Post on 04-Jun-2015
Adi-Adi euskarari 5
1 – 2 Gaiak
Ander Plaza Vázquez
Lauro Ikastola – 5 E
Urria 2012
1
Adi-Adi euskarari 5
Lehenengo Gaia
Galdera
Ander Plaza Vázquez
Lauro Ikastola – 5 E
Urria 2012
2
Adi-Adi Euskarari 5- Lehengo Gaia: Galdera
Edukien Mapa
Irakurgaia
Ortografia
Ahozko Komunikazioa
Idatzizko Komunikazioa
Gramatika
Hizkuntzaren Kultura
Literatura
3
IRAKURGAIA: Lexikoa I
• HiztegiaUgaldu ----- Ugaritu Xede -------- HelburuHausnartu– Pentsatu Ihardetsi---- Erantzun
• EsapideakAho batez Aho betean Aho bete hortzekin
• FamiliaAma: emakumezko gurasoaAita: gizonezko gurasoaSemea: gurasoen gizonezko umeaAlaba: gurasoen emakumezko umeaAnaia: guraso bereko gizonezko umea, gizonezkoarekikoNeba: guraso bereko gizonezko umea, emakumezkoarekikoAhizpa: guraso bereko emakumezko umea, emakumezkoarekikoArreba: guraso bereko emakumezko umea, gizonezkoarekikoAmona: aita edo amaren amaAitona: aita edo amaren aitaBirramona: aitonaren edo amonaren amaBirraitona: aitonaren edo amonaren aitaHerenamona: birraitonaren edo birramonaren amaHerenaitona: birraitonaren edo birramonaren aita
Adi-Adi Euskarari 5- Lehengo Gaia : Galdera4
Lexikoa II: Izenondoak-esapideak eta hitz paronimoak
Atzizkiak
- Ki -keria -dun -di -gabe
Adi-Adi Euskarari 5- Lehengo Gaia : Galdera5
Bizi
IzenondokoakHandi--- azkar--- alai--- argi---zakar
HiztegiaZangoa --- oina Apatxa ---- hanka Muturra--- aurpegia Ilea---- zurda
KonparazioakTxerria bezain zikina/ apala/ arina/ tematia/ maltsurra
Esapide Esne mamitan bizi: ondo baino hobeto bizi Izatekoa izan: apartekoa izan
Adi-Adi Euskarari 5- Lehengo Gaia : Galdera6
AHOZKO KOMUNIKAZIOA: Hizkera Zientifikoa
Non erabil dezakegu??????
- Dokumentaletan
Zelakantoaren deskribapena
- Itsako animaliekin konparazioak egiteko
-Azaldu nolakoak diren
- Azaldu haiei buruz dakizun guztiak
- Esan zein duzun gustukoa eta zergatik
Adi-Adi Euskarari 5- Lehengo Gaia : Galdera7
IDATZIZKO KOMUNIKAZIOA: Animaliak deskribatzea
Deskribapena idaztea: guidoia
Azaldu nolakoak diren
Azaldu nolakoak bizi diren
Zer ahalmen dituen
Nolako harremanak dituen gizakiekin
Adi-Adi Euskarari 5- Lehengo Gaia : Galdera8
GRAMATIKA: Perpausaren osagaiak
Perpausa edo esaldia Esanahi osoa duen hizkerako atalik txiena da. Letra larriz hasi eta puntuz amaitzenden atala da. Bi osagai nagusi ditu: izen-sintagma eta aditz-sintagma
Izen-sintagma edo sujetoa Izenaren inguruan, izen-sintagma izenak eta bere osagaek (determinatzaileek eta adjektiboek) osatzen dute. Batzuetan izen-ordainaren ordez izen ordaina agertzen da: Aitor etorri da, Zu etorri zara. Sujetoren lana dauka: NOR edo NORK kasuan egon daiteke.
Aditz-sintagma edo predikatuaAditzaren inguruan dago, perpausaren zatia da: predikatua Aditzak eta bere osagaiak (adberbioak adib.) osatzen dute: korrika etorri zara kaletik NOR kasua osagarri zuzena da, NORI kasuan egonez gero osagaiaren funtsioa betetzen dute. Aitzolek (subj) zure jaka (OZ) irakasleari eman dio
http://www.educaplay.com/es/recursoseducativos/695049/izen_eta_aditz_sintagma.htm
Adi-Adi Euskarari 5- Lehengo Gaia : Galdera9
HIZKUNTZAREN KULTURA
Testu tipologia: Deskribapen-testua
Gernikako Batzar- etxea
Ikasten ikasi: Eskema egin
Egin proposmaenak zure herriaren turismo kanpaina abian jartzeko
Adi-Adi Euskarari 5- Lehengo Gaia : Galdera10
LITERATURA: Testu literarioak
Testu mota:
Hitz-jokoak
Iragarkiak
Olerkiak
Natura-zientzietako azalpenak
Ipuinak
Albisteak
Zenbat buru, hainbat aburu
Adi-Adi Euskarari 5- Lehengo Gaia : Galdera11
Adi-Adi euskarari 5
Bigarren Gaia
A zer kakao-nahastea!
Ander Plaza Vázquez
Lauro Ikastola – 5 E
Urria, 2012
12
Adi-Adi Euskarari 5- Bigarren Gaia: A zer kakao nahastea!
Edukien Mapa
Irakurgaia
Ortografia
Ahozko Komunikazioa
Idatzizko Komunikazioa
Gramatika
Hizkuntzaren Kultura
Literatura
13
IRAKURGAIA: Lexikoa
HiztegiaElezahar --- kondaira Ale --------- kutsuApain------- dotore Aire -------- bihi
ZaporeakGozoak Garratzak Gaziak MingotsaNire gustuko jaiak ----------- Gustuko ez ditudanak
Atzizkiak (-ondo, -ti/-di) :Sagarra – Sagarondo – Sagastia
Komparazioak: Haritza zumea baino ederragoa da (sendoagoa, makalagoa, bigunagoa)
Esaera Zaharrak: Haritz eroriari, orok egur.Arbola, bizi deno, baduke itzala
Adjetiboen AntonimoakSotil Indartsu ZatarMardul GogorAhul Lodi
14Adi-Adi Euskarari 5- Bigarren Gaia: A zer kakao nahastea!
15Adi-Adi Euskarari 5- Bigarren Gaia: A zer kakao nahastea!
- Zenbakiekin idazkera
• 107.634: Ehun eta zazpi mila seiehun eta hogeita hamalau
• 33.333: Hogeita hamairu mila eta hiruehun eta hogeita hamahiru
• 240.874: Berrehun mila eta berrohogei mila zortzirehu eta hirurogei eta hamalau
• 1.322.001: Milioi bat hiruehun eta hogeita bi mila eta bat
• 69.763 : Hirurogeita bederatzi mila zazpirehun eta hirurogeita hiru
• 874.364: Zortzirehun eta hiruhogeita lau mila hiruehun eta hirurogeita hamalau
AHOZKO KOMUNIKAZIOA: Izen zientifikoak lantzea
- Landareen izen zientifikoak Mendafin: Mentha piperita
Kamamila : Chamomilla recutita
Izpiliku: Lavandula officialis
Erromero: Rosmarinus officialis
- Nor bere burua aurkeztea
Zure izena
Non bizi zaren
Nolako ezaugarri orokorrak dituzu
16Adi-Adi Euskarari 5- Bigarren Gaia: A zer kakao nahastea!
IDATZIZKO KOMUNIKAZIOA: Pertsonak deskribatzea
Deskribapena idaztea: guidoia
Izena
Jaioterria
Lanbidea
Lorpenak
17Adi-Adi Euskarari 5- Bigarren Gaia: A zer kakao nahastea!
GRAMATIKA: Perpausaren osagaiak
Izena Pertsonak, animaliak, landareak, sentimenduak eta gauzak aipatzeko erabiltzen dira. Izen mota: Bizidunak eta bizigabeak; bereziak eta arrutak; zenbagarria eta zenbakaitza; neurgarriak eta neurgaitzak
Izen motak Izen bizidunak: pertsona eta animalientzako --- deklinabidea--- amarengana Izen bizigabeak: beste guztiak, landareak barne---- deklinabidea--- etxera Izen arruntak: multso bateko pertsona, gauza, animalia edo leku guztiak adierazteko mugatzailea hartu ohi dute eta xehez idazten dira: mahai (a) Izen bereziak: petsona, gauza, animalia eta leku jakinak adierazteko, larriz idazten dute
ez dute mugatzailearik hartzen: Gorka, Bermeo Izen zenbakarriak: zenbatu daitezkeen izenak dira ---- lau lagunIzen zenbakaitzak: ezin dira zenbatu eta ez dute zenbatzailerik: kemena, zaletasuna
Bi multsoetan banatzen dira1. Neurgarriak: litro bat ur2. Neurgaitzak: ugaritasuna edo urritasuna, izen ondondoakoak erabiltzen dira:
handi/txiki --- luze/labur ---- gogor/leun
18Adi-Adi Euskarari 5- Bigarren Gaia: A zer kakao nahastea!
HIZKUNTZAREN KULTURA
Testu tipologia: Azalpen-testua
Landareak eta euskal usadioak
Ikasten ikasi: Testuaren egituraTestu antolaketa
Sarrera….antolatu informazioa
Bukaera
Landareak: sendabelarrak, haritza, elorri zuria, lizarra, eguzki-lorea, kamamila, malba, ebaki-belarra, belar latza, pagoak, gaztainondoak
19Adi-Adi Euskarari 5- Bigarren Gaia: A zer kakao nahastea!
LITERATURA: Prosa eta poesia
Idazleak: Bernardo Atxaga: Bi letter jaso nituen oso denbora gutxian,
Behi euskaldun baten memoriak, Suegeak txoriari begiratzen dionean
Joan Mari Irigoien: Barkamena gaztelua, Udazkenak bakoitik,
Metak eta kometak, Apaiz zaharraren gitarra
Pako Aristi: Martinellok ez du kukurik, Zazpi pirata balsa batean, Itsasontzi
baten, Benetako lagunen aterbea, Deborah hondartza bakarti batean
Ez da atzo goizekoak
20Adi-Adi Euskarari 5- Bigarren Gaia: A zer kakao nahastea!