Post on 17-Nov-2019
CEIP Mediterráneo,5º A LENGUA TEMA 9
1. LOS GENTILICIOS: ¿Qué son? Los gentilicios son adjetivos que determinan el lugar de origen de las personas o cosas. ¿Cómo se forman? General los gentilicios se derivan del nombre actual, añadiendo estos sufijos: - ano, -ana; -ense; -eño,-eña; -és,-esa; -ino, ina; -o,-a. ¿Cómo actúan? Como sustantivos si les precede un determinante y como adjetivos.
Álava alavense, alavés
Albacete albanense, albacetense, albaceteño, albasitense
Alicante alicantino, lucentino
Almería almeriense, portusmagnense, alamariní, urcitano
Andalucía andaluz, bético, jándalo, andalusí
Aragón aragonés, baturro
Asturias asturiano, astur
Ávila abulense, avilés
Badajoz pacense, badajocense, badajoceño, beturiense
Baleares balear, gimnesiense
Barcelona barcelonés, barcelonense
Bilbao bilbaíno
Burgos burgalés, burgués, burcés, burgense
Cabrera caprariense
Cáceres cacereño, norbiense
Cádiz cadicense, cadiceño, caditano, gaditano, gaderita, gadeiritano
Canarias canariense, canario
Cantabria cantabrio, cántabro
Castellón castellonense
Castilla-La Mancha castellano
Castilla-León castellano
Cataluña catalán
Ceuta ceutí, septense
Ciudad Real ciudadrealeño, cluniense, ciudadrealino
Córdoba cordobés, cordobense, cortubí, patriciense
Cuenca cuencano, conquense
Extremadura extremeño, extremadano
CEIP Mediterráneo,5º A LENGUA TEMA 9
Formentera formenterano, formenterense, ofiusino
Fuerteventura majorero
Galicia galaico, gallego, galiciano, farruco, ártabro
Gerona gerundense, gironés, gerundí
Gomera gomero, junoniense
Gran Canaria grancanario
Granada granadino, granadés, ganadí, garnatí, iliberitano
Guadalajara caracense, carriacense, arriacense, guadalajareño, alcarreño
Guipúzcoa guipuzcoano
Hierro herreño
Hueca oscense
Huelva olvisino, onubense, huelveño
Ibiza ibicenco, ibicense
Jaén jaenés, jienense, aurgitano
La Coruña coruñés, brigantino
La Palma palmero, palmense
La Rioja riojano
Lanzarote lanzaroteño
Las Palmas palmense
León legionense, leonés
Lérida ilerdense, leridano, leridense
Logroño logroñés, lucroniense, juliobrigense
Lugo lucense, luqués
Madrid madrileño, madrideño, matritense, mayrití, mageritense
Málaga malagueño, malagués, malasino
Mallorca mallorquín, mallorqués, majoriciense, mayoricense
Melilla melillense
Menorca menorquín, menorqués, minoricense, minoriscense
Murcia murciano, murcí
Navarra navarro, agote
Orense orensano, auriense
Oviedo ovetense
Palencia palentino
Palma de palmesano, palmense
CEIP Mediterráneo,5º A LENGUA TEMA 9
Mallorca
Pamplona pampilonense, pamplonica, pamplonés, pampelonense
Pontevedra pontevedrés, lerense, duopontino
Salamanca salmantino, salmanticense, salamanqués, salamanquino, charro
San Sebastián donostiarra, easonense
Santa Cruz de Tenerife candelariero, tinerfeño
Santander santanderino, montañés, santanderense
Segovia segoviano, segoviense
Sevilla romulense, hispalense, hispaleto, hispaliense, sevillano
Soria soriano
Tarragona tarraconense, tarraconista, cesetano, cosetano
Tenerife tenerifeño, tinerfeño
Teruel turolense, turboleta
Toledo toledano
Valencia valenciano
Valladolid vallisoletano, valisoletano, pinciano
Vascongadas vasco, vascongado
Vitoria vitoriense, vitoriano
Vizcaya vizcayense, vizcaíno
Zamora zamorano, zamorense
Zaragoza zaragozano, cesaraugustano, zaragocés, saldubense
2. EL USO DE LA “V”
Normas que nos orientan sobre su uso:
Si tenemos la V al principio…
-Después de n, d, b y las que empiezan por –adv.
Ejemplos: Envío, adversario, obvio. Adverbio, advertir
-En los comienzos eva, eve, evi, evo.
Ejemplos: Evacuar, eventual, evitar, evocar.
Excepciones: ébano (madera) y sus derivados.
-Las que empiezan por: vice, viz o vi.
CEIP Mediterráneo,5º A LENGUA TEMA 9
Ejemplos: vicepresidente, vizconde o virrey.
-Después de las sílabas: pre, pri, pro.
Ejemplos: Previo, privado, provocar.
Excepto: PROBAR y sus derivados.
- Los números y estaciones del año.
Ejemplos: primavera, verano, invierno, nueve, diecinueve.
Los adjetivos que terminan en: -ava, -ave, -avo, -eva, -eve, -evo, -iva, -ivo.
Ejemplos: cóncava, suave, esclavo, nueva, leve, nuevo, atractiva, decisivo.
- Esdrújulas terminadas en: -ívoro, -ívora.
Ejemplos: carnívora, insectívoro, herbívoro.
Excepciones: víbora.
- Verbos acabados en: -oler.
Ejemplos: disolver, envolver, revolver, absolver, volver.
- Todas las formas del verbo IR excepto las formas del pasado.
3. LOS GRADOS DEL ADJETIVO
¿Qué indican? La intensidad con la que expresar la cualidad de un adjetivo.
POSITIVO El adjetivo solo Guapo, bonita, rica…
COMPARATIVO
De Inferioridad
Menos……….que
Menos grande que
De Igualdad
Igual………….que
Tan….………..como
Igual de grande que Tan
grande como
De Superioridad
Más…………… que Más grande que
CEIP Mediterráneo,5º A LENGUA TEMA 9
SUPERLATIVO
Absoluto
Muy
- ísimo
Super, requete,….
muy fuerte, muy pobre
bonísimo, fortísimo
superbueno,requeteguapo
Relativo El más……de todos Carlos es el más alto de mis amigos
Positivo Comparativo Superlativo -(a)ble -abilísimo acre, agrio acérrimo agudo acutísimo alto superior supremo antiguo antiquísimo ardiente ardentísimo áspero aspérrimo bajo inferior ínfimo bueno mejor óptimo/bonísimo caliente calentísimo
célebre celebérrimo
cierto certísimo
cruel crudelísimo
épico epiquérrimo feliz felicísimo fiel fidelísimo fértil ubérrimo fuerte fortísimo grande mayor máximo
grueso grosísimo
íntegro integérrimo malo peor pésimo negro nigérrimo nuestro nostrísimo nuevo novísimo
CEIP Mediterráneo,5º A LENGUA TEMA 9
4. LA DESCRIPCIÓN.
Describir es decir cómo es algo o alguien.
ü La descripción puede referirse al exterior de una persona (prosopografía), o a su carácter,
acciones y costumbres (etopeya), o a ambas cosas a la vez, es decir, a sus cualidades físicas y
mortales (retrato).
Para hacer una descripción hay que seguir un orden:
1. Rasgos físicos (alto, delgado, etc.) y forma de presentarse: aseo personal, modo de vestir,
etc.
2. Comportamiento del personaje en su vida cotidiana: familiar, social, profesional, etc.
3. Rasgos de naturaleza espiritual, intelectual o afectiva.
ü Para describir un paisaje (topografía) tenemos que decir lo que vemos detalladamente y
seguir un orden:
1. Dar una visión general del lugar.
- Tipo de paisaje: natural o artificial, marítimo, de campo, ciudad,.....
- Dónde se encuentra y qué características lo diferencian de otros lugares semejantes.
2.- Localizar los elementos que aparecen siguiendo el orden de colocación.
- Relatar con un orden, de izquierda a derecha, de arriba abajo, dentro fuera,.....
- Utilizar expresiones como: arriba, abajo, a la izquierda, a la derecha, al fondo, delante, detrás, en
el fondo,.......
- Utilizar vocabulario adecuado, dando a cada cosa su nombre.
- Utilización de adjetivos, ya que expresan cualidades de los nombres y dicen cómo son.
3.- Expresar sentimientos o la impresión que ese paisaje nos produce: tristeza, alegría,
belleza, tranquilidad,.........
libre libérrimo pequeño menor mínimo
pobre paupérrimo pulcro pulquérrimo salubre salubérrimo serio seriecísimo Sucio sucísimo
Valiente valentísimo