe pari impu-
dentiaGordiumRomammittit, quiSenatui affere-
ret,puerum,cuiCappadoci£ regnum tradiderat,ex eoAria-
ratbegenitum,qui bello Arijlonici auxiliaRomanisfcrens
cecidifet. Sed Senatus videns Reges illos ufurpare ré
gna aliorum fub nominePrincipum,quos falio finge-
bant ex ftirpe regia,ademit &CappadociamMkhra-
Y 4 dati>
344 NICOMEDES IL
dari,& Paphlagoniam Nicomedi donavit, ut Mithri-
dates id fàcilius ferret,& ne Reges injuriam fibiiüa-
tam crederent, fi darentur aliisregna,quaî iilis ad-
empta erant, merque populus Übertäte donatus eih
Id. ibidem.
Sylla Praetor Provincialis Afiam fortitus , in earn
cum adveniflet, NicomedemEpiphanemPylaeme-
ni Cappadociam , cuieam ademerat, ex S. Cred-
dere compulit
Denique Nicomedes poft tf. regniannos,Socraris
filiiiniidiis e vivistollitur: quod nefàndum facinus
ita deteftati funt Bithyni, ut eum e regno expulerint,
& Nicomedem eNuià genitum Regem appellarint,
qui ex S. C. confirmâtes eft: Socrates vero adMi-
toridatem confugit Memnon cod. 32,
Interfe£fcus a proprio filio, pœnam talionis luit,
paflus afilio, quod ipièinpatremcommifit, equus
vero ejus, ipío defun£fco, inedia vitam finivit. Fun. hb.
g. cap. 42.
Nicomedi veroEpiphani uxor fuit nomine Con-
Cignc.Plitt, libs. cap. 40.
Ur-
NICO-
NICOMEDES III Щ
NICO ME DE S III.
з REX BLTHYNIiE X, ,
NJCOMEDOiM
REX-BnHYNI/k
N '
■:«...¿s---.Í:
fejJ2ûirîбзс тшп .aiy-.knadraç-
1г. ,
ÍCOMEDES III. Nicomedis Epiphanisfilius,
ex Nula, quam íaltatricem appellat Mithrida-
tes Eupator in Orot, ad Milites apuà íjfufiinum lib. 38. с
4. Poftquam a Populis Socrates cognomine Kfwo?
Yf appel
34* NICOMEDES Ht
appellatus, ob caedem parenti illatam e regno expul-
fus effet, &ad Bithyniae principatum vocatus eft.
Qujdamajunt,Nicomedem filium tunc Romae de«
gentem, cum ad Senatum pervenit hoc nuntium,
& ab illo tunc ex S.GBithynias Regem eflê nomi-
natum. Ule ut ex S. Gin regno paterno eft confirma-
tus,fibi cognomenPhilopatorisimpoiùiti utmortem
patrisiè vindicaturum dwnonftraret, fie Amanspa-
tremdki voluit. App'tan. tbid.pag. i7f.
Mithridates Eupator, adquem fugerat Socrates,
ubi viditNicomedem,qui avitum Bithyniae regnum
exSenatus-Confùltoacceperat, fratrem ipfius cum
exercitu mifit Socratcm Chreftum cognomine, id
eft frugi , qui regnum hoc fibi udirpavit. Appian*
Mithrid.pag. 176.
Cumregrto pulfosNicomedesiupplexRomam
veniflêt, Romanieum fimul& Ariobarzaneminiu-
um quemq;regnum reftituerunt. Legatione ad hoc
mifîà, cujus Principes erant Manius Aquilius Confii-
laris ac triumphalis, &Manius AciliusPrastorius,
juflifqueadjutareL. Caffio, qui Prester Provincialu
AíiamPergamenáobtinebat eum exercitu exiguo,
&hoc ipío Eupatore:verum is propter controveriu
jusCappadociae&ablatam fibi nuperab ipfis Roma
nis Phrygiam, nihil juvit Id. ibid. pag. 177.
Licet Mithridates ipièin oratione, quam Trogus
Pompeius commémorât, Regem Bithyniae Chre
ftum a fein gratiamRomanorum occiíüm firiflè iî-
firmet. ïfuft.lib. 38. cap. f.
Cafiius & Maniuscum Caffîano milite, aliiiq; con
trats e Gallo-GraeciaPhrygiaque, reduxeruntNi-
come
NÍCOMEDES III.
eomedem in Bithyniam, Ariobarzanem in Cappa»
dociam: moxque ambobus iiiadebant, ut vicinara
Mithridatis ditionem incurfionibus vexando mate»
nam belli quaererent,oftendentes ipemauxilii. Neu-
ter tarnen vicinum tarn potentem laceflère armis
aufuseft. Appian.pag.177.
Nicomedes, qui magnam pecuniam proreftitutio-
ne Ducibus & ipfis Legatis ex pa£fco debebat, ma
gnam etiam alias a Romanis Afiaticis ad uiùram ac-
ceperat, qux tum repetebatur,invitus in ditionem
Mithridatis irrupit, &uiqueAmaftrim urbem pb-
pulatus eil, nemine vetante occurrenteve ; nam Mi-
thridates, quamvis paratas haberet copias, tarnen
cedebat,ut multas juftasq; caufäs belli haberet. Id. ib.
Ubi vero Nicomedes cum magna praeda domum
rediit,MithridatesPelopidam miiitad Romanos Du
ces Legatoíque, non ignarus ipíos bellum appetere,
& incurfionis ejus cauiàm fuiflè ; diffimulabat ta
rnen captans plureshoneftiorcique füturi belli cau-
iàs,iùam ас paternam focietatem amicitiamquecom-
mcmorans. Id. ibid.
Legati Nicomedis culpam in Mithridatem, a quo
primum injurias initium iùmpièrant rejicientes, re-
iponderunt,illumjamdudum a Mithridate appetitu
infidiis,cum Socratem armis inregnum induceret,
quieturumalioquin& ceflurum aetati fratris majo-
. ris. Hunc,inquitlegationis Princeps,Mithridates cö-
citavit adverfiis eum,quem SenatusPopulufque Ro
manus conftituit Regem Bithyniae. Id. ibid.p. 178.
Romam Mithridates Legatos mifit,petens a Ro
manis, ut fi Nicomedem pro amico haberent, vel
348 NICOMEDES III.
perfuaderent , vel cogèrent hominem ex squijufti-
que ratione iècum agere : fin autem hoítis uiciicendi
poteftatem iïbi racerent,Romani non modo nihil eo-
rum egerunt,qu£e volebat ; fed etiam minas addide-
runt,ut Cappadociä Ariobarzani reftitueret,pacem-
quecumNicomedecoleret. Dio Legat. 31.^/32.
Interim vero Pelopidam ad Romanorum Duces
Mithridates ablegavit, ut eis íignificaret,íé Legatos
queílum de illis ad Senatum mifiiîè, & ut ibi ad cau-
fàm dicendam ade(îènt,denuntiaret;neve quicquam.
abique communi Senatus Populique Romani decre
to incipcrent. Cujus oratio quoniam viiàillis infolen-
tior, juflerunt Mithridatem abftinere a Nicomede&
Çappadocia, Pelopidam autem ftatim caftris exce
deré, &niíi Rex juila fàciat, non redire amplius. Id.
fag. 179. &ф.
Moxque non expeäata de tanto belloSenatus aut
Popuii ièntentia, colligebatur exercitus e Bithynia,
Cappadoçia,Paphlagonia,Gallo-Gra;cia. Ut vero &
propius L. Caffii excrcitus, cum quo Afiä obtinebat,
fatis inftruäus eít, & auxilia convenere omnia ; divi-
íis copiisCaffius caftra metatus eft in confinioBithy-
nix'Gallo-Gracisque; Manius qua tranfitus patebat
Mithridati in Bithyniam : tertius Dux QjDppius, in
finibusCappadociie cumquadragenispeditum equi-
tumque millibus: habebant& claflem, cui Minucius
Ruf'us & C. Popilius praeerant, ad oris Ponti cuftodi-
am; juvabat eos&Nicomedescum peditum quin-
quaginta, equitum ièx millibus. Id.pag. igi.
Mithridates in exercitu proprio habebata^o.pedb
tum,4o. equitum millia, 300. naves te&as, 100. di-
cro-
NICOMEDES III. 349
crota ; inter auxilia veroArcathias ipfius filius addu-
xerat ex Armenia minore ю. equicum millia. Id. ibid.
Ut veroad Amniamfluviumin lads campiscon-
fpexerunt ieNicomedes& DucesMithridaris,inftru-
xeruntacies;Nicomedesomnesfùos,Neoptolemus
& Archelaus expeditos tantum,& equitesArcathiae,
& currus aliquot:nam Phalanx adhuc erat in itinere.
Eminebat campis fàxofùs tumulus, quern miffis eo
paucis occuparent,ne circuvenirentur aBithynis nu
mero longe faperatibus: ex quo fuos depulíbs videns
Neoptolemus,tanto magis circumventionem metu-
ens,féftinus fuccurrit, aceito fimul Arcathia. Id.p.xte.
Id animadviertens Nicomedes oecurrit, moxque
cruentó certamen commiíTum eft. Tandem Bithy-
nus coñixus,hoftes propulíbs fLigabat,donec Arche-
laus a dextro cornu tranfeurrens, períecutores inva-
fit : quibus mox in eum converfis cedebat paulatim,
utNeoptolemus cum fùispofTetiè e fuga recipere:
quod ubi fa£tum cogitavitjin pugnam revertit. ЫлЬ.
Tum vero immiííi in Bithynos falcad currus ma
gno Ímpetu, alios in duas, alios in plures partes lace-
rabant : quod maxime illos terruit, dum vident dimí-
diatos viros (pirantes adhuc, aut in multa fruftadiP
cerptos, aut artus pendentes a curribus,ut (¿edítate
magis fpecbculi, quam pugna vi&iturbarint pra*
metu ordines.Turbatos Archelaus a frote,Neopto-
lcmus &Arcathias e fügareverfí, a tergo aggreffi
funt : illi in utrofque obveríi diu repugnarunt. Tan
dem poft magnam fuorum ftragem Nicomedes fü-
git cum reliquis in Paphlagoniam, militefque Mi-
thridatis caftris & peeuniis funt potiti. Id. ibid.
Tunc
3fo NICOMEDES III.
Tunc Nicomedes prope Manium caftra admo*
Vic, Mithridaces Scorobammontemafcendit, qui eft
Bithynorum& Ponticorumconfinium. Hujus ante-
curfcres ioo. équités Sarmata», cum forte offendiP
lent 800. Nicomedis équités, ceperunt ex eis all
quot : hos Mithridates remiiit in patriamcum viati
co. Id.ibid.pag.1S3.
Manium retrocedentem Neoptolemus & Ne»
manes Armenius, circa primum Pachium vicumaP
íecuti hora fèptima, cum abiiflèt Nicomedes ad CaP
fium, coëgerunt pugnare ducentem equitum 4000.
peditumverodecuplum; csefisque decern millibus,
trecentos vivos ceperunt. Manius caftra quoque a-
miíit; ipíé fugiens ad Sangarium fluvium , noäu
eum trajecit&evafit inPergamum. Id. ibid.
Caffius Nicomedeíque& eseteri, quotquotLegad
Romani aderant, moverüt caftra in Leotocaphalen,
quod eftPhrygiae caftellum munitiflimum,ubi novi-
tiamtironum multitudinem collect ex opifieibus,
aut agricolis, aut plebe ínfima ; in armis exercebant,
& novosexPhrygiadeleÊtusfàciebant} fèdcûutri-
quepigri eflènt ad officium, noluerunt amplius face
ré negotium viris imbellibus,dimiflisque omnibus
recefîerunt.CaffiusApameamcum fais copiis,Nico-
medesPergamum, Marius verfüs Rhodum. Id. ibid.
Quae ubi audierunt oris Ponticuftodes,diíperí¡
font, clauftris Ponti &Nicomedis navibusMithri-
dati traditis ; ille unoimpetu potitus tota Nicomedis
ditione, o£>ibat earn, civitates conftituens & ordir
nans : Nicomede vero in ltaliam fè iùbduccnte. Id.
ibid.Memwn.cap.33,
His
NICOMEDES Ш. ЗЯ
His Roma; auditis, expcditionem contra Mithri-
datem decrcvit Senatus, etíi bello Itálico& domefth
eis feditionibus Romani eiîent occupati ; cumqué
Provincias íbrtirentur Confides, Afia Cornelio Syl-
lae obvenit, fimulque bcllumMithridaticum. Veüeius
>Fatercuius l. a. c. 17. 18. 19. Appian. MitbricLpag.
t Mithridates Aiia potitus,poftea Aichelaus Mithri-
datisDuxinGrœciamcum claflè miiïusçft. Appian.
pag-Ш. Sylla vero ex Italia cum Nicomede,qui eum.
ièquebatur, tranfvecbis inGrasciam, contra Arche-
Даит traníüt in Atticam. Id. ibid.pag. 190.
Valerius Flaccus Proconful in Afiammittitur, ut
Syllse in bello Mithridatico gerendo fuccedat. Ipie
autem rei bellicse ignarus C. Flavium Fimbriam Le-
gatum fibi aíTumit, ipíiim in Bithynia apud Nicome-
diam interfecit ; & occupato excrcitu Imperator ap-
pellatus, aliquot praliis non improípere pugnavit
cumMithridatis filio, ipfùmque Regem compulit in
tra Pergamum, & inde profugum iniècutus, apud
Pitanem obfèdit. Id. ibid. pag. 204. 20f.
At Mithridates poftquametiam ad Orchomeni-
, umcladem acceptam audivit, icripfit Archelao,ut
fàceret pacem quam honeftiffimam, qui cum Sylla
congreííus ad colloquium, &pacis condiciones pro-
poiuit, quas,dimiifo ad Regem Archeiao, utaeeipe«
retícripíit. Id.ibid.pag.20y.
CumqueLegati a Mithridate reverfí castera proba-
rent,íblam excipientes Paphlagoniam, poítea Sylla
veré tranfíit per Helleípontum in Afiâ. Mithridates
a Pergamo obviam venit, ambobus cum exiguo co-
mitatu in campum progreffis, infpe&ante utrimque
exer
Этз NICOMEDES ИГ.
cxercitu. Ibi Michridates inter alias res fàtus eftjdis-
fimulataNicomedis violentia,cui rcipondit Sylla oc-
cafioneiftius Regis: Nicomedes queritur, te aucore
&corpus iùum fèrro íauciatumab Alexandro,& re-
gnum a Socrate Chréfto invaííim, iêque laceiîitum
his injuriis, fines tuos ingreflumcum exercitu : atta-
mcn iite lasfum putabas immerito, debueras Lega
tos Romam mittere & refponfum expe&are. Id. ibid,
pag. *o8.
Iracunda Sylla* oratione territus Michridates, con-
iènfit in leges pacis datas Archeiao. MoxNicome-
dem& Ariobarzanemaccivit, controverfiisque eo-
rum cum Mithridate diremtis, Curionem juffit ut
Nicomedem & Ariobarzanem in propria regna re-
duceret,& Mithridates ad iolum paternum regnum
revttCv&c^'Ii^ndjpag.sDx .ю ,c : / v.-jinirubiü
Sylla L. Murenam ad ordinandas res in Afia Prae-
torem reliquit, additus eft L. Liicullus Proquîeftor,
Murena vero triumphi cupidine mox pacem cum
Mithridatefregit. Appian. ibid.pag. 213.
Licinius Murena Propraetor, Aiiam prolato Syllse
juííu, imperio obtinuit, & bellum cum Mithridate
continuavit. Quo nuntioRomam perlato, Sylla indi-
gnumcenfens tcedcratu infèftari, A..Gabinius miflus
eft in Afiam, qui ícrio Murenas denuntiaret, abftine*
retarma a Rege, & Mithridatem cum Ariobarzane
reduceretmmümam gratiam. Id.ibid.p.2is. ,
Nam folus bello a Mithridate impetebatur, &
Nicomedes in Bithynia quietus pacefruebatur: in-
terea Murena a Sylla revocatur, & finicum fecun-
dumcumMithridatebellum.M.MinuciusThernius
Praetor
NICOMEDES III. ' 3f3
Praetor extra ordinera a L. Sylia tunc Diebtore in
Aiiam milíiis eft, utMurenaï fuccederet ; Julius Can
for annorum novemdecim natus,ftipendia prima fe
cit in Afia iub eo, a quo in Bithyniam miiîus ad accer-
íendam claflèm, defèdit apud Nicomedem, non fine
rumore proftratœ Régi pudickiae : quem rumorem
auxit inter paueos rurfusdiesrepetitaBithynia, pe
cuniae exigenda; praetextu , quae deberetur cuidam
libertino clienti iuo. Sueton. in Julio cap. 2.
Ipfè Caeiàr in oratione,quam pro Bithyniis habuit,
fie loquitur: Vel pro hoipitio Regis Nicomedis, vel
prohorum necelîîcate, quorum res agitur, defugere
hoc munus non potui. Aldus Gel. Noel. An. lib. чхар.ц.
Nicomedes, Nicomedis filius, tandem mortuus
eft, poftquam regnaflèt annos i7.Eutropius quidem
refert L. Licinio Lucullo,M. Aurelio Cotta CoiT lib.
6.Alii fine liberis haeredem teftamento Populum Ro
mand reliquifiè ícribunt : alii pretérito filio proprio
narrant; Salluítius vero ait poftremo.Totam Bichy-
niamNicomede mortuo,diripuere Romani, cum fi-
liusNyííe,quem Regem appellaverant, genitus haud
dubie eflêt. Lib. 4. in Epifi. ad Arfасem.
lllevidetur eire,de quo Sueconius insidio,quon
dam etiam in Senatu defèndenti Nyíaecauíam, filii
Nicomedis,beneficiaqueRegis in íe commémorant]'.
Non ignoro plurimos MSS .habereFí//<e,íedTorren-
tius Laevinus Comment, in Suet. п. 49- & pariter vidiflè
unum, in quo Fdii. Unde dubium reliquit, cum frag
menta Salluftii fuperiora id affirmare videantur.
Mox poft Nicomedis ultimi mortem &allatum in
urbem teftamentum fub anni V. G. 679. finem, Bi-
Pars II. Z thy-
m NICOMEDES III.
thynia redadla eft in Provinciam, & huius admini-
itratio videtur Afia* Proconííili fuiffè íubiecla , qui
hoc tempore M. Junius ex Plutarcho vocabatur/w
vita Juin Claris. Junio cognomen erat Silanus.
A. Pompeius, quod in Provincias fbrmam ex de
cern Legatorum iententia,Bithyniam redegerit,Bi-
thynici cognomen inde retinuit, teftibus Livio, Ap-
piano & Eutropio,hoc etiam confirmatur a Fefto
in voce Rutrum, qui narrât hoc anno omnem fùpelle-
ftilem Regiam,teftamento Romanis relielam dive-
xifleRomam.
Anno deinde ièquenti б§о. M. Aurelius Cotta Con
fuí miííus eft, ut earn tueretur contra Mithridatem,
qui tertium bellum Mithridaticum & ultimum in-
choavit.
Qupt fuerint in BithyniaReges ;undecimnomi-
natMemnon,ad ocio tantum reduçit Georgius Syn-
cellus , initium ííimens a Zipœte, illius patrem Biari-
tem non referensin Regumalbum, quoniam, inquit
Alex. Tollius in not. adAppianum,non a patre per fiic-
ceffionem acceperat Regis nomen, ièd primum
iwç/ps diclus, pag. 172. fed illi Reguli fic ut pluri-
mum appellabantur hoc tempore. «
Appianus tresin fine Reges nomineNicomedes,
primum Epiphanem, iècundum Philopatorem, ter
tium Nicomedem, qui teitamento PopulumRoma-
num fcripfít haeredem, led corruptus in ejus tcxtu
videtur ; nam Nicomedes Philopator, quern nomi-
nat, a Senatus-Conííilto non confirmatus , ièd ille,
qui regnum Romanis teitamento reliquit. Duo tan
tum Nicomedespoft Pruiiam Venatorem régnavc-
runt,
/
NICOMEDES Щ
runt, &fi ex Appiano Philopaùor fuit Epiphanie
filius, hoc cognomen accepitultimus, quodamarec
patrem , quem Socrates frater interfecerat. Porro
illius numifmata haftenus non occurrerunt,inqui-
bus foriàn illud exaratum reperiretur.
Quotannos regnaverintReges Bithyniae, fi a Das»
daltocomputemus, uique ad mortem ultimi Nico-
medis, erunt anni 308. eirciter. Нгсе autem habet
GeorgiusSyncelluSjCíBíávvüJvBefff/ÁpTf ¿ шта Lm-úrior
'évrtv tigxvTo SutçKetrâvres ert] С. I. Г. Reges Bitbynorwn
Z. fecundum Dionyßum, a quo eeeperunt in annos 213. dw
Taver
Sincellus videtur a Biante numerafle, cumnon
fint in fine tres Nicomedes,iêdtantum duo: Sic Bias
crit primus.
Z 3 STEM-
*¿
Y:
STEMMA
REGÜM BITHYNIiE. .*
DIDALUS.
IBOTYRAS.
BYAS.
ZIPOETES.
ШCOMEDES L
ZELAS.
IPRUSIAS L
J..
NICOMEDES II.
NICOMEDES Ш.
BITHY-
В I THY N I А,
ROMANORUM PROVINCIA.
В-
ITHYNIA a Nicomedc fine liberisdc-
functo teftamento relitb Populo Roma
no, Provincia facb eft, & Tub Afiae Pro«
confulatu adjc£fca, cui prseerat M.Junius
Silanus ; quod ubi accepit Mithridates focietate
cum Sertorio, qui Hiípaniam occupaverat, inita, ve
ré ineunte in Paphlagoniam properavit : ubi in earn
ventum eft,Rex concione magniloqua ad milites ha-
bita, irritato contra Romanos exercitu, invafit Bi-
thyniam. Appian.Mithrid.pag.i\%.
L. Lucullus &M. Cotta Confules eranthoc anno ;
priori bellum hoc tertium Mithridaticum demanda-
tum eft ; pofterior multis precibus a Senatu obtinu-
it, ut cum clafle ad Propôtidem tuendam& Bithyni-
am protegendammitteretur. ilutarcb. in Lucullop.
49Ï. Atque ita amboad bellum hoc funt juffi, ut aIter
Bithyniam tueretur, alter in Afia Mithridatem pro-
(èqueretur. Ciceropro Murena.
Concitato Mithridates itinere per Timonitidcm,
Cappadociam & Galatiam pergens, ad diem nonum
Z 3 Bithy
358 BITHYNIA,
Bithyniam attigit j Lucullus interim Cottam in
Chaicedoniorum portu ftationem habere juffit cum
omniclaflè. Memn.cap.&.
Mithridatis claffis Heracleam in Ponto perlegft,
& Rex tandem ad Cottampervenit, qui multisnun-
tiantibus Lucullum adventare & jam in Phrygia ca-
ftra habere, exiftimaos triumphum le tantumnor*
în manibus tenere, ne eonfors ejus Lucullus forec
cumMithridate maturavit dimicare. Hut.ib.p. 496.
Varius & Eumachus Duces a Mithridateadverius
Lucullum miffi, magno exercitu brevicongregato
cum P. Rutilio M.Cotu Legato apud Chalcedonera
congreffi iimt,eumque cum plurima ipfius parte ca>
Ciderunt. Orof.lib.6.£ap.i.pag.tf$.
Mithridates Chakedonem pétente, quoRomani
undique ad Cottamconfluxerant,Cotta negotiisbel-
licis minime afluetus non prodiit : fed claffis ejusPra-
fe&us, nomine Nudus, cum exercitus parte canv
pum occupavit, qua erat munitiffimus,pulfiiíquein-
dercfugit ad portam Chalcedonis, laborioie multa
íepta íuperans, & in ipía porta fimulirruentiumea
fuit compreffio,ut periècutores nullum telum in eos
fruftra mitterent: ut vero portse euftodes dimiiè-
runt Clathros pra metu, Nudum & aliquot alios
Praefe&os íubduxerunt fünibus:reliqui amicos in
ter&hoftes trucidati iùnt, incafîum manus tenden
tes ad utroique. App. Mtthrii. pag. 21S.Ö219.
Mithridates utendum fortuna ratus, eadem die
claflèm ad portum admovit,perruptaque in ore por-
tus catena férrea, quatuor naves hoftilee incendit,
reliquas 60. ligatas adpuppesCuarÛmabitraxit,nec
v Nudo
-,
ROMANORUM PROVINCIA. 3»
Nudoprohibente, nccCotta,quí iè continebant intra
mœnia. Id.pag.219. Affliftus terra manque, prater
60. naves cum ipfis viris, terra peditum 4. millia ami-
fit. Plutarcb.in Lucul.pag.496.
Atque hoc fuit praliumadChalcedonem,quo M.
Aurelius Cotta Confuí vi&us eft. Lucius üb. 91. Quas
Cottœres & terra & mari calamitofe, vehementer
& opes Regis & nomen auxerunt. Cicero pro Murena.
Sed LucuUus ad Sangarium fluvium caftraha-
bens,percuíTosmilitumánimos verbis erexit. Mem-
non cap. 41. Ut vero Rex Cyficum obfidione cinxit,
Lucullus legionem exChalcedone abduxit,ad quam
duabusFimbrianis&aliisduabus adjun&is eum in
univerfumhaberettriginta millia peditum, & mille
iêxcentos equites,circaCyzicum caftra cumMithri-
dajte contulit. Appian.pag. 219.
Mithridates Urbis obiidionem folvcre coaäus,
per mare noftu cum claflê abut, terreftres copia; fè
Lampiàcum recepere: Lucullus eas obièffit, quas
Rex claflê illucmiífa traníportavit Nicomediam, &
reliquit 40. naves cum 10. M. ieletbrum militum Du-
cibusiuis.M/>ög. 222.
Lucullus poftquam terra geffit rem profpere, na
ves exAfia contractas fuis Legatis diftribuit. Ex his
Triarías inApameaappulfuSjdiu a ièobièflâm, tan
dem intromiñus eft ; & Apamenoru,in fanis,ad quae
cofiigerant, magnam caxiem edidit: Barba robufta
Italorú manu adducens, Pruiiadem iùb möte Olym-
pofitam, potentiflimam civitatem captam expugna-
tamq;Romanus exercitus cepit.HincPrufiadem,ma
ri impofitä,Triarius cü exercitu petiit,uturbi appro-
Z 4 Pin'
збо BITHYNIA,
pinquavit, facile Prufíeníes eum recepérunt,Ponti-
cis eje&is. Nicaeam deinde,quam Praíidium Mithri-
datis tenebat, ventum eft. Pontici vero intelleéto
ciyes animis ad Romanos propenderé, noftu íead
Mithridatem Nicomediam fubduxerunt. Romani
igitur fine moleffia urbem Шаг poteftati íubjece-
runt. Memn. e. 43.
LucullusmariVarium,Alexandrum &Dionyfium
Michridatis Duces circa Lemnum adeptus, in defer
ía iníiila cöcicatis navibus contemrim in eos inve£fcus
cft,& vicie &fugavic: tres iili Duces in ípeluncaela-
tebris capti funt. De fuis rebus geftis ad Senatum mi-
íit laurearas litteras, ut mos eft viäoribus : ipièque
properavitinBithyniam. Appian. ihid.p.2S$. Sicilia
in poteftatem Populi Romani rediit, & vidétur 'Ar
fiae Proconiülatui fubjeeb efle.
Mithridates relitb Bithynia Pontum petüt, quo
illuminiècutus eft Lucullus, urbes iHiuscepit,pras-i
lio profligavit,&Pontum penitus occupavit. 1
Gotta inBithynia manens, Heracleam obfidione
cinxit, Bithynis plurimis cum Romanis adjunäis}
led ей Heraclienfès ftrenue urbem tuerentur, obfidi-
onem folvere cogitant : inde omni circa earn regione
devaftata,in magna cives difficultatem coegitMemn.
cap. ^i. Agros Heraeleae populatus Cotta, muros
iterum adortus, earn cepit. Id. с. f4-Poftea Teio & A-
maftri urbibus perTriariu receptis,Cotta pedeftres
copias una cum eqüitatu Lucullo tradidit,& focio-
rum auxilia,in iuä quaeque Patriam,dimifit. Ipíe vero
cum claifè abiit. Id. ibid. Romam Cotta reverfùs, ho
nore a Senatu affècbs eft, & Honiià cognomine,
\ : ■ •.' quod
ROMANORUM PROVINCIA, s*
qíiod Heracleam cepiiîèt, nobilitatus. là. cap. 6r.
Scripièrat ad Senatum Lucullus confècbim a fè fu-
iiîè bellum Mithridaticum,ideoM Acilio Glabrioni
Proconfdecreta eft Bithynia, adveneruntque ad res
Ponti componendas,iïcut pacatasLegati. Hut. in Lu-
cul. Dio lib. 36. pag. 21. Qui cum advenerunt, offen -
derunt, neipfum quidem iùi juris effe&amilitibus
haberi ludibrio. îlutarch. in Vomp.pag. 63г.
Cum Pirata» omnia maria intercipientes,navium
commeatus, Infulas & Provincias vaftarent. Hut. in
ïompeiopag. 631. LegeGabinia Pompeio ad triennium
maris imperium delatum eft, & inter Legatos, quos
ad Piratas expellendos Senatus mißt, Bithynia &
Thracia L. Pifoni commiflà eft. Florus lib. 3. cap. б.
Adveniens indemandatam fibi Provincia Glabrio
Coniul,dimiflis circa populos prasconibus pronunti-
avitLucullum incuiàri a Senatu,quod bellum diutius
juffo protraheret: proinde Senatum miflum faceré
ejus exercitum, quibus ad exercitum perlatis mox
diffluebät ejus milites,exceptis paucis. App. ibià.p.231.
Sicq; prope totum regnumMithridates reeepit: neq>
Lucullo obftante, nequeipib Glabrione defèndente.
Is enim cum prius feftinaflet,ut vi&oriäLucullo ргж-
riperent: ubi tumq ; afta eíTent,reícivit,ne adexercitü
peculatus &iníidiarum fufpe&um habebat, repudi-
aifet : ipiè autem quod magnam vim pecunia? ex Bi
thynia corrafiiîèt, а С. Carbone Tribuno plebis ас-
cuiàtus eft. Dw lib. 36.pag. 20.
Pompeius
j6a BITHYNIA,
bunus Plebis ei lege lata bellum contra Tigranem ac
Mithridatem, tum Bithyniae& Gliciae adminiftrati-
onem fimul decrevit. Id. ibtd.pag. гг.
Pompeius cuminGalatiam veniflêt,&LuculIus
obviamfa&us eft,inter quos maxima exorta fontjur-
gia. Pompeius eimilitibus tantum 1600. ad trium-
phum reli&is, alios abduxit, poftea Lucullus Ro-
mamabiit. Plutarch, in Lucid.
Mithridate interfecb,confe£toque bello Mithrí-
datico a Pompeio, Bithyniae Pontu> eft adje&us,&
lina fàfta Provincia. Strab. Ub.i2.pagj4i. Bithynis ve
ro& Ponticis leges & jura conitituit Pompeius. De
quibus Plinius poftea Bithyniae Praetor meminit in
Êpifi. ad Trajatium lib. 10.
Silianoaut Murenas CoíT Bithyniam eum Ponto,
ut unus eifèt Confularis exercitus in Alia, apud no
vas provinciasnondum alftietas & vicinis regulis un-
dique cinftas fuipicatur Vin. ïighius lib. 16. ad annum
V.C.693.
P. Clodius Tribunus Plebis legem tulit de Provin-
ciis Coniularibus,inter quas no enumerataBithynia,
videtur ipiâ eflê Pretoria, licet Recbr innummis
nominetur hdvaxros ; idque contigit anno V.G 694.
Dio narrât GCarbonem,qui accuiàverat peculatu
M.Cottam Proconfùlem Bithyniae, de quofupra. Etii
praeter Tribunatum plebis, honoremalium nullum
geiferat, ob id Confïilaribus exornatum eflè, atque
ipiùmdeinde cumBithyniam Provinciam obtineret,
& nihilominus quam a Cotta peccaftet, ab ejus filio
vice vería in judicium tra&um,reum peranum fui£
iè. Lib. 36. pag. 20. ai. Sed quo tempore Bithyniam
adminlftrarit,nonre&rt. GPa-
FvOMANORUM PROVINCIA. 3<?3
С. Papirii Carbonis nummus a Nicsenfibus Bithy-
niaepercuifuSjinquolegiturexuna parte ЕШ ГЛ-
IOY ПАШРЮТ KAPBiiNOC, cum-caduceocla-
vseinierto; &ex altera NlKAlEnN BKS, id eftan-
no 222. cum vafe dioto : nos ilium Bithyniae Re£to-
rem füiffe confirmât, fèdepocha illaNicaeeniïuma
primo NicomedisZipœtis fflii regni anno defumta
anno V. G. 473. reípondenSjCarbonem illi Provincia
praefuifTe nos edocet V. С. €эч-
Non abs re erit, 11 alius hic producatur mediocris
forma; Carbonis nummus, in ejus Bithynia» Provin-
ciae adminiftrationeab Bithynienfibus ejus Provin
cia; urbispopuliSjin cujus avería parte exaratum eít,
E¿nl ГА10Т ПАШРЮУ KAPBÍlNOS PÍ2MH,
Roma ièdens dextra vicbriolam gerit; ex ática vero
В I ©т N I Е il N, cumBacchâtis corona hederacea re-
dimitae caput.
GMemmiusGemellus, qui majeftatis qua»ftionem
anno У. С 696. gefferat, & quern inter amicos fibi
nominat Cicero in Epifl. adQ¿fratrem, anno 697. Bi-
thyniam&Pontum fortitus Provinciam obtinuit, &
tecum in illam С Valerium Catullum Poëtam comi-
temduxit, ut ipiè Catullus meminit in Hendecaf. ad
Verannium £jf Fabulum.
Repetundarum ex Bithynia reus aJulio Casfàre ac-
cuiatus eft Memmius per litteras,d urn Lucas hiber-
naret, ut ex Gellio eruitur, qui ex ill ius oratione pro
Bithyniis illud infinuare videtur, abiolutum tarnen
ilium inde conftat,quod Confalatum poftea petierit.
P. SiliusNerva Praetor fuit Bithynia; ex S.C. &
lege Pompeia an. V. C. 704. cum Cicero Proconful
rexic
Зб4 ' iV BITHYNIA, *î.'0?ï
rexit Ciliciam, Bibulus Syriam , Thermus Afîam.
lili T. Pinnîum commendat Cicero lib. Famil. 13. De
hoc ipfo loquitur ad Ankum 12.
С. Calviíius Sabinus Prator Bithyniam &Pontum
ex S. C. & lege Pompeia obtinuit, cum Pharnace
Mithridacis filio bellum geffit, qui Sinopen ceperat
&Amifum Ponti urbemoppugnabat, quo tempore
Pompeius &Caeiàr inter iè conflicbbantur; Amiiùm
tunc JPharnaces obtincre non potuit. Appian. bello
Civilpüg. 46?. -:'(jVL-..
Cum Pompeius copias per annum integrum com-
paranet, inter alias Provincias Bithynia numeratur
illi milites iùppeditaflè. Gefardé bell, civil. Hb. 3. in
tomó:1*'-* o - i:íiaííу
A. Hautius Bithyniam &Pontüm rexit Provinci*
am ejus. Cicero Ep. Farn, ad Plancumzv.cam Caeßr ifi
cam venit. . ,r r .inn тгпгш »
Pharnaces Bithyniam Cappadocramq; occüpavit,
Domitio Galvino Cœfàris in Afia Legato devifto ,
dum Caeiar in ¿Egyptopoíl Pompeii песет detme-
batur. Plutarch, in Ctefarepag. 731.
Caefâr rebus in .ZEgypto conftitutis contra Pharna-
cem advenit ; quo in Armenia minore yi£ta, Provin
cias Afiíe minoris ordinavit,&Comana Gappadbciae:
ibi antiquiffimum Bellonse templum eft conditum,
cujus fumumSacerdotium homini nöbiliffimoNico*
medi Bithynio Socratis filio, Nicomedis Epiphanis
Regis nepoti,adjudicavit;qui regioCappadocü gene
re ortus, jure minime dubio, vetuftate tarnen inter-
miflb,illud repetebat.#(/ï.ife bell.AJexandri eircafinem,
Itaque Cœiàr his péra&is, per Gallo-GrseciamBi-
ROMANORUM PROVINCIA. 36ç
thyniamque in Afiam iter fecit, omniumque earum
Provinciaru de controverfiis cognovit& ftatuit. Id.
ib. Gorduccome Bkhynia» urbe reftaurata, quam de
nomine íiio cives Juliopolim appellavere, ea eft exi
gua & in capiteProvincia; verfiisPhrygiam fita.fI'm.
lib. io. Epifi. 8r.
P. Furius Craffipes gener Ciceronis, qui poft Pifó-
nis Frugi mortem nupfitTulla; filis, Bithyniam ad-
miniftravit, ut ipfe teftatur, Famil. lib. 13. Ep. 9. qui
illiamicos,utBithyniae iocios,commendatan. V. C.
708.
Q. Marcius Criipus appellator Prstoriusa Velle-
ioPaterculo,exPra;toribusquatuordecim, qui hoc
anno fa&i font a Julio Casiare, cum Magiftratus mi
nores augeretex Suetonio, inter ilios numeratur, ex
Pratura Bithyniam obtinuit, cujus meminitDio//¿.
49. Anno ièquente contra Q^Cíecilium Baffiim L.
Murio Proconfcum tribus legionibus auxilio venit.
Cicer. Philipp. 2. Veil. Taten, lib. 2.
Tullius Cimber ex ièdecim Prsetoribus, qui aJulio
Cse(àreerant,Bithyniam obtinuit: beneficii ab eo ac-
cepti immemor, unus fuit e conjuratispracipuus;
poib patratam caedem clanculum,Senatu conientien-
te, in Provinciam venit, ubi claflêm comparavit,cui
Quaxtor ejus P. Turullius prafuit.
лппо infequente,cum Cimber, qui Bithynias tunc
praerat,ad opem Caffio fèrendam properaret,Tar-
ftnfesTauri tranfitu prohibere conati flint: mox ejus
clauftra metu correpti deferentes, quod multas cum
Cimbro efle copias putabant, paäionem cum eofè-
cerunt: poft intellect ejus milicum paucitate, neque
urbe
#6 . r BITHYNIA,
urbeeumreceperunt, ñeque commeatuin ei iùppè-
ditarunt. ltaque Cimberauxilium Caffio ferre quam
Taríúm expugnare potius exiftimans , caftello ipfis
obje&o, in Syriam abiit Dio Hb. 47. pag. 347.
Huic Praetori Bithyniae M.Tullio Cimbro Ipe&ató
hune nummum contendit, in quo ex parte capitis
Cererisvelatse, ante quod dua* ipicae & épigraphe
M. TYAAIOY, &ex avería TPTMENO 0Y-
P E íiN ; in aliis vero Auguftaeis habetur т 0 1 M О N
&YPE il N, quorum urbs Temonoiyrae inter Phry
gian! majorem &Bithyniam; at Bithynia minor, &
hoc tempore hac Provincia, ut videtur,collocata,
Typus eft Diana Ephefia, cujus in hoc traftufre-
quenscultus.
Poftquam percuiToresJulii Caefàris a Triumviri's
ad Philippos Macedonia: urbem deviäi íiint, M.An
tonius&Ocbvianus Caeiàr Provincias Romanas in
ter iè partiti iùnt,& Orientales a Sicilia Antonio ob-
tigerunt. ille PontumProvinciam utavitum regnum
Dario Pharnacis Boiphori Regis filio, magniEüpato-
ris nepoti, qui pro eo in Philippen»* praelio ftrenue le
geflèrat, reddidit; & qui poftea ab eo Bithyniae praz-
fè&us fuerit,ignoratur:ièd,utauguror, (übAfiaePrae-
fecbmbjeÜaeft.
Furnius Añxpraeerat cum Sex.Pompeius poft na-
valem pugnam amiflam contra Caeíarem e Sicilia in
earn fugit, qui eum pacate excepit : ièd poftquam
militum deleÊtum fàceret, a Furnio pro hofte habi
tus eft, & Lampiàcum abivit Pompeius,& Furnius
eum infèquitur, fed primum e caftris excitus eft.
Afpian. civil, bell. lib. f.pag. 749.&7p.
ROMANORUM PROVINCIA. 3«7
Pompeius occupatisNicíca Nicomediaque,pecu-
nias luculente colligebat, magnis per omnia& inípe-
ratis fucceflîbus. Ticius ab Antonio, ad quem literas
dederat,miíius advenit ; &cum ille non iè committe-
re vellet, amici& parentesPompeium dereliqueröt,
& ad Antonium tranfierunt: ille ab amicis deititutus
íeceffitin Mediterránea Bithyniae, pecens, utfertur,
Armeniam,& fügiens, quipoftea captus eft&inter-
emtus. Appian. feq.
Auguftus,mortuo Antonio & Lepido privato fa
cto, íblus remanfit cum poteítäte fùprcma,& ut Ro-
manum Imperium, ceu omnem Reipublica» curam
fuíciperctrogatus, negavit fè velle Provincias omnes
adminiftrare; ièd eas cum Senatu Populoque Roma
no partitus , & inter illos Senatui Bithyniam cum
Ponto regendam commifit. Dio hb. чз-pag. ?02.
Poftea quando AuguftusinAfiam traniiitanno
734. ad ordinandas Provincias, A(iae& Bithyniasres
conftkuit. ft/.Plinius vero nos edocet,illum ad leges
Bithynis & Ponticis fèriptas quœdamedicbinqui-
buíclam Bithynis urbibus, nempe Nicomedias, re
ferí lib. ю. £/чз.
GraniusMarcellus Bithyniae Praetor aceuiatus eft
majeftatis & repetundarumiùbTiberio Imperatore
a Qujeftore iùo Caspione Criípino, & damnatus eft,
tefte Tácito Annal, lib. з-pag. 34.
Nummi antiqui P.Vitellium ithByniae Pratorem
íub Tiberio fuiíTe nos edocent, cum ille Germánico
oram Provincia; fîiae l,egeret,eos dedicaviuin parte
antica exhibetur Germanici caput cum épigraphe:
TEPMANíKOS KAI2AP, & exavería £Ш ПО-
рлют
368 BITHYNIÄ,
ПЛЮХ ОТ1ТЕЛЛЮТ AN0Y M. NIKOMH-
д EЛ N, in arca. Hic fuie Patruus Auli Vicellii,poilea
lmperatoris Romani, & poft geftamPrasturamad
Germanicum inSyriam abiit,cujus fuitLegatus.&d-
ton. tf Tacit.
С. Caecilius Cornutus Bithynise & Pond Praetor ex
nummoConfulari eximio indicatur,nempeiùbTibe-
rio; ille habet ex una parte AM I С Оr urbis Pontón
quacufus eft cum capite Romae galeatas, & ex altera
PUMHEIIirAIOYKAlKlAlOTKOPNOTTOY.
Ipià infidens clypeis vicbriam dextra tenet. Cornu-
ti meminit.Tacitus,qui Praetorius accuiàtus a (VVi-
bii Sereni filio,quod miniftraffet pecuniam patri iiio,
manu propria cecidit. Annal. $.pag. 108.
Cadius Ruf'us Bithyniœ & Ponti Pra*tor,repetun-
darum accuiàtus а В ithynis, damnatus eft Tub Clau
dio lmperatore.
JuniusCilo,quemTacitusProcuratorem Ponti ap-
pellat,cum Mithridatem Boiphori Regem vexiflêt
Romam, loco mercedis ei Confutaría infignia Punt
decreta; in locum Cadii Bithyniaj Praetor fa&us eft.
Poftea cum Bithyni Junium Cilonem peculatu ac-
cuiàrent, faventeNarciffoiàlvatus eft. Namjus di-
eente Claudio,multis clamoribus iliumnumerum ab
eohaud mediocriter captorum reprobantes, cum
Claudius prae turba non intelligent, quid vellent, aP
fiftentes interrogaret, quidnam dicerent Bithyni
Narciiîum mentitum rcípondiíTe, agere eos gratiam
Junio,idque credentemPrincipem fabdidifle fèrunt:
praefit ergo adhuc eis biennium, Dio lib. 60. pag.
684- ,
PIu-
ROMANORUM PROVINCIA. Зб9
Plurimos nobis exhibent antiqui numi Tub Claudio
Bithynias Pretores; fed cum Hiítorici hujus tem-
poris haud meminerínt quot annos II. Provincia?
praefuerint, omnino incertum pronunciare ensillos
ordine ergo alphabetico hic lubet exponere.
C. Caelius Baibus renuntiacur in Nicaenenfium
nummis,ex averíaClaudii capitis lcgitur,r. KOIAIOS
BAABOs AN0YNEIK in arca. De Caeliorum gente
vide Glandorpium in Onomaft. Rom,
A.Mindius BalbusexPatrenfiumnummis in A«
chaia Praetor Tub Claudio fuiflè videtur. Alii vero
portea Bithynia; Praetorem íiib eodem Principe no.
minatumeíiénosedocent,cuminiis ex una parte ca
put Claudii percuííum fit; & ex altera A. MlNAiOS
ВАЛВОС, circa ambitum mhtpo NeiKO in area:
quod confirmât alter nummus Britannico Claudii fi.
lio fignatus cum ejus effigie ; & in parte poitica, ЕШ
MINAIOT BAABOY AN©Y NEIKO МН'ОПОЛЕШ,
cum trireme, fupra quam caput ipíius Britannici ga.
leamm. Quisfueritille Mindius Baflus,igooratur.
Firmusetiä Bithynis Praetor extat inClaudii num«
mis,in cujus avería parte, fcripcum legimus Eni Ф1Р.
MOY AN©YnATOT IRTPOßOS ; circa ambitum,
TH2 MHTPOnOLESiS NElKOjnarea. Cum illius Prae-
toris tantum extet cognomen,ad quam gentem per«
tineat,Hiikoria non edocet.
Claudius Polienus Prüfe domum Claudio Casfà-
ri ligavcrat, juiTeratque 5 in periftylio tempium ei fu-
erit. Ilm. Ep.tf.lib. 10.
Gellius Ruufüs etiam Bithynia; Praetor perhibetur
in rariffimo ex prima formanumo,MeualiiiaeClaudü
Pars II. A> a uxo
370 1 BITHYNIA,
üxoris,inquoabunapartelegitur MESSAAINA 2E-
BA2TH NEA HPA, nova Juno : & ex parte pofteriori,
ГЕЛЛЮ2 £0ТФ02 AN0ïnAXO2 NEIKAEßN.cum
aidificio puleherrimo, veluti porticu. - ;
C. Petronius apud Taciturn diciturProconííil Bi-
thyrtia;, & mox Confuí ö#tfo8i3vigentemfe acpa-
rem negotiis-oftendit: deinde revolutus ad vitia, fèu
vitiorum imitationem, inter paucos fàmiliarium Ne-
roni aflumptus eft elegantia: arbiter,dum nihil amce-
fium & molle affluentia putat, nifi quod ei Petronius
-approbaviffet. Ann.lib. 16. Pighius corrigendum exi-
ftimatjUbi Bithynia; apud Taciturn legendumque
Britannia:, lib. i%. pag. w¡. Claudius autem Bineltus
&Janus Doufi, ad Hear. Stepb.notat. in priori funt
fententia.
Tarquitius Priicus Bithynia; Pnetor Tub Nerone,
anno ièquente damnatuseft,Bithynis interroganti-
i)us,magno patrum gaudio,qui accuiàtum ab eo Sta-
'tilium Taurum, Africa; Proconfulem,ipfius memi-
nèrant, quem Curiailium exa£fcum contra ambitum
Agrippina; peremerant anno V. G 807. ipfius me-
IhinitTacitus Annal, lib. 13. tf 14.
Praeturam BithyniaeTarquitii confirmâtnumus
Keronisa Nicscnenfibus fignatus, in quo exaratfi eft
Ы. TAPKYITIOXnPlSK. ANTYnATO nPÀTTûNTOS
NEIK. Marco Tarquitio Frifco Frœturamforiente Nt-
ctenenßum, cum ara ígnita. Huic humrñp Marci prae-
nomenTarquitii,qui aPighio perperamTarquini-
us nominatur. Lib, i$.pag. ^4.
Artius Lacon,alter Bithynia;Praetor habeturÎùb
Nerone ab iiíciem Nicseneraibus in hujus Imperato
ROMANORUM PROVINCIA. 371
ris nummo, in cujus avería parte habetur,Éni АТП-
OT AAKnNOZ AN0YnATOÏ NEIKAEEÍ2N. Sub At-
tío Lacone ir&tore Niceenßum , cum ara Capricorno
cornucopia;, globo, papavere& ftícia. Hujus Attii
nulla mentio apudHiftoriaeScriptores $& fie quoan
no cuius fuerit nummus,incertum eft.
M.PlanciusVarusrenuntiatur Bithyniœ Prœtor,
ut dénotâtVelpafianinummus, in quo habetur ex il-
lius capitis parte, AYT. KAIS. OYEZnAZlANn NIC-
КОМЕЛЕ1А, & in averia ЕП1 MAPKOT nAANKlOT
OTAPOT, cum capite muliebri turrito urbis icilicet
genio. Sed quo anno Provinciam rexerit,ignoratur.
¡Spanhemius putat eiîè,qui male apud Taciturn dici-
tur Plautius Varus Dolabellae amicus,vir Praetorium.
Hiß. Hb. z.cap.Q.
M.Sulpicius Proclus appellatur Bithyniœ Prafc-
tor in nummis,quosTito Veípaíiano Nicomedien-
iès pereuiferunt :in illo legitur ex parte capitis impe-
ratoris, TÍT02 AYTOKPATÍ2P 2EB. in pofteriofi
vero parte, ЕП1 M. 20ГЛШКЮГ nPOKAOY AN0Y-
ПЛТ. NEIK. Sub Marco Sulpicio troció ïrœtore Nie»-
medienfium, cum capite turrito ut fupra. Dehoc Sul
picio apud Hiftoricos mentio,
Velius Paulus^Bithynia; fuit Proconiîil iùb Domi-
tiano vel paulo ante, &Terentius Maximus Domi«
tiani in ea Procurator. Plin.Epifi.s7. f
AppiusMaximusNorbanus (übDomitianoprse-
fuit Bithyniae, deindeGermaniae,ubiL. Antoniüm
devicit & bello cepit, literas omnes in areis ejus сб-
buffit, ne cxdium occafionem Domitiano praïbe- •
ret. Dio. lib. 76a, in Domitiano.A Acedius - Myri-^
Aa ». nus
37a BITHYNIA,
nus & Armenius Brocclius Proconfulatum Bithy-
nise Tub eodemlmperatore geiferut,ut patct exEpift.
Plinii lib. io.
Nicaeneniès Bithyniœ primatumProvincias fub
Domitiano obtinuiiîè videntur, ut dénotât infignis
illc nummus , quem huic lmperatori fignarunt.
N«**W vçfou rtebrttfxíctf, cum ara, in quaícrip-
tumeftJíoff ¿yoccíioí. Nicœnenfes frimi Provincia' go
v'ts Forenßs.
SedcumNicomedieníesrem inSenatu diícepta-
rent,Nicíeneníes ipíís ultro conferre voluerunt,mo-
do ejus eífent participes , quod illi noluerunt. Dio
Cbryfoft.Orat. Nicaeneniès cauía decidiíTe videntur,
cum in nullis deinceps nummis hunc titulum fibi ar-
rogarint, & Nicomedieníes íub eodem Domitiano,
primatum defígnent in ipfius nummis,cumhac Epi
graphe H рцтсотгоКкщ xcártí ßeiSwixs circa ambi-
tum,& vtnuwüá» in area , cum capite turrito, ty
po nempe frequenti.
áuliusBaflusíbb Nerva Bithyniamobtinuit; ac
tus fiierat fub Veípafianio e privaris duobus ; ad
Senatum remiflus diu pependit, tandem abfölutus
vindicatuíqueeft. Titum timuit ut Domiriani ami
cus; aDomitianorelegatuseft; revocatusaNerva,
íortítusque Bithyniam rcdiit reus : iterumque accu-
íatus a Provincialibus, videlicet quod quaedam ut
amicus accepiflêt, cum lex vetet muñera accipere,
defeníus eft a Plinio, &abíblutus. Plin.lib. 4.. Ep.9.
ad Urfum. A£fca tarnen illius refciflà fimt
GPlinius CaeciliusBithynia; Praeturam geffit, if.
Kal. Oäobris anno ut videtur it. imperii Trajani
inProvinciamvenit,ubi resplurimas fub bene plá
cito
RjOMANORUM PROVINCIA. 373
cito Imperatoris conftituit, ut íeorfim videre eft in
ejus Epift. lib ю. lile natus patre L. Csecilio, adop-
tatus ab avúnculo, di&usGPlinius iècundus, Con-
ftilatumpofteaadeptuseft. Servilius Pudens Lega-
cus ab eo mifms eft in Bithyniam.
Nicomedia? nummus Trajano dicatus demon-
ftrat Bichyniam & Pontü eile eamdem & unam Pro-
vinciam,cum urbsie Metropolim &primamPon-
ti&Bithyniasiniis nominee in avería ejus Impera,
ton's nummi parte legitur,H. ptiTf¿-note ше : in area
*щ nçvm nevrou щ ßsöutias. Sed Hadrianus in
Ponto poftea Metropolim ordinavit, cum Provin-
ciam,quae erat Populi Romani, fuam fèciflèt,utin-
fra videbimus.
Anicius Maximus Proconfùl etiam Bithyniae fu
it, ut videtur quidem iiib Trajano. lllius meminit
Piinius lib. 10.
P. Servilius Calvu»Proconful Bithyniae fuit ante
Plinium, ut ipfe teftatur, lib. ю. Epift. ff. .
Prufàei Balneum fibiextrui licerc petierunt a Tra
jano, quod permiflùmeft. Plitt. lib. 10 Epift. if. Nico-
wediae; Collegium Fabrorû, quod urbs incendiis ob
noxia eiièt,inftkutum eft. il ibid. Ep. 4a.Perfc£tus
eft Nicomediae aquasdu&us , in quo jam faci
endo impenfie plurimaî racbe fuerant. Ibid. Ep.4.6.
De lacu Nicomedieniès, per quern omnia in mare
conducere poflènt, petierunt. Ibid. Ep. fa, De templo
quoque transfèrendo petierunt. Ep. fg. Nicaeneniès
tbeatrumconftruerecceperant, petierunt ut liceret
iis illud perficerc. Claudiopolitani Balneum ince-
perant, quod non perfècerant,& miffi iùntinurbem
агспкеШ.Ш.£/>.48. , Aaj Apa
,74 BITHYNIA, (
Apamad arbitrato fuo colonia adminiftrabant£/>.f6.
Julius Severus poft partam de Juda»is viftoriam,
ab Hadriano Imperatoremiiîiis eftinBithyniâ, quae
quidem etfi non armis, prseiide tamen ac reftore ju-
fto & prudentia ac dignitate prsedito egebat : quae o-
mnia in illo viro affatim fupererant. Atque is quidem
& privata & publica Bichyniorum negotiaitaadmi-
niftravitjUt memoria illius etiamnum apud nos Cele
bris perltet. Valefii Excerpt, ex Dionepag. 71Ç.
Ceterum Senatui fortique Bithyniae loco tradita
eft Pampbylia. Id. ibid.. Nam ilia ceflèrat Populo in
divifione Provinciarum, quam Auguftus fecerat, на
diximus.ProvinciaîPopuliRomani forte ducebantur.
Quae erant Caeíáris, ex arbitrio Principis pcndebant,
quiineas pro libito aiit Confutares virosautPrseto-
rios-mittebat. Ex Strabone infine lib. ult.
Euièbius haec de Hadriano narrât : ipiè Nicomedi-
am terras motu coliapfàm,& Nica;5,Bithynia; ci vita-
teSjfumptuíuo inftauravit. In Chron. Ideo a Nicome-
dieniibus innummis,quos illi dedicarunt,vocatus eft
0EOC OAYMIIIOC, cum ejus Imperatoris capite î
ex avería parte NIKomhaÉííN, cum capite turrito,
iolemni urbis typo.
BithyniamHadrianus caram habuit, & plurimis
beneficiis illam locupletavk,maxime quodAntinous
illius Amafius in urbe,cuiBithynium nomen ineft,
©riutidusefTet,undeilli nomen íuum largitus eft, ut
ferütejus Antinoinummi,BEP©YNICßN AAPIANnN ;
& poftquam hic mortuus eflet, in Deorum nume-
rum collocarunt , ut fert Epigraphe illius capitis
H ПАТИС ANTINQON ©EON, fubauditur,colunt.
- ■•. '. (hi. ' ' <■ ' Spar-
ROMANORUM PROVINCIA. з7Г
Spartianus narrat,Hadrianum,licettítulos in ope-
ribusnonamaret, multas tamen civitatcs de íiio no
mine appellaviife. Teftiseft urbs AAPIANOl in Bi-
thynia dicti,quorum nummi Sparfme AAPlANEnN.
In ejus vita. Alteram urbem de too nomine,quae did-
turinnummis адиашм iipoc олумпоы, ícribit
idem Auftor oppidumAdrianotheras in quodam lo
co, in Myíia refert Dio lib. 6?.pag. 797- InBithynia
verocollocantur, ut de qua, ut de Hadrianis refert
Suidas, л<Цви|ЛоЛ№Мот«в*,гп*»ЛВ|Ы<«1 quodillic
féliciter effet venatus,& urfàmaliquandooccidiffet.
Ejus nummi habent AAPIANO ©HPClTnN.cumca-
pite Hadriani.
Porro nummi nos edocent,inPonto,quœ erat cum
Bithynia Provincia conjunfta, Metropolim confti-
tuiffe Amafia, ut f'erunt ejus urbis infcriptiones,qux
Hadriani nomen &Metropoleos dignitatem adepta
eft, imo&primatuim ille autemeratconraituum
ac judiciorum ièdes. Dio ïrufaus Orat. 38. Imo&Ne-
ocora ab eodem Principe fafta eft, utferunt ejus
nummi^APlAN". AMACIA. П. П. NE. cum capite Fau-
ftinaijunioris. In noJlroltb.de Num. Urb. Grads.
Senatus Hadriano ob collata Bithynis beneficia
nummos ei inicripfit Reflitutori Bithynia:, & Bithyno-
rum commune eidem templum erexit cum hac Epi
graphe KOINON BEIQYNIAC. & quia duo templa oc-
currunt,unum o£ko columnis fùltum,&alterumfèx:
tantum ornatum, exiitimarem priuslmperatori di-
catum, pofterius Sabin« ejusuxori, ut yidere eft
apud Triftanum,in cujus medio illa ftat inter, torn.
i.pag.7x. in Hadriani templo, Imperator fub Jo-
Aa 4 V1S
376 B1THYNIA,
vis effigie, cui adftat Juno a dextris & Pallas' a
finiftris, capiti Principis lauream imponens. In
Tbef. Reg.
Arrianus Philofbphus, ex Nicomedia oriundus,
diicipulus Epitecti Philofophi, vir inter Romanos
cumprimislaudatus, ac per omnem vitam in litte-
rarum ftudio verfatus, cognomento diftus eftNo-
vus Xenophon. Vixit iub Hadriano & Antoni-
no Principibus. Hiftoriam Alexandri M. o£fco vo-
luminibus complexus eft.
Quid a&umfit in Bithynia fùb AntoninoPio al-
tum eft apud HiftoriaeScriptores Glentium ; iolusXi-
philinus in ejus vita hase narrât. Ferunt,fub Antoni-
no in Bithynia atque in Hellefponto valde horribb
kmterrae motum eflè factum ; eaque de caufà com-
plures alias civitates laborafle,/« Dionis Hfi.lib.yo.
j>ag. 803 addit Capitolinus, quas omnes mirifice in-
ftauravic,¿«¿¿//«j vita.
Tredecim urbes notâtnummus Antonini Pii ma-
ximus,ut videre eft apud Joan. Vaillant pag. 47. Ni
comedia & Nicaea plurimos huic Imperatoridedi-
carunt, inter quos unus hic tantum exhibetur ex
averío ejus çapite M»jr. *«' Щшщя Kauw&it*!, cum
muliere turrita (èdente, dextra pateram gerente.
Sub M. Aurelio, ait Aurelius Vi£fcor, Afîa Ephe-
fiis, ac Bithyniae Nicomedia conftratae iùnt terrae
motu. In Mará vita. M. Aurelium & L. Verum Ni-
comediam reftauraflê, quae terrae motu fob Antoni-
noPiocorruerat,me legiife alicubimemini.
A CommodoNicomedia BithyniasMetropolis plu-
rimis beneficiis cumulata cftperSaoterem ejus urbis
civem,
ROMANORÜM PROVINCIA. 377
civem,qui hujus lmperatoris cubiculum excubabat,
cujus grada, ut ait DioGaffius,Nicomedienícs im
petraverant a Senatu,ut certamina celebrarent,
templumque Commodo facerent. Lih.-]t. pag. 829.
Nummus iitius Principis a Nicomedienfibus
percuffus , ejus Templi iconemno bis exhibet, Ni-
*cfjiitSiuDi ÎîeNêw. Templum o£to columnarum,
in cujus periftylio xoppoitict nos edocec illa fuiflê
vocata Commodiana, & ob id fà&os effe bis Ne«
ocoros.
Nicaeenfès Nicomedienfium amiuli & templum
& fefta ceu certamina in Commodi honorem eti-
am fecerunt ; quod illorum tantum nummis do-
cemur,ièd illi iadubitata funt Hiftoriae fupplemen-
ta. Нагс habent N««№<»v, Templum 4. columna
rum , in cujus Zophoro KofxoSíut, unde illius ico-
nem minus tarnen quam Nicomedienfium fplen-
didam fuilTe obfèrvamus. Certamina ilia pariter
vocata funt Commodiana.
Porro elegans eft alter Commodi nummus, in
cujus avería parte exhibetur , Коркой BaorAiWret
xe3j*efféuTu%« N«e«ifam ; Caminado Imperante , orbis fe
ux Nicteenjium. In laurea adulantes Principi Ni.
cœeniès ad imitationem Senatus, qui illi fignavit
nummos, in quibus exaratum legitur, Temporum
Felicitas y cum quatuor parvulis quatuoranni tém
pora defígnantibus.
Bithyni ut caîteriAfiae populi a Pefêennii partibus
fteterunt contra Severum ,• ièd devifto prions Duce
iEmiliano,Nicomedienfes ftatim ad pefteriorcm de-
fecerunt, miffîs legationibus,quae iè exercitum acce-
pturos omniaq, tradituros pollicerentur. Nfcstenfès
Aa? con-
378 BITHYNIA,
contra, illomm inftigati odio, Nigripartibus (hide,
bant, ejuíque fuícipiebant milites, five qui fe ex fuga
receperant, five qui ad tuendamBithyniam/micte-
bantur. Herod, lib. ъ-fag. 61.
Qupcirca ex utriiq; urbibus,quafi e caftris egreffi
milites, icerumconcurrerunt, magnoque commiflb
prœlio,longe fuperior Severus fuit. Inde etiam fuga
tacbNigri milites,qui prœlio fuperfuerant,adTauri
montis anguftias evaièrant. Interea Severi exercitus
Bithyniam egreffus, hoftem iniècutus eft. 1¿ ibid.
Nicîeeniês poítea deviäo Peícennii exercitu, Se
vero acclmaífe, & in ejus gratiam receptos ex num-^
mis eorum apparet, cumcertamina&feftainiliius
honorem ejus permiffu celebrarint , qua: de Severi
nomine Severea nuncuparunt: in avería ejus capitis
habetur SETHPEiANlKAiaNJmperatoripiètogatus
ftatjdextra pateram iacrificantishabitu,la:vaScipi-
onem ефигпеит gerens.
Nicomedieniès, cum poft viÊfcoriam primama Se
vero contra Peíceñium adurbem Cyzicum relatam,
illius partes fuiffent fècuri,&eorum urbs Provincia:
effet Metrdpolis,nonmodo illis conceflît,ut certami-
na& fèfta in illius memoriam ederent; ils permifit,uc
illa ad diftin&ionem Nicasenfiü Magna Severea no-
miriarent,ut nobis illius nummi fuperftites declarant
CETHPEIA МЕГАЛА NIKOMHûEiîN Д1С NEQKOPßN,
cum duabus urnis & palmis fupra mcníám. Illa au-
tem magna Severea certamina majori pompa cele-
brabantur, forian parva quotannis, Eleufimoruin
exemplo, &»1Л£ял quinquennio.
Poftea cum Severi filii Caracalla& Geta, ille Au-
gu-
ROMANORUM PROVINCIA. 379
guftus eíTet a pâtre appellatus , & eodem tempore
Geta ejus frater ra£tus eflèt Caeiàr,ut indicant eorum
effigies , quorum alter ut Auguftus laureato cerni-
tur capite, & Geta nudo tantum ut Caefar confpici-
tur: certamina in illorum fratrum honorem inítitu-
erunt Nicaeeniès,ut nos docet Julias Domnae eorum
matrisNummus cum ejus effigie, & in parte avería
ATrOYCTIA KAI ФШОЕЛФ1А NlKAIEûN, cum capi-
tibus Caracallae& Getae adverfis.
AYrOYCTiA & vox KAI cum Severeiscertami-
nibus conjun£fca,duo efle divería demonítrant; illa
quidem prius in honorem Augufti inftituta , quae
cum Philadelphiis eodem anno occurrerent, viden-
tur eodem tempore celebrata, quorum memoriam
pofteris relinquere volueruntNicaeeníes, ficutidem
fecere, cum Severea & Philadelphia in gratiam fra
trum inftituta, eodem anno celebranda redierunt,
2ЕТНРЕ1АФ1ЛАДЕФ1А NlKAIEnN, cum menfa,fupra
quam duae urnae & palmae in Getae nummo.
Nicomedieníes föriän eadem certamina in Au
gufti memoriam & fratru honorem inftituerant,ied
eorum notitia per eorum nummos nonpervenit.
Sed non modo celebres hae Provincia; Bithy.
niae urbes, fed aliae ííium Severo obíequium íuis
nummis denotare voluerunt. Sed ecce Adriani civi-
tas, quae Severo dedicat in avería ejus capitis parte.
ЕШМШОФАШТС TEIMO0EOT APXA AaPIANEîîN;
Sub Menopbane Tnnothei filio Archonte p'imo Hadrifr
nenfium, cumfigura iùb arbore decumbente,&Mer
curio ftante ex adverío,
Urbs etiamHadrianotheraerfuos nummosin Se-
i ve-
3S0 BITHYNIA,
veri honorem percutiunt,legitur in avería partee-
jus imaginis, ЕШ AP. ПЛМКРАТЮТ AlOrENOCYC
A&PIANO eYPEüN ; Sub Archonte fancraúo Diogenis
filio Hadriane Ihyrenfium. Imperator Paludatusftans
dextramapponittrophaeo,ad cujus imumduo cap-
tivi.Magiífcratus urbium Bithyniae fuerunt Archon-
tes,utHadrianus,quiAthenieniium more inftituerat.
Alii populi urbis nempe nominis Hadriantefimm
erga Severum obièquium etiam demonftravere : en
Hadriani,quiadmontem Olympumcollocati adali-
orum ejus nominis diftinäionem iùospariternum-
mos in ejus honorem fignarunt, cujus nobis íiipereít
datus, íacra facit ílipra tripodem, cui íérpens involu-
tus > pone aram columnaeft, ííipra quam Dianacum
arcu,& hie nummus maximus eft.
Chalcedonii Bithyniae Severo acclamantes, dum
vicini Byzantii pertinaciter Peícenni partes tueren-
tur,fúosnummosillipercuíTerunt$ in cujus avería
parte K«ä£*<W<*v, dorice cum Cygno aliis ferens
Apollinem lyram gerentem. Hi vero Deum il- •
lum praecipue colebant, de quo Lucianus in Pièu-
domanti pag. 478. Apollinis templum eft apud Cal-
chedonios vetuftiflimum.
Prufei Bithyniae adOlympi montis radices,exquo
rum urbe erat Dion, qui ícripfit libros decern de vir.
tute Alexandri,ut iè ancillatosSeveroque fè addiäos
effe denunciarent, nummos pariter in ejus Principis
honorem fignarent: utipieperhibet,in quolegitur
irgovactèav cum Fortunas ftantis typo.
Prufieniès vero,qui ita nominantur ad Pruiseo-
rum
ROMANORUM PROVINCIA. 381
rum differentiam, cum hi ad Olympum montem, il-
li ad Hypium fluvium fiti,ut fepe indicant eorum
nummi cum épigraphe ПРОС Jitin, monetam iîi-
am cum ièveri capite, ut iè ad ejus mandata para-
tos íemper eíTe déclarent , in cujus avería parte
ícriptumeft nPOTClEnN, cum fulmine íupramen«
íam.
Praeter hos Bithynise populos, alii fèquentes lùos
nummos JuliaîDomnœ Severi Imperatoris (ponfe
cuderunt, inter quosCiani primas tenent; hi vero
non iùnt Prufienfès, ut plurimi exiftimarunt,& ut
nummi iàtis probant; quamvis diftum fitPrufiam
Regem Cium urbem a Philippo Macedonia; ejus ib«
cero captam & dirutam,ièdhujus aream tantum ac-
cepiíTe, quo loco urbem alteram Prufias xunjyeV ejus
filius extruxerit,quam de íiio nomine Prufiadem ap-
pellavit ; fed pro Cio,legendum eft Ciero,ut eft apud
Memnonem in Bibliotheca Photii: namCierum&
Cios diverfe fuerunt Bithyniœ urbes: íed adnum-
mum Juliae Domnae,in quo KlANoN cum fortunas
ftantis typo.
Cretieniès etiam Bithyni«, Flaviopolita; difti a
Veípafiano ut videtur, ob aliquod ab hoc Impera-
tore acceptum, nummos pariter ad teftandum ííi-
um erga Juliam Domnam obíequium, obtulere.
In hoc habetur KPHTiEnN Фл AOYionOAiTnN,
cum Pallade ftante,dcxtra pateram&laeva haftam
gerente.
Antoninus Caracalla dicbs,Severifflius,Bithy-
niamadiitdum Provincias Romanas luftraret,inSy-
riam proficiícens,ut tradit Herodianus lib. 4. Dece-
dens
asa -. BITHYNIA»
densautem Ilio, Afiaque omni& Bitbynia, gentibu£
que reliquis pertranfitis,atque ubique rebus compo-
iicis devenit Antiochiam.
Bithyniae ideopiurimi populinummoshuiclm-
peratori dedicarunt, inter quosPuperititesfuntiiy
qui ab Hadrianis font percufli ЕШ MENANAPOY,
APX. A AAPiANEnN, fub Menandro Archonte pri
mo Hadrianorum.îlh'pro Magiftratibus Archontes
habebant, utpotc qui Athenienfium legibus uteban-
tur, ¡Hi vero duo erant, idcirco primus temper litte-
ram Anotabat.
Ciani, quorum urbs Cium Straboni nomenhabet
a Cio Herculis iocio, qui revertens a Colchis, urbem
iibi cognominem iftius condidit. Lib. n.pag. f64. Su-
os etiam nummos Caracallaepercuflerunt. Hicpräm
iert a parte ejus avería kianüN, Cianorum,cum Jo
ve dextra ramumfive haftam, iiii cultum in hac civí
tate indicante.
Cretienfës ut &Severo patri fie & Caracallae filfo
fuos nummos dedicant : appellantur,utfupradixi-
mus,&Fiaviopolitae, ut etia teftatur Ptolcmasus lib.
¿xap.i. Flaviopolis quaeÖ Crateia Dorice nempe.Num-
musvero. KPHTiEnN Cretienjium, çum Cyhzte leone
vecb cum tympano, quam illi çolebant.
Nicaei utjam,dum Caracalla eiîèt fa&usAuguftus
eodem tempore, quo frater ejus Geta creatus fuit
Cœiàr, ad asternam inter eos concordiam optandam
cum certamine inftituiíTent Ф1ЛАДЕЛФЕ1А, pofl e-
jus mortem illa non ampliuscelebraffe videntur,i(èd
tantum rEYHPElA, porro putat amicus, alia inffitu-
ifTe in Caracallœ honorem, ièd nos potius illa adjudi-
camus Elagabalo, utíuo loco videbimus. In-
ROMANORUM PROVINCIA, m
Inter toc nummos,quosNicœi cuderunt,quique
extant in opere noftro de Graecis Colon, pag. . &
106. fingularis eft ille,qui praefèrt in poitica Cara-
callae capitis parte, ©HCEA KlKAIEnN, Thefeum
urbs Nicœorum veneratur. lpiè ftat imberbis pel
le leonina te£tus,dextra pateram, finiftra clava: in-
nixa,Nic£ei adulantes Caracalla:, ilium ut alterum
Thefei urbis Гиге reítauratorem venerabantur.Plau-
tilla: Caracalla: uxori fuos etiam nummos obtule-
runt. NIKAlEnN, cum Cerere dextra ipicas & fi-
niftra tasdam gerente, illi colebant.
Nicomedieniès Provincias Metropolitíe pluri-
mos etiam Caracalla: nummos h'gnarunt : inter il-
los praecipuus eft ille, in quo legitur NlKOMEaE-
nN АКТ1Л nY0IA. Ex eo certamine haec in ho
norem Apollinis Pithyi eíTe Nicomedias celebra-
ta difcimus,qua: licet eíTent quatuor iàcra,hic Кат"
ifyxnv 1EPOG AmN infcribebatur, ut videre eft in
nummo Commodi Nicaseniium in libro rtoflro de
Grxcis pag. 71. Plautillas СагасаНаг uxori nummos
paricer cuderunt, in hoc habetur NiKOMHAEílN
cum muliere ftante pede prora: impofitoaddeno-*
tandum urbis fitumjaeva Cornucopia: pro ejus ibli
fèrtilitate arguenda.
Prufei ad montis Olympi radices inter primos
Bithyniae populos habiti,iùos etiam nummos Cara-
calla: confignarunt: en ex illisunus, ПРСЛСАЕХШ,
cumaquilaroftrocoronam gerente, ut iè Imperio
Romano iùbje&os efiè dénotent.
Pruíieníés,diveríi a fupra diffisPrufieis,utpote qui
adHypeumfluviumfiti, nummos etiam íuos Cara*
.». : •; ' callas
384 FITHYNIA,
callae offèrunt cum épigraphe IlPOYCIE.qN ПРОС
ТШп. Hercules ítans ípoliis leonis omatus, dextra,
qua cervum occifurus,illum larva cornu fiftkadfi*
gnificandum eorum erga hunc Deum cultum.
Geta a patre Severo du£fcus eft in Syriam,cum in
Parthos progreffiis eft, eumqueperBithyniamad-
duxit,cum per Pannoniam revcriïis eft, ubi Vimina-
tii Caracallam filium majorem Auguftum fecit, &
ipiiim creavit Caïiàrem ; ièd Imperator poft patris
mortem nominatus, in hancProvinciamnonvenit:
porro cum vellentfratres Imperium partiri, eorum
amici proponebant ut Europa omnisAntonino, tel-
lusautem advería, quae omnis Afia nuncupatur, Ge-
taeadjudicaretur; placebat autem,ut Antoninus ca-
ftra ad Byzantium haberet,leâ;a vero inChalcedonc
Bithyniae urbe. Herodian. lib. 4. fag. 90.
Calchedonii forían ideo Getae lubenter num-
mos cuderunt, quorum hie fuperftes nobis praebet
KAAXAAiiNnIN CalckdomorutUyCum Pallade galeata
ftante,dextra telum vibratura,laeva clypeum geren
te adindicandum mum ergahancDeam cultum fin-
gularem.
Juliopolitae Bithyniae populi, ut iùum fitum dé
notèrent, in nummis,quos in Getae honorem percuC
fore, Scopam fluviumexhibuerunt: ille exOrnimii
ejus Provincial montis radicibusortus,& per cam
po- fluens, Juliopoleosmœnia alluit, & poftea in Sa-
p arim maximum fluvium delabitur>ideo,ut fub mu-
liebri ichemate depingitur.
Nicaeenfes Imperio Romano plurimum addi£fci,
nullum Auguftum imo &Ca;ikespraetermittebät,
quin
ROMANORUM PROVINCIA, щ
quin iisfuos nummos dedicarent; nam cum in Ca-
racallae &Geta; gratiam ad concordiam inter illos
: traeres augurandam certamina Ф<л«#л0«а inftitu-
erant, & in Caracallae moneta eorum memoriam
confignaverant,fic inula, quam Gets cuderent &
certaminis in Serai patris & in filiorum concor
diam initituta renovare voluerunt HmUm ¿щфя
Ф,ъ*М*фшМ% Nicœenjium Severea ö Fhiladelphea, cum
mcnía,fupra quam dux urna; cum palmis, certa-
mmum lllorum indieibus, infra vas forte aureum, eo-
I rumque pramium.
Nicomedienfes Provincia; primi fuum etiam er-
ga Getam obfequium teftari ambierunt, & ut pa-
E tri de ie bene mérito fe omnino devotos fbiffe- de-
i monítrarent, in averfa Geta; capitis parte fculpfe-
runt Nixp^W, Nfcomedienfium, cum templo illo
i ofto columnis fufFuko, quod in Severi honorem ob
( certamina Severea de ejus nomine nuncupata fue-
: runt,erexerunt.
i Prufei ad 01ympumut& alii nummos Geta; Cae*
iari obtulerunt: in hoc habetur П&шщет lrufœorum>.
cum aquila roítro coronam gerente, eodem fane ty-
po,quem Caracalla; ejus fratri cuderant.
Prufienfes Prufieorum aemuli fuos etiam Geta?
Casiàri nummos proeuderunt, quorum hic nobis
fuperítes exhibet, in avería fuperficie ПривЬю щк
à*Uh Vrufienfium ad Hypium, nempe fluvium, cum
aquila fupracippum ínter duo íigna militaría, vete
ranos milites fbrían a Severo in eorum urbes trans
mitios.
Macrinus Imperatorin Mcíbpotamia proclaraatus
Pars H. Bb
38б BITtfYNIA,
eft poil caedcm СагасаПж ab exercitu Romano,de
quo icripfit adSenatum,qui eum pro Principe ilipre-
mo recepit, ut omnes Provinci<£,qua2 nummos ei fu-
osdedicarunt,intcrquosBithyni,in quorum Provin
cia abElagabalo vi£tus,prove£lus celeriter eil per
Cappadociam & GalatiaminBithyniamEribolum
ufque, quod eil с regione Nicomedieniis oppidi na
vale. ExDionis Fragin. üb. 78.pag.9i6.
Nicomedieniès ut Bithyniie Metropolit« Macri-
no poitquam Senacusconiulto Imperator coniirma-
tus eil, acclamarunt, & in obièquii teflimonium
nummos ei fuos coniècrarunt, ut nos docec ille, in
cujus avería ejus capite habetur , Ear/ Er?. M. Aovyt-
wu отощает , fub Уr¡store Longlno Nicomedienfium,
cum Jove iedente,ejus cultumapudeos indicante,
quem Dio Chryíbítomus urbisPríeíidem vocat. Ó-
rat. 29.
Notandum, quod Magiftratus Nicomediae fuiiîè
Archontes ab Hadriano introducios ex legibus A-
thenienfiumillisab hoclmperatoreprafcriptis; ied
cum Srfartiyë vox,quae Pratorem in nummis iönet,
Magiftratus ille ab Athenienfibus ut Archontum
minuerent, eft introduces, quod Nicomedieniès a
Caracalla dum in eorumurbemoratuseft,obtinue-
runt, ut Archontum potentiam abolerent, nam ab
eo tempore nulla eorum, fed Щтчут nomina in
corúm nummis reperiuntur.
Diadumeniano Macrini filio dicatos a Nicome-
dienfibus nummos obiërvare eft , cum épigraphe
NtKofjtqSsaiv Sïg Ntaxe'fw, Nicomedienfium bis Neocoro-
mm, Secundam diximus illos Neocoriam a Com
piodo
ROMANORUM PROVINCIA. 387
modo accepilTe. Serpens in gyros ercdus, urbis
originem a ièrpente indicatam Гагре protulimus.
Nicœeniès prompti erant ad nummos fuos novo
Imperatori dicandos ; quare inter alios hinс cum
Macrinicapite, & illinc N*a/ráy cum Satyro pede
laevo caput Nebridis calcante, cujus laeva exuvias te
net : alludens Bacftio, qui urbis conditor appella-
tur a Dione Chryfoftomo Orat.29. Cum Satyrus
ejus filius exiftimetur ex Naide quadamNympha
Sangarii Reguli & Cibelis filia, cui nomen Niciea.
Memnon cap.43
Parker illi Populi Diadumeniano Macrini filio,
ab illo Caeiäre nuncupato nummos confignarunt
cum hac épigraphe -.A/cwew Kt;ç<m< Nixums, Dionyfe-
um condkorem colunt Nkneenfes. Bacchus ipiè no
dus ftans cantharum dextra gerens & laeva Thyr-
ium, pro pedibus Tigris, unde confirmatur locus
UrationisDionisChryibftomijin quaBacchum au«
torem civitatis Nicaes appellat.
Prufêei ad Olympum inter Bithynias Populos,non
ukimi fiint in numis novis Imperatoribus cudendis,
ecce Macrino & ejus filio DiadumenianoCœiàrifùos
exhibent,eüdem typum cum inicriptione: Щтяиеwt
Prufeorum, in quo vir galeatus & nudus, genufle-
xus fibi pugione manus infert, ex cujus ianguine flos
naicitur.Ille eft Aiax Telamonis filius,qui cum dear«
mis Achillis cum Uliffe diieeptans, inferior deceffis-
{et, in furorem verilis eft, poftea ad mentis (ànita-
tém reveríiiSjgladio, quem abHeäore donoacce-
perat,in loco deferto iè confbdit, cruorque ejus in
Hyacinthu florem eft permutatus, ut canjt Ovidius.
'Гл Bba lliius
388 . BITHYNIA,
llHus fortiffimi Graeci gladiumPrufei conferral
fè apud ie videntur, cujus in memoriam fepe himc
Ajacis iêiè interimentis typum in plurimis fuis num-
mis exhibuere,ut videre eft apudPaenum inCaracal-
la lib de Num. medlocrisformapag. 304. •
Prufíeníes ad Hypium fid, Macrino Imperato-
ri & Diadumeniano ejus filio, Casíari fuos nummos
edam obtulerunt in ambobus Herculem,quem cole-
bant, exhibuere n$>ciW«v тгсое Cnlx, cum hoc Deo
dexrraclavam,finiftracervum cornibus apprehen-
dente,qui eft illius Herois labor quartus. Ex Au-
[ото Idyü.19.
¿Eripedis quarto tulit aurea cornua cervi.
. Cum Elagabalus miiiflet,qui Macrinum conie-
querentur, poftquam jam plurimum viae ргагсере-
rat,inventus eft in Chalcedone Bithynia* urbe gravif-
íimeaegrotans,ac perpetuo itinerc attritus, ladtans
in iuburbio quodam, ubi illi caput ab iis,qui eum per*
íequebantur,abíciflum. Itaícilicet occifùs eft Macri-
nus cumDiadumeniano ejus filio,quem Caeíarem fe-
GeratHerodian. hifi. lib. i.pag. 117. tf 118.
Elagabalus Macrino extin&o & occifb, rebus in
Oriente ordinatis, ab Avia Maeià atqueamicis ad
Romanam aulamprofeäus efteSyria,Nicomediac
vero hyemavit, ita poftulante anni tempore. Hero-
dianus, DioyCafftus & Lampridius. Cumvero ibi cul-
tumpatriinuminis celebrare íupervacuis íaltationi-
bus vcftitum uíurpans luxurioíiim inchoafiet, Nico-
medienícsjut ex eorumnummiseruitur,in ejus ho
norem
ROMANORUM PROVINCIA. 389
norem certamina inftituerunt, quae Antoniana ex e-
jus nomine Antonini vocarunt, quia ille íe Antonini
Caracallae filium praedicabat. '
Нжс prarfèrt Nicomedienfíum nummis Ылюдо«
Sew IsNeuKOçov, cum urna ludorum, in qua duas
palma; rami , & infra аутшюсс. In aeternam nem-
pe horum certaminum memoriam. Hi pariter Po-
puli Julia; MxCx ejus avia; dicarunt cum epigra-
; phe fimili, tiaupti$é<»v ¿is Nwweef»». & Cerere ftan-
: te, dextra (picas &pateram, laeva vero taedamte-
nente, quamplurimumvenerabantur, quafi Masía
eilet illis altera Geres.
Ghelcedonii Antonino Elagabalo Nicomedia;
Provincia; fuá; Metrópoli hyberna agen ti nummos
etiamfuosdicarevoluerunt: hicpraefert K«x%«j»w-
: coy, Cbakbedomorum,cum tripedc,cui involutus eft 1er.
! pens, qui typus Apollinis,qui vates erat,cultumin
hac urbe fepe meminimus, indicat.
Nicaeenfes ut fuum obfequium novis Imperato-
1 ribus denotarent,ad nummos illis percutiendos íem-
: per prompti,húc inter alios Elagabalo exhibuerunt,
ÜMcttém, Niœenfium, cum templo lex columnis orna-
to.lllud videtur in honorem firatru Caracallae & Ge-
ta; ere&um, quando Nicaeeníes ФйяНифвм certami
na inftituerunt, quod in Elagabali gratiam,qui Cara-
calla; filius credi volebat,in nummo percuflerunt.
Ut Elagabalo Nicaeenfes,ita &Aviae ejus Maefe a
nepoteAuguíbe titulo donatas nummos cudere cum
épigraphe Киимаа, NicaenJiumSi íerpentein gyros
erecb,^ículapiinempefymbolo,quemilliutaliiíer-
vatorem appellant Ъштщя ràiv Uuuuiuv.in Antonino
Pió e Gaza regia. Bb 3 Bi-
390, • B1THYNIA,
Bithynjeniès Bithyniae Populi,quorum urbs Bithy-
nium Antinoi Hadriani Amafii patria, quam fupra
Sangarium amnem collocat Pauiànias, lib.S-pag. 430.
Elagabalo procul dubio cuderunt, fed nobis tantum
ejus uxoris Julia; Paulae íuperítites íunt cum ejus ca
pitel in avería parte Bei&Wav. Нуgeia (uccinfta
ftat, dextra pateram tenet,in qua ierpens lambit, cui
vota pro Auguftae iàlute fècilîe dénotant.
Juliopolitae Populi Bithynis ad Scopam fluvi-
um fiti , fuos Elagabalo nummos fignarunt haud
dubie, fed hi ad noítras manus non pervenere:
incidit tantum hie Juliae Paulae ex prima forma,
in cujus avería habetur buA»woAf»T»v, $uüopolita-
rum, cum curru triumphali,ín quo paludatus eft
Elagabalus in memoriam ejus triumphiRomaeiniti
anno V. C. 973.
Alexander Severus inBithyniamnon venit,nec
Hiftoria ill um pro hac Provincia quidquäegiffe tra-
dit ; PrîEÎîdes,Proconlîiles & Legatos nunquafèciflê
ad benefîcium,ièd ad judicium vel fuum vel Senatus,
in ejus vita narrât Lampridiuspag. 218. Dio Caffius iiib
hoc tempus cum Confuí fa&us íüiíTetabAlexandro,
qui tertium cum eo inibat, finito illo Magiftratu, di
mitías; inBithyniam iiiam patriam rediit, Nicaeam
icilicet anno V. С. 891- ut ipíe narrât lib. 80. pag. 929.
Bithynieniès ordinea!phabetico,nummorum in
\ honorem Alexandri Severi.a Bithyniie populis eufo-
rum ièenam aperiunt : hi inícribuntur : Afyietvw BsiBv-
vifvv, Hfldrianorum Bithynienfium ; fie diäi iùnt in gra-
tíamAntinoi ab Imperatore Hadriano,cujusille erat
Amafius. Praefért typus /Eículapium cum báculo,
cui
ROMANORUM PROVINCÍA. 391
cui ièrpcns eít involutus : hic autem Deus a multis
populis,ut íanitatem íervaret,cultus.
Juiiopolitss prodeunt tanquam Alexandra Seve
ro plurimumdevoti, cum fijos nummos in illius ho
norem percuíTerintHic exhjbet in parte ipfíuslmpe-
ratoris avería.Deum Luniftn ftantem,pileoPhrygio
ornatum & Luna creícente íupra humerum, dextra
pateram fèrentem, ad denotandum ejus Dei cultum
in urbe ííia, cui iàcra fècerant proipííusíalute,utin-
dicat patera,quam manu gerit. '
Calchedoniijuliopolitas íequuntur in dedicandis
fuis nummis Alexandra Severo nummos, quorum
urbsvalde antiqua a Megareníibus condita: illi au
tem caed appeliati,quod non potius oppoíitum littus
elegere, in quo Byzantium füitpoítea extru£fcum.
Nummus pYoihnv.xAxa^viùûv,Calcbedoniorum.Nemc-
lis ftans dextram ori admovet, laeva rhombum gerit,
ad ejus cultum in eorum urbe indicandum,quem eti-
am venerabantur Nicaeen(es,ut tradit Dio Chryíb-
ftomus Orat. ly.Amcmam concordiamq; &Nemefim
alioíq; Deos,an vero íelegerint Calchedonii hancDe-
am in nummis Alex. Severi, ut oftenderent illa fum-
pfííTe vindicbm de impuro & crudeli Elagabalo.
Ciani,quorum fepe meminimus,urbem habuerunt,
cui nomen Cios, fiiitq; emporium non procul acco-
lentis Phrygiae.Ax Шт. libj.cap.40. Ergo non ea fuit,
quam cepit Philippus Macedonian Réx, &cujus are-
am dedit Prufise genero, quam a fundamentis erexit
alter Pruíias priorisíilius,ab eoPruiiadem appella-
tarn, quae fita erat adHypium fluvium, ut iparfim
protulimus : led hoc oppidum dictum erat Cieruma
Memnone. Bb 4 Num-
39» BITHYNIA,
NummusCianorum cum AlexandriSeveri capi-
te ex una parce praefert, ex altera im Er?. k^utI-miou
Kixvàîv , fub Pr<etore Crat'ippo üanornm , cum Diana
Ephefia,& adminiculis cervis ad denotandum in eo-
rum urbe ejus Diana; cukum, qui frequens erat in
Afiaj confiniumquc Provinciarum traftu. Cemis au-
tem nomen к^итя, id eft ufurpari, Archontis loco
in Bithynia; Provincias urbibus a tempore Caracal-
lae,quem Magiftratum hujus Imperatoris permiflu
mutatum fiiiitefupra obièrvavimus.
Nicaeeniès ut Alexandrum Severum optimum
Principem iïbi demererentur, iùos ei nummos cude-
runt plurimos, inter quos hune ièlegimus habentem
in avería ejus capitis parte NWéav, Nkteenfium, cum
Harpocrate dextram ori admovente,la;va cornuco
pia gerente, ad ejus cultum cum aliis Diis in eorum
urbeindicandum.
illi pariterJuliœ Mamaeae Alexandri Severi matri
nummos fignaruntcumeadem épigrapheümatéw ;
ièd cum ara,cui duo bovum capita font impofita, ad
declarandum pro ejus fàlute iàcrificium rite in eo
rum urbefacbmfuifTe.
Nicomedieniès ut Bithyniae Provincia; Metropo
lita; in dicandis fais nummis novo Imperatori Ale
xandre Severo non morati funt cum hoc lemmatc
HikomSew ß>s Nit»«cça>v. Imperator paludatus in e-
quo, pacificatoris habitu,firaftra haitam gerens,ad
denotandum ejus ex Syria,poitquam Parthos bello
repreffîiîètjin urbem reditum.
Prufiei ad imaOlympi montis fiti,procul dubio faos
nummos Alexandra Severo percuflèrunt,ièd illi ad
nos
ROMANORUM PROVINCIA. 393
nos haud pervenerunt, licet iítíus Imperatoris fine
fréquentes, utpote qui annos 14. regnarit ; fèd ejus
loco nobis Saluftise Barbias ОгЫапаг rariffîmos ex
hibent cum épigraphe £*лл. B«f/3. Of|3<«V* cw, &in
parte avería Щоиааешу,^ги/^огшщ cum Teleíphoro
ítante.
SUßMAXIMINO ejufque filio Maximo, quem
Cajfàrem appellaverat, nihil ab Hiftoriae Scriptori-
bus in Bithynia geftum comperimus : porro illius
Provincias Populi, illisut qui Imperium Romanum
gubernarent, fuis iis nummos more iolito dicarunc
Juliopolitœ patri& filio non modonummos per-
cuíicre, fed eundem typum utrique confêcrarunt,
nempe ХаиКюпоЬпмЗиНороИгагит. Aquila íupra ful-
men roClro coronam geftat, Jovis & imperii fym-
bolum,Jovis quidem infiftens fiilmini, nempe Aqui
la huic Deo in bello contra gigantes fülmen miniftra-
vit: Romas vero infigne eft Aquila, roftro coronam
gerit ut ièmper vi£trix : alludentes Juliopolita: ad
Romanos,qui Severonummum cuderuntcum épi
graphe,^/ Imperatoria cum fulmine pro typo Cia-
ni ad amnem Cium in Bithynia fiti,Maximino num
mos fignarunt cum inferiptione Kwuv, Cianorum.
In hoc figura virilis ftatnudacüftrophiodextraex-
tenía, finiftra vas magnum tenens; analicujusDei
patrii effigies,cujus fingularis eft apudCianoscultus.
Nicaecniès per fiios nummos Maximino Impera-
tori gratulantur, hic vero íiib Prxtore Antiocho cu
ius eft, En.C'M.¿vrio'3¿ow Unuci¿a>v,cum non amplius
fummus urbis Magiftratus elîèt Archon, ut íupra
diximus.Typus exhibet duas lampades vexillo inter
Bb 4 medio
39+ BITHYNIA,
medio.Lampades autem illae adDemetria feftaCere-
ri dicaca, cujus Dea; fummus erat in hac urbe culms,
fpecbnt. Vexillum vero in ea urbe ftationem eíTe le-
gionariorum quorumdam ad Provincia; cuftodiam
contra barbaros, ut ßepe indicant tria figna militaría
in nummis Nica;enfium, ut videre eft in noftro libro
de nummis Grœcis.
líti Populi non íblum patri,ièd etiam Maximo ejus
filio,fuos nummos percuiferunt plurimos,inter quos
hunc íelegimus Ntucaém; Nicœenjïum. Imperator palu-
damento ornatus in equo , dextra haftam tcnens.
Hax videtur ítatua equeitrisMaximini in quodä pu
blico loco ob aliquodbeneficiu ab eo acceptu pofita.
Nicomedieníes ut Provincia; Metropolita; num.
mos Maximino & Maximo ejus filio cuderunt,patri
quidem cum hac infcriptione : NiKonnSéow S)s üsamcfav,
& Cerere capite velato itante , dextra (picas , íini-
ftra fàcem gerente. Нагс Dca peculiari cultuab
illis colebatur. Siquidem Libanius in vitafua de
Nicomedia loquens, eam Cereris oppidum appel-
lat. Maximo autem appofuerunt eandem epigra-
phen cumnave velo expanío,ad denotandum urbis
íiía; fitum.
Prufeorum ad 01ympum,fi Maximini défunt ha-
£tenus nummi,nobis (lint íaltem ejus filii Maximi ííi-
perftites,nempe Uçovaakoov, cum Pallade galeata ftan-
te,dextrapateram, fíniftra haílam gerente, pro pe-
dibus clypeus. Dea íiii cultum apud Prußeos indi-
caí, patera vero, quam tenet, (acra pro iàlute Maxi-
mi ipfi fa£fca demonítrat.
Prufieniès adHypiumvicinorum fiíorumexemplü
* . fecuti
, ROMANORUM PROVINCIA. 39Г
íccuti Maximo Caeiàri nummos percufferunt; fed
cur illias Principis moneta magis vulgaris íit,quam
patrisMaximini,an ipfè aPopulis amaretur & parens
odio haberetur.lllorum nummi cumMaximi effigie,
in avería parce prsefèrunt Щбшктщояшии, & ca
put Apollinis ad denotandum quidem ejus in urbe
cultum, ièd ut videtur ad Maximijuventutem allu-
dentes,quod ille Deus,juvcnis ièmper depingatur.
Sub Gordiano ho nihil in Bithyniaabillo geítum
diícimus, niíi quod nummi inhujusímperatoris&
Tranquillinae illius uxoris honorem a quibufdam Bi-
th ynia; populis cadati occurrant, quorum deícripti-
onem oculis veftris fubjicimus.
CalchedoniiGordianoPio &Tranquillinge inter ali
os Bithynise populos fuos nummos dicaiïè videntur,
cum ii iint potius,quam aliorum iùperffites:unus Im-
peratori inicriptus hzhQt)kaX%xiïom'w>CalchedomQrum,
cumlyra Aporiinisfymbolo,quod a Mercurio acce-
pifte fàbulantur. Eadem Epigraphe in Tranquillina
legitur, ièd pro typo exhibet triremem Praetoriam
cum remigantibus ad indicandum ejus ad mare fïtu.
Ciani haud dubie Gordiano nummos cuderunt,fi
Trâquillina; ejus uxori fignatosreperiamus,quicer-
tc rariores funt,cum Auguftarum nummi, ut iolet,
minus fréquentes habeantur, & praeièrtim hujus fc-
mina; Principis,quorum Latini,id eft: aSenatu cadati,
inter rariffimos ab Antiquariis reponuntur : Hi vero
Populi in fuis pofuere KwZv, Cianorum,cum Hygisa
ftante ièrpentiq; efcam porrigente,cui iacra pro Au-
guita; íálute íe faceré demonítrare volebant.
NicaseníesGordiano &Tranquillina; fuam gratitu-
dinem
as* BÍTHYNIA,
dinem teftari cupiences, utrique nummos iùos obtu-
ierunt, ÍM in parte avería Imperator ipfè habetur in
equo,quem Umv ^стопой* Nnuciéa», equum humano
pede appellant, in dexteriore tenet bacuíum,cui ícr-
pens el t insolutus, yEícuIapi mutationem denotan-
tem. Hic,nempe Deus urbis eorum praeíes, Impera-
toriineam ingreííb, dum e MocfiainSyriamtran-
íiret, íanitatem longsvam pollicetur. Nummus ve
ro Tranquillina; praefèrt NKaiéuviNkaenfium, cum
Pallade ftante,pateram dextra, hevahaftam geren
te, cuiproconjugelmperatore iè íacra faceré, ut fit
illa Dea vicfcoriarum ejus affiftrix dénotent.
Nicomedieniès ad Gordiani & ejus Tranquillina;
uxoris gratiam fibi demerendam utrique nummos
tánquam Metropolitas fignarunt, Imperatori qui-
dem cum inicriptioneN/xo/w&W A* Necoxefw, cum fi
gura galeata ad aram ex averío Imperatore, palu-
dato ftante, intermedio ièrpente ere&o: in vértice,
aquila & templum 4. columnarum. Ad originem
urbis ípeftat hie typus; figura galeata Nicomedes
eíTe videtur ut conditor, &Gordianus forjan ut re*
ftaurator : terpens & aquila, locum defignantes
templum Deo nempejovi civitatis cuftodi,ut alias
diximus inPrufia Venatore. Tranquillinae veroea-
dem épigraphe N1^4S¿a>v Sis Nía^a»-, cum Cerere
velata fiante, dextra ípicas, lasva tœdam gerente,
alludunt Auguíbe, cum Ceres fit precipua civita-
tis Dea»
SUB PHILIPPO Bithynia; res admodum ob-
ícuraeíiint,ipíbrum Provincia; Populorum nummi
illi &Otaciliae Severa; ejus uxori, ceu filio ejus Phi-
Uppö Csfàri nobis fuperftmt. Adria
ROMANORUM PROVINCIA. 397
Adrianothyritse quorundam beneficiorum ab
Hadriano conditore acceptorum confirmationema
Philippo obtinuiflê videntur, cum illi nummos ex
aere Maximo cuderint ¿m Avç. Za^eirwe A<>£. a.
ASfiweQriçeÎTœv, Sub Aurelio Socrate Archonte primo
Aarianotberitarum,cumlmper2tore in equo ad bel
lum proficiícente- Id eft quando cumPerfís pacem
momio Gordiano juniore iniic. Adrianothyritae
cum Archontes Magiftiatus ex inítituto accepis-
íent, eos pro Prastoribus utin omnibus fere urbibus
mutatos vidimus, confèrvare voluerunt.
Nicasenfes ièduli erant in fuis nummis Impcrato-
ribusnovisfignandis: ecce Philippo patri cum épi
graphe AvyovdTtxEivnçixNiKccia>v,AuguJtea Severea, id
educenamina Nicœenjmm, cumduabusurnis,inqua-
libetpalms ramus. Nicaeeniès horum cercaminum
memoriam revocant,ut iè Romanis Principibus ad-
duâros dénotent. Nummos pariter Philippo juniori
coniècrarunt Nikxism, Nkœenjium, /Eicuiapio& Hy-
giíea ftantibus, Teleíphoro intermedio, ièligentes
Deos iànitati Cœfàris Philippi invigilantes.
Nicomedieniès toti familia; Auguftae fuos dedi-
cant, patri quidem Philippo cum hoc lemmate
HinofxsSfOÉV ht Ндефв», cum templo o&o col umna-
rum.in cujus adituaquila& forte íérpens templum
id oäophylon, videtur eíTe illud , quod Septimip
Severo erectum fepius diximus, aquila& íérpens
adurbisoriginemlpecbnt. Otaciliae nummi exhi
bent UiKcwSea» Su ¡Níaxofoy, cum capitibus Ofiri-
dis &líidis adverfis ad eorum cultuminurbede-
notandum; íedPhilippum fibi pro Ofiridi, & Ota-
ciliam
398 BÍTHYN1A,
ciliam pro Ifide tune efle. Philippo autem juniori
eandem fignant infëriptionem Nw^W S>s Nea^á-
qm, cum trireme, velo & remigantibus inftrucb,
ad notandum íemper fibi paratas ad Ca;{àris illius
obíéquium habere.
Decius non tertiamTribunitiam poteftatem eft
aífecutus,quarefubeoBithynia;resfunt parum no
tas,- aliquot fuperíunt illius Provincia; populorum
nummi, quos exhibemus Ciani ut Decio & ejus fi
lio QJierennio obíéquium fuum teftarentur: hinc
patris effigiem , inde epigraphen KiavSv, Cianorum,
cum capite QJHerennii ílib imagineDei Luni, cres-
cente Luna ornati , ad declarandum Luni in urbe
fuá cultum, fub cujus effigie QJHercnnium venera-
bantur.
Nicœenfès familia; Decii gratulantes, ipíi, Etras-
cillae uxori & Hoíliliano filio nummos fuos dicarunt,
Decio quidem hac épigraphe -.N^a/eW, Nicœenfium.
Adíiint tres Charites n udas, adcultum Nicseae deno-
tandum. Eteocles Orchomeniorum Rex Gratiarum
templum extruxitapudStrabonem.Etrufcilla vero
cum hac inícriptione : Ы hpséov Neverow,fub Ari-
ftea Nic£enJium,iàGd} Frœtore, cum Baccho dex-
trapoculum, laeva Thyrfum gerente. Bacchus au
tem a Dione Chryíbftomo Nielse, au.
äor nempe civitatis. Hoftiliano denique Decii fi
lio Nicasenfes, nummosprofèrunt cum hoc lemma-
re : Vlautiéw & pro typo, Serapin dextram coram
ara erigentem,& laeva haftam gerentem, cujus jam
in Otacilia imaginem, ad indicandum in urbe cul-
tumfuum.
Nico-
ROMANORUM PROVINCIA. 399
Nicomedienfès fuosnummosDecio & Etruícil-
. lsejusconjugiinículpferuntadeorum benevolenti-
am íibi conciliandam. Deus quidem N/xe^Va* Sis
NoûûkÔçoûv, cummuliereícopulisiniidenteutraq; tem-
plum füftinente. Нагс íéraina genius efturbis illius
íitum denotans ; duo autem templa Diis civitatis
Prafidibus erecta. Ecrufcilite vero im Erçj E#«y*W
HtKOjxtiSsiuv Sis Nsoûxéçuv, fubïrxtoreHermogeneNmmedi-
enßum bis Neocororum, cum Fortuna in templo quatu
or columnarum. Nummus non modo ejus cultum
Nicomedia;, íed illius templi fbrmam demonftrat.
GALLUS Voluíianum filium ad Imperium con-
fociavit, fed breve fuit &ad duos annos non perve-
nit,ita,utdeBithynia; rebus fub iis nihil apudHifto-
ris Scriptores occurrat, porro plurimi ejus Provin
cia; Popujorumnummi nobis fuperfunt.
Ciani ordine alphabetico prodeunt primi fuos
nummos Gallo profèrentes K<«v¿Sv,cum Plutone íe-
dente dextra extenfà, \xvz Biíiileum imperii fui fym-
bolum gerente; ad demonstrandum in urbe fuá
cultum, quem a Nicomedienfibus habuilfe dénotât
idem typus ab iis in nummo Philippi junioris ex-
preíTus.
Nicaseníés Gallo & Voluíiano ejus filio num
mos dedicarunt, Gallo quidem cum hacinfcriptio-
ne: N&ciiémNicaen/ïum, cum Imperatore paludato
in equo decurrente, dextra haítam, quem fie depin-
guntabbellü contra Scythas proficiícentem, illi vi
ctoria augurantes : Voluíiano autem cum ea épigra
phe: N<x««W cumtribus nudisCharitibus, cujus jâ ty.
pum
400 BiTHYNIA,
puminDecio retulimus, ad earum inurbeiuacul-
tumdeclarandum.
Nicomedienfès ut Provincias Metropolitas prom-
ptiièmpererantad íiiá erga novos Imperatores be-
nevolentiam pernummos denotandam ecceGalli ex
una parte effigies, & in avería Nmc & Nteitjfa» cum
Apolline nudo ftante, dextra plectrum, lasva 1угж
cippo impofitae innixa, ad ejus cultum in urbe fua ar-
guendum, quod foli nummi nos edocent. Volufiani
veronummus praefert Ninupnätw Sis NWfav in co
rona ex lauro contexta j in teftimonium foriàn áu
rea;, quam illi in adventu ad Imperium obtulerant,
ut íolebant Provincia;.
Prufiei volentesetiamfibi Galligratiam concilia-
re,iùos pariter nummos illi protulerunt cum épigra
phe ïiçovootw, & Securitate Dea fëdente,dextra Sci-
pionem, finiftra ièlise innixa caput iùftentante, ad
denotandum iûb hoc Augufto per imperium fècuri-
tatem.
Sub Valeriano Scythœ Bithyniam ingreffî earn
depopulati iùnt,& Nicomediam ceperunt atque in-
cenderunt,quam multis |anteabeneficiis Imperator
cumulaverat, ut viderc eil pcrNicomedienfium&
Nicaeenfïum nummos.
Nicomedienfès Valeriano gratulabundi,quod in
ter beneficia fibi ab eo collata Neocoriam tertiam
conceffiffet certamina, non modo in ejus honorem,
ièd in filiorum Gallieni&Valeriani junioris memori-
amcelebrarunt : teftes iùntnummi ièquentes, caput
Valeriani ex unaparte referentes& häcepigraphen
ex altera Nw/wto hs Nfe^av , Imperator pa-
ludatus
ROMANORÜM PROVINCIA. 401
ludatus in equo cúrrente cum haita. Hicnummus
exhibet Valerianum Roma exeuntem , ad bellum
contra Perias proficiicentem ; cum tantum Nico-
medieníestunceíTent bisNeocori, primum ab Ha-
drianoràcb',&iècunduma Commodo, ut.fupra de-
monftravimus.
-
.
.
Pars IL Ce BITHY-
4oa BITHYNIiE URBES.
BITHYNLE URBES
CLAREE ÉT NUMMIS ILLUSTRATE.
ADRIANE.
ADRIANE, unde Adrianenfes, vel Adriani
Suidae,UtinquiC,AJf<«vc< nchis MwnW, тщя vt>
&,Ш«е. Adriani, urbs Myíiae, quae^nunc Bi-
thyniavocatur. НагсаЬ Adriano Imperatore con-
dica,utnomen ejus perfuadet; fed an fúndamenos
creáa, aut íüerit quasdam alia urbs ab со reftaurata,
prorfus ignoratur.llleobamorem,quo Antinous е-
jusamafius exBithynioBithynis oppido oriundus,
Bithyniam,quae erat Provincia Populi Romani con
tra Pamphyliam Caeíaris permutavk, & earn muí-
tisbeneficiis locupletavit , plurimifque urbibus au-
xit,pra(ertimNicomediam&Nicœam terra motu
coilapías inftauravit. ExEufebio.
Nummi Adrianenfium hi funt. Alter (vide in
Hadriano)praefèrt capita M. Aurelii & Commodi
advería,& in parte poffica,«riM. to*%mg*>&eXr A«
rc0. Afyuttéwjùb Marco Alexandra Archonteprimo
herum Adrianenfium i Mercurius ftans dextra ex-
tenfa,finiftra caduceum:ex adverfo fluvius mulie-
bri facie dextra innixus urnœ aquas vomenti,pone
earn arbor. Mercurius fui cultum inurbe,ftuvius
Alius fitum indicated cum fit muliebri facie, ilium
íc exonerare in alium dénotât.
Alter
ч
BITHYNI/E URBES. 403
Alter exhibet capita M. Aurelii & L. Veri ad
veran cujus pofteriori parte legitur /TrîAotWcuAw«,
Afâ. А. те. Ai hfycnSùv, fub Lucio Apoïïmari Archon
teprimo iterum Aärianorum; Mercurius ftans dex-
tra crumenam, finiftra caduceum gerit. Idem Mer
curius fui cultum arguit ut iiipra, crumenam tenet
utcommerciorum Deus, Vide in Septimio Severo in
Caracalla.
Avt. QuttAfçiciiçç Г«Л»^«£" Oucthwotvoí ¡Ксе/з-«^. aeßß&
Tria capita nempe Valeriani fenioris inter Gallic
num dexteriorçm & Valerianum juniorem a fini-
itris; in parte poftica, Ntwptiiewv rçis Neawpv, tres
urnae cum palmk Hjc vero nummus Nicomedi*
enfçs aValeriano Neoçoros ter fados fuiiîè nos edo*
cet, quod confirmant tres urna? certaminum cum
palmae ramis, triave templa in eorum honorem ere*
Ш, fequentes hujus civitatis in Galieno nummi
demonífcrabunt, ас nobis eorum certaminum nomi*
na indicabunt.
Niçseeniès licet nullam in nummis iliis Neoco-
riam acceperint,tamen in hoc iè aValeriano obtinu'
jileuteademcertamina, quae in ejus & filiorum ho*;
norem a Nicomedienfibus celebrare permiiërat ea*
dem íibi ínftituenda concentrât, eorumque nomi*
na, nifi illa in nummis fuis coníignafTent, ignorare»
mus. Eadem capita, & cadera épigraphe in illis,
quae in Nicomedienilum nummis,- pars vero avería
цеуч;ш a^ôûv Nimiéuv, щахworum óptimomw, ícili»
cet Principum, Nkœenfiumi tres игпаг cum palmis.
Per hune nummum Nicomediçnfïum & Niça?enfr
um certamen in Valeriani cum filiig honorem in*
Cc2 ititu
'404 BîTHYNIJS URBES,
ftitumm, maximorum & optimorum Principum
nomen tuliflè didicimus.
Galienus in nummis Imperator& Auguftus ар-
pellatur; communicata eimox a Valeriano pâtre
Tribunicia poteftate,quare a Bithynis Nicomedien-
fibus, cum eflent adhuc tantum bis Neocori, illi
funt percuffi nummi cum ejus capite, & in avería
veroNíxojuíjíráv ¡¡еЯющт, cum illius figura in equo
decurrente, hafta infigni, cumnempeadtutandam
Galliam proficiíceretur. Capita Valeriani &Galieni
advería, in quorum parte pofteriori NumwUuv rçis
NíMitouMv, cum tribus templisíex coiumnarum, quas
Nicomedienièster aValeriano fa&os fuiíTe Neoco-
ros, turn vox Trie, cum illa tria templa demon-
ftrant. Medium Valeriano patri, in cujus aditu ftat
illius ftatua,& inaliisduobus ara, pro quorum íalu-
te,nempe Galieni&Valeriani junioris, ßcrafiebant.
Nicomedieníes non modo Galieno Imperatori,
íedSaloninaeejus uxori nummos confecrarunt. En
unum cum illius imagine, & in avería parte N<vCjuj)-
Sswtys Níu)Ko'f»v, cumlfid. Phariautraquc manu ve
lum tenente,qui hos Populos ter Neocoros effe indi-
cat. Iiïs autem ejus cultuminhacurbearguit,(îcut
jam in Otacilia Severa obièrvavimus. Populi Deas
ßepiuspro Auguftarumtypis,quas iùb earumima-
ginibus plerumq; depingebant,ièligere ibliti erant
Nicœenfès cum aValerianoludorum celebrando-
rum facultatem obtinuiffent, earn quaíi a Galieno
utpote ad Imperii consortium affumto , ctiam ha-
buiflènt, ipfi gratulantes nummos cudere cum
illorum nominibus, nempe apicton MEricmN
-
N1-
BITHYNIiE URBES. 4oï
NlKAlEaN.tres urna; cum palmis,ut in nummisNico-
medienfîum.
Prufîenfès adHypium fùos etiam nummosGa-
lienioiniculpièrunt; & ut illi melius gratularentur,
Salonini ejus filii caput in avería parte pro typo ex«
hibuerunt, populorum ièrvata épigraphe Щеипетр
vtços vTfloi , pro qua voce ultima Triftanus Що&Ь<*
legit Prob'mo, & Pruíienfium Magiftratum. quem"
dam male exiftimat. Tom. 3.^.90.
С с i in-
INDEX
AUTORUM VETERUM
ET
RECENTlUM.
A\ LIANUS.■*"J Appianus.
Appiileius.
Arrianus.
Afconius.
Athenauis.
Aurelius Vidor.
Dio. Caffius.
Cicero.
Claudianus.
Cornelius Nepos.
Diodorus Siculus.
Diogenes Laertius.
Dionyfius Alexandrinus»
Eufebius.
Eutropius.
Florus.
Fulgerttîus.
Glandopius.
Goltziiu.
Herodotus.
Hénnenges.
D. Hieronymus.
Humerus.
Julius Саг£ц\
Jofephus.
Juitinus.
LiliuiGiraldut.
T. Livius.
Lucianas.
Lucius.
Memnon.
Morelliur.
Orofius.
Patinur.
Paufanias.
Periplut Pont. Euxift.
Petronius.
Photius.
Plinius.
Plntarchus.
Polybius,
Polyenus Stratg.
Probus.
Reineriuf Reinecciur.
Salmafiut.
SaluiHus.
Segninus.
Servius in JEneid.
Spanhemius.
Strabo. i
Suetonius.
Suidas.
Tacitus.
Tolliui.
Triftanus.
Vaillant Joan.
Valerius Maximiis.
UJferiuT.
Xenophon.
Xiphilinus.
Zozimus.
IN-
-4
Ss-, У%VA'//1 u£»>V»vö>> '-ff- wOi45»<ЙЛ45» VWVC*W
¿ «VS »YS *"í «YS iYjï .Y* .
INDEX
NOMIN UM ET RERUM.
A<
A
, ^CHßMENIDAKUM
flirpii OrigO. 2
Achao Mithridatesconceditfi-
liam inuxorem. 42. A Sar-
dis capitur, & ab Antiocbo
cxcniciatur. 42
Adrianut a Lucullo in Cappa-
dociam mifliis eft. 119. Par
tem exercitus occidit , par
tem fugat. 120
Alexander Magnus, Philippo
patri fucceslit. Prcclio ad
Granicum Darii exercitum
profligavit, & Afiam mino
rem fubjugavit. 29
AlexandriniGàllos exThroa-
de ejiciimt. 313
Archelaut victus Sylla, fugit
Chalcidem. 71
Amaflrit , Dionyfii Heraclex
Tyranni vidua : Zipoetes
earn in uxorem duxit 301
Amyßt,Gobriae filia, uxorDa
rii. 3
Annihal confugit ad Prufiam.
326. Confilio arma Perga-
menorum fuperavit. 324.
С
Romani ad Prufiam mitfunt
Flaminium, ut Annibalem
depofceret.í'íí'^. Annibal po-
fleaquameft nuntiatum,mi-
litcs Regios in veftibuloefle,
venenum popofcit. 325
Anonymus. Quis loco Artaba-
zis regnavent ignoratur. 9.
Si Ctefix& Artaxsrxis Mne-
monis medicus fuitregnum.
ibid. Nomen Regis.qui Ar-
tabazi fucceflit, deperditum
eft. ibid. Undecim Reges
Ponti fuifle ex eorum num-
mis judicatnr. n. Quot au-
nis regnaverit. Anonymus
quaeritur. ibid.
Anonymus,lg\\ot\\s nomen hu-
jus Regis Bofphori, 276.
.Qusenam Bofphori amplitu-
do tempore Romanonim.
277. Bofphorum & Sarm 1-
thiam Aflaticam duo fuifle
regna oftenditur. 277. iEra:
regnorum Bofphori <Sc Sar-
matia; exponuntur. 278
Antigpnut Mithridatem occi-
c 4 d re
408 INDEX NOMINUM ET RERUM.
dere juffit. 30. Caffandro &
Antigono fimul bellantibus
regnum Ponti recuperatMi-
thridates. 31. Antigonus Mi-
thridatem occidit. 3. In proe-
lio interfectos eil. 34
Antonius Triumvir, Bithyni-
ara in Provinciam Roma-
nam redegit. 234. In Arme
nian! venit ad bellum Arta-
vafdi. 225. AdPraafpa venit,
earn oppugnar. ibid. Pole-
moni Armeniam Minorem
dedit. 226
Antiochus vincit Prufiam. 321.
A Romanis viftus eft. 323.
Decefsit cum annos 6. re-
gnaftct. 330. Succefsit Uli fi-
liusAntiochus Eupator.iW.
Antiochus Soter,filius Seleuci,
fuccedit patri ejus. 35. Mor-
tuo in Syria, fuccelsit ejus
filius Antiochus.cognomine
Heus. 39. Laodice,fiiia Mi-
thridatis, uxorAntiochi 40.
A Diogneto addufta Laodi-
ce ab Antiocho magnifiée
excipitur. ibid.
Antiochus priufquam in Anti-
gonumirruptionem facerct,
bellum adverfus Nicome-
dem inftituit.305. Pugna abf-
que effeclu. ibid. Pace cum
Antigono ei Macedoniam
cefsit. 306.
4pa»ii«,Pnifias,Philippi Ma-
cedonum Regis filiam ducit
in uxorem. 317
Apviur Cledius, ad Tigranem
Lucullo miflus contra Mi-
thridatem. 127. Antiochiam
rediit, & ad Imperatorem
regreffus. ibid. Iterum &
bellum cum Tigrane geren-
dum apparuit. 128
M. Aquilius nepos Confuí, de
Anftonico triumphavit, 58
Pepernœ fucceflor. ibid.
Archelaus Prafeftus Mithrida-
tis, in Achaiam prsemiflus.
83. Athenienfes amicos Ré
gi reddidit. 83- Ad Chalci-
dem fugit. 86. Archelaus
in Bseotia movit in Mithri-
datem. 104
/fräw«i».r,morruo Dario,fuc-
cefsit in Regnum. 5
Arrianus Philofophus, ex Ni
comedia oriundus. 376
Ariarathes Cappadociae Rex
4. Mors : filium admodum
puerum reliquit, 36. qui in
prœlio occifus eft. 57
Ariarathes ab Afia revocat a-
vunculum Ariarathis junio-
ris. 69. Viclus a Mithridate
e Cappadocia pellitur. ibid.
Multas gentes e ditione Mi-
thridatis redigit. 84
Ariathias , Mithridatis filius,
morbo obiit. 85
Ariobarzanes, Mithridatis fili
us, Phrygiae Satrapix ab Ar»
taxerxe praficitur. 18. Mi
thridate mortuo,regnoPon-
ti potituseft.20. cumLace-
demoiiiis& aliis Gratis Ъе1-
ligerat contra Artaxerxem.
ibid. Autophradatis Adra-
mittium oppugnans, cLif.
Геш
INDEX NOMINUM ET RERUM. 409
fem pervertit & fpoliar. Arfaces , primogénitos Darii
nothi, Ionia; Praifcctus fuit.21. Cogit Autophradatem ab
Afsi, & Cotym a Serti urbi-
um cbfidione defirtere. Da-
tames cum Ariobarzane init
amicitiam.ditiones Ochi in-
vadit 23. Ariobarzanes de-
functus ert. 28- Ariobarza-
neni idem fuifle acMithri-
datem probarur. 36
AriobarzancmCappadocesRe-
gem eligunt. 70. Sylla mif-
fus a Romanis& Ariobarza-
nem appellavit Regem. 71
Reducbs eftCaifiojufluRo-
mano in Cappadociam. 72.
' Ariobarzanes queritur Ro
ma de retenta fibi a Mithri-
dateCappadocia. 98
Ariobarzanes mifllis a Senatu
adNicomedem, adregnum
rcftimendum.346. Eumre-
ducitiuBithyniam & ille in
Cappadociam: 347
Arißonicus,mimicus Romano-
rum ; Licinus contra eos
mifliiseft.57.Perperna viclus
& captus eft : relervatur de-
cus triumpho Perperna:, A-
quilius deAriftonieotrium-
phavit, port tritunphum in
carcere ftrangulatus eft. 58
Ariftonicus Eumenis Pergami
Regis tilias nothus ex pellice
Ephefina , Parthorum re-
gnum invafit. 340. Craflus
miffiis contra enm. ibid. Sed
vicias & vulnere mortuus.
341. Perenna faperat & capit
Ariitonicum. 341
15. Cyrus contra Arfacem
bellum intulit. ibid.
Arßf,£ci\ Arfamenes, Rex Per-
farum, Ocho patre mortuo,
conftitutus eft. 27
Artabazet, Ponti Rex primus
i.Filius Darii & Amicx : ha
ie Darius regnum conceflit.
3. Hujus currus a viclore
Pompeio in triumpho ejus
de Mithridate translatuseft.
7. Praeeft claffibus Xerxis ad-
verfus Graxos. 7. In prcclio
Salamine pugnans cadit.
ibid, lncertum eft,quot re-
guaverit annis. 8
Artavafdei Rex Armenias Ma-
joris, ab Antonio debellatus
eft, 22;
Artavafdes Rex Mediae, Pole-
monem mifit Antonio, ad
amicitiam comparandam.
22;
Artaxcrxet Longimanuf, re-
gnavit 41. annis. 12. Grxci
bellum adverfus cum gere-
re pergunt. 16
Artaxerxet Mnemon, Perfa-
rum Rex , obiit : cui Ochus
filins fucceflit. 22
Artheas , antiquiffimus Rex
Ponti. 1
Afander;cui tutelam Boíphori
credideratJoj.Pharnaces in«
trat in Bofphorum,afc Afan-
dro vincitur& necatur. 203.
& 208. Mithndates bello ap
pétit Afaudrum, pugna cum
Ces Mithri-
4ю INDEX NOMINUM ET RERUM.
Mithridate vidus fuit & ос- undique oppugnat.2i.Prœlio
cifus. 209. Decern tiirribus
munit contra Nomadum in-
curlîones.210. NonRegis fed
EthnarchxBofphori nomen
aflumpfit. ibid, inedia mori-
fuit fuperatus ab Agefilao.
ibid. Artaxerxes Autophra-
datem in Cappadociam mit-
tit. 25. Authophradates in
Phrygiam fe recipit. ibid.
tur. 210. & Bofphorum Di- Autolycus, qui Sinopen condi-
nami uxori relinquit. sr. dit,ftatuam fibi dedicat. 130
Nummi Afaiidri. 212. 214.
Afclepiodorus, index confpira- В
tionisinMithridatem. 89 T>ELLUMMithridaticum ñ-
Aftydamas, corporis vires & *-* nitum eft. 95
edacitatcm coram Aribbar- Bellum Mithridatis cum Ro-
zane experitur. . 28 manis per annos 46. dura-
Attalus venitRomam. 45. & vit. 174
miifiis a fratre, in Senatum Berenice fororMîthridatis,po-
ingreíTus , de de Pharnacis culum veneni fumpfit. Ï23
queftus injuriis. 48. Cogno- Berenice uxor Herodis & Po-
rninatus Philometoris. 56. In Iemonis. 241
Afiam venit, Gallos devincit Bias Rex Bithynia;, filius Boty-
&exTroadeejecit. 3Г3 ra^patre mortuo regnat.300
Attalus.fraterEumenisPerga- Profligat Macedones duce
mi Regis &fuccé(Tor. 330 Calantho. ibid. Mors ejus
Attalus Prufia debellatus. 330. ibid.
31. 32. Magnum exercitum Bithynia defiriptio, fituatio, il-
cofigit. 333. ClaiTem Athe- but limites, varia nomina, a
nasus Attali frater adduxit. quo nomen fumpfit. 295. 96
334. Agrum Prufiae popula-
batur. ibid. Legatos tres mi-
fit Senatus, bello finem im-
pofuerunt. 335. Adamus Rex
Afiae Pergamenus, regnum
teftamento rcliquit Populo
Romano. 340
Atlilius , Romanus Senator,
profugus ad Mithridatem,
in amicitiam ejus receptus
eft. 151
Atofa Cyrii filia.uxor Darii. 5
Authophradates Adamittium
97
REGES BITHTNIAl.
i Daedalfus. 298
г Botyras. 299
3 Byas. 300
4 Zypœtes. 301
5 Nicomedes I. 304
6 Zelas. 309
7 Pruliasl. Claudius di-
cbis. 311
Я Prufias II. filius Zelae
33»
f Nico-
INDEX NOMINU M ET RERUM. 411
9 Nicomedes II. Philo-
pator. 340
10 Nicomedes III. Epi-
phanes diftus 345
Bitbyniд,а Nicomede fine libe
rie defimclo, teftamentore-
liéla Populo Romano. 358
Bithynia redadla eft in Provin
cial!]. 354. Aurelias Cotta
iniffiis eft.ut Bithyniam tue-
rctur contra Mithridatem
ibid.
■Qnot annis regnum Bithynias
inquiritur. 355
Stemma Regum Bithyniae.
356
Eventus Bithyniae Romano-
rum Provincia;. 357. Sub Ali
as Proconfulatu & Prastoris
regimine. ibid.
Bithyniae varii & plurimi Po*
puli Nummos Imperatori
Caracalla dedicarimt.382.83.
84. 85. Macrino Hadriano,
■ 386.87-88-Eliogabalo. 389
Bithynienles ordine alphabeti-
coNummorum in honorem
AlexandriSeveri a Bithynias
Populis cuforum. 390. ad
394. Gordiano Pio, Valeria-
no Philippo.
Bithyniae urbes clarae&Num-
mis illuftratae. 402
■ Bitoviui Gallus, Mithridate ro-
gante,eum perfodit.173. 190.
REGES BOSPHORI.
1 PharnacesIII. 187
2 Лlander. 207
3 Darius. 216
4 MithridatesVlI.
5 Polemo I.
6 Pythoridis Regina. 232
7 Polemo II. 240
8 Mithridates VIII. 246
9 Cotys,Thracix,dein-
de Armenia;mino*
ris Rex. 249
10 Cotys. 255
11 Ininthimaevus. 263
12 Rhefcyporis I. 268
13 Rhœmetalces. 273
14 Anonymus. 276
15 Cotys. 279
16 Rhefcyporis II. 281
17 Rhefcyporis III. 286
Reliqui Bofphori Reges Ano
nymi. 291
Bofphoranorum Regum pro
genies fub Philippo extin-
guitur. 291
Bofphoranorum Regum Hem
ma. 292
Botyras fuccedit Didalfo, ot
e|uscreditur filius. 299
Brittur naves Metrophamis
infeftat. 83. Scyathum expu-
gnavit. ibid.
SAR. in Cappadociam
**** venir, deindein Pontum.
197. Pharnaces mifit Legatos
pacem poftulantes. 197. Ju-
betPharnacem aPonto rece-
dere & alia refiituere. 198.
Non longe aPharnace caflris
Caefar caftra metatur. 200.
CommiíTa pugna fuperat
Pharnacem & ejus caftra oc
cupât. 201. Manubias mili-
tibus
4<з INDEX NOMINUM ET RERUM.
tibitsdonat. 203.Tropheum
iibi erigit. 303. Dat Bofpho-
ri regiium Mithridati Per-
gameno. 209
Caliimacbut défendit Amifum
i2Ó.Lucullus eum in vincula
conjicit. 147
Callinicio fucceflit filius Seleu-
cus Ceraunus. 312
Cappadocei revocant Ariara-
them ab Afia, ubi educaba-
tur. 343
Carßgnatut i5 Gafotoriut Le"
gati. 45
Caßut 15 Manius, reduxerunt
Nicomedem in Bithyniam,
Ariobarzanem in Cappado
ciam. 72
Caffius Proconful ad Rhodi
um pervenit. 81
Caflor Mithridatis Prafedus,
Phanagoriam arcem inten-
dit. 169
CenforinuiRoimnx clafllsPrae-
tor. 128
Claudiopolitani Balneum ince-
perant. 373
Ciearchui Heracleota, praeci-
puus Dux Cyri, Graecos au
xiliaries duxit contra Arfa-
cem. 15. In exilium pulfus
eft. i9.Ad tutelam patrix re-
vocatus. ibid. Mithridatem
in urbe capit.accepta ingenti
pecunia dimifit. 19
Cleopatra filia Mithridatis. 114
Cleocharui IS Sekucut Syno-
pen imperio tyrannico pre
muní. 128
Confpiratores in Mithridatem
excruciati funt.89.Accufato-
res a Sylla funt aftecli fup-
plicio. ibid.
Contentio inter fratres, Artaba-
zanis <5c Artemenis primo-
geniti certamen. 5
Cotta 15 LucuUus mifiî contra
Mithridatem III. 357. ut Bi
thyniam tueretur Cotta.
ibid. Prcelio marítimo a Mi-
thridate fuperatur. 359. Cot
ta in Bithynia manensHera-
cleam obfidione cinxit. 123.
Fame cepit. 132. 360. Ro
main revertitur, Pontici co
gnomento nobilitatur, 132.
36o.Accufatuspeculatu. 362
Memmius Gemellus Confuí,
Bithyniam obtinuit ; a Julio
Caefare accufatus eil 363
Cotys, Thraci«,deinde Arme
nia; minoris KeXjPoIemonis
filius. 249/rrebellius Rufus
vir Prsetorius a Romanis
mifliis eft tutor. 250. Cotys
nubit vidua; Mithridatis VI!.
& Armenians obtinet. ibid.
Mors ejus. 251
Cotys, filius fuit Cotys Thra-
ci<e,natu minimus, qui con-
fugerat ad MithridatemBof-
phori Regein. 255. Rex Bof-
phori efficitur pulfo ejus
fratre Mithridate aDidio.
256. Romani & Cotys bello
appetunt Mithridatem. ibid.
Cotys II. Rex Bofphori,Ano-
nymo fuccedit.279.Quot an-
nis regnaverit, & ejus facia
igaorantur, 280
Con-
INDEX NOMINU M ET RERUM. 413
Confonge, NicomediEpiphani
. uxor. 344
Liciniut Crajfut Ariftonicum
Pergami invaforem bello
appétit. 340. Sed viclus eft,
& ex vulnere mortuus. 341
Crebro in Craeciam miflus eft.
..59
Cyrut filius Darii Nothi indi-
gnatus fratri bellum intulir.
15. In pugna occiditur. ibid.
DAMAGORAS, Pracfeérus
Rhodiorum. 82- Claffis
Mitbridatis fubvertitur a
Damagora. 82
"Darius ex Amife Gobriae filia
tresfilios fufcepit,3.ExAtof-
faCiri filia, erant alii quatu
or. 4
Darius Hiftafpis filius Ponti-
cumregnumconceffit. 2
Darius Ponti Satrapiie pratfe-
cit Artabazem filiuai. 6
Pontúin & Cappadociam in
regna Darius erexit, 6
Darius Nothus, & Artaxerxes
Mnemo, regnum ambo te-
nuerunt. 12. Kegnavit Dari
us Nothus ig. annis. ibid.
Duos habebat filios. 15
Darius Pharnacis filius récupé
rât Pontum iibi ab Afandro
ereptum. 216. Auxiliatur
Odraviano & Antonio ad
Philippenfem pugnam. ibid.
Rex Ponti ab Antonio con-
ftituitur. 217. Facia Darii &
regni tempus ignorantur.
ibid.
Datamei,Thynm rebellem co-
naturreducere, 22. Contra
jEgyptios praficitur exerci-
tui Perfarum. ibid. Sed Au-
licorum invidia reliuquk
exercitus & Imperium, re-
vertitur iu Cappadociam.
Cum Ariobarzane Datâmes
ink amicitiam , ditionefque
Ochi invadit. 23. Aggredi-
tur Afpim regiones vaftan-
tem : Datâmes capit Afpim.
24. & tradit Aríobarzanis fi
lio ad Regem ducendum.
Pifidas ob captum Afpim,fo-
cium bellum inferuntData-
mi.
Datâmes Pifi.las & prófugos
profligat. ibid.Oclms multo-
ties tentât interficere Data-
men. 25.0chus praccipit Mi-
thridati ut interficiat Data-
men. 2%. Mithridates do
lo interficit Datamen. 27
Dejotarui ad- Dominum venit
oratumcontra Pharnacem.
192.
Didal/ùs primusBithyniae Rex.
298. Rettaurat Aftacum a
Megarenfibus conditam.
ibid. Tempes regni & mor
tis Didalfiignoratur. ibid.
Didins Romanorum Dux, Mi-
thridate regno expulfo iilud
Cotyi fratri conccffit. 247.
Diegyttit Thracias Regis filia
noverca Prufias 335
Liegenei filius Archelai cecidit
in pugna 90
Diognctus Navarchut , Dax
clasfis, e Cappadocia ad Eu.
xinum , Laodicsm Mitin ¡d.i.
tis
44 INDEX NOMINUM ET REKUM.
tis filiam ducens Antiocho.
40
Dionyßui Eunuchut , e poto,
quod fecum habebar,vene-
no exfpiravit. 112
Düizeks, gente Phrygia, uxor
Nicomedis, mortem obiit
cum canis regius abripuiflet
mordicus dextrum hume-
rum illius amplexantis Re
gem 307
Domitius Calvinur, cui Ca;far
Afiam adminiftrandam tra-
diderat. 192. Proficifcitur
in Armeniern contra Phar
nacem. 193. Pugna vicbis in
Afiam fe reeepit, 196
ßorilaus Ponticus, in Creta
miflus a Gnofliii Dux crea
ms. 59. Enutritus fuit cum
Mithridate Eupatore. 65.
Duxit exercitum ad Archer
bum. 89. Syllam fequitur in
Boetiam. ibid.
Dripefina Ladoice Regina na
ta, filia Mithridatis, comes
fug» patris. 162
Dynames uxor Afandri, Bof-
phorum regnum teftamen»
tomaritusreliquit, 2ii.Scri-
bonius earn duxit uxorem.
ibid.
Polemoni conjuxDynnmisda*
ta, Augufio id probante.
227
E
EUMENES Rex Pergami
in Bithynia plurimas civi-
tateseepit. 309. Inter Prufi-
am bellum ortum eil. 323.
Sed propter focietatem Ro»
manorum Prulias viclus eft.
323. Moritnr Eumenes Per-
garni Rex, cum annos 39.
regnaflet. Attalo fratri re-
liquit regnum. 330. Regis
Attali teftamentum Romam
attulit, 340
Epyanaxa Syenneiis Cilicum
Regis uxor. 14
Eumacbus Mithridatis Dux,
Phrygiam ineurrit. 109
Etareta fecunda uxor Nicome-
dis.307.ZeIum noverese ma-
chinis ex aula expellit. ibid.
Eumenes Pergami Rex, populi
Romani foeius, bellum con
tra pharnacem inftig.1vit.44.
Legatos mitit Romam , vi
tupérant Pharnacem coram
Senatu. 45. Varias legationes
Sc varia bella contra Phar
nacem. 46.47.48. Aclapa-
eis inter Pharnacem Eti-
menem, 49.Fratres Eumeni
Attains, Philaterus & Athe
nxus. 48. Eumenis ibrorem
duxit Pharnaces.5i.Morttuis
efti£/V/.Filius,qui ex pellice
EphefiaCytharifta:ciiiufdam
filia genitus, Afiam invafit.
56. morbo correptus obiit.
F 57
FANN1US (L.) ab exercitu
proftigus Mithridati fe ad-
junxit.qo. Viftns a Mamer-
co in Mxfiam profugit. 109
Fabius inclufus oppugnatus
eft, a Trajano fervaruseft.
148. In Comana fugientem
infe-
INDEX NOMINUM ET RERUM. 415
infecutns cft, ibi vicit. ibid. Sibi Romauorum odinm con-
Timbria Mithridatcm obfedir.
92. Mifit ad Luculkim ora-
tnm, claifem ut adduceret.
ibid. Provinciam Cappado-
ciam obeundo mulclabat.
ibid.
G
f3ABINIUS {A.) miflus eft
inAfiam. 352
Gabinut bibacitate folus expers
fuit. 98
GaUi Afiam depopulatiGalati-
am occupant, & in ea urbes
condunt. 306. Attains vincit
Gallos. 309. Prufias eofdem
vincit. 313
M. Acilius Glabrio, Bithyni»
& Ponti Succeflor Lucnllo
datuseft. 152
Gordius,quo miniftro ufus Mi-
thridates in Ariarathe inter-
ficiendo eft 68-Prorex crea-
tus a Mithrjdate ob amiciti*
atn,non obtinuit 6c regnum
invafit. 70. Gordius interfe-
¿tuseft. 71
Gordius mittit Mithridatem
contra Murenam,97. & vin
cit Murenam. ibid.
Gura frater Tigranis in pote-
flatem Luculli ièdedit. 146
H
tJERACLIENSES Ponti,
Heraclitum in vinculisin-
venerant,& Aphrodifmn ur-
bium procuratorem fece-
runt. 35
cillant. юг
Phocritiiiii tutorcm civitatis
ficiunt. 302.Nicomedes.lab
illisauxilium petit. 304
Cicenum &Tium &Thynia-
dem terrain ad le reduxe-
runt. 305
Hypficratia conjux Mithrida-
tis. 163
I
J'Vlius Cafar mittitur in Bi-
thyniam.
roftratx Nicomedi pudi-
citiœ accufatur. 353, In Afi
am, in Armeniam venit.364
Inintbimavui Cotyi fuccesfit
in regno Bofphori, 264. Ni
hil deillo Scriptores, fed
tantum Nummi. Videmr
fui/Te filius Cotyis Thracia?
Regis. 265. Numraus ex-
plicatur. 266
Ionia Prœfcâiura, Arfaci a pâ
tre concefla. 15
80. millium numerus Italorum
occiforum uno die. 81
Jure -jurandum more Perfico
25
L
LAODICE uxor Mithridatis
IV. filia Callicini 39
Laodicc nomen eft apudSeleu-
cid<is fxpius ufurpatuii!.
ibid,
Laodiceuxor Antiochi, 40
Laodice uxorAchiei, 43
Laodice vidua Arillonici , re
gnum admiaiftrabat. 59
I4
4i6 INDEX NOMINUM ET RERUM.
Laodicc foror Mithridatis, fibi
Nrcomedes in Matrimoni-,
umtradidit. 68.343
Legati Romani adPrußam.
Cains Sulpicius Gallus & Ma
náis Sergius. 330
L. Apuleius & C. Petronius
331
C. Claudius Cento, L. Horten-
fius & C. Aurunculeius. 332
L. Anicius & C. Fannius &
Fabius Maximus. 333
Appius Claudius,Lucius Oppi-
us& Aulus Pofthumius.
heocritu! Phamacis Praefeclos
Teium oppidum oppugnat
48
Leonippur, cui Synopes cura
commendata fuerat a Mi-
thridate, juffn Cleocharis in-
terficitnr. 128
Liciniut Craffus minus adver-
fus Ariftonicum. 57. A Bár
baro fica in prcelio interem-
ptus eft. 57
LucuUut unus ex Legatis Syl-
ke in Syriam navigat. 85- In
Afiam adMithridatem per-
fequendum mifflis eft. 101.
Facia Luculli contra Mi-
thridatem.io5.Cyzicenorum
urbem auxilium fubduxit.
' 107. Hermaeum & Marium
praficit &vincit. 110. Tri-
ginta naves ad Tenedum ce-
pit. 112. lnfequitur Mithri
datem in Bithyniam. ibid.
Lucullus Cotta &Triarius ad
Nicomcdiam conjuncli in
Poiitum irruptionem fecere.
113. Undique Mithridatem
aggredi ftatuit. 115. Varia fa-
¿taLuculli.116. Mithridatem
infequitur. 117. PugnatÄ
Ponticos fugat. 118. Thelàu-
ros caftelli Cabiris Lucullus
invenit. 124. Pontum ingre-
ditur. ibid. Chaldaeos & Ti-
barenos fubegit. 25.Capit &
dirait Eupatoriam.126.Ami-
fum capit & comburitur.
127. Legatum ac Tigranem
milit Appium Clodium.
ibid. Diis facrificat, Syno-
pemobiidet. 128. Ingreflus
urbem inultos occidit. 130.
Somnii caufa Synopem libe-
ram fecit, folum ftatuam ex
ea aufert. 130. Amyiùm eti-
am reftituit Ulis civibus.zfo¿/.
In Cappadociam intrat.tran-
fit Euphratem. 131. De pro
digio gaudet. 132. Iter facit
per Sophenem. ibid. Iniit in
Armeniam ibid. Varia pu
gna contra Tigranem. 136.
Lucullus Tigranocerta po-
titusThefauros Regis cepit
340. Ad Luciillum totius
Orientis venere Legati. ibid.
Lucullus Arfaci Legatos
mittit. 14t. InTarbieni Regi
is aurum & argentum repe-
rit. 142 Arfaces petit amiciti-
am Luculli, & ad eum mifit
Sextilium. ibid.
Lucullus Parthicam deponere
cogitur. 143. Movet in Ti
granem eumque vincit. ibid.
Verfus Artaxatam conten
dió
INDEX NOMINUM ET RERLTM 417
dit, eum infequitur Tigra,
nés. 144. Lucullus & hoftes
ad pugnam fe accingunt.
145. Induplici prnelio fugst,
trucidât Ponticos & Arme
nios. 146. Nilibiin obfidet &
capit. 147. Callimachum in
vincula conjicit. ibid. Lucul-
lum milites deferunt & ad
Glabrionem diffluunt. 152.
Lucullus redit Romani. 156.
Triumphus Luculli de Mi. , „ ,
thridateivicloris. 178. 362 Medur Mandates, T.granis
gentr.Romanos magna cla-
g. Marcius mitins eil a Senatu
ad res vifendas & (tarara
Grajciae ac Macedonix. 44
Marius 15Cinna Sylke inimici,
Шиш in urbe hoílem indica-
runt. 91
Marius & Eumachus Duces
adverfus Luculluin midi.
103. Marius aCaroculo cap-
tus, Luculli juífii occifuseft.
112
lyßmachut in Aíiam trajecit,&
urbes, qua: Antigono pare-
bant.occupavic. 54.CÍUUI ur
ban Mithridati III. arripuit.
ibid. Lyfimachus vidus at-
: occiíiis. ibid.
achns a Zipoete repul-
:ft e Bithynia. 302
* ■ i f ■ *
"\fACHARES filius Mithri-
•^-^ datis,Rex Rofphori. 98.
Eum Lucullus in amiçmn
Romanorum recipit. 129.
Mithridates eum interfecir.
167
L. Marius £5" L. Fannius pro-
fugi Mithridati fe adjunxe-
runt. 99
Мипс&ш Tigranocerta Pra>
feclus milites exarmavir.
139
Manias Aquilius Dux Roma
norum vincitur aDucibus
Mithridatis. 75-3SO
Pars II
de afFecit. 152
Mensdemus vitam fsrvat con*
tra Olthaco. 118
Minander Sornathim prcelio
fugam edidit. 119
Metraphantd Regius Praitor
aMamercovidhis. 109
Mitrophanef milUis a Pómpe
lo ad Mithridatein. 154
Monimiäm PhiIopa:menis fili-
aiii recepit Mithridates in
fuum Gynaecaeum. 78
Mithridates Rex Pond, oriun-
dus a feptem Perfis. 2. Et a
Dario ftirpem deduclam te-
fert Appianus. * 4
Mithridates Rex IV. Ponti, pro
pitre Rhodobafio regnat
in Ponto. 14
Mithridates curnCyro contra
Artaxerxem confpirat. 14
Mithridates Artaxerxi per'Tif-
faphernem reconciliatus eft
15. In Pontum ieverfuS eft.
17. Statuam Platonis Magi-
ftriadhucviveBtispofuit. 1%
Dd Mi-
4i8 INDEX NOMINUM ET RERUM.
Mithridates in urbe captus,
Clearcho & ingenti pecunia
dimiflus. 19. Mortuus eft an
no fequenti.ifo/. Ochus prae-
cipit Mithridati,ut interfici-
at Datamen. 25. Simulât fe
Regis Perfarum inimicum.
26.D0I0 interficit Datamen.
27.Reverfus in Paphlagonia.
ibid.
Mithridates Il.poft Ariobarza-
niî patris mortem Ponti re-
gnum obtinuit. 29. Alexan
dramMagnum in expediti-
onibus fuis comitatus eft.29.
Venit in fufpicionem Anti-
gonio. 30. Demetrii arte
mortem juflu Antigoni vi-
tat. Cappadociam&Ponti-
cum obtinet. ibid. Caflan-
dro & Antigono fimul bel-
lantibusregnum Ponti récu
pérât. 31. In gratiam Anti
goni receptus ab eo inopi-
nanter occiditur. 3t. Dete-
guntur loci difficiles Plutar-
chi .de Mithridate & redar-
guimtur erróte Reineccius
& Henninges. 33
Mithridates III. patri in Ponti
regno fucceffit. 34. Lyfima-
chusiiliurbemCium eripu-
it.ifc'<£Lyfimacho occifo Se-
leucus Myrinam Mithrid.
reddidit, ibid. Ariarathis
Cappadocias Regis morte
Mithridates Cappadociam
invadit. 36. Mortuus eft. 37
Mithridates IV. in puerili asta-
wfuccedit patri. 37. Galatas
vexant Pontum, Heraclien-
fes auxiliantur Mithridati.
3g. HeracJienfes a Galatis
vexati, pecunia corrapti de-
ficiHnt Mithridate. 38. Con
tra eos implacabilem reddi
dit. 39. Mithridates nubit fi
lia; Callinici. 39. Sinopenfes
fc terra marique contra Mi-
thridatetn muniunt. 41. Mi
thridates fruftra obßdet Si-
nopen. 42. Acharo concedit
filiam Laodicen in uxorem.
42. Quandiu regnavit igno-
ratur. ibid.
Mithridates V. Pharnacis uni-
cus fílius atque heres , mor-
tuo patre,regnum aflurapfit.
55.Romam Legatos mi tt it de
Praßa Attalum aggrediente
quxiituros. 55. Mithridates
copias fubminiftrat Attalo
contra Prufiam. 56. Mithri
dates Populi Romani amici-
tiam appetivit. 156. Benefici
cognomen, ibid. Romanis
auxilium fertcontra Arifto-
nicum. 56. Mithridati Sena-
his dat Phrygiam majorem,
bellum movet adverfusCap-
padocia: Regem» earn recu-
perandicaufa. 59.Mithrida-
tes repente moritur. 60.
.. Quot liberos reliquit. ibid.
Nummi Mithridatis V. ex-
plicantur. (л. Nomen uxo-
ris ignoratur. 60
Mithridatus VI. filius Mithri-
datiV.Gaziura Ponti regia e-
ducatus eft. só.Succedit occi-
INDEX NOMINUM ET RERUM. 4i9
-
fo pâtre. бфСжкШа oftenta
magnitudineui praedixerunt
65. Tutorum infidias vitat
veneno, fe affuefaciendo &
venando, ibid. Matrem &
fratrem necat. Scytas bello
aggreditur, & ingenti felici
tad perdomat. 66. Bofphori
regno potitus eft & fubegit
Reges circa Phafîn, ibid. Le-
fatos mifit Romain contra
aturninum. ibid. Regni li
mites ufque ad parvam Ar
menian! extendit 67, Afiam
Pervagatur Bithyniam &in
ontum redit. iUd. Veneno
appctitus a Laodice facinus
in autores vindicat.67.Exer-
citationes ejus. ibid. Cum
Nicomede Paphlagoniam
dividit. Siiperba refponfio
Legatis Romanorum.68.In-
terfici ¡übet filios fororis fu
se. Pracfidia Nicomedis Cap-
padociae expellit, regnum-
que fororisfilioreftituit.Mi-
tliridates vincit Ariaratbum
& e Cappadocia peilit. 69.
Miiit Legatos Romain ob
Cappadociam. 70. Senatus
CaDpadociam illi adimit. и
bid. Mithridates Ariobarza-
ni bellum intulit. 71. Mithri
dates Socratern contra fra
trem inftigat, & cum exerci-
tu mifit,qui regnum hoc fiSÎ
nfurpavit. 71. Mithridates
Pelopidam mifit Romain,
fed demiíTus eft eConfiflo-
rio. Irato Mithridate milit
filiiim Ariarathem ad occu-
pandum regnum Cappado
cia:. 73. Romani jubent Mi-
thridatem a bello abílinere.
ibid. Duces Romani & Ni-
comedes terra marique Mi-
thridatem aggrediuntur. 74.
Mithridates copias & naves
parat,& auxilia petit contra
Romanos. ¿¿¿¿ProbeAmni-
um flumen Nicomedes &
Duces Mithrid. acíes con-
flrimnt, & magna exercitus
Nicomedis ftragem edunt.
75. Mithridates captivos be
nigne traclat. ibid. Manius
vincitur a Ducibus Mithri-
datis. 76. Mithridates to-
tam Nicomedis ditionem
obibat. ibid. SubegitLyci-
am& Paraphyliam ufque ad
loniam. 77. Circumduxit
Oppium , oftentans capti-
vum Romanum. ibid. Ma-
JBJtH trahebatur jn Afino, <5t
aurum liquatum in os ejus
infundit Mithridates. 78. Ex
Ionia revertens çonfpicatu»
formofam virginem.78.Bel-
lum Marficum fopitum eft.
79. Mithridates contra Rho»
dios plures naves fabricavit.
ibid. Italic! generis oceifí
fuut juífu Regis. 80. 81. In
Coum trajecí'.ubí thefauros
Cleopatrseaftiimpfit. 81. Ad
Rhodium advenit, fruftra
tentât Infulam. 82. Archa:-
laum mifit in Grecian 83-
Populum Athenienfetn ami-
Dd* cum
/
42o INDEX NOMINl/M ET RERUM.
cum Régi reddidit, ibid. Syl-
Ja contra Mithridatem pro-
fecbsefî. 84- Arcathias fi-
lius Mithridatis obiit. 85-
Sylla Athenas & Pinasum
cbfidct. ibid. Omnes fu-
fpectos colligit & pûmes
necavit. 86. ZenobiusChi-
um bonis venditis in Pon-
tum praducit juiTu Mithri
datis. 87. Mithridates urbes
Grœcas fibi devincit liberali-
tertraclando. 88 Mithrida
tes detecta in iè confpiratio-
ne autores excruciat. 89-
Sylla vincit Archelaum. 90.
Mithridatis filius Cyzicuin
venit. 91. Ex Afia ad Mileto-
polim & ad patrem falvus
evafit. 92. Fimbria obfedit
Mithridatem. ibid. Mytile-
nen fug it. ibid. JuiTu Mi
thridatis Archelaus pacem
pofcit a Sylla. 94. Sylla &
Mithridates de pace collo-
quuntur. ibid. Leges pacis
Syllam inter Mithridatem
initae numerantur. 95. Mi
thridates in Pontum rever-
fus multas gentes fubpote-
ftatem redegit. ibid. Fili-
um rebellera occidit. ibid.
Mithridates ad Murenam
Legatos mifit& ad Senatum
etiam miiit. 96. Gordium ,
mittit contra Murenam. 97.
& vincit Murenam. ibid.
Convivium folemne. 98.
Subegit Boiphorum, Genti
filium Macbarem Regem
dedit. ibid. Mithridates of
fert auxilium Sertorio pro
confirmanda fibi Afia 99.
Mithridates belli apparatus
facit. 100. Jovi facra facit.
101. Auxiliatur a vicinis. 100.
Venit in Paphlagoniam.rai-
lites ad bellandum incitât.
101. Invalit Bithyniam. ibid.
Aliquot urbes cepit. ibid.
Duces Mithridatis Rutilli
exercitum debellant. 103.
Nudus fuperatur a Mithri-
date prope Chalcedonem.
ibid. Mithridates vincit Cot-
tam prcelio maritimo. 104.
Archelaus in Ba:otia movit
contra Mithridatem. ibid.
Mithridates Cyzicum petit
& montem occupât, Cyzi
cum oppugnat. 107. Per
machinas & flratagemata
inutilia lacerat urbem ; op-
pugnati Mithridatem repel-
lunt. 108. Lucullus auxili
um in urbem immittit. ibid.
Pars exercitus Mithridatis
fame & morbo périt, ibid.
Mithridates nochi fugit. no.
Perinthum circumfidet &
oppugnat, eaque non poti-
tus. m. Vi&oriam reportât
in Tritarium. ibid. Naves
32.perdidit,& Lucullus cum
infequi in Bithyniam.113.Mi-
thridates tempeflate efectus
Heracleam Ponticam. 113.
Novos belli apparatus facit.
114. Lucullus & Mithrida
tes fe ad prcelium accingunt.
118. Lucullus Ponticos fugat.
ibid. Sornatius fugit. 119.
, Mi-
INDEX NOMINUM ET RERUM. 421
Mithridates cum Diicibus tein iter intèndit. 165. Mi-
fogam capit. i2i. Tigranes
rtciifat a¡ ud fe fugientem
Mithridatem recipere. 122.
Mithridates mittit Bacchi-
dem,ut forores, uxores,con-
cubinas imerimeret. 123. L11-
cnllus in ditioiiem Mithri
datis devaftat. 125. Lucullus
contra Mithridatem ad Ti-
granem Lcgatum mifit. 127.
Mithridates & Tigraues
colloqmmtur. 132. Mithri
dates Tigranem de clade ac
cepta coniolatur. 138. Mi
thridates &Tigranes colli-
gebant alium exercitum.
140. Arfaci auxilium petunt.
ibid. Mithridates copias pa
rat. 143. Multos Romanos
interfecit, vicloriam repor
tât in Triarium. 150ЛП cam
po Mithridates erexit tro-
pheum. 151. Mithridates
curato vulnere in Armeni
an! fe recepit. ibid. Totum
fere regnum Luculli &Gla-
brionis. 153. Pompeio mit
tit Legatos Mithridates de
pace cum eo acbiros. 155.
rompeius ditionem deva-
flat. 156. Varia hoftilia Pom
peii. 157. Mithridates capta
Manaitine Armenian) petit.
158. Solus cum Hypikrata
thridates hybernat in Dio-
fcuriade. 166. Per gentes
Scythias vaà'ir.ibid.Ad Pom*
peium mifit. 167. Pacem pe
tit, ibid. Denegata fibi pa
ce ad'bellum fe accingit. i6g.
Morbus ulceratus in facie.
ibid. A fe deficientes fiip-
plicio afficit. 169. Filiae Mi-
thridatis ad Pompeium ad-
duda: funt. 169. Regno, li-
beris & caftellis fpolittus
cogitat in Gallos invadere.
170. Exercitus Mithridatis
Pharnacem digit Regem &
coronar. 172. Amicifatelli-
tcs Mithrid.occiduntur./'¿/¿/.
Uxoribus venenum faUbid.
Veneno aífuefaélus eo non
poteft conficere. 173. Eo
rogante perfoditur a Bito-
rio. ibid. Cadauer Sinopen
in trireme transmifit. 175.
Corporis & animi dotes.
186. In Talauris opes &
thefaurum Mithridates. 177
Nummns Mithridatis Eupa-
toris explicatur. 181
Mithridates Pergamenur, ejus
origo. 209. Cxfardat Bo-
fphori regnum. ibid. Bello
p.ppetit Afandrum , pugna
cum Afmdro vidus fuit &
occifus. ibid.
<Sc Drypetina cauellum fu- Mithridates VU. an filius aut
git. 162. Tigranes eum re- tantum Darii nepos fuerit
cipere recufat, fngit Mithri- difquiritur. 218. Parte Bi-
dâtes in Colchidem. 163. thyniae contermina potitur.
Pompeius contra Mithrida- Mortuo Mithridate ejiisdi-
01 Dd 3 tio
433 INDEX NOMINUM ET RERUM.
tioin Provinciana redigitur.
217. 334. EjusNuunniis. 220.
Filius a Caligula obtinct
Bofphori regnum. 241. U-
xorcum Cotye mmorispri-
гашп Thraciae, deinde Ar
menia; Rege fe conjunxit.
219. Expulfo e regno Bof-
Ehorano a Didio, Regem
landaridarum pellit e re
gno. 256. Romani & Cotys
bello appetunt MtthrisU'
tern. 256. Repellitur e Bof-
pharo a Romanis «Sc a Co»
tyis. ibid. Obfident urbem
Ufpen. 257. Proelio navali
vincunt Mithridatem. ibid.
Mithndates adit Eunonem
& veniam ab eo petit. 258.
Eunones fcribit pro falu-
te Mirhridat. Caligula.
ibid. Caligula concedit Eu-
noni, at clementer tradat
Mithridatem. 258. Mithri-
dates Romain ducitur, &
Йflu Galba: interficitur. 259.
ummus Bofphori Cottis
Regis. 261
Mitbridatet VIII. Bofphori re
gnum a Claudii munificen-
tia accepit. 346. Nulla caufa
Regibus proximis bellum
indixit. Claudius ut a bello
abflineret,¡uíGt. 247. Didi-
us Mithrid. regno depellit.
ibid. Profapia Regia Mithri-
datis Eupatorii. 248. Mi-
thridates fruilra Legatis
quasritur de Nicomede. 346.
Senatus denegat Mithrida-
tis Legatis petitiones, emn-
que minantur. Romani Du
ces jubent Mithridatem ab-
flinere a Nicomede & Cap-
padocia. 347. Se ad bellum
parat, copias undiqueco-
gendo. 348. Ad Ainnium
flumen acies inflruit. 349.
Ducibus Mithridatis fupera-
tur Nicomedes. ibid. Mi-
thridates totam Nicomedis
ditionem invadit. 3^0. Sylla
mifliis contra Mithridatem.
351. Afia potitur Mithrida-
tes. Colloquuntur Sylla &
Mithridates de pace, & pa-
cem concedit Sylla Mithri-
dati.qui recedit in regnum.
352
Mitrobarxanei focerus Data-
mis. 24. Mifliis ad Tigra-
nem. 133
Murena bellum rénovât per
Cappadociam , invafit Co-
mana urbem. 96
Murena Afia: Praetor pacem
frangitcumMithridate. 352.
Senatus jubet Murenam ab-
flinere armis contra Mithri
datem. Ab Afia revocatus.
ibid.
N
J^EOPTOLEMUS & Ar-
*** cbelaut ambo fratres , &
Duces Mithridatis. 74
Nero Alpes Cottias & Pontutn
Polemoniacum in Provinci
as redigit. 242
Hicene«/i/theatrurn conflruere
eœ«
INDEX NOMINUM ET RERUM. 423
eœperunt. 373. Templum, pit. 304. Auxilium contra
fefta ad honorem Comino- Antiochum ab Heraclienfi-
di fecerunt. 377. Severus & bus petit. 305. Antiochus
Niger, prœlia varia. 378 bellum adverfus Nicome-
Nicomedta Bithyniae Metropo- dem inftituit. ibid. Nico-
Iis, a Commodo plurimis medes auxilia collegit. ibid.
beneficiis cumulata eil. 376. Pugna abfque effecbi.Nico-
A Senatu certamina cele- medes regni tran(itum Gal-
brarunt,templumque Com- Iis fub conditionibus conce-
modo fecerunt. 377. Tem- dit. 306. Ditizelem gente
plum ocio columnarum. Phrygise in iixorem duxit.
ibid. Varii Nummi Nico- 307. Momia Ditizele alteri
inedienfium. 579. fponfx Etazetae nomine
ÏÏicomediœ Collegium Fabro- nupfit. 307. Moritur poft«
rum, quod urbs iacendiis quam regnafifet annos 37.
obnoxia eíTet, inftitutum eft. lpfius in honorem ftatua
373. aq uacduclus. ebúrnea in Olympis Tem-
flicomedesliithynix Rex,auxi- plo collocata cft. 308- Fi-
liis Romanos juvit, 57. Cum Horum curatores elegit Pto-
Mithridate Paphlagoniam lomxuni&Antigonum.#ft£
dividit. 67. 341. Filium fu- ÎJiconudes filius Prufiae, cum
um Paphlagonum Regum Mena rediens confpirave-
nomine appellat. 341. 682. runt in Prufiam. 336. Ex-
Cappadociam invadit. ibid. fcendit Nicomedes navem
& 342. Mithridatis foror purpuratus & diadematus
per paftionem in matrimo- more regio , Mena: exhor-
niumfe tradiderat. 68. Mi- tatione proclamatur Rex.
fit Romain Legatos &UXO- 337. Auxilium Ahdronicus
rem ob Cappadociam. 70. ab Attalo. ibid. In Bithy-
343. Senatus Paphlagoniam niam invafit. ibid. Legati
adimit. ibid. Nicomede Prulizprofeeti inBithyni-
mortuo Senatus Bithyniae am llinulantibus authorita-
Regem conftituit Nicome- te Senatus cederé, Nicome-
dem. 71. Nicomedes regno des cum exercitu introgref-
pulfus fupplex Roinam ve- fus ell Nicomediam. Prufi-
nit,reftituiturinregnumde- as confugiens ad aram Jo-
creto Senatus 72. Redudus vis interfeclus eft.
eftaCaffioinBithyniam.72. Nicomedes II. Interfecb patre
Mors Nicomedis. 101 in Bihynia regnare cœpir.
tficomtdei Zipœtet patrein in 340. Interfecto ¡uffu Mithri-
regno¡natu-maximus exce- datis Ariarathe, Cappado-
Dd 4 ciam
424 INDEX NOMINUM ET RERUM.
пж. 103
Nummi ad honorem Imperato-
rum cußBitbyhm Populis.
Caraca'lie. 382
Macrino 386
Hadriano. 387
Eliogabalo. 389
Alexandro Severe 390
Philippe 396
Gordiano Pio. 395
Gallo. 399
Valeriano. 400
Nymphií Legatus Princeps Hi-
ftorix Scriptor. , 38
Nyjfa foror Mithridatis capta
eßLucullo. 134
ciam invadit. 342. Nicome- am. 354
des timens, ne Mithridates N«i&/Praefec4usclaffisRoma-
Cappadociam mvaderet ,
milit Romain uxorem. 343.
Senatus aufert Cappadoci-
arn Mithridati & Paphlago-
niam Nicomedi. 244. Nico-
medes filius Socratise vi vis
t( illitur. ibid.
Nicomedei III. Rex Bithyniae,
Nicomedís Epiphanis filius,
poftquam Socrates e regno
expuliiis, Rex Bithyniaeno-
minatur. 346. Л Senatu
Rex confirmattis & cogno
men Eupatoris fumit. ibid.
. Per Legatos Roma: quèri*
tur de invafa Bithynia a íuo
fratre, reftituitur a Legatis.
ibid. Nicomedes in ditio-
nem Mithridatis irnipit, &
ufque Amaftrim urbem po-
pulatus eft. 347. Legati Ro
manis Nicomedis culpam
in Mithridatem transferunt.
Nicomedes ad Amnium flu-
men acies inftruit. 148. Ni
comedes a Ducibus Mithri
datis fuperatur. 349. Nico
medes fugit in Paphlagoni-
am. ibid. Mithridates to-
tam ditionem invadit. 350.
Nicomedes Nicomedis fili
us, tandein mortuus fine li-
beris , h:eredem teftainento
Populum Romanum reli-
quit. 353. Port Nicomedis
ultimi mortem in urbem te-
ftamentum allatum, Bithy
nia redacta eil in Piovinci-
r^CHUS filius junior Arta-
xerxis Mnemonis Perfa-
rum Regis in regno fucce-
dit. Appellatus etiam Ar-
taxerxes. 22. Ochus fru-
ftra multoties dolo interfi-
cere Datamen conatur. 25.
Prxcipit Mithridati, ut in-
terficiat Datamen. 25. O-
chus Bagox Eunuchi arti-
busperimitur. 27
Olthacut , Olchabas Scytha le-
fe offert Lucullum interfe-
fturus. 116
(^O/^/Mi-adduclus eft Mithri
dati, & eum iltaefuin cir-
cumducebat Mithridates o-
ftentans captivum Ducem
Roma-
INDEX NOMINUM ET RERUM 425
Romanum. 77
Qr&zes Albanorum Rexinii-
diasPompeioftruxit 165
Oflenta caleßia magnitudinein
. Mithridatis VI. pracdixe-
runt. 65
Ortiogon Galatarum Rex 323
PELOPIDAS Orator, minus
aMithridate ad Romanos,
fed inutile. 73
PergamusRex. Vide Eumenes.
ftï, Pcrperna Confuí, Afiam
fortitus,morte P. Craffi. 57
Prœlio Ariftonicum vincit
capitque. ibid. Pergami
morbo correptus obiit 58
Perfarum appellatio Saan/a-
an,ideft Rex Regum. 14
Per/eus, nothus films Philippi,
Legatos Romam mittitad
petendum.ut Rex a Senatu
appelletur. 326. Magno
belli apparatu relíelo a Pfai-
lipppufus eft. ibid. Bellum
inter Romanos &Perlèum.
Pharnaces in regnum Cappa-
doeiam habuerat. 4. Co-
gnominatur Per/en. ibid.
Pharnaces Mithridati IV. port
mortem patris regni Pon-
thici habenas fufcepit. 43.
Synopen obfidet eamque
capit. 44. Oritur bellum in
ter Pharnacem & Eume-
nem. ibid. Legatos inifit
Romam. Legati Eumenis
Pharnacem vitupérant co
ram 6enatu. 45. Varia: le-
gationes variaque bella in
ter Pharnacem & Eume-
nem. 46. 47. 48. Auxili-
um petit a vicinis Principi-
bus. 47. Conditiones pacis
acbe inter Pharnacem &
Eumenero. 49. Eumenis
forcrem duxit Pharnaces. 51.
Mors Pharnacis. ibid.
Pharnaces Mithridatis VI. Ali
us, cleclus Rex ab exercitu
Mithridatis. 172. 189. Poin-
peius dat Pharnaci Bofpho-
rum. 175. 187. Phanage-
renfes oppngnat, eos vincit.
iQi. Synopen capit. 192.
Belligerat cum Romanis &
contra Dominum. 194. Pu
gna &viétoriaPhaniacis. 196
Crudelitas ejus erga Políti
cos, multos interficit,Amy-
fum expugnat. 197. Milit
Legatos Cxfari pacem po
rtillantes. 197. Caclar non
longe a Pharnacis caltris
caftrametatur. 200. A
Ca:fare viclns eft. 201.
Refugit Synopen. ibid.
Conatus intrare in Bofpho-
rum, ab Afandro vincitur &
necatur. 2C3
Phénix vir regii generis. 117
Philipput Rex Maccdonum,
bellum contrastólos infert.
317. Facia eft pax inter Phi-
lippum & Stolos. ibid. Phi-
lippus & Antiochus regnum
Ptolomxi Philopatoris di-
viferunt. 318. Mortuus eft,
& Perfeus filius ejus nothus
Dd 5 et
У
4з6 INDEX NOMINUM ET RERUM,
ei fucccffit. 326
Pbiliteut Abydcnui) ab Ario-
barzane Artaxerxis Sátrapa
in Grscciam miffiis. 18 ■ In
Afiam rediit. ibid.
Pbocritum civitatis Heraclien-
fes principein & curato-
rem feceruut. 302
Platonis itatuam adhuc viven-
te Mithridates pofuit. 18.
Academia ab Athenis mille
paflus diftans. ibid, illuírrif-
fima.
péleme in Ponti parte, in Bof-
phoro & in Cilicix parte
regnavit. 224. An Regia ft¡r-
pefuerit & cujus filius. ibid.
Antonius Polemoni Arme
niern minorem dédit. 225.
Ad pugnam Aftiacam copi
as adducit Antonio. 226,
Eum in amicitiam recipit
Auguftus. ibid. Chaktaos
Tybarenos & alios popu
los regno addit. ibid. Scri-
bouius volens ufurpare Bof-
phomm , occiditur. 227.
Conjux Dynamis ei data,
Augufto id probante. 227.
Deinde fecundo Matrimo
nio copulavit Pythodoriem
filiam Pythodori. ibid. Li-
mites regni extendit. 227.
AbAfpungitanis captns per-
imitur. 228. Nummus,ejus
explicado. 229. Tres libe-
ros & filiam reliquit. 228.
Poletno II. Polemonis & Py-
thodoridis filius,regni habe-
nasfufcepic. 240.Nubitcum
Berenice,quae ab eo difcedit.
241. Neroni Pontum conce-
dit. 242. & in Provinciam
redigitur. Ponti regnum
conceffit. ibid.
Pvmpeius Armeniam invadit
& Artaxatam obfidet. 154.
Legatos de pace mittit Mi
thridates. 155. In Galatiam
venit. ibid. Ditionem Mi-
thridatis vaftavit. 156. Va
ria hoítilia in Mithridatem.
157. 361. Pompejus noftur-
110 prœlio magnam hoftium
edit ftragem. 159. Contra
Mithridatem iter intendit.
165. Depopulavit Albano-
rum regionem. 167. Mi
thridates Legatos ad Pom-
peiummifit. ibid. Bofpho-
rum & Pontum in Provinci
as ordinär. 169. Mors Mi-
thridatis. 173. Judaeos per-
domuit. 175. Occupât Pon
tum, datque PharnaciBof-
phorum. 175. Triumphus
ob Mithridates & Reges vi
ftos. 180. Poll navalem pu
gnam amiflàm contra Ca>
làrem e Sicilia in Bithyniain
fugit. 366. Amicis deftitu-
tus & fugiens captus eft, fu-
giens Armeniam , & inter-
emptus. 365
Ponti defcriptio regni. 1. A quo
Pontus denommationem iu-
am fumpferit. ibid. A Da
rio Ponti regnum concef-
fum fuit. 3. Pontum par-
temCappadocix fuifle mon-
flratur.
INDEX NOMINUM ET RERUM. 427
flratur. 4. Pontus a Polemo- P. Silius Nerva,Pra:tor.
C. Calvitius Sabinus,Prartor.
qui Synopen ceperac. 364
A. Plautius.
Pharnaces Bithyniam occupa-
vit.
P. FurniusCraffipus, generCi-
ceronis. 365
a, Hydamem,Megaby- Q. Marciui Crifpus.
, Gobriam , Alphati. Tullius Ciinber, 365. In Syri-
riam libit. Numiuus. 366
Auguilus in Afiam tranfiit ad
ord i nandas Provincias Añx,
& Bitbyniae res conítituit.
367
Granius Marcellus» Bitbynia;
Praetor.
P. Vitelliu«, Prartor fub Tibe
rio.
С. Cascilius Cornutus, Bitby
nia: «5c Ponti Prartor. 368
CadiiisRiifus.Bkhynix &Ponti
Prator.accufatus de damna-
tuseft. Julius Cilo.Procu-
rator Ponti accufatuscSc fal»
vatus eft.
C.CaeliusRalbus. 363
A.Mindius Baibus.
Claudius Polienus.
Gellius Rufus.
C. Petronius, Proconful Bitby
nia:. 370
Tarquitius Prifcus, damnatu»
efiaNerone.
Attius Lacon. 371
Plancius Varus.
Sulpitius Proclus.
Velins Paulus,ProconfuI.
Appius Maximus Norbanus.
Afcedius Myrinus&Armenius
Broce*
ne Polemoniacus nomen
aeeepit. 224
Septem Magnetes Ponti, Ctefi-
as.Onopham, ldernem,No-
rodobatem , Mardonium,
Barifem Artaphernem &
DariumHiftafpis. 2
Otanem
fum
men), Intaphernein & Dari-
lim.fic numerat Herodotus.
2
REGES PONTI.
Artheas.antiquiffimusRex. 1
Artabazes,primus Rex.
Anonymus.
Ariobarzanes.
Mitbridates I.
Mithridates II.
Mithridates III.
Mithridates IV.
Mithridates V.Evergetes.
Mithridates VI. Eupator.
Pharnaces.
Rhodobares.
Ponti Reges, eorum prineipa-
tus vocabatur Pontus. Haec
regio adhuc Cappadocia
nuneupata erat. 14. APom-
peio Bithyniae Pontus eft ad-
jeclus, &. una facía eft Pro
vincia. 362
PRETORES вггнгтм.
M. AnreliusCotta,Coníul. 359
Glabrio, Confuí. 361
Silano aut Murenœ.Coif. 362
C. Carbo,Papirins Carbo. 363
CMemmius Gemellus.
9
ao
4
20
34
38
55
64
43
12
42g INDEX NOMIN M ET RERUM.
Brocelius , Proconfulatum
Bithynix gefierunt.
Nicxnenfes Bithynix prima-
tum obtinuùTe videront. 372
Nicomedienfes conferre volu-
erunt.
Julius Bafliis, revocatus a Ner
vs, defenfus a Piinio & a bfo-
lutus.
C. Plinius Cxcilius, natus a pâ
tre L. Cxcilio, adoptatus ab
avúnculo, dicbis Plinius fe-
cundus. 373
Nicomedia: Nummus dicatus
decatns demonilrat Bithyni-
аш & Pontum efle eandem
& unam provinciam. ibid.
Anicius Maximus, Proconful.
P. Servilius Calvus, Proconful.
Julius Severus. 374
Hadrianus Bithyniam caram
habuit.
Prw^asurbem obfidens vulne-
ratur, ande portea Clandus
eftcognominatus. 39. Pru-
fias nolens paci confentire
fit inimicus Romanis. 55
Prufias Rex Bithynix poil pa-
trem Zelam ejus regno po-
titur. 311. Muñera mittit
■ Khodiis terrx motu afflidis.
312. Gallos vincit & caftris
potitur. 313. Armis appe-
tens Byzantinos eis adimit
Myfix partem. 31«. Attalo
Socero adverfus Arólos in
bello focius eft. 317. Apainen
Philippi filian) ducitinuxo-
rem. 317. Pace inter Philip-
pum & Atólos inita, Pru-
fias arma vertit in Cianos.
318. Philippi auxilio Chun
diu obfeíTum capit & delet.
ibid. Prufias in obfidione
Heraclex vulneratus ab ea
defiftit. 320. Prufias ab An-
tiocho deficit, & paulo poil
moritur. 321
Prußat IL loco patris régnât in
Bithynia. 322. cognomine
Cunegos. ibid. Annibalem
profugum apudlè recipit.
Inter Prufiam & Pergami
Regem Eumenem bellum
ortum eft. 323. Philippus
Macedo auxilia ad Pruiiam
mifit. Victus eft ab Eumene
ibid. Flaminius ad Prufiam
venit ad depofcendum An
nibalem. 324. Utgratifica-
retur Flaminio, milites ad
domum Annibalis cuftodi-
endain mifli funt. ibid. Qui
venenun exhaufit. 325. Le
gatos ad Perfeum ut fibi
Apamen fororem in ma-
trimonium concédât, qux
illi a fratre conceditur. 326.
Prufias mhtit Legatos Ro
main de pace reconcilianda
cum Perico, ibid. Prufias
ipfe Romam venit gratula-
turus Senatui, fe dixit venif-
fe & gratulatum quod Per
iba Gentinmque Reges vi-
ciflent. 327. Prufias eft di-
miifus cum variis muneri-
bus. 328. inimicitüs inter
Attalum & Prufiam ortis.
330. Prüft» agros Attali
vafta-
INDEX NOMINU M ET RERUM. 431
vaftavit. 33г. Senatus rogat
Prufiam ne Attalum armis
infeftare pergat. ibid. lile
contempta omnia ócfacra
dirumpit. ibid. Nicepho-
rium vailare ccepit, Attalum
oppugnavit. 332. Vifto At-
talo Pergamum ingrefliis
eft. ibid. TeAtat Elaeam
cbfidionem. ibid. Sed a
Sofandro repulfus eft. 333.
Spoliât templa Diana: бе
Apollinis. ibid. Decern Le
gatos decreverunt Romani
contra Prufiam. ibid. Vo-
luntatem Senatus ferio illi
declararunt. 334. Attalus
magnum exercitum coegit,
& Athameus frater Attali
claiTem adduxit contra Pru
fiam. 334. Tres Legatos
roifit Senatus, bello finem
impofuerunt. 335. Prufi
as filium Nicomedem Ro
main mifit, ut ibi degeret.
335. Menas a Prufia mitti-
turRomam, oeeifurus fili
um Nicomedem. ibid.Con-
fulit filiis minoribus quo
rum unus Prufias didus.336.
Menas & Nicomedes con-
fpirarnnt in Prufiam. ibid.
Auxiliumab Attalopromif-
fum Andronico contra Pru
fiam. ibid. Nicomedes bel
lum patri fecit. 337. InBi-
thyniam invailt. Prufias in
arcem Niceae fe inclufit.iW.
Mifit Legatos Romam. 338.
Nicomedes cum exercitu in
Nicomediam ingreditur. A
filio Prufias confugiens ad
aram Jovis interfedus eft.
338. Mores, forma?, imperi-
um.regnumPruliac. 339
Prufasi balneum fibi extrui li-
cere petierunt a Trajano.
373
Ptomomaur Eunuchus Mithri-
dati fugienti prasbuit equum.
121
Pyhments Rex, amicus Popu-
loRomano,tenuitPaphlago-
niam. 70. Uli reftituta eft.
ibid.
Pj/thodoru filia Pithodori, u«
xor Polemonis. 227. Succe-
dit in Ponti & Bofphori re-
gnis. 232.NubitciimArclie-
lao. 233. Mors ejur. 239
Pythodoridis filia Polemonis
& Pythodoridis,eodem no
mine matris, Cotyi Thracia;
Regi nupta eft. '236. Huic
Auguftus datThraciam.oc*
eiditur. itid.Ktgimm Thra
cia: adminiilrat. 239
R
DHOEMETALCES
Thraciam confentiente
Tibero retinet. 250
Rhescuporis, Auguftus dedit il
li 'Ihraciam. 236. Tiberii
¡uflii aceufatus in Senatu a
Pythodoride Cotyis uxore
damnatur. 237
Rhefcupoii Caligula concedit
partem Arabia;. 251
Rhcfcu-
430 INDEX NOMINUM ET RERUM.
Rhefcnpori Caligula concedit phori Regis nulli reperiun-
partem Arabise. 251
Rbefiyporis I. Bofphori Regis,
vita ignoratur. 26g. Ex ejus
Nimnnis evincitur fuilTe ne-
potem Cotyis Armenix Re
gis. Ex altero Nuinmo fili-
um fuiiTepotiusCotyis quam
Ininthimxvus. 269. Régna-
vit fubHadriano.fed alian
do, mcertum eft. 270. Num-
nius Rhefcyporidis explica-
tur. 271
Rhefcyporis II. port Cotym re-
gnat in Bofphoro. 282. De-
monftratur alterum eiTe a
primo, ibid. Videtur poti
ns fuifle filius Cotyis, quam
Rhcfcyporidis. 282. Ejus fa
cta ignorantur. Quot an-
nos regna veritquxritnr. 283
Nummus ejus explicatur.
284
Rhe/cyporit III. fucceditRhe-
icyporidi IL Cujus filius,
quando & quandiu regnave-
ritrequiritur. 286. Nummi
ejus explicatio. 287. Num-
mus alter. 289
Rhodii terras motu afflifli. 212.
Rhndobatem fuiflc tilium Ano
nymi Hiftoria dénotât. 12.
Rhodobatis gefta ignoran
tur. Ambos regnaíTe in Pon
to conjicitur : deRhodobate
nihil habetur,nifi quod Dio
genes refert. 12
Rhoemetalces duo fuerunt Re
ges nomine, tmusThracix,
alter Bofphori. 373. Bof-
tur Nummi. Sub Antonino
regnaíTe & Refcyporidis (ili
um fuiflè. 274. Tempus re-
gni & mortis incertum. 27?
Romanorutn Senatut colligit
exercitus e Bithynia,Cappa-
docia, Paphlagonia, Gallo-
Grxcia, in Aua contra Mi-
thridatem. 73. Duces exer-
cituum Romanorum Cafli-
usManius, Qj_Oppius,Mi-
nucius RufusotC.Popilius.
Contra Romanos Cotta &
Lucullus Duces Rom. юг
Roxane i$ &<rti>aforares Mi-
thridatis ; jugulum obtulit
Bacchidi. 123
P. Rutilmj Rufus exulans cru-
delitatctn vi tavit. go
CACRIFICIUM Mithrlda-
"^t\s Belü-potenti Jovi. 77. Sa-
crificium ejufdem Jovi &
Neptuno. 101. SacrificiaCy-
ziceuorum.108. Sacrificium
Luculli. 133
Satrapiam Ponti in regnum a
Xerxe creatam fuifle Auto
res exiftimant. 6
5дгю7*'«/Tribunas Plebis, ob
violate Legatorum Mithri-
datisjuracondemnatur. 66
Schismas maximus natu filius
Pifidx. 24
Scriboniut volens ufurpare
Bofphorum.occiditur. 226
Seleuchus Antigoni imperium
divi«
INDEX NOMINUMETRERUM. 43t
divifit. 34. Lyiimacho vicio
atque occifo Myrenam ad
Mithridatem reddidit, ibid.
Lemnii templa Seleucho ex-
trüunt. 35. Seleucus iranís
contra Heraclienfes Lega
tos faítidivit. 35. Hercules
appellatur. ibid. Seleucho
mortuoAntiochusSoterejus
filius ei íiicceflít. ibid.
Seleuchus in Macedoniam in*
ífa'tuit, a Seleucho Cerauno
occifus ert. 302. Antiochus
Soter ejus filius imperare
cœpit. ibid. Rex Syria:. 304
Seleuchus Ceraunus contra
Attalum belligerens mori-
tur. 312
Sertariur,Mithridates offert il-
li auxilium ad affirmandam
Afiam. 99. Oblatis & peti-
tis Legatorum afientitur.
ibid. Aliquot urbes Roma
norum cepit. 101
Sextiliut Legatus miflus con
tra Tigranem. 133. Arabes
opprimit. 134. vincit Tigra
nem. ibid.
Socrater cognomine Chrejfui%
major natusSenatus fratrem
conflituit Regem Bithvnia;.
71.346
Socrates filius Nicomedisin-
terficit patrem. 344. Bithy-
ni regno eum pellunt. 346
Statua ebúrnea in honorem
Nicomedis in Templo O-
lympii collocata. 308
StemmaRegum Bithyniat. 356
Stemma Mithridatis. 186
Stemma Regnm Bofphorano-
rum. 293
Regum Thracix. 263
Stratonice Mithridatis concu
bina. 167
Statyra foror Mitbridatis ve
neno aflumpta eil 123
Sylla Alia obvenit td bellum
Mithridaticum. 79.351.Op-
pugnat Archelaura. 85. 35г.
Petit naves a Riedis, ibid.
Capit Athenas к Piramm
obfidet. 86. Sylh in Boeti-
am exercitum du:it,eum fe-
quitur Dorilaus. 89. Sylla
Legatus in Cappadociam
mittitur ad Aricbarzanem.
89. Sylla &Mitlridates de
f>ace alloquuntur. 96. Syl-
a Nicomedem ii Bithvni-
am & in Cappadociam Ari-
obarzanem redirit. 95.
MoriSyllae. 98. Sylla miir
fuscontra Mithricatem. 35t.
Sylla vincit Archdaum, pu-
gnat ad Orchomaium. 90.
351. Boetiam dirpuit. 91.
Afiam fortitur. 344
•■PAXILES & Hpmocratet
* Duces in Paphlagonia. 101
Templum Beliona cenditnm in
Alia. 364
Terra motui horrMit inBithy-
nia. 386
Tetradrachmali NummitxpVi-
catio. 53
Thea-
432 INDEX NOMINUM ET RERUM.
Theatrum ad ludos & fpecla-
cula ufus conftruxerat Ti
gra nés. 340
M.Mimiius Thermui, Prae
tor, a Sylla in Afiam raiílus,
ut Murenas fuccederet. 553
Thyus Dviiaftes Paphlagoniae,
clam Begem interficere vo-
luit. 2;. Sed defertus vivuf-
que castus, cum uxore &
liberis ad Regem ducbs.
ibid.
'Migrants gêner Mithridatis,
Cappalociam invaiît. 99.
Multo; Cappadocas abdu-
xit in Axncniam. ibid. Ar-
raeniaî regni diadema fibi
impofiit & oppidum a fe
denomnavit. ibid. Recufat
Triariur urbes recipit 151
Triumphut Luculli ob viclori-
am. 178
Triumphus Pompei ob victo-
riam. 180
Tropbattt Casfarisin Bofpho-
ro. 203
Tijfaphernet Dux , per quem
Mithridates Artaxerxi re-
conciliatuseft. 15 Fami lia-
ris erat, fidei caula, Mithri
datis. 16
V
y1PHARES, Mithridatis fi-
-**■ lius, a patre interfecTtis,
pietatem negligens. 167
"Xerxes regnavit 29. aniu's ia
coufugentcm Mithridatem
apud k recipere. 123. Aii-
tiochian rediit. 127. Reçu«
fat Ronanis tradere Mithri- ''TELAS, Nicomedis
' datem. ibid. Mithridates
& Tiganes colloquuntur.
132. Ontra Lucullum mit-
tit Mrthrobarzanem. 133.
Sequitir Murena «Se fugit.
134. Citri reliquo exercitu
contraLucuHum progredi-
tnr. 13». Varias pugna;. 136.
137. Diadema fertnrLucul-
lo. 138 Recipere Mithrida
tem recufat. 163. Tigranes
vincit filiuin rebellein,
navícula fervat ad trium-
phum Pompei. 165
Tigranes junior Mithridatis
nepos, a patre viétus & ad
Phrahatem fugit 154
pairis
*-* morte, ex Armenia in Bi-
thyniam redit. 309. Fra*-
tres in Bifhynia bellum a-
gunt. ibid. Zelas in Gallos
irrumpir. ConditZelamnr-
beininCappadocia. 310 In
fidas adortus a Gallo - Gra:-
cis occifuseít. ibid.
Zarbienuí, una cum uxore &
liberis a Tigrane necatus
eft. , 128
Zenobiut bpais Chium vendi-
tis in Pontum praíducit juflu
Mithridatis. 87. Zenobi-
um in carcerem trufum, E-
phefi necarunt. 88
Zem Polemouis & Pythodori-
dii
INDEX ÑOMINUM ET RERUM. 433
dis filius minor, Armenias curatorcm & ' principem
majoris Rex elcdus eft. 235.
250
Zipœtts Rex Bithynia: , poil
mortem Bije habenasíiiíce-
pit. 301. Ptoiemeo obfi-
dio Arfacena: & Chalce-
doniae. ibid. Duces Lifi-
machi a finibus Bithynias
repellit.
Zipœtes viduam Dionyfii in
uxoremduxit. 301. Oppu-
fibi eligunt. ibid- Zipœ
tes excurfat agros Hera-
clieniium , ejus exercitus
profligatur. ibid. Bithynii
Patroclo infidiantnr, & una
cum exercitus internecio-
ne caeditur. 305. Superior
faétus Antiocho Seleucho.
ibid. Urbem confit Zipœ-
tem. ibid. Regnavit 47. an-
nos, ibid.
gnatus a Lifimacho, eum Zipœtes NicomedisFrater vin-
repellit & pacem pofcere est Heraclienfes, & poftea
cogit. 302. Heraclieniès ab iis fugatur. * 30
-
■
.
Pars IL Ее IN*
INDEX
GEOGRAPHICA
ACH A I A, Peloponnefi
regio, inter Corinthutn
& Patros, finui expolita.
83- 312
Abydena five Atisba. 313
Abydut,\\rbs Afi«. 318
Aarianopolit, urbs Thraciae.
380
Mgypti Populi. 3.20.62.
Шопа, Achaiae regio. 85
Alexandria Troat, urbs Phry
gian 312
Alexandria, urbsjEgypti, opus
Alexandri Magni. 62. 239
Alpet Cottia in Provin. reda
dla:. 242
Amaftrity urbs Paphlagonias.
72- 347
Amißt,\\tbs Paphlagonix ma-
rit. 46
Ancyra, urbs Galatias prima
ria. 307
Aorfit apud Scythas. 256
Apatnea Bithynia, a rnatre
Apama numinata. in. 319
Arabia Petraa. 253
Aßacus,urbs Bithyni«, ab A-
ftaco nominata. 297. 301
Attalici Populi, regio Achaiae.
307
Armenia minor, Afia¡ : 67
Artaxata,urbs Armenix. 236
Ajpungitaniy Populi Bofphori.
227
Atbenienfit, Populi Gracia:. 3.
ig
Aßa, una ex quatuor mundi
partibus. 20. 99
Ax, urbs Phoenicia?. 24
DACTRIANT, Populi Afiar,
" inter Ariam. 301
Bœetia, regio Siracufa;. 83- 91.
Bebricia five Bithynia, regio
Afia: minoris, varus nomi-
nibus illuilrata. 295. 387
Bitby-
INDEX GEOGRAPHICUS. 43s
Èithyia, fluvius Thraciae. 296 Crejfii, urbs Paphlagoniac. 31O
Bithynia, vide Bebricia. Cyclades t Infulas maris iEgaei.
Borani, vide Bo/pborani. 84
Bofpborani,bS\& Populi. 291 Cyzicena, Afix urbs. 104
Bizantini, Populi Thracix. Cynocephalœ, montes Theflà-
35 318.
С D
ABIRA, urbs Afix minoris T\A S СY L 1T E, Acatia la-
V-* in confinis Lyciae med. eus. 107
121 Dindymuf , nions Traodis.
Cakedon, urbs Bithynias. 35. , 108
84. 102. 297. 384.
Cappadocia, regio Afia; mino- E
ris. 4. 36. 98.
Cará.regio Afix minoris. 20. DL£A, urbs /Eolidis ma-
Cataonia,mbs Cilicias. 23 rit. 333
Cartbaginen/èt,Pop\iliAffrkx. Eleußi, oppidum Atticae mari-
, 56 timum. 85
Caucafus, mons in Septentrio- Erythraa , urbs Ionise mark,
nali parte, Indiam dirímeos 84
a Scythia. 247 TLubcea, Infula max. ¿Egaei
Cherfonefitr, Syria: peninfula. maris. 84
3'8
Cium, urbs, a Gio nominara F
- Bithynia,?hr\g\x. 31. 382
Ínfula maris#gaei. 88 ULA VIOPOLITÄ Bi-
Cbronea inBoetia. 83 thynias Populi. agí
Cbryfopolif, pagus in Bithynia.
297 G
Cilicia, urbs Regia Alia; mino
ris inter Pamphyliam & Sy- A L A T I A , regio Alias
riam. 24. 70 min. qua: & Gallo-Gra:-
Colchit, regio Alias ad oram cia. 45. 73. 97. 307
maris Euxini Orientalen). Galli, Europ. Populi. 307
66 Scordifei. 326
Celophonii, Populi Ionias. 88 Gnoß, Populi Graeci. 59
Cratf, Infula maris Medit. 59 Gor^/)w,urbsBofphori. 227
Ее a Gra-
43б INDEX GEOGRAPHICUS.
Granicuftûumea Bithyniae. 29 Leontocephalei , Trifia: caflel-
lum. 76.350'
H Limnui, Infula inter Cambn-
am & Hiberniam. m
TJTALYS , flumen Lidiae feu Luca, ci vitas Tufciac. 363
Paphhgonisc. 45.96 Lycur, fluvius Phoenicia;. «4
Heraclea Pontica, urbs Afiae. Lydia,rcg. Afiae min. inter Io-
36. 113 302. 360 niam & Phrygiam min.
Helejponti regnum Afiae min. 20
111.312 Lyperuítmom Bithyniae, 303
Hieren, locus Bithyniae. 314
Hijpania, Europas regio. 114 M
I VfACEDONIA, reg. Euro-
pa; ampia inter loniam
TDUMM, Populi terra; E- & ^Egxum mare. 302
dorn reg. Paleftinae. 217 Malea, tenens Eubaca. 8¿l
llicnfis, Populi Phrygiae. 312. Maonia, regio Afia;. 109
315 Mariandini, Populi Afiae. 296
lUyri Populi, regio in ora ma» Maßet regio. 109
ris Adriatici. 327 Megahpolitidef, Populi Arca-
lonia , reg. Afiae min. marit. diae. 233
22 Megarenjes , Populi Syria;
Ifihmusy Peninfula adMaeoti- 297
dem. 209 Meottt, palus ¿Egypti. 209
Juliopolir, urbs Bithyniae. 384 Mylea, id eft, dum , abuxore
Apamea denominat. 319
К Myrina , urbs iEolidis marit.
35
TT" ÄPHOESTIADA urbs. My»7flM,urbsinAfia. 77
XV 35
N
L ""^ICJEA, urbs Bithynia:. 378
in. 382
T ACEDEMONI, Populi Nicemedia, urbs Bithyniae. ш
*~* Graxi. 20.84 378- 3&а
Lamptaca, urbs in Hellefpon- Ny/a, India Urbs. 227
to. 100
Ltmnot, Infula maris jEgei.
34
INDEX GEOGRAPHICUS. 437
R
P О HODII, Populi Grseci. 44.
pANDA,amnis. 256 Roma,mbs Italiae. 233
*■ Paphlagonia, Galatix pars,
21.67.310. S
Panthapœa,Bofyhori Cimme- С AL A M I S, nrbs Grxcix,
rii uros. 203 V Attbida nominatur, 7
Perfa, Populi Alise. 4.7 Samothracia, Infula maris Ж-
Pcrinthui, urbs Syrix. ni gxi , Thracix adjacens.
Pejfîmuni,mbbGàfoûx inPhry- 122
gia magna. 307 Samarita Populi 217
Philippoi, urbs Macedonia. Sangarim , fluvius Afise per
216 Phrygiam Bifhyniamque in
Phrigia, regio Alias minoris. Pontum illabens. 350
20 Sciathus, Infula maris
Phanagcria, urbs Afíx, contra 33.
Theodoliam. 227 Sciroboa, mons in confinio
Phafii, fluvius Scythix. 41 Ponti 340
Philadelphi,Populi Cxlefyrix. Scytha, Populi Afix. 66
379 Ж^ил urbs Hellefponti. 21
Pitanis, urbs $k>lidisinAfia. Sinops, urbs Paphlagonix. 23.
; 3?1 ^ 44
Ponîus, Polemoniacus nomi- Soza,mos Dandaricx. 256
natnr a Polemone ; in Pro- Siraci, ad Caucafum Populi.
vinciam redada. 242 256
Pontica Gem, ad Septentrio- Stratonix, urbs Afix. 57
nem jacens. т. ц.
Priafpa, Mediae regionis urbs. T
225
Prußa,mbs Afix. m. 359 *"pANAlS, fluvius Sarm.
Prufei, Bithynis Populi. ibid. * Europ. maximus, illam
Pyraui, five Pir&ut, portus ab Afia diflerminans. 227
Athenarum. 85 Taurus, mons Arabias. 24.42
34
Temifenfei, ltali, qui evafe-
runtexAfia. 81
QUADI, Germanise Populi. 7i7«m,oppidum Ponti. 48
» 333 Tenedos , oppidum iu mare
¿Egxo. 112
Ttcio
438 INDEX GEOGRAPHICUS.
ТгоШ, Toliflobo- Traits , urbs Lydia: inter Ma-
gnefiam & Maeandrum flu-
men. 227
Trapezut , urbs juxta Pout.
Eux. Synopenfium colonia.
67
Troadci, Gracias Populi
TeSlofiger
{i, Toliftobrogi, fcilicet Gal-
i,qui urbes condiderunt in
Galatia, feu Gallo-Grxcia.
307
Theudoßa , urbs Panticapaei,
203
Tirada, reg. Europa;, inter
Mœiiam & Macedonian).
219
18
TyathirOtUrbs marit.
ш.
312.
333
Tbebani Populi Mgypti.
Tibareni Populi Cappadoc. 1 J S P E S , urbs prope Si-
123 ***■ ráeos». 256
Tigranocerta, urbs Armenia:
maj. ad Nicephorium flu- Z
men. 133 "VATHES, fluvius. 16
Timonitidei, Cappadociac. 357 ^Zela, urbs Pond. 208
Tium, urbs condita a Gallis. Zeles, urbs Hilpaniae ad Ere-
305 turn. 233
FINIS.
*
«
д
чt?K
•.
(Übе
±ъГъ-~MNn