L.H.3

MARINA

ItxuraItxura

Lepo luze-luzea du, zuhaitzetako adaxketako Lepo luze-luzea du, zuhaitzetako adaxketako hostoetaraino behar bezala iristeko. hostoetaraino behar bezala iristeko. Hankak ere oso luzeak ditu.Hankak ere oso luzeak ditu.

Jirafa da munduko lurreko animaliarik Jirafa da munduko lurreko animaliarik handiena. 5 metro garai izatera irits handiena. 5 metro garai izatera irits daiteke har heldu bat,eta 900kilo pisatzen daiteke har heldu bat,eta 900kilo pisatzen du. Luzea du mihia 50 zentimetro luze. du. Luzea du mihia 50 zentimetro luze. Belarrietara ederki iristen da.Belarrietara ederki iristen da.

Zer jaten duZer jaten du Belarjaleak dira. Belarjaleak dira. Aukeran nahiago dituzte Aukeran nahiago dituzte

zuhaitzetako hosto freskoak eta zuhaitzetako hosto freskoak eta mamitsuak.mamitsuak.

Ia ez dute urik edaten.Ia ez dute urik edaten.

Non eta nola bizi daNon eta nola bizi da

Afrikan bizi dira.Afrikan bizi dira. Taldetan bizi dira guztiak.Normalean 30bat Taldetan bizi dira guztiak.Normalean 30bat

izaten dira taldean.izaten dira taldean.

Nola ugaltzen daNola ugaltzen da

Bibiparoak dira.Jirafak jaiotzen Bibiparoak dira.Jirafak jaiotzen direnean 1,80metro luze dira.Hankak direnean 1,80metro luze dira.Hankak luzeak dituzte eta ura edateko luzeak dituzte eta ura edateko hankak zabalik jarri behar dituzte.hankak zabalik jarri behar dituzte.

Zer oitura dituZer oitura ditu

Ez du lo askorik egiten.Ez du lo askorik egiten. Zazpi minutu baino gehiago ez du lo Zazpi minutu baino gehiago ez du lo

egiten.egiten.

EzaugarriakEzaugarriak

Mihia luzea izanik belarritara iristen Mihia luzea izanik belarritara iristen zaionez,honekin belarriak garbitzen zaionez,honekin belarriak garbitzen ditu.ditu.

Taldean bizi dira jirafak normalean 30 Taldean bizi dira jirafak normalean 30 bat izaten dira taldeanbat izaten dira taldean..

KANGURUA

PAULA

ITXURA FISIKOA

• 1,20cm neurtzen du luze zutik, gutxigora behera.

50kilo inguru pisatzen du.Hanka sendo eta gi-

hartsuak ditu salto egiteko aproposak .Isatsa ere luzea eta indartsua du.Oso buru txikia du, eta belarri luze-luzeak ditu.

NON ETA NOLA BIZI DA?

• Australian Ginean Berrian eta inguruetan bizi dira kanguruak.Baina aspaldian Txinan bizi ziren.

ZER JATEN DU?

Belarjalea da, belar freskoa eta sustraiak jatea gustatzen zaio.Oso ur gutxi behar du irauteko eta hilabeteak pasa ditzake ur tantarik gabe.

NOLA UGALTZEN DA?

• Amaren sabeletik irteten da hilabeteko umealdiaren ostean.Gramo 1 pisatzen du.Amaren sabelean gora igo eta poltsaren barruan sartzen da.Hamar hilabeteren ondoren, amaren sabeletik irteten da.

BITXIKERIAK

45 mota desberdin daude.25-70 km orduko abiadura har dezake.

ONEKA

ITXURA FISIKOA

• Oso iletsua da buru eta belarri handiak ditu eta letagin luzeak eta zorrotzak ere .Ikusmen kaskarra du usaimena eta entzumena oso zorrotzak ditu. 76cm luze da.Harrek 12kilo pisatzen dute;emeek,8kilo.Jaio

• berriek 5gramo inguru.

NON ETA NOLA BIZI DA?

Zuhaitzetan bizi da.Bizitzako denbora gehiena zuhaitzetako adarretan ematen du.Hezetasun handiko lekuak maite ditu.Australian hegoaldeko eta ekialdeko kostaldeko eta ekialdeko kostaldean daude koala gehienak.

ZER JATEN DU?

Eukaliptoetako hostoak eta kimuak jaten ditu.

NOLA UGALTZEN DA?

Bibiparoak dira.Urtean ume bakarra izaten du.Jaio eta berehala amak aurreko aldean duen poltsa martsupialera joaten da.Zazpi hilabetez egoten da han.

BITXIKERIAK

Askotariko soinuak egiten dituzte elkarrekin komunikatzeko horri esker,distantzia handietara komunika daitezke.Soinu bakoitzak esanahi bat du.Arrek emeek baino oihu gehiago egiten dituzte.

ARGAZKIEN BILDUMA

NEIL

ITXURA FISIKOAITXURA FISIKOA

Arren tronpak 30 cm ditu. Gorputza Arren tronpak 30 cm ditu. Gorputza luzexka du. Hegal formako hankak luzexka du. Hegal formako hankak ditu.Arrek 4- 6m luze dira. Emeek 3 m ditu.Arrek 4- 6m luze dira. Emeek 3 m luze izan ohi dira. luze izan ohi dira.

Arrek 3- 4 tona pisatzen dute,emeek Arrek 3- 4 tona pisatzen dute,emeek berriz tona 1baino gutxiago.berriz tona 1baino gutxiago.

NON ETA NOLA BIZI DA?NON ETA NOLA BIZI DA?

Ozeano guztiak populatzen ditu, baina Ozeano guztiak populatzen ditu, baina gehien bat uharte Australen inguruetan gehien bat uharte Australen inguruetan bizi dira.bizi dira.

ZER JATEN DU?ZER JATEN DU?

Kumeek txikitan esnea edaten dute.Arrek eta Kumeek txikitan esnea edaten dute.Arrek eta emeek :arrainak,moluskoak, zefalopodoak emeek :arrainak,moluskoak, zefalopodoak eta algak ere jaten ditu.eta algak ere jaten ditu.

NOLA UGALTZEN DA?NOLA UGALTZEN DA?

Bibiparoak dira. Amaren sabeletik Bibiparoak dira. Amaren sabeletik jaiotzen dira. Kumeak jaiotzean 35kg jaiotzen dira. Kumeak jaiotzean 35kg izan ohi dute. izan ohi dute.

BITXIKERIAKBITXIKERIAK

20 urte bizi ohi dira eta 11 hilabeteko 20 urte bizi ohi dira eta 11 hilabeteko umealdia dute. Ugaztunen artean umealdia dute. Ugaztunen artean murgilari onena da itsas elefantea. murgilari onena da itsas elefantea.

Uretan oso abila den arren, lehorreean ia Uretan oso abila den arren, lehorreean ia ez da mugitzenez da mugitzen..

ARGAZKIEN BILDUMAARGAZKIEN BILDUMA

PATXI

ITXURA FISIKOA

Hanka luzeak eta oin handiak ditu,belarrietan ile xerlo beltz bat du eta begirada zorrotza du. 80 -120 cm luze da eta 20 kg inguru pisatzen du.

NON ETA NOLA BIZI DA?

Mendi inguruko basoetan bizi da, eremu zabalak maite ditu bizitzeko. Bakartia da.Ugalketa denboraldian

Bakarrik elkartzen dira.

ZER JATEN DU?

Ugaztun txikiak ditu gustoko eta sarrioak eta orkatzak ere jaten ditu.

NOLA UGALTZEN DA?

• Amaren sabeletik ugaltzen da bibiparoa delako. 2-3 ume izaten ditu ugalketa aldi bakoitzean.

BITXIKERIAK

300 metrotara dagoen animalia baten oihua entzun dezake. Atzeko hanka luzeei esker 5 metrotik gorako jausiak egin ditzake. Oso animalia beldurtia da, eta ez da erraz ikusten.

ARGAZKIEN BILDUMA

XABI

ITXURA FISIKOA

Gorputz luzexka du.

Hanka motzak,belarri txikiak etai ile ugari du.

30-40 cm luze da.

Bi kilo inguru pisatzen du.

Usaina botatzen duten guruinak dituzte ipurdian.

Euren lekua markatzeko erabiltzen dute usain hori.

NON ETA NOLA BIZI DA?

K.A 3500 urtean etxekotu zuten aintzinako Egipton.Karraskariak ehizatzeko munduko txoko ugaritan bizi da.

ZER JATEN DU?

Haragijaleak dira. Oilaskoa, untxia eta arraina ezezik, bihotzak, gibelak, birikiak eta bestelako erraioak jaten ditu, barazkiak eta haziak ere.Arrautzak ere oso gustura jaten ditu.

NOLA UGALTZEN DA?

40 eguneko emanaldiaren ostean,6-12 kume izaten ditu hudo emeak.Martxotik abustura bitartean izaten ditu kumeak.Gutxienez hamar aztez egongo dira kumeak amarenondoan.

ZER OHITURA DITU?Denbora gehiena lo pasatzen

dute.Egunean,14-18 ordu inguru ematen ditu lo.Oso animali lagunkoiak dira.Asko gustatzen zaie elkarrekin jolastea.

BITXIKERIAK

65 ezpezie daude.

ARGAZKIEN BILDUMA

GONZALO

ITXURA FISIKOA

Gris kolorekoa da,beste errinozeroak baino argiagoa da.buru handia du,lepo motza.Konkorraere badute bizkarrean.Hankak laburrak dituzte eta oin bakoitzean hiru behatz. Azala lodia dute,ilerik gabea.2300 eta 3500kilo artean pisatzen dute.

NON ETA NOLA BIZI DA?

• Afrikan bizi dira,kontinentearen erdialdetik hegoaldera.

ZER JATEN DU?

Ura egunean bitan edaten du,bestela,lau egun ere igaro ditzake tantarik ahoratu gabe.Belarjalea da.

NOLA UGALTZEN DA?

• 5 eta 20 egun artean egoten dira arra eta emea.Hiruzpalau urtetik behin eta 18 hilabeteko umealdiaren ostean kume bakar batizaten du emeak.Bi urtez edozkiarazten dituzte kumeak.

BITXIKERIAK

50 urte inguru bizi dira.

18 hilabeteko umaldia izaten dute.

ARGAZKIEN BILDUMA

GORKA

ITXURA FISIKOA

• Hegaztietan handiena da eta azkarrena da. Hauxe da arrautzarik handienak jartzen dituena. Hanka luzeak eta arinak ditu, eta burua txiki-txikia. Tenis pilotaren tamainako begiak ditu, eta ikusmen zorrotza du.

NON ETA NOLA BIZI DA?

• Afrikako sabanan eta basamortuan bizi da. Txikiak direnean amarekin geratzen dira baina handiak direnean bakarrik bizitzen dira.

ZER JATEN DU?

Denetarik jaten du. Bereziki belarra eta aziak jaten ditu eta ur asko edaten du.

NOLA UGALTZEN DA?

• Obiparoa da. 15-20 arrautz egiten ditu udaberrian.

BITXIKERIAK

• Hegazti oso azkarra da. Izen zientifikoa Struthio Camelus da. 30 urte bizi daiteke.

ARGAZKIEN BILDUMA

TXANTXANGORRIAJONE

ITXURA FISIKOA

• Bular aldeko eta aurpegiko laranja-gorri kolorebiziari esker da berezia txantxngorria.Begiak beltz – beltzak dauzka, eta gorputza grisa.

NON ETA NOLA BIZI DA?

• Europa osoan batez ere Europa hego-mendebaldean. Ameriketako ipar-mendebaldean. Landaredian egin ohi du txatxangorri emeak habia lurretik gertu.

NON ETA NOLA BIZI DA?

• Europa osoan batez ere Europa hego-mendebaldean. Ameriketako ipar-mendebaldean. Landaredian egin ohi du txatxangorri emeak habia lurretik gertu.

ZER JATEN DU?

Insektuak zizareak, armiarmak, barraskiloak, baiak...Denetik jaten du.Jaki gustagarriak hala ere zizareak eta harrak ditu.

NOLA UGALTZEN DA?

• Arrautzetatik jaiotzen da. Obiparoa da. Hiru sei arrautza erruten ditu, urtean bitan.

ARGAZKIEN BILDUMA

DYLAN

ITXURA FISIKOAITXURA FISIKOA

Hegal itxura duten hegoak ditu.Espeziaren arabera Hegal itxura duten hegoak ditu.Espeziaren arabera aldatu egiten da.” piguinoa txikia “ da txikiena eta aldatu egiten da.” piguinoa txikia “ da txikiena eta 30 cm luzea da. 30 cm luzea da.

NON ETA NOLA BIZI DA?NON ETA NOLA BIZI DA?

Hego hemisferioko kostalde hotzetan Hego hemisferioko kostalde hotzetan bizi dira asko .Ekuatorearen bizi dira asko .Ekuatorearen pareraino irits daiteke,Galapagoetako pareraino irits daiteke,Galapagoetako pinguinoa.Taldetan bizi dira pinguinoa.Taldetan bizi dira pinguinoak. pinguinoak.

ZER JATEN DU?ZER JATEN DU?

Zefalopodoa txipiak krustazio eta Zefalopodoa txipiak krustazio eta arraina txikiak jaten ditu.arraina txikiak jaten ditu.

NOLA UGALTZEN DA?NOLA UGALTZEN DA?

Arrautzetatik jaiotzen dira bina Arrautzetatik jaiotzen dira bina arrautza erruten ditu pinguinoa eme arrautza erruten ditu pinguinoa eme bakoitzak.bakoitzak.

BITXIKERIAKBITXIKERIAK

Hegaztia da pinguinoa baina ez daki hegan Hegaztia da pinguinoa baina ez daki hegan egiten.Igerian berriz aparta da.40 kilometro egiten.Igerian berriz aparta da.40 kilometro orduko abiadura har dezake.Ur azpian orduko abiadura har dezake.Ur azpian igarotzen du ia bizi osoa eta lehorrera irteten igarotzen du ia bizi osoa eta lehorrera irteten da arrautzak errutera.da arrautzak errutera.

ARGAZKIEN BILDUMAARGAZKIEN BILDUMA

GARAZI

ITXURA FISIKOA

Oso handia da:

10 metro luze da eta

9 tona pisatzen du.

Bizkar aldeko hegatsaren atzean orban zuria daukate. 10cm luzekoak dira haien hortzak,guztira 48dira.Beltza eta zuria da.

Orkak oso begi txikiak ditu.

NON ETA NOLA BIZI DA?

• Ozeano guztietan bizi da Artikoko ur izoztuetan izan ezik ,baita ur epel eta beroko itsasoetan ere.

• Udan Euskal Herriko uretan ikus daiteke.

ZER JATEN DU?

• Arrainak,dortokak,itsas-otsoak,marrazoak eta beste hainbat zetazio.

NOLA UGALTZEN DA?

• Urtebete eta bost hilabeteko umealdia

• izaten dute.Jaiotzean 2,5m luze da.

BITXIKERIAK

Salto izugarri handiak ematen dituzte

ARGAZKIEN BILDUMA

ORANGUTANAMARKEL

ITXURA FISIKOA

• Eme helduak aurpegi biribila du. Ar helduek berriz gantz konkorrak ditu masailetan kokotzaren azpian berriz laringeko zakua du eta puztu egiten da oihu egiten duenean. Arrek sorbalda oso gihartsuak dituzte eta ile gorrixka dute. Ilea 50 zentimetro luze izaten da. Bi beso eta bi hanka ditu, baina besoak hanken moduan erabiltzen ditu orangutanak.

NON ETA NOLA BIZI DA?

• Malaysi eta Indonesian bizi dira. Borneo eta Sumatrako oihan tropikal euritsuetan

ZER JATEN DU?

• Fruta helduak, kimuak eta hostoak jaten ditu. Intsektuak ere jaten ditu.Orangutanak ur gutxi edaten du.

NOLA UGALTZEN DA?

Bibiparoa da eta amaren sabeletik jaiotzen da.

ZER OHITURA DITU?

• Loti ederra dirudi eta 10 metrotik lurrera ohe bat egiten du hostoekin, eta hor lo egiten du.

BITXIKERIAK

• Orangutanak ez du inoiz lo egiten lurrean. Oso azkarra da. Eskuekin ibiltzen da.

ARGAZKIEN BILDUMA

ANDER

ITXURA FISIKOAITXURA FISIKOA

• Animalia bitxia da. • Burua gorantz du. • Bi begi ditu eta begi bakoitza

bere kabuz mugitzeko gai da. • Gorputz estua eta eraztun

oskoldunez osaturiko eskeletoa du.

• Txikienak 20 mm. inguru dira; handienak, 30 cm.

• Espeziearen arabera ere aldatu egiten da.

• Kolorez aldatzeko gaitasuna du.

•  

NON ETA NOLA BIZI DA?NON ETA NOLA BIZI DA?

Uretan bizi dira.Ur lasai eta epeletan bizi, dira, kostatik oso hurbil ,eta alga eta koral ugari dauden inguruneetan.Bizkaiko Golkoan, Ozeano Atlantikoan,Mediterraneoan eta Itsaso Beltzean aurki daitezke .

ZER JATEN DU?ZER JATEN DU?

Krustazeoak,ornogabe txikiak eta zooplanktona janez elikatzen dira .

NOLA UGALTZEN DA?NOLA UGALTZEN DA?

Harritzekoa bada ere arrak eramaten ditu arrautzak bere baitan hiruzpalau astez .Jaiotzean , 7-11mm baino ez dira luzean.Urtebete bizi dira batzuk ,lau urte inguru bestetzuk .

ARGAZKIEN BILDUMAARGAZKIEN BILDUMA

SHOUMARA

ITXURA FISIKOAITXURA FISIKOA

Azala orban ilunez apaindua dauka eta horri esker paisaiarekin nahasten da.Argalak dira eta hanka luze eta estuak ditu korrika azkar egiteko.Isats luzeak,berriz oreka mantentzen laguntzen dio.Ikusmen ezin hobea ere badauka harrapakariak urrutitik antzemateko.

NON ETA NOLA BIZI DA?NON ETA NOLA BIZI DA?

• Bizitzeko eremu irekiak dituzte gogoko gepardoek .Afrikako sabana eta estepetan topatu ditzakegu.Asiako hegomendebaldean bizi ziren garai batean gaur egun kasik erabat galdu egin dira kontinente horretan.

ZER JATEN DU?ZER JATEN DU?

Gepardoek haragia jaten du eta da gazelak eta inpalak dira harrapakari honen menurik gustukoenak,eta,horiek ehizatzen dituzte batik bat.Maiz bestelako animaliak ere jaten ditu.Hala nola ñuak edota zebrak.

NOLA UGALTZEN DA?NOLA UGALTZEN DA?

• Amaren sabeletik jaiotzen dira hiru hilabete inguru irauten du gepardoaren umealdiak.Epe hori igaro ostean bi eta lau kume artean izaten ditu.Lehen hiru hilabeteak oso zailak dira kumeentzat,eta hamarretik hiruk soilik lortzen dute aurrea ateratzea.

BITXIKERIAKBITXIKERIAK

Gepardoen tamaina:Isatsa kontuan hartu

gabe,115,eta 1,35 metro arteko luzera dute.Garaiera berriz 1,30 metro ingurukoa.

Gepardoaren pisua:Gepardo helduek 40

eta 65 kilo artean pisatzen dute.

ARGAZKIEN BILDUMAARGAZKIEN BILDUMA

ELEFANTEAFRIKARRA

DANI

ITXURA FISIKOA

Belarri handi-handiak ditu. Tronpa luze bat dute eta letagin handiak dauzka. Arrak 3-4 metro dira luze eta emeak 2,5-3 metro.Arrak 3000-7000 kilo artean pisatzen dute eta emeak 3000-4000 kilo artean.

NON ETA NOLA BIZI DA?

Sahara hegoaldean daude soilik, gaur egun.

ZER JATEN DU?

113-189 litro ur edan behar izaten dute elefanteek egunean. 225 kilo inguru jaten dute egunero. Barazki jaleak, dira. Belarrak, zuhaitzetako ostoak eta zuaixkak jaten dituzte.

NOLA UGALTZEN DA?

Bibiparoa da. 22 hilabeteko umaldiaren ondoren (mamiferoen artean luzeena), kume bakarra jaiotzen da, 90 zentimetroko altuera eta 100 kilokoa.

ZER OHITURA DITU?

Tronparekin dutxatzen dira.

BITXIKERIAK

Tronpa komunikatzeko, objetuak manipulatzeko, bainatzeko eta edateko erabiltzen dute. Adarrak apurtzeko, lurra

aztarrikatzeko eta aurkariengandik babesteko erabiltzen ditu elefanteek letagin

horiek. Elefanterik handiena 1955ean aurkitu zuten.Orain arteko elefanterik

handiena, Angolan. 4,2 metro zen luze, eta 12.274 kilo pizatzen zuen.

ARGAZKIEN BILDUMA

ROLY

ITXURA FISIKOAITXURA FISIKOA

Zortzi hanka ditu hanka bakoitzaren muturrean bizpahiru atzar ditu.Tamaina askotarikoak.Lau begi pare ditu .Gaueko iluntasunean ikusteko egokituak daude begi batzuk.100 gramo pisatzen du eta 30cm luze da.Gorputz osoa ilez estalita du.

NON ETA NOLA BIZI DA?NON ETA NOLA BIZI DA?

• Basoan eta ingurune tropikaletan bizi dira.Amazonian daude espezierik handienak.

ZER JATEN DU?ZER JATEN DU?

Haragijalea da. Insektuak jaten ditu. Igelak,zapoak,sugandila eta tarteka ere suge txiki jaten ditu.

NOLA UGALTZEN DA?NOLA UGALTZEN DA?

200 arrautza erruten ditu emeak,eta horietatik erdiak irteten dira bizirik.Arrautzak errun eta bi hilabetera jaiotzen dira kumeak.

BITXIKERIAKBITXIKERIAK

Bere- bizi itxaropena emeak,14 urte inguru.Heldutasun sexuala lortu eta

berehala hiltzen dira arrak; 3-6 urte bizi dira arrak.

Zetaz egiten dute bere etxea .

Emeak ,zetaz egindako hamaketan jartzen ditu arrautzak.

ARGAZKIEN BILDUMAARGAZKIEN BILDUMA

PAUMA

ANA

1,5 edo2 m etroko luze da harra isatsaren tam ainaren arabera em ea a ld iz tx ik iagoa

da.Lepoa urd in b iz iko lum ez esta lita du harrak .

ITXURA FISIKO A

NO N ETA NO LA B IZ I DA?

B aso ze la ie tan landutako .

ZER JATEN DU?

O ro ja lea da . H asiak ,fru tak ,in tsektuak,sugeak,ige lak ,S aguak, harrak ...

NO LA UG ALTZEN DA?

O biparoa da. 3 e ta 6 arrau tza artean erru ten d itu . tx ita ld ia 28 egunekoa izan oh i da .

ARG AZKIEN BILDUM A