Post on 22-Sep-2018
Mo
no
graf
ías
SEC
PAL
Uso
de
la v
ía s
ub
cutá
nea
en
cu
idad
os
pal
iati
vo
s
N.º
4 •
OC
TU
BR
E 2
013
ww
w.s
iosi
gra
fico
.co
m
Au
tore
s y
Co
ord
inad
ore
s:
R. G
all
ard
o A
vil
és,
Esp
ecia
list
a e
n F
arm
aci
a H
osp
itala
ria
F. G
am
boa
An
tiñ
olo
, E
spec
iali
sta e
n M
edic
ina I
nte
rna.
Exp
erto
en
Cu
idad
os
Pali
ati
vo
s. P
rofe
sor
aso
ciad
o U
niv
ersi
dad
de
Sev
illa
. H
. U
niv
ersi
tari
o N
tra. Sra
. d
e V
alm
e. S
evil
la
201309_M
ON
OG
RA
FIA
_S
EC
PA
L_4.i
ndd 1
10/1
0/2
013 1
9:4
8:5
5
Ed
ició
n y
Ad
min
istr
ació
nSo
cied
ad
Esp
añ
ola
de
Cu
idad
os
Pali
ati
vo
s (S
EC
PA
L)
Mad
rid
Pase
o d
e L
a H
ab
an
a, 9-1
1.
28036 M
ad
rid
Tel
. (+
34)
91 2
98 6
1 8
7Fax. (+
34
) 91
563 9
7 1
0in
fo@
secp
al.
com
© 2
01
3. So
cied
ad
Esp
añ
ola
de
Cu
idad
os
Pali
ati
vo
s
ISB
N:
97
8-8
4-9
40224-0
-1 (
Ob
ra c
om
ple
ta)
ISB
N:
Dep
ósi
to l
egal:
ww
w.s
ecp
al.
com
201309_M
ON
OG
RA
FIA
_S
EC
PA
L_4.i
ndd 2
10/1
0/2
013 1
9:4
8:5
6
• N
.º 4
• O
CT
UB
RE
20
13
3
1.
Just
i! c
ació
n d
e la
rev
isió
n s
obr
e el
uso
de
la v
ía s
ubc
utá
nea
par
a su
em
ple
o
en p
acie
nte
s d
e cu
idad
os
pal
iati
vos .
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
.....
5
2.
Mét
od
o d
e lo
cali
zaci
ón
y s
elec
ció
n d
e fu
ente
s p
rim
aria
s ...
......
......
......
......
......
......
......
.....
7
3.
De!
nic
ión
de
vía
subc
utá
nea
e h
ipo
der
mo
clis
is ..
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
..8
4.
Ind
icac
ion
es d
e la
ad
min
istr
ació
n d
e m
edic
amen
tos
po
r ví
a su
bcu
tán
ea ..
......
......
......
.....
9
5.
Co
ntr
ain
dic
acio
nes
de
la v
ía s
ubc
utá
nea
.....
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
..10
6.
Tip
os
de
adm
inis
trac
ión
po
r ví
a su
bcu
tán
ea ..
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
11
7.
Luga
r d
e in
serc
ión
y m
ater
ial
emp
lead
o ...
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
14
8.
Ven
taja
s d
e la
ad
min
istr
ació
n s
ubc
utá
nea
.....
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
17
9.
Inco
nve
nie
nte
s d
e la
ad
min
istr
ació
n s
ubc
utá
nea
.....
......
......
......
......
......
......
......
......
......
.18
10.
Co
mp
lica
cio
nes
de
la a
dm
inis
trac
ión
po
r ví
a su
bcu
tán
ea ..
......
......
......
......
......
......
......
...19
11.
Med
icam
ento
s em
ple
ado
s p
or
vía
subc
utá
nea
.....
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
20
11.1
. Su
ero
s ...
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
.....
21
11.2
. A
nti
bió
tico
s ....
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
.22
11.2
.1.
Cef
tria
xon
a ...
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
22
11.2
.2.
Cef
epim
e ...
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
....2
2
11.2
.3.
Tobr
amic
ina
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
..22
11.2
.4.
Am
pic
ilin
a ....
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
.23
11.2
.5.
Teic
op
lan
ina .
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
.23
11.2
.6.
Erta
pen
em ..
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
...23
11.3
. A
nal
gési
cos
op
ioid
es ..
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
.23
11.3
.1.
Mo
r! n
a ...
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
23
11.3
.2.
Fen
tan
ilo
.....
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
..24
11.3
.3.
Dia
mo
r! n
a ...
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
.25
11.3
.4.
Hid
rom
or!
na
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
25
11.3
.5.
Oxi
cod
on
a cl
orh
idra
to ..
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
.25
11.3
.6.
Met
ado
na
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
26
11.3
.7.
Tram
ado
l ....
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
...26
11.3
.8.
Ket
amin
a ...
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
....2
6
11.3
.9.
Bu
pre
no
r! n
a ...
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
....2
7
11.3
.10.
Pet
idin
a ...
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
28
11.4
. A
nti
in&
amat
ori
os
no
est
ero
ideo
s ....
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
....2
8
11.4
.1.
Dic
lofe
nac
o ..
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
.28
11.4
.2.
Ket
oro
laco
.....
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
28
11.4
.3.
Ten
oxi
cam
.....
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
28
11.5
. C
ort
ico
ides
.....
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
.28
11.5
.1.
Dex
amet
aso
na .
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
....2
8
11.6
. B
enzo
dia
cep
inas
: ....
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
.....
29
Índ
ice
201309_M
ON
OG
RA
FIA
_S
EC
PA
L_4.i
ndd 3
10/1
0/2
013 1
9:4
8:5
6
11
.6.1
. M
idazo
lam
..............................................................................................
29
11
.6.2
. C
lon
aze
pam
............................................................................................
29
11
.6.3
. Flu
nit
raze
pam
.........................................................................................2
9
11.7
. N
euro
lép
tico
s: ..
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
.....
29
11.7
.1.
Levo
mep
rom
azin
a ...
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
.29
11.7
.2.
Hal
op
erid
ol .
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
..30
11.8
. A
nti
epil
épti
cos
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
30
11.8
.1.
Leve
tira
ceta
m ..
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
....3
0
11.9
. A
nti
esp
asm
ód
ico
s....
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
....3
0
11.9
.1.
Bu
tile
sco
po
lam
ina
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
....3
0
11.9
.2.
Esco
po
lam
ina .
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
.....
30
11.1
0. A
nti
emét
ico
s ...
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
31
11.1
0.1.
Cic
lizi
na
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
..31
11.1
0.2.
Met
ocl
op
ram
ida .
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
.31
11.1
0.3.
Gra
nis
etro
n ..
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
.31
11.1
0.4.
On
dan
setr
on
.....
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
..31
11.1
1. I
nh
ibid
ore
s d
e la
bo
mba
de
pro
ton
es ..
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
.....
31
11.1
1.1.
Eso
mep
razo
l ....
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
....3
1
11.1
1.2.
Om
epra
zol .
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
....3
2
11.1
2. D
iuré
tico
s ....
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
....3
2
11.1
2.1.
Fu
rose
mid
a ....
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
32
11.1
3. D
eriv
ado
s d
e h
orm
on
as ..
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
...32
11.1
3.1.
Cal
cito
nin
a ...
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
32
11.1
3.2.
Oct
eotr
ida
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
.....
32
11.1
4. O
tro
s m
edic
amen
tos .
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
..33
11.1
4.1.
Met
iln
altr
exo
na
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
..33
11.1
4.2.
Bu
piv
acaí
na .
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
..33
11.1
4.3.
Fen
oba
rbit
al ..
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
33
11.1
4.4.
Clo
rfen
amin
a ...
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
...34
11.1
4.5.
Neo
stig
min
a ....
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
....3
4
11.1
4.6.
Pir
ido
xin
a o
vit
amin
a B
6 ...
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
...34
11.1
4.7.
Fit
om
enad
ion
a o
vit
amin
a K
.....
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
.34
12.
Mez
clas
de
med
icam
ento
s p
ara
adm
inis
trac
ión
po
r ví
a su
bcu
tán
ea ..
......
......
......
......
.....
35
13.
Ad
ició
n d
e h
ialu
ron
idas
a ...
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
.....
39
14.
Co
ncl
usi
on
es ..
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
.40
15.
An
exo
I: R
esu
men
de
la e
vid
enci
a d
e lo
s fá
rmac
os
más
em
ple
ado
s p
or
vía
subc
utá
nea
.....
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
.41
16.
Bib
lio
graf
ía: .
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
....4
9
17.
Abr
evia
tura
s ...
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
.56
4
MO
NO
GR
AFÍ
AS
SEC
PAL
201309_M
ON
OG
RA
FIA
_S
EC
PA
L_4.i
ndd 4
10/1
0/2
013 1
9:4
8:5
6
Uso
de
la v
ía s
ub
cutá
nea
en
cu
ida
dos
pa
lia
tivos
• N
.º 4
• O
CT
UB
RE
20
13
5
La M
ed
icin
a P
ali
ati
va e
s el
est
ud
io y
ma-
nejo
de p
aci
en
tes
con
en
ferm
ed
ad
es
act
ivas,
pro
gre
sivas
y a
van
zad
as,
en
qu
ien
es
el
pro
-
nó
stic
o e
s li
mit
ado
y e
n q
ue
el p
rin
cip
al i
n-
teré
s es
la
cali
dad
de
vid
a 1. L
a O
rgan
izac
ión
M
un
dia
l d
e la
Sal
ud
(O
MS)
agr
ega
qu
e la
m
eta
de
la M
edic
ina
Pali
ativ
a es
co
nse
guir
la
mej
or
cali
dad
de
vid
a d
e su
s p
acie
nte
s y
sus
fam
ilia
s q
ue
se e
nfr
enta
n a
l p
rob
lem
a d
e la
en
ferm
edad
ava
nza
da
qu
e am
enaz
a la
vi
da.
Par
a el
lo s
e ce
ntr
a en
la
pre
ven
ció
n y
al
ivio
del
su
frim
ien
to m
edia
nte
la
det
ec-
ció
n,
eval
uac
ión
y t
rata
mie
nto
del
do
lor
y o
tro
s p
rob
lem
as f
ísic
os,
psi
coló
gico
s y
esp
i-ri
tual
es 2.
La
Med
icin
a Pa
liat
iva
afir
ma
la
vid
a, y
ace
pta
la
mu
erte
co
mo
un
pro
ceso
n
atu
ral;
no
aco
rta
ni
alar
ga l
a vi
da,
pro
po
r-ci
on
a al
ivio
del
do
lor
y d
e o
tro
s sí
nto
mas
es
tres
ante
s, i
nte
gra
los
asp
ecto
s p
sico
lógi
cos
y es
pir
itu
ales
en
el
cuid
ado
, o
frec
e u
n s
iste
-m
a d
e ap
oyo
par
a ay
ud
ar a
lo
s p
acie
nte
s a
vivi
r ta
n a
ctiv
amen
te c
om
o s
ea p
osi
ble
has
-ta
la
mu
erte
, y
apo
ya a
la
fam
ilia
du
ran
te l
a en
ferm
edad
del
pac
ien
te y
du
ran
te e
l d
uel
o.
Los
Cu
idad
os
Pali
ativ
os
está
n d
iseñ
ado
s p
ara
pro
po
rcio
nar
bie
nes
tar
o c
on
fort
y s
o-
po
rte
a lo
s p
acie
nte
s y
sus
fam
ilia
s en
las
fa-
ses
fin
ales
de
un
a en
ferm
edad
ter
min
al.
Pro
cura
n c
uid
ado
s m
édic
os
y p
sico
lógi
cos
esp
ecia
liza
do
s ju
nto
a u
n s
op
ort
e em
oci
on
al
y es
pir
itu
al d
ura
nte
la
fase
ter
min
al d
e m
a-n
era
qu
e el
pac
ien
te d
isp
on
ga d
e lo
s d
ías
qu
e le
res
ten
co
nsc
ien
te y
lib
re d
e d
olo
r,
con
lo
s sí
nto
mas
baj
o c
on
tro
l y
en u
n e
n-
torn
o r
od
ead
o d
e la
gen
te q
ue
le q
uie
re 3,
4.
El e
nve
jeci
mie
nto
de
la p
obl
ació
n, e
l au
-m
ento
de
la i
nci
den
cia
de
enfe
rmed
ades
de-
gen
erat
ivas
y c
rón
icas
ju
nto
co
n u
na
may
or
esp
eran
za d
e vi
da
hac
e q
ue
cad
a d
ía, e
l n
ú-
mer
o d
e p
acie
nte
s q
ue
req
uie
ren
cu
idad
os
pal
iati
vos
sea
may
or.
Est
o s
up
on
e u
na
may
or
dem
and
a d
e n
uev
as t
écn
icas
qu
e im
pli
qu
en
men
or
cost
e p
ero
tan
efi
cien
tes
com
o l
as a
c-tu
ales
5 , y
qu
e d
ich
os
pac
ien
tes
con
stit
uya
n
un
a d
ian
a d
e es
tud
io e
n a
uge
. El
do
lor
no
con
tro
lad
o y
otr
os
sín
tom
as a
fect
an d
e m
a-n
era
imp
ort
ante
a l
os
pac
ien
tes
qu
e p
reci
san
cu
idad
os
pal
iati
vos,
su
po
nie
nd
o e
stré
s fí
sico
, p
sico
lógi
co, s
oci
al y
esp
irit
ual
, y d
eter
ioro
de
la c
alid
ad d
e vi
da
de
los
mis
mo
s 6 .
La v
ía d
e el
ecci
ón
par
a tr
atar
lo
s sí
nto
mas
en
cu
idad
os
pal
iati
vos
es l
a ví
a o
ral,
per
o
cier
tas
circ
un
stan
cias
pu
eden
im
po
sibi
lita
r su
uso
, sie
nd
o n
eces
ario
rec
urr
ir a
otr
as v
ías
alte
rnat
ivas
. Las
po
sibl
es c
ausa
s d
e p
érd
ida
o
into
lera
nci
a d
e la
vía
ora
l p
ued
en s
er: i
nto
le-
ran
cia
gást
rica
, im
po
sibi
lid
ad d
e d
eglu
ció
n,
náu
seas
y v
óm
ito
s p
ersi
sten
tes,
in
tole
ran
cia
a o
pio
ides
ora
les
y n
eces
idad
de
do
sis
más
al
tas,
mal
abso
rció
n, d
ebil
idad
ext
rem
a, e
sta-
do
s co
nfu
sio
nal
es, a
gon
ía, d
ism
inu
ció
n d
e co
nsc
ien
cia,
obs
tru
cció
n i
nte
stin
al, e
tc 7,
8.
En e
sto
s ca
sos
otr
as v
ías
alte
rnat
ivas
a l
a o
ral
pu
eden
ser
la
vía
intr
aven
osa
, rec
tal,
in
tra-
mu
scu
lar,
su
blin
gual
y t
ran
sdér
mic
a, a
un
qu
e p
rese
nta
n c
iert
os
inco
nve
nie
nte
s.
En e
l ca
so d
e la
vía
in
trav
eno
sa, l
a n
eces
i-d
ad d
e p
erso
nal
ad
iest
rad
o p
ara
su e
mp
leo
, d
ific
ult
ad p
ara
el a
cces
o v
eno
so a
sí c
om
o
par
a su
man
ten
imie
nto
deb
ido
a l
a ca
qu
exia
q
ue
pre
sen
ta e
l p
acie
nte
, la
dif
icu
ltad
de
su
adm
inis
trac
ión
en
do
mic
ilio
y l
as f
recu
ente
s co
mp
lica
cio
nes
(in
fecc
ion
es)
y li
mit
acio
nes
q
ue
sup
on
e su
uso
ju
nto
a u
na
men
or
auto
-n
om
ía y
may
or
cost
e so
n s
us
pri
nci
pal
es i
n-
con
ven
ien
tes
8, 9.
La v
ía in
trav
enos
a se
rec
omie
nda
par
a el
co
ntr
ol d
el d
olor
inic
ial e
n lo
s pa
cien
tes
de
cuid
ados
pal
iati
vos,
per
o po
ster
iorm
ente
se
re-
com
ien
da q
ue
se s
ust
itu
ya p
or la
vía
ora
l o
subc
utá
nea
den
tro
de la
s 24
hor
as s
igu
ien
tes
10.
An
te l
os
pro
ble
mas
de
dis
fagi
a o
de
ab-
sorc
ión
, la
vía
rec
tal
pu
ede
resu
ltar
un
a b
uen
a o
pci
ón
11.S
in e
mb
argo
, a
pes
ar d
e su
baj
o c
ost
e, h
ay p
oco
s fá
rmac
os
qu
e se
p
ued
an e
mp
lear
po
r d
ich
a ví
a y
su a
bso
r-ci
ón
es
po
co p
red
ecib
le c
on
un
a gr
an v
a-ri
abil
idad
en
cu
anto
a s
u b
iod
isp
on
ibil
i-d
ad y
ab
sorc
ión
8,
12.
1.
Just
ific
aci
ón
de
la r
evis
ión
so
bre
el
uso
de
la v
ía s
ub
cutá
nea
p
ara
su
em
ple
o e
n p
aci
ente
s d
e cu
ida
do
s p
ali
ati
vo
s
201309_M
ON
OG
RA
FIA
_S
EC
PA
L_4.i
ndd 5
10/1
0/2
013 1
9:4
8:5
6
Uso
de
la v
ía s
ub
cutá
nea
en
cu
ida
dos
pa
lia
tivos
6
MO
NO
GR
AFÍ
AS
SEC
PAL
La v
ía i
ntr
am
usc
ula
r p
rese
nta
el
gra
n i
n-
con
ven
ien
te d
e se
r m
uy d
olo
rosa
13, ad
emás
de
qu
e a v
eces
no
exis
te s
ufi
cien
te m
asa
mu
scu
lar
para
su
em
ple
o (
caq
uex
ia)
8, 9.
Po
r v
ía s
ub
lin
gu
al
resu
ltan
úti
les
cie
r-
tos
med
icam
en
tos
co
mo
el
lora
zep
am
y
dia
zep
am
, p
ero
tam
po
co
ex
iste
n m
uch
os
fárm
aco
s q
ue s
e p
ued
an
ad
min
istr
ar
po
r
est
a v
ía 8
, 1
2.
La v
ía t
ran
sdér
mic
a p
od
ría s
er o
tra o
pci
ón
an
te l
a i
mp
osi
bil
idad
o d
ific
ult
ad
de
emp
leo
de
la v
ía o
ral
o i
ntr
aven
osa
per
o p
rese
nta
in
-
con
ven
ien
tes
com
o e
l re
traso
de
hast
a 1
2-2
4
ho
ras
en a
lcan
zar
la s
itu
aci
ón
de
esta
do
est
a-
cio
nari
o c
on
lo
qu
e co
nll
eva u
n d
ifíc
il c
on
-
tro
l d
el d
olo
r d
entr
o d
e la
s p
rim
eras
72 h
ora
s
en p
aci
ente
s d
e cu
idad
os
pali
ati
vo
s. A
dem
ás
pre
sen
ta u
n p
erío
do
co
nsi
der
ab
le d
e co
nti
-
nu
aci
ón
del
efe
cto
tra
s su
ret
irad
a y
un
a g
ran
vari
ab
ilid
ad
in
div
idu
al.
Po
r to
do
est
o,
dic
ha
vía
se
con
sid
era m
ás
ap
rop
iad
a p
ara
el
con
-
tro
l d
el d
olo
r es
tab
le c
on
do
sis
baja
s-m
edia
s
de
op
ioid
es 1
4.
En
tre
el 5
3-7
0%
de
los
paci
ente
s o
nco
lógi-
cos
en s
itu
aci
ón
ter
min
al
pre
cisa
rán
alg
un
a
vía
alt
ern
ati
va p
ara
ad
min
istr
ar
fárm
aco
s,
au
men
tan
do
dic
ho
po
rcen
taje
cu
an
do
se
tra-
ta d
e si
tuaci
ón
agó
nic
a 8
.
Du
ran
te l
as
últ
imas
48
ho
ras
de
vid
a s
e
pu
ede
pre
scin
dir
de
cier
tos
med
icam
ento
s
per
o n
o d
e o
tro
s co
mo
: an
alg
ésic
os,
an
tiem
é-
tico
s, s
edan
tes
y a
nti
con
vu
lsiv
an
tes.
La v
ía
de
ad
min
istr
aci
ón
dep
end
erá d
e la
sit
uaci
ón
del
paci
ente
y l
as
cara
cter
ísti
cas
del
fárm
aco
a a
dm
inis
trar
15.
La v
ía s
ub
cu
tán
ea s
up
on
e u
na a
ltern
ati
-
va e
n s
itu
acio
nes
en
las
qu
e n
o r
esu
lta
ap
rop
iad
o e
l em
ple
o d
e l
a v
ía o
ral,
in
trav
e-
no
sa o
in
tram
usc
ula
r en
pacie
nte
s tr
ibu
ta-
rio
s d
e c
uid
ad
os
pali
ati
vo
s. A
pro
xim
ad
a-
men
te e
l 6
0%
de l
os
pacie
nte
s te
rmin
ale
s
será
can
did
ato
al
uso
de l
a v
ía s
ub
cu
tán
ea
11
, 1
6.
Segú
n B
ruera
y c
ol.
la v
ía s
ub
cu
tán
ea
resu
lta t
an
efe
cti
va c
om
o l
a v
ía i
ntr
av
en
o-
sa,
pero
co
n l
a v
en
taja
de s
er
men
os
inv
asi
-
va,
po
r ell
o e
s co
nsi
dera
da p
ara
alg
un
os
de
ele
cció
n p
ara
el
co
ntr
ol
del
do
lor
6.
Ad
e-
más
de e
sto
, la
vía
su
bcu
tán
ea s
up
on
e u
na
op
ció
n s
egu
ra y
sen
cil
la p
ara
el
pacie
nte
,
perm
itie
nd
o u
n m
ay
or
co
nfo
rt 1
7 y
co
n
ell
o p
rob
ab
lem
en
te u
na m
ejo
r cali
dad
de
vid
a,
sien
do
su
co
ste m
en
or
6,
11
, 1
5,
18
, 1
9.
No
exis
ten
cla
ras
reco
men
daci
on
es s
ob
re
su u
so a
sí c
om
o t
am
po
co m
uch
os
estu
dio
s
refe
ren
tes
al
mis
mo
, p
or
ello
se
reali
za u
na
revis
ión
de
tod
o l
o p
ub
lica
do
hast
a l
a f
ech
a.
201309_M
ON
OG
RA
FIA
_S
EC
PA
L_4.i
ndd 6
10/1
0/2
013 1
9:4
8:5
7
Uso
de
la v
ía s
ub
cutá
nea
en
cu
ida
dos
pa
lia
tivos
• N
.º 4
• O
CT
UB
RE
2013
7
Para
la lo
caliz
ació
n d
e ar
tícu
los
refe
ren
tes
al
uso
de la
vía
sub
cutá
nea
en
cui
dado
s pa
liati
vos
se r
ealiz
ó un
a bú
sque
da b
iblio
gráf
ica
en d
ifer
en-
tes
base
s de
dat
os (P
ubm
ed, M
edlin
e, C
och
ran
e,
CIN
AH
L, E
MBA
SE y
Tri
pdata
base
). C
omo
térm
i-n
os d
e bú
sque
da s
e em
plea
ron
las
sigu
ien
tes
pala
bras
cla
ve: i
nje
ctio
n s
ubcu
taneo
us,
infu
sion
s
subcu
taneo
us,
pallia
tive
care
, te
rmin
ally
ill.
Post
erio
rmen
te s
e re
aliz
ó ot
ra b
úsq
ued
a in
-tr
odu
cien
do c
omo
pala
bras
Med
ical
Su
bjec
t H
eadi
ngs
(M
eSH
) e
l nom
bre
de lo
s fá
rmac
os
más
em
plea
dos
por
las
un
idad
es d
e C
uid
ados
Pa
liati
vos
com
o: a
cety
lcys
tein
e, a
llop
uri
nol
,
am
iodaro
ne,
am
oxic
illin, bupi
vaca
ine,
bupr
enor
-
phin
e, c
alc
ium
, c
efot
axi
me,
cef
tazi
dim
e, c
eftr
iaxo
-
ne,
cip
rofl
oxaci
n, cl
ari
thro
myc
in, ch
lorp
rom
azi
ne,
clin
dam
ycin
, cl
onaze
pam
, dex
am
ethaso
ne,
di-
goxi
n, dob
uta
min
e, d
ompe
ridon
e, d
opam
ine,
phen
-
ytoi
n, fe
nta
nyl
, fl
uco
nazo
le, gr
anis
etro
n, halo
peri
-
dol
, hyd
roxy
zine,
hyo
scin
e N
-buty
l bro
mid
, ib
upr
o-
fen, im
ipen
em o
r ci
last
ati
n, im
ipen
em d
rug
com
bi-
nati
on, ke
tam
ine,
ket
orol
ac,
lev
oflo
xaci
n, th
yrox
i-
ne,
mes
na, m
ethadon
e, d
ipyr
one,
m
ethyl
pred
nis
o-
lone,
met
oclo
pram
ide,
met
ronid
azo
le, m
idazo
lam
,
mor
phin
e,, nit
rogl
ycer
in, oc
teot
ride,
om
epra
zole
,
ondanse
tron
, pa
mid
ronate
, pe
thid
ine,
ace
tam
ino-
phen
, pe
nto
xify
llin
e, r
ispe
ridon
e, s
ulp
irid
e, t
eico
-
planin
, to
bra
myc
in, tr
am
adol
, tr
anex
am
ic a
cid.
Igu
alm
ente
se
real
izó
un
a bú
squ
eda
po
r gr
up
os
de
med
icam
ento
s: a
nalg
esic
s, o
pio
id y
an
ti-b
act
eria
l age
nts
.Se
sel
ecci
onar
on t
odos
los
artí
culo
s, c
arta
s al
ed
itor
, res
úm
enes
de
com
un
icac
ion
es, g
uía
s de
pr
ácti
ca c
línic
a, a
rtíc
ulo
s or
igin
ales
, rev
isio
nes
y
resú
men
es d
e co
mu
nic
acio
nes
a c
ongr
esos
qu
e tu
vier
an r
elac
ión
con
la u
tiliz
ació
n d
e la
ví
a su
bcu
tán
ea c
omo
alte
rnat
iva
de a
dmin
is-
trac
ión
en
pac
ien
tes
que
requ
iere
n c
uid
ados
pa
liati
vos
así c
omo
todo
s aq
uel
los
med
icam
en-
tos
que
se e
mpl
ean
par
a su
adm
inis
trac
ión
por
di
cha
vía
en d
ich
os p
acie
nte
s.La
s re
fere
nci
as d
e ar
tícu
los
o re
visi
ones
re-
leva
nte
s fu
eron
rev
isad
as p
ara
sele
ccio
nar
más
es
tud
ios
de
inte
rés.
Se in
cluy
eron
los
artí
culo
s es
crit
os e
n in
glés
, es
pañ
ol o
fran
cés
que
fuer
an r
elac
ion
ados
con
2.
Mét
od
o d
e lo
cali
zaci
ón
y s
elec
ció
n d
e fu
ente
s p
rim
ari
as
la e
valu
ació
n y
uso
de
med
icam
ento
s o
solu
cio-
nes
usa
das
por
vía
subc
után
ea a
sí c
omo
sobr
e la
té
cnic
a de
adm
inis
trac
ión
por
vía
sub
cutá
nea
.Se
cen
tral
izó
la b
úsq
ued
a en
est
ud
ios
real
i-za
dos
en
hu
man
os a
sí c
omo
pre
fere
nte
men
te
en lo
s ú
ltim
os 1
0 añ
os (
2000
-201
0).
Se e
xclu
yero
n lo
s ar
tícu
los
en lo
s q
ue
se u
só
la v
ía s
ubc
utá
nea
par
a la
ad
min
istr
ació
n d
e m
edic
amen
tos
o fl
uid
os e
n n
iños
, pre
mat
uro
s as
í com
o p
ara
med
icam
ento
s co
n a
pro
baci
ón
de
uso
por
vía
su
bcu
tán
ea c
omo
la in
suli
na
o
hep
arin
as d
e ba
jo p
eso
mol
ecu
lar
u o
tras
en
-fe
rmed
ades
o s
itu
acio
nes
no
rela
cion
adas
con
p
acie
nte
s d
e cu
idad
os p
alia
tivo
s.Se
obt
uvi
eron
un
tot
al d
e 50
art
ícu
los
rele
-va
nte
s si
endo
la m
ayor
ía o
rigi
nal
es, c
arta
s al
di
rect
or, s
erie
s de
cas
os y
est
udi
os r
elac
ion
ados
co
n la
com
pati
bilid
ad d
e m
edic
amen
tos.
Sól
o
un
os p
ocos
era
n e
nsa
yos
clín
icos
y r
evis
ion
es.
El t
ipo
de p
acie
nte
s in
clui
dos
en la
may
oría
de
los
estu
dios
sel
ecci
onad
os fu
eron
an
cian
os
de e
dade
s co
mpr
endi
das
entr
e (6
5-80
añ
os)
aun
que
algu
nos
incl
uían
pac
ien
tes
jóve
nes
(30
años
) con
en
ferm
edad
es o
nco
lógi
cas
con
req
ue-
rim
ien
tos
de c
uida
dos
palia
tivo
s fu
nda
men
tal-
men
te e
n e
stad
o te
rmin
al y
deb
ido
a en
ferm
e-da
des
onco
lógi
cas,
rea
lizad
os e
n E
urop
a y
Esta
-do
s U
nid
os.
Los
estu
dios
incl
uid
os h
acen
ref
eren
cia
al
ámbi
to d
e la
ate
nci
ón p
rim
aria
, hos
pita
les,
re-
side
nci
a de
an
cian
os o
sim
plem
ente
est
udi
os
sobr
e es
tabi
lidad
de
mez
clas
de
med
icam
ento
s pa
ra s
u p
oste
rior
uso
por
vía
su
bcu
tán
ea.
Los
tam
años
de
mu
estr
a fu
eron
des
de 2
a 6
0 pa
ra a
dmin
istr
ació
n d
e m
edic
amen
tos
por
vía
subc
utá
nea
y d
e 2
a 15
0 pa
cien
tes
para
adm
i-n
istr
ar f
luid
os p
or v
ía s
ubc
utá
nea
. La
dura
ción
de
l tra
tam
ien
to p
or v
ía s
ubc
utá
nea
fu
e de
4-2
1 dí
as e
n la
may
oría
de
los
caso
s.La
def
icie
nci
a m
etod
ológ
ica
de la
may
oría
de
estu
dios
se
deri
va d
e in
clui
r un
tam
año
de m
ues-
tra
pequ
eño,
uso
de
mét
odos
no
esta
nda
riza
dos
para
eva
luar
los,
dife
ren
cias
en
los
grup
os d
e co
m-
para
ción
y n
o al
eato
riza
ción
. El c
álcu
lo d
e m
ues-
tra
se re
aliz
ó só
lo e
n d
os e
stud
ios
y el
an
ális
is p
or
inte
nci
ón tr
atar
sól
o se
llev
o a
cabo
en
un
o 20
.
201309_M
ON
OG
RA
FIA
_S
EC
PA
L_4.i
ndd 7
10/1
0/2
013 1
9:4
8:5
7
Uso
de
la v
ía s
ub
cutá
nea
en
cu
ida
dos
pa
lia
tivos
8
MO
NO
GR
AFÍ
AS
SEC
PAL
El t
ejid
o s
ubc
utá
neo
o h
ipo
der
mis
es
la
terc
era
cap
a d
e la
pie
l en
con
trán
do
se p
or
de-
bajo
de
la e
pid
erm
is y
der
mis
. Act
úa
com
o
aisl
ante
tér
mic
o, r
eser
va e
ner
géti
ca, a
lmo
ha-
dil
la d
e p
rote
cció
n f
ren
te a
tra
um
atis
mo
s m
ecán
ico
s ex
tern
os.
Al
con
trar
io q
ue
otr
as
cap
as d
e la
pie
l, l
a h
ipo
der
mis
dis
po
ne
de
mu
y p
oco
s re
cep
tore
s d
el d
olo
r. P
rese
nta
un
a bi
od
isp
on
ibil
idad
del
90%
, eli
min
and
o e
l m
etab
oli
smo
de
pri
mer
pas
o h
epát
ico
13,2
1 .
La v
ía s
ubc
utá
nea
fav
ore
ce l
a ad
min
istr
ació
n
de
fárm
aco
s ya
qu
e se
ext
ien
de
po
r to
da
la
sup
erfi
cie
corp
ora
l y
no
su
po
ne
un
a li
mit
a-ci
ón
del
acc
eso
, co
mo
pu
ede
ocu
rrir
co
n l
a ví
a in
trav
eno
sa o
in
tram
usc
ula
r. E
stá
mu
y ir
riga
da
favo
reci
end
o l
a ab
sorc
ión
de
fárm
a-co
s, t
ien
e ca
pac
idad
de
dis
ten
sió
n g
raci
as a
l te
jid
o c
on
ecti
vo y
es
cap
az d
e re
cobr
ar s
u e
s-ta
do
nat
ura
l tr
as l
a re
abso
rció
n d
el v
olu
men
d
e lí
qu
ido
ad
min
istr
ado
22.
La v
ía s
ubc
utá
nea
no
pre
sen
ta b
arre
ras
de
abso
rció
n p
ues
la
med
icac
ión
en
tra
dir
ecta
-m
ente
en
el
torr
ente
cir
cula
tori
o a
tra
vés
de
los
cap
ilar
es a
dif
eren
cia
de
la m
edic
ació
n
ora
l q
ue
req
uie
re d
e u
na
met
abo
liza
ció
n p
re-
via
en e
l h
ígad
o p
ara
po
der
alc
anza
r la
cir
cu-
laci
ón
sis
tém
ica.
El
flu
jo s
angu
íneo
y l
a so
lu-
bili
dad
del
med
icam
ento
det
erm
inan
lo
ráp
i-d
o q
ue
se a
bso
rber
á 6 .
La a
bso
rció
n d
el f
luid
o s
e p
rod
uce
po
r p
er-
fusi
ón
, dif
usi
ón
, pre
sió
n h
idro
stát
ica
y p
re-
sió
n o
smó
tica
. Se
con
sid
era
com
par
able
la
abso
rció
n d
e fl
uid
os
po
r ví
a su
bcu
tán
ea a
la
intr
aven
osa
sie
mp
re q
ue
la v
elo
cid
ad, c
anti
-d
ad y
el
tip
o d
e fl
uid
o s
ea e
l ap
rop
iad
o 18
.El
sis
tem
a li
nfá
tico
dev
uel
ve a
la
circ
ula
-ci
ón
gen
eral
en
tre
do
s y
cuat
ro l
itro
s d
e li
n-
fa a
l d
ía,
si e
sta
cap
acid
ad s
e p
rete
nd
e au
-m
enta
r se
pro
du
cirá
ed
ema.
La v
elo
cid
ad d
e ab
sorc
ión
po
r ví
a su
bcu
-tá
nea
se
pu
ede
incr
emen
tar
med
ian
te a
di-
ció
n d
e h
ialu
ron
idas
a, m
asaj
es e
n l
a zo
na
o
apli
caci
ón
de
calo
r lo
cal.
Igu
alm
ente
se
pu
e-d
e re
du
cir
la v
elo
cid
ad d
e ab
sorc
ión
po
r es
ta v
ía m
edia
nte
la
adm
inis
trac
ión
de
vaso
-co
nst
rict
ore
s co
mo
la
ad
ren
alin
a o
ap
lica
-ci
ón
de
frío
lo
cal
23.
En
alg
un
os
estu
dio
s se
hab
la i
nd
isti
nta
-m
ente
de
adm
inis
trac
ión
po
r ví
a su
bcu
tá-
nea
o h
ipo
der
mo
clis
is p
ara
con
sid
erar
cu
alq
uie
r ti
po
de
adm
inis
trac
ión
su
bcu
tá-
nea
11
, 2
4,
sin
em
bar
go a
lgu
no
s au
tore
s u
ti-
liza
n e
l té
rmin
o h
ipo
der
mo
clis
is p
ara
refe
-ri
rse
ún
icam
ente
a l
a h
idra
taci
ón
po
r ví
a su
bcu
tán
ea c
om
o a
lter
nat
iva
a la
flu
ido
te-
rap
ia i
ntr
aven
osa
7,
18
, 1
9,
25 .
La
hip
od
erm
o-
clis
is t
amb
ién
se
con
oce
co
n e
l n
om
bre
de
clis
is o
hid
rata
ció
n s
ub
cutá
nea
18.
3. D
efin
ició
n d
e ví
a su
bcu
tán
ea e
hip
od
erm
ocl
isis
201309_M
ON
OG
RA
FIA
_S
EC
PA
L_4.i
ndd 8
10/1
0/2
013 1
9:4
8:5
7
Uso
de
la v
ía s
ub
cutá
nea
en
cu
ida
dos
pa
lia
tivos
• N
.º 4
• O
CT
UB
RE
2013
9
4.
Ind
ica
cio
nes
de
la a
dm
inis
tra
ció
n d
e m
edic
am
ento
s p
or
vía
su
bcu
tán
ea
El
pri
mer
caso
de
uso
de
la v
ía s
ub
cutá
nea
data
del
1913,
para
el
trata
mie
nto
de
la d
ia-
rrea
in
fan
til
26.
Sin
em
barg
o n
o f
ue
hast
a
19
40 c
uan
do
se
emp
ezó
a a
dm
inis
trar
suer
os
po
r vía
su
bcu
tán
ea e
n n
iño
s. E
n 1
95
0 s
e p
ro-
du
jero
n v
ari
os
epis
od
ios
de
mu
erte
s y s
ho
ck
a c
on
secu
enci
a d
e ca
mb
ios
osm
óti
cos
du
ran
-
te l
a i
nfu
sió
n s
ub
cutá
nea
qu
e ll
evaro
n a
l
ab
an
do
no
de
la t
écn
ica.
Po
ster
iorm
ente
se
ha v
isto
qu
e d
ich
os
fall
os
se d
ebie
ron
a u
n
mal
uso
de
la t
écn
ica,
la a
dm
inis
traci
ón
de
flu
ido
s in
ap
rop
iad
os
po
r d
ich
a v
ía (
hip
ertó
-
nic
os
y s
in e
lect
roli
tos)
, vo
lúm
enes
ele
vad
os
de
flu
ido
s y v
elo
cid
ad
es d
e in
fusi
ón
alt
as
18.
La d
esh
idra
taci
ón
es
un
pro
ble
ma m
uy f
re-
cuen
te e
n p
aci
ente
s an
cian
os
y e
stá r
elaci
on
a-
da c
on
la m
orb
imo
rtali
dad
. Pu
ede
con
llev
ar
la a
pari
ció
n d
e co
nfu
sió
n, d
ism
inu
ció
n d
el
vo
lum
en i
ntr
avasc
ula
r y d
e la
fil
traci
ón
glo
-
mer
ula
r d
an
do
lu
gar
a f
all
o r
enal
y c
on
ell
o
po
sib
le a
cum
ula
ció
n d
e o
pio
ides
res
po
nsa
ble
s
de
la t
oxic
idad
. A
dem
ás
sup
on
e u
n r
iesg
o d
e
ap
ari
ció
n d
e ú
lcer
as
po
r p
resi
ón
y e
stre
ñi-
mie
nto
qu
e h
ay q
ue
trata
r 8. Si
se
con
sigu
e u
n
con
tro
l d
e la
des
hid
rata
ció
n a
tie
mp
o s
e p
ue-
den
pre
ven
ir c
om
pli
caci
on
es u
ho
spit
ali
zaci
o-
nes
in
nec
esari
as
20. La h
ipo
der
mo
clis
is e
s ta
n
efec
tiva c
om
o l
a r
ehid
rata
ció
n i
ntr
aven
osa
20
pu
dié
nd
ose
em
ple
ar
para
tra
tar
la d
esh
idra
ta-
ció
n m
od
erad
a-m
edia
, p
érd
ida d
e fl
uid
os
se-
cun
dari
a a
diu
réti
cos,
vó
mit
os,
dia
rrea
, h
iper
-
term
ia, d
ific
ult
ad
de
ad
min
istr
aci
ón
de
nu
tri-
ció
n e
nte
ral
y p
are
nte
ral
(am
ino
áci
do
s en
so
-
luci
ón
para
evit
ar
maln
utr
ició
n),
so
mn
ole
n-
cia, p
reven
ir l
a s
equ
edad
de
bo
ca, es
treñ
i-
mie
nto
, ú
lcer
as
po
r p
resi
ón
, h
iper
calc
emia
mali
gn
a, d
elir
io (
de
elec
ció
n p
ues
la v
ía i
ntr
a-
ven
osa
su
po
ne
un
au
men
to d
e ri
esgo
de
in-
serc
ion
es t
rau
máti
cas)
12 y
el
sín
dro
me
con
fu-
sio
nal
pro
du
cid
o p
or
los
op
ioid
es 5
, 18,2
5 .
La v
ía s
ub
cutá
nea
su
po
ne
un
a a
lter
nati
va
a l
a v
ía o
ral
o i
ntr
aven
osa
en
paci
ente
s d
e
cuid
ad
os
pali
ati
vo
s y e
n o
tro
s ca
sos
po
r p
re-
sen
tar
pro
ble
mas
para
la a
dm
inis
traci
ón
ora
l
de
los
med
icam
ento
s co
mo
: n
áu
seas,
vó
mi-
tos,
dia
rrea
s, d
isfa
gia
, o
bst
rucc
ión
in
test
inal,
físt
ula
s es
ófa
go
-tra
qu
eale
s o
en
tero
-cu
tán
eas
(esp
ecia
lmen
te s
i se
en
cuen
tran
a n
ivel
de
inte
stin
o d
elgad
o, p
ues
es
a e
sa a
ltu
ra d
on
de
se a
bso
rben
la m
ayo
ría d
e lo
s fá
rmaco
s) 1
2,
en s
itu
aci
ón
de
ago
nía
, co
nfu
sió
n o
agit
a-
ció
n e
n p
aci
ente
s co
n d
emen
cia, d
ism
inu
-
ció
n d
el n
ivel
de
con
cien
cia 2
3, d
olo
r re
sis-
ten
te a
mo
rfin
a o
ral
16, 27, 28 d
ific
ult
ad
de
acc
e-
so v
eno
so, o
po
sici
ón
a o
tras
vía
s d
e ad
min
is-
traci
ón
17, 29, 30, d
ebil
idad
gen
erali
zad
a 3
1, tu
-
mo
res
con
met
ást
asi
s, p
ost
op
erato
rio
32, n
e-
cesi
dad
de
ad
min
istr
aci
ón
de
la m
edic
aci
ón
en c
entr
os
no
ho
spit
ala
rio
s o
en
el
do
mic
ilio
7, 11 a
dm
inis
traci
ón
de
qu
imio
tera
pia
5, an
al-
ges
ia e
n p
aci
ente
s co
n c
án
cer
avan
zad
o,
man
ten
imie
nto
de
cier
ta m
ovil
idad
en
el
pa-
cien
te 1
7 e
stad
ío t
erm
inal
(ago
nía
) 14, aver
-
sió
n a
la v
ía o
ral-
pro
ble
mas
de
cum
pli
mie
n-
to 3
3 , d
efic
ien
te c
on
tro
l p
or
otr
a v
ía 2
5, et
c.
Cu
an
do
se
req
uie
ren
niv
eles
pla
smáti
cos
elev
ad
os
de
form
a r
áp
ida d
ebid
o a
un
a e
xa-
cerb
aci
ón
del
do
lor,
la v
ía o
ral
no
es
úti
l y
un
a a
lter
nati
va e
fica
z y q
ue
ap
ort
a m
ejo
r ca
-
lid
ad
de
vid
a s
ería
la s
ub
cutá
nea
30,3
4.
Gen
eralm
ente
se
suel
e em
ple
ar
tan
to p
ara
trata
r el
do
lor
de
paci
ente
s te
rmin
ale
s cu
an
-
do
la a
nalg
esia
res
ult
a i
nap
rop
iad
a a
pes
ar
de
reci
bir
las
do
sis
máxim
as
tole
rad
as
de
op
ioi-
des
y/o
an
tiin
flam
ato
rio
s n
o e
ster
oid
eos
(AI-
NE
s) p
or
vía
ora
l 35 c
om
o p
ara
la h
idra
taci
ón
11. Se
suel
e u
sar
con
jun
tam
ente
co
n l
a v
ía
rect
al
y t
ran
sdér
mic
a 1
7.
Lo
s sí
nto
mas
qu
e se
pu
eden
tra
tar
po
r vía
sub
cutá
nea
so
n: d
olo
r, a
git
aci
ón
, n
áu
seas,
vó
mit
os,
sec
reci
on
es e
xce
sivas,
co
nvu
lsio
nes
,
dis
nea
, to
s, d
iarr
ea, h
iper
ten
sió
n i
ntr
acr
a-
nea
l, f
ieb
re, su
do
raci
ón
, et
c 16.
Es
frec
uen
te q
ue
los
med
icam
ento
s u
tili
za-
do
s en
med
icin
a p
ali
ati
va n
o t
engan
au
tori
-
zad
as
en l
as
fich
as
técn
icas
las
ind
icaci
on
es,
do
sis
o v
ías
de
ad
min
istr
aci
ón
po
r la
s q
ue
son
usa
do
s 16.
201309_M
ON
OG
RA
FIA
_S
EC
PA
L_4.i
ndd 9
10/1
0/2
013 1
9:4
8:5
7
Uso
de
la v
ía s
ub
cutá
nea
en
cu
ida
dos
pa
lia
tivos
10
M
ON
OG
RA
FÍA
S SE
CPA
L
Exis
ten
div
ersa
s si
tuac
ion
es e
n l
as q
ue
la
vía
su
bcu
tán
ea n
o s
e p
ued
e u
tili
zar:
la e
xis
-
ten
cia d
e u
na i
nci
sió
n q
uir
úrg
ica e
n l
a z
on
a
(po
rqu
e im
pid
e la
cir
cula
ció
n l
infá
tica
), l
a
dis
ecci
ón
de
gan
gli
os
ingu
inale
s, s
up
erfi
cies
irra
dia
das
(la r
ad
iote
rap
ia d
estr
uye
los
vaso
s
lin
fáti
cos
y s
u c
ap
aci
dad
de
ab
sorc
ión
ser
á
men
or
esp
ecia
lmen
te d
e gr
and
es v
olú
men
es
y in
fusi
on
es p
rolo
nga
das
) 16
, 17 .
En
el
caso
de
la a
dm
inis
traci
ón
de
suer
os
po
r vía
su
bcu
tán
ea (
hip
od
erm
ocl
isis
) h
emo
s
de
ten
er e
n c
uen
ta s
i el
paci
ente
pre
sen
ta f
a-
llo
cir
cula
tori
o,
sob
reca
rga h
ídri
ca,
des
hid
ra-
taci
ón
sev
era, d
eseq
uil
ibri
o e
lect
rolí
tico
sev
e-
ro (
Na+
>1
50 m
Eq
/ L, o
smo
lali
dad
>300
mO
sm/
Kg y
ure
a/
Crs
uer
o>25),
co
agu
lop
a-
tía, sh
ock
o c
on
dic
ion
es q
ue
req
uie
ran
ad
mi-
nis
traci
ón
ráp
ida d
e fl
uid
os
y e
n g
ran
des
5. C
on
train
dic
aci
on
es d
e la
vía
su
bcu
tán
ea
can
tid
ad
es (
mayo
res
de
3L
/ 2
4h
), p
ues
no
se
po
drí
a u
tili
zar
esta
vía
16, 20, 21, 26.
Tam
bié
n s
e h
a d
e te
ner
en
cu
enta
qu
e n
o
pre
sen
te z
on
as d
e la
pie
l d
añad
as (
infe
ctad
a,
infl
amad
a, u
lcer
ada)
, hip
oal
bum
inem
ia c
on
ed
ema
imp
ort
ante
(p
ued
e d
ism
inu
ir l
a ab
sor-
ció
n d
el m
edic
am
ento
) 26, lu
gare
s p
róxim
os
a u
na a
rtic
ula
ció
n (
dis
min
uye
la m
ovil
idad
del
paci
ente
), p
rom
inen
cias
óse
as
(hay m
e-
no
s te
jid
o s
ub
cutá
neo
), e
tc 1
6, 18, 25.
La h
ipo
alb
um
inem
ia c
au
sa u
na p
resi
ón
on
cóti
ca b
aja
qu
e p
ued
e co
nll
evar
a l
a a
pari
-
ció
n d
e ed
emas
más
fáci
lmen
te 1
7.
Las
con
train
dic
aci
on
es r
elati
vas
del
uso
de
la v
ía s
ub
cutá
nea
en
do
mic
ilio
so
n: la
mala
ad
ap
taci
ón
del
paci
ente
, la
cla
ud
icaci
ón
de
los
fam
ilia
res
o l
a s
itu
aci
ón
so
cial
qu
e im
pi-
da e
l tr
ata
mie
nto
do
mic
ilia
rio
12.
201309_M
ON
OG
RA
FIA
_S
EC
PA
L_4.i
ndd 1
010/1
0/2
013 1
9:4
8:5
7
Uso
de
la v
ía s
ub
cutá
nea
en
cu
ida
dos
pa
lia
tivos
• N
.º 4
• O
CT
UB
RE
2013
11
La m
edic
ació
n s
e p
ued
e ad
min
istr
ar d
e fo
rma
con
tin
ua
med
ian
te s
iste
mas
de
infu
-si
ón
, en
fo
rma
de
bolo
s o
in
fusi
ón
in
term
i-te
nte
(co
n p
alo
mit
a) 7
, 11,
36 .
La i
nfu
sió
n i
nte
rmit
ente
só
lo p
erm
ite
ad-
min
istr
ar 2
-3 m
L p
or
cad
a bo
lo (
el l
ímit
e d
e to
lera
nci
a d
e la
pie
l) 1
2, 1
3, 2
3 n
o s
ien
do
nec
esa-
ria
la d
ilu
ció
n p
revi
a d
e la
med
icac
ión
13,
16 .
Si
se a
dm
inis
tra
un
vo
lum
en m
ayo
r es
po
sibl
e q
ue
apar
ezca
n p
robl
emas
de
ind
ura
ció
n, e
ri-
tem
a y
do
lor 3
7 .Tr
as c
ada
bolo
ad
min
istr
ado
no
se
req
uie
re
hep
arin
izar
ni
real
izar
lav
ado
co
n s
uer
o a
di-
fere
nci
a d
e la
in
fusi
ón
co
nti
nu
a 13
au
nq
ue
algu
no
s sí
lo
rec
om
ien
dan
(su
ero
fis
ioló
gico
0.
9%; e
ntr
e 0.
2-0.
5 m
L) p
ara
así
gara
nti
zar
la
do
sis
pau
tad
a 12,
23 .
Un
a ve
nta
ja d
e es
te t
ipo
de
adm
inis
trac
ión
es
qu
e se
pu
ede
adm
inis
trar
la
med
icac
ión
ta
nto
pau
tad
a co
mo
de
form
a p
un
tual
en
fu
nci
ón
de
la a
gud
izac
ión
de
la s
into
mat
olo
-gí
a; a
dem
ás d
e la
po
sibi
lid
ad d
e p
od
er a
dm
i-n
istr
arla
lo
s fa
mil
iare
s o
cu
idad
ore
s 16 .
La i
nfu
sió
n i
nte
rmit
ente
pre
sen
ta s
u e
fec-
to e
n p
ico
s y
va a
um
enta
nd
o h
asta
alc
anza
r su
máx
ima
efic
acia
. Lo
s p
ico
s in
icia
les
pu
e-d
en o
casi
on
ar e
fect
os
secu
nd
ario
s y
los
niv
e-le
s ba
jos
ante
s d
e la
sig
uie
nte
do
sis
pu
eden
h
acer
rea
par
ecer
lo
s sí
nto
mas
22 .
La in
fusi
ón c
onti
nu
a se
pre
fier
e a
la in
term
i-te
nte
por
ser
men
os d
olor
osa,
más
fác
il de
co-
loca
r y
man
ten
er, e
vita
un
alt
o n
úm
ero
de
pun
cion
es, m
enor
man
ipu
laci
ón, m
ayor
es v
o-lú
men
es a
dmin
istr
ados
. No
se a
soci
a a
efec
to
bolu
s, p
rese
nta
ndo
con
cen
trac
ión
un
ifor
me
y ef
ecto
con
stan
te, l
o qu
e ad
emás
par
ece
redu
cir
la n
eces
idad
de
un
a do
sis
may
or 1
3, 2
2, 3
4 .La
in
fusi
ón
co
nti
nu
a co
n i
nfu
sor
per
mit
e la
lib
erac
ión
del
med
icam
ento
du
ran
te u
n
per
íod
o d
e h
asta
7 d
ías.
Exi
sten
dif
eren
tes
tip
os
de
infu
sore
s si
end
o l
os
de
tip
o g
lobo
lo
s m
ás r
eco
men
dad
os,
pu
es s
e li
bera
la
me-
dic
ació
n l
enta
men
te. P
rese
nta
n u
na
du
ra-
ció
n d
ifer
ente
; des
de
24 h
ora
s, h
asta
5 y
7
día
s. L
os
de
24 h
ora
s se
su
elen
usa
r en
el
ho
spit
al y
pu
eden
co
mp
leta
rse
con
do
sis
de
bolo
s ex
tras
si
es n
eces
ario
de
has
ta u
n 1
0%
de
la d
osi
s to
tal
de
24 h
8.
Los
tipo
s de
infu
sore
s qu
e po
dem
os e
mpl
ear
en la
adm
inis
trac
ión
con
tin
ua s
on d
e ti
po: e
las-
tom
éric
os; m
ecán
icos
o e
lect
rón
icos
36,
38 .
En
caso
de
no
disp
oner
de
nin
gun
o de
ello
s se
pue
-de
adm
inis
trar
la m
edic
ació
n d
iluid
a en
sue
ro o
ag
ua p
or g
rave
dad
med
ian
te m
icro
gote
ro 1
6 .Lo
s in
fuso
res
mo
no
uso
o d
e ti
po
ela
sto
mé-
rico
s so
n d
isp
osi
tivo
s d
esec
hab
les,
lig
ero
s,
peq
ueñ
os,
y c
óm
od
os.
So
n l
os
más
eco
nó
mi-
cos
y p
rop
orc
ion
an m
ayo
r au
ton
om
ía y
mo
-vi
lid
ad a
l p
acie
nte
36 .
Exi
sten
de
dif
eren
tes
volú
men
es d
e ca
pac
idad
; des
de
48 m
L h
asta
u
n m
áxim
o d
e 27
5 m
L, d
ifer
ente
s ta
mañ
os
y d
ifer
ente
s ve
loci
dad
es d
e in
fusi
ón
. Dis
po
nen
d
e u
n r
eser
vori
o o
glo
bo i
nte
rio
r en
el
qu
e se
in
tro
du
ce l
a m
edic
ació
n. E
ste
rese
rvo
rio
est
á fa
bric
ado
de
po
liis
op
ren
o o
cau
cho
qu
e cr
ea
un
a p
resi
ón
po
siti
va c
on
tin
ua
per
mit
ien
do
la
lib
erac
ión
de
la m
edic
ació
n a
un
a ve
loci
-d
ad c
on
stan
te. E
l re
serv
ori
o e
stá
con
ecta
do
co
n e
l ca
téte
r d
el p
acie
nte
a t
ravé
s d
e u
na
con
exió
n t
ipo
lu
er-l
ock
12,
39 .
6.
Tip
os
de
ad
min
istr
aci
ón
po
r v
ía s
ub
cutá
nea
Fig
.6.1
. In
fuso
res
elast
omér
icos
.Fig
.6.3
. B
omba d
e in
fusi
ón e
lec-
trón
ica.
Fig
.6.2
. In
fuso
r m
ecán
ico
de
reso
rte
flot
an
te y
bom
ba d
e je
rin
ga.
201309_M
ON
OG
RA
FIA
_S
EC
PA
L_4.i
ndd 1
110/1
0/2
013 1
9:4
8:5
8
Uso
de
la v
ía s
ub
cutá
nea
en
cu
ida
dos
pa
lia
tivos
12
M
ON
OG
RA
FÍA
S SE
CPA
L
Infu
sió
n c
on
tin
ua
Infu
sió
n i
nte
rmit
en
te
Co
nce
ntr
aci
ón
del fá
rmaco
en
pla
sma u
nif
orm
e.
Mejo
r p
ara
tra
tam
ien
tos
pro
lon
gad
os.
Efe
cto
dis
con
tin
uo
de l
os
fárm
aco
s
Vo
lúm
en
es
gra
nd
es
Só
lo p
erm
ite p
eq
ueñ
os
vo
lúm
en
es
Peo
r efe
cto
en
do
lor
ag
ud
oM
ejo
r efe
cto
en
do
lor
ag
ud
o
Men
or
man
ipu
laci
ón
Mayo
r m
an
ipu
laci
ón
Po
sib
ilid
ad
de m
ezcl
ar
dif
ere
nte
s fá
rmaco
s
Co
ste e
levad
oM
en
or
cost
e
Ta
bla
1: D
ifer
enci
as
entr
e in
fusi
ón
con
tin
ua
e i
nfu
sión
in
term
iten
te
Los
infu
sore
s m
ecán
icos
dis
pon
en d
e u
n d
is-
posi
tivo e
lect
rom
ecán
ico q
ue
emp
uja
el ém
bo-
lo d
e la
jer
inga
(bom
bas
de
jeri
nga)
o d
isp
osi
ti-
vo d
e re
sort
e q
ue
ejer
ce p
resi
ón
sobre
un
a bol-
sa d
e m
edic
ació
n a
loja
da
den
tro d
e u
na
bom
-
ba.
La
ven
taja
qu
e p
rese
nta
n e
s su
reu
tili
za-
ción
, ya
qu
e la
s bols
as d
e m
edic
ació
n s
on
las
ún
icas
des
ech
able
s.
Las
bo
mb
as
elec
tró
nic
as
fun
cio
nan
po
r u
n
mec
an
ism
o p
eris
tált
ico
y p
rese
nta
n u
n s
iste
-
ma d
e co
ntr
ol
pro
gra
mab
le y
sis
tem
a d
e ala
r-
ma
12, 40.
Cu
an
do
se
emp
lean
in
fuso
res
en l
a a
dm
i-
nis
traci
ón
de
med
icam
ento
s es
im
po
rtan
te:
mo
nit
ori
zar
al
paci
ente
para
co
mp
rob
ar
qu
e
está
n s
ien
do
efi
cace
s lo
s fá
rmaco
s, i
nsp
ecci
o-
nar
el i
nfu
sor
para
co
mp
rob
ar
qu
e se
est
á
des
carg
an
do
co
rrec
tam
ente
, n
o m
od
ific
ar
la
med
icaci
ón
un
a v
ez p
ues
to e
l in
fuso
r p
ues
po
drí
a o
casi
on
ar
erro
res
de
con
cen
traci
ón
de
la m
ezcl
a y
de
la v
elo
cid
ad
de
infu
sió
n, u
sar
el m
ínim
o n
úm
ero
de
fárm
aco
s en
la m
ezcl
a
para
dis
min
uir
el
ries
go
de
pre
cip
itaci
ón
y
po
sib
le r
edu
cció
n d
e ef
icaci
a, p
rote
ger
el
sis-
tem
a e
n c
aso
de
infu
nd
ir m
edic
am
ento
s fo
to-
sen
sib
les
com
o l
a m
orf
ina o
el
halo
per
ido
l 12.
Para
in
fusi
ón
co
nti
nu
a d
e m
edic
am
ento
s
se a
con
seja
n 3
mL/m
in (
180 m
L/h
) au
nq
ue
alg
un
os
au
tore
s ll
egan
a i
nd
icar
hast
a 7
mL
/
min
(4
20
mL
/h) 6
, 12, 13, 20.
Para
hid
rata
ció
n d
el p
aci
ente
, se
rec
o-
mie
nd
an
rit
mo
s d
e in
fusi
ón
de
1 m
L/m
in
(60
mL
/h) 4
1 c
on
un
máxim
o d
e 2
mL
/min
(12
0 m
L/h
) 42 o
bo
los
de
50
0 m
L e
n u
na
ho
ra; d
os
o t
res
vec
es a
l d
ía 1
2.
Las
lim
itac
ion
es d
e volú
men
es y
vel
oci
dad
es
son
de
1.5
L/
día
por
pu
nto
de
infu
sión
(1
mL/
min
), 1
2, 13 h
asta
3 L
/ d
ía r
epar
tid
os
en d
os
pu
n-
tos
de
inyec
ción
, 12, 42 1
L/
8h
en
in
fusi
ón
noc-
turn
a (l
a in
fusi
ón
in
term
iten
te n
oct
urn
a d
ura
-
rá e
ntr
e 8-1
2h
22)
y n
o m
ás d
e 1L/
2h
18,1
9 ,20 .
Par
a lo
s p
acie
nte
s en
fas
e m
uy a
van
zad
a d
e la
enfe
rmed
ad, en
tre
3-4
L d
e su
ero p
or
sem
ana
pu
ede
resu
ltar
su
fici
ente
12.
Si e
l p
acie
nte
tie
ne
dolo
r u
otr
os
sín
tom
as
agu
diz
ados
en e
l m
om
ento
de
inic
iar
la in
fu-
sión
con
tin
ua,
deb
e re
cibir
un
a d
osi
s in
icia
l d
e
carg
a ya
qu
e la
in
fusi
ón
con
tin
ua
pu
ede
tard
ar
tiem
po e
n s
er e
fect
iva 1
6.
La
adm
inis
trac
ión
su
bcu
tán
ea c
on
tin
ua
per
-
mit
e m
ante
ner
un
efe
cto c
on
stan
te 1
6 y
evit
ar
las
toxic
idad
es d
e lo
s m
edic
amen
tos
adm
inis
-
trad
os
en b
olo
deb
ido a
los
pic
os
y v
alle
s de
con
cen
trac
ion
es 4
3.E
ntr
e lo
s in
con
ven
ien
tes
de
la in
fusi
ón
con
tin
ua
enco
ntr
amos:
la
lim
itac
ión
de
movilid
ad d
e lo
s p
acie
nte
s, la
lim
itac
ión
de
flu
idos
en 2
4h
, la
nec
esid
ad d
e em
ple
ar in
fuso
-
res
qu
e h
ace
may
or
el c
ost
e de
la t
écn
ica 2
2.
La a
dm
inis
traci
ón
co
nti
nu
a s
e su
ele
em-
ple
ar
en l
os
paci
ente
s h
osp
itali
zad
os
per
o l
a
dis
con
tin
ua e
s m
ás
frec
uen
te e
n d
om
icil
io 2
5,
32, 33. Tan
to u
na f
orm
a d
e ad
min
istr
aci
ón
com
o l
a o
tra, p
erm
iten
la c
om
bin
aci
ón
de
fárm
aco
s 30.
201309_M
ON
OG
RA
FIA
_S
EC
PA
L_4.i
ndd 1
210/1
0/2
013 1
9:4
8:5
8
Uso
de
la v
ía s
ub
cutá
nea
en
cu
ida
dos
pa
lia
tivos
• N
.º 4
• O
CT
UB
RE
2013
13
Hip
od
erm
ocli
sis
(in
fusi
ón
con
tin
ua p
ara
su
eros)
Infu
sió
n c
on
tin
ua p
ara
med
icam
en
tos
Infu
sió
n i
nte
rmit
en
te o
tip
o
bo
lus
500-1
500 m
L/
pu
nto
in
serc
ión
(3 L
/ d
ía d
os
pu
nto
s)
2-3
mL
Hid
rata
ció
n: 5
00 m
L/ h
(2-3
ve
ces/
día
)
La
vad
o o
pci
on
al:
SF 0
.9%
0.2
-0.5
mL
1 m
L/
min
(60 m
L/ h
)2
-5 m
L/ m
in(1
20
-30
0 m
L/ h
)
Má
x: 7
mL/ m
in(4
20
mL/ h
)
Ta
bla
2: C
ara
cter
ísti
cas
de
la a
dm
inis
tra
ción
med
ian
te i
nfu
sión
con
tin
ua
o
inte
rmit
ente
por
vía
su
bcu
tán
ea
201309_M
ON
OG
RA
FIA
_S
EC
PA
L_4.i
ndd 1
310/1
0/2
013 1
9:4
8:5
8
Uso
de
la v
ía s
ub
cutá
nea
en
cu
ida
dos
pa
lia
tivos
14
M
ON
OG
RA
FÍA
S SE
CPA
L
Las
perf
usi
ones
con
tin
uas
en
mie
mbr
os s
u-
peri
ores
e in
feri
ores
deb
en e
vita
rse
para
evi
tar
sobre
carg
a d
e lí
qu
idos 1
7.
Se r
ecom
ien
da
no a
dm
inis
trar
en
zon
as irr
a-
dia
das
(al
est
ar e
scle
rosa
da
pre
sen
ta m
enos
irri
-
Fig
.7.1
. Z
onas
de
inse
rció
n de
la v
ía s
ubcu
táne
a.
Para
po
der
per
fun
dir
po
r vía
su
bcu
tán
ea s
e
nec
esit
a q
ue
el t
ejid
o s
ub
cutá
neo
pre
sen
te
un
esp
eso
r d
e al
men
os
1-2
.5 c
m 4
2.
La c
an
ti-
dad
de
teji
do
su
bcu
tán
eo v
arí
a d
e u
na p
erso
-
na a
otr
a y
dis
min
uye
cuan
do
la e
nfe
rmed
ad
pro
gre
sa. Se
reali
za l
a i
nse
rció
n e
n u
na z
on
a
pro
xim
al
para
un
a m
ejo
r d
ifu
sió
n,
sien
do
la
regió
n t
orá
cica
o p
are
d a
bd
om
inal
late
ral
las
más
frec
uen
tes 6
. La p
are
d a
bd
om
inal
pre
sen
-
ta u
na g
ran
su
per
fici
e d
e ab
sorc
ión
sie
nd
o l
a
de
elec
ció
n p
ara
la h
idra
taci
ón
16.
Co
mo
se-
cun
dari
os
se e
mp
lean
lo
s m
iem
bro
s su
per
io-
res
y f
inalm
ente
lo
s in
feri
ore
s q
ue
se c
on
si-
der
an
más
do
loro
sos 1
7, 40.
En
otr
os
estu
dio
s em
ple
an la
par
te s
up
erio
r
de
los
bra
zos
segu
ido d
e la
par
ed a
bd
om
inal
36,
los
hom
bro
s, la
regió
n in
gu
inal
, ca
ra in
tern
a
de
los
mu
slos,
las
nal
gas
, zo
na
pec
tora
l, s
up
ra-
clav
icu
lar,
su
bcl
avic
ula
r, e
spal
da
y f
inal
men
te
los
ante
bra
zos
8, 19, 25, 31, 42. La
zon
a su
pra
esca
pu
-
lar
o in
tere
scap
ula
r re
sult
a d
e in
teré
s en
pa-
cien
tes
qu
e p
ued
en r
etir
arse
el si
stem
a p
or
pre
-
sen
tar
esta
dos
de
con
fusi
ón
18.
7. L
ug
ar
de
inse
rció
n y
ma
teri
al
emp
lea
do
gac
ión
), in
fect
adas
, ed
emat
osa
s o in
filt
rad
as
por
un
tu
mor. S
e ev
ita
igu
alm
ente
la
zon
a d
el
om
bli
go o
hu
esu
da 8
, 42 a
sí c
om
o a
rtic
ula
cion
es
por
dis
min
uir
la
movil
idad
del
pac
ien
te 1
3.
Hay
qu
e ev
itar
in
terf
erir
en
la
movil
idad
del
pac
ien
te a
l m
ism
o t
iem
po q
ue
evit
arem
os
qu
e
les
sea
de
fáci
l ac
ceso
.
El m
ater
ial em
ple
ado e
n la
inse
rció
n d
e la
vía
es u
na
pal
om
ita
de
21-2
7 g
auge
(G) 1
3, 16, 19, 30. El
tejido s
ubcu
tán
eo s
e lo
caliza
deb
ajo d
e la
der
-
mis
, p
or
eso las
agu
jas
de
25 G
evit
an q
ue
lleg
ue
al m
úscu
lo y
con
ello
el d
olor
y p
robl
emas
de
abso
rció
n 8
.
Par
a p
acie
nte
s en
sit
uac
ión
de
caq
uex
ia e
n
los
qu
e se
esp
era
un
peq
ueñ
o g
roso
r d
el p
aní-
culo
ad
iposo
se
reco
mie
nd
a em
ple
ar e
l gro
sor
de
21 G
, m
ien
tras
qu
e en
aq
uel
los
con
may
or
gro
sor
de
pan
ícu
lo a
dip
oso
se
uti
liza
rá 2
3 G
38.
La
pal
om
illa
o m
arip
osa
es
un
dis
posi
tivo q
ue
con
sta
de
las
sigu
ien
tes
par
tes:
un
a ag
uja
ríg
ida
y c
ort
a, u
nas
“al
as”
qu
e si
rven
par
a so
sten
er la
agu
ja y
poder
rea
liza
r la
pu
nci
ón
y u
n p
equ
eño
tubo fle
xib
le q
ue
term
ina
en u
na
con
exió
n a
trav
és d
e la
cu
al s
e ad
min
istr
a el
tra
tam
ien
to 3
6.
Las
pal
om
illa
s m
etál
icas
a v
eces
pro
du
cen
rea
c-
cion
es a
lérg
icas
, si
endo r
ecom
endab
le e
l u
so d
e
cán
ula
s de
plá
stic
o d
e ca
libre
gru
eso t
ipo A
bbo-
cath
® 2
3 o
pal
om
illa
s de
tefl
ón
21.
An
tes
de
inse
rtar
la
pal
om
illa
se
reco
mie
nd
a
pu
rgar
el si
stem
a d
e in
yec
ción
13, 42 y
lim
pia
r la
zon
a co
n p
ovid
on
a yod
ada
o c
lorh
exid
ina
al
2%
du
ran
te 3
0 s
. La
agu
ja s
e in
sert
a co
n u
n á
n-
gu
lo d
e 45-6
0º
6, 19 y
se
asp
ira
en e
l si
tio d
e
pu
nci
ón
an
tes
de
colo
car
el s
iste
ma
par
a co
m-
pro
bar
qu
e n
o s
e h
a p
un
zad
o u
na
ven
a. L
a p
a-
lom
ita
segu
irá
el t
rayec
to lin
fáti
co s
ubcu
tán
eo.
Un
a vez
in
sert
ada
hay
qu
e fi
jarl
a y c
ubri
rla
con
un
ap
ósi
to t
ran
spar
ente
, p
ara
así p
od
er
insp
ecci
on
ar f
ácil
men
te e
l si
tio d
e p
un
ción
(re
-
acci
on
es loca
les,
sal
ida
acci
den
tal d
e la
agu
ja,
etc)
31. La
du
raci
ón
de
la p
alom
ita
inse
rtad
a se
acon
seja
qu
e se
a d
e 3-4
día
s 6, 19, au
nq
ue
en a
l-
gu
nos
caso
s se
ha
man
ten
ido h
asta
un
máx
i-
mo d
e 7 d
ías 3
6.
201309_M
ON
OG
RA
FIA
_S
EC
PA
L_4.i
ndd 1
410/1
0/2
013 1
9:4
8:5
8
Uso
de
la v
ía s
ub
cutá
nea
en
cu
ida
dos
pa
lia
tivos
• N
.º 4
• O
CT
UB
RE
2013
15
Fig.
7.2.
Áng
ulo
de i
nser
ción
seg
ún v
ía d
e ad
min
istr
ació
n.
Fig.
7.3.
Mat
eria
l em
plea
do e
n la
vía
sub
cutá
nea.
Apó
sito
tra
nspa
rent
e co
n pa
lom
illa
.
Se h
a d
escr
ito
otr
o t
ipo
de
sist
ema
de
in-
serc
ión
den
om
inad
o C
leo
90®
(si
stem
a e
m-
ple
ad
o p
ara
la a
dm
inis
traci
ón
de
insu
lin
a)
qu
e p
are
ce r
eco
men
dars
e p
ara
paci
ente
s co
n
del
irio
qu
e p
ued
en r
etir
ars
e la
s agu
jas
con
-
ven
cio
nale
s fá
cilm
ente
. E
ste
sist
ema r
esu
lta
más
cóm
od
o p
ara
el
cuid
ad
or
qu
e la
s agu
jas
de
palo
mit
a p
orq
ue
no
se
ve
la i
nse
rció
n e
n
el t
ejid
o y
ad
emás
con
el
sist
ema F
lex A
ttach
36
0®
de
con
exió
n p
erm
ite
el m
ovim
ien
to
del
paci
ente
31. E
s im
po
rtan
te e
du
car
al
pa-
cien
te a
sí c
om
o a
su
s cu
idad
ore
s p
ara
rev
isar
la z
on
a u
nas
do
s vec
es a
l d
ía 1
9 p
or
si s
e p
ro-
du
ce u
na f
uga, ap
are
ce d
olo
r, e
nro
jeci
mie
n-
to, q
uem
azó
n, h
emato
mas,
etc
. E
n p
aci
ente
s
en t
rata
mie
nto
co
n h
epari
na, h
emo
s d
e vig
i-
lar
más
estr
ech
am
ente
po
r p
osi
bil
idad
de
he-
mo
rragia
en
el
pu
nto
de
inse
rció
n 1
2.
Es
más
fre
cuen
te in
fun
dir
en
dos
siti
os
a la
vez
con
dos
agu
jas
dif
eren
tes
o d
os
sist
emas
con
ecta
dos
con
ad
min
istr
ació
n e
n Y
18. Por
vía
subcu
tán
ea s
e p
ued
en a
dm
inis
trar
tan
to s
uer
os
com
o m
edic
amen
tos,
aco
nse
ján
dose
em
ple
ar
un
a vía
dif
eren
te p
ara
cad
a u
no d
e el
los 1
2.
201309_M
ON
OG
RA
FIA
_S
EC
PA
L_4.i
ndd 1
510/1
0/2
013 1
9:4
8:5
8
Uso
de
la v
ía s
ub
cutá
nea
en
cu
ida
dos
pa
lia
tivos
16
M
ON
OG
RA
FÍA
S SE
CPA
L
An
tes
de l
a i
nse
rció
n
1.
Co
mp
rob
ar
esp
eso
r te
jid
o s
ub
cutá
neo
: 1-2
.5 c
m
2.
Ele
cció
n lu
gar
de p
un
ció
n: h
idra
taci
ón
(p
are
d a
bd
om
inal)
perf
usi
ón
med
icam
en
tos
(tó
rax,
late
ral
ab
do
men
, cl
avíc
ula
, etc
) z
on
as
irra
dia
das,
in
fect
ad
as,
ed
em
ato
sas,
hu
esu
das,
om
bli
go
3.
Desi
nfe
cció
n: p
ovid
on
a y
od
ad
a o
clo
rhexid
ina 2
% e
n 3
0 s
Inse
rció
n d
e l
a p
alo
mit
a
4.
21-2
7 G
. 45-6
0 º
Pu
rgar
el si
stem
a d
e in
serc
ión
5.
Co
mp
rob
ar
no
pu
nci
ón
in
traven
osa
(asp
irad
o n
o s
an
gu
ino
len
to)
6.
Pu
nci
on
ar
dif
ere
nte
s si
tio
s p
ara
su
ero
s y p
ara
rest
o d
e m
ed
icam
en
tos
7.
Co
loca
r ap
ósi
to t
ran
spare
nte
para
faci
lid
ad
de i
nsp
ecc
ión
(d
os
vece
s al
día
)
Desp
ués
de l
a i
nse
rció
n
8.
c
am
bio
lu
gar
inse
rció
n: en
roje
cim
ien
to,
fug
as,
hem
ato
mas
9.
Cam
bio
palo
mit
a: 3-5
día
s (m
áxim
o: 7 d
ías)
Ta
bla
3: L
uga
r, m
ate
ria
l y r
ecom
end
aci
on
es d
e la
in
serc
ión
por
vía
su
bcu
tán
ea.
201309_M
ON
OG
RA
FIA
_S
EC
PA
L_4.i
ndd 1
610/1
0/2
013 1
9:4
8:5
9
Uso
de
la v
ía s
ub
cutá
nea
en
cu
ida
dos
pa
lia
tivos
• N
.º 4
• O
CT
UB
RE
2013
17
La
adm
inis
trac
ión
de
med
icam
ento
s p
or
vía
sub
cutá
nea
y l
a h
ipo
der
mo
clis
is o
fre-
cen
un
a se
rie
de
ven
taja
s fr
ente
a l
a ví
a d
e ac
ceso
ven
osa
. E
s m
ás s
egu
ra,
po
co a
gres
iva
y m
eno
s co
mp
leja
7,
16
, 2
3.
La
inse
rció
n e
s fá
cil
y su
man
ten
imie
nto
es
más
sen
cill
o,
lo q
ue
sup
on
e m
eno
r ti
em-
po
de
enfe
rmer
ía e
in
clu
so n
o e
s n
eces
ario
p
erso
nal
tan
esp
ecia
liza
do
; p
ued
en a
pre
n-
der
la t
écn
ica l
os
pro
pio
s cu
idad
ore
s o
fa-
mil
iare
s y
real
izar
se l
a in
fusi
ón
en
el
do
mi-
cili
o 5
, 8
, 1
9,
25
, 2
6,
28
, 3
2.
Pres
enta
men
os c
omp
lica
cion
es o
las
mis
-m
as q
ue
la h
idra
taci
ón in
trav
enos
a; t
rom
bo-
fleb
itis
, ca
téte
r tr
om
bo
sad
o o
sep
tice
mia
19, 20.
Pre
sen
ta c
om
pli
caci
on
es l
oca
les
sim
ilare
s a l
a
intr
aven
osa;
eri
tem
a, c
onta
min
ació
n b
acte
ria-
na
o sa
lid
a d
e fl
uid
o, p
ero
poc
a in
cid
enci
a d
e fa
llo
card
iaco
, hip
onat
rem
ia, y
men
or r
iesg
o
de
hip
ervo
lem
ia 2
0, 2
4 . N
o re
qu
iere
hep
arin
iza-
ción
de
la v
ía 2
3 y
por
tan
to n
o p
rese
nta
pro
-bl
emas
de
coag
ula
ción
de
la v
ía a
l par
ar la
in-
fusi
ón a
dif
eren
cia
de
la v
ía in
trav
enos
a 26 .
Es
más
co
nfo
rtab
le,
no
req
uie
re s
iste
ma
esp
ecia
l d
e in
fusi
ón
, n
i in
mo
vili
zaci
ón
del
m
iem
bro
, p
erm
itie
nd
o u
na
may
or
auto
no
-m
ía d
el p
acie
nte
; p
ud
ien
do
in
clu
so r
eali
-za
rse
infu
sio
nes
no
ctu
rnas
23.
En
mu
cho
s es
tud
ios
resu
lta
igu
al d
e ef
ec-
tiva
qu
e la
vía
in
trav
eno
sa,
con
un
a b
iod
is-
po
nib
ilid
ad s
imil
ar 9,
vié
nd
ose
qu
e l
a i
nfu
-
sió
n s
ub
cutá
nea
pre
sen
ta e
l m
ism
o e
fect
o
an
alg
ési
co
qu
e l
a i
ntr
av
en
osa
cu
an
do
se
adm
inis
tra
en i
nfu
sió
n c
on
tin
ua,
evi
tan
do
lo
s p
ico
s y
caíd
as d
e n
ivel
es e
n s
angr
e y
sin
to
xic
idad
es i
mp
ort
ante
s 6,
13
, 3
4.
Ad
emás
la
vía
sub
cutá
nea
per
mit
e ad
mi-
nis
trar
mez
clas
de
med
icam
ento
s, a
un
qu
e en
rel
ació
n a
est
o h
ay m
uch
as c
om
bin
acio
-n
es i
nes
tab
les
o i
nco
mp
atib
les
y al
gun
as
otr
as s
in i
nve
stig
ar 1
3.
Otr
a ve
nta
ja e
s la
po
sib
ilid
ad q
ue
ofr
ece
de
adm
inis
trar
peq
ueñ
os
volú
men
es d
e m
edic
amen
tos
con
cen
trad
os 2
8.
Red
uce
el
nú
mer
o d
e h
osp
ital
izac
ion
es;
sien
do
esp
ecia
lmen
te ú
til
en p
acie
nte
s an
-ci
ano
s q
ue
resi
den
en
su
do
mic
ilio
y r
equ
ie-
ren
cu
idad
os
pal
iati
vos 6
, 7,
9,
18.
Esto
per
mit
e u
n a
ho
rro
in
dir
ecto
del
gas
to s
anit
ario
7,
30.
El
cost
e d
e la
in
fusi
ón
su
bcu
tán
ea e
s d
os
vece
s m
eno
r a
la i
ntr
aven
osa
, en
tre
otr
as
razo
nes
, p
or
req
uer
ir u
n m
ater
ial
mín
imo
y
men
or
tiem
po
de
per
son
al d
e en
ferm
ería
cu
alif
icad
o p
ara
la c
olo
caci
ón
de
la v
ía y
su
per
visi
ón
de
la m
ism
a 20
, 2
5,
26
, 3
4.
En d
efin
itiv
a, s
e p
ued
e co
nsi
der
ar m
ás c
os-
te-e
fect
iva
y m
ás s
egu
ra q
ue
la v
ía in
trav
enos
a p
ara
la a
dm
inis
trac
ión
de
flu
idos
du
ran
te c
or-
to t
iem
po
(hip
oder
moc
lisi
s en
pac
ien
tes
des
-h
idra
tad
os) 1
8 y
par
a al
gun
os m
edic
amen
tos 1
9 .To
das
est
as v
enta
jas
der
ivan
en
un
a m
a-yo
r ca
lid
ad d
e vi
da
del
pac
ien
te 5
, 2
0,
27.
En c
om
par
ació
n c
on
la
vía
intr
amu
scu
lar
pre
sen
ta m
eno
s ri
esgo
de
lesi
on
es n
ervi
osa
s,
de
form
ació
n d
e h
emat
om
as; a
l es
tar
el t
eji-
do
men
os
vasc
ula
riza
do
y u
na
velo
cid
ad d
e ab
sorc
ión
sim
ilar
alc
anza
nd
o l
os
pic
os
pla
s-m
átic
os
entr
e 15
-30
min
des
pu
és d
e la
in
yec-
ció
n 2
3 . P
erm
ite
un
a co
bert
ura
co
nti
nu
a d
e la
m
edic
ació
n a
un
qu
e co
n u
na
adm
inis
trac
ión
in
term
iten
te y
es
men
os
do
loro
sa p
ues
to q
ue
el c
alib
re d
e la
agu
ja e
mp
lead
a p
ara
la i
nse
r-ci
ón
en
el
teji
do
su
bcu
tán
eo e
s m
eno
r 9, 1
2, 1
6 .A
l co
mp
arar
la
vía
sub
cutá
nea
co
n l
a o
ral
se h
a vi
sto
qu
e la
ab
sorc
ión
, ef
ecto
s ad
vers
os
e in
tera
ccio
nes
so
n s
imil
ares
. L
as
do
sis
a a
dm
inis
trar
tam
bié
n s
on
sim
ilare
s a
exce
pci
ón
de
la m
orf
ina
cuya
rel
ació
n d
o-
sis
ora
l: s
ub
cutá
nea
es
2:1
30.
La h
ipo
der
mo
clis
is p
rese
nta
las
sig
uie
nte
s ve
nta
jas:
dis
min
uye
la
inci
den
cia
de
del
irio
y
mej
ora
lo
s sí
nto
mas
y l
a fu
nci
ón
co
gnit
iva,
p
revi
ene
la d
esh
idra
taci
ón
dis
min
uye
nd
o a
sí
la a
par
ició
n d
e ú
lcer
as p
or
pre
sió
n y
est
reñ
i-m
ien
to 1
2 , a
l ab
sorb
erse
más
len
tam
ente
hay
m
eno
s ri
esgo
de
sobr
ecar
ga h
ídri
ca y
po
r ta
nto
de
afec
ció
n d
el s
iste
ma
card
iaco
42 ,
po
r p
arte
de
los
fam
ilia
res
sup
on
e la
id
ea d
e es
tar
dan
do
un
mín
imo
de
cuid
ado
s es
tán
dar
es y
p
ara
el p
acie
nte
un
a es
per
anza
12 .
8.
Ven
taja
s d
e la
ad
min
istr
aci
ón
su
bcu
tán
ea
201309_M
ON
OG
RA
FIA
_S
EC
PA
L_4.i
ndd 1
710/1
0/2
013 1
9:4
8:5
9
Uso
de
la v
ía s
ub
cutá
nea
en
cu
ida
dos
pa
lia
tivos
18
M
ON
OG
RA
FÍA
S SE
CPA
L
La a
dm
inis
tració
n s
ub
cu
tán
ea p
rese
nta
un
a t
asa
de a
bso
rció
n l
en
ta a
l p
rese
nta
r
men
or
flu
jo s
an
gu
íneo
8,
pero
es
co
nst
an
te
pro
du
cie
nd
o u
n e
fecto
sim
ilar
a l
a a
dm
i-
nis
tració
n i
ntr
am
usc
ula
r. D
ich
a v
elo
cid
ad
de a
bso
rció
n p
ued
e v
ers
e r
ed
ucid
a c
on
la
vaso
co
nst
ricció
n o
la h
ipo
ten
sió
n 1
1.
La
bio
dis
po
nib
ilid
ad
de l
a v
ía s
ub
cu
tán
ea s
e
ve a
fecta
da p
or
el
est
ad
o d
e h
idra
tació
n,
est
ad
o d
el
sist
em
a c
ard
iov
asc
ula
r, l
a c
on
s-
titu
ció
n c
orp
ora
l (o
besi
dad
), l
a h
ab
ilid
ad
de l
a p
ers
on
a q
ue i
nfu
nd
e l
a m
ed
icació
n
po
r v
ía s
ub
cu
tán
ea y
otr
os
asp
ecto
s 9.
An
te s
itu
acio
nes
de e
merg
en
cia
; co
mo
la n
ecesi
dad
de a
dm
inis
tració
n d
e g
ran
des
vo
lúm
en
es
de f
luid
os
(más
de 3
L/
día
),
solu
cio
nes
sin
ele
ctr
oli
tos
o h
ipert
ón
icas,
la h
ipo
derm
ocli
sis
pre
sen
ta u
n r
iesg
o,
raro
pero
po
ten
cia
l, d
e d
ese
ncad
en
ar
fall
o c
ar-
dia
co
e h
ipo
natr
em
ia y
fo
rmació
n d
e a
bs-
ceso
s 5,
20.
Otr
o i
nco
nv
en
ien
te e
s la
po
sib
i-
lid
ad
de d
esa
rro
llar
reaccio
nes
de s
en
sib
i-
lid
ad
a h
ialu
ron
idasa
cu
an
do
se a
dic
ion
a
ést
a p
ara
mejo
rar
la a
bso
rció
n.
Si
la a
gu
ja e
mp
lead
a e
n l
a i
nse
rció
n e
s d
e
meta
l p
ued
e a
pare
cer
do
lor
y m
ole
stia
s 31.
Ex
iste
cie
rta l
imit
ació
n e
n c
uan
to a
l
tip
o d
e f
luid
o q
ue s
e p
ued
e a
dm
inis
trar
po
r v
ía s
ub
cu
tán
ea (
no
se p
ued
en
ad
mi-
nis
trar
co
loid
es
o s
olu
cio
nes
de m
acro
mo
-
lécu
las)
, alg
un
as
co
ntr
ain
dic
acio
nes
en
cie
rto
s p
acie
nte
s (c
oagu
lop
ati
a,
dese
qu
ili-
bri
os
ele
ctr
olí
tico
s se
vero
s, p
acie
nte
s ex
-
trem
ad
am
en
te d
elg
ad
os
po
r care
cer
de s
u-
ficie
nte
teji
do
su
bcu
tán
eo
) 5
, 2
0.
Otr
o i
nco
nven
ien
te q
ue
pre
sen
ta l
a a
dm
i-
nis
traci
ón
de
med
icam
ento
s p
or
vía
su
bcu
tá-
nea
es
qu
e n
o t
od
os
los
fárm
aco
s so
n a
pro
pia
-
do
s p
ara
su
uso
po
r es
ta v
ía d
ebid
o a
las
reac-
cio
nes
cu
tán
eas
qu
e p
ued
en p
rod
uci
r 9, 16, 37, 43.
9. In
con
ven
ien
tes
de
la a
dm
inis
tra
ció
n s
ub
cutá
nea
Ven
taja
sIn
co
nv
en
ien
tes
Seg
ura
Ab
sorc
ión
len
ta y
se
gú
n h
idra
taci
ón
Sen
cilla, m
en
os
ag
resi
va
Só
lo p
erm
ite p
eq
ueñ
os
vo
lúm
en
es
Lim
itaci
ón
de v
olu
men
Men
os
com
pli
caci
on
es
Mayo
r m
an
ipu
laci
ón
Lim
itaci
ón
fárm
aco
s y t
ipo
flu
ido
s
Co
nfo
rtab
le, au
ton
om
ía p
aci
en
teC
on
train
dic
aci
on
es
en
div
ers
as
situ
aci
on
es
Bio
dis
po
nib
ilid
ad
-efe
ctiv
idad
sim
ilar
iv
Peq
ueñ
os
vo
lúm
en
es
con
cen
trad
os
Ah
orr
o g
ast
o s
an
itari
o: m
en
os
pers
on
al, m
en
os
ho
spit
alizaci
ón
Ta
bla
4: V
enta
jas
e in
con
ven
ien
tes
de
la a
dm
inis
tra
ción
por
vía
su
bcu
tán
ea.
201309_M
ON
OG
RA
FIA
_S
EC
PA
L_4.i
ndd 1
810/1
0/2
013 1
9:4
8:5
9
Uso
de
la v
ía s
ub
cutá
nea
en
cu
ida
dos
pa
lia
tivos
• N
.º 4
• O
CT
UB
RE
2013
19
En g
ener
al l
os
efec
tos
adve
rso
s q
ue
ocu
-rr
en p
or
la a
dm
inis
trac
ión
po
r ví
a su
bcu
tá-
nea
so
n d
e ti
po
lo
cal.
Su
elen
ocu
rrir
en
ap
roxim
ad
am
ente
un
5%
de
los
caso
s, s
ien
-
do
la
más
fre
cuen
te l
a ir
rita
ció
n, i
nd
ura
ció
n
o h
emo
rrag
ia 6
.
Otr
os e
fect
os d
e la
ad
min
istr
ació
n s
ubc
utá
-n
ea s
on: e
nro
jeci
mie
nto
, in
flam
ació
n, e
xtra
-va
saci
ón d
el f
árm
aco,
ed
ema
en la
zon
a p
róxim
a a
l si
tio
de
infu
sió
n, re
acc
ion
es a
lérg
i-
cas
a l
a m
edic
aci
ón
16 o
a l
as
palo
mil
las
me-
táli
cas 2
3, sa
lid
a a
ccid
enta
l d
e la
palo
mil
la d
el
pu
nto
de
inse
rció
n, in
du
raci
ón
, h
emato
mas,
hem
orr
agia
s, q
uem
azó
n, in
fecc
ión
, ap
ari
ció
n
de
ab
sces
os,
hin
chazó
n o
cel
uli
tis 1
7,1
9.
A v
eces
se
ha d
escr
ito
pic
or
y d
olo
r en
el
siti
o d
e p
un
ció
n o
in
clu
so n
ecro
sis
cutá
nea
po
r la
ad
min
istr
aci
ón
de
alg
un
os
an
tib
ióti
-
cos 1
1.
El
pru
rito
pu
ede
rela
cio
nars
e co
n m
ez-
clas
de
infu
sió
n d
e p
H e
levad
o 4
4. E
l d
olo
r en
el p
un
to d
e in
serc
ión
su
ele
ser
deb
ido
a q
ue
se h
a a
lcan
zad
o e
l m
úsc
ulo
en
lu
gar
del
tej
i-
do
su
bcu
tán
eo.
Las
co
mp
licacio
nes
de l
a h
ipo
derm
ocli
sis
tam
bié
n s
on
de t
ipo
lo
cale
s; r
egis
trán
do
se
en
un
2.5
-16
% d
e l
os
pacie
nte
s. E
l m
ás
fre-
cu
en
te e
s el
ed
em
a,
po
r ad
min
istr
ació
n d
e
solu
cio
nes
hip
otó
nic
as
5,
segu
ido
de o
tro
s
co
mo
la i
nfl
am
ació
n,
do
lor
(po
r ad
min
is-
tració
n d
e s
olu
cio
nes
hip
ert
ón
icas)
, h
in-
ch
azó
n,
qu
em
azó
n,
ind
ura
ció
n,
ex
trav
asa
-
ció
n o
san
gra
do
20
, 2
3 ,
41.
La m
ay
orí
a d
e e
sto
s
efe
cto
s ad
vers
os
ap
are
cen
a l
os
tres
día
s d
e
inic
iars
e l
a i
nfu
sió
n s
ub
cu
tán
ea.
El
edem
a p
ued
e re
du
cirs
e co
n u
na d
ism
inu
-
ció
n d
e la
vel
oci
dad
de
infu
sió
n y
a v
eces
re-
qu
iere
in
clu
so a
dm
inis
traci
ón
de
diu
réti
cos 5
.
Las
infe
ccio
nes
así
co
mo
las
hem
orr
agia
s
po
r le
sió
n d
e alg
ún
vaso
san
gu
íneo
, so
n
po
co f
recu
ente
s y p
oco
gra
ves
req
uir
ien
do
para
su
res
olu
ció
n u
n s
imp
le c
am
bio
del
lu
-
gar
de
inyec
ció
n 8.
Es
raro
qu
e ap
are
zca e
dem
a d
e p
ulm
ón
,
des
equ
ilib
rio
ele
ctro
líti
co o
so
bre
carg
a c
ircu
-
lato
ria; a d
ifer
enci
a d
e la
ad
min
istr
aci
ón
in
-
traven
osa
.
Se h
a d
escr
ito
un
caso
de
mu
erte
po
r h
emo
-
rragia
sev
era d
ura
nte
un
a i
nfu
sió
n s
ub
cutá
nea
en u
na p
aci
ente
a l
a q
ue
se l
e h
ab
ía a
dm
inis
-
trad
o r
ecie
nte
men
te p
rofi
laxis
co
n h
epari
na
de
bajo
pes
o m
ole
cula
r. N
o q
ued
a c
laro
la i
m-
pli
caci
ón
de
la t
écn
ica d
e ad
min
istr
aci
ón
así
com
o t
am
po
co q
ued
a e
xcl
uid
a l
a p
osi
bil
idad
de
imp
lica
ció
n d
e u
na c
oagu
lop
atí
a 2
4.
El
man
ejo
de e
sto
s efe
cto
s ad
vers
os
suele
ser
segú
n a
lgu
no
de e
sto
s p
un
tos:
ro
tació
n
del
pu
nto
de i
nse
rció
n,
cam
bio
de l
a p
alo
-
mil
la a
2-3
cm
del
pu
nto
an
teri
or
(en
roje
ci-
mie
nto
, in
flam
ació
n,
ex
trav
asa
ció
n,
ed
e-
ma) 4
2,
masa
jead
o d
e l
a z
on
a,
red
ucció
n d
e
la v
elo
cid
ad
de i
nfu
sió
n (
ed
em
a),
uso
de
hia
luro
nid
asa
6,
25
, 4
5.
Si
se p
rod
uce
n r
eacc
ion
es l
oca
les
rep
etid
as,
incl
uso
cam
bia
nd
o e
l si
tio
de
inse
rció
n d
e la
agu
ja, se
rec
om
ien
da a
dm
inis
trar
25-1
00 m
g
de
hid
roco
rtis
on
a e
n b
olu
s o
mez
clad
a e
n e
l
sist
ema d
e in
fusi
ón
25.
Es
con
ven
ien
te r
evis
ar
la z
on
a d
e in
serc
ión
do
s vec
es a
l d
ía y
mo
nit
ori
zar
los
sín
tom
as
y
sign
os
del
paci
ente
para
la d
etec
ció
n d
e es
te
tip
o d
e p
rob
lem
as
loca
les 1
8, 30, 46.
Es
imp
ort
an
te i
nfo
rmar
y e
du
car
a l
os
cui-
dad
ore
s so
bre
el
man
ejo
de
la v
ía y
efe
cto
s
ad
ver
sos 4
7.
10
. C
om
pli
caci
on
es d
e la
ad
min
istr
aci
ón
po
r v
ía s
ub
cutá
nea
201309_M
ON
OG
RA
FIA
_S
EC
PA
L_4.i
ndd 1
910/1
0/2
013 1
9:4
8:5
9
Uso
de
la v
ía s
ub
cutá
nea
en
cu
ida
dos
pa
lia
tivos
20
M
ON
OG
RA
FÍA
S SE
CPA
L
11.
Med
ica
men
tos
emp
lea
do
s p
or
vía
su
bcu
tán
ea
Se h
an
em
ple
ad
o e
n l
a p
rácti
ca c
lín
ica
vari
os
med
icam
en
tos
po
r est
a v
ía s
ien
do
los
más
uti
liza
do
s lo
s an
alg
ési
co
s, a
nsi
olí
ti-
co
s, d
iuré
tico
s, c
ort
ico
ides
y a
nti
em
éti
co
s
en
tre o
tro
s 11.
Lo
s m
ás
usa
do
s so
n:
mo
rfin
a,
bro
mu
ro
de h
iosc
ina o
bu
tile
sco
po
lam
ina,
mid
azo
-
lam
, m
eto
clo
pra
mid
a y
halo
peri
do
l 7,
17.
Tam
bié
n s
e h
an
em
ple
ad
o o
tro
s co
mo
: le
-
vo
mep
rom
azin
a,
furo
sem
ida,
tram
ad
ol,
keto
rola
co
, d
ex
am
eta
son
a,
octe
otr
ida,
tra-
mad
ol 7
.
La m
ay
orí
a d
e l
os
med
icam
en
tos
no
tie
-
nen
ap
rob
ad
o e
n s
u f
ich
a t
écn
ica l
a a
dm
i-
nis
tració
n p
or
vía
su
bcu
tán
ea,
req
uir
ien
do
la t
ram
itació
n d
e u
so c
om
pasi
vo
para
po
-
der
ser
ad
min
istr
ad
os
po
r d
ich
a v
ía.
Un
est
ud
io r
eali
zad
o p
or
Co
cksh
ott
y
co
l. 4
8 s
ugie
re q
ue l
a m
ay
orí
a d
e l
os
pa-
cie
nte
s re
cib
en
la m
ed
icació
n p
or
vía
su
b-
cu
tán
ea c
uan
do
se l
es
ad
min
istr
a p
or
vía
intr
am
usc
ula
r. P
or
est
e m
oti
vo
, se
po
drí
a
ded
ucir
qu
e,
salv
o e
xcep
cio
nes,
y e
n c
uid
a-
do
s p
ali
ati
vo
s, a
qu
ell
os
med
icam
en
tos
qu
e
ten
gan
ap
rob
ad
a s
u a
dm
inis
tració
n p
or
vía
intr
am
usc
ula
r, t
am
bié
n s
e p
od
rían
uti
liza
r
po
r v
ía s
ub
cu
tán
ea
12.
Lo
s m
ed
icam
en
tos
más
aco
nse
jad
os
para
la a
dm
inis
tració
n p
or
vía
su
bcu
tán
ea h
an
de p
rese
nta
r b
aja
vis
co
sid
ad
, n
o s
er
cit
o-
tóx
ico
s, n
o i
rrit
an
tes,
co
n b
uen
a a
bso
rció
n
po
r el
teji
do
ad
ipo
so y
co
necti
vo
. L
as
solu
-
cio
nes
neu
tras
o i
sotó
nic
as
se a
bso
rben
mejo
r p
or
vía
su
bcu
tán
ea;
si n
o r
esu
ltan
irri
tan
tes
pro
du
cie
nd
o d
olo
r y
necro
sis,
las
solu
cio
nes
ole
osa
s p
ued
en
pro
du
cir
ab
sce-
sos
y e
l p
eso
mo
lecu
lar
y l
a c
on
cen
tració
n
del
fárm
aco
tam
bié
n p
ued
en
in
flu
en
cia
r en
la a
bso
rció
n 2
3.
Si
no
pre
sen
tan
est
as
cara
c-
terí
stic
as,
pu
ed
en
cau
sar
necro
sis
tisu
lar
al
ad
min
istr
ars
e p
or
vía
su
bcu
tán
ea
9.
Lo
s fá
rmaco
s q
ue c
on
más
gara
ntí
a s
e
pu
ed
en
em
ple
ar
para
ad
min
istr
ació
n s
ub
-
cu
tán
ea s
on
lo
s h
idro
solu
ble
s, l
os
de p
H
neu
tro
y a
qu
ell
os
qu
e n
o s
ean
irr
itan
tes
o
necro
san
tes
12
, 2
2,
39.
Alg
un
os
fárm
aco
s, a
pesa
r d
e p
rese
nta
r
un
pH
ácid
o,
se h
an
em
ple
ad
o p
or
vía
su
b-
cu
tán
ea s
in q
ue a
pare
zca i
rrit
ació
n.
Pare
ce
ser
qu
e s
e d
eb
e m
ás
al
ritm
o d
e i
nfu
sió
n
qu
e a
l p
H e
n s
í, p
ues
si s
e i
nfu
nd
en
a u
n
ritm
o l
en
to (
0.3
-10
mL
/ h
) n
o p
rese
nta
n
dic
ho
s p
rob
lem
as.
En
la t
ab
la 5
se m
ues-
tran
alg
un
os
de e
sto
s m
ed
icam
en
tos 4
9.
Fárm
aco
pH
Reacció
n e
n l
a p
iel
Bu
tilb
rom
uro
de h
iosc
ina(b
uti
lesc
op
ola
min
a)
3.7
-5.5
Po
co f
recu
en
te
Halo
peri
do
l3-3
.8Po
co f
recu
en
te
Meto
clo
pra
mid
a3.0
-5.0
Po
co f
recu
en
te
On
dan
setr
on
3.5
Po
co f
recu
en
te
Levo
mep
rom
azin
a3.0
-3.5
Oca
sio
nal
Cic
lizin
a3.2
-4.7
Oca
sio
nal
Ta
bla
5: C
ara
cter
ísti
cas
de
alg
un
os
fárm
aco
s em
ple
ad
os
por
vía
su
bcu
tán
ea
201309_M
ON
OG
RA
FIA
_S
EC
PA
L_4.i
ndd 2
010/1
0/2
013 1
9:4
8:5
9
Uso
de
la v
ía s
ub
cutá
nea
en
cu
ida
dos
pa
lia
tivos
• N
.º 4
• O
CT
UB
RE
2013
21
Ta
bla
6: L
ista
de
med
ica
men
tos
qu
e pre
-se
nta
n a
pro
ba
da
en
fic
ha
téc
nic
a l
a a
d-
min
istr
aci
ón
por
vía
su
bcu
tán
ea
Fárm
aco
s
Mo
rfin
a
Bu
tile
sco
po
lam
ina
Oxic
od
on
a
Tram
ad
ol
Bu
piv
aca
ína
Calc
ito
nin
a
Alg
un
as
gu
ías
no
aco
nse
jan
el
uso
de
cier
-
tos
med
icam
ento
s p
or
vía
su
bcu
tán
ea c
om
o
dia
zep
am
, m
etam
izo
l, c
lorp
rom
azi
na, p
ro-
clo
rper
azi
na,
po
r la
po
sib
ilid
ad
de
cau
sar
ne-
cro
sis
en e
l te
jid
o 1
6, 37, 43 c
on
sid
erán
do
se a
l-
gu
no
s h
ast
a c
on
train
dic
ad
os 1
2, 13, 16 , 2
2.
•
El
clo
ruro
po
tási
co (
KC
l) e
stá c
on
train
dic
a-
do
tan
to p
ara
su
ad
min
istr
aci
ón
en
bo
los
com
o e
n i
nfu
sió
n s
ub
cutá
nea
.
•
El
dia
zep
am
se
con
train
dic
a p
or
con
ten
er
exci
pie
nte
s li
po
solu
ble
s q
ue
imp
iden
la
ab
sorc
ión
, p
reci
pit
an
do
al
ad
min
istr
arl
o
po
r vía
su
bcu
tán
ea y
pro
du
cien
do
rea
ccio
-
nes
dér
mic
as
loca
les.
•
El
met
am
izo
l p
rese
nta
un
ele
vad
o p
od
er
irri
tan
te l
oca
l.
•
La c
lorp
rom
azi
na p
rod
uce
nec
rosi
s gra
sa
en e
l p
un
to d
e in
serc
ión
.
Ta
bla
7: F
árm
aco
s co
ntr
ain
dic
ad
os
por
vía
su
bcu
tán
ea
Fárm
aco
s co
ntr
ain
dic
ad
os
po
r v
ía
sub
cu
tán
ea
Clo
ruro
po
tási
co (
KC
l)
Dia
zep
am
Meta
miz
ol
Clo
rpro
mazin
a
11
.1.
Su
eros
La a
dm
inis
traci
ón
de s
uero
tera
pia
po
r vía
su
bcu
tán
ea o
hip
od
erm
ocl
isis
perm
ite a
d-
min
istr
ar
flu
ido
s is
otó
nic
os 1
8,
19
, 2
9 c
om
o e
l su
ero
fis
ioló
gic
o a
l 0
.45
% (
SF 0
.45
%)
o a
l 0
.9%
(SF 0
.9%
), s
uero
glu
cosa
do
al
2.5
% (
SG
2
.5%
) o
al
5%
(SG
5%
) o
glu
cosa
lin
o (
al
33
% d
e S
F) 1
6,
25 p
ara
co
rregir
el
bala
nce
de
ele
ctro
lito
s y d
e f
luid
os
en
sit
uaci
on
es
de
desh
idra
taci
ón
o d
ese
qu
ilib
rio
ele
ctro
líti
co
mo
dera
do
-med
io d
e p
aci
en
tes
an
cian
os 1
9,
25.
Las
solu
cio
nes
con
o s
in l
act
ato
tam
bié
n
pu
ed
en
em
ple
ars
e p
or
est
a v
ía.
Pare
ce q
ue l
a
solu
ció
n R
inger
lact
ato
pre
sen
ta u
na v
en
ta-
ja a
la h
ora
de a
dm
inis
trarl
a p
or
vía
su
bcu
-tá
nea f
ren
te a
l SF 0
.9%
, q
ue e
s su
pH
más
sim
ilar
al
fisi
oló
gic
o 2
6.
Se p
ued
e a
ñad
ir h
as-
ta 2
0-4
0 m
mo
l/ L
de K
Cl
(eq
uiv
ale
n a
20
-40
mE
q/
L d
e K
Cl)
18.
Sin
em
barg
o n
o e
s re
co-
men
dab
le a
dm
inis
trar
KC
l en
fo
rma d
e b
olo
su
bcu
tán
eo
o e
n i
nfu
sore
s 12.
Par
a q
ue
sea
segu
ra la
hid
rata
ción
por
vía
su
bcu
tán
ea h
a d
e co
nte
ner
ele
ctro
lito
s. L
as s
o-
luci
on
es q
ue
con
tien
en d
extr
osa
, au
nq
ue
se
pu
eden
ad
min
istr
ar p
or
vía
su
bcu
tán
ea p
rod
u-
cen
mu
cho d
olo
r p
ues
atr
aen
líq
uid
os
adya-
cen
tes
al lu
gar
de
inyec
ción
. Por
ello
, se
pre
fie-
re, en
cas
o d
e ad
min
istr
arla
, u
na
com
bin
ació
n
de
SG 5
% y
SF 0
.9%
en
pro
porc
ión
2:1
12.
No
se
aco
nse
jan
so
luci
on
es d
e SG
al
10%
, so
luci
on
es c
olo
idale
s o
hip
ero
smo
lare
s 12, so
-lu
cio
nes
hip
otó
nic
as
sin
ele
ctro
lito
s; p
ues
se
aso
cian
co
n s
ho
ck o
ap
ari
ció
n d
e te
rcer
os
es-
paci
os 2
5, n
i h
iper
tón
icas
po
rqu
e p
rod
uci
rán
ed
emas
y s
u v
elo
cid
ad
de
ab
sorc
ión
es
len
ta 5.
Se a
con
seja
em
ple
ar
vía
s d
ifere
nte
s p
ara
la
ad
min
istr
aci
ón
de f
árm
aco
s y d
e s
uero
te-
rap
ia1
2.
Para
la m
ayo
ría d
e p
aci
en
tes
en
fase
mu
y
avan
zad
a,
de 3
-4 L
/ se
man
a d
e s
uero
su
ele
se
r su
fici
en
te 1
2.
Se r
eco
mie
nd
a m
ayo
r vig
ilan
cia d
e l
a h
i-p
od
erm
ocl
isis
en
aq
uell
os
paci
en
tes
en
tra
-ta
mie
nto
co
n h
ep
ari
na,
deb
ido
al
riesg
o d
e h
em
orr
agia
en
el
pu
nto
de i
nse
rció
n 1
2.
En
alg
un
as
oca
sio
nes
es
nece
sari
o v
igil
ar
la d
iure
sis,
ten
sió
n a
rteri
al
y e
l gra
do
de v
i-gil
ia d
ura
nte
la h
idra
taci
ón
po
r vía
su
bcu
tá-
nea p
ara
evit
ar
la s
ob
reca
rga d
e l
íqu
ido
s.
Pu
ed
e q
ue a
pare
zca c
iert
o d
olo
r o
dis
con
fort
q
ue p
ued
e r
ed
uci
rse d
ism
inu
yen
do
la v
elo
-ci
dad
de i
nfu
sió
n 1
2.
201309_M
ON
OG
RA
FIA
_S
EC
PA
L_4.i
ndd 2
110/1
0/2
013 1
9:4
9:0
0
Uso
de
la v
ía s
ub
cutá
nea
en
cu
ida
dos
pa
lia
tivos
22
M
ON
OG
RA
FÍA
S SE
CPA
L
11
.2.
An
tib
ióti
cos
Hay
des
crit
a p
oca
exp
erie
nci
a co
n a
nti
-b
ióti
cos,
en
su
may
orí
a so
n s
erie
s d
e ca
sos
con
nú
mero
vari
ab
le d
e p
aci
en
tes,
en
oca
-si
on
es
con
est
ud
io f
arm
aco
cin
éti
co.
En
fu
n-
ció
n d
e l
a s
itu
aci
ón
del
paci
en
te h
ab
rá q
ue
valo
rar
su i
nd
icaci
ón
; n
o e
xis
te c
on
sen
so
resp
ect
o a
l u
so o
no
de l
os
mis
mo
s p
ara
tra
-ta
r p
roce
sos
infe
ccio
sos
en
paci
en
tes
de c
ui-
dad
os
pali
ati
vo
s 11.
11
.2.1
.Ceft
riax
on
a
En
do
s est
ud
ios
pro
specti
vo
s se
ale
ato
-ri
zaro
n l
os
pacie
nte
s a r
ecib
ir c
eft
riax
on
a
intr
av
en
osa
o s
ub
cu
tán
ea s
in o
bse
rvars
e d
ifere
ncia
s si
gn
ific
ati
vas
en
lo
s p
ará
me-
tro
s fa
rmaco
cin
éti
co
s (A
UC
, v
olu
men
de
dis
trib
uci
ón
y s
emiv
ida
de
elim
inac
ión
) n
i en
efe
cto
s ad
ver
sos
ni
en l
a to
lera
nci
a
50.
En
otr
os
do
s es
tud
ios
al c
om
par
arlo
co
n l
a ad
min
istr
ació
n i
ntr
aven
osa
se
ob
-se
rvó
qu
e lo
s p
ico
s d
e co
nce
ntr
ació
n p
las-
máti
ca e
ran
más
tard
íos
qu
e l
os
co
rres-
po
nd
ien
tes
a l
a v
ía i
ntr
av
en
osa
pero
re-
sult
aro
n s
up
eri
ore
s a l
as
24
ho
ras.
Lo
s efe
cto
s ad
vers
os
regis
trad
os
fuero
n:
do
lor
en e
l p
un
to d
e in
yec
ció
n y
nec
rosi
s su
b-
cu
tán
ea c
on
cic
atr
izació
n l
en
ta.
Otr
o e
s-tu
dio
co
nclu
yó
qu
e r
esu
ltab
an
bio
eq
uiv
a-
len
tes
am
bo
s ti
po
s d
e a
dm
inis
tracio
nes
(in
trav
en
osa
vers
us
sub
cu
tán
ea)
al
no
ob
-se
rvar
dif
ere
ncia
s si
gn
ific
ati
vas
en
lo
s p
a-
rám
etro
s fa
rmac
oci
nét
ico
s 11.
Lo
s cr
iter
ios
de
incl
usi
ón
qu
e se
co
nsi
-d
erar
on
en
est
os
estu
dio
s p
ara
ind
icar
el
uso
de
la v
ía s
ub
cutá
nea
en
la
adm
inis
tra-
ció
n d
e an
tib
ióti
cos
fuer
on
: v
enas
en
mal
es
tad
o,
agit
ació
n,
deb
ilid
ad-d
eter
ioro
fís
i-co
del
pac
ien
te,
rech
azo
de
la v
ía i
ntr
ave-
no
sa,
pac
ien
tes
aten
did
os
en s
u d
om
icil
io
50. P
ara
su a
dm
inis
trac
ión
su
bcu
tán
ea s
e re
com
ien
da
reco
nst
itu
ir e
l v
ial
de
adm
i-n
istr
ació
n i
ntr
amu
scu
lar
con
lid
oca
ína
1%
y d
ilu
ir c
on
50
-10
0 m
L S
F 0
.9%
. A
d-
min
istr
ar e
n 1
0-2
0 m
in.
Vig
ilar
la
infu
-si
ón
en
cas
o d
e in
dic
ios
de
irri
taci
ón
o
do
lor
esp
ecia
lmen
te e
n l
os
pri
mer
os
mi-
nu
tos 1
2.
En
otr
o e
stu
dio
fas
e I,
co
n 5
4 v
olu
nta
-ri
os
san
os,
se
com
par
ó l
a ad
min
istr
ació
n
sub
cutá
nea
de
un
a so
la d
osi
s d
e ce
ftri
axo
-n
a p
rece
did
a d
e la
ad
min
istr
ació
n d
e h
ia-
luro
nid
asa
o S
F 0
.9%
fre
nte
a l
a ad
min
is-
trac
ión
de
ceft
riax
on
a in
trav
eno
sa.
Se a
d-
min
istr
aro
n d
e 1
-2 g
de
ceft
riax
on
a a
con
-ce
ntr
acio
nes
co
mp
ren
did
as e
ntr
e 1
0-3
50
mg/
mL
. Se
co
ncl
uy
e q
ue
no
hay
dif
eren
-ci
as e
n e
l A
UC
en
tre
la a
dm
inis
trac
ión
in
-tr
aven
osa
y s
ub
cutá
nea
. E
n l
a ad
min
istr
a-ci
ón
su
bcu
tán
ea,
la a
dic
ión
pre
via
de
hia
-lu
ron
idas
a re
du
jo e
l t
máx
en
1h
(p
<0
.00
01
) y
au
men
tó e
n u
n 1
2%
la
C
máx
(p
<0
.00
01
) al
can
zab
le f
ren
te a
la
ad-
min
istr
ació
n p
rev
ia d
e SF
0.9
% 5
1.
Cef
tria
xo
na
está
ap
rob
ada
par
a su
uso
p
or
vía
sub
cutá
nea
en
Fra
nci
a ad
min
istr
án-
do
se d
e 1
a 2
g/
día
en
un
a so
la i
nfu
sió
n.
Se r
eco
mie
nd
a d
iso
lver
el
po
lvo
de
cef-
tria
xo
na
en A
PI
o e
n S
G5
%,
SF0
.9%
. Si
se
adm
inis
tra
com
o b
olo
se
reco
mie
nd
a d
ilu
ir
1g
de
ceft
riax
on
a en
3.5
mL
co
mo
mín
imo
. Si
se
adm
inis
tra
en p
erfu
sió
n c
on
tin
ua
la
dil
uci
ón
mín
ima
reco
men
dad
a es
de
20
mL
par
a 1
g d
e ce
ftri
axo
na.
La
per
fusi
ón
se
ha
de
adm
inis
trar
en
tre
15
-30
min
52.
11
.2.2
. C
efe
pim
e
Este
an
tib
ióti
co t
ien
e ap
rob
ado
su
uso
p
or
vía
intr
aven
osa
e i
ntr
amu
scu
lar 5
3 .En
un
est
ud
io r
eali
zad
o en
pac
ien
tes
san
os
con
ed
ades
com
pre
nd
idas
en
tre
los
18 y
65
años
, sob
re la
uti
liza
ción
de
cefe
pim
e su
bcu
tá-
neo
com
par
ado
con
su
ad
min
istr
ació
n p
or v
ía
intr
amu
scu
lar
se o
bser
vó q
ue
el p
erfi
l pla
smá-
tico
res
ult
ó si
mil
ar a
sí c
omo
los
efec
tos
adve
r-so
s (s
ólo
se d
escr
iben
rea
ccio
nes
loca
les
en e
l p
un
to d
e in
yecc
ión
; in
flam
ació
n le
ve c
on e
ri-
tem
a d
ura
nte
la in
fusi
ón y
dol
or q
ue
des
apa-
rece
ráp
idam
ente
). S
e le
s ad
min
istr
ó 1
g d
e ce
-fe
pim
e d
ilu
ido
en 5
0 m
L d
e SG
5%
en
30
mi-
nu
tos
adm
inis
trad
o en
bom
ba d
e in
fusi
ón
subc
utá
nea
y c
on u
na
pal
omil
la d
e 23
G 1
1, 4
6 .
11
.2.3
. To
bra
mic
ina
Al c
ompa
rar
tobr
amic
ina
subc
utá
nea
; 80
mg/
50
mL
de S
F 0.
9% e
n 2
0 m
in c
on la
adm
i-n
istr
ació
n in
trav
enos
a de
la m
ism
a pr
epar
a-ci
ón e
n 3
0 m
in, s
e ob
serv
ó qu
e el
tie
mpo
par
a al
can
zar
la c
once
ntr
ació
n p
lasm
átic
a m
áxim
a fu
e m
ayor
en
los
caso
s de
la a
dmin
istr
ació
n
subc
utá
nea
per
o el
AU
C f
ue
sim
ilar 1
1, 5
4 .
201309_M
ON
OG
RA
FIA
_S
EC
PA
L_4.i
ndd 2
210/1
0/2
013 1
9:4
9:0
0
Uso
de
la v
ía s
ub
cutá
nea
en
cu
ida
dos
pa
lia
tivos
• N
.º 4
• O
CT
UB
RE
2013
23
11
.2.4
. A
mp
icil
ina
Al
com
par
ar a
mp
icil
ina
sub
cutá
nea
; 1
g/
50 m
L d
e SF
0.9
% e
n 2
0 m
in,
con
la
adm
i-n
istr
aci
ón
in
traven
osa
de l
a m
ism
a s
olu
ció
n
pero
en
30
min
, se
ob
serv
ó u
n r
etr
aso
en
la
ob
ten
ció
n d
el
pic
o d
e n
ivele
s p
lasm
áti
cos
pero
no
en
la c
on
cen
traci
ón
fin
al
del
fárm
a-
co.
El
AU
C f
ue s
imil
ar 1
1,
54.
11
.2.5
. Teic
op
lan
ina
Un
est
ud
io a
leato
riza
do
qu
e c
om
paró
tei-
cop
lan
ina i
ntr
aven
osa
co
n s
ub
cutá
nea a
6
mg/
Kg/
día
ob
serv
ó q
ue l
a a
dm
inis
traci
ón
su
bcu
tán
ea c
on
segu
ía u
na c
on
cen
traci
ón
p
lasm
áti
ca m
áx
ima m
ayo
r p
ero
más
tard
ía
qu
e l
a i
ntr
aven
osa
; el
AU
C f
ue s
imil
ar
en
am
bo
s gru
po
s 11
, 5
5
11
.2.6
. E
rtap
en
em
En
un
est
ud
io s
e c
om
paró
la f
arm
aco
cin
é-
tica
de 1
g d
e e
rtap
en
em
dil
uid
o e
n 5
0 m
L
de S
F 0
.9%
en
30
min
po
r vía
in
traven
osa
fr
en
te a
la a
dm
inis
traci
ón
po
r vía
su
bcu
tá-
nea.
Se o
bse
rvó
qu
e a
pesa
r d
e r
ed
uci
rse l
a
con
cen
traci
ón
máx
ima t
res
vece
s y e
l ti
em
-p
o h
ast
a l
a c
on
cen
traci
ón
máx
ima a
um
en
-ta
r en
cin
co v
ece
s, e
l A
UC
resu
ltó
sim
ilar
y
se a
lcan
zó u
na c
on
cen
traci
ón
pla
smáti
ca
máx
ima i
ncl
uso
su
peri
or
a l
a c
on
segu
ida
po
r vía
in
traven
osa
a l
as
3 h
. Se c
on
clu
ye
qu
e p
uest
o q
ue e
rtap
en
em
tie
ne u
n e
fect
o
tiem
po
dep
en
die
nte
, u
na r
ed
ucc
ión
en
la C
m
áx
y u
n t
iem
po
mayo
r p
ara
alc
an
zar
dic
ha
con
cen
traci
ón
máx
ima n
o a
fect
arí
a a
la e
fi-
caci
a c
lín
ica y
po
r ta
nto
po
drí
a r
esu
ltar
com
o a
ltern
ati
va l
a a
dm
inis
traci
ón
po
r vía
su
bcu
tán
ea e
n p
aci
en
tes
pali
ati
vo
s o
co
n
dif
ícil
acc
eso
a l
a v
ía i
ntr
aven
osa
56.
11
.3.
An
alg
ésic
os
opio
ides
La v
ía s
ub
cutá
nea p
ued
e s
er
úti
l en
el
con
tro
l d
e l
a a
nalg
esi
a e
n c
uid
ad
os
pali
ati
-vo
s p
ues
con
sigu
e n
ivele
s est
ab
les
y a
livio
d
el
do
lor
con
tin
uo
en
paci
en
tes
qu
e n
o
pu
ed
en
to
mar
med
icam
en
tos
po
r vía
ora
l 57.
Lo
s o
pio
ides
son
lo
s an
alg
ési
cos
más
uti
liza
-d
os;
se r
eq
uie
ren
en
más
de u
n 8
0%
de l
os
paci
en
tes
on
coló
gic
os 5
8.
Sin
em
barg
o,
no
to
do
tip
o d
e d
olo
r es
trata
do
co
n o
pio
ides,
tam
bié
n s
e e
mp
lean
AIN
Es
para
el
do
lor
óse
o y
ben
zod
iace
pin
as
para
esp
asm
os
mu
s-cu
lare
s 15.
11
.3.1
. M
orf
ina
La m
orf
ina p
rese
nta
un
a a
bso
rció
n y
dis
-tr
ibu
ció
n r
áp
ida y
es
foto
sen
sib
le 1
2,
34.
Su
po
ne e
l an
alg
ési
co d
e p
rim
era
lín
ea
para
el
con
tro
l d
el
do
lor
inte
nso
de t
ipo
on
-co
lógic
o (
97
%) 6
, 5
7,
59 s
egu
ido
de l
a h
idro
-m
orf
ina y
dia
mo
rfin
a (
en
otr
os
país
es)
28.
Tam
bié
n s
e e
mp
lea e
n e
l co
ntr
ol
de l
os
sín
-to
mas
de a
go
nía
33
o e
n e
l tr
ata
mie
nto
de
la d
isn
ea a
do
sis
mu
y v
ari
ab
les 8
, 1
6,
30
, 3
8.
Resu
lta u
n f
árm
aco
mu
y f
lex
ible
en
cu
an
-to
a d
osi
s y r
uta
s d
e a
dm
inis
traci
ón
perm
i-ti
en
do
un
man
ejo
ráp
ido
del
do
lor 1
0.
En
el
est
ud
io d
e N
els
on
y c
ol,
qu
e c
om
pa-
ró l
a e
fica
cia y
segu
rid
ad
de l
a m
orf
ina a
d-
min
istr
ad
a e
n i
nfu
sió
n c
on
tin
ua p
or
vía
in
-tr
aven
osa
o s
ub
cutá
nea d
ura
nte
cu
atr
o d
ías,
se
ob
serv
ó q
ue a
mb
as
vía
s so
n b
ioeq
uiv
a-
len
tes 3
4.
Se c
on
sigu
en
lo
s m
ism
os
niv
ele
s en
p
lasm
a p
or
vía
su
bcu
tán
ea q
ue p
or
vía
in
-tr
aven
osa
60.
Alc
an
za c
on
cen
traci
on
es
pla
s-m
áti
cas
sim
ilare
s a l
a v
ía i
nta
ven
osa
a l
os
15
min
desp
ués
de s
u a
dm
inis
traci
ón
12.
Es
reco
men
dab
le e
l em
ple
o d
e la
in
fusi
ón
co
nti
nu
a fr
ente
a la
inte
rmit
ente
por
con
segu
ir
man
ten
er n
ivel
es e
stab
les
y p
reven
ir e
l ef
ecto
bolo
(n
áuse
as, se
dac
ión
, au
men
to d
el d
olo
r)6.
En
un
est
ud
io s
e v
io q
ue l
a d
osi
s a a
dm
i-n
istr
ar
de m
orf
ina p
or
vía
su
bcu
tán
ea e
ra
prá
ctic
am
en
te l
a m
ism
a q
ue l
a n
ece
sari
a p
or
vía
in
traven
osa
; 5
.7 m
g/
h v
ía s
ub
cutá
nea y
5
.05
mg/
h v
ía i
ntr
aven
osa
. E
l p
ico
de c
on
-ce
ntr
aci
ón
es
alg
o m
ayo
r p
or
vía
su
bcu
tá-
nea y
la v
ida m
ed
ia e
s d
e 1
.5-2
h 3
4.
La e
qu
ivale
ncia
de d
osi
s d
e m
orf
ina i
n-
trav
en
osa
o s
ub
cu
tán
ea f
ren
te a
la o
ral
va-
ría s
egú
n l
os
est
ud
ios.
Para
un
os
es
1:3
; p
or
cad
a 2
00
mg d
e m
orf
ina i
ntr
av
en
osa
o
sub
cu
tán
ea s
e r
eq
ueri
rán
60
0 m
g d
e m
or-
fin
a p
ara
ad
min
istr
ar
po
r v
ía o
ral 3
4.
Otr
os
co
nsi
dera
n q
ue l
a r
ela
ció
n m
orf
ina o
ral
resp
ecto
a l
a a
dm
inis
trad
a p
or
vía
su
bcu
-tá
nea e
s d
e 2
:1 3
8.
Para
alc
an
zar
los
niv
ele
s en
san
gre
ap
ro-
pia
do
s d
e m
orf
ina s
e r
eq
uie
re m
ás
tiem
po
y
do
sis
cuan
do
se a
dm
inis
tra p
or
vía
su
bcu
tá-
nea q
ue p
or
vía
in
traven
osa
. L
a v
elo
cid
ad
d
e a
bso
rció
n d
e l
a m
orf
ina v
arí
a s
egú
n l
a
201309_M
ON
OG
RA
FIA
_S
EC
PA
L_4.i
ndd 2
310/1
0/2
013 1
9:4
9:0
0
Uso
de
la v
ía s
ub
cutá
nea
en
cu
ida
dos
pa
lia
tivos
24
M
ON
OG
RA
FÍA
S SE
CPA
L
vía
de a
dm
inis
traci
ón
; p
or
vía
in
traven
osa
se
in
icia
su
efe
cto
en
men
os
de u
n m
inu
to y
alc
an
za e
l m
áx
imo
a l
os
20
min
; p
or
vía
in
-tr
am
usc
ula
r se
in
icia
su
efe
cto
a l
os
15
-30
m
inu
tos
y e
l p
ico
máx
imo
de e
fect
o a
nalg
é-
sico
ap
are
ce a
lo
s 4
5-9
0 m
in y
po
r vía
su
b-
cutá
nea;
se i
nic
ia e
l efe
cto
a l
os
15
-30
min
u-
tos
sien
do
su
pic
o m
áx
imo
an
alg
ési
co a
lo
s 3
0-6
0 m
in.
La f
ich
a t
écn
ica d
e l
a m
orf
ina i
ny
ecta
ble
al
1%
in
dic
a q
ue s
e p
ued
e a
dm
inis
trar
po
r v
ía s
ub
cu
tán
ea.
Las
do
sis
ap
rob
ad
as
para
ad
min
istr
ació
n s
ub
cu
tán
ea s
on
de 2
0 m
g/
4h
, in
icia
nd
o c
on
10
mg
61.
Otr
as
refe
ren
-cia
s b
ibli
ográ
ficas
ind
ican
la i
nfu
sió
n l
en
ta
de m
orf
ina,
au
nq
ue r
em
arc
an
ate
nció
n a
la
s co
ncen
tracio
nes
alt
as
de m
orf
ina s
ulf
a-
to;
no
reco
men
dad
as
po
r v
ía s
ub
cu
tán
ea
62
y a
lo
s ed
em
as;
en
cu
ya s
itu
ació
n n
o s
e aco
nse
ja l
a a
dm
inis
tració
n s
ub
cu
tán
ea d
e m
orf
ina.
Las
do
sis
de m
orf
ina s
up
eri
ore
s a 1
30
mg
pare
cen
est
ar
rela
cio
nad
as
con
co
mp
lica
cio
-n
es
de t
ipo
pla
ca q
ue s
e c
ara
cteri
zan
po
r:
eri
tem
a,
ind
ura
ció
n,
ed
em
a,
do
lor
o h
em
a-
tom
a.
Para
su
ad
min
istr
aci
ón
po
r vía
su
bcu
tá-
nea s
e r
eco
mie
nd
a d
ilu
ir e
n a
gu
a p
ara
in
-yect
ab
les
o e
n s
uero
fis
ioló
gic
o 4
3.
Se r
eco
-m
ien
da a
dm
inis
trar
los
op
ioid
es
a u
na v
elo
-ci
dad
de i
nfu
sió
n d
e 3
-5 m
L/
h 1
9.
Hay q
ue t
en
er
en
cu
en
ta l
as
mo
dif
icaci
o-
nes
cin
éti
cas
deb
idas
a i
nsu
fici
en
cia h
ep
áti
-ca
, re
nal,
alc
alo
sis
o h
ipo
pro
tein
em
ia,
así
co
mo
la p
osi
bil
idad
de t
ox
icid
ad
po
r el
op
ioid
e 3
2,
43.
Igu
alm
en
te s
e h
a d
e t
en
er
pre
-ca
uci
ón
en
caso
s d
e p
aci
en
tes
en
est
ad
o d
e sh
ock
, p
ues
al
ex
isti
r u
na a
ltera
ció
n d
e l
a
perf
usi
ón
, p
ued
e q
ue n
o s
e p
rod
uzc
a u
na
ab
sorc
ión
co
mp
leta
a t
ravés
de l
a v
ía s
ub
cu-
tán
ea y
un
a a
dm
inis
traci
ón
rep
eti
da p
ued
e o
casi
on
ar
sob
red
osi
s al
ab
sorb
ers
e u
na c
an
-ti
dad
ex
cesi
va t
ras
recu
pera
ció
n d
e l
a c
ircu
-la
ció
n 6
1.
Pu
ed
e e
mp
lears
e e
n c
om
bin
aci
ón
co
n
otr
os
fárm
aco
s (h
ast
a c
on
cin
co f
árm
aco
s).
La c
om
bin
aci
ón
más
frecu
en
te e
s h
iosc
ina o
N
-bu
tilb
rom
uro
de h
iosc
ina,
mid
azo
lam
y
mo
rfin
a 7
, 1
6,
37.
Otr
as
com
bin
aci
on
es
son
: h
iosc
ina-m
orf
ina,
mo
rfin
a-m
idazo
lam
.A
vece
s p
rod
uce
efe
cto
s in
dese
ab
les
com
o
alu
cin
aci
on
es,
náu
seas,
co
nfu
sió
n,
est
reñ
i-m
ien
to,
sed
aci
ón
. E
n e
sto
s ca
sos
se a
con
seja
cam
bia
r d
e o
pio
ide a
ox
ico
do
na o
fen
tan
ilo
, p
ara
red
uci
r lo
s efe
cto
s ad
vers
os 6
3.
La m
orf
ina o
ral
resp
ect
o a
la a
dm
inis
tra-
da p
or
vía
su
bcu
tán
ea s
ufr
e e
fect
o d
e p
rim
er
paso
qu
e o
rigin
a u
n m
eta
bo
lito
act
ivo
qu
e p
are
ce s
er
resp
on
sab
le d
e l
os
efe
cto
s ad
ver-
sos
de l
a m
orf
ina,
ori
gin
án
do
se e
n m
ayo
r ca
nti
dad
cu
an
do
se a
dm
inis
tra p
or
vía
ora
l q
ue p
or
vía
su
bcu
tán
ea.
El
meta
bo
lito
act
i-vo
de l
a m
orf
ina e
s el
mo
rfin
a-6
-glu
curó
ni-
do
(M
6G
). E
ste m
eta
bo
lito
tie
ne a
ctiv
idad
an
alg
ési
ca 6
0 q
ue d
ura
más
cuan
do
se a
dm
i-n
istr
a p
or
vía
su
bcu
tán
ea q
ue p
or
vía
in
tra-
ven
osa
64.
Sin
em
barg
o,
el
efe
cto
ad
vers
o
qu
e p
rod
uce
po
r acc
ión
dir
ect
a s
ob
re e
l tr
act
o g
ast
roin
test
inal
cuan
do
se a
dm
inis
tra
po
r vía
ora
l es
men
or
cuan
do
se a
dm
inis
tra
po
r vía
su
bcu
tán
ea
63.
Las
reacc
ion
es
ad
vers
as
regis
trad
as
rela
-ci
on
ad
as
con
la a
dm
inis
traci
ón
su
bcu
tán
ea
son
de t
ipo
mo
dera
do
y t
ran
sito
rio
y s
e p
ro-
du
cen
en
el
lugar
de i
nyecc
ión
: ra
sh,
eri
te-
ma,
pru
rito
59
, 6
4.
La a
dm
inis
traci
ón
su
bcu
tá-
nea p
ued
e p
rod
uci
r p
ruri
to d
eb
ido
a l
a l
ibe-
raci
ón
de h
ista
min
a q
ue o
casi
on
a d
ilata
ció
n
de l
os
vaso
s sa
ngu
íneo
s. S
e p
ued
en
ad
min
is-
trar
cort
ico
ides
para
el
trata
mie
nto
sin
tom
á-
tico
, au
nq
ue n
o s
uele
ser
nece
sari
o 1
2.
11
.3.2
. Fen
tan
ilo
Est
e fá
rmaco
es
lip
oso
lub
le l
o q
ue
le c
on
fie-
re u
na r
áp
ida d
istr
ibu
ció
n e
n e
l si
stem
a n
er-
vio
so c
entr
al
(SN
C).
Su
vid
a m
edia
es
de
7 h
y
tien
e alt
a p
ote
nci
a a
nalg
ésic
a. Es
50-1
00 v
eces
m
ás
po
ten
te q
ue
la m
orf
ina c
on
un
a r
elaci
ón
en
tre
la d
osi
s d
e fe
nta
nil
o y
mo
rfin
a d
e 100:1
(p
or
cad
a 1
0 m
g d
e m
orf
ina s
e re
qu
iere
n 1
00
µg d
e fe
nta
nil
o)
segú
n a
lgu
no
s es
tud
ios
60,
au
nq
ue
en o
tro
s re
sult
a a
lgo
men
or
68:1
14.
No
qu
eda m
uy c
laro
est
e asp
ecto
pu
es l
os
es-
tud
ios
se r
eali
zan
en
un
bajo
nú
mer
o d
e p
a-
cien
tes
y s
on
de
tip
o r
etro
spec
tivo
58.
Se a
con
seja
el u
so s
elec
tivo d
e fe
nta
nil
o s
ub-
cutá
neo
en
pac
ien
tes
qu
e n
o c
on
trola
n e
l d
o-
lor
o p
rese
nta
n e
fect
os
adver
sos
(alu
cin
acio
nes
, p
esad
illa
s, n
áuse
as y
sed
ació
n)
con
in
fusi
on
es
de
otr
os
op
ioid
es. Su
s m
etab
oli
tos;
com
o e
l n
orf
enta
nil
o s
e co
nsi
der
an in
acti
vos 6
3.
La i
nfu
sió
n c
on
tin
ua p
or
vía
su
bcu
tán
ea
de
fen
tan
ilo
pare
ce c
on
segu
ir c
on
tro
lar
el
do
lor
cró
nic
o d
e fo
rma r
áp
ida; asp
ecto
qu
e n
o e
s p
osi
ble
co
n l
a a
dm
inis
traci
ón
tra
nsd
ér-
201309_M
ON
OG
RA
FIA
_S
EC
PA
L_4.i
ndd 2
410/1
0/2
013 1
9:4
9:0
1
Uso
de
la v
ía s
ub
cutá
nea
en
cu
ida
dos
pa
lia
tivos
• N
.º 4
• O
CT
UB
RE
2013
25
mic
a,
pu
es r
equ
iere
más
de
un
día
para
al-
can
zar
la d
osi
s te
rap
éuti
ca.
Est
a v
ía d
e ad
mi-
nis
traci
ón
pre
sen
ta b
uen
a t
ole
ran
cia, p
erm
i-ti
end
o a
dm
inis
trar
gra
nd
es d
osi
s y r
esu
lta s
er
un
a a
lter
nati
va c
uan
do
la p
iel
no
es
ap
rop
ia-
da p
ara
la a
dm
inis
traci
ón
tra
nsd
érm
ica.
En
cu
an
to a
la e
fica
cia c
om
para
da d
e la
vía
su
bcu
tán
ea r
esp
ecto
a l
a v
ía i
ntr
aven
osa
no
p
are
ce o
frec
er d
ifer
enci
as
sign
ific
ati
vas 5
8.
En
el
est
ud
io p
rosp
ect
ivo
reali
zad
o p
or
Hu
nt
y c
ol
en
19
99
se c
om
paró
la e
fica
cia
de l
a m
orf
ina s
ub
cutá
nea f
ren
te a
l fe
nta
nil
o
sub
cutá
neo
no
ob
serv
án
do
se d
ifere
nci
as
en
cu
an
to a
l co
ntr
ol
del
do
lor
en
paci
en
tes
de
cuid
ad
os
pali
ati
vo
s y p
rese
nta
nd
o e
l fe
nta
-n
ilo
la
ven
taja
de
oca
sio
nar
men
os
estr
eñi-
mie
nto
. En
cu
anto
a o
tro
s ef
ecto
s ad
vers
os
apen
as e
xist
en d
ifer
enci
as 6
3 .Lo
s b
enef
icio
s d
el c
amb
io d
e m
orf
ina
a fe
nta
nil
o s
e o
bse
rvan
más
en
pac
ien
tes
con
al
ta t
oxi
cid
ad a
mo
rfin
a.A
l p
asar
del
fen
tan
ilo
tra
nsd
érm
ico
al
sub-
cutá
neo
se
emp
lea
la m
ism
a d
osi
s, a
un
qu
e en
otr
os
estu
dio
s h
a si
do
nec
esar
io u
n a
u-
men
to d
e la
mis
ma.
La
do
sis
emp
lead
a es
de
10
0-4
800 µ
g/
día
, au
nq
ue
exis
te c
iert
a v
ari
a-
bil
idad
in
teri
nd
ivid
ual.
La d
osi
s se
aju
stará
se
gú
n r
esp
ues
ta c
lín
ica.
Pare
ce q
ue
la i
nfu
-si
ón
co
nti
nu
a s
ub
cutá
nea
es
bie
n t
ole
rad
a 1
2,
57. Se
ha r
egis
trad
o e
l u
so d
e fe
nta
nil
o p
or
vía
su
bcu
tán
ea d
esd
e 70 h
ast
a 1
57
día
s.E
l su
fen
tan
ilo
resu
lta m
ás
po
ten
te q
ue
fen
tan
ilo
co
n u
na r
ela
ció
n 1
6:1
. Se a
dm
inis
-tr
a a
un
a d
osi
s d
e 1
00
-10
00
µg/
24
h 1
4.
El
alf
en
tan
ilo
tam
bié
n s
e u
tili
za e
n e
l tr
ata
mie
nto
del
do
lor
y l
a d
isn
ea p
or
vía
su
bcu
tán
ea.
No
pre
sen
ta l
imit
ació
n d
e d
o-
sis
y s
e e
mp
lea a
nte
la a
pari
ció
n d
e e
fecto
s ad
vers
os
into
lera
ble
s co
n m
orf
ina,
dia
mo
r-fi
na,
ox
ico
do
na o
hid
rom
orf
ina
43.
En
pa-
cie
nte
s co
n f
all
o r
en
al
est
e o
pio
ide r
esu
lta
más
segu
ro.
11
.3.3
. D
iam
orf
ina
Se e
mp
lea e
n e
l co
ntr
ol
de l
a a
nalg
esi
a e
s-p
eci
alm
en
te e
n p
aís
es
an
glo
sajo
nes 1
2,
37.
Est
e o
pio
ide r
esu
lta e
l m
ás
po
ten
te,
con
alt
a s
olu
bil
idad
y n
o r
eq
uie
re p
or
tan
to r
e-
peti
das
inyecc
ion
es 1
5.
Se p
ued
e m
ezc
lar
con
o
tro
s m
ed
icam
en
tos 1
2.
La d
osi
s se
in
div
idu
ali
za p
ara
alc
an
zar
ni-
vele
s ap
rop
iad
os.
No
ex
iste
un
a d
osi
s m
áx
i-
ma
43.
Se a
dm
inis
tran
60
mg/
24
h e
n u
na
jeri
nga.
Si
ap
are
cen
pic
os
de d
olo
r, s
e a
dm
i-n
istr
an
10
mg s
ub
cutá
neo
s. S
e p
ued
e d
ilu
ir
en p
equ
eño
s vo
lúm
enes
de
agu
a es
téri
l 43 .
La c
on
vers
ión
de
do
sis
de
mo
rfin
a o
ral
o
rect
al a
dia
mo
rfin
a su
bcu
tán
ea e
s 3:
1 15 .
N
o e
stá
com
erci
aliz
ada
en E
spañ
a.
11
.3.4
. H
idro
mo
rfin
a
Es u
n d
eriv
ado
sem
isin
téti
co d
e la
mo
rfi-
na
con
un
per
fil
farm
aco
cin
étic
o s
imil
ar 6
0 .
Se e
mp
lea
si l
as d
osi
s d
e m
orf
ina
req
uer
idas
so
n m
uy
elev
adas
, p
ues
la
hid
rom
orf
ina
es
más
co
nce
ntr
ada
y p
erm
ite
ritm
os
de
infu
-si
ón
más
len
tos 6
. Ta
mb
ién
en
cas
os
de
efec
-to
s ad
vers
os
into
lera
ble
s co
n o
tro
s o
pio
ides
, co
mo
la
dia
mo
rfin
a o
la
oxi
cod
on
a, e
s u
na
alte
rnat
iva 4
3 .A
ctú
a m
ás r
ápid
o c
uan
do
se
adm
inis
tra
po
r ví
a su
bcu
tán
ea d
ebid
o a
su
ráp
ida
ab-
sorc
ión
en
el
sist
ema
ner
vio
so c
entr
al 6
0 . L
a re
laci
ón
de
po
ten
cia
entr
e m
orf
ina:
hid
ro-
mo
rfin
a es
de
6:1.
Así
, co
n u
na
do
sis
de
mo
rfin
a d
e 20
0 m
g p
ara
adm
inis
trac
ión
in
-tr
aven
osa
o s
ub
cutá
nea
se
req
uer
irán
33
mg
de
hid
rom
orf
ina
par
a ad
min
istr
arlo
po
r ví
a in
trav
eno
sa o
su
bcu
tán
ea 6.
Se h
an e
mp
lead
o d
osi
s d
e h
idro
mo
rfin
a d
e 25
mg/
24h
64 .
Se
pu
ede
dil
uir
en
SF
0.9%
o
en
agu
a p
ara
inye
ctab
les
(API
) p
ara
su a
d-
min
istr
ació
n e
n i
nfu
sió
n c
on
tin
ua
sub
cutá
-n
ea.
No
hay
lím
ite
de
do
sis
máx
ima 4
3 . N
o
está
co
mer
cial
izad
a en
Esp
aña.
11
.3.5
. O
xic
od
on
a c
lorh
idra
to
Se e
mp
lea
po
r ví
a su
bcu
tán
ea p
ara
el t
ra-
tam
ien
to d
el d
olo
r y
de
la d
isn
ea 1
6 .Se
em
ple
a co
mo
alt
ern
ativ
a a
la m
orf
ina
y d
iam
orf
ina
si n
o s
e to
lera
n p
or
sus
efec
tos
adve
rso
s. N
o p
rese
nta
un
a d
osi
s m
áxim
a 43 .
En f
ich
a té
cnic
a se
in
dic
a la
vía
su
bcu
tá-
nea
co
mo
po
sib
le v
ía d
e ad
min
istr
ació
n i
n-
dic
and
o q
ue
las
do
sis
se a
just
arán
en
fu
n-
ció
n d
e la
in
ten
sid
ad d
el d
olo
r y
el e
stad
o
gen
eral
del
pac
ien
te.
La d
osi
s d
e in
icio
rec
o-
men
dad
a p
ara
pac
ien
tes
adu
lto
s en
bo
lus
es
de
5 m
g d
e u
na
solu
ció
n c
uya
co
nce
ntr
a-ci
ón
sea
de
10 m
g/ m
L p
ud
ién
do
se r
epet
ir
cad
a 4h
. Si
se
adm
inis
tra
en p
erfu
sió
n s
e re
-co
mie
nd
a d
ilu
ir e
n S
F 0.
9%,
en S
G 5
% o
en
A
PI s
ien
do
la
do
sis
inic
ial
de
7.5
mg/
día
(si
201309_M
ON
OG
RA
FIA
_S
EC
PA
L_4.i
ndd 2
510/1
0/2
013 1
9:4
9:0
1
Uso
de
la v
ía s
ub
cutá
nea
en
cu
ida
dos
pa
lia
tivos
26
M
ON
OG
RA
FÍA
S SE
CPA
L
al p
acie
nte
no
se
le h
an a
dm
inis
trad
o o
pio
i-d
es p
revi
amen
te y
co
n a
just
e gr
adu
al p
ost
e-ri
or)
o d
osi
s su
per
iore
s si
el
pac
ien
te h
a re
ci-
bid
o o
pio
ides
co
n a
nte
rio
rid
ad 6
5 .Segú
n f
ich
a t
écn
ica,
est
ud
ios
farm
aco
ci-
néti
cos
en
su
jeto
s sa
no
s h
an
dem
ost
rad
o
qu
e l
a b
iod
isp
on
ibil
idad
de o
xic
od
on
a a
d-
min
istr
ad
a t
an
to p
or
vía
in
traven
osa
co
mo
su
bcu
tán
ea s
on
eq
uiv
ale
nte
s 65.
11
.3.6
. M
eta
do
na
Div
ers
os
est
ud
ios
han
pro
bad
o e
l u
so d
e m
eta
do
na p
or
vía
su
bcu
tán
ea.
Tra
s la
ad
-m
inis
tració
n s
ub
cu
tán
ea o
in
trav
en
osa
el
pic
o d
e c
on
cen
tració
n p
lasm
áti
ca s
e a
l-can
za a
las
1-2
h 6
0.
En
el
añ
o 2
00
0,
Ma-
thew
y S
tore
y a
dm
inis
traro
n e
ntr
e 1
00
-2
80
mg d
e m
eta
do
na e
n i
nfu
sió
n c
on
ti-
nu
a s
ub
cu
tán
ea o
bse
rván
do
se e
fecto
s ad
-v
ers
os
locale
s co
mo
irr
itació
n q
ue m
ejo
ra-
ron
co
n e
l cam
bio
del
pu
nto
de i
ny
ecció
n.
Cen
ten
o y
Vara
tam
bié
n i
nd
ican
in
cid
en
-cia
alt
a d
e i
rrit
ació
n 6
, 6
6.
Se h
a r
egis
trad
o
su u
so e
n v
ari
os
est
ud
ios
vié
nd
ose
qu
e p
rese
nta
ten
den
cia
a l
a i
nd
ura
ció
n c
uan
do
se
ad
min
istr
a p
or
vía
su
bcu
tán
ea p
ero
es
bie
n t
ole
rad
a 2
5.
En
un
est
ud
io r
eali
zad
o e
n p
acie
nte
s co
n
cán
cer
av
an
zad
o e
in
gre
sad
os
en
un
a u
ni-
dad
de c
uid
ad
os
pali
ati
vo
s se
ad
min
istr
ó
meta
do
na p
or
vía
su
bcu
tán
ea d
ura
nte
un
m
áx
imo
de s
iete
día
s. S
e r
egis
tró
in
du
ra-
ció
n y
en
roje
cim
ien
to e
n l
a z
on
a d
e i
nfu
-si
ón
. H
ub
o v
ari
os
pacie
nte
s q
ue n
o t
ole
ra-
ron
lo
s b
olo
s su
bcu
tán
eo
s d
e m
eta
do
na;
se
rela
cio
nó
co
n d
osi
s ad
min
istr
ad
as
de 4
0-4
5
mg
66.
Lo
s b
olu
s d
e m
en
os
de 2
5 m
g f
uero
n
bie
n t
ole
rad
os
co
n u
na f
recu
en
cia
de
8 h
o
12
h.
En
un
caso
se r
egis
tró
el
uso
de m
eta
-d
on
a s
ub
cu
tán
ea a
do
sis
de 5
mg c
uatr
o v
e-
ces
al
día
67.
Au
nq
ue s
e s
ab
e q
ue p
rod
uce i
rrit
ació
n,
hay
pu
bli
cacio
nes
qu
e a
po
yan
el
uso
po
r v
ía s
ub
cu
tán
ea.
Alg
un
os
reco
mie
nd
an
para
d
ism
inu
ir l
a i
nfl
am
ació
n l
ocal
o i
rrit
ació
n
en
el
pu
nto
de i
ny
ecció
n,
rota
r el
pu
nto
in
serc
ión
o a
um
en
tar
la d
ilu
ció
n 1
2.
11
.3.7
. T
ram
ad
ol
La f
ich
a t
écn
ica d
e t
ram
ad
ol
intr
aven
oso
re
coge l
a a
dm
inis
traci
ón
su
bcu
tán
ea c
om
o
alt
ern
ati
va.
Se r
eco
mie
nd
an
do
sis
inic
iale
s d
e 1
00
mg p
ud
ien
do
ad
min
istr
ar
50
mg
cad
a 1
0-2
0 m
inu
tos
desp
ués
de e
sta d
osi
s y
sin
so
bre
pasa
r lo
s 4
00
mg a
l d
ía 6
8.
En
dif
e-
ren
tes
est
ud
ios
se h
a e
mp
lead
o p
ara
el
trata
-m
ien
to d
el
do
lor
mo
dera
do
-severo
co
n d
o-
sis
de 1
00
-30
0 m
g/
24
h,
sien
do
el
máx
imo
em
ple
ad
o d
e 6
00
mg/
24
h 1
6,
30
, 3
8.
En
un
est
ud
io r
eali
zad
o e
n p
aci
en
tes
tras
un
a p
ielo
lito
tom
ía s
e o
bse
rvó
qu
e l
a a
dm
i-n
istr
aci
ón
su
bcu
tán
ea d
el
tram
ad
ol
a 2
mg/
Kg/
24
h d
ilu
ido
en
SF 0
.9%
en
20
mL
en
in
-fu
sió
n c
on
tin
ua p
rod
ucí
a m
en
or
do
lor
qu
e la
in
traven
osa
, m
en
or
sed
aci
ón
y e
l ti
em
po
p
ara
el
resc
ate
co
n m
ep
eri
din
a f
ue m
ayo
r co
n l
a a
dm
inis
traci
ón
su
bcu
tán
ea q
ue l
a i
n-
traven
osa
. E
sto
su
po
ne u
n m
en
or
con
sum
o
de o
pio
ides
y m
en
os
náu
seas
y v
óm
ito
s q
ue
su a
dm
inis
traci
ón
in
traven
osa
69.
A p
esa
r d
e est
os
resu
ltad
os
se r
eq
uie
ren
más
est
ud
ios
cen
trad
os
en
paci
en
tes
pali
ati
vo
s.
11
.3.8
. K
eta
min
a
Est
e a
nest
ési
co p
are
nte
ral
pre
sen
ta a
ctiv
i-d
ad
op
ioid
e a
l se
r an
tago
nis
ta d
el
rece
pto
r N
MD
A (
N-M
eti
l-D
-Asp
art
ato
). A
do
sis
sub
a-
nest
ési
cas
se h
a e
mp
lead
o p
ara
tra
tar
el
do
-lo
r, e
speci
alm
en
te e
l d
e t
ipo
neu
rop
áti
co,
con
gra
n p
ote
nci
a a
nalg
ési
ca y
perm
itie
nd
o
un
esp
aci
ad
o d
e d
osi
s d
e o
pio
ides 7
0.
La
Fo
od
an
d D
rug A
dm
inis
trati
on
(FD
A)
ap
rue-
ba s
u a
dm
inis
traci
ón
in
traven
osa
y p
are
nte
-ra
l. N
o t
ien
e a
pro
bad
a s
u a
dm
inis
traci
ón
p
or
vía
su
bcu
tán
ea e
n f
ich
a t
écn
ica
70.
Exis
te u
na r
etic
enci
a a
su
uso
deb
ido
esp
e-ci
alm
ente
a s
us
efec
tos
ad
ver
sos
de
tip
o p
si-
com
imét
ico
, o
casi
on
an
do
alu
cin
aci
on
es, su
e-ñ
os
vív
ido
s, s
ensa
ció
n d
e “e
star
flo
tan
do
”,
etc.
Est
o s
e d
ebe
a s
u e
stru
ctu
ra a
nálo
ga a
la
fen
ilci
clin
a 7
0. A
lgu
no
s au
tore
s co
nsi
der
an
q
ue
do
sis
po
r en
cim
a d
e 290 m
g/
24h
(p
a-
cien
te d
e 80 K
g)
y a
rit
mo
s m
ayo
res
de
2.5
m
g/
Kg/
min
pro
du
cen
efe
cto
s p
sico
mim
éti-
cos.
Est
as
do
sis
son
su
per
iore
s a l
as
emp
lea-
das
en e
l p
ost
op
erato
rio
co
mo
an
alg
ésic
o 7
1.
Se h
a e
mp
lead
o p
ara
tra
tar
el
do
lor
de l
a
neu
ralg
ia p
ost
herp
éti
ca m
ed
ian
te a
dm
inis
-tr
ació
n d
e u
na i
ny
ecció
n d
e k
eta
min
a i
n-
trav
en
osa
segu
ida d
e i
nfu
sió
n c
on
tin
ua
sub
cu
tán
ea d
e k
eta
min
a a
do
sis
de e
ntr
e 0
.05
-0.1
5 m
g/
Kg/
h d
ura
nte
un
a s
em
an
a.
Lo
s p
acie
nte
s ex
peri
men
taro
n r
ed
ucció
n
201309_M
ON
OG
RA
FIA
_S
EC
PA
L_4.i
ndd 2
610/1
0/2
013 1
9:4
9:0
1
Uso
de
la v
ía s
ub
cutá
nea
en
cu
ida
dos
pa
lia
tivos
• N
.º 4
• O
CT
UB
RE
2013
27
del
do
lor
así
co
mo
de l
a f
recu
en
cia
y s
ev
e-
rid
ad
del
do
lor
inte
rmit
en
te.
Lo
s efe
cto
s ad
vers
os
ob
serv
ad
os
fuero
n d
e t
ipo
lo
cal;
d
olo
r, p
ruri
to e
in
du
ració
n.
Lo
s au
tore
s n
o
reco
mie
nd
an
su
em
ple
o e
n i
nfu
sió
n c
on
ti-
nu
a p
ara
el
do
lor
cró
nic
o d
eb
ido
a e
sto
s efe
cto
s ad
vers
os 7
0.
En
pacie
nte
s o
nco
lógic
os
term
inale
s en
lo
s q
ue
ya n
o r
esu
lta
úti
l la
mo
rfin
a, s
e h
a vi
sto
qu
e 1
0 m
g d
e ke
tam
ina
clo
rhid
rato
ad
min
istr
ada
en b
olo
seg
uid
a d
e la
ad
mi-
nis
tració
n d
e i
nfu
sió
n c
on
tin
ua d
e k
eta
-m
ina
sub
cutá
nea
a 1
0 m
g/ h
med
ian
te
bo
mb
a d
e i
nfu
sió
n,
ali
via
el
do
lor
de l
os
pacie
nte
s h
ast
a 4
8 d
ías
co
mo
an
alg
ési
co
ú
nic
o,
pu
dié
nd
ose
au
men
tar
la d
osi
s ad
-m
inis
trad
a e
n 2
.5 m
g/
día
más
y a
un
a v
e-
locid
ad
máx
ima d
e 1
5 m
g/
h;
segú
n l
os
req
ueri
mie
nto
s d
e l
os
pacie
nte
s. L
os
efe
c-
tos
ad
vers
os
desc
rito
s fu
ero
n i
nfl
am
ació
n
en
el
pu
nto
de i
ny
ecció
n,
au
men
to d
e s
a-
liv
ació
n e
in
som
nio
72.
Otr
os
est
ud
ios
mu
est
ran
qu
e l
a k
eta
min
a
en
in
fusi
ón
co
nti
nu
a a
baja
s d
osi
s (0
.01
-0
.25
mg/
Kg/
h a
just
an
do
la d
osi
s se
gú
n
do
lor
y p
ud
ien
do
au
men
tarl
a c
ad
a 4
8 h
en
1
-2 m
g/
h)
pu
ed
e r
ed
ucir
el
do
lor
neu
rop
á-
tico
de p
acie
nte
s n
o o
nco
lógic
os
du
ran
te a
l m
en
os
och
o s
em
an
as,
sie
nd
o l
os
efe
cto
s ad
vers
os
ob
serv
ad
os
po
co
im
po
rtan
tes;
fa-
tiga,
mare
o o
co
nfu
sió
n 7
3.
Jackso
n y
co
l em
ple
aro
n k
eta
min
a e
n i
nfu
sió
n c
on
tin
ua
sub
cu
tán
ea a
do
sis
esc
ala
das
de e
ntr
e 1
00
-5
00
mg/
24
h,
co
mo
ad
yu
van
te e
n e
l tr
ata
-m
ien
to d
el
do
lor
refr
acta
rio
a o
pio
ides
en
co
mb
inació
n c
on
AIN
Es
y f
árm
aco
s p
ara
el
do
lor
neu
rop
áti
co
. M
ás
de l
a m
itad
de l
os
resp
on
ded
ore
s re
qu
irie
ron
do
sis
de e
ntr
e 3
00
-50
0 m
g/
24
h,
Se c
on
sigu
ió c
on
tro
lar
el
do
lor
hast
a d
os
o m
ás
sem
an
as.
A p
esa
r d
e p
rese
nta
r efe
cto
s n
eu
roló
gic
os
de t
ipo
so
m-
no
len
cia
, b
ajo
niv
el
de c
on
scie
ncia
o c
on
-fu
sió
n,
la m
ay
orí
a f
uero
n d
e g
rad
o 1
ó 2
y
no
su
pu
siero
n e
l ab
an
do
no
del
trata
mie
n-
to.
Se e
mp
learo
n b
en
zod
iacep
inas
y h
alo
-p
eri
do
l d
e m
od
o p
rofi
lácti
co
o t
era
péu
tico
p
ara
tra
tar
los
efe
cto
s p
sico
mim
éti
co
s.
Otr
os
efe
cto
s ad
vers
os
fuero
n n
áu
seas,
vó
-m
ito
s e i
nfe
cció
n e
n e
l si
tio
de i
ny
ecció
n.
Lo
s p
aci
en
tes
qu
e r
eq
uir
iero
n m
ás
de 3
00
mg/
24
h e
xp
eri
men
taro
n a
luci
naci
on
es
de
gra
do
4 p
ero
ell
o n
o s
up
uso
el
ab
an
do
no
del
trata
mie
nto
. P
are
ce q
ue l
os
efe
cto
s n
eu
roló
-
gic
os
pu
ed
en
lle
gar
a c
om
pen
sar
los
ben
efi
-ci
os
del
con
tro
l d
el
do
lor
en
est
os
paci
en
tes.
Sin
em
barg
o s
up
on
en
un
ob
stácu
lo p
ara
el
trata
mie
nto
du
ran
te l
arg
o t
iem
po
y d
e t
ipo
d
om
icil
iari
o 7
1.
Baja
s d
osi
s d
e k
eta
min
a (
1 m
g/
Kg/
día
) en
ad
yu
van
cia c
on
mo
rfin
a,
con
sigu
iero
n
red
uci
r la
s d
osi
s d
e m
orf
ina d
e r
esc
ate
den
-tr
o d
e l
as
4-7
h t
ras
inic
io d
e k
eta
min
a,
me-
jora
nd
o l
a a
nalg
esi
a e
n p
aci
en
tes
on
coló
gi-
cos
en
fase
term
inal
con
do
lor
intr
ata
ble
. Se
ob
serv
ó u
n a
um
en
to d
e l
a s
om
no
len
cia.
La
acc
ión
an
tago
nis
ta d
el
rece
pto
r N
MD
A q
ue
pre
sen
ta l
a k
eta
min
a,
pare
ce s
er
la i
mp
lica
-d
a e
n s
u a
cció
n f
ren
te a
l d
olo
r n
eu
rop
áti
co
y t
ole
ran
cia y
dep
en
den
cia d
e a
nalg
ési
cos
op
ioid
es
com
o l
a m
orf
ina
74.
El
do
lor
neu
rop
áti
co r
efr
act
ari
o a
op
ioi-
des
en
paci
en
tes
on
coló
gic
os
pu
ed
e r
ed
uci
r-se
co
n e
l u
so d
e k
eta
min
a s
ub
cutá
nea e
n i
n-
fusi
ón
co
nti
nu
a a
do
sis
de 2
mg/
Kg/
día
se-
gú
n e
l est
ud
io d
e M
erc
ad
an
te y
co
l. 7
5.
Lo
s efe
cto
s p
sico
mim
éti
cos
de l
a k
eta
mi-
na p
are
cen
est
ar
rela
cio
nad
os
con
do
sis
an
est
ési
cas,
no
sie
nd
o l
imit
an
tes
a d
osi
s an
alg
ési
cas.
Au
nq
ue a
ún
hace
n f
alt
a m
ás
est
ud
ios
qu
e d
efi
nan
el
riesg
o-b
en
efi
cio
de
la k
eta
min
a e
n e
l tr
ata
mie
nto
del
do
lor,
pa-
rece
ten
er
un
pap
el
com
o a
nalg
ési
co e
n p
a-
cien
tes
qu
e r
eq
uie
ren
do
sis
de m
orf
ina d
e m
ás
de 1
g/
h o
refr
act
ari
os
al
trata
mie
nto
d
e l
a n
eu
rop
atí
a.
En
do
lor
cró
nic
o s
e p
od
ría
em
ple
ar
com
o a
dyu
van
te 7
0.
11
.3.9
. B
up
ren
orf
ina
En
cu
an
to a
l u
so d
e b
up
ren
orf
ina p
or
vía
sub
cutá
nea
se
han
en
con
trad
o e
stu
dio
s en
per
ros
para
pre
an
este
sia q
ue
con
clu
yen
qu
e
dic
ha v
ía r
esu
lta m
eno
s d
olo
rosa
qu
e la
vía
intr
am
usc
ula
r. O
tro
est
ud
io r
eali
zad
o e
n p
a-
cien
tes
ob
serv
ó q
ue
la c
om
bin
aci
ón
de
un
a
solu
ció
n d
e d
rop
erid
ol
52 µ
g/
mL y
bu
pre
-
no
rfin
a a
25
µg/
mL
o 1
6.7
µg/
mL p
or
vía
sub
cutá
nea
a 1
mL
/ h
du
ran
te 4
8 h
res
ult
ó
efec
tiva p
ara
red
uci
r el
do
lor
tras
ciru
gía
lum
bar
(valo
res
men
ore
s d
e la
esc
ala
an
aló
gi-
ca v
isu
al,
red
ucc
ión
de
ad
min
istr
aci
ón
de
otr
os
an
alg
ésic
os
y s
imil
are
s ef
ecto
s ad
ver
sos
qu
e el
co
mp
ara
do
r co
ntr
ol;
so
luci
ón
de
dro
-
per
ido
l su
bcu
tán
eo) 7
6.
201309_M
ON
OG
RA
FIA
_S
EC
PA
L_4.i
ndd 2
710/1
0/2
013 1
9:4
9:0
2
Uso
de
la v
ía s
ub
cutá
nea
en
cu
ida
dos
pa
lia
tivos
28
M
ON
OG
RA
FÍA
S SE
CPA
L
11
.3.1
0.
Peti
din
a
El
uso
su
bcu
tán
eo d
e p
etid
ina
o m
eper
i-d
ina e
stá a
pro
bad
o e
n f
ich
a t
écn
ica
77 y
ta
mb
ién
est
á r
eco
gid
o e
n a
lgu
no
s li
bro
s d
e ad
min
istr
ació
n d
e m
ed
icam
en
tos 6
2,
78 L
as
do
sis
para
el
trata
mie
nto
del
do
lor
osc
ilan
en
tre 2
5-1
00
mg,
pu
dié
nd
ose
ad
min
istr
ar
cad
a 2
-4h
.E
n f
ich
a t
écn
ica n
o s
e r
eco
mie
nd
an
más
de 4
00
mg/
24
h y
en
an
cia
no
s se
reco
mie
n-
da i
nic
iar
co
n d
osi
s d
e 2
5 m
g c
om
o m
áx
i-m
o p
or
ser
más
sen
sib
les
a l
os
efe
cto
s ad
-v
ers
os
en
el
sist
em
a n
erv
ioso
cen
tral 7
7.
11.4
. A
nti
infl
am
ato
rios
no e
ster
oid
eos
11
.4.1
. D
iclo
fen
aco
Se e
mp
lea e
n e
l co
ntr
ol
del
do
lor
a u
na
do
sis
de 1
50
mg/
24
h.
Se d
ilu
ye e
n S
F
0.9
% 1
5,
16
, 4
3.
En
un
a g
uía
de c
uid
ad
os
pali
a-
tiv
os
se r
eco
mie
nd
a q
ue s
e a
dm
inis
tre s
ola
-m
en
te p
or
infu
sió
n c
on
tin
ua s
ub
cu
tán
ea.
Pu
ed
e s
er
irri
tan
te.
Se r
eco
mie
nd
a q
ue s
e d
ilu
ya l
o m
áx
imo
po
sib
le y
se a
dm
inis
tre
po
r u
na v
ía d
ifere
nte
y n
un
ca e
n c
om
bin
a-
ció
n c
on
otr
os
fárm
aco
s 12
, 4
3.
11
.4.2
. K
eto
rola
co
Pare
ce s
er
el
AIN
E m
ejo
r to
lera
do
po
r v
ía
sub
cutá
nea
12.
Se h
a em
ple
ado
en
pac
ien
tes
on
co
lógic
os,
en
sit
uació
n d
e c
uid
ad
os
pa-
liat
ivo
s co
mo
an
tiin
flam
ato
rio
, an
algé
sico
y
an
tité
rmic
o p
or
vía
su
bcu
tán
ea a
do
sis
de
en
tre 3
0-1
40
mg/
día
25
, 3
0,
35.
No
se h
an
re-
gis
trad
o r
eaccio
nes
infl
am
ato
rias,
do
lor
o
qu
em
azó
n e
n e
l lu
gar
de i
nse
rció
n p
ero
sí
san
gra
do
en
el
pu
nto
de i
ny
ecció
n.
El
co
n-
tro
l d
el
do
lor
es
acep
tab
le 2
5,
79.
Se r
eco
-m
ien
da n
o a
dm
inis
trar
más
de t
res
sem
a-
nas
en
in
fusi
ón
co
nti
nu
a p
or
riesg
o d
e s
an
-gra
do
en
el
lugar
de p
un
ció
n y
ad
min
istr
ar
sep
ara
do
del
rest
o d
e m
ed
icació
n p
or
el
riesg
o d
e p
recip
itació
n 1
2.
11
.4.3
. Ten
ox
icam
Tam
bié
n s
e h
a d
esc
rito
el
uso
de t
e-
no
xic
am
co
mo
AIN
E p
ara
el
trata
mie
nto
in
icia
l d
el
do
lor
en
paci
en
tes
on
coló
gic
os
refr
act
ari
os
a o
tro
s tr
ata
mie
nto
s. S
e h
an
ad
-m
inis
trad
o h
ast
a 2
0 m
g/
8-1
2h
hast
a u
n
máx
imo
de 6
4 d
ías
en
alg
un
os
paci
en
tes
y
no
se h
an
pro
du
cid
o e
fect
os
ad
vers
os
en
el
lugar
de i
nyecc
ión
80.
11
.5.
Cort
icoid
es
11
.5.1
. D
ex
am
eta
son
a
Se e
mp
lea p
ara
el
con
tro
l d
e l
os
ed
em
as
cere
bra
les,
lo
s vó
mit
os.
Tam
bié
n s
e h
a u
tili
-za
do
po
r vía
su
bcu
tán
ea p
ara
tra
tar
la a
no
-re
xia
, ca
qu
ex
ia y
co
ad
yu
van
te d
el
do
lor
a
un
a d
osi
s d
e e
ntr
e 1
6-2
4 m
g/
día
30
, 3
8.
Ha s
ido
uti
lizad
a e
n d
ivers
os
est
ud
ios
po
r v
ía s
ub
cu
tán
ea p
ara
la m
ejo
ra d
el
est
a-
do
gen
era
l, e
l án
imo
, el
ap
eti
to,
co
mo
co
ad
yu
van
te d
el
do
lor
pro
vo
cad
o p
or
las
metá
stasi
s ó
seas
y l
a c
om
pre
sió
n n
erv
iosa
, co
mo
tra
tam
ien
to d
e l
a h
ipert
en
sió
n i
n-
tracra
neal,
la c
om
pre
sió
n m
ed
ula
r y
el
sín
dro
me d
e l
a v
en
a c
av
a s
up
eri
or.
En
o
tro
s caso
s se
ha e
mp
lead
o p
ara
tra
tar
la
sud
ora
ció
n i
nte
nsa
y l
a f
ieb
re.
Las
do
sis
em
ple
ad
as
será
n s
imil
are
s a l
as
uti
lizad
as
po
r v
ía o
ral 4
3.
Deb
ido
a s
u l
arg
a v
ida m
e-
dia
36
-54
h,
es
pre
feri
ble
la a
dm
inis
tra-
ció
n u
na o
do
s v
eces
al
día
12
, 4
3,
81.
En
bo
lo s
e h
an
lle
gad
o a
ad
min
istr
ar
hast
a d
osi
s d
e 8
mg y
po
r in
fusi
ón
co
nti
-n
ua d
osi
s su
peri
ore
s. C
uan
do
se a
dm
inis
-tr
a e
n f
orm
a d
e b
olo
, gen
era
lmen
te e
s se
-gu
ido
de o
tro
bo
lo d
e S
F 0
.9%
o A
PI
de
0.2
-2 m
L p
ara
ev
itar
qu
e l
a m
ed
icació
n
qu
ed
e e
n e
l si
stem
a.
El
tiem
po
de i
nfu
sió
n
del
bo
lo s
uele
ser
de u
no
s 1
5 m
in 8
1.
Au
n-
qu
e s
e h
an
regis
trad
o u
sos
tan
to e
n b
olu
s co
mo
en
in
fusi
ón
co
nti
nu
a p
or
vía
su
bcu
-tá
nea,
alg
un
os
pre
fiere
n l
a i
nfu
sió
n c
on
ti-
nu
a i
nclu
so p
ara
do
sis
peq
ueñ
as
para
pre
-se
rvar
la v
ía 8
1.
Pu
ed
e s
er
irri
tan
te,
po
r ell
o e
s re
co
men
-d
ab
le s
u d
ilu
ció
n p
rev
ia t
an
to c
on
agu
a
para
in
yecció
n c
om
o S
F 0
.9%
. N
o h
ay
mu
-ch
a i
nfo
rmació
n r
esp
ecto
a l
a e
stab
ilid
ad
d
e l
as
mezcla
s co
n o
tro
s fá
rmaco
s. P
are
ce
qu
e c
rist
ali
za e
n c
om
bin
ació
n c
on
otr
os
fárm
aco
s y
po
r ell
o e
s p
refe
rib
le s
u a
dm
i-n
istr
ació
n s
ep
ara
da a
ex
cep
ció
n d
e l
a m
or-
fin
a c
on
la q
ue p
are
ce s
er
co
mp
ati
ble
12
, 4
3.
En
dif
ere
nte
s in
dic
acio
nes
las
do
sifi
ca-
cio
nes
osc
ilan
en
tre 4
-20
0 m
g 4
5.
En
hi-
201309_M
ON
OG
RA
FIA
_S
EC
PA
L_4.i
ndd 2
810/1
0/2
013 1
9:4
9:0
2
Uso
de
la v
ía s
ub
cutá
nea
en
cu
ida
dos
pa
lia
tivos
• N
.º 4
• O
CT
UB
RE
2013
29
per
ten
sió
n i
ntr
acra
nea
l se
han
em
ple
ado
d
osi
s d
e 1
6 m
g/ d
ía a
l in
icio
y p
ost
erio
r-m
ente
2-4
mg/
día
de
dex
amet
aso
na
com
o m
ante
nim
ien
to.
En
el
caso
del
sín
-d
rom
e d
e la
ven
a ca
va
sup
erio
r se
han
ad
min
istr
ado
do
sis
inic
iale
s d
e 6
-10
mg/
6
-8 h
qu
e se
red
uce
n p
ost
erio
rmen
te.
Par
a el
do
lor,
an
ore
xia
, su
do
raci
ón
y f
ie-
bre
se
han
des
crit
o d
osi
s d
e en
tre
2-4
mg/
d
ía 8
. Se
rec
om
ien
da
qu
e la
ad
min
istr
a-ci
ón
sea
len
ta p
ues
la
iny
ecci
ón
es
do
lo-
rosa
. E
s fo
tose
nsi
ble
12.
11
.6.
Ben
zod
iace
pin
as:
11
.6.1
. M
idazo
lam
Mid
azo
lam
pre
sen
ta u
na
acci
ón
ráp
ida,
d
ifer
ente
s ru
tas
de
adm
inis
trac
ión
, ex
ce-
len
te t
ole
ran
cia,
am
pli
o r
ango
ter
apéu
ti-
co,
ráp
ida
reve
rsib
ilid
ad,
vid
a m
edia
co
rta
per
o u
na
gran
var
iab
ilid
ad i
nte
rin
div
idu
a-li
dad
82.
Es
la ú
nic
a b
enzo
dia
cep
ina
hid
ro-
solu
ble
y d
e el
ecci
ón
par
a su
uso
po
r ví
a su
bcu
tán
ea.
No
se
reco
mie
nd
a el
dia
ze-
pam
po
r se
r li
po
solu
ble
y p
reci
pit
ar p
or
vía
sub
cutá
nea
8,
25
, 8
3.
Se e
mp
lea
com
o s
edat
ivo
y a
nsi
olí
tico
a
baj
a d
osi
s, a
sí c
om
o t
amb
ién
an
tico
nvu
lsi-
van
te,
par
a la
dis
nea
o e
stad
os
con
fusi
o-
nal
es 1
6,
30.
Las
do
sis
emp
lead
as s
on
mu
y va
riab
les:
en
tre
1-6
mg/
4-6
h p
ara
la a
d-
min
istr
ació
n e
n b
olu
s y
entr
e 5
-80
mg/
24
h c
uan
do
se
adm
inis
tra
po
r in
fusi
ón
co
n-
tin
ua 1
5,
30
, 4
3,
84.
Se h
a u
sad
o t
amb
ién
co
mo
ad
yuva
nte
ju
nto
a m
orf
ina
par
a al
ivia
r la
d
isn
ea s
ever
a en
pac
ien
tes
on
coló
gico
s 85.
Se r
eco
mie
nd
a su
dil
uci
ón
en
SF
0.9%
o
API
, p
ues
se
ha
vist
o q
ue
pu
ede
ser
irri
tan
te.
Pued
e d
esar
roll
ar t
ole
ran
cia
tras
var
ios
día
s d
e tr
atam
ien
to q
ue
req
uer
irá
un
au
men
to
de
do
sis 4
3 .La
vía
su
bcu
tán
ea p
arec
e m
ás v
enta
josa
q
ue
la i
ntr
aven
osa
en
la
adm
inis
trac
ión
de
mid
azo
lam
pu
es n
o p
rod
uce
hip
ote
nsi
ón
o
dep
resi
ón
res
pir
ato
ria.
Se
reco
mie
nd
a in
i-ci
ar c
on
un
bo
lus
de
2.5-
5 m
g y
lueg
o i
ni-
ciar
un
a in
fusi
ón
co
nti
nu
a d
e 5-
10 m
g/ 2
4h
qu
e se
irá
aju
stan
do
de
man
era
ind
ivid
ual
i-za
da.
La
infu
sió
n s
ub
cutá
nea
co
n m
idaz
o-
lam
se
ha
adm
inis
trad
o h
asta
21
día
s d
e fo
r-m
a co
nti
nu
ada 1
5 .
11
.6.2
. C
lon
azep
am
Un
est
ud
io r
eali
zad
o e
n p
acie
nte
s vo
lun
-ta
rio
s a
los
qu
e se
les
ad
min
istr
ó 2
.7 m
g d
e cl
on
azep
am e
n m
icro
esfe
ras
(fo
rmu
laci
ón
d
e li
ber
ació
n r
etar
dad
a) p
or
vía
sub
cutá
nea
n
o o
bse
rvó
dif
eren
cias
en
cu
anto
a l
a b
io-
dis
po
nib
ilid
ad d
e la
ad
min
istr
ació
n e
n d
osi
s m
últ
iple
s p
or
vía
ora
l, s
in e
mb
argo
no
est
á cl
aro
si
resu
lta
o n
o i
gual
men
te e
fect
iva
pu
esto
qu
e el
ob
jeti
vo d
el e
stu
dio
era
de
tip
o f
arm
aco
cin
étic
o 8
6 .
11
.6.3
. Flu
nit
razep
am
Se h
a d
escr
ito
el
uso
de
flu
nit
raze
pam
po
r ví
a su
bcu
tán
ea p
ara
la a
gita
ció
n,
inso
mn
io,
dis
ton
ía e
n a
du
lto
s y
en n
iño
s en
sit
uac
ión
te
rmin
al 87
.
11
.7.
Neu
rolé
pti
cos:
Ni
clo
rpro
maz
ina
(Lar
gact
il®
) n
i p
rocl
or-
per
azin
a (S
tem
etil
®,
no
co
mer
cial
izad
o e
n
Esp
aña)
pu
eden
ser
usa
das
po
r ví
a su
bcu
tá-
nea
po
r se
r m
uy
irri
tan
tes 8
3 , s
in e
mb
argo
, sí
se
pu
ede
emp
lear
lev
om
epro
maz
ina 2
5 .
11
.7.1
. L
ev
om
ep
rom
azin
a
Su u
so e
s o
casi
on
al y
se
emp
lea
com
o s
e-d
ante
, an
tiem
étic
o,
esta
do
s d
e co
nfu
sió
n,
agit
ació
n y
del
irio
16,
30,
38,
43 .
El
inic
io d
e ac
-ci
ón
su
ele
apar
ecer
a l
os
30 m
inu
tos
y p
ues
-to
qu
e p
rese
nta
un
a la
rga
vid
a m
edia
, la
du
-ra
ció
n d
el m
ism
o p
ued
e se
r en
tre
12-2
4 h
, fa
vore
cien
do
la
adm
inis
trac
ión
do
s ve
ces
al
día
o i
ncl
uso
la
do
sis
ún
ica 4
3, 8
8 .La
do
sis
a ad
min
istr
ar p
ued
e va
riar
des
de
2.5-
500
mg/
24h
dep
end
ien
do
de
la i
nd
ica-
ció
n p
ara
la q
ue
se e
mp
lee 1
2, 1
5, 8
4 . O
tro
s in
-d
ican
la
po
sib
ilid
ad d
e ad
min
istr
ació
n e
n
jeri
nga
au
tom
átic
a a
do
sis
com
pre
nd
idas
en
tre
25-2
00 m
g/ d
ía 7
8 . P
ued
e ad
min
istr
arse
ta
nto
en
in
yecc
ión
su
bcu
tán
ea ú
nic
a co
mo
en
in
fusi
ón
co
nti
nu
a 88
.Pa
ra n
áuse
as y
vó
mit
os
se h
an r
egis
trad
o
do
sis
de
2.5-
25 m
g/ d
ía 1
5, 4
3, 8
8 . E
stas
do
sis
peq
ueñ
as r
esu
ltan
en
men
os
efec
tos
adve
r-so
s 12,
78 ,
pu
die
nd
o o
casi
on
ar u
na
leve
sed
a-ci
ón
88 .
Par
a se
dac
ión
(co
mo
seg
un
da
elec
-ci
ón
tra
s m
idaz
ola
m),
co
nfu
sió
n,
agit
ació
n:
201309_M
ON
OG
RA
FIA
_S
EC
PA
L_4.i
ndd 2
910/1
0/2
013 1
9:4
9:0
2
Uso
de
la v
ía s
ub
cutá
nea
en
cu
ida
dos
pa
lia
tivos
30
M
ON
OG
RA
FÍA
S SE
CPA
L
25-2
00 m
g/ 2
4h o
rep
arti
do
s en
tre
s to
mas
al
día
8,
43.
Hem
os
de c
on
sid
era
r q
ue p
ued
e o
casi
on
ar
hip
ote
nsi
ón
ort
ost
áti
ca,
esp
eci
alm
en
te c
on
alt
as
con
cen
traci
on
es 4
3,
84.
Alg
un
as
refe
ren
-ci
as
reco
mie
nd
an
su
ad
min
istr
aci
ón
dil
uid
a
en
SF 0
.9%
o e
n A
PI
para
red
uci
r la
po
sib
le
irri
taci
ón
en
el
pu
nto
de i
nyecc
ión
esp
eci
al-
men
te p
ara
la a
dm
inis
traci
ón
en
in
fusi
ón
co
nti
nu
a s
ub
cutá
nea
43
, 6
2,
88.
Si
se a
dm
inis
tra
en
do
sis
ún
ica p
or
vía
su
bcu
tán
ea s
e r
eco
-m
ien
da d
ilu
ir a
l d
ob
le c
on
SF 0
.9%
y e
n
caso
de a
dm
inis
trarl
o e
n i
nfu
sió
n c
on
tin
ua,
dil
uir
al
máx
imo
vo
lum
en
qu
e n
os
perm
ita
la j
eri
nga d
e i
nfu
sió
n 8
8.
Otr
os
reco
mie
nd
an
, p
ara
red
uci
r la
irr
itaci
ón
en
el
pu
nto
de i
n-
serc
ión
, ca
mb
iar
la v
ía a
lo
s p
oco
s d
ías 1
2.
11
.7.2
. H
alo
peri
do
l
Se e
mp
lea p
ara
tra
tar
la a
git
ació
n,
in-
qu
ietu
d,
deli
rio
, est
ad
os
de c
on
fusi
ón
co
n
alt
era
ció
n s
en
sori
al,
náu
seas
y v
óm
ito
s (p
rod
ucid
os
po
r o
pio
ides
o d
eb
ido
a a
ltera
-cio
nes
meta
bó
licas)
y s
ed
ació
n 3
0.
Actú
a
co
mo
an
tiem
éti
co
a n
ivel
cen
tral 1
5,
16.
Est
e n
eu
rolé
pti
co
pro
du
ce m
en
os
sed
ació
n q
ue
otr
os
an
tiem
éti
co
s y
men
os
irri
tació
n d
u-
ran
te s
u a
dm
inis
tració
n e
n i
nfu
sió
n p
or
vía
su
bcu
tán
ea
28.
Las
do
sis
y p
au
ta p
ara
su
ad
min
istr
aci
ón
co
mo
an
tiem
étic
o p
or
vía
su
bcu
tán
ea e
s d
e 0.5
-2 m
g/
8 h
o d
e 2.5
-15 m
g/
24h
8, 12, 30, 43, 84.
La d
osi
s p
ara
tra
tar
est
ad
os
de a
git
aci
ón
o
scil
a e
ntr
e 2
.5-3
0 m
g/
día
30
, 4
3.
Para
tra
tar
est
ad
os
de c
on
fusi
ón
las
do
sis
reco
men
dad
as
2.5
-20
mg/
día
15
, 3
0,
78.
Para
la s
ed
aci
ón
se e
mp
lean
do
sis
de 2
.5-5
m
g/
bo
los
o 2
-20
mg/
24
h 1
5,
30
, 4
3.
La d
osi
s m
áxim
a d
escr
ita o
scil
a e
ntr
e 1
5-
30
mg/
día
8, 13, 43.
Se r
eco
mie
nd
a i
nic
iar
en
an
cia
no
s co
n
la m
itad
de d
osi
s d
e l
a e
mp
lead
a e
n a
du
l-to
s 15
, 7
8.
Co
mo
sed
an
te y
para
est
ad
os
de
con
fusi
ón
co
n a
lter
aci
ón
sen
sori
al
se e
mp
lea u
na d
osi
s d
e 2.5
-10
mg/
bo
lus
o 5
-30 m
g/
24h
15, 43.
Se p
ued
e a
dm
inis
trar
en
fo
rma d
e b
olo
su
bcu
tán
eo
ún
ico
dia
rio
po
r te
ner
larg
a v
ida
med
ia.
Pre
cip
ita a
alt
as
con
cen
traci
on
es
cuan
do
se
dil
uye c
on
SF 0
.9%
; p
or
ell
o s
e a
con
seja
d
ilu
irlo
en
AP
I 12
, 4
3.
Es
foto
sen
sib
le 1
2.
11
.8.
An
tiep
ilép
tico
s
11
.8.1
. L
ev
eti
raceta
m
Ind
icad
o e
n e
l tr
ata
mie
nto
de l
a e
pil
ep
sia.
No
est
á a
pro
bad
a s
u a
dm
inis
traci
ón
po
r vía
su
bcu
tán
ea,
pero
sí
intr
aven
osa
y o
ral 8
9.
Se h
a e
mp
lead
o e
n u
n c
aso
de g
iob
last
o-
ma m
uti
form
e p
ara
el
con
tro
l d
e l
as
con
vu
l-si
on
es
com
o a
ltern
ati
va a
la v
ía i
ntr
aven
osa
en
un
a p
aci
en
te q
ue n
o t
ole
rab
a l
a v
ía o
ral
y e
l acc
eso
in
traven
oso
resu
ltab
a d
ific
ult
oso
p
or
dete
rio
ro d
e l
as
ven
as
peri
féri
cas
y a
pa-
rici
ón
fre
cuen
te d
e e
dem
as
y f
leb
itis
co
n e
l co
nsi
gu
ien
te d
olo
r y d
isco
nfo
rt d
e l
a p
a-
cien
te.
Se a
dm
inis
tró
la p
rese
nta
ció
n i
ntr
a-
ven
osa
a d
osi
s d
e 1
g/
12
h d
ilu
ida e
n 1
00
m
L d
e S
F 0
.9%
po
r vía
su
bcu
tán
ea.
Se e
m-
ple
ó u
n c
até
ter
de 2
4G
y s
e a
dm
inis
tró
en
3
0 m
in,
con
sigu
ién
do
se n
ivele
s n
orm
ale
s en
sa
ngre
(2
5.3
µg/d
L)
a l
os
13
día
s. E
l ra
ngo
te
rap
éu
tico
de e
ste m
ed
icam
en
to e
n s
uero
o
scil
a e
ntr
e 5
-30
µg/d
L.
El
trata
mie
nto
se
ad
min
istr
ó u
n m
áx
imo
de 1
8 d
ías.
No
se
ob
serv
aro
n e
fect
os
ad
vers
os
imp
ort
an
tes 9
0.
La
ún
ica
evid
enci
a de
uso
de
levet
irac
etam
su
bcu
tán
eo s
e h
a re
aliz
ado e
n p
erro
s obte
nie
n-
do r
angos
tera
péu
tico
s a
los
15 m
in d
e la
adm
i-n
istr
ació
n y
sin
even
tos
adver
sos
imp
ort
ante
s 91.
Sin
em
bar
go, n
o h
ay e
stu
dio
s so
bre
la
farm
a-co
cin
étic
a y far
mac
odin
ámic
a de
este
med
ica-
men
to p
or
vía
su
bcu
tán
ea q
ue
podrí
an r
eforz
ar
el u
so d
e es
ta v
ía c
om
o a
lter
nat
iva
en p
acie
nte
s p
alia
tivos
con
met
ásta
sis
o t
um
ore
s ce
rebra
les
qu
e re
qu
iera
n e
l u
so d
e an
tico
nvu
lsiv
ante
s.
11
.9.
An
ties
pa
smód
icos
11
.9.1
. B
uti
lesc
op
ola
min
a
No
s p
od
em
os
refe
rir
a e
lla c
on
dif
ere
nte
s n
om
bre
s: N
-bu
tilb
rom
uro
de h
iosc
ina o
bu
-ti
lesc
op
ola
min
a o
su
más
con
oci
do
no
mb
re
com
erc
ial
Bu
scap
ina®
.E
s im
po
rtan
te n
o c
on
fun
dir
co
n o
tra p
re-
sen
taci
ón
qu
e es
hid
rob
rom
uro
en
lu
gar
qu
e b
uti
lbro
mu
ro. T
ien
e d
ifer
ente
do
sifi
caci
ón
43.
La b
uti
lesc
op
ola
min
a o
Bu
scap
ina®
se
pre
-se
nta
en
am
po
llas
de
20 m
g/1
mL. Se
em
ple
a
para
tra
tar
la o
bst
rucc
ión
gast
roin
test
inal,
la
dis
nea
, co
mo
an
tise
cret
or
(sec
reci
on
es r
esp
ira-
tori
as)
, an
tiem
étic
o, an
ties
pasm
ód
ico
, co
mo
se
dan
te y
para
tra
tar
los
este
rto
res
agó
nic
os
201309_M
ON
OG
RA
FIA
_S
EC
PA
L_4.i
ndd 3
010/1
0/2
013 1
9:4
9:0
2
Uso
de
la v
ía s
ub
cutá
nea
en
cu
ida
dos
pa
lia
tivos
• N
.º 4
• O
CT
UB
RE
2013
31
pre
mor
tem
8, 1
6, 3
0 . S
e em
ple
an d
osis
de
10-2
0 m
g/
6-8
h y
aju
stan
do
la d
osi
s se
gú
n e
l p
aci
en-
te 8
, 12, 30. L
as d
osis
máx
imas
seg
ún
fic
ha
técn
i-ca
es
de
100
mg/
día
au
nq
ue
en a
lgu
nos
est
u-
dio
s se
ind
ica
has
ta 1
20 m
g/ 2
4h 3
0, 9
2 . P
ued
e p
rod
uci
r se
qu
edad
de
boca
78 .
Alg
un
os li
bros
d
e ad
min
istr
ació
n d
e m
edic
amen
tos
ind
ican
la
pos
ibil
idad
de
adm
inis
trac
ión
su
bcu
tán
ea
dil
uid
a en
SG
5%
o b
ien
en
SF
0.9%
y a
dm
i-n
istr
arla
en
per
fusi
ón 6
2 , a
un
qu
e ta
mbi
én in
-d
ican
dil
uir
con
API
15 .
Es i
mp
ort
ante
no
co
nfu
nd
ir c
on
la
pre
sen
-ta
ció
n q
ue
con
tien
e m
etam
izo
l (B
usc
apin
a co
mp
osi
tum
®)
pu
es l
a ad
min
istr
ació
n s
ub-
cutá
nea
est
á co
ntr
ain
dic
ada 9
3 .
11
.9.2
. E
sco
po
lam
ina
Otr
o an
tico
lin
érgi
co e
s la
1-h
iosc
ina
o es
co-
pol
amin
a, q
ue
resu
lta
más
pot
ente
qu
e la
bu
-ti
lesc
opol
amin
a. S
e p
rese
nta
en
am
pol
las
de
0.5
mg/
1 m
L. N
o ti
ene
regi
stro
san
itar
io y
p
ara
su u
tili
zaci
ón s
e re
qu
iere
au
tori
zaci
ón d
e la
Com
isió
n d
e Fa
rmac
ia y
Ter
apéu
tica
. Es
más
pot
ente
40. S
e em
ple
a p
ara
los
este
rtor
es
pre
mor
tem
, sec
reci
ones
y s
edac
ión
(at
ravi
esa
la b
arre
ra h
emat
oen
cefá
lica
) a
dos
is d
e 0.
25-
1 m
g/ 4
-6 h
8, 3
0, 4
0, 7
8 . C
omo
anti
emét
ico
la d
osis
a
adm
inis
trar
es
de
300-
600
µg 7
8 .
11
.10
. A
nti
emét
icos
11
.10
.1.
Cic
lizin
a
Se e
mp
lea
com
o an
tiem
étic
o a
dos
is d
e 25
-50
mg/
8h
en
for
ma
de
bolu
s. L
a d
osis
máx
i-m
a es
de
150
mg/
24h
. Se
reco
mie
nd
an c
on-
cen
trac
ion
es m
enor
es d
e 25
mg/
mL
par
a ev
i-ta
r q
ue
pre
cip
ite 8
4 . S
e d
ilu
ye e
n A
PI e
xclu
siva
-m
ente
; no
es c
omp
atib
le c
on S
F 0.
9% 1
5, 4
3, 8
4 .Pu
ede
oca
sio
nar
irr
itac
ión
y e
nro
jeci
mie
n-
to e
n e
l lu
gar
de
inse
rció
n. R
edu
ce e
l p
eris
-ta
ltis
mo
po
r su
efe
cto
an
tico
lin
érgi
co 4
3 . N
o
está
co
mer
cial
izad
a en
Esp
aña.
11
.10
.2.
Meto
clo
pra
mid
a
Indi
cado
en
el t
rata
mie
nto
de
las
náu
seas
y
vóm
itos
16 .
Se a
dmin
istr
a a
una
dosi
s de
10-
20
mg/
6-8
h e
n b
olus
8, 1
5, 6
7 o 2
0-12
0 m
g/ 2
4h 1
2, 4
3, 8
4 .Se
rec
om
ien
da
dil
uir
mu
cho
pu
es p
ued
e se
r ir
rita
nte
12,
43 ;
pre
firi
énd
ose
co
mo
dil
u-
yen
te e
l SF
0.9
% e
n l
uga
r d
el A
PI 4
3 . L
a ad
-m
inis
trac
ión
co
mb
inad
a co
n o
tro
s m
edic
a-m
ento
s p
ued
e o
casi
on
ar p
reci
pit
ació
n.
En
caso
de
pre
par
ació
n d
e m
ezcl
as,
se r
eco
-m
ien
da
dil
uir
la y
añ
adir
la
met
ocl
op
ram
ida
pri
mer
o 1
2 .
11
.10
.3.
Gra
nis
etr
on
En u
n e
stu
dio
rea
liza
do
co
n p
acie
nte
s o
n-
coló
gico
s se
obs
ervó
qu
e gr
anis
etro
n r
esu
ltó
se
r u
na
alte
rnat
iva
po
r p
rese
nta
r bu
ena
bio
-d
isp
on
ibil
idad
po
r ví
a su
bcu
tán
ea a
do
sis
de
3 m
g d
ura
nte
do
s ci
clo
s d
e tr
atam
ien
to q
ui-
mio
terá
pic
o b
asad
o e
n p
lati
no
s. S
u f
arm
aco
-ci
nét
ica
se d
ifer
enci
a d
e la
ad
min
istr
ació
n
intr
aven
osa
en
qu
e la
co
nce
ntr
ació
n m
áxim
a re
sult
ó s
er a
lgo
men
or
qu
e la
in
trav
eno
sa a
l-ca
nzá
nd
ose
a l
os
30 m
inu
tos
per
o c
on
un
A
UC
a l
as 2
4 h
ora
s si
mil
ar. S
e re
qu
iere
n m
ás
estu
dio
s p
ara
det
erm
inar
la
efic
acia
em
etó
ge-
na
po
r ví
a su
bcu
tán
ea 9
4 .Se
rec
om
ien
da
adm
inis
trar
exc
lusi
vam
en-
te e
n b
olo
s p
or
vía
sub
cutá
nea
12 .
11
.10
.4.
On
dan
setr
on
Se h
a re
gist
rad
o u
n c
aso
de
un
pac
ien
te a
l q
ue
se l
e ad
min
istr
ó u
na
infu
sió
n c
on
tin
ua
de
on
dan
setr
on
po
r ví
a su
bcu
tán
ea a
un
rit
-m
o d
e in
fusi
ón
de
1 m
g/ h
. El
pac
ien
te n
o
exp
erim
entó
rea
cció
n c
utá
nea
en
el
siti
o d
e in
serc
ión
, se
su
pri
mie
ron
las
náu
seas
y e
l h
ipo
y l
os
vóm
ito
s se
co
nsi
guie
ron
red
uci
r.
A p
esar
de
ser
un
fár
mac
o c
on
pH
áci
do
; 3.
5, e
sto
no
afe
ctó
a l
a p
iel
ya q
ue
la v
elo
ci-
dad
de
infu
sió
n f
ue
len
ta 4
9 .
11
.11
. In
hib
idore
s d
e la
bom
ba
de
pro
ton
es
11
.11
.1.
Eso
mep
razo
l
En u
na
seri
e d
e d
os c
asos
, se
emp
leó
esom
e-p
razo
l por
vía
su
bcu
tán
ea p
ara
red
uci
r el
san
-gr
ado
de
úlc
eras
gás
tric
as r
ecu
rren
tes
en p
a-ci
ente
s d
e cu
idad
os p
alia
tivo
s co
n A
lzh
eim
er
qu
e n
o to
lera
ban
ni l
a ví
a or
al n
i la
intr
ave-
nos
a y
en lo
s q
ue
la a
dm
inis
trac
ión
por
son
da
o p
or v
ía r
ecta
l no
era
fáci
l. Se
ad
min
istr
ó se
-gú
n la
sig
uie
nte
pos
olog
ía: 4
0 m
g/ 5
0 m
L d
e SF
0.9
% e
n 1
h (
20 m
L/ h
) o
4 m
g/ 5
0 m
L d
e
201309_M
ON
OG
RA
FIA
_S
EC
PA
L_4.i
ndd 3
110/1
0/2
013 1
9:4
9:0
2
Uso
de
la v
ía s
ub
cutá
nea
en
cu
ida
dos
pa
lia
tivos
32
M
ON
OG
RA
FÍA
S SE
CPA
L
SF 0
.9%
(1/
10 v
ial)
en
20 m
inu
tos
el p
rim
er
día
, 20 m
g e
l se
gu
nd
o d
ía y
40 m
g e
l te
rcer
d
ía. Se
reg
istr
ó u
na d
ura
ció
n d
el t
rata
mie
nto
p
or
vía
su
bcu
tán
ea d
e h
ast
a 1
3 d
ías 2
9.
En
lo
s est
ud
ios
de f
orm
ula
ció
n d
e e
so-
mep
razo
l in
trav
en
oso
, se
ob
serv
ó u
na l
i-gera
reacció
n i
nfl
am
ato
ria t
isu
lar
en
el
lu-
gar
de i
ny
ecció
n a
l ad
min
istr
arl
o p
or
vía
su
bcu
tán
ea.
Sin
em
barg
o,
son
resu
ltad
os
de u
n e
stu
dio
reali
zad
o c
on
do
sis
alt
as
du
-ra
nte
3 d
ías 9
5.
11
.11
.2.
Om
ep
razo
l
Un
a s
eri
e d
e t
res
caso
s re
fleja
qu
e o
me-
pra
zol
po
r vía
su
bcu
tán
ea s
e p
ued
e e
mp
lear
en
el
trata
mie
nto
del
refl
ujo
gast
roeso
fágic
o
o d
isp
ep
sia.
Se h
a d
esc
rito
el
em
ple
o d
e 4
0
mg/
3-4
h d
ilu
ido
en
10
0 m
L d
e S
F 0
.9%
du
-ra
nte
un
máx
imo
de 4
día
s. S
e r
eco
mie
nd
a
ad
min
istr
arl
o d
ilu
ido
y l
en
tam
en
te p
ara
evi-
tar
irri
taci
ón
en
el
pu
nto
de i
nyecc
ión
67.
11
.12
. D
iuré
tico
s
11
.12
.1.
Fu
rose
mid
a
Se h
a d
esc
rito
su
ad
min
istr
ació
n p
or
vía
su
bcu
tán
ea p
ara
tra
tar
alt
era
cio
nes
ele
ctr
o-
líti
cas
y d
e v
olu
men
, ed
em
a g
en
era
liza
do
p
or
inm
ov
ilid
ad
, fa
llo
ren
al,
fall
o c
ard
iaco
q
ue p
rod
uce e
dem
a e
hip
ert
en
sió
n.
El
ini-
cio
del
efe
cto
diu
réti
co
tard
a u
no
s 3
0 m
i-n
uto
s; a
lgo
más
qu
e s
i se
ad
min
istr
a p
or
vía
in
trav
en
osa
, p
ero
men
os
qu
e l
a v
ía o
ral
y s
imil
ar
a l
a i
ntr
am
usc
ula
r. C
on
sigu
e a
u-
men
tar
el
vo
lum
en
uri
nari
o,
un
a m
ay
or
co
ncen
tració
n d
e s
od
io e
n o
rin
a,
más
rap
i-d
ez
en
el
inic
io d
el
vacia
do
uri
nari
o.
Se h
a
regis
trad
o u
na d
ura
ció
n d
el
efe
cto
de u
nas
4 h
ora
s.A
lgu
nas
lim
itacio
nes
de l
a a
dm
inis
tra-
ció
n d
e e
ste m
ed
icam
en
to p
or
vía
su
bcu
-tá
nea e
s q
ue s
ólo
se p
ued
e a
dm
inis
trar
un
m
áx
imo
de 2
0 m
g p
or
bo
lus
deb
ido
a q
ue
la p
rese
nta
ció
n d
e f
uro
sem
ida d
isp
on
ible
es
de 1
0 m
g/
mL
y e
l v
olu
men
máx
imo
a
iny
ecta
r en
fo
rma d
e b
olu
s es
de 2
mL
. U
na p
osi
ble
so
lució
n a
est
e i
nco
nv
en
ien
-te
es
la a
dm
inis
tració
n d
e v
ari
os
bo
lus
en
d
ifere
nte
s p
un
tos;
qu
e p
od
ría c
on
llev
ar
a
pro
ble
mas
de d
olo
r en
el
pu
nto
de i
ny
ec-
ció
n o
in
fusi
ón
co
nti
nu
a a
10
mL
/ h
de
10
0 m
g 9.
La d
osi
s q
ue s
e h
a a
dm
inis
trad
o p
or
vía
su
bcu
tán
ea e
n b
om
ba o
in
fuso
res
ela
sto
mé-
rico
s en
dif
ere
nte
s est
ud
ios
fue d
e e
ntr
e 2
0-
14
0 m
g/
día
a v
elo
cid
ad
de 2
mL
/ h
para
el
trata
mie
nto
de l
a i
nsu
fici
en
cia c
ard
iaca
en
-tr
e o
tro
s, c
on
sigu
ien
do
au
men
to d
e l
a d
iu-
resi
s y m
ejo
ría c
lín
ica (
dis
min
uci
ón
de e
de-
mas
y d
isn
ea) 4
4,
96
, 9
7.
La z
on
a p
ecto
ral
pare
ció
ser
mejo
r to
le-
rad
a q
ue l
a d
e l
as
ex
trem
idad
es 4
4.
Alg
un
os
efe
cto
s ad
vers
os
qu
e s
e h
an
regis
trad
o t
ras
su a
dm
inis
tració
n s
ub
cu
tán
ea (
más
del
90
% d
e l
os
caso
s) s
on
: q
uem
azó
n,
sen
sa-
ció
n p
un
zan
te,
inclu
so i
rrit
an
te 9
, 1
2.
Est
os
ap
are
cen
en
men
or
pro
po
rció
n e
n a
qu
e-
llo
s p
acie
nte
s a l
os
qu
e s
e l
es
ad
min
istr
ó
la f
uro
sem
ida e
n i
nfu
sió
n c
on
tin
ua
97.
Es
foto
sen
sib
le 9
8.
11
.13
. D
eriv
ad
os
de
horm
on
as
11
.13
.1.
Calc
ito
nin
a
Se e
mp
lea p
ara
el
co
ntr
ol
del
do
lor
de l
as
metá
stasi
s ó
seas.
La b
iod
isp
on
ibil
idad
po
r v
ía s
ub
cu
tán
ea e
s alt
a y
sim
ilar
a l
a e
xp
eri
-m
en
tad
a p
or
vía
in
tram
usc
ula
r; 7
1%
y 6
6%
re
specti
vam
en
te 9
9.
En
fic
ha t
écn
ica e
stá
ap
rob
ad
a s
u a
dm
inis
tració
n s
ub
cu
tán
ea
co
n d
osi
s d
e 1
00
UI
cad
a 6
-8h
pu
dié
nd
ose
au
men
tar
a 4
00
UI/
6-8
h s
i la
resp
uest
a n
o
es
sati
sfacto
ria t
ras
un
o o
do
s d
ías 8
, 9
9.
Se
reco
mie
nd
a l
a a
dm
inis
tració
n d
e a
ltas
do
-si
s en
in
fusi
ón
co
nti
nu
a 1
2.
Pu
ed
e p
rod
ucir
re
accio
nes
infl
am
ato
rias
en
el
pu
nto
de i
n-
yecció
n.
Req
uie
re r
efr
igera
ció
n 9
9.
11
.13
.2.
Octe
otr
ida
Est
e a
nálo
go
de l
a s
om
ato
stati
na s
e e
m-
ple
a p
ara
el
trata
mie
nto
de l
os
vó
mit
os
aso
cia
do
s a l
a o
bst
rucció
n i
nte
stin
al 1
3,
16
,
10
0.
Las
ind
icacio
nes
ap
rob
ad
as
en
fic
ha t
éc-
nic
a (
acro
megali
a,
vari
ces
gast
roeso
fágic
as
san
gra
nte
s, t
um
ore
s gast
roen
tero
pan
cre
áti
-co
s y
pre
ven
ció
n d
e c
om
pli
cacio
nes
de l
a
cir
ugía
pan
cre
áti
ca)
son
dif
ere
nte
s a l
as
qu
e s
e e
mp
learí
an
en
pacie
nte
s d
e c
uid
a-
do
s p
ali
ati
vo
s 10
1.
En
un
est
ud
io r
eali
zad
o e
n p
aci
en
tes
con
tu
mo
res
avan
zad
os
meta
státi
cos
con
ob
s-
201309_M
ON
OG
RA
FIA
_S
EC
PA
L_4.i
ndd 3
210/1
0/2
013 1
9:4
9:0
2
Uso
de
la v
ía s
ub
cutá
nea
en
cu
ida
dos
pa
lia
tivos
• N
.º 4
• O
CT
UB
RE
2013
33
tru
cció
n i
nte
stin
al,
se a
dm
inis
tró
oct
eotr
ida
po
r vía
su
bcu
tán
ea a
do
sis
de 3
00
-60
0 µ
g
(0.3
-0.6
mg)/
24
h 1
00.
Se p
ued
e a
dm
inis
trar
tan
to e
n p
erf
usi
ón
co
nti
nu
a c
om
o e
n b
olo
s
12
, 1
00 y
do
sis
de h
ast
a 1
mg/
24
h 4
3.
Se r
eco
-m
ien
da d
ilu
ir e
n A
PI
o e
n S
F 0
.9%
ya q
ue
pu
ed
e s
er
irri
tan
te 1
5,
43.
Req
uie
re r
efr
igera
-ci
ón
y e
s fo
tose
nsi
ble
. P
ara
red
uci
r el
do
lor
de l
a i
nyecc
ión
, se
reco
mie
nd
a e
spera
r a
qu
e a
dq
uie
ra t
em
pera
tura
am
bie
nte
o c
ale
n-
tar
el
via
l en
tre l
as
man
os
pre
via
men
te 1
01.
11
.14
. O
tros
med
ica
men
tos
11
.14
.1.
Meti
lnalt
rex
on
a
El
bro
mu
ro d
e m
eti
lnalt
rex
on
a a
uto
riza
-d
o e
n 2
00
9 t
ien
e a
pro
bad
a s
u u
tili
zació
n
co
mo
lax
an
te e
n p
acie
nte
s co
n e
stre
ñi-
mie
nto
ocasi
on
ad
o p
or
op
ioid
es
y e
n t
rata
-m
ien
to p
ali
ati
vo
cu
an
do
lo
s la
xan
tes
hab
i-tu
ale
s n
o r
esu
ltan
su
ficie
nte
men
te e
fecti
-v
os.
Se p
rese
nta
en
so
lució
n p
ara
ad
min
is-
tració
n p
or
vía
su
bcu
tán
ea 1
2 m
g/
0.6
mL
.Se d
osi
fica s
egú
n e
l p
eso
del
pacie
nte
; si
en
do
la d
osi
s d
e 8
mg (
0.4
mL
) la
reco
-m
en
dad
a p
ara
pacie
nte
s en
tre 3
8-6
1 K
g y
d
e 1
2 m
g (
0.6
mL
) la
do
sis
reco
men
dad
a
para
pacie
nte
s d
e e
ntr
e 6
2-1
14
Kg.
Lo
s p
a-
cie
nte
s co
n p
eso
su
peri
or,
recib
irán
un
a
do
sis
de 0
.15
mg/
Kg s
ien
do
el
vo
lum
en
de
iny
ecció
n (
mL
) =
peso
(K
g)
x 0
.00
75
. Se a
d-
min
istr
a e
n d
osi
s ú
nic
a e
n d
ías
alt
ern
os
o
en
in
terv
alo
s m
ay
ore
s, s
egú
n p
recis
e.
Re-
qu
iere
aju
ste e
n p
acie
nte
s co
n i
nsu
ficie
ncia
re
nal
gra
ve (
ClC
r<3
0 m
L/m
in).
Est
á c
on
train
dic
ad
o s
u u
so e
n p
acie
nte
s co
n o
bst
rucció
n i
nte
stin
al
mecán
ica o
ab
-d
om
en
agu
do
qu
irú
rgic
o.
Su
uso
se h
a e
stu
dia
do
du
ran
te u
n p
erí
o-
do
de c
uatr
o m
ese
s, p
or
lo q
ue s
e r
eco
-m
ien
da e
mp
learl
o d
ura
nte
un
perí
od
o l
i-m
itad
o n
o s
up
eri
or
a e
ste t
iem
po
.L
os
efe
cto
s ad
vers
os
más
frecu
en
tes
qu
e p
ued
e p
rod
ucir
so
n:
do
lor
ab
do
min
al,
fla
-tu
len
cia
, n
áu
seas
y d
iarr
ea 1
02
. Se h
an
d
esc
rito
sie
te c
aso
s d
e p
erf
ora
cio
nes
gas-
tro
inte
stin
ale
s en
pacie
nte
s a l
os
qu
e s
e le
s h
a a
dm
inis
trad
o m
eti
lnalt
rex
on
a s
e-
gú
n d
osi
s e i
nte
rvalo
s re
co
men
dad
os.
Pa-
rece s
er
qu
e e
ste t
ipo
de e
ven
tos
se p
rod
u-
cen
más
en
pacie
nte
s co
n a
ltera
cio
nes
an
ató
mic
as
o p
ato
lógic
as
del
tracto
gast
ro-
inte
stin
al
sup
eri
or
o i
nfe
rio
r 10
3.
Un
a r
ev
isió
n d
e l
a C
och
ran
e d
e 2
01
0 e
n
la q
ue s
e p
rete
nd
e a
nali
zar
la e
fecti
vid
ad
d
e l
os
lax
an
tes
en
el
trata
mie
nto
del
est
re-
ñim
ien
to e
n p
acie
nte
s p
ali
ati
vo
s, h
a e
va-
luad
o s
iete
en
say
os
ran
do
miz
ad
os
y c
on
-tr
ola
do
s in
clu
yen
do
div
ers
os
lax
an
tes
y
tam
bié
n l
a m
eti
lnalt
rex
on
a.
To
do
s ell
os
pre
sen
taro
n b
aja
cali
dad
meto
do
lógic
a,
sien
do
lo
s est
ud
ios
co
n m
eti
lnalt
rex
on
a
(co
mp
ara
do
s co
n p
laceb
o)
los
qu
e p
rese
n-
taro
n r
esu
ltad
os
más
cla
ros.
No
pare
cen
ex
isti
r d
ifere
ncia
s en
cu
an
to a
la p
rese
nta
-ció
n d
e e
fecto
s ad
vers
os
al
reali
zar
el
an
áli
-si
s co
mb
inad
o p
ero
sí
se h
an
vis
to e
fecto
s ad
vers
os
gra
ves
co
n l
a m
eti
lnalt
rex
on
a.
Se
pre
cis
an
más
en
say
os
co
ntr
ola
do
s y
ran
do
-m
izad
os
sob
re l
ax
an
tes
y e
stu
dio
s so
bre
la
segu
rid
ad
de l
a m
eti
lnalt
rex
on
a 1
04.
El
bro
mu
ro d
e m
eti
lnalt
rex
on
a e
s fo
to-
sen
sib
le y
no
se r
eco
mie
nd
a a
dm
inis
trarl
o
en
co
mb
inaci
ón
co
n o
tro
s m
ed
icam
en
tos
po
r n
o e
xis
tir
en
sayo
s d
e c
om
pati
bil
idad
10
2.
11
.14
.2.
Bu
piv
acaín
a
Un
est
ud
io r
efe
ren
te a
l u
so d
e b
up
ivaca
í-n
a p
or
vía
su
bcu
tán
ea s
e r
eali
zó e
n p
aci
en
-te
s co
n h
ern
ias
ingu
inale
s o
bse
rván
do
se
qu
e s
u u
so d
ism
inu
ye e
l d
olo
r re
trasa
nd
o e
l u
so d
e o
pio
ides
10
5.
En
otr
o e
stu
dio
se i
nte
n-
tó v
er
el
efe
cto
de l
a b
up
ivaca
ína s
ub
cutá
-n
ea s
ob
re e
l d
olo
r tr
as
la n
efr
oli
toto
mía
per-
cutá
nea s
in o
bse
rvar
dif
ere
nci
as
au
nq
ue c
on
u
na c
iert
a t
en
den
cia a
la r
ed
ucc
ión
del
uso
d
e o
pio
ides 1
06.
En
fic
ha t
écn
ica v
ien
e r
eco
gid
a l
a a
d-
min
istr
ació
n s
ub
cu
tán
ea d
e b
up
ivacaín
a
iny
ecta
ble
al
0.5
%,
sien
do
la d
osi
s m
áx
i-m
a d
e 1
50
mg
(3
0 m
L d
e b
up
ivacaín
a a
l 0
.5%
) o
hast
a 2
mg
/ K
g d
e p
eso
de b
up
i-v
acaín
a 1
07.
11
.14
.3.
Fen
ob
arb
ital
Au
nq
ue e
n a
lgu
nas
refe
ren
cias
se i
nd
ica
su p
osi
bil
idad
de a
dm
inis
traci
ón
su
bcu
tá-
nea 7
8,
otr
os
aco
nse
jan
qu
e n
o s
e e
mp
lee
po
r vía
su
bcu
tán
ea p
or
ser
alc
ali
no
y o
casi
o-
nar
po
r ell
o d
añ
os
tisu
lare
s 62.
Fen
ob
arb
ital
se h
a e
mp
lead
o p
ara
el
con
-tr
ol
de l
as
con
vu
lsio
nes
en
paci
en
tes
con
201309_M
ON
OG
RA
FIA
_S
EC
PA
L_4.i
ndd 3
310/1
0/2
013 1
9:4
9:0
3
Uso
de
la v
ía s
ub
cutá
nea
en
cu
ida
dos
pa
lia
tivos
34
M
ON
OG
RA
FÍA
S SE
CPA
L
cán
cer.
Si
se d
osi
fica
co
rrec
tam
ente
y s
e co
ntr
ola
la p
osi
ble
irr
itaci
ón
qu
e p
ued
a p
ro-
du
cir,
se p
ued
e i
ncl
uso
ad
min
istr
ar
en
el
do
-m
icil
io 8
4.
Se a
con
seja
ad
min
istr
ar
po
r u
na
vía
in
dep
en
die
nte
22.
Las
do
sis
reco
men
da-
das
po
r vía
su
bcu
tán
ea s
on
de 2
00
mg/
6h
78
o u
n b
olo
in
icia
l d
e 6
5-1
30
mg s
egu
ido
de
un
a i
nfu
sió
n s
ub
cutá
nea c
on
tin
ua d
e 1
30
-2
60
mg/
día
84.
11
.14
.4.
Clo
rfen
am
ina
El
male
ato
de c
lorf
en
am
ina o
clo
rfen
ira-
min
a p
ued
e s
er
ad
min
istr
ad
o p
or
vía
su
b-
cu
tán
ea e
n 1
min
62 c
on
do
sis
de e
ntr
e 1
0-
20
mg s
ien
do
el
máx
imo
reco
men
dad
o d
e 4
0 m
g e
n 2
4h
.78.
La d
ex
clo
rfen
iram
ina,
sin
em
barg
o n
o
dis
po
ne d
e b
ibli
og
rafí
a a
cerc
a d
e s
u a
d-
min
istr
ació
n s
ub
cu
tán
ea.
11
.14
.5.
Neo
stig
min
a
El
uso
de
la n
eost
igm
ina p
or
vía
su
bcu
tán
ea
es c
on
sid
erad
o e
n a
lgu
no
s li
bro
s d
e ad
min
is-
traci
ón
de
med
icam
ento
s si
end
o r
eco
men
da-
ble
su
ad
min
istr
aci
ón
len
ta y
en
fo
rma d
e m
e-ti
lsu
lfato
a d
osi
s d
e en
tre
0.5
-2.5
mg, co
n u
n
máxim
o d
e 5-2
0 m
g a
l d
ía 6
2, 78.
11
.14
.6.
Pir
ido
xin
a o
vit
am
ina B
6
Igual
men
te e
nco
ntr
amos
refe
ren
cias
de
uso
de
pir
idoxin
a o v
itam
ina
B6 p
or
vía
subcu
tán
ea e
n
libro
s de
adm
inis
trac
ión
de
med
icam
ento
s 62, 7
8.
11
.14
.7.
Fit
om
en
ad
ion
a o
vit
am
ina K
La v
itam
ina K
o f
ito
men
ad
ion
a s
e p
ued
e ad
min
istr
ar
po
r vía
su
bcu
tán
ea, si
end
o l
a v
ía
de
elec
ció
n j
un
to c
on
la i
ntr
am
usc
ula
r 62.
201309_M
ON
OG
RA
FIA
_S
EC
PA
L_4.i
ndd 3
410/1
0/2
013 1
9:4
9:0
3
Uso
de
la v
ía s
ub
cutá
nea
en
cu
ida
dos
pa
lia
tivos
• N
.º 4
• O
CT
UB
RE
2013
35
12
. M
ezcl
as
de
med
ica
men
tos
pa
ra a
dm
inis
tra
ció
n p
or
vía
su
b-
cutá
nea
Lo
s m
edic
amen
tos
pu
eden
ad
min
istr
ar-
se s
olo
s o
co
nst
itu
yen
do
mez
clas
. L
a d
ilu
-ci
ón
se
real
iza
gen
eral
men
te e
n s
uer
o f
i-si
oló
gic
o,
po
r su
to
nic
idad
más
pró
xim
a a
la
fis
ioló
gic
a.
El
AP
I p
rese
nta
men
or
riesg
o
de p
recip
itació
n,
po
r lo
qu
e a
lgu
nas
fuen
-te
s re
co
mie
nd
an
su
uso
cu
an
do
se u
tili
ce
dia
mo
rfin
a,
cic
lizin
a o
halo
peri
do
l o
en
la
ela
bo
ració
n d
e m
ezcla
s d
e v
ari
os
med
ica-
men
tos
(salv
o c
uan
do
se u
tili
za o
ctr
eo
ti-
da,
dex
am
eta
son
a,
on
dan
setr
on
, gra
nis
e-
tro
n o
keta
min
a q
ue p
recis
an
su
ero
fis
io-
lógic
o) 1
6,
37
, 4
3.
Cu
an
do
se m
ezcla
n f
árm
aco
s q
ue d
esc
o-
no
cem
os
si v
an
a s
er
o n
o e
stab
les
pu
ed
e q
ue g
en
ere
n c
om
pu
est
os
inacti
vo
s o
tó
xi-
co
s p
ara
lo
s p
acie
nte
s p
ud
ien
do
ap
are
cer
turb
idez o
cam
bio
s en
el
co
lor,
ap
ari
ció
n
de c
rist
ale
s, e
tc.
Es
aco
nse
jab
le d
ese
ch
ar
cu
alq
uie
r m
ezcla
qu
e a
dq
uie
ra e
stas
cara
c-
terí
stic
as 1
2,
37.
En
otr
as
ocasi
on
es,
pu
ed
e q
ue n
o s
e i
den
tifi
qu
en
est
os
cam
bio
s y
po
r ell
o e
s si
em
pre
reco
men
dab
le p
regu
n-
tar
a u
n e
qu
ipo
de e
xp
ert
os
sob
re l
a e
sta-
bil
idad
de l
a m
ezcla
12.
No
es
reco
men
da-
ble
mezcla
r m
ás
de t
res
med
icam
en
tos
po
r el
riesg
o d
e p
recip
itació
n o
in
est
ab
ilid
ad
d
e l
a s
olu
ció
n 1
6,
37.
Lo
s m
ed
icam
en
tos
qu
e p
rese
nta
n p
H s
i-m
ilar
suele
n s
er
co
mp
ati
ble
s si
en
do
lo
s m
ás
alc
ali
no
s lo
s q
ue a
men
ud
o m
uest
ran
m
ay
or
pro
ble
ma d
e c
om
pati
bil
idad
ya q
ue
la m
ay
orí
a d
e s
olu
cio
nes
son
ácid
as.
Ad
e-
más
del
pH
, fa
cto
res
co
mo
la t
em
pera
tura
, la
lu
z,
el
calo
r y
el
vo
lum
en
de d
ilu
yen
te
pu
ed
en
afe
cta
r a l
as
mezcla
s 12.
Ta
bla
8: C
om
bin
aci
on
es d
e m
edic
am
ento
s co
mpa
tib
les
pa
ra a
dm
inis
tra
ción
por
vía
su
bcu
tán
ea 1
6
Morfina
Oxicodona
Butilescopalamina
Haloperidol
Midazolam
Dexametasona
Metoclopramida
TramadolM
orf
ina
CC
CC
CN
O
Ox
icid
on
aC
CC
CC
Bu
tile
sco
pala
min
aC
CC
CC
CC
Halo
peri
do
lC
CC
CI
CC
Mid
azo
lam
CC
CC
IC
C
Dax
am
eta
son
aC
CC
II
CC
Meto
clo
pra
mid
aC
CC
CC
CC
Tra
mad
ol
NO
CC
CC
C
C =
com
pati
ble
s; I
= i
nco
mpati
ble
s; N
O =
no
emple
ar
201309_M
ON
OG
RA
FIA
_S
EC
PA
L_4.i
ndd 3
510/1
0/2
013 1
9:4
9:0
3
Uso
de
la v
ía s
ub
cutá
nea
en
cu
ida
dos
pa
lia
tivos
36
M
ON
OG
RA
FÍA
S SE
CPA
L
Ta
bla
9: C
om
bin
aci
on
es d
e m
edic
am
ento
s co
mpa
tib
les
pa
ra a
dm
inis
tra
ción
por
vía
su
bcu
tán
ea
Midazolam
Morfina
Haloperidol
Levomepromacina
Oxicidona
Tramadol
Metoclopramida
Daxametasona
Fen
tan
ilo
C
Hio
scin
aC
CC
CC
Lev
om
ep
rom
acin
aC
CC
Octe
otr
ido
CC
C
Fu
rose
mid
aC
CC
C
Cic
lizin
aC
C
Mo
rfin
a y
tram
ado
l n
o s
e ac
on
seja
n c
om
-b
inar
po
r p
erte
nec
er a
l m
ism
o g
rup
o 8,
22 .
Dex
amet
aso
na
se h
a m
ost
rad
o i
nco
mp
a-ti
ble
co
n h
alo
per
ido
l y
mid
azo
lam
8,
16
, 2
2.
La d
exam
etas
on
a p
arec
e se
r co
mp
atib
le
con
co
mp
ues
tos
ácid
os
com
o l
a ke
tam
ina,
la
hid
rom
orf
ina,
la
met
ocl
op
ram
ida
y ra
nit
idi-
na,
per
o p
ued
e p
reci
pit
ar a
det
erm
inad
as
con
cen
trac
ion
es c
on
hal
op
erid
ol,
mid
azo
lam
8 y m
orf
ina d
ebid
o a
la m
od
ific
aci
ón
del
pH
y n
o s
e aco
nse
ja s
u c
om
bin
aci
ón
30, 45.
En
gen
era
l n
o s
e r
eco
mie
nd
a m
ezc
lar
dex
amet
aso
na
ni
keto
rola
co c
on
otr
os
fár-
mac
os 3
7.
Oct
eotr
ido
se
ha
vist
o c
om
pat
ible
co
n m
orf
ina y
halo
peri
do
l en
SF 0
.9%
37
, 4
3.
Tam
bié
n c
on
ox
ico
do
na
en S
F 0
.9%
43.
Furo
sem
ida
se h
a em
ple
ado
en
co
mb
i-n
ació
n c
on
meto
clo
pra
mid
a y
halo
peri
do
l
o m
orf
ina y
dex
am
eta
son
a 3
3.
Se h
an
reali
zad
o m
ezcla
s co
n m
orf
ina,
hio
scin
a (
esc
op
ola
min
a)
y h
alo
peri
do
l a
div
ers
as
co
ncen
tracio
nes
vie
nd
o q
ue s
on
est
ab
les
las
sigu
ien
tes
co
ncen
tracio
nes
1.6
7-1
0 m
g/
mL
para
mo
rfin
a,
en
tre 5
-6.6
mg/
mL
para
hio
scin
a y
en
tre 0
.47
-0.6
2
mg/
mL
para
halo
peri
do
l (c
orr
esp
on
de a
un
as
do
sis
de m
orf
ina d
e 2
0,
60
ó 1
20
mg/
día
, u
na
do
sis
de
hio
scin
a d
e 6
0 u
80
mg/
d
ía y
un
a d
osi
s d
e h
alo
peri
do
l d
e 5
ó 7
.5
mg/
día
). S
e m
an
tuv
iero
n e
stab
les
du
ran
te
15
día
s, a
25
º C
, en
jeri
ngas
de p
oli
pro
pi-
len
o y
dis
uelt
os
en
SF 0
.9%
. E
s im
po
rtan
te
pro
teger
de l
a l
uz d
eb
ido
a l
a f
oto
sen
sib
ili-
dad
del
halo
peri
do
l y
la m
orf
ina
28.
Ya e
stu
dio
s p
revio
s, r
eali
zad
os
po
r A
ltm
an
y c
ol
y V
erm
iere
y R
em
on
in
dic
aro
n q
ue l
as
solu
cio
nes
de m
orf
ina c
on
cen
trad
as
no
se
deb
en
co
nse
rvar
a t
em
pera
tura
s in
feri
ore
s a
4º
C p
or
la p
osi
bil
idad
de p
reci
pit
aci
ón
.
Hio
scin
a (
esc
op
ola
min
a)
pare
ce c
om
pa-
tib
le e
n c
om
bin
acio
nes
bin
ari
as
co
n m
or-
fin
a o
en
co
mb
inacio
nes
de t
res
fárm
aco
s:
co
n m
orf
ina y
mid
azo
lam
7,
mo
rfin
a y
ha-
lop
eri
do
l, m
orf
ina y
lev
om
ep
rom
azin
a 3
7.
El
halo
peri
do
l en
co
mb
inació
n c
on
hio
scin
a s
e h
a v
isto
est
ab
le d
ura
nte
15
día
s, d
ilu
ido
co
n S
F 0
.9%
hast
a u
n v
olu
-
men
de 6
0 m
L e
n u
na j
eri
nga d
e p
oli
pro
-
pil
en
o.
Las
do
sis
em
ple
ad
as
en
est
e e
stu
-
dio
de e
stab
ilid
ad
fu
ero
n d
e 7
.5 m
g/
día
de h
alo
peri
do
l y
60
mg/
día
de h
iosc
ina
así
co
mo
co
mb
inacio
nes
co
n l
a m
itad
y e
l
201309_M
ON
OG
RA
FIA
_S
EC
PA
L_4.i
ndd 3
610/1
0/2
013 1
9:4
9:0
3
Uso
de
la v
ía s
ub
cutá
nea
en
cu
ida
dos
pa
lia
tivos
• N
.º 4
• O
CT
UB
RE
2013
37
tró
qu
e la
s co
mbi
nac
ion
es d
e d
os,
tre
s, c
ua-
tro
y h
asta
cin
co f
árm
aco
s re
sult
aro
n c
om
pa-
tib
les
físi
cam
ente
du
ran
te 5
-7 d
ías,
25º
C y
pro
tegid
as
de
la l
uz
a e
xce
pci
ón
de
las
mez
-
clas
de
con
ten
ían
dex
am
etaso
na y
halo
per
i-
do
l o
mid
azo
lam
. L
a p
rin
cip
al
cau
sa e
s p
or
la
red
ucc
ión
del
pH
de
la m
ezcl
a q
ue
pro
du
ce
el p
reci
pit
ad
o i
nm
edia
to. E
n n
ingu
na d
e la
s
mez
clas
se u
só s
imu
ltán
eam
ente
mo
rfin
a y
tram
ad
ol 1
08. A
pes
ar
de
qu
e d
exam
etaso
na y
mo
rfin
a n
o p
reci
pit
aro
n, se
rec
om
ien
da p
re-
cau
ció
n e
n s
u m
an
ejo
pu
es a
l d
ism
inu
ir e
l
pH
de
la m
ezcl
a c
on
la a
dic
ión
de
mo
rfin
a,
pu
ede
des
esta
bil
izarl
a y
pre
cip
itar.
Tra
mad
ol
y d
exam
etaso
na s
e h
an
est
ud
ia-
do
co
n d
osi
s d
e 1
00
-40
0 m
g/
24
h y
en
tre
4-4
0 m
g/
24
h r
esp
ecti
vam
ente
dis
uel
tos
en
60
mL
de
SF 0
.9%
. L
a i
nfu
sió
n; p
rote
gid
a d
e
la l
uz
po
r la
fo
tose
nsi
bil
idad
del
tra
mad
ol,
se
ha v
isto
est
ab
le d
ura
nte
5 d
ías
en j
erin
gas
de
po
lip
rop
ilen
o c
on
serv
ad
as
a 2
5º
C 4
5.
Tra
mad
ol
(do
sis
de
entr
e 1
00
-400 m
g/
24h
) ta
mbi
én s
e h
a vi
sto
co
mp
atib
le c
on
h
iosc
ina (
do
sis
de
40
-80
mg/
día
) d
ura
nte
7
día
s en
in
fuso
res
de
po
lip
rop
ilen
o, re
du
cién
-
do
se s
u c
on
cen
traci
ón
a p
art
ir d
e lo
s 15 d
ías
a t
emp
eratu
ra a
mb
ien
te 1
2.
Igu
alm
ente
tam
bié
n r
esu
lta
com
pat
ible
la
co
mb
inac
ión
de
tram
ado
l (d
osi
s en
tre
10
0-4
00
mg/
día
) co
n b
uti
lesc
op
ola
min
a
(do
sis
de 4
0-8
0 m
g/
día
) d
ilu
ido
en
SF 0
.9%
hast
a 6
0 m
L e
n j
eri
ngas
de p
oli
pro
pil
en
o
pro
tegid
as
de l
a l
uz
y a
tem
pera
tura
am
-
bie
nte
(2
5º
C)
hast
a s
iete
día
s 1
09.
En
otr
os
est
ud
ios
se h
a v
isto
la e
stab
ilid
ad
de c
om
bin
aci
on
es
de m
idazo
lam
, m
orf
ina y
esc
op
ola
min
a d
ura
nte
sie
te d
ías
dil
uid
os
en
SF 0
.9%
o f
en
tan
ilo
co
n m
idazo
lam
dil
uid
o
tam
bié
n e
n S
F 0
.9%
du
ran
te c
uatr
o d
ías
a
tem
pera
tura
am
bie
nte
y 7
día
s a 5
º C
25.
Fen
tan
ilo
pare
ce e
stab
le c
om
bin
ad
o c
on
mid
azo
lam
en
SF 0
.9%
cu
atr
o d
ías
a t
em
pe-
ratu
ra a
mb
ien
te y
sie
te d
ías
refr
igera
do
8,
25.
Las
mez
clas
de
tres
med
icam
ento
s m
ás u
ti-
liza
das
en
cu
idad
os
pal
iati
vos
son
: Mo
rfin
a,
N-b
uti
lbro
mu
ro d
e h
iosc
ina
y m
idaz
ola
m,
emp
lead
a h
ab
itu
alm
ente
en
la a
go
nía
y m
or-
fin
a, N
-bu
tilb
rom
uro
de
hio
scin
a y
halo
per
i-
do
l u
tili
zad
a p
ara
el
trata
mie
nto
del
sín
dro
-
me
de
ocl
usi
ón
in
test
inal 1
6, 37.
do
ble
de l
as
do
sis.
Las
co
ncen
tracio
nes
qu
e s
e e
valu
aro
n f
uero
n d
e e
ntr
e 0
.31
25
-
1.2
5 m
g/
mL
de h
alo
peri
do
l y
en
tre 2
.5-1
0
mg/
mL
de h
iosc
ina.
Dic
has
mezcla
s se
co
nfi
rmaro
n e
stab
les
du
ran
te 5
día
s, p
ro-
tegid
as
de l
a l
uz,
y c
on
serv
ad
as
en
tre 4
º
C-2
5º
C.
Co
ncen
tracio
nes
de h
iosc
ina m
e-
no
res
a 1
0 m
g/
mL
ju
nto
a h
alo
peri
do
l
0.6
25
mg/
mL
se h
an
vis
to c
om
pati
ble
s
du
ran
te 1
5 d
ías
a 2
5º
C.
Las
solu
cio
nes
de
halo
peri
do
l e h
iosc
ina e
n c
om
bin
ació
n
pre
sen
tan
un
pH
ácid
o c
erc
an
o a
3;
lo q
ue
sup
on
e q
ue a
l ale
jars
e d
el
pH
fis
ioló
gic
o
de 7
.4 s
e c
on
sid
era
n d
e m
ás
riesg
o d
e p
ro-
du
cció
n d
e i
rrit
ació
n i
ntr
av
en
osa
y m
ás
do
lor
cu
an
do
se a
dm
inis
tran
po
r v
ía s
ub
-
cu
tán
ea.
Si
se a
um
en
ta e
l p
H d
e d
ich
as
mezcla
s p
recip
itan
po
r ad
qu
irir
fo
rma b
á-
sica.
La p
recip
itació
n d
el
halo
peri
do
l se
ha
ob
serv
ad
o a
co
ncen
tracio
nes
sup
eri
ore
s o
igu
ale
s a 1
.25
mg/
mL
(co
rresp
on
die
nte
a
un
a d
osi
s d
e 1
5 m
g/
día
) cu
an
do
se c
om
-
bin
a c
on
hio
scin
a.
El
halo
peri
do
l la
cta
to
pre
cip
ita c
on
hio
scin
a b
rom
uro
po
r la
fo
r-
mació
n d
e h
alo
peri
do
l b
rom
uro
. L
a c
on
-
serv
ació
n a
tem
pera
tura
de 4
º C
su
po
ne l
a
pérd
ida d
e h
iosc
ina e
n m
ás
de u
n 2
0%
pero
sin
em
barg
o n
o e
s si
gn
ific
ati
va l
a
pérd
ida d
e h
alo
peri
do
l (p
erm
an
ece m
ás
del
94
.37
%).
Se h
an
vis
to i
nco
mp
ati
bil
ida-
des
sim
ilare
s d
e h
alo
peri
do
l co
n m
orf
ina,
dia
mo
rfin
a e
hid
rom
orf
ina c
lorh
idra
to 1
3.
Lev
om
ep
rom
azi
na e
s est
ab
le e
n c
om
bi-
nac
ión
co
n m
orf
ina
sola
o c
om
bin
ada
tam
-b
ién
co
n m
idaz
ola
m e
n A
PI 3
7,
43.
Tam
bié
n
se h
a vi
sto
co
mp
atib
le l
a co
mb
inac
ión
de
levo
mep
rom
azin
a co
n o
xic
od
on
a en
AP
I 43.
Cic
lizi
na
es e
stab
le e
n c
om
bin
ació
n c
on
m
orf
ina
sola
o c
om
bin
ada
tam
bié
n c
on
h
alo
per
ido
l en
AP
I 43.
Tam
bié
n s
e p
ued
e co
mb
inar
co
n o
xic
od
on
a cl
orh
idra
to,
siem
pre
qu
e se
dil
uya
co
n A
PI 6
5.
La c
om
bin
ació
n d
e m
orf
ina
con
hal
op
eri-
do
l se
ha v
isto
qu
e p
reci
pit
a a
lo
s 8
-10
día
s 33.
Un
est
ud
io r
eali
zad
o e
n E
spañ
a d
e es
tab
ili-
dad
de
mez
clas
de
dif
eren
tes
med
icam
ento
s
a d
osi
s co
ncr
etas
(mo
rfin
a 6
0 m
g, m
idazo
-
lam
15 m
g,
halo
per
ido
l 7.5
mg, b
uti
lesc
op
o-
lam
ina 6
0 m
g,
dex
am
etaso
na 1
6 m
g, m
eto
-
clo
pra
mid
a 4
0 m
g y
tra
mad
ol
40
0 m
g);
mo
s-
201309_M
ON
OG
RA
FIA
_S
EC
PA
L_4.i
ndd 3
710/1
0/2
013 1
9:4
9:0
3
Uso
de
la v
ía s
ub
cutá
nea
en
cu
ida
dos
pa
lia
tivos
38
M
ON
OG
RA
FÍA
S SE
CPA
L
Com
bin
aci
on
es d
e cu
atr
o f
árm
aco
s co
mp
ati
ble
s p
or
vía
su
bcu
tán
ea
Mo
rfin
aM
idazo
lam
Halo
peri
do
lM
eto
clo
pra
mid
a
Mo
rfin
aM
idazo
lam
Halo
peri
do
lH
iosc
ina
Mo
rfin
aM
idazo
lam
Hio
scin
aM
eto
clo
pra
mid
a
Mo
rfin
aH
iosc
ina
Halo
peri
do
lM
eto
clo
pra
mid
a
Ta
bla
10
: C
om
bin
aci
on
es d
e cu
atr
o y
cin
co f
árm
aco
s qu
e pa
rece
n s
er c
om
pa
tib
les
por
vía
su
bcu
tán
ea
Com
bin
aci
on
es d
e ci
nco
fárm
aco
s co
mp
ati
ble
s p
or
vía
su
bcu
tán
ea
Mo
rfin
aM
idazo
lam
Halo
peri
do
lH
iosc
ina
Meto
clo
pra
mid
a
201309_M
ON
OG
RA
FIA
_S
EC
PA
L_4.i
ndd 3
810/1
0/2
013 1
9:4
9:0
3
Uso
de
la v
ía s
ub
cutá
nea
en
cu
ida
dos
pa
lia
tivos
• N
.º 4
• O
CT
UB
RE
2013
39
13
. A
dic
ión
de
hia
luro
nid
asa
Alg
unos
est
udio
s in
dica
n q
ue p
ara
mej
orar
la
abso
rció
n p
or v
ía s
ubcu
tán
ea y
la d
istr
ibuc
ión
de
l flu
ido
se p
uede
adi
cion
ar h
ialu
ron
idas
a; q
ue
mod
ifica
la p
erm
eabi
lidad
del
tejid
o po
r h
idró
li-si
s de
l áci
do h
ialu
rón
ico 5
. La
hia
luro
nid
asa
au-
men
ta la
per
mea
bilid
ad d
el te
jido
con
ecti
vo d
e-gr
adan
do m
edia
nte
des
polim
eriz
ació
n e
l hia
lu-
ron
ano
(glu
cosa
min
oglic
ano
muy
hid
rata
do y
qu
e su
pon
e un
a ba
rrer
a a
la d
ifusi
ón e
n e
l tej
ido
su
bcut
áneo
) y a
umen
ta la
dis
pers
ión
y a
bsor
ción
de
las
mol
écul
as. E
l hia
luro
nan
o se
res
taur
a ca
da
tres
día
s, d
e m
odo
que
la h
ialu
ron
idas
a co
nse
gui-
rá a
umen
tar
la p
erm
eabi
lidad
del
tejid
o co
nec
ti-
vo p
ero
de m
aner
a tr
ansi
tori
a, p
erm
itie
ndo
que
és
te v
uelv
a a
recu
pera
r su
vis
cosi
dad 2
6, 5
9 .M
ejor
a la
abs
orci
ón d
e m
oléc
ulas
de
has
ta 2
00
nm
, de
diám
etro
. La
hia
luro
nid
asa
se e
xpan
de
rápi
dam
ente
y s
u ef
ecto
pue
de d
urar
has
ta 4
8 h
oras
(con
150
UI d
e h
ialu
ron
idas
a el
efe
cto
dura
en
tre
24-4
8h) 2
6, 5
9 .La
hia
luro
nid
asa
no
está
com
erci
aliz
ada
en E
spa-
ña
y re
quie
re tr
amita
ción
de
med
icam
ento
ext
ran
-je
ro p
ara
su u
so. S
e pr
esen
ta e
n a
mpo
llas c
onte
nie
n-
do p
olvo
de
colo
r bla
nco
con
150
0 U
I de
hia
luro
ni-
dasa
. Cad
a am
polla
tien
e un
pre
cio
de 1
4,3
€ 110
.Se
gún
la
fich
a té
cnic
a del
pro
duct
o c
om
erci
ali-
zado
en
Rei
no
Un
ido
(Hya
lase
®) e
stá
indi
cada
pa
ra a
umen
tar
la p
erm
eabi
lidad
de
la a
dmin
is-
trac
ión
sub
cutá
nea
o in
tram
uscu
lar,
de lo
s an
es-
tési
cos
loca
les
y pa
ra p
rom
over
la r
eabs
orci
ón d
el
exce
so d
e líq
uido
y s
angr
e en
los
tejid
os 1
11.
En e
l est
udio
de
Thom
as y
col
de
2009
real
izad
o
con
trec
e pa
cien
tes d
e cu
idad
os p
alia
tivos
del
hos
-pi
tal d
e Sa
n D
iego
se v
io q
ue la
adi
ción
de
hia
luro
-n
idas
a m
ejor
aba
la fa
rmac
ocin
étic
a de
la m
orfin
a ad
min
istr
ada
por v
ía su
bcut
ánea
, pue
s se
redu
cía
en u
n 3
3% e
l tie
mpo
has
ta a
lcan
zar l
a co
nce
ntr
a-ci
ón p
lasm
átic
a m
áxim
a de
mor
fina,
ace
rcán
dose
m
ás a
los v
alor
es c
onse
guid
os c
on la
adm
inis
tra-
ción
intr
aven
osa
que
si n
o se
adm
inis
trab
a h
ialu
ro-
nid
asa.
No
se o
bser
vó d
ifere
nci
a en
cua
nto
al v
alor
de
l AU
C a
las c
uatr
o h
oras
des
de su
adm
inis
trac
ión
co
n o
sin
hia
luro
nid
asa
así c
omo
tam
poco
se a
fect
ó
de m
aner
a si
gnifi
cativ
a su
bio
disp
onib
ilida
d 59 .
Segú
n d
ifere
nte
s es
tudi
os s
e re
com
ien
da e
m-
plea
r en
tre
150-
750
UI d
e h
ialu
ron
idas
a po
r ca
da
litro
que
se
infu
nda
. Sin
em
barg
o la
fich
a té
cnic
a de
l med
icam
ento
indi
ca a
dmin
istr
ar 1
500
UI/
1
mL
de A
PI o
SF
0.9%
dir
ecta
men
te a
trav
és d
el
sist
ema
ante
s de
un
a in
fusi
ón d
e 50
0-10
00 m
L o
ad
icio
nar
dir
ecta
men
te a
la m
ezcl
a qu
e se
va
a ad
min
istr
ar e
n fo
rma
de b
olo 1
11. S
i apa
rece
n e
de-
mas
por
abs
orci
ón in
sufic
ien
te, s
e re
com
ien
da
adm
inis
trar
150
UI d
e h
ialu
ron
idas
a y
si e
sa d
osis
n
o re
sult
a su
ficie
nte
, adm
inis
trar
300
UI m
ás y
as
í has
ta u
n lí
mit
e de
150
0 U
I 12.
Cu
ando
se
infu
nde
n g
ran
des
volú
men
es o
en
cas
o de
exp
erim
enta
r do
lor
o h
inch
azón
en
el
luga
r de
inse
rció
n, l
a ad
ició
n d
e h
ialu
ron
ida-
sa p
ued
e re
sult
ar d
e ay
uda
(15
0-15
00U
I) 1
2 . E
n
el c
aso
de q
uer
er a
dmin
istr
ar la
med
icac
ión
o
la s
uer
oter
apia
a m
ayor
vel
ocid
ad, l
a h
ialu
ron
i-da
sa p
ued
e se
r ú
til 1
2, 4
1 .N
o se
deb
e us
ar c
erca
de
zon
as in
flam
adas
o
con
infe
cció
n. P
uede
pro
duci
r re
acci
ones
de
hi-
pers
ensi
bilid
ad, p
or lo
que
se
reco
mie
nda
rea
lizar
un
test
intr
adér
mic
o pr
evio
a s
u ad
min
istr
ació
n
por
vía
subc
után
ea, a
unqu
e la
hia
luro
nid
asa
re-
com
bin
ante
hum
ana
pare
ce s
er m
enos
hip
erse
n-
sibi
lizan
te q
ue la
que
pro
vien
e de
an
imal
es.
Las
reac
cio
nes
ad
vers
as q
ue
pro
du
ce s
ue-
len
ser
: re
acci
on
es e
n e
l p
un
to i
nye
cció
n,
urt
icar
ia y
ed
ema 5
, 18
.Es
com
pati
ble
con
mid
azol
am, h
alop
erid
ol,
lidoc
aín
a, o
nda
nse
tron
, fam
otid
ina,
mag
nes
io,
SF 0
.9%
, con
SG
5%
, SG
2.5
% y
sue
ro g
luco
sali-
no
(SF
0.18
% y
SG
4%
). Pa
rece
ser
com
pati
ble
tam
bién
con
mor
fina,
hid
rom
orfin
a, c
lorp
rom
a-zi
na,
met
oclo
pram
ida,
pro
maz
ina,
dex
amet
aso-
na.
Sin
em
barg
o n
o se
pue
de m
ezcl
ar c
on h
epar
i-n
a, fu
rose
mid
a, fe
nit
oín
a y
ben
zodi
acep
inas
12 .
El u
so d
e h
ialu
ron
idas
a en
las
mez
clas
par
a in
fusi
ón p
or v
ía s
ubcu
tán
ea n
o re
sult
a be
nef
i-ci
oso
para
alg
unos
aut
ores
, com
o in
dica
n C
ons-
tan
t y
col 5
, Dol
amor
e y
col 3
7 Alg
unos
indi
can
qu
e n
o pr
evie
ne
los
edem
as y
pre
sen
ta la
des
-ve
nta
ja d
e po
der
ocas
ion
ar r
eacc
ion
es d
e h
iper
-se
nsi
bilid
ad 2
0 . O
tros
han
com
prob
ado
que
no
ex
iste
dif
icul
tad
en la
infu
sión
sub
cutá
nea
de
suer
os t
anto
si s
e le
adi
cion
a h
ialu
ron
idas
a co
mo
si n
o 8. L
a re
com
enda
ción
de
su u
so r
e-qu
iere
más
est
udio
s.
201309_M
ON
OG
RA
FIA
_S
EC
PA
L_4.i
ndd 3
910/1
0/2
013 1
9:4
9:0
3
Uso
de
la v
ía s
ub
cutá
nea
en
cu
ida
dos
pa
lia
tivos
40
M
ON
OG
RA
FÍA
S SE
CPA
L
14.
Co
ncl
usi
on
es
La a
dm
inis
traci
ón
de
dif
eren
tes
fárm
aco
s
po
r vía
su
bcu
tán
ea e
n p
aci
ente
s p
ali
ati
vo
s y
en o
tro
s re
sult
a ú
til
en d
iver
sas
situ
aci
on
es,
sin
em
barg
o n
o h
ay m
uch
as
refe
ren
cias
al
resp
ecto
o e
l n
úm
ero
de
paci
ente
s es
esc
aso
.
La v
ía s
ub
cutá
nea
no
só
lo r
esu
lta d
e in
teré
s
an
te l
a i
mp
osi
bil
idad
de
la v
ía o
ral,
sin
o e
n
caso
s d
e d
ific
ult
ad
de
acc
eso
ven
oso
in
clu
-
yen
do
lo
s fa
llo
s p
or
des
pla
zam
ien
to d
e ca
té-
ter
deb
ido
a p
rob
lem
as
de
ob
esid
ad
, es
cler
o-
sis
en l
as
ven
as,
fra
gil
idad
o c
ola
pso
59.
Pare
ce n
ece
sari
o i
nvest
igar
más
sob
re
ciert
os
med
icam
en
tos
para
su
ad
min
istr
a-
ció
n s
ub
cutá
nea c
om
o a
nti
em
éti
cos
y a
nsi
o-
líti
cos 6
.
Lo
s es
tud
ios
enco
ntr
ad
os
resp
ecto
al
uso
de
an
tib
ióti
cos
po
r vía
su
bcu
tán
ea s
on
: en
sa-
yo
s cl
ínic
os,
ale
ato
riza
do
s, p
rosp
ecti
vo
s, c
ru-
zad
os,
de
cort
a d
ura
ció
n y
tam
añ
o d
e m
ues
-
tra p
equ
eño
(n
o s
e d
eter
min
a p
revia
men
te),
vo
lun
tari
os
san
os
y n
o h
ay s
ign
ific
aci
ón
es-
tad
ísti
ca e
n c
uan
to a
la e
fect
ivid
ad
o s
egu
ri-
dad
de
esto
s p
or
vía
su
bcu
tán
ea.
El
ob
jeti
vo
no
es
det
erm
inar
sup
erio
rid
ad
fre
nte
a o
tra
vía
de
ad
min
istr
aci
ón
. H
ay p
oco
s es
tud
ios
sob
re e
l u
so d
e an
tib
ióti
cos
po
r vía
su
bcu
tá-
nea
5, 11. H
emo
s d
e in
dic
ar
qu
e n
ingu
no
de
los
an
tib
ióti
cos
tien
e ap
rob
ad
a s
u a
dm
inis
-
traci
ón
po
r vía
su
bcu
tán
ea e
n f
ich
a t
écn
ica y
son
de
uso
ho
spit
ala
rio
a e
xce
pci
ón
de
am
pi-
cili
na y
to
bra
mic
ina.
Pare
ce q
ue
la v
ía s
ub
cutá
nea
pre
sen
ta v
en-
taja
s en
su
man
ipu
laci
ón
, m
an
ten
imie
nto
,
efec
tos
ad
ver
sos,
su
faci
lid
ad
de
man
ejo
y
sen
cill
ez d
e la
téc
nic
a q
ue
pu
ede
hace
r p
res-
cin
dir
de
un
per
son
al
cuali
fica
do
esp
ecíf
ico
.
Ad
emás
de
esto
, se
su
ma l
a v
enta
ja e
con
óm
i-
ca y
la m
ejo
ra d
e la
cali
dad
de
vid
a d
el p
a-
cien
te. P
or
tod
o e
llo
, re
sult
a u
n c
am
po
de
estu
dio
de
inte
rés
en l
a a
ctu
ali
dad
, te
nie
nd
o
en c
uen
ta l
a s
itu
aci
ón
; ca
da v
ez m
ás
frec
uen
-
te d
e en
ferm
edad
es c
rón
icas
con
au
men
to d
e
la e
sper
an
za d
e vid
a d
e lo
s p
aci
ente
s y m
ayo
r
nec
esid
ad
de
cuid
ad
os
pali
ati
vo
s.
El
uso
de
la v
ía s
ub
cutá
nea
para
la a
dm
i-
nis
traci
ón
de
med
icam
ento
s n
eces
ita d
e es
-
tud
ios
de
mayo
r ta
mañ
o d
e m
ues
tra, p
ros-
pec
tivo
s, d
e u
na d
ura
ció
n m
ayo
r y c
on
ob
je-
tivo
s m
ás
claro
s so
bre
efe
ctiv
idad
y s
egu
rid
ad
de
la v
ía.
El
emp
leo
de
la h
ialu
ron
idasa
no
es
un
as-
pec
to q
ue
qu
ede
claro
en
cu
an
to a
l b
enef
icio
qu
e o
frec
e en
la m
ejo
ra d
e la
ab
sorc
ión
re-
qu
irié
nd
ose
más
estu
dio
s.
201309_M
ON
OG
RA
FIA
_S
EC
PA
L_4.i
ndd 4
010/1
0/2
013 1
9:4
9:0
4
Uso
de
la v
ía s
ub
cutá
nea
en
cu
ida
dos
pa
lia
tivos
• N
.º 4
• O
CT
UB
RE
2013
41
15
. A
nex
o I
: R
esu
men
de
la e
vid
enci
a d
e lo
s fá
rmaco
s m
ás
em-
ple
ad
os
po
r v
ía s
ub
cutá
nea ANTIBIÓTICOS
Fárm
aco
sEvid
en
cia b
iblio
grá
fica
Ad
min
istr
aci
ón
vía
su
bcu
tán
ea
Ceft
riaxo
na
Est
ud
ios
de
fa
rma
coci
né
tica
con
paci
en
tes.
(4
) (N
=4
-26
-54
)
Fic
ha té
cnic
a:
no
a
pro
ba
da
la
ad
min
istr
aci
ón
po
r vía
sc.
Ap
rob
ad
a
la
ad
min
istr
aci
ón
po
r vía
sc
en
Fra
nci
a.
¿P
or
qu
é s
e p
ue
de
ad
min
istr
ar
po
r vía
sc?
la f
arm
aco
cin
éti
ca e
s si
mila
r a
la v
ía iv.
Ind
ica
cio
ne
s p
or
vía
sc:
in
fecc
ion
es
de
ba
cte
ria
s se
nsi
ble
s a
ce
ftri
axo
na e
n
pa
cie
nte
s d
e c
uid
ad
os
pa
lia
tivo
s.
Do
sis:
2 g
/ 5
mL lid
oca
ína
1%
.
Via
l p
ara
ad
min
istr
aci
ón
im
.
Dilu
ció
n: SF 0
.9%
50
-100
mL.
Ad
min
istr
ar
en
tre
10
-20 m
in.
Otr
os:
du
ran
te lo
s p
rim
ero
s m
inu
tos
pu
ed
e
pro
du
cir
irri
taci
ón
o d
olo
r.
Fra
nci
a: 1
-2g
/ d
ía. D
ilu
ir e
n S
F 0
.9%
, SG
5%
.
Ad
min
istr
ar
en
tre
15
-30 m
in.
Cefe
pim
eEst
ud
io d
e f
arm
aco
cin
éti
ca c
on
vo
lun
tari
os.
Fic
ha té
cnic
a:
no
a
pro
ba
da
la
ad
min
istr
aci
ón
po
r vía
sc.
Do
sis:
1g
.
Dilu
ció
n:
50
mL S
G 5
%.
Ad
min
istr
ar
en
30
min
.
Tob
ram
icin
aEst
ud
io d
e f
arm
aco
cin
éti
ca c
on
vo
lun
tari
os.
Fic
ha té
cnic
a:
no
a
pro
ba
da
la
ad
min
istr
aci
ón
po
r vía
sc.
Do
sis:
1g
.
Am
pic
ilin
aEst
ud
io d
e f
arm
aco
cin
éti
ca c
on
vo
lun
tari
os.
Fic
ha té
cnic
a:
no
a
pro
ba
da
la
ad
min
istr
aci
ón
po
r vía
sc.
Do
sis:
1g
.
Teic
op
lan
ina
Est
ud
io d
e f
arm
aco
cin
éti
ca c
on
paci
en
tes.
Fic
ha té
cnic
a:
no
a
pro
ba
da
la
ad
min
istr
aci
ón
po
r vía
sc.
Do
sis:
6 m
g/ K
g.
Ert
ap
en
em
Est
ud
io d
e f
arm
aco
cin
éti
ca.
Fic
ha té
cnic
a:
no
a
pro
ba
da
la
ad
min
istr
aci
ón
po
r vía
sc.
Do
sis:
1 g
.
Dilu
ció
n: 5
0 m
L S
F 0
.9%
.
Ad
min
istr
ar
en
30
min
.
201309_M
ON
OG
RA
FIA
_S
EC
PA
L_4.i
ndd 4
110/1
0/2
013 1
9:4
9:0
4
Uso
de
la v
ía s
ub
cutá
nea
en
cu
ida
dos
pa
lia
tivos
42
M
ON
OG
RA
FÍA
S SE
CPA
L
AN
AL
GÉ
SIC
OS O
PIO
IDE
S
Fárm
aco
sEvid
en
cia b
iblio
grá
fica
Ad
min
istr
aci
ón
vía
su
bcu
tán
ea
Mo
rfin
a
(clo
ruro
)
Art
ícu
lo o
rig
inal (r
evis
ión
de
la
exp
eri
en
cia v
ía s
c) (
6)
Est
ud
io f
coci
néti
ca iv-s
c.
Est
ud
io d
e e
stab
ilid
ad
y p
aci
en
tes
(N=
20).
Art
ícu
lo o
rig
inal (e
ncu
est
a p
rosp
ect
iva
uso
sc-
iv e
n p
aci
en
tes
pa
lia
tivo
s. N
=5
5).
Gu
ía p
ráct
ica c
lín
ica
. (2
)
Est
ud
io p
rosp
ect
ivo
uso
vía
sc
(N=
84
).
Lib
ros
de a
dm
inis
tra
ció
n d
e
med
icam
en
tos.
(2
)
Caso
clí
nic
o.
Est
ud
io d
ob
le c
ieg
o, ra
nd
om
izad
o
mo
rfin
a-f
en
tan
ilo
sc.
(N
=2
3)
Fic
ha t
écn
ica:
ap
rob
ad
o e
l u
so p
or
vía
sc.
¿Po
r q
ué s
e p
ued
e u
sar
po
r via
sc?
:
bio
eq
uiv
ale
nte
a i
v. A
pro
bad
a e
n f
ich
a
técn
ica (
FT)
uso
mo
rfin
a 1
% i
v p
or
vía
sc.
Ind
icaci
on
es
po
r vía
sc:
ag
on
ía, d
olo
r
inte
nso
, d
isn
ea y
sed
aci
ón
.
Do
sis:
4 m
g/
4h
(0.5
mg
/ K
g/
24h
).
Do
sis
máxim
a:
20 m
g/ 4h
.
Inic
iar
con
5-1
0 m
g s
i n
o h
a r
eci
bid
o
pre
via
men
te o
pio
ides.
Pre
feri
ble
in
fusi
ón
co
nti
nu
a.
Velo
cid
ad
de i
nfu
sió
n: 3-5
mL/h
.
Dil
uci
ón
: A
PI
o S
F 0
.9%
.
Otr
os:
es
foto
sen
sib
le. R
ela
ció
n v
ía s
c o
iv
resp
ect
o a
la v
o=
1:2
o 1
:3.
Cu
idad
o e
n p
aci
en
tes
con
est
ad
o d
e s
ho
ck.
Cu
idad
o c
on
las
alt
as
con
cen
traci
on
es.
Co
mp
lica
cio
nes
tip
o p
laca
co
n d
osi
s
sup
eri
ore
s a 1
30 m
g.
Cefe
pim
eEst
ud
io r
etr
osp
ect
ivo
fe
nta
nilo
sc
en
infu
sió
n c
on
tin
ua
.(2
) (N
=1
0)(
N=
22
)
Est
ud
io p
rosp
ect
ivo
do
ble
cie
go
,
fen
tan
ilo
y m
orf
ina
sc.
En
sayo
clí
nic
o (
con
tro
l d
el d
olo
r y
farm
aco
cin
éti
ca).
(N
=2
3)
Art
ícu
lo o
rig
inal (r
evis
ión
exp
eri
en
cia
vía
sc)
.
Fic
ha t
écn
ica:
no
ap
rob
ad
a la
ad
min
istr
aci
ón
po
r vía
sc.
¿Po
r q
ué s
e p
ued
e u
sar
po
r vía
sc?
pe
rmit
e
un
a r
áp
ida d
istr
ibu
ció
n,
efe
cto
má
s rá
pid
o
qu
e la v
ía t
ran
sdérm
ica.
Ind
icaci
on
es
po
r vía
sc:
alt
ern
ati
va
pa
ra e
l
do
lor
cró
nic
o i
nco
ntr
ola
do
co
n o
pio
ide
s o
mo
rfin
a o
deb
ido
a e
fect
os
ad
ve
rso
s co
n
dic
ho
s fá
rmaco
s.
Do
sis:
100-4
800 µ
g/
24h
.
Do
sis
igu
al
qu
e l
a e
mp
lead
a p
or
vía
tran
sdérm
ica,
au
nq
ue p
ued
e r
eq
ue
rirs
e u
n
au
men
to d
e d
osi
s.
Se r
eco
mie
nd
a a
dm
inis
trar
en
in
fusi
ón
con
tin
ua.
Otr
os:
men
os
est
reñ
imie
nto
qu
e m
orf
ina
.
Oxic
od
on
aA
rtíc
ulo
ori
gin
al (r
evis
ión
exp
eri
en
cia
vía
sc)
.
Gu
ías
de p
ráct
ica
clín
ica
.
Fic
ha t
écn
ica:
ap
rob
ad
o e
l u
so p
or
vía
sc.
Ind
icaci
on
es
po
r vía
sc:
do
lor
y d
isn
ea
.
Co
mo
alt
ern
ati
va a
mo
rfin
a y
dia
mo
rfin
a s
i
no
se t
ole
ran
su
s efe
cto
s ad
vers
os.
Ap
rob
ad
o e
n F
T e
l u
so p
or
vía
su
bcu
tán
ea
.
Do
sis:
Bo
lus:
5 m
g (
inic
io)
hast
a c
ad
a 4
h.
(C=
10 m
g/m
L).
Perf
usi
ón
: 7.5
mg
/ d
ía (
si n
o h
a r
eci
bid
o
op
ioid
es
an
teri
orm
en
te).
Aju
ste d
osi
s se
gú
n r
esp
uest
a.
No
pre
sen
ta l
imit
aci
ón
de d
osi
s m
áxim
a.
Dil
uci
ón
: A
PI,
SF 0
.9%
, SG
5%
.
201309_M
ON
OG
RA
FIA
_S
EC
PA
L_4.i
ndd 4
210/1
0/2
013 1
9:4
9:0
4
Uso
de
la v
ía s
ub
cutá
nea
en
cu
ida
dos
pa
lia
tivos
• N
.º 4
• O
CT
UB
RE
2013
43
AN
AL
GÉ
SIC
OS O
PIO
IDE
S
Fárm
aco
sEvid
en
cia b
iblio
grá
fica
Ad
min
istr
aci
ón
vía
su
bcu
tán
ea
Meta
do
na
Est
ud
io p
rosp
ect
ivo
. (2
) (N
=1
0)
(N=
6)
Seri
e d
e c
aso
s.
Fic
ha t
écn
ica: n
o a
pro
ba
da
la
ad
min
istr
aci
ón
po
r vía
sc.
Do
sis:
Infu
sió
n c
on
tin
ua:
100-2
80 m
g.
Bo
lus:
25 m
g/
8-1
2h
o 5
mg
/ 6h
.
Bo
lus
de >
40 m
g p
rod
uce
n i
rrit
aci
ón
.
Otr
os:
para
dis
min
uir
las
reacc
ion
es
loca
les
se
aco
nse
ja r
ota
r el
pu
nto
de i
nse
rció
n o
au
me
nta
r
la d
ilu
ció
n.
Tram
ad
ol
Art
ícu
lo o
rig
ina
l (r
evis
ión
exp
eri
en
cia v
ía s
c).
En
sayo
clín
ico
(N
=6
0),
pie
loli
toto
mía
tra
ma
do
l sc
o iv.
Fic
ha t
écn
ica: a
pro
ba
do
el u
so
po
r vía
sc.
Ind
icaci
on
es
de l
a v
ía s
c: d
olo
r m
od
era
do
-se
ve
ro.
Ap
rob
ad
o e
n F
T e
l u
so p
or
vía
su
bcu
tán
ea
.
Do
sis:
Infu
sió
n c
on
tin
ua:
2 m
g/
Kg
/ 24h
.
Infu
sió
n i
nte
rmit
en
te:
100 m
g i
nic
ial
y d
osi
s d
e 5
0
mg
cad
a 1
0-2
0 m
in.
Do
sis
máxim
a s
eg
ún
FT:
400 m
g/
24h
. O
tra
s
refe
ren
cias:
600 m
g/
24h
.
Dil
uci
ón
: SF 0
.9%
en
20 m
L.
Bu
pre
no
rfin
aEn
sayo
clín
ico
co
ntr
ola
do
(bu
pre
no
rfin
a d
olo
r
po
stq
uir
úrg
ico
po
r vía
sc.
N=
50
).
Fic
ha t
écn
ica: n
o a
pro
ba
da
la
ad
min
istr
aci
ón
po
r vía
sc.
Ind
icaci
ón
po
r vía
sc:
do
lor
po
stq
uir
úrg
ico
.
Do
sis:
0.6
-1.2
mg
/ 48m
L.
C=
16.7
-25 µ
g/
mL.
Dil
uci
ón
: SF 0
.9%
.
Velo
cid
ad
de i
nfu
sió
n: 1 m
L/ h
.
Keta
min
aSeri
e d
e c
aso
s. (
4)
(N=
3-1
3)
Art
ícu
lo o
rig
ina
l (r
evis
ión
exp
eri
en
cia d
ife
ren
tes
vía
s
ad
min
istr
aci
ón
).
En
sayo
clín
ico
ran
do
miz
ad
o,a
bie
rto
,
efe
ctiv
idad
ke
tam
ina
ad
yu
va
nte
do
lor
on
coló
gic
o. (N
=4
4)
Fic
ha t
écn
ica: n
o a
pro
ba
da
la
ad
min
istr
aci
ón
po
r vía
sc.
Ind
icaci
on
es
po
r vía
sc:
do
lor
som
áti
co,
neu
rop
áti
co.
Co
mo
ún
ico
an
alg
ési
co o
co
mo
ad
yu
van
te. Se e
mp
lean
do
sis
sub
an
est
ési
cas.
Do
sis:
Bo
lus:
10 m
g/
0.2
mL s
eg
uid
o d
e i
nfu
sió
n
con
tin
ua.
Infu
sió
n c
on
tin
ua:
0.0
1-0
.15 m
g/
Kg
/ h
.
Aju
stes
de 1
-2 m
g/
h c
ad
a 4
8 h
.
1-2
mg
/ K
g/
h c
om
o a
dyu
van
te d
e m
orf
ina
.
Otr
os:
do
sis
qu
e p
rod
uce
n e
fect
os
psi
com
imé
tico
s
>290m
g/
24h
o r
itm
os
de>
2.5
mg
/ K
g/
min
.
Peti
din
aLib
ros
de m
ed
ica
me
nto
s.
Fic
ha
técn
ica:
ap
rob
ad
o
el
uso
po
r vía
sc.
Ind
icaci
on
es
po
r vía
sc:
do
lor
severo
y
po
stq
uir
úrg
ico
.
Do
sis:
25-1
00m
g/
2-4
h.
Do
sis
máxim
a:
400m
g/
24h
.
Otr
os:
An
cian
os:
in
icia
r co
n d
osi
s m
áxim
a 2
5 m
g
pu
es
son
más
sen
sib
les
a l
os
efe
cto
s so
bre
el
sist
em
a n
erv
ioso
cen
tral.
201309_M
ON
OG
RA
FIA
_S
EC
PA
L_4.i
ndd 4
310/1
0/2
013 1
9:4
9:0
4
Uso
de
la v
ía s
ub
cutá
nea
en
cu
ida
dos
pa
lia
tivos
44
M
ON
OG
RA
FÍA
S SE
CPA
L
AN
TII
NFL
AM
AT
OR
IOS N
O E
ST
ER
OID
EO
S
Fárm
aco
sEvid
en
cia b
iblio
grá
fica
Ad
min
istr
aci
ón
vía
su
bcu
tán
ea
Dic
lofe
naco
Gu
ía d
e p
ráct
ica
clín
ica
.
Art
ícu
lo o
rig
ina
l (r
evis
ión
exp
eri
en
cia
vía
sc)
.
Fic
ha t
écn
ica
: n
o a
pro
ba
da la
ad
min
istr
aci
ón
po
r vía
sc.
Ind
icaci
on
es
po
r vía
sc:
do
lor.
Do
sis:
150 m
g/
24h
. In
fusi
ón
co
nti
nu
a.
Dil
uci
ón
: SF 0
.9%
. D
ilu
ir lo
máxim
o p
osi
ble
.
Otr
os:
no
mezcl
ar
con
otr
os
fárm
aco
s n
i e
n
infu
sió
n c
on
tin
ua.
Pu
ed
e s
er
irri
tan
te.
Keto
rola
coC
aso
clí
nic
o.
Seri
e d
e c
aso
s. (
N=
10
)
Art
ícu
lo o
rig
ina
l (r
evis
ión
exp
eri
en
cia
po
r vía
sc)
.
Fic
ha t
écn
ica
: n
o a
pro
ba
da la
ad
min
sitr
aci
ón
po
r vía
sc.
Ind
icaci
on
es
po
r vía
sc:
an
tiin
flam
ato
rio
, an
alg
ési
co,
an
tité
rmic
o.
Do
sis:
30-1
50 m
g/
día
.
Ad
min
istr
ar
en
jeri
ng
a d
e 1
0 m
L a
un
a
velo
cid
ad
de 0
.4 m
L/
h.
Dil
uci
ón
: SF 0
.9%
.
Otr
os:
irr
itan
te l
oca
l. I
nfu
sió
n c
on
tín
ua
no
más
de t
res
sem
an
as
po
r ri
esg
o d
e s
an
gra
do
en
el
lug
ar
de p
un
ció
n.
No
mezcl
ar
con
halo
peri
do
l, m
orf
ina,
levo
mep
rom
azin
a n
i
mid
azo
lam
. A
dm
inis
trar
sep
ara
do
de
otr
os
fárm
aco
s p
or
riesg
o d
e p
reci
pit
aci
ón
.
CO
RT
ICO
IDE
S
Fárm
aco
sEvid
en
cia b
iblio
grá
fica
Ad
min
istr
aci
ón
vía
su
bcu
tán
ea
Dexam
eta
son
aEst
ud
io d
e e
sta
bilid
ad
co
n
paci
en
tes.
(N
=6
)
Caso
clí
nic
o.
Art
ícu
lo o
rig
ina
l (e
ncu
est
a).
Gu
ía d
e p
ráct
ica
clín
ica
.
Fic
ha t
écn
ica
: n
o a
pro
ba
da la
ad
min
istr
aci
ón
po
r vía
sc.
Ind
icaci
on
es
po
r vía
sc:
ed
em
as
cere
bra
les,
vó
mit
os,
co
ad
yu
van
te d
e l
a a
nalg
esi
a,
an
ore
xia
, ca
qu
exia
, su
do
raci
ón
in
ten
sa,
ob
stru
cció
n i
nte
stin
al,
etc
.
Do
sis:
2-2
00 m
g/
día
seg
ún
in
dic
aci
ón
. D
osi
s
sim
ilare
s a v
o.
T1/2
larg
a:
reco
men
dad
o a
dm
inis
tra
r/ 1
2-2
4 h
bo
lus.
Infu
sió
n c
on
tin
ua:
pre
feri
ble
.
Tras
ad
min
istr
aci
ón
bo
lus:
lim
pia
r e
l si
ste
ma
con
0.2
-2 m
L d
e S
F 0
.9%
.
Dil
uci
ón
: A
PI
o S
F 0
.9%
po
rqu
e e
s ir
rita
nte
.
Otr
os:
in
yecc
ión
do
loro
sa p
or
lo q
ue
se
reco
mie
nd
a a
dm
inis
trar
len
tam
en
te (
15
min
).
Es
foto
sen
sib
le.
No
mezcl
ar
con
otr
os
fárm
aco
s; e
xce
pto
mo
rfin
a.
201309_M
ON
OG
RA
FIA
_S
EC
PA
L_4.i
ndd 4
410/1
0/2
013 1
9:4
9:0
4
Uso
de
la v
ía s
ub
cutá
nea
en
cu
ida
dos
pa
lia
tivos
• N
.º 4
• O
CT
UB
RE
2013
45
BE
NZ
OD
IAC
EP
INA
S
Fárm
aco
sEvid
en
cia b
iblio
grá
fica
Ad
min
istr
aci
ón
vía
su
bcu
tán
ea
Mid
azo
lam
Seri
e d
e c
aso
s. (
8)
Art
ícu
los
ori
gin
ale
s. (
5)
Gu
ía p
ráct
ica
clín
ica
.
Fic
ha t
écn
ica
: n
o a
pro
bad
a la
ad
min
istr
aci
ón
po
r vía
sc.
¿Po
r q
ué s
e p
ued
e u
sar
po
r vía
sc?
: ú
nic
a
ben
zo
dia
cep
ina h
idro
solu
ble
y d
e e
lecc
ión
para
su
uso
po
r vía
su
bcu
tán
ea.
Ind
icaci
on
es
po
r vía
sc:
sed
ati
vo
y a
nsi
olí
tico
a
baja
do
sis,
an
tico
nvu
lsiv
an
te,
dis
ne
a,
ag
itaci
ón
, co
nfu
sió
n,
an
sied
ad
, m
iocl
on
ías,
deli
rio
.
Do
sis:
1-6
mg
/ 4-6
h.
Infu
sió
n c
on
tin
ua:
5-8
0 m
g/
24 h
.
Reco
men
dad
o:
Bo
lus
2.5
-5 m
g,
seg
uid
o d
e
infu
sió
n c
on
tin
ua.
Aju
ste d
e d
osi
s
ind
ivid
ualm
en
te.
Dil
uci
ón
: p
ara
ad
min
istr
aci
ón
co
nti
nu
a s
c, S
F
0.9
% p
refe
rib
le.
API.
Ven
taja
s fr
en
te a
la v
ía i
v: n
o h
ipo
ten
sió
n o
dep
resi
ón
resp
irato
ria.
Otr
os:
pu
ed
e s
er
irri
tan
te.
Pu
ed
e d
esa
rro
lla
r
tole
ran
cia t
ras
vari
os
día
s; r
eq
ueri
rá u
n
au
men
to d
e d
osi
s.
ANTIESPASMÓDICOS
Fárm
aco
sEvid
en
cia b
iblio
grá
fica
Ad
min
istr
aci
ón
vía
su
bcu
tán
ea
Bu
tile
sco
po
lam
ina
Lib
ros
de
ad
min
istr
aci
ón
de
med
icam
en
tos.
(2
)
Gu
ía d
e p
ráct
ica
clín
ica
.
Est
ud
io d
e c
om
pa
tib
ilid
ad
de
med
icam
en
tos.
Seri
e d
e c
aso
s. (
3)
Fic
ha t
écn
ica
: a
pro
ba
do
el u
so
po
r vía
sc.
Ind
icaci
on
es
vía
sc:
an
tiem
éti
co,
pa
ra
exp
uls
ión
de s
ecr
eci
on
es
resp
irato
ria
s, d
isn
ea
,
est
ert
ore
s ag
ón
ico
s p
rem
ort
em
ob
stru
cció
n
gast
roin
test
inal,
an
tiesp
asm
ód
ico
, se
da
nte
.
Do
sis:
seg
ún
in
dic
aci
ón
.
An
tiem
éti
co:
0.3
-0.6
mg
An
tise
creto
r: 0
.6-1
80 m
g/
24h
Dis
nea: 0.4
-0.6
mg
/ b
olu
s o
a 2
.4 m
g/
24
h.
Est
ert
ore
s: 0
.25-2
0 m
g/
6-8
h.
Ob
stru
cció
n i
nte
stin
al:
40-1
80 m
g/
24
h.
Esp
asm
o v
esi
cal:
10-2
0 m
g/
6h
.
La F
T r
eco
mie
nd
a d
osi
s m
áxim
a:
10
0 m
g/
24
h
y b
olo
s< 4
0 m
g.
Dil
uci
ón
: SF 0
.9%
, SG
5%
o A
PI.
201309_M
ON
OG
RA
FIA
_S
EC
PA
L_4.i
ndd 4
510/1
0/2
013 1
9:4
9:0
4
Uso
de
la v
ía s
ub
cutá
nea
en
cu
ida
dos
pa
lia
tivos
46
M
ON
OG
RA
FÍA
S SE
CPA
L
NE
UR
OL
ÉP
TIC
OS
Fárm
aco
sEvid
en
cia b
iblio
grá
fica
Ad
min
istr
aci
ón
vía
su
bcu
tán
ea
Halo
peri
do
lSeri
e d
e c
aso
s. (
4)
Est
ud
ios
com
pati
bilid
ad
y
est
ab
ilid
ad
de m
ezcl
as.
(2
)
Gu
ías
de p
ráct
ica c
lín
ica
. (2
)
Lib
ro d
e a
dm
inis
traci
ón
de
fárm
aco
s.
Fic
ha t
écn
ica:
no
ap
rob
ad
a la
ad
min
istr
aci
ón
po
r vía
sc.
Ind
icaci
on
es
po
r vía
sc:
ag
itaci
ón
, est
ad
os
de
con
fusi
ón
co
n a
ltera
ció
n s
en
sori
al,
in
qu
ietu
d,
deli
rio
, n
áu
seas,
vó
mit
os,
sed
an
te.
Do
sis:
2.5
-30 m
g/
día
. Seg
ún
in
dic
aci
ón
.
Infu
sió
n c
on
tin
ua o
bo
lo ú
nic
o s
c.
T1/2
larg
a:
ad
min
istr
aci
ón
bo
lo/
24h
.
Dilu
ció
n:
API
pre
feri
ble
men
te.
Pu
ed
e
pre
cip
itar
con
SF 0
.9%
a a
ltas
con
cen
traci
on
es.
Otr
os:
fo
tose
nsi
ble
.
An
cian
os:
in
icia
r co
n l
a m
itad
de d
osi
s q
ue e
n
ad
ult
os.
Levo
mep
rom
azin
aSeri
e d
e c
aso
s. (
8)
Gu
ías
de p
ráct
ica c
lín
ica
. (2
)
Lib
ros
de a
dm
inis
tra
ció
n d
e
fárm
aco
s.(2
)
Fic
ha t
écn
ica:
no
ap
rob
ad
a la
ad
min
istr
aci
ón
po
r vía
sc.
Ind
icaci
on
es
po
r vía
sc:
sed
an
te,
an
tiem
éti
co,
con
fusi
ón
, ag
itaci
ón
, d
eli
rio
.
Do
sis:
2.5
-500 m
g/
24h
. V
arí
a s
eg
ún
la
ind
icaci
ón
. In
fusi
ón
co
nti
nu
a o
bo
lus.
T1/2
larg
a:
ad
min
istr
aci
ón
/ 12-2
4h
.
Dilu
ció
n: se
reco
mie
nd
a d
ilu
ir a
l m
áxim
o e
n
SF 0
.9%
para
red
uci
r la
irr
itaci
ón
. Ta
mb
ién
se
pu
ed
e e
mp
lear
API.
Otr
os:
ro
tar
con
fre
cuen
cia (
cad
a 2
-3 d
ías)
el
pu
nto
de i
nse
rció
n p
ara
red
uci
r la
irr
itaci
ón
.
Pu
ed
e p
rod
uci
r h
ipo
ten
sió
n o
rto
státi
ca a
alt
as
con
cen
traci
on
es.
AN
TIE
PIL
ÉP
TIC
OS
Fárm
aco
sEvid
en
cia b
iblio
grá
fica
Ad
min
istr
aci
ón
vía
su
bcu
tán
ea
Leveti
race
tam
Seri
e d
e c
aso
s. (
N=
1)
Est
ud
io
farm
aco
cin
éti
co
con
an
imale
s.
Fic
ha t
écn
ica:
no
ap
rob
ad
a l
a
ad
min
istr
aci
ón
po
r vía
sc.
Ind
icaci
on
es
po
r vía
sc:
co
nvu
lsio
nes
Do
sis:
1g
/ 12h
.
Infu
sió
n c
on
tin
ua e
n 3
0 m
in.
Caté
ter
24 G
.
Dilu
ció
n: 100 m
L S
F 0
.9%
.
Otr
os:
ran
go
tera
péu
tico
: 5-3
0 µ
g/d
L.
Se h
a a
dm
inis
trad
o u
n m
áxim
o d
e 1
8 d
ías.
201309_M
ON
OG
RA
FIA
_S
EC
PA
L_4.i
ndd 4
610/1
0/2
013 1
9:4
9:0
4
Uso
de
la v
ía s
ub
cutá
nea
en
cu
ida
dos
pa
lia
tivos
• N
.º 4
• O
CT
UB
RE
2013
47
DIU
RÉ
TIC
OS
Fárm
aco
sEvid
en
cia b
iblio
grá
fica
Ad
min
istr
aci
ón
vía
su
bcu
tán
ea
Fu
rose
mid
aEst
ud
io v
olu
nta
rio
s u
so s
c.
(N=
12)
Seri
e d
e c
aso
s. (
N=
8)
Fic
ha t
écn
ica:
no
ap
rob
ad
a la
ad
min
istr
aci
ón
po
r vía
sc.
Ind
icaci
on
es
po
r vía
sc:
ed
em
as,
fall
o r
en
al,
fall
o c
ard
iaco
.
Do
sis:
20-1
40 m
g/
día
.
Bo
lus:
20 m
g=
2 m
L.
Infu
sió
n c
on
tin
ua:
2-1
0 m
L/
h.
Otr
os:
qu
em
azó
n e
irr
itaci
ón
en
el
pu
nto
de
inyecc
ión
. Fo
tose
nsi
ble
.
AN
TIE
MÉ
TIC
OS
Fárm
aco
sEvid
en
cia b
iblio
grá
fica
Ad
min
istr
aci
ón
vía
su
bcu
tán
ea
Meto
clo
pra
mid
aSeri
e d
e c
aso
s. (
6)
Gu
ía d
e p
ráct
ica c
lín
ica
. (2
)
Fic
ha t
écn
ica:
no
ap
rob
ad
a la
ad
min
istr
aci
ón
po
r vía
sc.
Ind
icaci
ón
po
r vía
sc:
an
tiem
éti
co.
Do
sis:
10-2
0 m
g/
6-8
h.
Infu
sió
n c
on
tin
ua:
máxim
o 1
20 m
g/
24h
.
Dilu
ció
n: SF 0
.9%
ele
cció
n.
Otr
os:
pu
ed
e o
casi
on
ar
irri
taci
ón
en
el
lug
ar
de i
nse
rció
n;
po
r ello
se r
eco
mie
nd
a
ad
min
istr
arl
a d
ilu
ida.
Gra
nis
etr
on
Gu
ía d
e p
ráct
ica c
lín
ica
. (1
)
Est
ud
io d
e f
arm
aco
cin
éti
ca
gra
nis
etr
on
sc-
iv.
(2)
(N=
25
)
Fic
ha t
écn
ica:
no
ap
rob
ad
a la
ad
min
istr
aci
ón
po
r vía
sc.
(gra
nis
etr
on
, o
nd
an
setr
on
)
Ind
icaci
ón
po
r vía
sc:
an
tiem
éti
co.
Do
sis:
3 m
g e
n b
olo
pre
vio
a c
ad
a c
iclo
de
qu
imio
tera
pia
.
Dilu
ció
n: se
pu
ed
e d
ilu
ir c
on
SF 0
.9%
.
Otr
os:
se h
a d
esc
rito
un
caso
de
ad
min
istr
aci
ón
de o
nd
an
setr
on
en
in
fusi
ón
con
tin
ua a
velo
cid
ad
len
ta (
1 m
g/
h).
INH
IBID
OR
ES D
E L
A B
OM
BA
DE
PR
OT
ON
ES
Fárm
aco
sEvid
en
cia b
iblio
grá
fica
Ad
min
istr
aci
ón
vía
su
bcu
tán
ea
Eso
mep
razo
lSeri
e d
e c
aso
s. (
N=
1)
Est
ud
io f
arm
aco
cin
éti
co c
on
an
imale
s.
Fic
ha t
écn
ica:
no
ap
rob
ad
a la
ad
min
istr
aci
ón
po
r vía
sc.
Ind
icaci
ón
po
r vía
sc:
úlc
era
gást
rica
san
gra
nte
.
Do
sis:
40 m
g a
dm
inis
trad
o e
n 1
h (
20 m
L/
h)
o
4m
g e
l p
rim
er
día
, 20 m
g e
l se
gu
nd
o y
40 m
g
el te
rcero
.
Dilu
ció
n: d
ilu
ir e
l via
l d
e 4
0 m
g e
n 5
0 m
L d
e
SF 0
.9%
.
Om
ep
razo
lSeri
e d
e c
aso
s. (
N=
3)
Fic
ha t
écn
ica:
no
ap
rob
ad
a la
ad
min
istr
aci
ón
po
r vía
sc.
Ind
icaci
ón
po
r vía
sc:
dis
pep
sia y
refl
ujo
gast
roeso
fág
ico
.
Do
sis:
40 m
g /
3-4
h.
Dilu
ció
n: Para
red
uci
r la
irr
itaci
ón
: SF 0
.9%
,
100 m
L.
Otr
os:
Ad
min
istr
ar
len
tam
en
te.
201309_M
ON
OG
RA
FIA
_S
EC
PA
L_4.i
ndd 4
710/1
0/2
013 1
9:4
9:0
5
Uso
de
la v
ía s
ub
cutá
nea
en
cu
ida
dos
pa
lia
tivos
48
M
ON
OG
RA
FÍA
S SE
CPA
L
DE
RIV
AD
OS D
E H
OR
MO
NA
S
Fárm
aco
sEvid
en
cia b
iblio
grá
fica
Ad
min
istr
aci
ón
vía
su
bcu
tán
ea
Calc
ito
nin
aSeri
e d
e c
aso
s. (
1)
Gu
ía d
e p
ráct
ica c
lín
ica
. (1
)
Fic
ha t
écn
ica:
ap
rob
ad
o e
l u
so
po
r vía
sc.
Ind
ica
cio
ne
s p
or
vía
sc:
hip
erc
alc
em
ia
ma
lig
na
.
Do
sis:
10
0-4
00
UI/ 6
-8h
.
Se r
eco
mie
nd
a in
fusi
ón
co
nti
nu
a.
Otr
os:
re
qu
iere
re
frig
era
ció
n.
Oct
eo
trid
aSeri
e d
e c
aso
s. (
3).
Gu
ías
de p
ráct
ica c
lín
ica
. (2
)
Fic
ha t
écn
ica:
ap
rob
ad
a
ad
min
istr
aci
ón
sc
pe
ro p
ara
otr
a i
nd
icaci
ón
.
Ind
ica
cio
ne
s p
or
vía
sc:
vó
mit
os
aso
cia
do
s a
la o
bst
rucc
ión
in
test
ina
l.
Do
sis:
0.3
-0.6
mg
/ 24
h. A
lgu
no
s ca
sos
ha
sta
1 m
g/ d
ía. E
n b
olo
o e
n in
fusi
ón
co
nti
nu
a.
Dilu
ció
n: A
PI o
SF 0
.9%
.
Otr
os:
pu
ed
e s
er
irri
tan
te, p
or
ello
se
reco
mie
nd
a d
ilu
ir p
revia
me
nte
. P
ued
e
pro
du
cir
do
lor
la in
ye
cció
n p
or
lo q
ue
se
reco
mie
nd
a c
ale
nta
r p
revia
me
nte
co
n la
s
ma
no
s e
l via
l. R
eq
uie
re r
efr
ige
raci
ón
.
Fo
tose
nsi
ble
.
OT
RO
S F
ÁR
MA
CO
S
Fárm
aco
sEvid
en
cia b
iblio
grá
fica
Ad
min
istr
aci
ón
vía
su
bcu
tán
ea
Meti
lnalt
rexo
na
Seri
e d
e c
aso
s. (
N=
7)
Revis
ión
Co
chra
ne. (3
est
ud
ios
ran
do
miz
ad
os,
co
ntr
ola
do
s).
Fic
ha t
écn
ica:
ap
rob
ad
o e
l u
so
po
r vía
sc.
Ind
ica
cio
ne
s p
or
vía
sc:
la
xa
nte
en
paci
en
tes
pa
lia
tivo
s q
ue
pre
sen
ten
est
reñ
imie
nto
se
cun
da
rio
a o
pio
ides
y e
n
los
qu
e lo
s la
xa
nte
s h
ab
itu
ale
s n
o r
esu
lte
n
efe
ctiv
os.
Do
sis:
8-1
2m
g (
0.4
-0.6
mL).
En
fu
nci
ón
de
l
peso
de
l p
aci
en
te.
Otr
os:
pu
ed
e p
rod
uci
r n
áu
sea
s, d
iarr
ea
,
ma
reo
, d
olo
r a
bd
om
ina
l.
Fo
tose
nsi
ble
.
No
me
zcl
ar
con
otr
os
fárm
aco
s.
201309_M
ON
OG
RA
FIA
_S
EC
PA
L_4.i
ndd 4
810/1
0/2
013 1
9:4
9:0
5
Uso
de
la v
ía s
ub
cutá
nea
en
cu
ida
dos
pa
lia
tivos
• N
.º 4
• O
CT
UB
RE
2013
49
16
. B
ibli
og
rafí
a:
1.
Oxfo
rd T
exboo
k of
Pall
iati
ve M
edic
ine,
3rd
edit
ion. D
. D
oyle
, G
. H
anks
, N
. C
her
ny,
K.
Calm
an (
eds)
. O
xfo
rd U
niv
ersi
ty P
ress
.
2005.
2.
Org
aniz
ació
n M
undi
al d
e la
Sal
ud (
OM
S).
WH
O d
efin
itio
n of
pal
liat
ive
care
. [In
tern
et]
Gin
ebra
:WH
O. [
acce
so 2
0 de
oct
ubre
de
2011
]. D
ispo
nibl
e en
: htt
p://
ww
w w
ho in
t/ca
ncer
/pal
liat
ive/
defi
niti
on/e
n/.
3.
Soci
edad
Esp
añol
a de
Cui
dado
s Pa
liat
ivos
(S
ECPA
L). G
uía
de c
uida
dos
pali
ativ
os [
In-
tern
et].
Mad
rid:
SEC
PAL;
201
0 [a
cces
o 4
Nov
iem
bre
2011
]. D
ispo
nibl
e en
: htt
p://
ww
w.s
ecpa
l.com
/gui
acp/
guia
cp.p
df
4.
Soci
edad
Esp
añol
a de
Cui
dado
s Pa
liat
ivos
. H
isto
ria
de lo
s cu
idad
os p
alia
tivo
s en
Esp
a-ña
[In
tern
et].
Mad
rid:
SEC
PAL;
201
0 [a
cces
o 4
Nov
iem
bre
2011
]. D
ispo
nibl
e en
: Dis
poni
-bl
e en
: htt
p://
ww
w.s
ecpa
l.com
5.
Fris
oli J
unio
r A
, de
Paul
a A
P, F
eldm
an D
, N
asri
F. S
ubcu
tane
ous
hydr
atio
n by
hyp
oder
-m
ocly
sis.
A p
ract
ical
and
low
cos
t tr
eatm
ent
for
elde
rly
pati
ents
Dru
gs A
ging
.. 20
00;1
6(4)
:313
-9.
6.
Just
ad M
. Con
tinu
ous
subc
utan
eous
infu
-si
on: a
n ef
fica
ciou
s, c
ost-
effe
ctiv
e an
alge
sia
alte
rnat
ive
at t
he e
nd o
f li
fe H
ome
Hea
lthc
N
urse
.. 20
09;2
7(3)
:140
-7.
7.
Mil
let
M, G
oena
ga M
, Gar
de C
, Car
rera
JA
. U
tili
zaci
ón d
e la
vía
sub
cutá
nea.
Ate
n Pr
i-m
aria
. 200
1;28
(10)
:694
-695
.
8.
Her
nánd
ez P
érez
B, L
ópez
Lóp
ez C
y G
arcí
a R
odrí
guez
MA
. Vía
sub
cutá
nea:
Uti
lida
d en
el
con
trol
de
sínt
omas
del
pac
ient
e te
rmin
al.
Med
ifam
. 200
2; 1
2(2)
:104
-110
.9.
V
erm
a A
K, d
a Si
lva
JH, K
uhl D
R. D
iure
tic
effe
cts
of s
ubcu
tane
ous
furo
sem
ide
in h
uman
vo
lunt
eers
: a r
ando
miz
ed p
ilot
stu
dy A
nn
Phar
mac
othe
r.. 2
004;
38(4
):54
4-9.
10.
Wal
sh D
, Per
in M
L, M
cIve
r B
. Par
ente
ral
mor
phin
e pr
escr
ibin
g pa
tter
ns a
mon
g in
pa-
tien
ts w
ith
pain
fro
m a
dvan
ced
canc
er: a
pr
ospe
ctiv
e su
rvey
of
intr
aven
ous
and
subc
u-ta
neou
s us
e A
m J
Hos
p Pa
llia
t C
are.
. 20
06;2
3(5)
:353
-9.
11.
Sole
r M
iera
s A
; San
taeu
geni
a G
onzá
lez
S;
Mon
tané
Est
eva
E. A
ntib
ióti
cos
por
vía
sub-
cutá
nea
en p
acie
ntes
que
pre
cisa
n cu
idad
os
pali
ativ
os M
ed C
lin.
. 200
7;12
9(6)
:236
-7.
12
. R
uíz
-Már
quez
MP
y c
ol.
Gu
ía c
lín
ica.
U
sos
y re
com
enda
cion
es d
e la
vía
su
bcu
-tá
nea
en
cu
idad
os p
alia
tivo
s. É
vora
: O
b-se
rvat
orio
reg
ion
al d
e cu
idad
os p
alia
tivo
s de
Ext
rem
adu
ra.
Jun
ta d
e E
xtre
mad
ura
. Se
rvic
io E
xtre
meñ
o de
Sal
ud.
Fu
nde
Sa-
lud;
20
08
.
13.
Bar
cia
E, R
eyes
R, L
uz A
zuar
a M
, Sán
chez
Y,
Neg
ro S
Com
pati
bili
ty o
f ha
lope
rido
l and
hy
osci
ne-N
-but
yl b
rom
ide
in m
ixtu
res
for
subc
utan
eous
infu
sion
to
canc
er p
atie
nts
in
pall
iati
ve c
are.
. Sup
port
Car
e C
ance
r. 20
03;1
1(2)
:107
-13.
14
. P
aix
A,
Col
ema
n A
, L
ees
J, G
rigs
on J
, B
rook
sba
nk
M,
Th
orn
e D
et
al.
Su
bcu
ta-
neo
us
fen
tan
yl a
nd
su
fen
tan
il i
nfu
sion
su
bst
itu
tion
for
mor
phin
e in
tole
ran
ce i
n ca
nce
r pa
in m
an
age
men
t P
ain
..
19
95
;63
(2):
26
3-9
.
15.
Ada
m J
. AB
C o
f pa
llia
tive
car
e. T
he la
st 4
8 ho
urs
BM
J.. 1
997;
315(
7122
):16
00-3
.
16.
Silv
a M
, Lam
elo
F. U
tili
zaci
ón d
e la
vía
sub
-cu
táne
a en
cui
dado
s pa
liat
ivos
. [In
tern
et].
La
Cor
uña:
Fis
terr
a.co
m. A
tenc
ión
Prim
aria
en
la R
ed. [
acce
so 9
de
agos
to d
e 20
10].
Dis
-po
nibl
e en
: htt
p://
ww
w.f
iste
rra.
com
/
17.
Dug
as R
. Con
seil
s pr
atiq
ues.
La
voie
sou
s-cu
tané
e. U
ne a
lter
nati
ve u
tile
en
soin
s pa
llia
-ti
fs C
an F
am P
hysi
cian
.. 20
01;4
7:26
6-7.
201309_M
ON
OG
RA
FIA
_S
EC
PA
L_4.i
ndd 4
910/1
0/2
013 1
9:4
9:0
5
Uso
de
la v
ía s
ub
cutá
nea
en
cu
ida
dos
pa
lia
tivos
50
M
ON
OG
RA
FÍA
S SE
CPA
L
18.
Lyb
arg
er E
H. H
ypod
erm
ocly
sis
in t
he
hom
e
and l
ong-
term
care
set
tings
J I
nfu
s N
urs
..
2009;3
2(1
):40-4
.
19.
Gor
ski
LA
Sta
ndard
64: co
nti
nuou
s su
bcu
ta-
neo
us
acc
ess
dev
ices
.. J
Infu
s N
urs
.
2009;3
2(4
):185-6
.
20.
Rem
ingt
on R
, H
ult
man T
Hyp
oder
moc
lysi
s
to t
reat
deh
ydra
tion
: a r
evie
w o
f th
e ev
iden
-
ce.. J
Am
Ger
iatr
Soc
. 2007;5
5(1
2):
2051-5
.
21.
Tru
jillo
Góm
ez C
C, M
onto
ya R
estr
epo
M,
Bru
era
E. V
ías
alte
rnat
ivas
a la
vía
ora
l par
a adm
inis
traci
ón s
isté
mic
a d
e op
ioid
es e
n C
ui-
dados
Pali
ati
vos.
Rev
isió
n d
e la
lit
eratu
ra.
Med
Pal.
2005; 12(2
):1-1
5.
22.
Bauti
sta-E
uge
nio
V, Sa
linas-
Cru
z J.
La v
ía
subcu
tánea
opci
ón p
ara
el
paci
ente
ter
min
al
cuando
se p
ierd
e la
vía
ora
l. R
ev E
nfe
rm I
nst
Mex
Seg
uro
Soc
. 2009;1
7(3
):149-1
52.
23
. So
rian
o F
ern
án
dez
H,
Roden
as
Garc
ía L
,
More
no E
scri
ban
o D
, R
old
án
Cast
illo
B,
Cast
añ
o M
ore
no E
, P
ala
zón
Garc
ía E
. U
ti-
liza
ción
de
la v
ía s
ubcu
tán
ea e
n a
ten
ción
pri
mari
a.
Rev
Cli
n M
ed F
am
. 2
00
9;
2(8
):4
26
-43
3.
24.
O’H
anlo
n S
, Sh
eahan P
, M
c Enea
ney
R. Se
ve-
re h
emor
rhage
fro
m a
hyp
oder
moc
lysi
s si
te
Am
J H
osp P
all
iat
Care
.. 2
009;2
6(2
):135-6
.
25.
Lli
mós
A, Si
bin
a M
, Por
ta J
, Y
lla-C
ata
là E
,
Fer
rer
M. U
tili
zaci
ón d
e la
vía
subcu
tánea
en
cuid
ados
pali
ati
vos.
Med
Pal.
1999;6
(3):
121-7
.
26.
Spandor
fer
PR
. Su
bcu
taneo
us
rehyd
rati
on.
Updati
ng
a t
radit
ional
tech
niq
ue.
Ped
iatr
Em
erg
Care
. 2011;2
7(3
):230-2
36.
27.
Pasc
ual
Lóp
ez L
, Por
tace
li A
rmiñ
ana A
, R
os
Sáez
A. U
tili
zaci
ón d
e la
vía
subcu
tánea
para
el
contr
ol d
e sí
nto
mas
en u
n c
entr
o de
salu
d. A
ten P
rim
ari
a. 2001;2
8(3
):185-7
.
28.
Neg
ro S
, R
eyes
R, A
zuara
ML, Sá
nch
ez Y
,
Barc
ia E
Mor
phin
e, h
alo
per
idol
and h
yosc
ine
N-b
uty
l bro
mid
e co
mbin
ed i
n s
.c. in
fusi
on
solu
tion
s: c
ompati
bil
ity
and s
tabil
ity.
Eva
-
luati
on i
n t
erm
inal
onco
logy
pati
ents
.. I
nt
J
Pharm
. 2006;3
07(2
):278-8
4.
29.
Des
mid
t T, C
onst
ans
T. Su
bcu
taneo
us
infu
-
sion
of
esom
epra
zole
in e
lder
ly p
ati
ents
in
pall
iati
ve c
are
: a r
epor
t of
tw
o ca
ses
J A
m
Ger
iatr
Soc
.. 2
009;5
7(9
):1724-5
.
30.
Ibor
Aló
s P.
, A
dri
á M
icó
J.M
., M
art
ínez
Pér
ez
M., A
nto
naya
Cam
pos
A. Fárm
aco
s su
bcu
tá-
neo
s en
tra
tam
iento
pali
ati
vo. A
pro
pós
ito
de
un c
aso
de
aden
ocarc
inom
a d
e páncr
eas
Sem
erge
n. .2
006;3
2(2
):84-6
.
31.
Schnei
der
M, H
offm
ann M
, Lor
enzl
S. Eva
-
luati
ng
the
use
of
the
Cle
o 90 i
nfu
sion
set
for
pati
ents
on a
pall
iati
ve c
are
unit
Int
J Pall
iat
Nurs
.. 2
009;1
5(8
):372-6
.
32.
Ved
renne
JB. Les
dou
leurs
chro
niq
ues
des
cance
rs. C
omm
ent
réact
uali
ser
et p
rom
ouvo
ir
l´adm
inis
trati
on d
e m
orphin
e par
la v
oie
sous-
cuta
née
? J
Chir. 1993;1
30(4
):196-9
.
33.
Busq
uet
Durá
n X
., M
orro
s T
orné
C., B
usq
uet
Mas
C., D
uoc
ast
ella
Bast
ard
as
P., G
omis
Cla
ret
M. La v
ía s
ubcu
tánea
en a
tenci
ón d
o-
mic
ilia
ria: un e
studio
pro
spec
tivo
. M
ed P
al.
2001;8
(4):
173-1
80.
34.
Nel
son K
A, G
lare
PA
, W
als
h D
, G
roh E
S. A
pro
spec
tive
, w
ithin
-pati
ent,
cro
ssov
er s
tudy
of c
onti
nuou
s in
trave
nou
s and s
ubcu
taneo
us
mor
phin
e fo
r ch
ronic
cance
r pain
J P
ain
Sym
pto
m M
anage
.. 1
997;1
3(5
):262-7
.
35.
Dunca
n A
R, H
ard
y JR
, D
avi
s C
L S
ubcu
ta-
neo
us
keto
rola
c.. Pallia
t M
ed. 1995;9
(1):
77-8
.
36.
Bot
ella
C. A
dm
inis
traci
ón p
are
nte
ral
de
me-
dic
am
ento
s: l
a v
ía s
ubcu
tánea
. [I
nte
rnet
]. L
a
Cor
uña: Fis
terr
a.c
om. A
tenci
ón P
rim
ari
a e
n
la R
ed. 2004 [
acc
eso
8 d
e ago
sto
de
2010].
Dis
pon
ible
en: htt
p:/
/ww
w.f
iste
rra.c
om/m
a-
teri
al/
tecn
icas/
pare
nte
ral/
subcu
tanea
.asp
.
37.
Gru
po
de
Tra
bajo
de
la G
uía
de
Prá
ctic
a C
lí-
nic
a s
obre
Cuid
ados
Pali
ati
vos.
Guía
de
201309_M
ON
OG
RA
FIA
_S
EC
PA
L_4.i
ndd 5
010/1
0/2
013 1
9:4
9:0
5
Uso
de
la v
ía s
ub
cutá
nea
en
cu
ida
dos
pa
lia
tivos
• N
.º 4
• O
CT
UB
RE
2013
51
Prá
ctic
a C
línic
a s
obre
Cuid
ados
Pali
ati
vos.
Madri
d: Pla
n N
aci
onal
para
el
SNS
del
MSC
.
Age
nci
a d
e Eva
luaci
ón d
e T
ecnol
ogía
s Sa
ni-
tari
as
del
País
Vasc
o; 2
008. G
uía
s de
Prá
cti-
ca C
línic
a e
n e
l SN
S: O
STEB
A N
º 2006/0
8.
38.
Ibor
P, A
dri
á J
M, M
arí
n M
. V
ía s
ubcu
tánea
:
una v
ía d
e adm
inis
traci
ón a
lter
nati
va d
e m
e-
dic
am
ento
s en
asi
sten
cia d
omic
ilia
ria a
pa-
cien
tes
term
inale
s. C
olom
b M
ed.
2006;3
7(3
):219-2
22.
39.
Luce
ndo
A. J.
y N
oci
J. I
nfu
sore
s el
ast
omér
i-
cos
en l
a a
dm
inis
traci
ón d
e fá
rmaco
s. E
n-
ferm
Cli
n. 2004;1
4(4
):242-8
.
40.
Fer
nández
Día
z R
, Pér
ez S
uáre
z M
C, C
ossí
o
Rod
rígu
ez I
. V
ía s
ubcu
tánea
en c
uid
ados
pa-
liati
vos.
JA
NO
, M
edic
ina y
Hum
anid
ades
.
Ter
apéu
tica
. A
ÑO
? 61(1
393)1
-4.
41.
Dol
amor
e M
J T
he
use
of
hyp
oder
moc
lysi
s w
ithou
t hya
luro
nid
ase.
. J
Am
Med
Dir
As-
soc.
2009 J
an;1
0(1
):75.
42.
Schoe
nbe
ck S
L, M
cBri
de K
. H
ypod
erm
ocly
sis:
ea
sy, sa
fe, co
st-e
ffec
tive
J P
ract
Nurs
.. 2
010
Spri
ng;
60(1
):7-8
.
43.
NH
S G
reat
er G
lasg
ow, A
cute
Ser
vice
s D
ivi-
sion
, Pal
liat
ive
Car
e Pra
ctic
e D
evel
opm
ent
Tea
m. G
uid
elin
es f
or t
he
use
of
Subc
uta
-neo
us
Med
icat
ions
in P
alli
ativ
e C
are.
[In
ter-
net
] G
lasg
ow: N
HS
Gre
ater
Gla
sgow
. M
arch
2007 [
acce
so 1
0 a
gost
o 2010]
Dis
ponib
le
en: htt
p://
ww
w.p
alli
ativ
ecar
egla
sgow
.info
/pd
f/gu
idel
ines
_subc
uta
neo
us_
med
s_co
rrec
-te
d.pd
f.
44.
Goe
nag
a M
A, M
ille
t M
, Sá
nch
ez E
, G
arde
C,
Car
rera
JA
, A
rzel
lus
E. Su
bcuta
neo
us
furo
se-
mid
e A
nn P
har
mac
other
..
2004;3
8(1
0):
1751.
45
. N
egro
S,
Sala
ma
A,
Sán
chez
Y,
Azu
ara
M
L,
Ba
rcia
E.
Com
pa
tib
ilit
y a
nd
sta
bil
i-ty
of
tra
ma
dol
an
d d
exa
met
ha
son
e in
so-
luti
on a
nd
its
use
in
ter
min
all
y il
l pa
-ti
ents
J C
lin
Ph
arm
Th
er..
2
00
7;3
2(5
):4
41
-4.
46.
Wal
ker
P, N
euhau
ser
MN
, T
am V
H, W
ille
y JS
, Pal
mer
JL, B
ruer
a E, et
al.
Subc
uta
neo
us
adm
inis
trat
ion o
f ce
fepi
me.
J P
ain S
ympt
om
Man
age.
2005;3
0(2
):170-4
.
47.
Lee
L, H
eadl
and
C. A
dmin
istr
atio
n o
f as
re-
quir
ed s
ubc
uta
neo
us
med
icat
ions
by l
ay c
a-re
rs: de
velo
ping
a pr
oced
ure
and
leaf
let
Int
J Pal
liat
Nurs
.. 2
003;9
(4):
142-9
.
48.
Coc
kshot
t W
P, T
hom
pson
GT,
How
lett
LJ,
Sle
-el
ey E
T. I
ntr
amus
cula
r or
intr
alip
omat
ous
in-
ject
ions?
N E
ngl
J M
ed. 1
982; 3
07(6
):356-8
.
49.
Mulv
enna
PM
, R
egnar
d C
FB. Su
bcuta
neo
us
onda
nse
tron
. Lan
cet.
1992; 339:1
059.
50.
Cen
teno
Cor
tés
C, G
alri
ca N
eto
I, V
ara
Her
-nan
do F
. Est
udi
o pr
ospe
ctiv
o co
n c
eftr
iaxo
na
subc
utá
nea
en p
acie
nte
s de
cuid
ados
pal
iati
-vo
s. M
ed C
lin. 2008;1
30(1
1):
439.
51.
Har
b G
, Leb
el F
, B
atti
kha
J, T
hac
kara
JW
. .S
afet
y an
d ph
arm
acok
inet
ics
of s
ubc
uta
-neo
us
ceft
riax
one
adm
inis
tere
d w
ith o
r w
i-th
out
reco
mbi
nan
t hum
an h
yalu
ronid
ase
(rH
uPH
20)
vers
us
intr
aven
ous
ceft
riax
one
adm
inis
trat
ion i
n a
dult
vol
unte
ers.
Curr
Med
R
es O
pin. 2010 F
eb;2
6(2
):279-8
8. do
i:
10.1
185/0
3007990903432900.
52.
Roc
ephin
e 0,5
g/5m
l pd
r in
j. M
onog
raph
ie
spec
iali
té. [I
nte
rnet
]. F
ranci
a. T
hér
iaqu
e [a
c-ce
so e
l 30 d
e Ener
o de
2013].
Dis
ponib
le e
n:
htt
p://
ww
w.t
her
iaqu
e.or
g/.
53.
Age
nci
a Esp
añol
a de
l M
edic
amen
to y
Pro
-du
ctos
San
itar
ios.
Fic
ha
técn
ica
de M
axip
i-m
e® C
efep
ima
dico
rhid
rato
mon
ohid
rato
500m
g, 1
g, 2
g, po
lvo
para
sol
uci
ón i
nye
cta-
ble.
[In
tern
et].
Mad
rid.
AEM
PS.
Min
iste
rio
de S
anid
ad y
Pol
ític
a So
cial
[ac
ceso
13 d
e M
ayo
de 2
013].
Dis
ponib
le e
n:h
ttp:
//w
ww
.ae
mps
.gob
.es/
cim
a/es
peci
alid
ad.d
o?m
etod
o=ve
rFic
haW
ordP
df&
codi
go=60545&
form
ato=
pdf&
form
ula
rio=
FIC
HA
S.
54.
Cham
poux
N, D
u S
ouic
h P
, R
avao
arin
oro
M,
Phan
euf
D, Lat
our
J, C
uss
on J
R S
ingl
e-do
se
phar
mac
okin
etic
s of
am
pici
llin
and
tobr
a-
201309_M
ON
OG
RA
FIA
_S
EC
PA
L_4.i
ndd 5
110/1
0/2
013 1
9:4
9:0
5
Uso
de
la v
ía s
ub
cutá
nea
en
cu
ida
dos
pa
lia
tivos
52
M
ON
OG
RA
FÍA
S SE
CPA
L
myc
in a
dm
inis
tere
d b
y hyp
oder
moc
lysi
s in
young
and o
lder
hea
lthy
volu
nte
ers.
. B
r J
Cli
n P
harm
aco
l. 1
996 S
ep;4
2(3
):325-3
1.
55.
Barb
ot A
, V
enis
se N
, R
aye
h F
, B
ouquet
S,
Deb
aen
e B
, M
imoz
O P
harm
aco
kinet
ics
and
pharm
aco
dyn
am
ics
of s
equen
tial
intr
ave
-
nou
s and s
ubcu
taneo
us
teic
opla
nin
in c
riti
-
call
y il
l pati
ents
wit
hou
t va
sopre
ssor
s.. In
-
tensi
ve C
are
Med
. 2003 S
ep;2
9(9
):1528-3
4.
56.
Fra
sca D
, M
arc
hand S
, Pet
itpas
F, D
ahyo
t-
Fiz
elie
r C
, C
ouet
W, M
imoz
O. Pharm
aco
ki-
net
ics
of e
rtapen
em f
ollo
win
g in
trave
nou
s
and s
ubcu
taneo
us
infu
sion
s in
pati
ents
. A
n-
tim
icro
b A
gents
Chem
other
. 2010;
54(2
):924-6
.
57.
Mil
ler
RS,
Pet
erso
n G
M, A
bbot
t F,
Maddoc
ks
I, P
ark
er D
, M
cLea
n S
. Pla
sma c
once
ntr
a-
tion
s of
fen
tanyl
wit
h s
ubcu
taneo
us
infu
sion
in p
all
iati
ve c
are
pati
ents
Br
J C
lin P
harm
a-
col.
. 1995;4
0(6
):553-6
.
58.
Wata
nabe
S, P
erei
ra J
, H
anso
n J
, B
ruer
a E
.
Fen
tanyl
by
conti
nuou
s su
bcu
taneo
us
infu
-
sion
for
the
manage
men
t of
cance
r pain
: a
retr
ospec
tive
stu
dy
J Pain
Sym
pto
m M
anage
..
1998;1
6(5
):323-6
.
59.
Thom
as
JR, W
all
ace
MS,
Yoc
um
RC
, V
augh
n
DE, H
all
er M
F, F
lam
ent
J T
he
INFU
SE-M
or-
phin
e st
udy:
use
of
reco
mbin
ant
hum
an h
ya-
luro
nid
ase
(rH
uPH
20)
to e
nhance
the
ab-
sorp
tion
of
subcu
taneo
usl
y adm
inis
tere
d
mor
phin
e in
pati
ents
wit
h a
dva
nce
d i
llnes
s..
J Pain
Sym
pto
m M
anage
. 2009;3
8(5
):663-
72.
60.
Ander
son S
L, Sh
reve
ST
Con
tinuou
s su
bcu
ta-
neo
us
infu
sion
of
opia
tes
at
end-o
f-li
fe.. A
nn
Pharm
aco
ther
. 2004;3
8(6
):1015-2
3.
61.
Age
nci
a E
spañol
a d
el M
edic
am
ento
y P
ro-
duct
os S
anit
ari
os F
icha t
écnic
a d
e M
orfi
na
1%
sol
uci
ón i
nye
ctable
: m
orfi
na h
idro
clor
u-
ro. [I
nte
rnet
]. M
adri
d. A
EM
PS.
Min
iste
rio
de
Sanid
ad y
Pol
ític
a S
ocia
l [a
cces
o 1 d
e Se
p-
tiem
bre
de
2011].
Dis
pon
ible
en: htt
p:/
/
ww
w.a
emps.
gob.e
s/ci
ma/e
spec
iali
dad.d
o?m
e
todo=
verF
ichaW
ordPdf&
codig
o=42221&
for
mato
=pdf&
form
ula
rio=
FIC
HA
S&fi
le=fi
cha.
pdf.
62.
Tri
ssel
LA
. H
andboo
k of
inje
ctable
dru
gs. 16
ed. B
arc
elon
a: A
mer
ican S
ocie
ty o
f H
ealt
h-
Syst
em P
harm
aci
sts;
2011.
63.
Hunt
R, Faze
kas
B, T
hor
ne
D, B
rook
sbank
M. A
com
pari
son o
f su
bcu
taneo
us
mor
phin
e
and f
enta
nyl
in h
ospic
e ca
nce
r pati
ents
J
Pain
Sym
pto
m M
anage
.. 1
999;1
8(2
):111-9
.
64.
Els
ner
F, R
adbru
ch L
, Loi
ck G
, G
ärt
ner
J, Sa
-
bato
wsk
i R
Intr
ave
nou
s ve
rsus
subcu
taneo
us
mor
phin
e ti
trati
on i
n p
ati
ents
wit
h p
ersi
stin
g
exace
rbati
on o
f ca
nce
r pain
.. J
Pall
iat
Med
.
2005;8
(4):
743-5
0.
65.
Age
nci
a E
spañol
a d
el M
edic
am
ento
y P
ro-
duct
os S
anit
ari
os F
icha t
écnic
a d
e O
xy-
nor
m®
sol
uci
ón i
nye
ctable
10 m
g/m
L: ox
ico-
don
a h
idro
clor
uro
. [I
nte
rnet
]. M
adri
d.
AEM
PS.
Min
iste
rio
de
Sanid
ad y
Pol
ític
a S
o-
cial
[acc
eso
1 S
epti
embre
2011].
Dis
pon
ible
en: htt
p:/
/ww
w.a
emps.
gob.e
s/ci
ma/e
spec
iali
-
dad.d
o?m
etod
o=ve
rFic
haW
ordPdf&
codig
o=7
1243&
form
ato
=pdf&
form
ula
rio=
FIC
HA
S&fi
le=fi
cha.p
df.
66.
Cen
teno
C, V
ara
F. In
term
itte
nt
subcu
ta-
neo
us
met
hadon
e adm
inis
trati
on i
n t
he
ma-
nage
men
t of
cance
r pain
J P
ain
Pall
iat
Care
Pharm
aco
ther
.. 2
005;1
9(2
):7-1
2.
67.
Aga
r M
, W
ebst
er R
, Lace
y J,
Don
ovan B
,
Walk
er A
. T
he
use
of
subcu
taneo
us
omep
ra-
zole
in t
he
trea
tmen
t of
dys
pep
sia i
n p
all
iati
-
ve c
are
pati
ents
J P
ain
Sym
pto
m M
anage
..
2004;2
8(6
):529-3
1.
68
. A
gen
cia E
spañ
ola
del
Med
icam
ento
y P
ro-
duct
os
San
itari
os.
Fic
ha t
écn
ica d
e T
ram
a-
dol
10
0 m
g/2
mL
solu
ción
in
yect
able
: tr
a-
madol
hid
rocl
oru
ro.
[In
tern
et].
Madri
d.
AE
MP
S. M
inis
teri
o d
e Sa
nid
ad y
Polí
tica
Soci
al
[acc
eso 1
de
Septi
embre
20
11
]. D
is-
pon
ible
en
: h
ttp:/
/ww
w.a
emps.
gob.e
s/ci
ma/
espec
iali
dad.d
o?m
etodo=
verF
ich
aW
ord
Pdf&
codig
o=
63
73
4&
form
ato
=pdf&
form
ula
rio=
FI
CH
AS&
file
=fi
cha.p
df.
201309_M
ON
OG
RA
FIA
_S
EC
PA
L_4.i
ndd 5
210/1
0/2
013 1
9:4
9:0
5
Uso
de
la v
ía s
ub
cutá
nea
en
cu
ida
dos
pa
lia
tivos
• N
.º 4
• O
CT
UB
RE
2013
53
69.
Khaja
vi M
R, A
ghil
i SB
, M
ohara
ri R
S, N
aja
fi
A, M
ohta
ram
R, K
hash
aya
r P,
et a
l. S
ubcu
ta-
neo
us
tram
adol
infi
ltra
tion
at
the
wou
nd s
ite
vers
us
intr
ave
nou
s adm
inis
trati
on a
fter
pye
-
loli
thot
omy
Ann P
harm
aco
ther
..
2009;4
3(3
):430-5
.
70
. K
ron
enber
g R
H.
Ket
am
ine
as
an
an
alg
esic
:
pare
nte
ral,
ora
l, r
ecta
l, s
ubcu
tan
eous,
tra
ns-
der
mal
an
d i
ntr
an
asa
l adm
inis
trati
on
J
Pain
Pall
iat
Care
Ph
arm
aco
ther
..
20
02
;16
(3):
27
-35
.
71.
Jack
son K
, A
shby
M, H
owel
l D
, Pet
erse
n J
,
Bru
mle
y D
, G
ood P
,et
al.
The
effe
ctiv
enes
s
and a
dve
rse
effe
cts
pro
file
of
“burs
t” k
etam
i-
ne
in r
efra
ctor
y ca
nce
r pain
: T
he
VC
OG
PM
1-0
0 s
tudy
J Pall
iat
Care
.. 2
010 A
u-
tum
n;2
6(3
):176-8
3.
72.
Osh
ima E
, T
ei K
, K
aya
zaw
a H
, U
rabe
N.
Con
tinuou
s su
bcu
taneo
us
inje
ctio
n o
f ke
ta-
min
e fo
r ca
nce
r pain
. C
an J
Anaes
th. 1990
Apr;
37(3
):385-6
.
73.
Web
ster
LR
, W
alk
er M
J Sa
fety
and e
ffic
acy
of p
rolo
nge
d o
utp
ati
ent
keta
min
e in
fusi
ons
for
neu
ropath
ic p
ain
.. A
m J
Ther
. 2006 J
ul-
Aug;
13(4
):300-5
.
74.
Bel
l R
F L
ow-d
ose
subcu
taneo
us
keta
min
e
infu
sion
and m
orphin
e to
lera
nce
.. P
ain
.
1999 O
ct;8
3(1
):101-3
.
75.
Mer
cadante
S, Lod
i F,
Sapio
M, C
all
igara
M,
Serr
etta
R L
ong-
term
ket
am
ine
subcu
taneo
us
conti
nuou
s in
fusi
on i
n n
euro
path
ic c
ance
r
pain
.. J
Pain
Sym
pto
m M
anage
. 1995
Oct
;10(7
):564-8
.
76.
Kaw
am
ata
T, Sa
to Y
, N
iiya
ma Y
, O
mot
e K
,
Nam
iki
A P
ain
manage
men
t aft
er l
um
bar
spin
al
fusi
on s
urg
ery
usi
ng
conti
nuou
s su
b-
cuta
neo
us
infu
sion
of
bupre
nor
phin
e.. J
Anes
th. 2005;1
9(3
):199-2
03.
77
. A
gen
cia E
spañ
ola
del
Med
icam
ento
y P
ro-
du
ctos
San
itari
os.
Fic
ha t
écn
ica d
e D
ola
n-
tin
a®
50
mg/
mL
solu
ción
in
yect
able
: pet
i-
din
a [
Inte
rnet
]. M
adri
d.
AE
MP
S. M
inis
te-
rio d
e Sa
nid
ad y
Polí
tica
Soci
al
[acc
eso 6
Dic
iem
bre
20
11
]. D
ispon
ible
en
: h
ttp:/
/
ww
w.a
emps.
gob.e
s/ci
ma/e
spec
iali
dad.d
o?
met
odo=
verF
ich
aW
ord
Pdf&
codig
o=
24
24
5
&fo
rmato
=pdf&
form
ula
rio=
FIC
HA
S&fi
le=
f
ich
a.p
df.
78.
Mart
indale
the
Extr
a P
harm
aco
pei
a.G
uía
com
ple
ra d
e co
nsu
lta f
arm
acot
erap
éuti
ca. 34
ed. in
gles
a. 2ª
ed. es
pañol
a. B
arc
elon
a: Phar-
ma E
dit
ores
; 2005.
79.
De
Con
no
F, Z
ecca
E, M
art
ini
C, R
ipam
onti
C, C
ara
ceni
A, Sa
ita L
. T
oler
abil
ity
of k
eto-
rola
c adm
inis
tere
d v
ia c
onti
nuou
s su
bcu
ta-
neo
us
infu
sion
for
cance
r pain
: a p
reli
min
ary
repor
t J
Pain
Sym
pto
m M
anage
..
1994;9
(2):
119-2
1.
80.
Men
egald
o L. T
he
subcu
taneo
us
adm
inis
tra-
tion
of
a N
SAID
in p
all
iati
ve c
are
Cli
n T
er..
1992;1
41(1
0):
273-8
.
81.
Walk
er J
, Lane
P, M
cKen
zie
C. Evi
den
ce-b
a-
sed p
ract
ice
guid
elin
es: a s
urv
ey o
f su
bcu
ta-
neo
us
dex
am
etaso
ne
adm
inis
trati
on. In
t J
Pall
iat
Nurs
. 2010; 16(1
0):
494-4
98.
82
. G
rem
au
d G
, Z
uli
an
GB
. In
dic
ati
on
s an
d
lim
itati
on
s of
intr
ave
nou
s an
d s
ubcu
ta-
neo
us
mid
azo
lam
in
a p
all
iati
ve c
are
cen
-
ter
J P
ain
Sym
pto
m M
an
age
..
19
98
;15
(6):
33
1-3
.
83.
McQ
uil
lan R
, Fin
lay
I, B
ranch
C, R
ober
ts D
,
Spen
cer
M I
mpro
ving
analg
esic
pre
scri
bin
g in
a g
ener
al
teach
ing
hos
pit
al.
. J
Pain
Sym
pto
m
Manage
. 1996;1
1(3
):172-8
0.
84.
Stor
ey P
, H
ill
HH
Jr,
St
Lou
is R
H, T
arv
er E
E.
Subcu
taneo
us
infu
sion
s fo
r co
ntr
ol o
f ca
nce
r
sym
pto
ms
J Pain
Sym
pto
m M
anage
..
1990;5
(1):
33-4
1.
85.
Navi
gante
AH
, C
erch
iett
i LC
, C
ast
ro M
A,
Lutt
eral
MA
, C
abala
r M
E. M
idazo
lam
as
adju
nct
ther
apy
to m
orphin
e in
the
all
evia
-
tion
of
seve
re d
yspnea
per
cepti
on i
n p
ati
ents
wit
h a
dva
nce
d c
ance
r J
Pain
Sym
pto
m M
a-
nage
.. 2
006 J
an;3
1(1
):38-4
7.
201309_M
ON
OG
RA
FIA
_S
EC
PA
L_4.i
ndd 5
310/1
0/2
013 1
9:4
9:0
5
Uso
de
la v
ía s
ub
cutá
nea
en
cu
ida
dos
pa
lia
tivos
54
M
ON
OG
RA
FÍA
S SE
CPA
L
86.
Gre
enbla
tt D
J, B
lask
ovic
h P
D, N
uw
ays
er E
S,
Harm
atz
JS,
Chen
G, Z
inny
MA
. C
lonaze
-
pam
pharm
aco
kinet
ics:
com
pari
son o
f su
b-
cuta
neo
us
mic
rosp
her
e in
ject
ion w
ith m
ult
i-
ple
-dos
e or
al
adm
inis
trati
on J
Cli
n P
harm
a-
col.
. 2005;4
5(1
1):
1288-9
3.
87.
Smale
s O
R, Sm
ale
s EA
, Sa
nder
s H
G. Flu
ni-
traze
pam
in t
erm
inal
care
J P
aed
iatr
Chil
d
Hea
lth.. 1
993;2
9(1
):68-9
.
88.
Skin
ner
J, Sk
inner
A. Lev
omep
rom
azi
ne
for
nause
a a
nd v
omit
ing
in a
dva
nce
d c
ance
r.
Dru
g fo
cus.
Hos
p M
ed.1
999; 60(8
): 5
68-5
70.
89.
Age
nci
a E
spañol
a d
el M
edic
am
ento
y P
ro-
duct
os S
anit
ari
os. Fic
ha t
écnic
a d
e Lev
etir
a-
ceta
m 1
00 m
g/m
l co
nce
ntr
ado
para
sol
uci
ón
para
per
fusi
ón . [
Inte
rnet
]. M
adri
d. A
EM
PS.
Min
iste
rio
de
Sanid
ad y
Pol
ític
a S
ocia
l [a
cce-
so 3
de
Mayo
de
2013].
Dis
pon
ible
en:
htt
p:/
/ww
w.a
emps.
gob.e
s/ci
ma/e
spec
iali
dad.
do?
met
odo=
verF
ichaW
ordPdf&
codig
o=7553
1&
form
ato
=pdf&
form
ula
rio=
FIC
HA
S&fi
le=fi
cha.p
df.
90.
Lóp
ez-S
aca
JM
, V
aquer
o J,
Laru
mbe
A, U
r-
dír
oz J
, C
ente
no
C. R
epea
ted U
se o
f Su
bcu
ta-
neo
us
Lev
etir
ace
tam
in a
Pall
iati
ve C
are
Pa-
tien
t. J
Pain
Sym
pto
m M
anage
. 2013 M
ar
24. pii
: S0
885-3
924(1
3)0
0140-1
. doi
:
10.1
016/j
.jpain
sym
man.2
013.0
1.0
06.
[Epub a
hea
d o
f pri
nt]
.
91.
Hard
y B
T. Su
bcu
taneo
us
adm
inis
trati
on o
f
leve
tira
ceta
m i
n h
ealt
hy
dog
s. J
Vet
Inte
rn
Med
2011; 25:7
41.
92.
Age
nci
a E
spañol
a d
el M
edic
am
ento
y P
ro-
duct
os S
anit
ari
os (
AEM
PS)
. Fic
ha t
écnic
a d
e
Busc
apin
a®
20 m
g so
luci
ón i
nye
ctable
: es
co-
pol
am
ina b
uti
lbro
muro
. [I
nte
rnet
]. M
adri
d.
AEM
PS.
Min
iste
rio
de
Sanid
ad y
Pol
ític
a S
o-
cial
[acc
eso
1 d
e Se
pti
embre
de
2011].
Dis
-
pon
ible
en: htt
ps:
//si
naem
4.a
gem
ed.e
s/co
n-
saem
/esp
ecia
lidad.d
o?m
etod
o=ve
rFic
haW
ord
Pdf&
codig
o=18220&
form
ato
=pdf&
form
ula
ri
o=FIC
HA
S.
93.
Age
nci
a E
spañol
a d
el M
edic
am
ento
y P
ro-
duct
os S
anit
ari
os. Fic
ha t
écnic
a d
e B
usc
api-
na c
ompos
itum
® g
rage
as:
met
am
izol
+ e
sco-
pol
am
ina b
uti
lbro
muro
. [I
nte
rnet
]. M
adri
d.
AEM
PS.
Min
iste
rio
de
Sanid
ad y
Pol
ític
a S
o-
cial
[acc
eso
1 d
e Se
pti
embre
de
2011].
Dis
-
pon
ible
en: htt
ps:
//si
naem
4.a
gem
ed.e
s/co
n-
saem
/esp
ecia
lidad.d
o?m
etod
o=ve
rFic
haW
ord
Pdf&
codig
o=26791&
form
ato
=pdf&
form
ula
ri
o=FIC
HA
S.
94.
Gurp
ide
A, Sa
daba B
, M
art
in-A
lgarr
a S
,
Aza
nza
JR
, Lop
ez-P
icazo
JM
, C
am
paner
o
MA
et
al
Random
ized
cro
ssov
er p
harm
aco
ki-
net
ic e
valu
ati
on o
f su
bcu
taneo
us
vers
us
in-
trave
nou
s gr
anis
etro
n i
n c
ance
r pati
ents
tre
a-
ted w
ith p
lati
num
-base
d c
hem
other
apy.
. O
n-
colo
gist
. 2007;1
2(9
):1151-5
.
95.
Age
nci
a E
spañol
a d
el M
edic
am
ento
y P
ro-
duct
os S
anit
ari
os. Fic
ha t
écnic
a d
e Eso
me-
pra
zol
40 m
g pol
vo p
ara
per
fusi
ón [
Inte
rnet
].
Madri
d. A
EM
PS.
Min
iste
rio
de
Sanid
ad y
Pol
ític
a S
ocia
l [a
cces
o 1 S
epti
embre
2011].
Dis
pon
ible
en:h
ttp:/
/ww
w.a
emps.
gob.e
s/
cim
a/e
spec
iali
dad.d
o?m
etod
o=ve
rFic
haW
ord
Pdf&
codig
o=66038&
form
ato
=pdf&
form
ula
ri
o=FIC
HA
S&fi
le=fi
cha.p
df.
96.
Goe
naga
MA
, M
olle
t M
, C
are
ra J
A, G
ard
e C
.
Vía
subcu
tánea
: m
ás
fárm
aco
s. M
ed P
al
2000;7
(28).
97.
Tara
bin
i-C
ast
ella
ni
Cio
rdia
P, M
endoz
a R
uiz
de
Zuazo
H, A
pra
izG
arm
endia
L. U
so s
ubcu
-
táneo
de
furo
sem
ida e
n i
nsu
fici
enci
a c
ard
ía-
ca t
erm
inal.
Med
Pal
2006; 13(3
):118-1
9.
98.
Age
nci
a E
spañol
a d
el M
edic
am
ento
y P
ro-
duct
os S
anit
ari
os. Fic
ha t
écnic
a d
e Furo
sem
i-
da F
rese
niu
s K
abi®
20 m
g/ 2
mL s
oluci
ón
inye
ctable
: fu
rose
mid
a [
Inte
net
]. M
adri
d.
AEM
PS.
Min
iste
rio
de
Sanid
ad y
Pol
ític
a S
o-
cial
[acc
eso
6 N
ovie
mbre
2011].
Dis
pon
ible
en: htt
p:/
/ww
w.a
emps.
gob.e
s/ci
ma/e
spec
iali
-
dad.d
o?m
etod
o=ve
rFic
haW
ordPdf&
codig
o=6
9097&
form
ato
=pdf&
form
ula
rio=
FIC
HA
S&fi
le=fi
cha.p
df.
201309_M
ON
OG
RA
FIA
_S
EC
PA
L_4.i
ndd 5
410/1
0/2
013 1
9:4
9:0
6
Uso
de
la v
ía s
ub
cutá
nea
en
cu
ida
dos
pa
lia
tivos
• N
.º 4
• O
CT
UB
RE
2013
55
99.
Age
nci
a E
spañol
a d
el M
edic
am
ento
y P
ro-
duct
os S
anit
ari
os F
icha t
écnic
a d
e C
alc
iton
i-
na A
lmir
all
® 1
00 U
I so
luci
ón i
nye
ctable
:
calc
iton
ina s
alm
ón s
inté
tica
[In
tern
et].
Ma-
dri
d. A
EM
PS.
Min
iste
rio
de
Sanid
ad y
Pol
íti-
ca S
ocia
l [a
cces
o 1 S
epti
embre
2011].
Dis
po-
nib
le e
n: htt
p:/
/ww
w.a
emps.
gob.e
s/ci
ma/e
s-
pec
iali
dad.d
o?m
etod
o=ve
rFic
haW
ordPdf&
co
dig
o=56996&
form
ato
=pdf&
form
ula
rio=
FIC
HA
S&fi
le=fi
cha.p
df.
100.
Mer
cadante
S, Sp
oldi
E, C
ara
ceni
A, M
adda-
loni
S, S
imon
etti
MT
Oct
reot
ide
in r
elie
ving
gast
roin
test
inal
sym
pto
ms
due
to b
owel
obs-
truct
ion.. P
all
iat
Med
. 1993;7
(4):
295-9
.
101.
Age
nci
a E
spañol
a d
el M
edic
am
ento
y P
ro-
duct
os S
anit
ari
os. Fic
ha t
écnic
a d
e Sa
ndos
ta-
tin®
100 m
cg/m
L s
oluci
ón i
nye
ctable
: oc
teo-
trid
a [
Inte
rnet
]. M
adri
d. A
EM
PS.
Min
iste
rio
de
Sanid
ad y
Pol
ític
a S
ocia
l [a
cces
o 6 N
o-
viem
bre
2011].
Dis
pon
ible
en: htt
p:/
/ww
w.
aem
ps.
gob.e
s/ci
ma/e
spec
iali
dad.d
o?m
etod
o=
verF
ichaW
ordPdf&
codig
o=59559&
form
ato
=
pdf&
form
ula
rio=
FIC
HA
S&fi
le=fi
cha.p
df.
10
2.
Age
nci
a E
spañ
ola
del
Med
icam
ento
y P
ro-
du
ctos
San
itari
os
[In
ten
et].
Fic
ha t
écn
ica
de
Rel
isto
r ®
12
mg/
0,6
mL
solu
ción
in
yec-
table
: bro
mu
ro d
e m
etil
nalt
rexon
a s
olu
ción
inye
ctable
[acc
eso 1
0 D
icie
mbre
20
11
].
Dis
pon
ible
en
: h
ttp:/
/ww
w.e
ma.e
uro
pa.e
u/
docs
/es_
ES/
docu
men
t_li
bra
ry/E
PA
R_-_
Pro
-
du
ct_In
form
ati
on
/hu
man
/00
08
70
/
WC
50
00
50
56
2.p
df
103.
Mack
ey A
C, G
reen
L, G
reen
e P,
Avi
gan M
.
Met
hyl
nalt
rexon
e and g
ast
roin
test
inal
per
fo-
rati
on J
Pain
Sym
pto
m M
anage
..
2010;4
0(1
):1-3
.
104.
Candy
B, Jo
nes
L, G
oodm
an M
L, D
rake
R,
Too
kman A
. Laxati
ves
or m
ethyl
nalt
rexon
e
for
the
manage
men
t of
con
stip
ati
on i
n p
a-
llia
tive
care
pati
ents
. C
ochra
ne
Data
base
Syst
Rev
. 2011 J
an 1
9;(
1):
CD
003448.
105.
El-
Radaid
eh K
M, A
l-G
hazo
MA
, B
ani-
Hani
KE C
ombin
ed s
ubfa
scia
l and s
ubcu
taneo
us
bupiv
aca
ine
inst
illa
tion
for
ingu
inal
her
nia
wou
nds.
. A
sian J
Surg
. 2006;2
9(4
):242-6
.
106.
Hale
bli
an G
E, Su
r R
L, A
lbala
DM
, Pre
min
-
ger
GM
Subcu
taneo
us
bupiv
aca
ine
infi
ltra
-
tion
and p
osto
per
ati
ve p
ain
per
cepti
on a
fter
per
cuta
neo
us
nep
hro
lith
otom
y.. J
Uro
l.
2007;1
78(3
Pt
1):
925-8
.
107.
Age
nci
a E
spañol
a d
el M
edic
am
ento
y P
ro-
duct
os S
anit
ari
os. Fic
ha t
écnic
a d
e B
upiv
a-
caín
a i
nye
ctable
Bra
un®
0,5
0%
min
iplá
stic
o:bupiv
aca
ína h
idro
clor
uro
. [I
n-
tern
et].
Madri
d. A
EM
PS.
Min
iste
rio
de
Sani-
dad y
Pol
ític
a S
ocia
l [a
cces
o 1 S
epti
embre
2011].
Dis
pon
ible
en: htt
p:/
/ww
w.a
emps.
gob.e
s/ci
ma/e
spec
iali
dad.d
o?m
etod
o=ve
rFic
h
aW
ordPdf&
codig
o=62411&
form
ato
=pdf&
for
mula
rio=
FIC
HA
S&fi
le=fi
cha.p
df
htt
ps:
//si
-
naem
4.a
gem
ed.e
s/co
nsa
em/e
spec
iali
dad.d
o?
met
odo=
verF
ichaW
ordPdf&
codig
o=62411&
f
orm
ato
=pdf&
form
ula
rio=
FIC
HA
S.
108.
Neg
ro S
, A
zuara
ML, Sá
nch
ez Y
, R
eyes
R, B
ar-
cia E
. Phys
ical co
mpati
bilit
y and in v
ivo
eva-
luati
on o
f dru
g m
ixtu
res
for
subcu
taneo
us
in-
fusi
on t
o ca
nce
r pati
ents
in p
allia
tive
care
Su-
ppor
t C
are
Cance
r.. 2002 J
an;1
0(1
):65-7
0.
109.
Barc
ia E
, M
art
ín A
, A
zuara
ML, Sá
nch
ez Y
,
Neg
ro S
. T
ram
adol
and h
yosc
ine
N-b
uty
l
bro
mid
e co
mbin
ed i
n i
nfu
sion
sol
uti
ons:
com
pati
bil
ity
and s
tabil
ity
Suppor
t C
are
Cance
r.. 2007 J
an;1
5(1
):57-6
2.
110.
Soci
edad e
spañol
a d
e Farm
aci
a H
ospit
ala
ria
(SEFH
). M
edic
am
ento
s ex
tranje
ros.
[In
ter-
net
]. M
adri
d. SE
FH
; 2008 [
acc
eso
9 N
ovie
m-
bre
2011].
Dis
pon
ible
en: w
ww
.sef
h.e
s/des
-
carg
as/
Med
icam
ento
sExtr
anje
ros.
xls
.
111.
Ele
ctro
nic
Med
icin
es C
ompen
diu
m (
EM
C).
Sum
mary
of
pro
duct
chara
cter
isti
cs. H
yala
-
se®
1500 I
.U. pow
der
for
sol
uti
on f
or i
nje
c-
tion
/infu
sión
: hya
luro
nid
ase
[In
tern
et]
Lon
-
dre
s. E
MC
; 2011 [
act
uali
zado
9 N
ovie
mbre
2011, acc
eso
9 d
e N
ovie
mbre
de
2011].
Dis
-
pon
ible
en: htt
p:/
/ww
w.m
edic
ines
.org
.uk/
emc/
med
icin
e/7315.
201309_M
ON
OG
RA
FIA
_S
EC
PA
L_4.i
ndd 5
510/1
0/2
013 1
9:4
9:0
6
Uso
de
la v
ía s
ub
cutá
nea
en
cu
ida
dos
pa
lia
tivos
56
M
ON
OG
RA
FÍA
S SE
CPA
L
17.
Ab
rev
iatu
ras
OM
S: O
rgan
izac
ión
Mu
nd
ial
de
la S
alu
dM
eSH
: Med
ical
Su
bjec
t H
ead
ings
AIN
Es: a
nti
infl
amat
ori
os
no
est
ero
ideo
sC
r su
ero
: cre
atin
ina
en s
uer
oG
: gau
geK
Cl:
clo
ruro
po
tási
coSF
: su
ero
fis
ioló
gico
SG: s
uer
o g
luco
sad
oA
UC
: áre
a ba
jo l
a cu
rva
M6G
: mo
rfin
a-6-
glu
curó
nid
oC
máx.: c
on
cen
traci
ón
máxim
a
t m
áx.: t
iem
po
máxim
o
SN
C: si
stem
a n
ervio
so c
entr
al
AP
I: a
gu
a p
ara
in
yec
ció
n e
stér
il
NM
DA
: N
-met
il-D
-asp
art
ato
FD
A: Fo
od
an
d D
rugs
Ad
min
istr
ati
on
ç
UI:
un
idad
es i
nte
rnaci
on
ale
s
ClC
r: a
clara
mie
nto
de
crea
tin
ina
sc: su
bcu
tán
ea
iv: in
traven
osa
im: in
tram
usc
ula
r
FT: fi
cha t
écn
ica
Vo
: vía
ora
l
C: co
nce
ntr
aci
ón
T1
/2: vid
a m
edia
201309_M
ON
OG
RA
FIA
_S
EC
PA
L_4.i
ndd 5
610/1
0/2
013 1
9:4
9:0
6