Post on 31-Jul-2020
TOP MARKS 1 BASQUE © B Burlington Books
THE WAY WE LEARN
GRAMMAR APPENDIX
EgituraBaiezkoa: aditzoinaren forma du (to gabeko infinitiboa),3. pertsona singularrean izan ezik, hau s edo es batezbukatzen baita. Honatx es bukaera hartzen duten aditzak:
n o, ss, sh, ch edo x batez bukatzen direnak.
do doesmiss misseswish wishestouch touchesfix fixes
n Kontsonantea + y bukaera dutenak. Kasu honetan y,i bilakatuko da es gehitu aurretik.
try tries
Ezezkoa: aditzaren aurrean do not (don’t) ezarriko dugu,baina does not (doesn’t) 3. pertsona singularra denean.
Galderazkoa: do / does + subjektua + aditzoina egituradu. Hau to do denean, aditz laguntzaile eta nagusi gisaizango dugu aldi berean.
Gogoan izan have got, to be eta aditz modalek ez dutelado laguntzailearen beharrik ezezkoetan eta galderetan.
Erabilerakn Ohikoak edo egunerokoak diren ekintzez aritzeko.
n Gertaera orokorrak eta egia zientifikoak adierazteko.
n Stative verbs deituekin (ikus hurrengo orria).
+ Ordutegi eta egitarauekin.
The train leaves at 5.30 pm. (Trena arratsaldeko 5.30ean ateratzen da.)
Maiztasun-adberbioak aditzaren aurrean kokatzen dira,baina aditza to be bada, orduan honen ondoren.
I seldom watch TV. (Gutxitan ikusten dut telebista.)Jake is always nice. (Jake beti da atsegina.)
Kontrara, maiztasun-esamoldeak esaldiaren hasieran edobukaeran doaz.
I go to the gym once a week. (Astean behin joaten naiz gimnasiora.)
How often? eta Present Simple konbinazioaz gauza batzenbatero egiten den galdetuko dugu.
How often do you play computer games?(Zenbatero jostatzen duzu ordenadorean?)
+ Tauletan agertzen direnez gaineko erabilerak adierazteko.
1unit
always, usually, occasionally, frequently, often,sometimes, rarely, seldom, never
once a month, every week, in the morning,at three o’clock, on Mondays, at night, how often?
Affirmative Negative InterrogativeI / You go I / You do not (don’t) go Do I / you go?
He / She / It goes He / She / It does not (doesn’t) go Does he / she / it go?
We / You / They go We / You / They do not (don’t) go Do we / you / they go?
PRESENT SIMPLE
Uses Examples Adverbs of frequency / Time expressions
FORM
A regular habit or routine Janet often goes to the library.
A fact Research shows that people have got different types of intelligence.
Stative verbs This cake tastes wonderful.
[1]
[2]
GRAMMAR APPENDIX
TOP MARKS 1 BASQUE © B Burlington Books
EgituraBaiezkoa: to be orainaldian + ondorengo ortografia--arauei jarraiki, ing bukaera gehituko diogun aditz batekinosatzen da. Arauak:
n Aditza e mutuaz bukatzen bada, hau desagertu egitenda; y batez bukatzen bada, ordea, hau mantenduegiten da.
ride riding study studyingn Silaba bakarreko aditza bada eta bokal batez +
kontsonante batez amaitua, azken kontsonanteabikoizten da, w edo x kasuetan salbu.
run running show showingfix fixing
n Bi silabaduna bada, lehenengoan badu azentua eta l edop batez amaitzen bada, kontsonante hau bikoizten da.
travel travelling kidnap kidnappingn Bi silabaduna bada, bigarrengoan badu azentua eta
bokala + kontsonante batez bukatzen bada,kontsonante hau bikoizten da.
begin beginningn ie bukaera badu, bi hizki horiek y batez ordeztuko dira.
die dyingEzezkoa: am / is / are aldaerei not gehituz osatzen da.
Galderazkoa: subjektua to be aditzaren aurreankokatuko da.
Erabilerakn Hitz egiteko unean zer gertatzen ari den adierazteko.
n Orainaldi zabalago batean gertatzen ari diren ekintzaluzeez hitz egiteko.
n Etorkizun hurbilean ziurtasun osoz egingo dugunaadierazteko, aldez aurretik finkatu baitugu.
+ Always adberbioarekin, kexua adierazteko. He’s always complaining.(Beti kexuka ari da.)
j STATIVE VERBSEkintzak baino gehiago egoerak adierazten dituztenez, iagehienetan Present Simple aldian erabiltzen dira.Ondorengo ezaugarriekin dute lotura:
n emozio eta sentimenduekin (dislike, hate, hope, like,love, prefer, want)
n pentsamenduarekin eta iritziarekin (believe, forget,guess, know, remember, think, understand)
n pertzepzio eta zentzumenekin (feel, hear, see, smell,sound, taste, touch)
n prezio eta neurriekin (cost, weigh, measure)
n jabetzarekin (belong, have, own)
Batzuek egoera eta ekintza adieraz ditzakete, halan, erabakunean nahiz iraunkorrean erabil daitezke. Esaterako,think aditza.
Donna thinks the book is wonderful.(Donnak liburua zoragarria dela pentsatzen / uste du.)He is thinking about going to Ireland in the summer.(Udan Irlandara joatea pentsatzen du / darabil buruan.)
See aditzak Present Continuous aldian, bizkitartean, aurrezaldetik finkaturiko etorkizuneko ekintza adierazten du.
I’m seeing the doctor this afternoon.(Gaur arratsaldean medikuarengana noa [hitzordua badutjada].)
j ADJEKTIBOAK + PREPOSIZIOATo be aditzaren ondoren maiz aurkituko ditugu jarraianpreposizioa + izena, izenordaina edo gerundioadaramatzaten adjektiboak. Adibidez:
He is afraid of dogs. (Txakurrei beldurra die.) I am worried about her. (Kezkatua nauka.)We are tired of working. (Lan egiten nekatuta gaude.)
Preposizio hau kasu bakoitzean beti bera denez,komenigarria da buruz ikastea. Begira ezazu 24. orriandagoen preposiziodun adjektiboen zerrenda.
now, right now, at the moment
today, these days, this month / year, at present
tonight, tomorrow, this afternoon, next Sunday / week / month
Affirmative Negative InterrogativeI am going I am (I’m) not going Am I going?
You are going You are not (aren’t) going Are you going?
He / She / It is going He / She / It is not (isn’t) going Is he / she / it going?
We / You / They are going We / You / They are not (aren’t) going Are we / you / they going?
PRESENT CONTINUOUS
Uses Examples Time expressions
FORM
An action which is happening now Mum is talking on the phone right now.
A temporary action Mary and I are learning Italian this year.
A definite plan for the near future I’m meeting Martin tonight.
[3]TOP MARKS 1 BASQUE © B Burlington Books
GRAMMAR APPENDIX
unit THE PERFECT DATE2
j PHRASAL VERBSPhrasal verb aditzaren + partikula bat edo biren gehiketadugu, elkarketaren ondorioz esanahi berria bereganatuduena, bi hitzok banandurik zuten harengandik desberdina.
give (eman) give in (amore eman)put (ipini) put off (atzeratu)
Hauek iragankorrak izan daitezke, adibidez, look after;iragankaitzak, adibidez, go up; edo bietara funtzionatzendutenak ere bai.
Mum is looking after my cousins today.(Ama nire lehengusuak zaintzen ari da gaur.)His marks are going up.(Beren emaitzak hobetzen ari dira.)
Look that word up in the dictionary.(Aurkitu hitz hori hiztegian.)Things are looking up for me.(Hasi dira gauzak hobetzen niretzat.)
Zenbait iragankorren kasuan aditza partikularengandikbana daiteke. Osagai zuzena izena bada, hau tartean edoesaldiaren bukaeran joango da, baina izenordaina bada,aditzaren eta partikularen artean kokatuko da beti.
Please, turn the music down. (Jaitsi musika, mesedez.)Please, turn down the music.Please, turn it down. (Jaitsi ezazu, mesedez.)
Beste batzuen kasuan ez, eta, horrenbestez, osagaizuzena beti partikularen ondoren joango da.
The police are looking into the robbery.(Polizia lapurreta ikertzen ari da.)The police are looking into it. (Polizia aztertzen ari da.)
EgituraBaiezkoa: aditz erregular baten Past Simple (lehenaldibakuna) aldia, aditzaren oinarrizko forma + ed amaieradugu. Gogoan izan bukaera hau zuzen nola gehitu:
n Aditza e mutuaz amaitzen bada, d gehituko dugu soilik.
change changed n Kontsonantez + y batez amaitzen bada, y hori i
batez ordezkatuko dugu.
try triedn Silaba bakarrekoa bada eta bokal batez + kontsonante
batez amaitzen bada, kontsonantea bikoizten da, w etax kontsonanteak salbu.
drop dropped show-showed fix-fixedn Bi silabaduna bada, azentua aurrenekoan badarama,
eta l edo p amaiera badu, azken kontsonante haubikoiztuko dugu.
travel travelled kidnap kidnappedn Bi silabaduna bada, azentua azkenekoan badarama eta
bokal batez + kontsonante batez amaitzen bada,azken kontsonantea bikoizten da.
prefer preferredAditz irregularrek ez dute ed bukaera hartzen. Liburuarenamaieran duzu ohikoenen zerrenda.
Ezezkoa: did not (didn’t) + aditzaren oinarrizkoformarekin osatzen dira pertsona guztiak.
Galderazkoa: did + subjektua + aditzoina dugu egitura.
Erabilerakn Lehenaldiko une zehatz batean gertatutako ekintzez
hitz egiteko.
+ Iraganeko ondoz ondoko ekintzak adierazteko.
When Terri arrived, a child gave her a red rose.(Terri iritsi zenean, ume batek larrosa gorri bat eman zion.)
+ Ekintza luze bat abian zegoen bitartean gertatu zenekintza laburra adierazteko (hasieran when juntagailuadaramana).
We were driving back home when the car broke down. (Etxera itzultzen ari ginela, kotxea matxuratu zen.)
+ Iraganean gauzak nola ziren kontatzeko edodeskribatzeko.
In the past, nobody had a mobile phone.(Garai batean inork ez zuen telefono mugikorrik.)
Ago denborazko esamoldea, adierazitako denbora-unearenatzean jartzen da, eta “orain dela” euskaratzen da.
They left two hours ago. (Orain dela bi ordu alde egin dute.)
yesterday, last year, two days ago, in 2004,when, then
Affirmative Negative InterrogativeI / You finished I / You did not (didn’t) finish Did I / you finish?
He / She / It finished He / She / It did not (didn’t) finish Did he / she / it finish?
We / You / They finished We / You / They did not (didn’t) finish Did we / you / they finish?
PAST SIMPLE
Uses Examples Time expressions
FORM
A completed action in the past I finished lunch late yesterday.
[4]
GRAMMAR APPENDIX
TOP MARKS 1 BASQUE © B Burlington Books
EgituraBaiezkoa: to be aditzaren lehenaldiarekin + ingamaieradun aditz batekin osatzen da. (5. orrialdeanberrikus itzazu bukaera hau gehitzeko arauak.)
Ezezkoa: was eta were aldaerei not edo n’t ezarriz soilikosatzen da.
Galderazkoa: was / were subjektuaren aurrera pasatueta azken honen ondoren ing daraman aditza ezarriko da
Erabilerakn Iraganeko une zehatz batean gertatzen ari zena
adierazteko.
n Zerbait gertatzen ari zela adierazteko, beste gauza batjazo zenean. Azkenak when eta luzeak while edo asdarama.
I was walking down the street when I met him.(Kalean behera nindoan oinez berarekin topo eginnuenean.)While they were working, she brought them some food.(Lanean ari ziren bitartean, janari pixka bat ekarri zien.)
n Iraganean aldi berean gertatzen ari ziren bi ekintza edogehiago adierazteko; and, while edo as juntagailuenbitartez lotuta doaz.
I was eating while he was telling me the news. (Jaten arinintzen, albistearen berri ematen ari zitzaidan bitartean.)
+ Always adberbioarekin iraganeko ekintza batgogaikarria zaigula adierazteko, monotonoa etaerrepikakorra delako.
They were always talking about the weather.(Eguraldiari buruz ari ziren hizketan beti.)
EgituraBaiezkoa: adizki honen (lehenaldi burutuaren) egiturahave aditz laguntzailearen lehenaldia (had) + aditznagusiaren partizipioa dugu, ed amaieraduna erregularrabada, eta irregularra bada, berriz, buruz jakin beharrekoa.(Aditz irregularren 3. zutabean begira ezazu.)
Ezezkoa: had ezeztatuko dugu not edo n’t uztartuagehituz.
Galderazkoa: subjektuaren aurrean had ezarriko dugu.
ErabilerakEkintza bat beste ekintza baten aurretik burutu zelaadierazteko. Azken hau Past Simple aditz-denboran doa.
already, by the time, after,before, until, never, just
PAST PERFECT SIMPLE
Affirmative Negative InterrogativeI / You had stopped I / You had not (hadn’t) stopped Had I / you stopped?
He / She / It had stopped He / She / It had not (hadn’t) stopped Had he / she / it stopped?
We / You / They had stopped We / You / They had not (hadn’t) stopped Had we / you / they stopped?
Uses Examples Time expressions
A completed action which took place The rain had stopped before I left.before another action in the past By the time she arrived, he had already gone home.
FORM
last night / week / year,at nine o’clock
when, and, while, as
Affirmative Negative InterrogativeI was writing I was not (wasn’t) writing Was I writing?
You were writing You were not (weren’t) writing Were you writing?
He / She / It was writing He / She / It was not (wasn’t) writing Was he / she / it writing?
We / You / They were writing We / You / They were not (weren’t) writing Were we / you / they writing?
PAST CONTINUOUS
Uses Examples Time expressions
FORM
An incomplete action in progress At 10 o’clock last night, I was writing an e-mail to at a specific time in the past my friend Rose.
An incomplete action He was watching that famous TV show when I called.interrupted by another action
Two incomplete actions in progress Last year I was teaching English while I was studyingat the same time in the past at university.
[5]TOP MARKS 1 BASQUE © B Burlington Books
GRAMMAR APPENDIX
j IZENAK OSATZEKO ATZIZKIAKAtzizkiak hitz batzuei gehitzen dizkiegun bukaerak dira,horrela, beste hitz berri batzuk sortzeko. Aditzetatikizenak osatzeko atzizkien artean ment, tion / sion eta er / or ditugu.
agree (hitzartu) agreement (hitzarmen)invite (gonbidatu) invitation (gonbidapen)conclude (ondorioztatu) conclusion (ondorio)run (korrika egin) runner (korrikalari)sail (nabigatu) sailor (nabigatzaile)They finally reached an agreement.(Azkenean hitzarmena lortu zuten.)
Izenak osatzeko beste atzizki batzuk ity, ship, ness etaence / ance dira; hauek adjektiboei, aditzei edota besteizen batzuei erants diezazkiekegu.
personal (pertsonal) personality (nortasun)friend (lagun) friendship (adiskidetasun)happy (zoriontsu) happiness (zoriontasun)intelligent (adimentsu) intelligence (adimen)appear (agertu) appearance (itxura)Personality is more important than appearance. (Nortasuna itxura baino garrantzitsuagoa da.)
j GERUNDIOA ETA INFINITIBOA
GerundioaIngelesez ing bukaera duen adizkia da, ez aditz-denborairaunkorretan erabiltzen dena, izenaren funtzioa betetzenduena baizik. Ondorengo kasuetan ikusiko dugu:
■ Zenbait aditzen osagai zuzen gisa:
continue like / dislike prefer enjoy love / hate recommend finish miss suggestHe loves sending Valentine’s cards.(San Balentin eguneko postalak bidaltzea ikaragarrigustatzen zaio.)
■ Preposizioen ondoren.
You can ask for advice by writing a letter.(Aholkua eska dezakezu gutun bat bidaliz.)
■ Honako aditz-forma hauen ondoren:
can’t help can’t stand would mind / don’t mind be used to / get used to (ikus 119. orrialdea.)feel likeit’s no uselook forward toShe doesn’t mind expressing her feelings.(Ez zaio axola bere sentimenduak agertzea.)
■ Perpauseko subjektu bezala, ekintzei buruz eraorokorrean ari garenean.
Finding solutions to some problems is not easy.(Ez da erraza arazo batzuei konponbidea aurkitzea.)
Infinitiboa Aurretik to daraman adizkia dugu. Honela erabiltzen da:
■ Ondorengoak bezalako aditzen atzetik:
agree expect promiseappear / seem hope refusechoose learn wantdecide plan wishRomeo and Juliet planned to get married secretly.(Romeok eta Julietak ezkutuan ezkontzeko asmoa zuten.)
■ Zenbait adjektibo eta adberbioren ondoren.
We are happy to help you.(Atseginez lagunduko dizugu.)He ran too slowly to win the race.(Lasterketa irabazteko makalegi egin zuen korrika.)
■ Advise, invite, tell, warn, teach edo persuade bezalakoaditzen zeharkako osagarriaren ondoren.He persuaded me to join the club.(Elkarteko kide egiteko konbentzitu ninduen.)
Pertzepzio aditz batzuek (hear, feel, see ...) eta makenahiz let aditzek to gabeko infinitiboa daramate.
I saw Eric leave the office.(Bulegotik ateratzen ikusi nuen Erik.)Their parents make them clean their rooms.(Gurasoek euren gelak garbiarazten dizkiete.)
Gerundioz eta infinitiboz jarraituriko aditzakAditz batzuek gerundioko nola infinitiboko adizkia hardezakete ondoren, esanahia batere aldatzen ez delarik,adibidez, begin, propose, forbid, intend eta start.
They started to answer / answering the letters. (Gutunak erantzuten hasi ziren.)
Stop, remember eta forget aditzek, aldiz, esanguradesberdinak dituzte, ondoren aditz-forma bat ala besteadaramaten.
Stop + gerundioa zerbait egiteari utzi esan nahi du.
Bob stopped going out with Gina. (Bobek Ginarekin ibiltzeari utzi zion.)
Stop + infinitiboa ekintza bat eten beste gauza bategiten hasteko esan nahi du.
Can we stop to have some coffee?(Geldi al gaitezke kafe bat hartzeko?)
Remember + gerundioa iraganeko ekintzekin lotua dago.
I remember giving them their tickets.(Gogoratzen naiz txartelak eman nizkiela.)
Remember + infinitiboa etorkizuneko ekintzekin lotuadago.
Remember to call Jane before you go. (Gogoratu alde egin aurretik Janeri deitzea.)
Forget + gerundioa iraganean egindako zerbait ahaztuegin zaigula adierazten du.
We forgot meeting the writer of the book.(Ahaztu egin zitzaigun liburuaren egilea ezagutu genuela.)
Forget + infinitiboa zerbait egitea ahaztu zaigulaadierazten du.
He always forgets to bring the keys. (Beti ahazten zaio giltzak ekartzea.)
[6]
GRAMMAR APPENDIX
TOP MARKS 1 BASQUE © B Burlington Books
unit HAVE YOU HEARD?3
EgituraBaiezkoa: Present Perfect Simple (orainaldi burutua)aditz-denbora have aditzarekin, laguntzaile gisa, + aditzbaten partizipioarekin osatzen da.
Ezezkoa: not edo n’t forma uztartua gehitzen zaio have / has aldaerari.
Galderazkoa: subjektuaren aurrera mugituko dugu haveedo has.
Erabilerak■ Iraganean hasi eta oraingo unean jarraitzen duten
ekintzez hitz egiteko. Horregatik, batzuetan aditz--denbora hau itzultzerakoan orainaldia hautatzen da.
■ Burututako ekintzei buruz hitz egiteko, beti ere oraingounean begi bistako ondorioak dituzten ekintzak izanik.
+ Ekintza gertatu berria dela adierazteko. Kasu honetanjust erabiltzen da have eta partizipioaren artean.
The plane has just taken off. (Hegazkina aireratu berri da.)
How long? ekintzak zenbat denbora iraun duengaldetzeko erabiltzen da.
How long have you studied for the test?(Zenbat denbora aritu zara azteketarako ikasten?)
Eta ekintzak oraingo unean jarraitzen duenean, hasizenetik hona zenbat denbora igaro den galdetzeko.
How long have you lived here?(Zenbat denbora da hemen bizi zarela?)
For preposizioak ekintzak zenbat denbora iraun duenazaltzen du eta since preposizioak ekintza hasi zenekoune zehatza adierazten du. Bata bezala bestea askoerabiltzen dira Present Perfect Simple aldiarekin.
I have taken pictures of famous actors for two years.(Bi urte daramatzat antzezle ospetsuei argazkiak ateratzen.)This book has been famous since the film had itspremiere. (Liburu hau ospetsua da pelikula lehen aldizeman zutenez geroztik.)
j LEHENALDI BAKUNAREN / ORAINALDIBURUTUAREN ARTEKO ALDEA
Hauxe da desberdintasun nagusia: Past Simple aditz--denborak iraganeko une zehatz batean jazotakoaadierazten du, eta Present Perfect Simple aldiak, berriz,ekintza denbora-tarte batean kokatzen du.
I put an advert in the newspaper last Monday, but no onehas phoned yet.(Iragarki bat jarri nuen joan den astelehenean egunkarian,baina inork ez du oraindik deitu.)
j ADITZAK + PREPOSIZIOAAditz batzuek preposizio berbera hartzen dute ondoren.
agree with (-kin ados egon)concentrate on (-n kontzentratu)listen to (entzun)
Baina beste batzuek preposizio bat baino gehiago harditzakete. Adibidez:
Arrive at leku batera “iritsi” adiera du, leku hau beti erehiri bat edo herrialde bat ez delarik, bi kasu hauetanarrive in erabiltzen baita. Gogoan izan aditz honekininoiz ezin dela to preposizioa erabili.
She has already arrived at the office.(Bulegora iritsi da jada.)He arrived in Cartagena on Sunday morning.(Igande goizean iritsi zen Cartagenara.)They arrived in Venezuela at 3.00 am.(Goizeko hiruretan iritsi ziren Venezuelara.)
Talk about “zerbaiti buruz hitz egin” esan nahi du etatalk to / with “pertsona batekin hitz egin”.
We talked about our teachers.(Gure irakasleei buruz hitz egin genuen.)The reporters want to talk to / with Bruce Willis.(Kazetariek Bruce Willisekin hitz egin nahi dute.)
An action that began in the past and I have lived in London for two years.continues until the present How long have you been here?
An action that took place at an We have recently moved house.undetermined time in the past and I’ve already had dinner. has importance in the present
ever, never, yet, just, already,recently, lately, how long ...?,since, for
Affirmative Negative InterrogativeI / You have lived I / You have not (haven’t) lived Have I / you lived?
He / She / It has lived He / She / It has not (hasn’t) lived Has he / she / it lived?
We / You / They have lived We / You / They have not (haven’t) lived Have we / you / they lived?
FORM
Uses Examples Time expressions
PRESENT PERFECT SIMPLE
[7]TOP MARKS 1 BASQUE © B Burlington Books
GRAMMAR APPENDIX
unit WHO WE ARE4
Hear of “-ri buruz zerbait entzun” esan nahi du eta hearabout “zerbait jakin” itzul daiteke.
I’ve never heard of him.(Ez dut inoiz hari buruzko ezer entzun.)Have you heard about her new boyfriend?(Jakin al duzu mutil-lagun berri bat duela?)
Think aditza about eta of preposizioekin erabiltzen da,eta kasu bietan “uste izan, iritzi” edo “ buruan izan,pentsatu” adiera du,testuinguruaren arabera.
What do you think about / of the Talk magazine?(Zer deritzozu Talk aldizkariari?)The snaparazzi thought of taking a photo of him.(Snaparazziak hari argazki bat ateratzea pentsatu zuen.)
Ikus ezazu liburuaren amaieran 24. orrialdean datorrenpreposiziodun aditzen zerrenda.
j USED TO / WOULDIraganean behin baino gehiagotan, baina gaur egungertatzen ez diren ekintzak deskribatzen dituzte bi formahauek. Horregatik arrunta da esaldian maiztasun--adberbioak eta esamoldeak agertzea.
When I was a child, we used to go to the country everyweekend.(Umea nintzela, mendira joaten ginen asteburuero.)When I was a child, we would often go to the country.(Umea nintzela, mendira joaten ginen maiz.)
Used to, halaber, iraganeko egoerei buruz hitz egitekoere erabiltzen da; kasu honetan, ordea, ezin da woulderabili.
Brad Pitt and Jennifer Aniston used to be married.(Brad Pitt eta Jennifer Ariston ezkonduta egon ziren.)
Aurreko adibidean ikus dezakezun bezala, used toegoerak deskribatzeko erabiltzen denean, ez duguohiturazko -t(z)en amaiera daramala itzultzen, aditzburutu gisa baizik.
I used to think that Rob was a good person.(Pertsona ona zela uste nuen Rob.)
Ezezko nahiz galderazko esaldietan did laguntzaileaerabili beharra dugu, eta, orduan, used aditzakbukaerako “d” hori galtzen du.
Hugh didn’t use to play basketball.(Hughk ez zuen saskibaloian jolasten.)Did you use to smoke?(Erretzen al zenuen?)
j BE USED TO / GET USED TOBe used to formak “ohituta egon” adiera du, aldiz, getused to forma ohitzearen prozesuarekin lotua dago. Kasubietan to partikularen atzean izena ala gerundioa doa.
Azken bi egitura hauek aurretik ikusi duzun used toegiturarengandik oso deberdinak dira, beraietan used ezbaita aditza, adjektiboa baizik. Aditzak be eta get dira,hauek jokatu eta aditz-denbora desberdinetan erabiltzendirelarik.
Famous actors are used to the paparazzi.(Antzezle ospetsuak ohituta daude paparazzietara.)She is used to going to the gym every afternoon.(Arratsaldero gimnasiora joaten ohitua dago.)He is getting used to his new routine.(Ohitzen ari da bere errutina berrira.)I cannot get used to living in such a noisy street.(Ezin naiz ohitu halako kale zaratatsuan bizitzen.)
this evening, later, next month,soon, at eleven o’clock, in anhour, tomorrow, in a few weeks,on the 8th of May, in the future
Affirmative Negative InterrogativeI / You will work I / You will not (won’t) work Will I / you work?
He / She / It will work He / She / It will not (won’t) work Will he / she / it work?
We / You / They will work We / You / They will not (won’t) work Will we / you / they work?
FUTURE SIMPLE
Uses Examples Time expressions
FORM
A prediction The government won’t allow this type of experiment.
A timetable Dr Brown will see his patients at 5.00.
A spontaneous decision There is no meat left, so I will have fish for lunch.
[8]
GRAMMAR APPENDIX
TOP MARKS 1 BASQUE © B Burlington Books
EgituraBaiezkoa: etorkizuneko forma hau osatzeko willlaguntzailea aditzaren oinarrizko formaren aurrean kokatubehar dugu, baina ingeles mintzatuan ohikoenasubjektuarekin uztartzea da eta orduan will laguntzailea“l” bakar bezala ahoskatuko da.
Ezezkoa: not gehitzen zaio will laguntzaileari, baina bihitzon forma laburtua won’t dugu.
Galderazkoa: will eta subjektuaren arteko hurrenkeratrukatuko dugu.
Erabilerakn Etorkizuneko ekintzen berri emateko edo iragarpenak
egiteko.
n Finkatutako ordutegi bati buruz hitz egiteko.
n Bat-bateko erabakiak adierazteko, hots, hitz egiten arigaren unean hartutako erabakiak adierazteko.
EgituraBaiezkoa: to be aditzaren orainaldiarekin + going to+ beste aditz baten oinarrizko formarekin osatzen da. “-t(z)era joan” itzul dezakegu.
Ezezkoa: to be ezeztea besterik ez da.
Galderazkoa: subjektuaren aurrean to be aditzaezartzearekin aski dugu.
Erabilerakn Etorkizun hurbilerako ditugun asmoei, erabakiei eta
planei buruz hitz egiteko.
n Gertatzeko zorian dagoen zerbait adierazteko, aztarnakbegi bistakoak baitira.
j PRESENT CONTINUOUS ETORKIZUN ZENTZUAREKIN
Maiz orainaldi hau eta be going to egituraduna berdinerabiltzen dira, etorkizun hurbilean gertatuko denaadierazteko. Desberdintzen dituen gauza bakarra hauxeda, Present Continuous aldia gehiago erabiltzen delafinkaturiko egitasmo pertsonalekin.
The scientist is receiving / going to receive a prize thisafternoon. (Gaur arratsaldean sari bat jasoko duzientzialariak / jasotzera doa zientzialaria.)I’m seeing the doctor tomorrow. (Bihar medikuarengana noa [hitzordua eskatuta dut].)
Normala den bezala, erabilera honetan perpausaketorkizunarekin, eta ez orainaldiarekin, loturiko denbora--esamolderen bat eramango du.
this evening, later, next month,soon, at eleven o’clock, in an hour,tomorrow, in a few weeks, on the8th of May
BE GOING TO
Affirmative Negative InterrogativeI am going to work I am not going to work Am I going to work?
You are going to work You are not (aren’t) going to work Are you going to work?
He / She / It is going to work He / She / It is not (isn’t) going to work Is he / she / it going to work?
We / You / They are going to work We / You / They are not (aren’t) going to work Are we / you / they going to work?
A planned action for the future The newspaper is going to publish the results of the experiment next week.
An action that is about to happen Be careful! The dog is going to bite you.
FORM
Uses Examples Time expressions
by this time next week, by ten o’clock,by the end of ..., by then, by August, in two months
Affirmative Negative InterrogativeI / You will have finished I / You will not (won’t) have finished Will I / you have finished?
He / She / It will have finished He / She / It will not (won’t) have finished Will he / she / it have finished?
We / You / They will have finished We / You / They will not (won’t) have finished Will we / you / they have finished?
FUTURE PERFECT
Uses Examples Time expressions
FORM
A completed action at Patients will have finished their treatment a certain future time in two months.
[9]TOP MARKS 1 BASQUE © B Burlington Books
GRAMMAR APPENDIX
EgituraBaiezkoa: will have + aditz nagusiaren partizipioarekineratzen da.
Ezezkoa: will partikulari not gehitzea besterik ez da,baina forma uztartua won’t, dugu hitz egiterakoanformarik ohikoena.
Galderazkoa: will eta subjektuaren arteko hurrenkeratrukatzen da.
Erabilerakn Etorkizuneko une zehatz batean ekintza amaituta
egongo dela adierazteko.
EgituraBaiezkoa: to be aditzaren etorkizuna + aditza ingamaierarekin.
Ezezkoa: not gehituko diogu will partikulari (won’t).
Galderazkoa: will ezarriko dugu subjektuaren aurrean.
Erabilerakn Aditz-denbora hau etorkizuneko une zehatz batean zer
gertatzen ariko den adierazteko erabiltzen da.
j ITENTSITATE-ADBERBIOAKZenbait adjektiborekin edo beste adberbio batzuekinerabiltzen dira, hauen esangura ñabartzeko, hau da,indarra areagotzeko edo gutxiagotzeko.
not at all (batere ez)slightly (pixka bat)a bit (pixka bat) fairly (nahiko)pretty (nahiko)rather (dezente)quite (oso, dezente)very (oso)really (egiazki, benetan)totally (guztiz) I’m not at all hungry.(Ez naiz batere gose.) Cloning dogs is rather complicated.(Txakurrak klonatzea dezente zaila da.)She speaks very slowly. (Oso makal hitz egiten du.)
j VERB COLLOCATIONSAditz batzuek beti berauekin erlazionaturiko hitz edoesamolde finko batzuk daramatzate atzean, eta elkartehori da collocation deitzen dena.
lose interest (interesa galdu)gain experience (esperientzia hartu)
Take, make eta do dira horren hiru adibide tipiko,zenbait hitz (decision bezalako salbuespenen bat kenduta)batarekin ala bestearekin bakarrik erabil baitaitezke.
take a shower (dutxatu)take place (ospatu)take a break (atseden hartu)take part (parte hartu)take for granted (ziurtzat jo)make / take a decision (erabaki bat hartu)make an impression (tankera [ona / txarra] hartu)make a mistake (akatsa egin)make a suggestion (zerbait iradoki)do homework (etxerako lanak egin)do (your) best (ahalegin guztiak egin)do business (negozioak egin)do a favour (mesede bat egin)do the washing-up (ontziak garbitu)do the right thing (zuzen jokatu)do well (ondo joan / ibili)Young scientists are taking part in the investigation.(Zientzialari gazteak ikerketan parte hartzen ari dira.)We must make a decision about this.(Honi buruz erabaki bat hartu beharra dugu.)I’ll do my best to finish the project tonight. (Ahalegin guztiak egingo ditut proiektua gaur gaueanbukatzeko.)
An action in progress at At this time tomorrow, Jack and Brian a certain future time will be training.
FUTURE CONTINUOUS
FORM
Affirmative Negative InterrogativeI / You will be working I / You will not (won’t) be working Will I / you be working?
He / She / It will be working He / She / It will not (won’t) be working Will he / she / it be working?
We / You / They will be working We / You / They will not (won’t) be working Will we / you / they be working?
at this time tomorrow, at this time next ...,on Thursday, in the next decades
Uses Examples Time expressions
[10]
GRAMMAR APPENDIX
TOP MARKS 1 BASQUE © B Burlington Books
unit AGAINST ALL ODDS5
Erlatibozko izenordain edo adberbio batez hasten direnmenpeko perpausak dira, eta bi motatakoak daude:defining (murrizgarriak) eta non-defining (ez--murrizgarriak).
Defining Relative ClausesMurrizgarriek aurrekariari buruzko ezinbesteko informazioaematen digute. Hauek izan ezean perpausaren esanahiaosatu gabe geldituko litzateke, horregatik doaz esaldinagusiari lotuta, berauen artean komarik gabe. Erlatibozkoizenordainak who, which, that eta whose dira, baina kendaitezke subjektu-funtzioa betetzen ez badute.
n Who (-n) pertsonei buruz aritzeko soilik.
He is the doctor (who) I saw on TV.(Bera da telebistan ikusi nuen sendagilea.)
n Which (-n) gauzekin bakarrik erabiltzen da.
I watched the documentary (which) you recommended.(Zuk gomendatutako dokumentala ikusi nuen.)
n That (-n) aurrekaria pertsona edo gauza deneanerabiltzen da.
Summer is the season (that) he likes the most.(Uda da gehien gustatzen zaion urtaroa.)
n Whose (zeinen) inoiz ez du subjektu-lanik egiten,beraz, ezin da ez kendu, ez thaten bitartez ordeztu.Euskaratzekoan, gainera, beste egitura batzuetara jodezakegu.
This is a book whose author is unknown.(Egile ezezaguna duen liburua da hau.)
When eta where erlatibozko adberbioek ere izen batdute aurrekaritzat.
n When denbora bati lotua dago (-eneko, -n). Haukendu edo bere ordez that erabil dezakegu.
I’ll never forget the year (when / that) there were manyfires in the city. (Inoiz ez dut ahaztuko hirian sute askoegon zireneko urtea.)
n Where lekuaren adierazlea da (non, -n), inoiz ez dakentzen eta ezin da bere ordez that erabili.
I visited the area where the earthquake occurred.(Lurrikara gertatu zen eremua bisitatu nuen.)
Erlatibozko hitzaren aurrean preposizioa joango balitz,ohikoena kentzea da eta preposizioa bukaeran kokatzea.
Animal behaviour is a topic scientists are interested in.(Animalien jokaera zientzialarien intereseko gaia da.)I saw the car crash everyone is talking about.(Mundu osoaren ahotan dagoen kotxe-istripua ikusi nuen nik.)
Non-defining Relative ClausesEz-murrizgarriek aurrekariari buruzko informaziogehigarria soilik ematen digute. Hauek gabe ere, perpausnagusiak erabateko zentzua du, eta, horregatik, komaartean doaz.
Jack, who always helps people, has worked for severalorganisations.(Jack, zeina beti jendeari laguntzen ari den, erakundedesberdinetarako jardun da lanean.)
Who, which, whose, when eta where erabiliz eratzendira, baina inoiz ez thatekin. Halaber, inoiz ezin daerlatibozko partikula kendu.
Peter, who is a journalist, has written some articles about tornadoes.(Peterrek, kazetaria denak, tornadoei buruzko artikulubatzuk idatzi ditu.)Hurricanes, which are common in the Caribbean, cankill many people.(Urakanek, zeinak Karibean arruntak diren, jende asko hildezakete.)
Esaldi ez-murrizgarriak oso jasoak dira estiloz, ingelesmintzatuan askoz gehiago erabiltzen dira murrizgarriak.
ERLATIBOZKO PERPAUSAK
that cannot replace who or which My brother, who lives in San Francisco, isn’t afraid of earthquakes.Elephants, which are very heavy, can live for many years.
Uses Examples
DEFINING RELATIVE CLAUSES
who / that refer to people I talked to a man who / that survived the earthquake.
which / that refer to objects The medicines which / that we’re using are from the Red Cross.
when refers to a moment in time It was in 2005 when Hurricane Katrina hit New Orleans.
where refers to a particular place Japan is a country where earthquakes are very common.
whose refers to possession He’s the boy whose mother saved many people’s lives.
Uses Examples
NON-DEFINING RELATIVE CLAUSES
[11]TOP MARKS 1 BASQUE © B Burlington Books
GRAMMAR APPENDIX
j WANT + INFINITIBOA WANT + OBJEKTUA + INFINITIBOA
Want + infinitiboaWant aditzaren osagarri zuzena den eta aldi berean bereosagarriak ere badituen infinitiboak zerbait egiteko desioaadierazten du. Infinitibo horren subjektuak eta wantaditzarenak bat bera izan behar du.
Joe wants to forget the disaster. (Joek hondamena ahaztu nahi du.)
Want + objektua + infinitiboaEgitura honekin beste norbaitek zerbait egin dezan desioaadieraziko dugu.
The president wants the people to be in safe areas.(Jendea eremu seguruetan egon dadin nahi dulehendakariak.)
Ingelesez want aditzaren osagarri zuzena izenordainadenean, objektu-forman ipini beharko dugu, ez baitaegiaz subjektutzat jotzen, objektutzat baizik.
Do you want me to phone for help?(Laguntza eske dei dezadan nahi al duzu?)
j PHRASAL VERBS: ESANAHI ANITZEKOAKBatzuetan phrasal verb berak esanahi bat baino gehiagoditu, go eta get aditzen kasuan bezala.
go down (jaitsi - gustatu, harrera ona izan)go on (jarraitu - gertatu)get on (ongi moldatu - [autobus, tren edo hegazkinbatera] igo)get into (interesatu / -n sartu, -ko kide egin)get up (igo - ohetik altxatu)The storm went on for several hours. (Ekaitzak orduak iraun zituen.)People knew something strange was going on andstarted to run. (Jendeak bazekien zerbait arraroagertatzen ari zela eta korrika hasi zen.)
unit WOMEN AND SPORT6
Modal Examples Uses
MODALAK
can Mary can run very fast. Ability Can I call you tonight? RequestWomen’s sports can be exciting to watch. Possibility
be able to Her brother is able to skate very well. Ability
can’t You can’t be 40 years old, you look much younger! Certainty that something is impossible
could She could run fast when she was a child. Past ability Could you help me with the suitcases? Polite requestYou could exercise and eat healthier food. Polite suggestionIt could be dangerous for women to compete with men. Possibility
may It may rain tomorrow. PossibilityMay I join this team? Polite request
might She might win the gold medal in the competition. Possibility
would Would you open the window, please? Formal requestWould you like something to drink? Offer
must You must train hard for the match. ObligationShe’s got a great job. She must be very happy. Certainty that something is true
have to I have to buy the tickets today. Obligation, necessity
need to You need to practise harder. Obligation, necessity
needn’t You needn’t bring anything to the party. Lack of obligation
don’t have to I don’t have to get up early tomorrow. Lack of obligation
mustn’t You mustn’t exceed the speed limit. Prohibition
should You should try and get on well with your siblings. Advice / opinion
ought to You ought to warm up before training. Advice / opinion
[12]
GRAMMAR APPENDIX
TOP MARKS 1 BASQUE © B Burlington Books
may / mightPosibilitatea adierazten dute (might aditzak urriagoa).Subjektua daramate biek, euskaraz, aldiz, formainpertsonaletara jotzen dugu (baliteke, daitekeena da,gerta liteke, etab.).May, halaber, eskaerak era jasoan egiteko erabiltzen da.
wouldZerbait era jasoan eskatzeko edo eskaintzeko erabiltzen da.
must / have toObligazioa eta beharra adierazten dute, baina mustorainaldian erabiltzen da eta have to gainontzeko aditz--denboretan. Autoritatea duten pertsonek must erabiltzendute, have to, aldiz, edozeinek erabiltzen du, norbaitekzer egin behar duen adierazteko.
You must take the pills twice a day.(Egunean bitan hartu behar dituzu pilulak.)I have to take the pills twice a day.(Egunean bitan hartu behar ditut pilulak.)
Must, era berean, ondorio logikoak adierazteko ereerabiltzen da (antza, nonbait).
need to / needn’tNeed to ez da modala, jokatu egiten baita eta dolaguntzailearen beharra du ezezko eta galderetarako.Obligazioa eta beharra adierazten ditu, have to aditzakbezala.
Ian needs to talk to you. (Ianek zurekin hitz egin beharra du.)
Needn’t, kontrara, modala da, eta ezezkoan bakarrikerabiltzen da, zerbait egiteko obligaziorik edo beharrik ezdagoela azaltzeko (don’t have to formak bezala).
She needn’t come. (Ez dauka etorri beharrik.)
mustn’t / don’t have toMustn’t formak debekua adierazten du. Don’t have toformak, aitzitik, “ez eduki zertan” edo “beharrik ez”adiera du, bestela esanda, obligazio eta beharrik eza,needn’t formak bezalaxe.
should / ought toAholkua adierazten dute biek, baina should askoz gehiagoerabiltzen da. Ought to kasik ez da erabiltzen ezezko etagalderetan.
j MODALAKn Aldagaitzak dira, horrenbestez, forma bera dute
singularrean nola pluralean.
n Ez dute do laguntzailearen beharrik ezezko etagalderazko formak osatzeko.
n Jarraian aditzoinak daramatzate beti.
n Ez dute infinitiborik, partizipiorik, etorkizunik, ingamaieradun formarik, ez eta aditz-denbora elkarturik ere.
Be able to eta have to aditzek ez dituzte ezaugarrihoriek guztiak; bai, ordea, aditz modalen erabilera batzuk(gaitasuna, obligazioa, etab.).
can / be able to / can’tCan modala ondorengoetarako erabiltzen da:
n Trebetasuna / gaitasuna adierazteko orainaldian (jakin).
n Eskaerak egiteko, baimena eman eta eskatzeko.
n Posibilitatea azaltzeko (ahal izan).
+ Iradokizunak egiteko.
You can try and join a women’s football club.(Emakumezkoen futbol-talde batean sartzen saia zaitezke.)
Can’t formak, erabilera hauez gain, ezezko eran bestebatzuk ere baditu:
n Zerbait ezinezkoa den ziurtasuna.
+ Debekua.
Today, women still can’t play in male teams. (Egun, emakumeek oraindik ezin dute gizonezkoentaldeetan jokatu.)
Be able to aditzak gaitasuna adierazten du, can aditzakbezala, eta honek ez dituen aditz-denbora guztietanerabiltzen da.
I haven’t been able to finish my homework yet.(Oraindik ezin izan ditut etxerako lanak bukatu.)
couldn Trebetasuna adierazten du lehenaldian.
n Can aditzarekin baino modu jasoagoan zerbaiteskatzeko.
n Iradokizunak egiteko.
n Can aditzarekin baino posibilitate urriagoa adierazteko
MODAL BURUTUAKModal Perfect Examples Uses
must have Linda has arrived late. She must have been in a traffic jam. Certainty that something was true
may / might have She may / might have taken the wrong bus. A guess about a past action
could have You could have asked the doctor before taking Ability to have done somethingthat medicine. but in fact did not
couldn’t have He couldn’t have gone to the concert because he was Certainty that something diddoing a test. not happen
would have I would have gone to the party, but I was too busy. Willingness to have done something but in fact could not
should / ought to have You should / ought to have warned me earlier. Criticism or regret after an event
shouldn’t have He shouldn’t have forgotten about her birthday. Criticism after an event
needn’t have You needn’t have brought anything to my party. An unnecessary action in the past
[13]TOP MARKS 1 BASQUE © B Burlington Books
GRAMMAR APPENDIX
must have + partizipioaGertatutako ekintza batekiko ustea azaltzeko erabiltzen da.
may / might have + partizipioaGertatutako zerbaiti buruz iragarpenak egiteko erabiltzenda.
could have + partizipioaIraganean zerbait egin zitekeen arren, azkenean ez zelaegin adierazten du.
couldn’t have + partizipioaZerbait gertatu izana ezinezkoa dela adierazteko.
would have + partizipioa Iraganean zerbait egin nahi izan zela, baina kanpokobaldintzak medio, egiterik egon ez zela adierazten du.
should / ought to have + partizipioaBi forma hauekin iraganean gertatutako zerbaiti buruzkexua edo espero genuena gertatu ez delako pena adierazdezakegu.
The match should / ought to have been very exciting.(Partidak oso interesgarria izateko itxura zuen.)
shouldn’t have + partizipioaIraganeko gertakizun bati buruzko iritzi kritikoa adieraztendu, ez zuela gertatu behar adieraziz.
needn’t have + partizipioaEgin zena egin beharrik ez zegoela adierazten du.
j ADJEKTIBOAK OSATZEKO ATZIZKIAKAditzei ed eta ing atzizkiak gehitzean adjektiboak sortzendira. Ed bukaeradunek norbait nola sentitzen dendeskribatzen dute; ing amaieradunek, berriz, pertsona horihorrela zerk sentiarazten duen.
amaze (harritu) amazed (harriturik)amazing (harrigarri)
bore (aspertu) bored (asperturik)boring (aspergarri)
embarrass (lotsatu) embarrassed (lotsaturik)embarrassing (lotsagarri)
interest (interesatu) interested (interesaturik)interesting (interesgarri)
shock (hunkitu) shocked (hunkiturik)shocking (hunkigarri)
Izen batzuek ful eta less atzizkiak hartzen dituzte eta honekadjektiboen esanahia argitzen laguntzen digu, ful atzizkiak“-rekin” esan nahi baitu eta less atzizkiak “gabe”.
care (ardura) careful (arduratsu)careless (arduragabe)
harm (kalte) harmful (kaltegarri)harmless (kalterik gabeko)
pain (min) painful (mingarri)painless (minik gabeko)
use (erabilpen) useful (erabilgarri)useless (alferrikako)
EBeste batzuek, aitzitik, atzizki bakarra onartzen dute.Adibidez, peaceful eta homeless aurki ditzakegu, baina*peaceless eta *homeful bezalakorik ez.
Hauez gain, izen eta aditz batzuei ous, al, able eta iveatzizkiak gehitzean, adjektibo gehiago lor ditzakegu.
danger (arrisku) dangerous (arriskutsu)nation (nazio) national (nazional)predict (aurresan) predictable (aurresan daitekeen)attract (erakarri) attractive (erakargarri)
unit PEOPLE AND PRODUCTS7
if would If we had enough money, we would buy a new car.unless could / might You could / might learn more this year if you studied harder.
if would have If I had phoned my parents, they wouldn’t have been worried.+ Past Perfect
unless could / might have He could / might have visited her if he had known she was ill.
if Future Simple If you are left-handed, you will face many disadvantages. + Present Simple You will meet a lot of people if you travel abroad.
unless may / might If she is free tomorrow, she may / might attend the concert too. imperative Search on the Internet if you want to buy some special products.
SECOND CONDITIONAL
+ base form
THIRD CONDITIONAL
+ past participle
BALDINTZAZKO PERPAUSAK
Conditional clause Result clause Examples
+ Past Simple
FIRST CONDITIONAL
[14]
GRAMMAR APPENDIX
TOP MARKS 1 BASQUE © B Burlington Books
Baldintzazko esaldiak esaldi konposatuak dira, if daramaneta baldintza adierazten duen perpaus batez osatuak, aldebatetik, eta ondoriozko ekintza edo emaitza adieraztenduen perpaus nagusiaz, bestetik. Hiru eratakoak dira.
Baldintzazko lehenaHonela eratzen da: if + Present Simple baldintzazkoperpausan eta will partikuladun etorkizuna ondorioan.Baldintza betetzen bada, zer gertatuko den adierazten du.
If I finish the project soon, I will go to the cinema with you.(Lana laster bukatzen badut, zinemara joango naiz.)
Ez dio axola zer hurrenkeratan kokatzen diren ondorioaeta baldintza, baina baldintza badoa lehenik, bi perpausenartean koma idatziko dugu.
Etorkizuna erabiltzeaz gain, may eta might modalekinedo aginterarekin ere adieraz dezakegu ondorioa.
If the library is open, I may / might borrow a book.(Liburutegia zabalik badago, badaiteke / baliteke liburubat ateratzea.)If you see Jack, say hello to him.(Jack ikusten baduzu, agur ezazu.)
Ezezko eran erabiltzeko Present Simple aldian doan aditzaezezta dezakegu edo baiezko eran utzi, baina unlessjuntagailuarekin eman behar diogu hasiera (ez ba... /ezean), if not erabiltzearen pareko dena.
He won’t believe anything unless we prove it is true.(Ez du ezer sinestuko, egia dela frogatzen ez badugu.)
Baldintzazko bigarrenaHonela eratzen da: if + Past Simple baldintzan etabaldintza bakuna (would + aditzoina) ondorioan.Orainaldiarekin loturiko baldintza hipotetikoak adieraztenditu, hau da, gertatzeko aukera gutxi dutenak.
If you talked to him, he would understand the situation.(Berarekin hitz egingo bazenu, ulertuko luke egoera.)
Euskaraz baldintzazko perpauseko aditza ba--aurrizkiarekin doa eta ez ingelesez bezala lehenaldian.
Menpeko perpauseko aditza to be denean, wereerabiltzen da singularreko nola pluraleko pertsonaguztiekin.
If that camera weren’t so expensive, I would buy it.(Kamera hori hain garestia ez balitz, erosi egingo nuke.)
Eta aholkuak ematen ari garenean, I izenordainarekin betiwere erabiltzen da.
If I were you, I would ask my parents for permission.(Nik zure tokian, gurasoei eskatuko nieke baimena.)
Baldintzazko bigarrenaren aldaera ohikoenak could etamight modalak dira, baina hauek biek hipotesiaburutzeko aukera are urriagoa dela adierazten dute.Euskaraz “agian, behar bada, gerta liteke” eta antzekoakerabil ditzakegu itzultzerakoan.
If I wrote a good composition, I could / might improvemy mark.(Idazlan on bat idatziko banu, agian nire nota hobetukonuke.)
Baldintzazko hirugarrenaHonela eratzen da: if + Past Perfect baldintzan eta wouldhave + partizipioa ondorioan. Kasu honetan ez dabaldintza bat adierazten, ezinezkoa den zerbait baizik,iraganari lotua baitago, beraz, hipotesia burutu ezina da.
You would have learnt to play the guitar sooner if youhad taken classes. (Lehenago ikasiko zenukeen gitarra jotzen, klaseetarajoan izan bazina.)
Egitura honen aldaerak perpaus nagusian could have etamight have + partizipioa hautatuz osatzen dira.
If we had bought the tickets on time, we could / mighthave gone to the cinema.(Sarrerak garaiz erosi izan bagenitu, agian zinemarajoango ginatekeen.)
j DENBORAZKO PERPAUSAKEtorkizunarekin lotuta daudenak baldintzazko lehenengoakbezala eratzen dira: Present Simple aldia menpekoperpausan eta will laguntzailedun etorkizuna perpausnagusian. Aldatzen dena juntagailuak dira, eta kasuhonetan when, as soon as eta antzekoak erabiltzen dira.
When I get home, I’ll be able to help you in the kitchen.(Etxera iristen naizenean, sukaldean lagundu ahalko dizut.)She’ll start driving as soon as she passes her drivingtest.(Gidatzen hasiko da gidatzeko azterketa gainditu bezainlaster.)
j AURRIZKIAKUn, im, in eta dis adjektibo, izen eta aditz batzuekhartzen dituzten aurrizkiak dira, aurkako hitzak sortzeko.Aurrizki hauek ezagutzeak izen berriak ulertzenlagunduko digu.
likely (gerta daitekeen) unlikely (nekez gertatuko den)possible (posible) impossible (ezinezko)polite (heziera oneko) impolite (gaizki hezitako)complete (beteta) incomplete osatu gabe)advantage (abantaila) disadvantage (desabantaila)connect (konektatu) disconnect (deskonektatu)The main disadvantage of this is the price.(Honen desabantailarik nagusiena prezioa da.)
Kontuz ibili, ordea, batzuetan un, dis, in eta im ez baitiraaurrizkiak, izenaren zatia baizik, esaterako understand,discipline, influence edo important hitzen kasuan.
Under, re, inter, over, anti, bi, pre eta multi ere askoerabiltzen diren aurrizkiak dira.
ground (lur) underground (lur azpiko)write (idatzi) rewrite (berridatzi)national (nazional) international (nazioarteko)active (gogotsu) overactive (hipergogotsu)social (sozial) antisocial (antisozial)cycle (ziklo) bicycle (bizikleta)historic (historiko) prehistoric (historiaurreko)millionaire (aberats) multimillionaire (izugarri
aberats)
[15]TOP MARKS 1 BASQUE © B Burlington Books
GRAMMAR APPENDIX
j IZENAK + PREPOSIZIOAIzen batzuek, batez ere abstraktuek, preposizio zehatzbatzuk daramatzate atzetik eta, beti berberak direnez, ezlegoke gaizki bakoitzarekin zein erabiltzen den ikastea.24. orriaren bukaeran dagoen zerrenda ikus ezazu.
Lack of exercise has a bad effect on your health.(Ariketa fisiko gabeziak eragin txarra du zure osasunean.)
unit OUTER SPACE 8
EgituraBoz pasiboa askoz arruntagoa da ingelesez euskarazbaino, horregatik, itzultzeko garaian aditza boz aktiboanuztea hobesten da, forma inpertsonalak hautatuz edohitz-ordena aldatuz.
Baiezkoa: to be + aditzarekin + aditz nagusiarenpartizipioarekin eratzen da.
An astronaut was sent into space.(Astronauta bat bidali zuten espaziora.)
Perpaus aktibo bat pasibo bilakatuko da, ondorengourratsen ondorioz:
n Perpaus aktiboan aditz nagusiak zuen aldian ezarrikodugu to be aditza.
They sold their house last week.Their house was sold last week.(Joan den astean saldu zen haien etxea.)
n Perpaus aktiboan aditzaren ondoren doan lehenosagarria bihurtuko da subjektu, dela osagarri zuzenadela zeharkakoa. Hain zuzen ere, aldaketa hau kasikingelesak bakarrik duen ezaugarria da, euskaraz ezinbaita horrelako pasiborik osatu.
The scientist explained the theory to the students.The theory was explained to the students by the scientist.(Teoria azaldu zien ikasleei zientzialariak.)We will give Peter a present at the party.Peter will be given a present at the party.(Peterri oparia emango diogu festan.)
n Zeharkako osagarria izenordaina bada, subjektuformara pasatuko dugu.
He showed them the results of the experiment.They were shown the results of the experiment.(Saiakuntzaren emaitzak azaldu zizkien.)
n Perpaus aktiboko subjektua esaldiaren bukaerarapasatuko dugu, aurretik by preposizioa daramala. Etapertsona-izenordaina bada, dagokion izenordainobjektuaz trukatuko dugu.
Journalists have written thousands of articles.Thousands of articles have been written by journalists. (Milaka artikulu idatzi dituzte kazetariek.)He is going to win the car race.The car race is going to be won by him.(Kotxe-lasterketa irabaziko du hark.)
Tense Active Passive
Present Simple NASA studies other planets. Other planets are studied by NASA.Past Simple NASA studied other planets. Other planets were studied by NASA.Future Simple NASA will study other planets. Other planets will be studied by NASA.Modals NASA should study other planets. Other planets should be studied by NASA.Present Continuous NASA is studying other planets. Other planets are being studied by NASA.Past Continuous NASA was studying other planets. Other planets were being studied by NASA.Present Perfect Simple NASA has studied other planets. Other planets have been studied by NASA.Past Perfect Simple NASA had studied other planets. Other planets had been studied by NASA.Modal Perfects NASA must have studied other planets. Other planets must have been studied by NASA.have to NASA has to study other planets. Other planets have to be studied by NASA.be going to NASA is going to study other planets. Other planets are going to be studied by NASA.
BOZ PASIBOA
[16]
GRAMMAR APPENDIX
TOP MARKS 1 BASQUE © B Burlington Books
Aditz modalak eta be going to egitura ez dira aldatzen,hauei darraien aditza baita pasiboan jartzen dena (be +partizipioa).
The technician must operate the camera.The camera must be operated by the technician.(Kamera teknikariak erabili behar du.)They have to launch more spaceships to space.More spaceships have to be launched to space.(Espazio-ontzi gehiago jaurti behar dira espaziora.)They are going to show the new film at this cinema.The new film is going to be shown at this cinema.(Pelikula berria zinema honetan emango dute.)
Ezezkoa: to be aditzari not edo n’t gehitzea besterik ez da.
That film wasn’t directed by Spielberg.(Pelikula hori ez zen Spielbergek zuzendua izan.)
Galderazkoa: to be aditzarekin hasten dira galderak,subjektua eta partizipioa ondoren baitoaz.
Were you examined by the doctor?(Aztertu al zintuen sendagileak?)
Galderan aditz modal bat, aditz-denbora elkarturen batedo etorkizunean doanen bat badago, pasiboko parpausamodalarekin edo aditz laguntzailearekin hasiko da, bozaktiboan bezala.
Should everything in the news be believed?(Albisteetako guztia sinetsi behar al da?)Have any new planets been discovered by astronomers?(Aurkitu al dute planeta berriren bat astronomoek?)Will the job be finished by Monday?(Lana bukatuta egongo al da astelehenerako?)
Galdetzailedun galderek ere aditz laguntzailearen etasubjektuaren arteko hurrenkera aldatu egiten dute,galdetzaileak subjektu-funtzioa duenean izan ezik.
When was the first man sent to the moon?(Noiz bidali zuten lehen gizona ilargira?)Where will the film be filmed?(Non filmatuko dute pelikula?)Who will be appointed for the job?(Nor izendatuko dute lanposturako?)
Erabilerakn Aurreko adibideetan ikus dezakezun bezala, boz
aktiboa, batez ere, ekintza burutzen duen subjektuabaino garrantzitsuagoa ekintza bera dela nabarmendunahi denean erabiltzen da.
A flag was put on the moon.(Bandera bat jarri zuten ilargian.)
n Halaber, ekintza burutu duen subjektua aipatu beharrikez dagoenean, ezezaguna denean, garrantzi gutxikoaedo aipatu nahi ez denean ere, modu pasiboaerabiltzen da.
In this hotel, the rooms are cleaned every day. (Hotel honetan egunero garbitzen dituzte gelak.)
n Eta aurrekoaren ildotik, they, somebody, nobodyedo antzeko subjektua duten perpaus aktiboaksaihesteko.
Somebody has made a great discovery.A great discovery has been made.(Se ha hecho un gran descubrimiento.)
j BOTH ... AND, EITHER ... OR Y NEITHER ... NOR
Korrelazioan doazen alborakuntza juntagailuak dira.
n Both ... and egitura “bai ..., bai ...” itzul daiteke.Perpaus bietan errepikatzen den osagaiarekin du lotura.
Both my brother and I like travelling very much.(Bai nire anaiari, bai niri, asko gustatzen zaigu bidaiatzea.)I was both sad and disappointed when I was told thetruth. (Triste ezezik, nahigabetua ere gelditu nintzen egiaesan zidatenean.)
Batzuetan “ez ezik, ... ere”, “hala ..., nola ..." euskaradaiteke.
Both Peter and Mary wanted to go home.(Hala Peterrek, nola Maryk, biek joan nahi zuten etxera.)
n Either ... or ere, bi osagairi dago lotua, baina kasuhonetan, hautaketa adierazteko, bata ala bestea.Aditza ezezko eran doanean, “ez ..., ez ... ” itzuldaiteke, ezeztapena indartzeko.
You can ask either Tom or Susan to help you. (Edo Tomi, edo Susani eska diezaiokezu laguntza.)Vicky doesn’t want to travel either to Paris or Rome.(Vickyk ez du nahi bidaiatzerik ez Parisera, ez Erromara.)
Either perpausaren hasieran doanean, aditza singularreandoa.
Either Chinese food or Italian food is fine with me.(Niri berdin zait jaki txinarra edo italiarra.)
n Neither ... nor “ez ..., ez ...” itzul daiteke. Ingelesez bialdiz ezeztatu ezin denez perpaus bera, aditza betibaiezko eran joaten da.
You can neither eat nor drink in the library.(Liburutegian ezin da ez jan, ez edan.)I have got neither a computer nor an MP3.(Ez dut ez ordenagailurik, ez MP3rik.)
j HAVE / GET + SOMETHING + DONEHave eta get + izena + partizipioa, norbaiti eskatutakoekintzak adierazteko erabiltzen da.
I’m going to have / get my hair cut.. (Ilea moztera noa.[beste pertsona batek egingo du eta ez nik])
Egitura honek esanahi pasiboa du, erdian doan izenakpartizipioan doan aditzaren bitartez adierazitako ekintzajasotzen baitu. Euskaratzerakoan, ordea, boz aktiboaerabiliko dugu.
My watch broke, so I had it repaired yesterday. (Erlojua hondatu zitzaidanez, atzo konponarazi nuen.)
[17]TOP MARKS 1 BASQUE © B Burlington Books
GRAMMAR APPENDIX
unit THE WORLD OF CRIME9
a. Reported statementsNorbaitek esan berri duena, orainaldian konta dezakegu,eta horretarako nahikoa da komatxoak kentzea,izenordain subjektua eta aditzaren pertsona aldatzea.
“I am tired.” He says that he is tired.(Nekatuta dagoela dio.)
Ohikoena, dena dela, norbaitek esana lehenaldiankontatzea da. Eta horretarako said erabiliko dugu,ondorengo aditzak atzera jauzia egingo du: PresentSimple pasa aldia Past Simple aldira pasatuko da, hau PastPerfect deiturikora, etab., eta pertsona-izenordainez gain,erakusleek, edutezkoek eta denbora nola leku--preposizioek ere aldaketak jasango dituzte.
Menpeko perpausa that juntagailuaz hasten da, bainaingeles mintzatuan isildu egiten da.
”I’ll do an investigation here next week,” the detectivesaid.The detective said (that) he would do an investigationthere the following week.(Detektibeak esan zuen ikerketa bat burutuko zuela hanhurrengo astean.)
Perpausak egia orokorra adierazten duenean, aditz--denborak ez du inolako aldaketarik jasaten.
“Crime is punished by law,” she said. She said that crime is punished by law.(Delinkuentzia legeak zigortzen duela esan zuen hark.)
Norbaitek esandakoa kontatzekoerabiltzen da, baina pertsona horrekerabilitako hitz berberak aipatu gabe.
REPORTED SPEECHTense Direct speech Reported speech
Present Simple “He works as a policeman.” She said that he worked as a policeman.Past Simple “He worked as a policeman.” She said that he had worked as a policeman.Future Simple “He will work as a policeman.” She said that he would work as a policeman.Present Continuous “He is working as a policeman.” She said that he was working as a policeman.Past Continuous “He was working as a policeman.” She said that he had been working as a policeman.Present Perfect Simple “He has worked as a policeman.” She said that he had worked as a policeman.Present Perfect Continuous “He has been working as a policeman.” She said that he had been working as a policeman.Past Perfect Simple “He had worked as a policeman.” She said that he had worked as a policeman.Past Perfect Continuous “He had been working as a policeman.” She said that he had been working as a policeman.
CHANGES IN MODALS CHANGES IN OTHER WORDS AND EXPRESSIONS
Direct speech Reported speech Direct speech Reported speech
can could
may might
must / have to must / had to
will would
now then
today that day
tonight that night
yesterday the previous day / the day before
last week the previous week / the week before
a month ago the previous month / the month before
tomorrow the following day / the day after / the next day
next week the following week / the week after
here there
this that
these those
You should have your eyes checked every year.(Urtero egin behar zenuke begietako azterketa.) The writer had / got his book published (by a publisher). (Idazleak argitaratu zuen bere liburua. [argitaletxe batekegin zuen].)
Have nahiz get bereizgabe erabiltzen badira ere, getinformalagoa da eta arruntagoa ere bai ingelesmintzatuan.
I got my house painted last week.(Etxea pintatu nuen / zidaten joan den astean.)
[18]
GRAMMAR APPENDIX
TOP MARKS 1 BASQUE © B Burlington Books
Zehar estiloari sarrera ematen dioten aditz arruntenak sayeta tell dira. Azkenak to preposiziorik gabeko zeharkakoosagarria darama beti; lehenak, berriz, hots, say aditzak,aukeran du eraman ala ez, baina badaraman kasuetan,preposizio horrekin joan beharra du.
“The police caught the robber,” he said.He told us that the police had caught the robber.He said that the police had caught the robber.He said to us that the police had caught the robber.(Poliziak lapurra harrapatu zuela esan zigun hark.)
b. Reported questionsIngelesez bi motatako galderak daude:
1. Yes / No questions motakoak, hots, “bai” edo “ez”batekin erantzun daitezkeenak. Era honetako galderakzehar estilora aldatzeko ask aditza eta ondoren if edowhether partikula erabiliko dugu. Orain galderakperpaus arrunt izatera pasa direnez, ez dago subjektu--aditz arteko hurrenkera-aldaketarik, ez dago galdera--ikurrik, ez eta komatxorik.
“Did the contestant win a lot of money?” Matt asked.Matt asked if / whether the contestant had won a lot ofmoney. (Lehiakideak diru asko irabazi al zuen galdetuzuen Mattek.)“Is John at the police station?” he asked me. He asked me if / whether John was at the police station.(John polizia-etxean al zegoen galdetu zidan.)
2. Wh-questions motakoak ezin dira “bai” edo “ez”batekin erantzun. Galdetzaile batekin hasten direnakditugu hauek (what, who, where, when, why,whose, how, how long, etab.), eta zehar estilorapasatzerakoan galdetzaile hori if edo whetherpartikulen tokian kokatuko dugu. Jarraian subjektua etaaditza joango dira eta galdera-ikurra nahiz komatxoakalde batera utziko ditugu.
“What is the name of the new show?” Sue asked.Sue asked what the name of the new show was.(Programa berriak zer izen zuen galdetu zuen Suek.) “How long did the thief stay in prison?” he asked.He asked how long the thief had stayed in prison.(Lapurrak kartzelan zenbat denbora igaro zuen galdetuzuen.)
c. Reported ordersAginduak zehar estilora pasatzeko, aginteraren ordezinfinitiboa erabiliko dugu. Baina lehenik, aginduaadierazten duen aditz bat erabiliko dugu, esate baterako,tell eta order, atzean zeharkako osagarria daramala. Asketa beg aditzak ere hauta ditzakegu eskaerak adierazteko,invite gonbidapen bat egiteko edo warn norbaitiohartarazpen bat egiteko.
“Stop driving so fast.”Mum ordered me to stop driving so fast.(Amak hain azkar ez gidatzeko agindu zidan.)
Ezezko perpaus bat dugunean, not kokatuko dugu topartikularen aurrean.
“Don’t tell anybody.”He begged me not to tell anybody. (Inori ez kontatzeko erregutu zidan.)
d. Reported suggestionsAurrena subjektua eta suggest aditza ezarriko ditugu etaondoren pertsona horrek iradokitakoa adieraziko dugu.Iradokizunak bi eratara pasatzen dira zehar estilora:
n that partikularekin hasten den perpaus bat osagarrizuzentzat erabiliz, bere subjektua eta aditza onarrizkoforman dituena.
“Let’s watch the new TV show.”Tom suggested that we watch the new TV show.(Telebistako programa berria ikus genezan iradoki zuenTomek.)
n edo gerundioa erabiliz, subjekturik zehaztu gabe.
“Let’s phone the police immediately!” She suggested phoning the police immediately.(Poliziari berehala dei geniezaion iradoki zuen hark.)
j REPORTING VERBSZehar estiloari sarrera emateko gehien erabiltzen direnadizak say, tell eta ask dira, hauek mezua helaraztendigute soilik, informazio gehiago gaineratu barik. Bainahiztunaren intentzioa edo erabilitako doinua ere azaldunahi baditugu, aipatutakoez gain reporting verbs ugarierabil ditzakegu. Honatx horietako batzuk:
a baieztapenak: claim, answer, admit, announce,boast, apologise, declare, explain, inform, offer,mention, remind, reply, state, insist, complain
b galderak: enquire, request, wonder, want to know
c aginduak: order, shout, demand, warn
d erreguak: beg
e iradokizunak: advise, suggest, recommend, invite.
“I will be home late.”She reminded me that she would be home late.(Etxera berandu etorriko zela gogorarazi zidan.)“Did you arrive on time?”Dave wanted to know if I had arrived on time.(Garaiz heldu ote nintzen jakin nahi izan zuen Davek.)“Be careful!”He shouted (at) me to be careful. (Kontuz ibiltzeko oihu egin zidan.)”You should keep the robber handcuffed,” the judge said.The judge recommended the police officers to keep therobber handcuffed.(Lapurra biluztuta edukitzeko aholkatu zien polizia--agenteei epaileak.)
[19]TOP MARKS 1 BASQUE © B Burlington Books
acceptable /LY'gCUWLVLo/ onargarri
actually /'DYWiToi/ egiaz
addicted to /L'XBYWBX WI/ -en zale / menpeko
admit /LX'lBW/ onartu
adopt /L'XFUW/ hartu; adoptatu
adult /'DXJoW/ heldu
adventure /LX'dCmWiL/ abentura
advice /LX'dOg/ aholku
alike /L'oOY/ antzeko
all dressed up /Go XpCgW 'JU/ apainki / oso dotorejantzita
all of a sudden /Go Fd L 'gJXLm/ bat-batean
amazing /L'lMhBn/ harrigarri
apart /L'UEW/ bereiz, aparte
appeal /L'UAo/ erakarri, liluratu
appearance /L'UBLpLmg/ itxura fisiko
appliance /L'UoOLmg/ etxe-tresna
approach (n) /L'UpNWi/ planteamedu, ikuspegi
approach (v) /L'UpNWi/ hurbildu
argue /'EZqI/ eztabaidatu
arrange /L'pMmXj/ antolatu, taxatu, sailkatu
as much as /Dh 'lJa Dh/ bezainbeste
at a time /DW L 'WOl/ aldi berean, jarraian
at least /DW 'oAgW/ gutxienez
as well /Dh 'rCo/ baita ere
available /L'dMoLVLo/ eskuragai
backwards /'VDYrLXh/ atzeraka
balloon /VL'oIm/ globo
beat /VAW/ irabazi, garaitu
beloved /VB'oJdBX/ maite, kuttun
blow the whistle /VoN fL 'rBgLo/ salatu
boast /VNgW/ harro agertu, harrotu
brave /VpMd/ ausart
break the law /VpMY fL 'oG/ legea hautsi
bring up /VpBn 'JU/ hazi
broadcast /'VpGXYEgW/ igorri
by word of mouth /VO rKX Fd 'lPe/ ahoz aho
campaign /YDl'UMm/ kanpaina egin, “borrokatu”
cash /YDi/ esku-diru
catch on /YDa 'Fm/ modako bihurtu, arrakasta izan
chainsaw /'aMmgG/ motozerra
chance /aEmg/ aukera
chat /aDW/ berriketan egin, hizketan ari izan
classmate /'YoEglMW/ gelakide
clear /YoBL/ argi
closely /'YoNgoi/ arretaz
come to mind /YJl WL 'lOmX/ bururatu
come true /YJl 'WpI/ egi bihurtu
concentrate /'YFmgLmWpMW/ kontzentratu
confess /YLm'cCg/ aitortu
connect /YL'mCYW/ erlazionatu, lotu
contain /YLm'WCBm/ eduki
contestant /YLm'WCgWLmW/ lehiakide
convinced /YLm'dBmgW/ konbentzitu
course /YGg/ (menu bateko) plater
craze /YpMh/ azken moda
criminal /'YpBlBmLo/ gaixtagin
customer /'YJgWLlL/ bezero
date (n) /XMW/ (maitasun) hitzordu
date (v) /XMW/ (bikote bezala) norbaitekin atera
deal with /'XALo rBf/ konpondu, moldatu
decade /'XCYMX/ hamarkada
dedicate /'XCXBYMW/ eman
delivery /XB'oBdLpi/ banaketa
design (v) /XB'hOm/ diseinatu
desperate to /'XCgULpLW WI/ -gatik / -t(z)eko etsi
despite /XB'gUOW/ nahiz eta
dessert /XB'hKW/ mahai-azkeneko, postre
determined /XB'WKlBmX/ zirt edo zarteko, seguru
develop /XB'dCoLU/ garatu
disappointment /XBgL'UQmWlLmW/ etsipen, nahigabe
discover /XB'gYJdL/ aurkitu
don’t mind /XNmW 'lOmX/ ez axola
do one’s best /XI rJmh 'VCgW/ ahal den guztia egin
drain /XpMm/ (likidoak) drainatu, atera
during /'XqHLpBn/ -en bitartean, (denbora-unitate) -z
Earth /Ke/ Lurra
effect /B'cCYW/ eragin, ondorio
effort /'CcLW/ ahalegin
embarrass /Bl'VDpLg/ lotsarazi
embarrassing /Bl'VDpLgBn/ lotsagarri
empty lot /ClUWA 'oFW/ orube, lursail huts
energetic /CmL'bCWBY/ langile, gogotsu
environment /Bm'dOpLmlLmW/ inguru, giro
evaluate /B'dDoqHMW/ ebaluatu
even though /AdLm 'fLH/ nahiz eta, arren
evidence /'CdBXLmg/ froga(k)
exchange /BYg'WiMmb/ elkarri eman, trukatu
E
D
C
B
A
WORD LIST
WORD LIST
TOP MARKS 1 BASQUE © B Burlington Books [20]
excited /BY'gOWBX/ hunkituta
expect /BY'gUCYW/ espero izan
express emotions /BYgUpCg B'lNiLmh/ emozioakazaldu
face /cMg/ aurrez aurre jarri
fail /cMo/ huts / porrot egin
fake (adj) /cCBY/ faltsu
fake (n) /cCBY/ fartsa, iruzur
fake (v) /cCBY/ iruzur egin, azpijokoa egin
fear /cR/ beldur
feel like /'cAo oOY/ gogoa izan
fidget /'cBbBW/ gelditu gabe mugitu / ezinegonik ibili
find out /cOmX 'PW/ jakin izan
fine (n) /cOm/ izun
flag /coæZ/ bandera
flash flood /'coæi coJX/ uholde
flow /coLH/ isuri, jario
fool … into thinking /cIo BmWL 'eBnYBn/ ... sinestarazizengainatu
footprint /'cHWUpBmW/ oinatz
for /cG/ (denbora-unitate ) -z
full /cHo/ oso, bete
gasp /ZEgU/ aire-bafada hartu
gather /'ZDfL/ bildu, elkartu
genes /bAmh/ geneak
get hold of /ZCW 'kNoX Fd/ eutsi
get the world to believe /ZCW fL 'rKoX WL VBoAd/munduari sinestarazi
get to know /ZCW WL 'mN/ ezagutzera iritsi
give advice /ZBd LX'dOg/ aholkatu
glamorous /'ZoDlLpLg/ luxuzko, dotore
goggles /'ZFZLoh/ betaurreko bereziak
gossip (n) /'ZFgBU/ esames, txutxumutxu
gossip (v) /'ZFgBU/ esamesaka ibili
grab /ZpDV/ eutsi, heldu
grateful /'ZpMWcLo/ esker oneko
great at /'ZpCBW FW/ -an / -t(z)en bikain
greed /ZpAX/ gutizia
greet /ZpAW/ agurtu
group /ZpIU/ talde
grow up /ZpN 'JU/ hazi
hand (v) /kæmX/ eman
handcuffed /'kDmXYJcX/ eskuburdinak ipinita
hard /kEX/ zail
hardly ever /kEXoA 'CdL/ ia inoiz ez
hardship /'kEXiBU/ zailtasun, arazo
hear /'kBL/ entzun
height /kOW/ altuera, garaiera
hide /kOX/ ezkutatu
hiding place /'kOXBn UoMg/ ezkutaleku
hoax /kNYg/ tranpa, amarru
hope /kNU/ espero izan
host /kLHgW/ anfitrioi, (telebistako) aurkezle
huge /kqIb/ erraldoi
identical /O'XCmWBYLo/ berdin-berdin
improve /Bl'UpId/ hobetu
in any case /Bm 'CmA YMg/ nolanahi dela
in demand /Bm XB'lEmX/ eskaera handiko
inconvenient /BmYLm'dAmBLmW/ desegoki, deseroso
influence /'BmcoHLmg/ eragin
insult /'BmgJoW/ irain
intimate /'BmWBlLW/ min, barru-barruko
item /'OWLl/ produktu
join /bQm/ -n sartu
juicy /'bIgi/ urtsu
just as /'bJgW Dh/ -n bezalaxe
kind /YOmX/ mota, tipo
knob /mFV/ erloju baten botoitxoa
know for sure /'mN cL 'iG/ ziurtasunez jakin
land /oDmX/ lurreratu
lap /oDU/ altzo, magal
largely /'oEboi/ neurri handi batean
last /oEgW/ azken
latest /'oMWBgW/ azken(a), berrien(a)
laugh /oEc/ barre egin
law breaker /'oG VpMYL/ lege-hausle
lead /oAX/ gidatu, zuzendu
leap /oAU/ jauzi egin
leave behind /oAd VB'kOmX/ atzean utzi
legitimate /oB'bBWBlLW/ zilegizko, zentzuzko
let /oCW/ baimendu, utzi
like it or not /oOY BW G 'mFW/ gustuko izan ala ez
likelihood /'oOYoBkHX/ probabilitate, aukera
likely /'oOYoi/ gerta daitekeen
L
K
J
I
H
G
F
[21]TOP MARKS 1 BASQUE © B Burlington Books
WORD LIST
listen /'oBgLm/ entzun
live up to /oBd 'JU WI/ bete; ez huts egin
look like /'oHY oOY/ -en antza izan
luckily /'oJYBoi/ zorionez
major /'lMbL/ garrantzitsu
majority /lL'bFpLWi/ gehiengo
make a difference /lMY L 'XBcpLmg/ axola izan,eragin
make an effort /lMY Dm 'CcLW/ saiatu, ahalegindu
manage /'lDmBb/ ahal izan, lortu
mankind /læm'YOmX/ gizateria
manual /'lDmqHCo/ eskuzko, esku-
mark /lEY/ emaitza, nota
massive /'lDgBd/ erraldoi
match (n) /læWi/ partida
matter (n) /'lDWL/ gai, kontu
matter (v) /'lDWL/ axola izan
memorise /'lClLpOh/ buruz ikasi
method /'lCeLX/ bide, metodo
minority /lO'mFpLWi/ gutxiengo
mistake /lB'gWMY/ akats
modest /'lFXBgW/ xume
moisture /'lQgaL/ hezetasun
moon /lIm/ ilargi
move /lId/ lekuz aldatu
mud /lJX/ lokatz, lohi
need /mAX/ behar
need to /'mAX WI/ behar izan
neglect /mBZ'oCYW/ kontu ez egin
neighbourhood /'mMVLkHX/ auzo
no matter /mN 'lDWL/ axola gabe
nonsense /'mFmgLmg/ lelokeria, zentzugabekeria
offence /L'cCmg/ delitu, hutsegite
on the lookout for /Fm fL 'oHYPW cG/ -en bila
operate /'FULpMW/ eragin, maneiatu
ordinary /'GXLmpi/ arrunt, normal
out of nowhere /PW Fd 'mNrCL/ ezerezetik
oven /'JdLm/ labe
painful /'UCBmcLo/ mingarri
panic /'UDmBY/ izua sortu
pass on /UEg 'Fm/ pasa, igaro, jakinarazi
pass up /UEg 'JU/ (aukera) ukatu, utzi, galdu
plastic surgery /UoDgWBY 'gKbLpi/ kirurgia plastiko
play a part /UoM L 'UEW/ rol bat antzeztu
pleased /UoAhX/ pozik (be ~:poztu)
plenty /'UoCmWi/ asko
population /UFUqH'oMiLm/ populazio
powder /'UPXL/ hauts(ak)
power cut /'UPL YJW/ argi-eten
pretend /UpB'WCmX/ plantak egin
profitable /'UpFcBWLVLo/ onuragarri
promote /UpL'lNW/ bultzatu, sustatu
proof /UpIc/ froga
prospect /'UpFgUCYW/ etorkizun, itxaropen, aukera
proudly /'UpPXoi/ harro, harroki
prove /UpId/ frogatu
purposely /'UKULgoi/ nahita, berariaz, apropos
race /pMg/ lasterketa
reach /pAa/ -ra iritsi
realise /'pRoOh/ konturatu, ohartu
really /'pBLoi/ benetan (ezinago)
reasonable /'pAhLmLVLo/ zentzuzko, bidezko
recognise /'pCYLZmOh/ ezagutu, onartu
refuse /pB'cIh/ -ri uko egin
relationship /pB'oMiLmiBU/ harreman
rely on /pB'oO Fm/ -z fidatu, aintzat hartu
remember /pB'lLlVL/ recordar, acordarse de
remind /pB'lOmX/ gogorarazi
researcher /pB'gKaL/ ikertzaile
responsible for /pB'gUFmgLVLo cG/ -en erantzule
reveal /pB'dALo/ agertu, erakutsi
risk /pBgY/ arrisku
risk your life /pBgY qG 'oOc/ bizitza arriskatu
rob /pFV/ lapurtu, (leku batean) lapurreta egin
run a business /pJm L 'VBhmLg/ negozio bat zuzendu
rush /pJi/ presatu, azkartu
safe /gMc/ seguru, onik
save /gMd/ salbatu, aurreztu
save the day /gMd fL 'XM/ estutasun batetik atera
say ... aloud /gM L'oPX/ ... ozen esan
scissors /'gBhLh/ guraizeak
scream (n) /gYpAl/ oihu
scream (v) /gYpAl/ oihu egin
see /gA/ ikusi
seem /gAl/ irudi
selfish /'gCocBi/ berekoi
S
R
P
O
N
M
WORD LIST
TOP MARKS 1 BASQUE © B Burlington Books [22]
sensational /gCm'gLBiLmLo/ harrigarri
sense of humour /gCmg Ld 'kqIlL/ umore
sensible /'gCmgLVLo/ zuhur, zentzudun
set up /'gCW JU/ eratu, sortu
shot /iFW/ argazki
show up /'iLH JU/ azaldu
sibling /'gBVoBn/ senide
sign /gOm/ sinatu
sign on /'gOm Fm/ sinatu, fitxatu, sartu
signal /'gBZmLo/ seinale
spread /gUpCX/ zabaldu, hedatu
stage /gWMb/ eskenatoki, leku
stand a chance /gWæmX L 'aEmg/ aukera izan
steal /gWAo/ (gauza bat) lapurtu
step /gWCU/ zanpatu
sting /gWBn/ iruzur, tranpa
strange /gWpMmb/ arraro, bitxi
strength /gWpCne/ indar
stunned /gWJmX/ txunditu, zur eta lur
subject (n) /'gJVbBYW/ ikasgai
subside /gJV'gOX/ arindu, jaitsi
succeed /gLY'gAX/ arrakasta izan
success /gLY'gCg/ arrakasta
sure /iG/ ziur
surprised /gL'UpOhX/ harritu
survive /gL'dOd/ bizirik atera
suspect (n) /'gJgUCYW/ susmagarri
(be) suspicious /(VA) gL'gUBiLg/ susmoa izan
sweep away /'grAU L'rCB/ herrestan eraman, eraman
take for granted /WMY cL 'ZpEmWBX/ ziurtzat jo
takeoff /'WMYFc/ aireratze
take off from / WMY 'Fc cpFl/ -tik aireratu / urrundu
take the world by storm /WMY fL rKoX VO 'gWGl/arrakasta itzala izan mundu guztian
talent /'WDoLmW/ talentu, gaitasun
talk show /'WGY iLH/ elkarrizketa-programa
team /WAl/ talde
tell the difference /WCo fL 'XBcpLmg/ bereizi
tempt /WClUW/ zirikatu
tendency /'WCmXLmgi/ joera
theory /'eBLpi/ teoria
thrill-seeking /'epBogAYBn / emozio handien bila dabilen
tin opener /'WBm NULmL/ lata-irekigailu
tool /WIo/ lanabes
top secret /WFU 'gAYpLW/ isileko, sekretu
track down /WpDY 'XPm/ miatu, aztarnari jarraitu,bilatu
train /WpMm/ prestatu
trap /WpDU/ harrapatu, atzitu
trick (v) /WpBY/ engainatu, iruzur egin
trust /WpJgW/ -engan uste osoa izan
twins /WrBmh/ gemelos/as, mellizos/as
unaware /JmL'rCL/ ez jakitun (be ~: ez jakin)
uncanny /Jm'Yæmi/ harrigarri, sinestezin
unique to /qI'mAY WI/ -ena bakarrik
unwilling /Jm'rBoBn/ mesfidati, fidagaitz
useless /'qIgoLg/ alferrikako
valuable /'dæoqHLVLo/ balio handiko, garesti
van /dDm/ furgoneta
view (v) /dqI/ aztertu, miatu
voice /dQg/ ahots
watch /rFa/ (telebista) ikusi
wave (n) /rMd/ uhin
wave (v) /rMd/ (haizeak) mugitu, uhinak izan / sortu
website /'rCVgOW/ web orria
well-liked /'rCooOYX/ maitatu, estimatu
what it takes /rFW BW 'WMYg/ beharrezkoa dena, behardena
whirlpool /'rKoUIo/ zirimola, zurrunbilo
willingness /'rBoBnmLg/ borondate, gogo, nahi
win /rBm/ irabazi
word of warning /rKX Ld 'rGmBn/ ohartarazpen,abisu
work out /rKY 'PW/ kalkulatu, jo, itxuratu
W
V
U
T
Zerrenda honetan guztiz arruntak direnak aurkituko dituzu, liburuan agertzen diren testuinguruaren arabera itzuliak.Phrasal verbs hauek multiword verbs ere deitzen dira, jarraian preposizioa, adberbioa edo biak eraman baititzakete.
ask for: eskatu
break away: banandu
break down: matxuratu, hondatu
break into: -n sartu
break off: (zerbait) zatikatu, apurtu
break out: (guda) hasi
break up: banandu, hautsi
bring up: hezi, hazi
call off: bertan behera utzi
call on: ikustera / bisitara joan
call up: telefonoz deitu
care about: -z arduratu / kezkatu
carry on: jarraitu, aurrera eraman
catch on: modan jarri, arrakasta izan
catch up on: egunean jarri
check in: ekipajea fakturatu
check out: (hotelean) ordaindu eta joan
clean up: garbitu, txukundu
come across: topo egin, ustekabean aurkitu
come apart: zatikatu, puskatu
come back: itzuli
come down: beheratu, jaitsi
come off: askatu, -z gabetu
come on!: tira! goazen!
come up with: proposatu, iradoki, norbaiti (ideia) otu
count on: -rekin kontatu
cut down: murriztu, gutxitu
cut off: moztu, bereiztu, isolatu
deal in: salerosketan aritu
deal with: -rekin tratatu, (arazoa) konpondu
dress up: apain jantzi
end up: bukatu
feel like: gogoa izan
feel up to: gai sentitu
figure out: ulertu, konturatu
fill in: (inprimakia, agiria) bete
find out: jakin, berri izan
get ahead: aurrera egin, arrakasta izan
get away: ihes egin
get away with: zigorrik gabe irtetea lortu, berearekin irten
get back: itzuli, bueltatu
get by: konpondu, moldatu
get down: jaitsi, makurtu
get hold of: -ri eutsi / heldu
get into: -n sartu / (hobby) -n zaletu
get off: (autobusetik edo trenetik) jaitsi
get on: ongi moldatu / (autobusera, trenera edo hegazkinera) igo
get out of: (zerbaitetik) libratu, -tik atera
get over: (gaixoaldia) gainditu
get together: elkartu
get up: (ohetik) jaiki / altxatu
give away: argitu, salatu
give back: itzuli, atzera eman
give in: amore eman
give out: banatu
give up: utzi, uko egin
go along: (norbait)-ekin joan / -i lagundu
go down: jaitsi / gustatu, (ideia batek) onarpena izan
go off: joan, alde egin
go on: jarraitu / gertatu, igaro
go out: atera
go through with: burutu
grow up: hezi, hazi
hang out: denbora-pasa egon
hang up: (telefonoa) eseki
hold up: altxatu / atzeratu, atxiki
keep off: (sartzea, belardia zapaltzea) debekatu / ez gerturatu,uxatu
keep on: jarraitu
leave out: ez aipatu, alde batera utzi
let down: huts egin, desengainatu
let in: sartzen utzi, pasarazi
live up to: garatu / bete
look ahead: etorkizunari begiratu
look after: zaindu
look back on: gogoratu
look for: bila ibili
look forward to: irrikatu, desira izan
look in on: norbait ikustera joan
look into: ikertu
look on: -tzat hartu
look out: kontuz ibili
look over: berrikusi, errepasatu
look through: ez ikusiarena egin, bazter utzi
look up: hobetu / (informazioa liburu batean) bilatu, bisitan joan
look up to: miretsi
make straight for: zuzen-zuzenean joan
make up: asmatu / berradiskidetu
miss out on: aukera galdu
pay back: (dirua) itzuli / mendekatu
pay for: ordaindu / zigortua izan
pay off: ordainketa kitatu / merezi izan
PHRASAL VERBS
[23]TOP MARKS 1 BASQUE © B Burlington Books
pick out: aukeratu
pick up: lurretik jaso / altxatu norbait
put away: jaso, bere tokian jarri
put off: atzeratu, gerorako utzi
put on: jantzi
put out: (zigarroa) itzali
put up with: jasan, nozitu
ring off: (telefonoa) eseki
ring up: telefonoz deitu
run away from: -tik ihes egin
run into: topo egin
run out of: -rik gabe gelditu
run over: (kotxeak) harrapatu
serve on: kide izan
set off / out: abiatu
show up: (leku batean) agertu, aurkeztu
stand for: adierazi, irudikatu, esan nahi izan
stand out: nabarmendu
stand up: zutitu
stand up for: (norbaiten) alde agertu
stop by: (nonbaitetik) pasa
switch off: (argia) itzali
switch on: (argia) piztu
take after: antza izan
take apart: desmuntatu
take away: kendu, eraman
take back: (esandakoa) zuzendu, atzera egin
take down: apuntatu, oharrak hartu
take part in: -n parte hartu
take off: (hegazkina) aireratu / erantzi
take out: atera
take over: (karguaz) jabetu
take up: (zerbait) -etan jardun / zaletu, -i ekin
try on: (arropa) probatu
turn around: biratu
turn back: itzuli
turn down: (bolumena) jaitsi / uko egin
turn into: bihurtu
turn off: (irratia / telebista) itzali
turn on: (irratia / telebista) piztu
turn out: (argia) itzali
turn over: (orrialdeak) pasatu, (zerbait) jiratu
turn up: ozenago jarri, (bolumena) igo / iritsi, azaldu
work out: ulertu / landu / ariketa fisikoa egin
write down: idatzi, oharrak hartu
PHRASAL VERBS
ADJECTIVES + PREPOSITIONS (after to be)
afraid of: -ren beldur
bad for: -rentzat txar
cruel to: -rekin bihozgabe
disappointed in: -z desengainatu
disappointed with: -rekin desengainatu
excited about: -rekin hunkitu
good at: -tzen / -n / -rentzat on
insulted by: -k iraindu
interested in: -n / -rekin interesatu
involved in: -n nahasi
late for: -rako berandu
pleased with: -rekin / -z pozik
proud of: -z harro
satisfied with: -rekin kontent
surprised by: -z / -rekin harritu
terrible at: -tzen / -n / -rentzat izugarri txar
NOUNS + PREPOSITIONS
apology for: -gatik barkamena
argument about: -ri buruzko / -gatikeztabaida
awareness of: -ren jakitun
disadvantage of: -ren / -ko desabantaila
effect on: -gan eragin
increase in: -ren igoera
interest in: -n interes
lack of: -rik eza
need for: -ren premia
objection to: -ri eragozpen
reason for: -t(ze)ko arrazoi
report on: -ri buruzko txosten
solution to: -ren konponbide
VERBS + PREPOSITIONS
accuse (someone) of: (norbaiti zerbait) leporatu
agree with: -rekin ados egon
apologise for: -gatik barkamena eskatu
arrive at: -ra iritsi
arrive in: (hiri edo herrialde batera) iritsi
believe in: -n sinetsi
belong to: -rena / -koa izan
boast about: (zerbaitetaz) harro ibili
concentrate on: -n kontzentratu
depend on: -ren menpe egon
hear about: (zerbaitetaz) enteratu
hear of: -ri buruz zerbait entzun
insist on: -t(z)eko behin eta berriz (dagokion aditza)
listen to: entzun
rely on: -rekin fidatu
remind (someone) of: (norbaiti) gogorarazi
succeed in: -n arrakasta izan
talk about: -ri buruz hitz egin
talk to / with: -rekin hitz egin
think about / of: -ri buruz uste izan / -n pentsatu
wait for: -ren zain egon
PREPOSITION LIST
[24]TOP MARKS 1 BASQUE © B Burlington Books
IRREGULAR VERBS
BASE FORM (V1) PAST SIMPLE (V2) PAST PARTICIPLE (V3) EUSKARA
be /VA/ was / were /rFh/rK/ been /VAm/ izanbeat /VAW/ beat /VAW/ beaten /'VAWm/ jobecome/VB'YJl/ became /VB'YMl/ become /VB'YJl/ bihurtu, bilakatubegin /VB'ZBm/ began /VB'Zæm/ begun /VB'ZJm/ hasibend /VCmX/ bent /VCmW/ bent /VCmW/ tolestu, okertubet /VCW/ bet /VCW/ bet /VCW/ apustu eginbite /VOW/ bit /VBW/ bitten /'VBWm/ hozka eginbleed /VoAX/ bled /VoCX/ bled /VoCX/ odola jarioblow /VoLH/ blew /VoI/ blown /VoLHm/ putz eginbreak /VpMY/ broke /VpLHY/ broken /'VpLHYm/ apurtubring /VpBn/ brought /VpGW/ brought /VpGW/ ekarribuild /VBoX/ built /VBoW/ built /VBoW/ eraikiburn /VKm/ burnt / burned /VKmW/VKmX/ burnt / burned /VKmW/VKmX/ erreburst /VKgW/ burst /VKgW/ burst /VKgW/ lehertubuy /VO/ bought /VGW/ bought /VGW/ erosicatch /Yæa/ caught /YGW/ caught /YGW/ harrapatu, hartuchoose /aIh/ chose /aLHh/ chosen /'aLHhm/ aukeratucome /YJl/ came /YMl/ come /YJl/ etorricost /YFgW/ cost /YFgW/ cost /YFgW/ kostatucut /YJW/ cut /YJW/ cut /YJW/ moztudeal /XAo/ dealt /XCoW/ dealt /XCoW/ salerosi, tratuan
ibilidig /XBZ/ dug /XJZ/ dug /XJZ/ aitzurtu, zuloa
egindo /XI/ did /XBX/ done /XJm/ egindraw /XpG/ drew /XpI/ drawn /XpGm/ marraztudream /XpAl/ dreamt / dreamed /XpClW/XpAlX/ dreamt / dreamed /XpClW/XpAlX/ amets egindrink /XpBnY/ drank /XpænY/ drunk /XpJnY/ edandrive /XpOd/ drove /XpLHd/ driven /'XpBdm/ gidatueat /AW/ ate /CBW/ eaten /'AWm/ janfall /cGo/ fell /cCo/ fallen /'cGom/ erorifeed /cAX/ fed /cCX/ fed /cCX/ elikatufeel /cAo/ felt /cCoW/ felt /cCoW/ sentitufight /cOW/ fought /cGW/ fought /cGW/ borrokatufind /cOmX/ found /cPmX/ found /cPmX/ aurkitufly /coO/ flew /coI/ flown /coLHm/ hegan eginforget /cL'ZCW/ forgot /cL'ZFW/ forgotten /cL'ZFWm/ ahaztuforgive /cL'ZBd/ forgave /cL'ZMd/ forgiven /cL'ZBdm/ barkatufreeze /cpAh/ froze /cpLHh/ frozen /'cpLHhm/ izoztuget /ZCW/ got /ZFW/ got /ZFW/ lortu, jasogive /ZBd/ gave /ZMd/ given /'ZBdm/ emango /ZN/ went /rCmW/ gone /ZFm/ joangrow /ZpN/ grew /ZpI/ grown /ZpNm/ hazihang /kæn/ hung / hanged /kJn/kænX/ hung / hanged /kJn/kænX/ esekihave /kæd/ had /kæX/ had /kæX/ edukihear /kBL/ heard /kKX/ heard /kKX/ entzunhide /kOX/ hid /kBX/ hidden /'kBXm/ ezkutatuhit /kBW/ hit /kBW/ hit /kBW/ johold /kNoX/ held /kCoX/ held /kCoX/ eutsihurt /kKW/ hurt /kKW/ hurt /kKW/ zauritu, min emankeep /YAU/ kept /YCUW/ kept /YCUW/ gorde, mantenduknow /mN/ knew /mqI/ known /mNm/ jakin, ezagutulay /oCB/ laid /oCBX/ laid /oCBX/ jarri, hedatulead /oAX/ led /oCX/ led /oCX/ zuzendu, gidatulearn /oKm/ learnt / learned /oKmW/oKmX/ learnt / learned /oKmW/oKmX/ ikasi
[25]TOP MARKS 1 BASQUE © B Burlington Books
BASE FORM (V1) PAST SIMPLE (V2) PAST PARTICIPLE (V3) EUSKARA
leave /oAd/ left /oCcW/ left /oCcW/ utzi, irtenlend /oCmX/ lent /oCmW/ lent /oCmW/ prestatulet /oCW/ let /oCW/ let /oCW/ baimena eman, utzilie /oO/ lay /oCB/ lain /oCBm/ etzanlie /oO/ (regular verb) lied /oOX/ lied /oOX/ gezurra esanlight /oOW/ lit /oBW/ lit /oBW/ piztulose /oIh/ lost /oFgW/ lost /oFgW/ galdumake /lCBY/ made /lCBX/ made /lCBX/ eginmean /lAm/ meant /lCmW/ meant /lCmW/ esan nahimeet /lAW/ met /lCW/ met /lCW/ elkar ezagutu, bildupay /UM/ paid /UMX/ paid /UMX/ ordainduput /UHW/ put /UHW/ put /UHW/ jarri, ipiniread /pAX/ read /pCX/ read /pCX/ irakurriride /pOX/ rode /pLHX/ ridden /'pBXm/ gainean ibiliring /pBn/ rang /pæn/ rung /pJn/ deiturise /pOh/ rose /pLHh/ risen /'pBhm/ jaso, altxaturun /pJm/ ran /pæm/ run /pJm/ korrika eginsay /gM/ said /gCX/ said /gCX/ esansee /gA/ saw /gG/ seen /gAm/ ikusisell /gCo/ sold /gLHoX/ sold /gLHoX/ saldusend /gCmX/ sent /gCmW/ sent /gCmW/ bidaliset /gCW/ set /gCW/ set /gCW/ ezarri, ipinisew /gN/ sewed /gNX/ sewn /gNm/ josishake /iMY/ shook /iHY/ shaken /'iMYm/ eragin, astindushine /iOm/ shone /iFm/ shone /iFm/ distiratushoot /iIW/ shot /iFW/ shot /iFW/ tiro eginshow /iLH/ showed /iLHX/ shown /iLHm/ erakutsishut /iJW/ shut /iJW/ shut /iJW/ itxising /gBn/ sang /gæn/ sung /gJn/ abestusink /gBnY/ sank /gænY/ sunk /gJnY/ hondoratusit /gBW/ sat /gæW/ sat /gæW/ eserisleep /goAU/ slept /goCUW/ slept /goCUW/ lo eginsmell /glCo/ smelt / smelled /glCoW/glCoX/ smelt / smelled /glCoW/glCoX/ usainduspeak /gUAY/ spoke /gULHY/ spoken /'gULHYm/ hitz eginspell /gUCo/ spelt /gUCoW/ spelt /gUCoW/ letreiatuspend /gUCmX/ spent /gUCmW/ spent /gUCmW/ gastatu, igarospill /gUBo/ spilt /gUBoW/ spilt /gUBoW/ isurispoil /gUQo/ spoilt / spoiled /gUQoW/gUQoX/ spoilt / spoiled /gUQoW/gUQoX/ hondatuspread /gUpCX/ spread /gUpCX/ spread /gUpCX/ igurtzi, hedatuspring /gUpBn/ sprang /gUpæn/ sprung /gUpJn/ saltatustand /gWæmX/ stood /gWHX/ stood /gWHX/ zutik egonsteal /gWAo/ stole /gWLHo/ stolen /'gWLHom/ lapurtustick /gWBY/ stuck /gWJY/ stuck /gWJY/ itsatsisting /gWBn/ stung /gWJn/ stung /gWJn/ ziztatuswear /grCL/ swore /grG/ sworn /grGm/ zin eginsweep /grAU/ swept /grCUW/ swept /grCUW/ erratzatu, garbituswim /grBl/ swam /græl/ swum /grJl/ igeri egintake /WMY/ took /WHY/ taken /'WMYm/ hartuteach /WAa/ taught /WGW/ taught /WGW/ irakatsitear /WCL/ tore /WG/ torn /WGm/ urratu, zartatutell /WCo/ told /WLHoX/ told /WLHoX/ esan, kontatu think /eBnY/ thought /eGW/ thought /eGW/ pentsatuthrow /epN/ threw /epI/ thrown /epNm/ jaurti, botaunderstand /JmXC'gWæmX/ understood /JmXC'gWHX/ understood /JmXC'gWHX/ ulertuwake up /'rMY JU/ woke up /'rLHY JU/ woken up /'rLHYm JU/ esnatuwear /rCL/ wore /rG/ worn /rGm/ jantzita eramanwin /rBm/ won /rJm/ won /rJm/ irabaziwrite /pOW/ wrote /pLHW/ written /'pBWm/ idatzi
IH-004-589 [26]
IRREGULAR VERBS
TOP MARKS 1 BASQUE © B Burlington Books